12/30/2015

1

Phản biện và giám sát xã hội

Đặng Ngọc Quang

Pleiku, ngày 23 tháng 12 năm 2015

Nội dung

Trao đổi và chia sẻ về

• Hoạt động phản biện và giám sát xã hội: – Đối tượng

– Nội dung

– Cơ sở pháp lý

– Quy trình/tiến trình

• Quan hệ giữa phản biện và giám sát

• So sánh các chủ thể: Mặt trận, VUSTA, cộngđồng và chính phủ

12/30/2015

2

VUSTA: Từ báo cáo tổng kết 2010-2015

Khách thể phản biện

• dự thảo văn kiện của Đảng

• dự án luật quan trọng và Nhà nước

• các dự án đầu tư trọng điểm ảnh hưởng lớn đến xã hội

VUSTA: Từ báo cáo tổng kết 2010-2015

• Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XI của Đảng; chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo;

• Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992;

• Luật Khoa học và Công nghệ; Luật Thủ đô; Luật việc làm; Luật bảo vệ môi trường;

• Dự án “đường sắt cao tốc Bắc - Nam”;

• Đề án “Quy hoạch thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn 2050”;

• Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành; Đề án “đổi mới cơ chế giáo dục”;

• phản biện Dự án “Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác chế biến và sử dụng quặng bauxit giai đoạn 2020 có xét đến năm 2030” do Bộ Công thương chủ trì;

• Phản biện về việc sử dụng Amiang trong sản xuất vật liệu xây dựng,..

12/30/2015

3

VUSTA: Các hội thành viên

Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam góp ý tư vấn phản biện:

• Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi

• đa dạng sinh học dãy Trường Sơn

• hệ thống chỉ tiêu thống kê môi trường và

phát triển bền vững, chương trình mục

tiêu quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu.

VUSTA: Cơ sở pháp lý của phản biệngiám sát xã hội

• Thông báo 115/TB ngày 20/11/1992 của Văn phòng Chính phủ

• Chỉ thị 14/2000/CT-TTg ngày 01/8/2000 và

Quyết định 22/2000/QĐ-TTg ngày 30/01/2002

• Quyết định 14/2014/QĐ-TTg ngày

14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ thay thế Quyết định 22

12/30/2015

4

Luật Mặt trận Tổ quốc Việt NamĐiều 2. Nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

• tuyên truyền, động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật,

• giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, công chức nhà nước;

• tập hợp ý kiến, kiến nghị của nhân dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng và Nhà nước;

• tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân;

• cùng Nhà nước chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân;

Điều 9. Tham gia xây dựng pháp luật

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng pháp luật với các nội dung sau đây:

1. Kiến nghị với Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ về dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh;

2. Trình Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội dự án luật, pháp lệnh;

3. Cùng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nghị quyết, thông tư liên tịch để hướng dẫn thi hành những vấn đề khi pháp luật quy định về trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia quản lý nhà nước;

4. Tham gia góp ý kiến vào các dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết, nghị định và các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật khác.

12/30/2015

5

Điều 12. Hoạt động giám sát

• giám sát mang tính nhân dân, hỗ trợ cho công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra của Nhà nước

• giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức theo quy định của pháp luật.

• nhằm góp phần xây dựng và bảo vệ Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân.

QUY CHẾ giám sát và phản biện xãhội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

và các đoàn thể chính trị - xã hộiBan hành kèm theo Quyết định số217-QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của

Bộ Chính trị

12/30/2015

6

Giám sát

• việc theo dõi, phát hiện, xem xét; đánh giá kiếnnghị nhằm tác động đốivới cơ quan, tổ chức vàcán bộ, đảng viên, đạibiểu dân cử, công chức, viên chức nhà nước

• về việc thực hiện cácchủ trương, đường lốicủa Đảng, chính sách, pháp luật của Nhànước.

Mục đích của giám sát

• Góp phần xây dựng và thực hiện đúng các chủtrương, đường lối của Đảng, chính sách và phápluật của Nhà nước, các chương trình kinh tế, vănhóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại;

• Phát hiện những sai sót, khuyết điểm, yếu kém vàkiến nghị sửa đổi, bổ sung các chính sách cho phùhợp;

• Phát hiện, phổ biến những nhân tố mới, nhữngmặt tích cực; phát huy quyền làm chủ của nhândân, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trongsạch, vững mạnh.

12/30/2015

7

Phương pháp giám sát

• Tiếp thu ý kiến phản ảnh của các thành viên, đoàn viên, hộiviên, ý kiến của nhân dân, ý kiến của các chuyên gia và tổchức khảo sát thực tế

• Thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về dân chủ ở cơsở, hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sátđầu tư của cộng đồng.

• Nghiên cứu văn bản, tài liệu, báo cáo của các cơ quan, tổchức;

• Nghiên cứu đơn, thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghịcủa các tổ chức, cá nhân gửi Mặt trận Tổ quốc và các đoànthể chính trị - xã hội và

• Nghiên cứu phản ánh của các phương tiện thông tin đạichúng.

Phản biện xã hội

• việc nhận xét, đánh giá, nêu chính kiến, kiếnnghị

• đối với dự thảo các chủtrương, đường lối củaĐảng, chính sách vàpháp luật của Nhànước.

12/30/2015

8

Mục đích của Phản biện xã hội

• phát hiện những nội dung còn thiếu, chưa sát, chưa đúng, chưa phù hợp trong các văn bản dựthảo của các cơ quan Đảng, Nhà nước;

• kiến nghị những nội dung thiết thực, góp phầnbảo đảm tính đúng đắn, phù hợp với thực tiễnđời sống xã hội và tính hiệu quả trong việc hoạchđịnh chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;

• bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân;

• phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội.

