UPRAVNA UGOSTITELJSKA I ŠUP ŠKOLA

DOBOJ

ZAVRŠNI RAD

TEMA: „NAČIN I FAZE PREUZIMANJA ROBE“

DOBOJ JUN 2011.

MENTOR:

ČEDOMIR PANIĆ

KANDIDAT:

SLOBODANKA PETROVIĆ

SADRŽAJ:

1.UVOD...........................................................................................................2

1.1.POJAM PREUZIMANJA ROBE..........................................................2

2.VRSTE PREUZIMANJA ROBE.................................................................3

3.FAZE PREUZIMANJA ROBE....................................................................4

4.ROBNA DOKUMENTA U VEZI SA PREUZIMANJEM ROBE..............5

5. SASTAVLJANJE KOMISIJSKOG ZAPISNIKA....................................10

6.ZAKLJUČAK.............................................................................................11

LITERATURA:.............................................................................................13

1

1.UVOD

Materijalni predmet rezultat je procesa proizvodnje u bilo kom obliku

organizovanja privrede. U uslovima naturalne privrede, rezultati proizvodnog

procesa svoj životni vek završavaju na kućnom pragu proizvođača i to kao

proizvodi ljudskog rada. Tek na određenom stupnju razvoja materijalnih proizvodni

snaga, i s tim u vezi, proizvodnih odnosa, proizvodi ljudskog rada postaju roba, jer

je neposredna veza između proizvodnje i potrošnje izgubljena, a proizvodi ljudskog

rada umesto direktno u potrošnju – ulaze u međusobnu razmenu.

Roba je proizvod ljudskog rada koji je pre nego postane predmet potrošnje

namenjen tržištu odnosno razmeni. Iz takvog pojmovnog određenja robe proizilaze

dva njena osnovna obeležja ili svojstva. Pod pojmom robe podrazumevaju se

proizvodi što ih proizvođač drži pripremljene za razmenu odnosno kao razmeni

namenjena (ekonomska) dobra bilo koje vrste.

Prva je da je roba proizvod ljudskog rada a druga da je to isključivo proizvod

koji je namenjen tržištu. Po teoriji radne vrednosti materijalna supstanca vrednosti

jeste utrošeni ljudski rad...

1.1.POJAM PREUZIMANJA ROBE

Pod pojmom preuzimanja robe podrazumijeva se kvantitativan i kvalitativan

prijem robe. Prodavnica može da preuzima robu iz skladišta trgovinske

2

organizacije,od prevoznika i od dobavljača. Robu iz skladišta trgovinske

organizacije preuzima prodavnica kada se snabdijeva robom preko trebovanja.

Preuzimanje robe od prevoznika može biti različito,u glavnom na

željezničkoj stanici ako je u pitanju prevoz preko željeznice ili na pristaništu ako je

u pitanju prekomorski prevoz. Roba se od dobavljača preuzima na skladištu

dobavljača ili u priručnom skladištu prodavnice,u prisustvu dobavljača i kupca.

2.VRSTE PREUZIMANJA ROBE

Prodavnica može da preuzme robu iz centralnog skladišta svog preduzeća,od

dobavljača i od prevoznika.Preuzimanje robe iz skladišta trgovinske organizacije

vrši se na osnovu trebovanja prodavnice,skladište izdaje i doprema robu u priručno

skladište.Ako je skladište trgovinske organizacije dostavilo prodavnici robu u stanju

da se ne može pustiti u prodaju,poslovođa neće preuzeti robu i potpisati račun.U

tom slučaju sastavlja se zapisnik kojim se konstatuje stanje prispjele robe.Tako

isto,ako je poslata manja količina robe od ugovorene,zapisnički se konstatuje stanje

i traži dopremanje robe u onoj količini koja nedostaje.

Preuzimanje robe od dobavljača - vrši se na sljedeći način na skladištu

dobavljača i u priručnom skladaštu prodavnice.Preuzima se u slučaju kada se roba u

prodavnici direktno snabdijeva od dobavljača.

