MIĘŚNIAKI MACICYEwa Dopierała, SKN Onkologii Klinicznej

Epidemiologia

Mięśniaki macicy- łagodne, monoklonalne nowotwory macicy powstające z mięśni gładkich mioblastu lub ściany naczynia myometrium

Najpospolitsze nowotwory łagodne u kobiet 30-50% kobiet w okresie dojrzałości płciowej Częściej u kobiet: rasy czarnej, otyłych,

nierodzących Pojawiają się między menarche a menopauzą, im

więcej lat kobieta miesiączkuje, tym wyższe ryzyko Guzy hormonozależne (większa ilość rec. Dla E i P)

Objawy kliniczne

U większości kobiet- brak Dyskomfort/ból w miednicy mniejszej Objawy uciskowe (ukł.moczowy, jelita) Bolesne miesiączki Nieprawidłowe krwawienia

niedokrwistość z niedoboru żelaza Zaburzenia płodności, poronienia Rzadko- wyniszczenie chorej

Morfologia

Guzy pojedyncze/mnogie (mięśniakowatość) Drobne-/olbrzymie Podśluzówkowe/śródścienne/

podsurowicówkowe! „Mięśniaki pasożytnicze”- pytanie do

publiczniści Makroskopowo odgraniczone, twarde,

szarobiaławe guzy z wirowatą powierzchnią przekroju

Mogą ulegać martwicy (wylewy krwawe, rozmiękanie), włóknieniu, szkliwieniu, wapnieniu

Różnicowanie

Guzy podsurowicówkowe z guzami przydatków

Symetryczne powiększenie macicy z ciężarną macicą w badaniu dwuręcznym

Z mięsakami- rozstrzyga bad.histopatologiczne

Adenomyosis (endometrioza)

Godne uwagi!

Przemiana złośliwa tylko w 0,1- 0,8 % Z mięśniakami macicy często

współistnieje endometrioza wewnętrzna

Rozpoznanie

Charakterystyczny wywiad Badanie ginekologiczne Ocena ultrasonograficzna (obniżona

echogenność mięśniaka w stosunku do niezmienionego mięśnia macicy)

Kwalifikacja do leczenia operacyjnego Wskazania bezwzględne:- Skręt szypuły mięśniaka- objawy otrzewnowe- Objawy ze strony układu moczowego (ucisk

moczowodów wodonercze, upośledzenie funkcji nerek)

- Nasilone krwotoki Do rozważenia:- Nieprawidłowe krwawienia- Ból, uczucie rozpierania w podbrzuszu- Ucisk na pęcherz moczowy lub odbytnicę

Operacja…

Wyłuszczenie WycięciePrzez powłoki brzuszne/laparoskopowo/drogą pochwową

Przed operacją można zastosować GnRH ( spadek objętości mięśniaków o 40- 50%)

*Stosunkowo nowa metoda- embolizacja tętnic macicznych (średnica <12cm)

*inne małoinwazyjne metody: klemowanie tętnic macicznych, koagulacja tętnic macicznych, elektromyoliysis/laser myolysis/kryomyolisis, FUS= focus ultrasound system

Leczenie zachowawcze

Pacjentki z mięśniakami mają więcej rec. E i P w mięśniach gładkich macicy

Analogi GnRH hipogonadyzm hipogonadotropowy *hipoestrogenizm

- 3-miesięczne podawanie przed leczeniem operacyjnym

- Prewencja nawracających mięśniaków po leczeniu chirurgicznym

Tibolon- steroid działający estro-, progesta-,andro – gennie

- W zaburzeniach okołomenopauzalnych, leczeniu osteoporozy menopauzalnej

- Tibolon + GnRH na 6 mcy przed operacją= redukcja V mięśniaków bez objawów hipoestrogenizmu

c.d. …

SERM- selektywne modulatory receptora Estrogenowego

- Agonizm estrogenowy w kościach i naczyniach, antagonizm zaś! w macicy i sutku- Raloksyfen

- Leczenie w skojarzeniu z GnRH- Tamoksyfen- agonisto-antagonista, opisano

wzrost mięśniaków u pacjentek z mutacją BRCA1 i BRCA2 stosujących tamoksyfen

c.d. …

Selektywne modulatory receprora Progesteronowego

- AsoprisnilAgonista/antagonista, in vitro hamuje proliferację

mięśniaka, a indukuje apoptozę

Średnia redukcja objętości po 12 tyg- 36%

Bardzo dobrze tolerowany

c.d. …

Antagoniści GnRH- natychmiast! STOP steroidogeneza jajnikowa- Jeszcze szeroko stosowane- Potrzebne jest wyprodukowanie preparatów o

przedłużonym działaniu, pozbawionych dznp w tym stymulacji wydzielania histaminy

- Cortrelix

Zmniejszenia wymiarów mięśniaka o >30% w 29 dniu leczenia

c.d. …

Antagonisci Progerteronu- Mifepristone, Lilopristone,

Onapristone

- Zmniejszenie masy mięśniaka- Bez objawów hipoestrogenizmu -

kości

c.d. …

Androgeny

Danazol- Hamuje wydzielanie gonadotropin mniej E, działa słabo

androgennie, wiąże rec.P, andregenowe i glikokortykosteroidowe

- Stosowany długo działa anabolicznie (nieakceptowane przez pacjentki)

Gestrinone- Anty E, anty P, androgenowe działanie

c.d. …

Czyste antyestrogeny- Pochodne 7-α-alkyloaminy- Nieliczne badania na ludziach- Nieznamienny efekt

Inhibitory aromatazy- badania… rola aromatazy w biologii mięśniaków…

Prowadzenie pooperacyjne

24 h- stała obserwacja Obserwacja szpitalna- około 3 doby Postępowanie przeciwbólowe Bilans płynowy Rozpoznawanie ewentualnych krwawień Profilaktyka zakrzepowo- zatorowa Kontrola rany pooperacyjnej Nadzorowanie psychicznego stanu

pacjentki

Mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma) – warianty: O wysokiej aktywności mitotycznej Bogatokomórkowy Krwotoczna odmiana Nabłonkowata odmiana Z ogniskowym śluzowaceniem Atypowe Tłuszczakomięśniaki

Nietypowy wzrost mięśniaków: Rozlana mięśniakowatość - różnicować z

przerostem myometrium

Cotyledonoid dissecting leiomyoma- rozrost przypomina łożysko

Mięśniakowatość wewnątrznaczyniowa „Łagodny przerzutujący mięśniak”

Bibliografia:

„Mięśniaki macicy” red. J. Markowska, MedPharm Polska

„Położnictwo i ginekologia” red. G. Bręborowicz, Wydawnictwo Lekarskie PZWL

Miłego weekendu !