Điều 11. Phương pháp phản biện xã hội

1- Tổ chức hội nghị các cơ quan lãnh đạo trực thuộcỦy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Ban Chấp hànhcác đoàn thể chính trị - xã hội từng cấp.2- Tổ chức lấy ý kiến phản biện (thông qua tổ chức, cá nhân, đoàn viên, hội viên) trong hệ thống của tổchức, đoàn thể mình hoặc gửi văn bản dự thảo đếncác cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để lấy ý kiến phản biện.3- Khi cần thiết, tổ chức đối thoại trực tiếp giữa chủthể phản biện với cơ quan, tổ chức có văn bản dựthảo được phản biện.

12/30/2015

9

Chủ thể liên quan

• Mặt trận Tổ quốc ViệtNam và các đoàn thểchính trị - xã hội từ Trungương đến cơ sở, baogồm:

• Mặt trận Tổ quốc ViệtNam, Công đoàn ViệtNam, Hội Nông dân ViệtNam, Hội Liên hiệp Phụnữ Việt Nam, Hội Cựuchiến binh Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộngsản Hồ Chí Minh.

• “Cơ quan, tổ chức” là cấpủy, tổ chức đảng, cơ quanđảng, cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp vàdoanh nghiệp

Khách thể phản biện: Dự thảo

Điều 7 Luật Chính phủ, chính phủ có nhiệm vụ, quyền hạn

1. Đề xuất, xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách và các chương trình, dự án khác trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

2. Quyết định chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách và các chương trình, dự án khác theo thẩm quyền.

3. Xây dựng các dự án luật, dự thảo nghị quyết trình Quốc hội, dự án pháp lệnh, dự thảo nghị quyết trình Ủy ban thường vụ Quốc hội.

4. Báo cáo Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội ý kiến của Chính phủ về các dự án luật, pháp lệnh do các cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội trình.

(Điều 9 QD 217)

Lấy đây làm nội dung của các chương trình phản biện?

12/30/2015

10

Nội dung phản biện

- Sự cần thiết, tính cấp thiết của văn bản dự thảo.

- Sự phù hợp của văn bản dự thảo với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật củaNhà nước; thực tiễn của đơn vị, địa phương.

- Tính đúng đắn, khoa học, phù hợp với thực tiễnđời sống xã hội và tính khả thi của văn bản dự thảo.

- Dự báo tác động, hiệu quả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại củavăn bảo dự thảo.

Khách thể giám sát: thực hiện/thực thi

• Các cam kết của nhà nước theo các công ướcquốc tế

• Các văn bản pháp luật, các nghị quyết củaquốc hội, quyết định của HDND, UBND

• Các chương trình mục tiêu quốc gia

• Các chiến lược phát triển ngành

• Các dự án phát triển và các dư án đầu tư

12/30/2015

11

Luật thanh tra: Thanh tra nhà nước

• Hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền

• đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn

• của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

• Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

• Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó.

Thanh tra nhân dân

• hình thức giám sát của nhân dân thông qua Ban thanh tra nhân dân

• đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở

• của cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm

• ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước.

12/30/2015

12

Giai đoạn Hoạt động Sản phẩm

Kế hoạch xâydựng

Phản biện: • Xây dựng tổ chức, diễn đàn, mạng

lưới, huy động nguồn lực• Nghiên cứu hiện trạng, đánh giá tác

động môi trường-xã hội• Đánh giá khả thi• Thăm dò dư luận

Tên, chủ đề, mục đích: • Pháp luật, Chiến lược

phát triển quốc gia• Chương trình quốc gia• Kế hoạch 5 năm• Dự án trọng điểm

• Tham vấncông chúng

• Như trên và• Góp ý dự thảo• Tham vấn cộng đồng• Hình thành dư luận xã hội• Hội thảo đối thoại• Vận động hành lang

• Báo cáo nghiên cứu• Tuyên bố chính sách• Sản phẩm truyền

thông/mạng xã hội/ văn hóa/thể thao

• Thư, chữ ký khuyếnnghị

• Phê duyệt • Vận động hành lang • Gặp gỡ cá nhân, nhómngười ra quyết định

• Thực thi • Giám sát xã hội • Báo cáo giám sát• Đánh giá tác động

Câu hỏi thảo luận

• Các hoạt động nào của Liên hiệp các hội kh-ktcủa tỉnh mình được coi là– Phản biện xã hội?

– Giám sát xã hội?

• Trong phản biện và giám sát xã hội, Liên hiệptỉnh mình– Có những mạnh,yếu, thuận lợi và khó khăn?

– Cần điều kiện gì mà chưa có để hoạt động có hiệuquả?

12/30/2015

13

TRÂN TRỌNG CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý VÀĐÓNG GÓP CỦA QUÝ VỊ ĐẠI BIỂU!

Liên hệ:

Đặng Ngọc Quang

dangngocquang52@gmail.com

Mobile: 0913229762

Tài liệu tham khảo (1)

Dự thảo Báo cáo tổng kết hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam khóa VI (nhiệm kì 2010-2015) và phương hướng, nhiệm vụ khóa VII)

• http://www.vusta.vn/vi/news/http-vusta-vn-vi-news-topic-Dai-hoi-7/Hoat-dong-tu-van-phan-bien-va-giam-dinh-xa-hoi-cua-Lien-hiep-Hoi-Viet-Nam-giai-doan-2010-2015-57525.html

12/30/2015

14

Tài liệu tham khảo (2)

Quyết định ngày 12 tháng 12 năm 2013 của Ban Chấphành TW Đảng• Về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện

xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoànthể chính trị - xã hội

Luật thanh tra• http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu

/hethongvanban?class_id=1&mode=detail&document_id=98567

Luật mặt trận• http://mattran.org.vn/home/gioithieumt/luatmt/lmttq

vn.htm