Preuzimanje robe od prevoznika - vrši se u onim slučajevima kada

dobavljač otprema naručenu robu preko prevoznika.Robu prevoze saobraćajna

preduzeća

3

Željeznice, auto-transportne organizacije, riječno-pomrske organizacije

( brodarstvo) i vazdušni saobraćaj. O prispjeloj robi istovarna služba dužna je

prodavcu,odnosno kupcu da pošalje avizu tj.pisani izvještaj o prispjeću robe. U

avizi se nalaze najvažniji podaci o robi,iznos koji kupaac treba da plati za usluge

prevoza i obavještenje kupcu u kom roku treba da preuzme robu. Na osnovu avize

primalac otkupljuje tovarni list tako što uplaćuje novčani iznos na stanici na ime

prevoza robe. Ako je roba dopremljena u rasutom stanju i ako je ne upotrebljiva

sastavlja se komisijski zapisnik i traži se prisustvovanje sanitarnog ili tržišnog

inspektora.

3.FAZE PREUZIMANJA ROBE

Preuzimanje robe vrši se u tri faze

Prva faza preuzimanja je prijem robe po dokumentaciji.U ovoj fazi upoređuje

se robna dokumenta kojima je prodavnica naručila robu(narudžbenica) sa

onima koja prate robu (dostavnica,faktura i prevozna dokumenta).

Druga faza preuzimanja je prije robe po kvantitetu.Prvo se utvrđuje stvarni

kvantitet prispjele robe,a zatim se upoređuje sa naznačenim kvantitetom u

robnoj dokumentaciji.Stvarni i naznačeni kvantitet moraju biti isti,u

suprotnom prilaže se prigovor.

Treća faza preuzimanja je prijem prijem roba po kvalitetu.U ovoj fazi se

prethodno utvrđuje stvarni kvakitet robe,a onda se upoređuje sa naznačenim

4

kvalitetom u robnoj dokumentaciji.Stvarni i naznačeni kvalitet moraju biti

isti,u suprotnom prilaže se prigovor.

4.ROBNA DOKUMENTA U VEZI SA

PREUZIMANJEM ROBE

Najvažnija dokumenta potrebna za preuzimanje robe su

1. prevozna dokumenta - tovarni list

2. prijemnica.

Prevozna dokumenta (prateća dokumenta) su pisane isprave koje se šalju uz

robu od dobavljača do kupca,a služe kao dokaz o prevozu robe.Prevozna dokumenta

nastaju na bazi ugovora o prevozu robe gdje se jedna ugovorna strana obavezuje da

će uz određenu naknadu na svoj rizik prevesti robu u određeno mjesto i predati je

kupcu u stanju kakvom je bila.Druga ugovorna strana obavezuje se da će predati

robu na prevoz i platiti isti.U zavisnosti od vrste prevoznog sredstva razlikuju se

sljedeća prevozna dokumenta: željeznički tovarni list, tovarni list riječnog

brodarstvs, pomorski tovarni list, auto-tovarni list i tovarni list o prevozu robe

vazdušnim saobraćajem.

Željeznički tovarni list je pisana isprava koja služi kao potvrda o

zaključivanju ugovora o prevozu robe brodom.Sadrži iste stavke kao željeznički

tovarni list i ispunjava se u pet primjeraka.Jedan primjerak zadržava utovarna

stanica,drugi primjerak dobija pošiljalac robe,treći primjerak se šslje uz robu,četvrti

5

primjerak služi kao aviza,a peti primjerak otkupljuje kupac i na osnovu njega

preuzima robu.Tovarni list je obrazac na kome se upisuiju sljedeći podaci:mjesto

ugovora,datum ugovora i prijem robe,broj tovarnog lista,vrsta količina ugovorene

robe i ambalaže,naziv i adresa pošiljaoca.

Tovarni list riječnog brodarstva je dokumenat o prevozu robe brodom.

Pomorski tovarni list (konosman,tovarnica)je isprava o prevozu robe

pomorskim brodom.Za razliku od željezničkog tovarnog lista konosman se

dostavlja ranije,kako bi kupac mogao blagovremeno da organizuje prevoz robe sa

pristaništa i potreban skladišni prostor.Izdaje se u tri primjerka uz potreban broj

kopija.

Međunarodni drumski tovarni list – CMR ispostavlja se u tri originalna

primerka, koje potpisuju pošiljalac i vozač. Potpisi mogu biti otisnuti faksimilom ili

zamenjeni pečatima pošiljaoca i vozača ako to dozvoljava zakon zemlje u kojoj je

tovarni list ispostavljen. Prvi primerak se predaje pošiljaocu, drugi prati robu a treći

zadržava vozač.

Ako se roba koja se prevozi mora utovariti u različita vozila ili je roba

različite vrste ili je podeljena u razne grupe, pošiljalac ili vozač imaju pravo da za

svako upotrebljeno vozilo ili za svaku vrstu ili količinu robe izda poseban tovarni

list.

