Normal doku:

Radyoterapide Hacim Etkisi

Klinik Radyobiyoloji Kursu

19-20 Şubat 2010 Ankara

Dr. Beste M. Atasoybmatasoy@marmara.edu.tr

HEDEF HACİM TANIMLAMALARI, ICRU 50-62

• GTV

• CTV

• PTV

• TV

• IVOR: Riskli organlar; Normal doku

Intrinsik radyoduyarlılık

Dokunun kinetiği

Doku içinde hücrelerin organizasyonu

Fraksiyon şeması

Tedavi zamanı

Eş zamanlı tedavi

Yaş

Komorbidite

Genetik sendromlar

Diğer tedavilerle etkileşim...

Emami öncesi dönem

• Normal doku toksisitesine ait bir miktar bilgi

• Maksimum tolere edilebilir dozla ilgili bir miktar bilgi

• Organa ve hacime özel bilgi az

B. EMAMI, KIRMIZI DERGİ, 1991;21:109-121

Emami dönemi

• Geçmişe yönelik klinik bilgi birikiminin bir konsensus ile belgelenmesi

• Konvansiyonel doz şeması

• Karşılıklı paralel alanlar

• Simülatörde çizim

• 3B tedavi yok.

• Faz 1 / faz 2 (boost) alanları

• Eş zamanlı (±neoadjuvan) KT faktörü yok.

• Hastaya bağlı faktörler yok.

Emami dönemi

1/3 2/3 3/3

TD5/5 5000 3500 3000

TD50/5 5500 4500 4000

Yeterli mi?

Yeterli mi?

Doz-hacim-komplikasyon ilişkisi

Model temelli risk tanımları

• Emami

• Lyman modeli (1985)

• Kutcher-Burman modeli (KR- modeli)

• DVH çoğunlukla non-uniform olsa da model komplikasyon ihtimalini uniform gibi düşünülerek hesaplıyor.

• (Equivalent Uniform Dose)

Akciğer

• SL Kwa, Kırmızı Dergi, 1998;42:1-9

• Mean lung dose

• Klinik sonlanım noktası

• Sonlanım noktası: Radyasyon Pnömonisi

Bölgeye göre farklılıklar

Liao IJRB 2005

Bölgeye göre farklılıklar

Medulla spinalis

Spinal kordun ışınlanan boyu (uzunluğu) azaldıkça – kök hücre migrasyonu ile iyileşme

şansı artıyor.

> >

Tissue-architecture modelDoku yapısını ve dizilişini dikkate alan model

PARALEL ORGANLAR SERİ ORGANLAR

• MEDULLA SPİNALİS

• ÖZEFAGUS

• İNTESTİNAL SİSTEM

• AKCİĞER

• KARACİĞER

• BÖBREK

R. Withers, Kırmızı Dergi, 1998;14:751-759

Sonlanım noktasının önemiFonksiyonel değerlendirme

Normal doku komplikasyon ihtimali (NTCP)

• Dozimetrik

• Anatomik

• Biyolojik faktör ve özellikler

Quality of life adjusted tumor control probability

QOL-TCP

Yaşam kalitesi dayanaklı TCP

QUANTEC

Quantitative analysis of normal tissue effects in clinic

Kırmızı Dergi 76;3: Supp. 2010

Normal dokudaki etkilerin hasta ve tedaviye ait tüm

parametreleri dikkate alarak kantitatif olarak toplanması

Quantec

• KLİNİK ÖNEMİ

• SON NOKTA

• HACMİN TANIMLANMASI

• DOZ - HACİMLE İLGİLİ VERİNİN ÖZETİ

• RİSKİ ARTTIRAN FAKTÖRLERİN TANIMLANMASI

• MATEMATİK BİYOLOJİK MODEL

• ÖZEL DURUMLAR

• ÖNERİLEN DOZ-HACİM LİMİTLERİ

• GELECEKTE YAPILACAK TOKSİSİTE ÇALIŞMASI

• TOKSİSİTENİN SKORLANMASI