21.10.2013

1

Nynorsk som skolefag

Sidemålsdidaktikk

Hjalmar EiksundNynorsksenteret

Hausten 2013

«Finn fem feil…»Språk är ett system av språkliga symboler, såsom tal, grafik och gester, vilket gör det möjligt att kommunicera med varandra. Det är inte möjligt att avgöra exakt hur många språk som är i bruk, eftersom man inte har tillräckligt bra kriterier för att skilja mellan olika språk och dialekter. Det finns mellan 3000 och 7000 språk i världen.

Språk er eit system av språklege symbol, som tale, grafikk og fakter, som gjer det mogeleg å kommunisera med kvarandre. Det er ikkje mogeleg å avgjere akkurat kor mange språk som er i bruk, ettersom ein ikkje har gode nok kriterium for å skilja mellom ulike språk og dialektar. Det finst mellom 3000 og 7000 språk i verda.

Språk er et system av språklige symboler, som tale, grafikk og fakter, som gjør det mulig å kommunisere med hverandre. Det er ikke mulig å avgjøre akkurat hvor mange språk som er i bruk, ettersom man ikke har gode nok kriterier for å skille mellom forskjellige språk og dialekter. Det fins mellom 3000 og 7000 språk i verden.

Sprog er et system af sproglige symboler, såsom tale, grafik og fagter, som gør det muligt at kommunikere med hinanden. Det er ikke muligt præcist at afgøre, hvor mange sprog der er i brug, da man ikke har gode nok kriterier for at skelne mellem forskellige sprog og dialekter. Der er mellem 3000 og 7000 sprog i verden.

21.10.2013

2

Ei lita oversikt

• Legitimitet?

– Kvifor skal vi lære nynorsk?

• Korleis lære nynorsk som sidemål

– Døme frå Nynorsksenteret

• Nettressursar frå Nynorsksenteret

- Kvifor sidemål?

Naturleg med motstand– Elevane usikre på kva som skal skje…

• Lenge sidan sist? (gjeld påbygg-elevane)

• Dårlege erfaringar frå ungdomstrinnet

• Ser knapt nynorsk i samfunnet

– Lærarar usikre(?) på kva ein skal gjere…• Motstand i elevgruppa

• Motstand frå føresette og samfunnet

• Motstand i tradisjonell undervisning (grammatikk og lyrikk)

21.10.2013

3

Korleis?

• Ingen snarvegar– Å lære eit språk tar tid– Å lære nynorsk er å lære eit skriftspråk

• Start tidleg– Informer om korleis skulen arbeider med sidemål

allereie i første time/første foreldremøte

• Hugs: Norsk = bokmål + nynorsk– God nynorskundervisning =

God norskundervisning på nynorsk

Korleis?

3 mekanismar som fremjar læring:

stor variasjon, slik at ein opplever at språket er vesentleg i ulike situasjonar

kvantitet, som ein kan lage seg mønster ut frå

engasjement/involvering, vis at du liker det du driv på med

� Dette er reiskap de som lærarar har

21.10.2013

4

Korleis?

Skal elevane lære seg nynorsk som sidemål, må ein…

– bruke tid på å lese nynorsk, for å synleggjere

– bruke tid på å skrive nynorsk, for å lære nynorsk

– bruke tid på å samanlike målformene, for å bli trygge i både bokmål og nynorsk

Åssiden videregående skole

Leseprosjekt- Auka leseglede

- Normaliserer nynorsk tekst

21.10.2013

5

Elvebakken videregående skole

Tverrfagleg- «Lær ferskingane nynorsk»

- Brotmannskvad

Stavanger katedralskole

Nynorsk lærebøker

i andre fag enn norsk- Samfunnsfag

- Kjemi

21.10.2013

6

Kolvikbakken ungdomsskole

Nynorske lærebøkeri andre fag enn norsk- Nynorsk som arbeidsspråk

- Lågare terskel for å spørje om hjelp

Nettressursar frå Nynorsksenteretmed fokus på tekstlege føredøme på nynorsk:

www.nynorsksenteret.no

21.10.2013

7

Oppsummering

Norsk skriftspråk = bokmål + nynorsk

God sidemålsundervisning =god norskundervisning, på sidemålet

God sidemålsundervisning = stor variasjon, mange tekstar, mykje øving

Litteraturtips og lesestoffSkjong, S. og B. K. Jansson (2011): Norsk = nynorsk og bokmål : ei grunnbok om nynorsk i skolen. Samlaget

Askeland, N og C Falck-Ytter (2009): Nynorsk på nytt.Fagbokforlaget

Bladet Nynorskopplæring- Gratisblad frå Nynorsksenteret

Lesesenteret (2009):Lesing er… «Nynorsk i bruk»