1. Tovarni list mora da ima sledeće podatke:

datum i mesto ispostavljanja (tovarnog lista);

6

ime i adresu pošiljaoca;

ime i adresu vozača;

mesto i datum utovara robe i mesto odredišta;

mesto i adresu primaoca;

uobičajeni opis vrste robe i načina pakovanja, a za opasnu robu i

njeno opštepriznato naimenovanje;

broj koleta, njihove posebne oznake i brojeve;

bruto masu robe ili količinu izraženu na drugi način;

troškove prevoza (vozačinu, dodatne troškove, carinu i druge izdatke

koji su učinjeni od zaključenja ugovora do isporuke);

potrebna uputstva za carinske i druge formalnosti;

izjavu da prevoz robe podlže odredbama Konvencije CMR, bez obzira

na bilo kakve suprotne propise.

2. Kada je to moguće, tovarni list treba da sadrži i sledeće podatke:

zabranu pretovara ;

troškove koje preuzima pošiljalac;

iznos koji se ima platiti u času isporuke;

naznaku vrednosti robe i iznos koji predstavlja poseban interes

isporuke;

uputstva pošiljaoca vozaču, u pogledu osiguranja robe;

ugovoreni rok u okviru kojeg se mora obaviti prevoz;

spisak dokumenata koji se daju vozaču.

7

3. Stranke mogu poneti tovarni list i druge pojedinosti koje smatraju

korisnim. Pošiljalac odgovara za sve troškove i štete koje nastanu vozaču usled

netačnih i nedovoljnih:

podataka navedenih u stavu 1 pod c), d), e), f), g), h) i j);

podataka navedenih u stavu 2;

bilo kojih drugih podataka ili uputstava koje je pošiljalac dao da bi se

mogao ispostaviti tovarni list ili da bi se oni u njega mogli uneti.

Ako se na zahtev pošiljaoca vozač unese u tovami list podatke spomenute

pod a), b), i c), smatraće se, ako se protivno ne dokaže, da je to učinio u ime

pošiljaoca.

Ako tovami list ne sadrži izjavu označenu u stavu 1 pod k), vozač će

odgovarati za sve troškove i štete koje su nastale usled takvog propusta imaocu

prava na robu.

Prilikom preuzimanja robe vozač je dužan da utvrdi:

tačnost navoda u tovarnom listu koji se odnose na broj koleta, njihove

oznake i brojeve i

vidljivo stanje robe i njenog pakovanja.

Avionski tovarni list za svu robu koja se predaje na prevoz od strane

pošiljaoca ili njegovog špeditera prevoznik vrši proveru ispravnosti pratećih

dokumenata i stanje pošiljke, broj koleta i ukupnu težinu pošiljke. Za ispravno

8

predanu tj. primljenu pošiljku izdaje se "Avionski tovarni list" (енгл. Air

Waybill) koji sadrži:

ukupnu količinu po broju i težini,

sadržaj pošiljke,

mesto isporuke,

način isporuke i

način plaćanja.

„Avionski tovarni list“ ujedno je i ugovor o prevozu robe vazduhoplovom.

Sastoji se od tri originala i jedanaest kopija. Njegov izgled i način popunjavanja

propisan je međunarodnim standardima (ICAO, IATA).

Roba prihvaćenu za prevoz vazduhoplovom kao i prateći dokumenti moraju

biti prethodno pripremljeni za utovar. Osnovni dokument neke robe je „Cargo

manifest“ (popis pošiljki koje se šalju vazduhoplovom određene linije, određenog

dana na određeno odredište. „Cargo manifest“ je pripremna i utovarna lista robnih

pošiljki, deklaracija utovara za carinu i prateći dokument ukupnog tereta utovarenog

u vazduhoplov.

Specifikacija je spisak robe koji prodavac šalje uz robu kupcu ako je u

jednom omotu upakovano više različitih artikala.

Prijemnica (potvrda o prijemu robe) je dokument koji poslovođa prodavnice

potpisuje i time potvrđuje preuzimanje robe,a piše je u tri primjerka tek poslije

preuzimanja robe.

9

5. SASTAVLJANJE KOMISIJSKOG

ZAPISNIKA

Komisijski zapisnik je dokumenat o komisijskom preuzimanju robe. Njime

se konstatuje stvarno stanje u pogledu kvantiteta i kvaliteta robe koja se preuzima.

