CHƯƠNG 6: TRẬT TỰ XÃ HỘI

VÀKIỂM SOÁT XÃ HÔI

oKhái niệmoTính chấtoNhững điều kiện cơ bản duy trì trật tự xã hộioThích nghi và hợp tác

oKhái niệmoNguyên nhân của sai lệch xã hộioSai lệch tiêu cực và sai lệch tích cực

Trật tự xã hội là gì ?

Sai lệch xã hội là gì ?

1. Khái niệm:I. Trật tự xã hội:

Trật tự là gì ?

Là sự sắp xếp có thứ tự trước sau, trên dưới và tương đối ổn

định của sự vật, sự việc.

Trật tự xã hội là

gì ?

Trật tự xã hội chỉ sự hoạt

động ổn định hài hòa của các thành phần xã

hội trong cơ cấu xã hội

Mục đích

nhằm duy trì sự phát triển xã hội và cơ chế đảm bảo tính trật tự xã hội là các thiết chế xã hội.

Ví dụ: * Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông sử dụng xe đạp điện, mô tô, gắn máy.* Người đi bộ khi tham gia giao thông phải đi trên vỉa hè hoặc sát lề đường và đi về phía bên tay phải.

Vụ phá hoại tài sản của các xí nghiệp ở Bình Dương trong cuộc biểu tình phản đốiTrung Quốc hạ đặt dàn khoan 981 trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông.

Ví dụ mất trật tự xã hội:

Tính có tổ chức đời

sống xã hội.

Tính có kỷ cương hành động xã hội.

Tính ngăn nắp (tính ổn định

tương đối) của hệ thống xã

hội.

Tính chất:

Tính có tổ chức của xã hội các thành viên trong xã hội có quan hệ liên kết, tương hổ với nhau.Tính có kỷ cương của hành động xã hội các thành viên trong xã hội hành động theo một khuôn mẫu nhất định Tính ngăn nắp của hệ thống xã hội các bộ phận trong xã hội liên kết và vận hành theo một cơ chế thống nhất. Trật tự xã hội là khái niệm phản ánh tính bền vững của các hệ thống xã hội, là sản phẩm của một chế độ nhất định.

Ví dụ: Toàn dân tìm hiểu và thực hiện Hiến Pháp nước

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 do Quốc hội ban hành.

Những điều kiện cơ bản duy trì trật tự xã hội

Đảm bảo quyền lực thực sự của các tổ chức thiết chế và giám sát.

Tính xác định của các vị thế và vai trò. Tính hợp lý nhất quán và đồng bộ của hệ thống

chuẩn mực và giá trị xã hội. Tính có thời hạn của những mâu thuẫn và xung

đột xã hội.

*

Đảm bảo quyền lực thực sự của các tổ chức thiết chế và giám sát.

Thiết chế

Thiết chế chủ yếu

Thiết chế phụ thuộc

Thiết chế gia đình

Thiết chế giáo dục

Thiết chế kinh tế

Thiết chế chính trị

Thiết chế tôn giáo

Thiết chế nhỏ và khác biệt,nằm trong

thiết chế chủ yếu.

Thiết chế gia đình cung cấp cho cá nhân những vai trò bố mẹ, con cái,...

Thiết chế giáo dục cung cấp cho cá nhân các vai trò thầy, học sinh,...

Ví dụ:

Ví dụ: Cảnh sát giao thông có vai trò quản lý và kiểm soát

người tham gia giao thông thực hiện đúng Luật giao thông.

Quân đội có nhiệm vụ rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Tính xác định của các vị thế và vai trò.

Ví dụ: Điều 19 của Hiến pháp 2013 quy định: “Mọi người có

quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bi tươc đoạt tính mạng trái luật.”

Tính hợp lý, nhất quán và đồng bộ của hệ thống chuẩn mực và giá trị xã hội.

*Ví dụ:Trong xã hội phong kiến, sự mâu thuẫn giữa giai cấp quý tộc và địa chủ với giai cấp nông dân vô cùng gây gắt. Khi thế cân bằng bị phá vỡ bởi sự nổi dậy đấu tranh của giai cấp nông dân thì xã hội phong kiến bị lật đổ, ra đời xã hội chủ nghĩa.

Tính có thời hạn của những mâu thuẫn và xung đột xã hội.

A. Thích nghi:

\

3. Thích nghi và hợp tác:

Thích nghi là gì?

sự thay đổi tâm lý, ứng xử và hành động của các cá nhân khi họ gia nhập vào hoàn cảnh và môi trường mới

Gắn liền sự thay đổi vị thế và vai trò và mức độ thay đổi hoàn cảnh.