On se sastavlja samo u slučaju da to zahtjeva kupac ili prodavac i kada postoji

osnovna sumnja da isporuka robe ne odgovara propratnim dokumentima. Sastavlja

se u više primjeraka i prilaže se uz reklamaciju kupca kojom traži naknadu

štete,sniženje cijena...Komisija se sastoji od najmanje tri člana.

Komisijski zapisnik se može sastaviti kao slobodan sastav ili na štampanom

formularu,a treba da sadrži sljedeće podatke:broj i datum dokumentacije po kojoj je

roba isporučena,broj i datum pratećih dokumenata,način dopreme i podatke o

transportnim dokumentima,podatke o vrsti robe,podatke o razlikama u količini i

kvalitetu,podatke o članovuma komisije i lica koja su prisustvovaala prijemu

robe,potpise članova komisije i prisutnih lica.

Komisiju sačinjavaju:poslovođa prodavnice i članovi radnog

kolektiva,predsednik dobavljača,službenik prevoznika i neutralno lice (sanitarni

inspektor,tržišni inspektor ili neko drugo stručno lice).Radni postupak sastavljanja

komisijskog zapisnika sastoji se od upisivanja podataka koje je komisija ustanovila

prikikom pregleda isporuke.

10

6.ZAKLJUČAK

Roba je proizvod ljudskog rada koji je pre nego postane predmet potrošnje

namenjen tržištu odnosno razmeni. Iz takvog pojmovnog određenja robe proizilaze

dva njena osnovna obeležja ili svojstva. Pod pojmom robe podrazumevaju se

proizvodi što ih proizvođač drži pripremljene za razmenu odnosno kao razmeni

namenjena (ekonomska) dobra bilo koje vrste.

Pod pojmom preuzimanja robe podrazumijeva se kvantitativan i kvalitativan

prijem robe. Prodavnica može da preuzima robu iz skladišta trgovinske

organizacije,od prevoznika i od dobavljača.

Preuzimanje robe vrši se u tri faze: Prva faza preuzimanja je prijem robe po

dokumentaciji. Druga faza preuzimanja je prije robe po kvantitetu. Treća faza

preuzimanja je prijem prijem roba po kvalitetu.

Najvažnija dokumenta potrebna za preuzimanje robe su: prevozna

dokumenta - tovarni list i prijemnica.

Prevozna dokumenta (prateća dokumenta) su pisane isprave koje se šalju uz

robu od dobavljača do kupca,a služe kao dokaz o prevozu robe.Prevozna dokumenta

nastaju na bazi ugovora o prevozu robe gdje se jedna ugovorna strana obavezuje da

će uz određenu naknadu na svoj rizik prevesti robu u određeno mjesto i predati je

kupcu u stanju kakvom je bila.Druga ugovorna strana obavezuje se da će predati

robu na prevoz i platiti isti.U zavisnosti od vrste prevoznog sredstva razlikuju se

sljedeća prevozna dokumenta: željeznički tovarni list, tovarni list riječnog

11

brodarstvs, pomorski tovarni list, auto-tovarni list i tovarni list o prevozu robe

vazdušnim saobraćajem.

Komisijski zapisnik je dokumenat o komisijskom preuzimanju robe. Njime

se konstatuje stvarno stanje u pogledu kvantiteta i kvaliteta robe koja se preuzima.

On se sastavlja samo u slučaju da to zahtjeva kupac ili prodavac i kada postoji

osnovna sumnja da isporuka robe ne odgovara propratnim dokumentima. Sastavlja

se u više primjeraka i prilaže se uz reklamaciju kupca kojom traži naknadu

štete,sniženje cijena...Komisija se sastoji od najmanje tri člana.

Komisiju sačinjavaju:poslovođa prodavnice i članovi radnog

kolektiva,predsednik dobavljača,službenik prevoznika i neutralno lice (sanitarni

inspektor,tržišni inspektor ili neko drugo stručno lice).

12

LITERATURA:

1. LJ. Miroslavljević, R. Knežević, M.Jančetović „Trgovinsko

poslovanje za treći razred trgovinske škole“.

2. Internet linkovi

13

OCJENA PISMENOG RADA .............................................................................................

OCJENA USMENOG RADA ............................................................................................

KOMISIJA:

1. PREDSJEDNIK .............................................................................

2. ISPITIVAČ .............................................................................

3. ČLAN .............................................................................

U DOBOJU JUNA 2011.

14