Mức độ thích nghi của mỗi cá nhân tùy thuộc vào mức độ chuyển hướng tâm lý, khả năng đáp ứng vai trò mong đợi trong hoàn cảnh mới.

Từ người giàu có bỗng chốc trắng tay vì công ty bị phá sản.

Đi du học ở nước ngoài một mình.

Ví dụ:

B. Hợp tác

Hợp tác là gì?

Cùng chung sức giúp đỡ lẫn nhau trong một công việc, lĩnh vực nào đó, nhằm đạt

mục đích chung.

Ví dụ: Đôi bạn cùng tiến

trong học tập.

*

Hợp tác xã hội?

sự phối hợp giữa các cá nhân trong cộng đồng nhằm thực hiện mục

đích chung.

• Nguồn gốc sâu xa từ các lợi ích kinh tế.• Cốt lõi là phân công lao động.• Điều kiện là sự nhất trí về lợi ích của cá nhân trong

cộng đồng.• Có sự thống nhất trong hành động giữa các cá nhân

tham gia.• Diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống, các quan

hệ xã hội.

*Liên minh EU, Cộng đồng ASEAN, các tổ chức kinh tế phi chính phủ như WTO, IMF, G20,…

Ví dụ:

*

II. Sai lệch xã hội1. Khái niệm

Sai lệch là gì?

sự lệch chuẩn, tức sự sai khác

của cách ứng xử và hành động so

với các chuẩn mực đã được

xác định.

Ví dụMặc quần áo ngược, mang dép trái, đi sai

làn đường.

Không phải bất cứ sự lệch chuẩn nào cũng được coi là sai lệch, vì:- Hành vi của các cá nhân không thể đồng nhất tuyệt đối với các khuông mẫu tác phong của xã hội- Sai lệch là một hiện tượng xã hội, nó phải được một nhóm hay một cấp độ xã hội cụ thể xác định

Sai lệch xã hội?

sự vi phạm hệ thống các chuẩn mực xã hội, các quy tắc đã được

xã hội công nhận

Tập tục tảo hôn chỉ đúng đối với các dân tộc vùng núi như H’mông, còn đối với pháp luật Việt Nam thì đó là vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình.

Ví dụ:

Vì vậy, chỉ những hành vi nào đi lệch khỏi những gì cộng đồng xã hội chờ đợi hoặc coi là cần phải như vậy mới bị coi là sai lệch.

Ví dụ: Gây gỗ đánh nhau, trộm cắp

2.Nguyên nhân

Khách thể

Tính không đồng bộ, không nhất quán của hệ

thống chuẩn mực.

Tính không hợp lý của hệ thống chuẩn mực.

Tình trạng vô hiệu hóa của hệ thống chuẩn mực

Các nguyên nhân khách quan khác

Chủ thể

Thể chất, tâm lý

Vị thế, vai trò

Trình độ hiểu biết, năng lực.

Sai lệch chỉ mang tính chất tương đối, được xác định bởi những người khác.=>Hành vi bị coi là sai lệch do cách thẩm định của bản thân cộng đồng trong một hoàn cảnh nhất định.

Nhộm tóc xanh, đỏ khi đi học thì là hành vi sai lệch nhưng để đi làm ca sĩ, người mẫu thì không sai lệch.

Ở Việt Nam, khi tham gia giao thông phải đi về phía bên phải, nhưng bên Anh thì bên trái.

Ví dụ:

Phân loại

Sai lệch xã hội

Sai lệch tích cực

Sai lệch tiêu cực

Sai lệch tích cực

Hành vi chống lại

chuẩn mực đã lỗi thời, trật tự xã

hội cũ.

Biểu hiện rõ nhất

Quan điểm và hành động cách mạng.

Hướng tới tương lai

Ví dụ:Bình đẳng giới trong xã hội chủ nghĩa chống lại tư

tưởng phân biệt nam nữ trong phong kiến

Sai lệch tiêu cực

Biểu hiện

Hành vi không chuẩn xác, đúng đắn, phản

kháng không phương hướng,hành động phá hủy không có tính xây

dựng.

Những yếu tố kém về thể chất,trình độ, năng lực,

trí tuệ của chủ thể.

Có thể phát triển thành tội phạm

Cản trở lợi ích các cá nhân và xã hội.

Trộm, cướp, hiếp dâm, giết người, buôn lậu vũ khí, ma túy,…

Ví dụ:

Bài thuyết trình đến đây là hết. Cảm ơn đã chú ý lắng nghe.

Chúc buổi học vui vẻ!