METODE INTERAKTIVNE NASTAVE I NJENA PRIMJENA U NASTAVI MATEMATIKE U OSNOVNOJ ŠKOLI

UNIVERZITET U TRAVNIKUEDUKACIJSKI FAKULTET

MATEMATIKA-INFORMATIKA

ZAVRŠNI RAD

Kandidatkinja Mentor Ljiljana Kesić doc. dr Sead Rešić

Travnik, juni 2013.godine

UVODSavremena metodika nastave matematike,

osim vaspitne i naučne zasnovanosti, svrstava interaktivnost i individualizaciju u prioritetne uslove za kvalitetnu nastavu i učenje matematike. Navedeni uslovi za kvalitetnu nastavu veoma su složeni i teško dostižni, a realizuju se u najboljoj mjeri korištenjem svih didaktičko metodičkih resursa.

Shodno tome, kvalitetno interaktivno učenje matematike zahtjeva funkcionalno povezivanje svih savremenih i provjereno efikasnih sistema nastave, metoda, oblika i sredstava. Svrsishodnost povezivanja u nastavi matematike prvenstveno se mjeri stepenom interaktivnosti.

TERMINOLOŠKA RAZGRANIČENJA

Za proučavanje teme, metode interaktivne nastave i njene primjene u nastavi matematike u osnovnoj školi neophodno je definisati osnovne pojmove a to su:

naučne metode,nastava i interaktivna nastava

METODOLOŠKI OKVIR PROUČAVANJA

Analiza metoda interaktivne nastave i njihove primjene u nastavi matematike zahtijeva razradu odgovarajućeg metodološkog okvira. Metodološki okvir u ovom radu obuhvata:

problem i predmet,

cilj

zadatke,

metode i tehnike, te

značaj proučavanja.

RAZLIKE IZMEĐU TRADICIONALNE I SAVREMENE ŠKOLE

Razvoj nauke, tehnike i tehnologije i društvenih odnosa, s druge strane determinišu transformaciju tradicionalne u savremenu školu. U savremenoj školi upravljanje školom je potražnjom, a u tradicionalnoj je upravljanje prinudom. U savremenoj školi učenik bira školu, program, nastavnike, a u tradicionalnoj model školovanja je nametnut.

Savremena škola je škola radionica, a tradicionalna je škola prisile. U savremenoj školi je upravljanje voditeljsko, a u tradicionalnom je upravljanje naređivačko i autokratsko. U savremenoj školi nema neuspjeha, dok u tradicionalnoj je velik broj učenika koji nije uspješan.

Savremeni nastavnik usmjerava učenike, a ne tjera ih da rade, savremeni nastavnik savjetuje, a ne naređuje. U tradicionalnoj školi nastavnik je krut i dosadan za razliku od savremenog koji je zanimljiv i zabavan. Savremeni nastavnik ima poštovanje prema učenicima, a tradicionalni teži da izazove strahopoštovanje.

TEORIJSKA ANALIZA PROBLEMA

Egzemplarna (paradigmatska) nastava

Egzemplarna ili paradigmatska nastava je savremena didaktička koncepcija kojom se nastoji prevladati suprotnost između opširnosti nastavnog programa- sadržaja i savremenog načina izvođenja nastave, što zahtijeva srazmjerno više nastavnog vremena.

Egzemplarna ili paradigmatska nastava u primjeni prolazi kroz tri faze:

Proučavanje nastavnog programa i identifikovanje egzemplarnih i sličnih sadržaja.

Obrađivanje egzemplarnih sadržaja na što uzorniji, kvalitetniji i primjeran način.

Samostalna učenička obrada analognih sadržaja po uzoru egzemplarnog sadržaja.

Interaktivna nastava različitih nivoa složenosti

Nastava različitih nivoa složenosti sadrži sljedeće, relativno samostalne i međusobno povezane, etape:

– Identifikacija nivoa i strukture znanja svakog učenika;

– Pripremanje vježbi različitih nivoa složenosti i ostalih elemenata nastave;

– Vrednovanje nastavnog rada.

Problemska nastava

Analiza određenja problemske nastave pokazuje da su njene bitne odrednice:

– problemska nastava ili rješavanje problema u nastavi je najviši oblik učenja, mišljenja i stvaralaštva,

– osnovna karakteristika rješavanja problema jeste postojanje teškoće koja se rješava,

– rješavanje problema je svjesna, samostalna i usmjerena aktivnost na uviđanju odnosa između datog i zadatog,

– osnovna funkcija rješavanja problema u nastavi je sticanje znanja, stvaranje novih generalizacija, primjenljivih u novim situacijama, te razvijanje određenih sposobnosti učenika.

Programirana nastava

M. Bakovljev izdvaja sljedeće vrste programa:

a) linearni,

b)razgranati,

c) usavršeni linearni,

d)modifikovani linearni,

e) linearni program s pomoćnim linijama,

f) linearni program s test člancima,

g) konverzaciono lančani.

Učenje putem otkrića

Prema Radmanoviću postoji nekoliko modaliteta učenja otkrivanjem:

- Otkrivanje podataka posmatranjem,- Rješavanje problema na osnovu praktične djelatnosti,- Otkrivanje uzročno - posljedičnih veza,- Otkrivanje implicitnog značenja riječi,- Kritičko čitanje i preispitivanje podataka,- Otkrivanje svojstva,- Otkrivanje putem formiranja pojmova,- Otkrivanje definicija u procesu formiranja pojmova,- Otkrivanje praktičnog značenja pojmova,- Otkrivanje odnosa između opšteg, posebnog i

pojedinačnog,- Otkrivanje fleksibilnih metoda rješavanja problema,- Otkrivanje pomoću stvaralačke mašte.

Rad sa grupama

Grupe se mogu formirati prema:

Nivou znanja iz date oblasti, Opštem uspjehu učenika, Određenom radnom zadatku, Interesu učenika za određeni sadržaj

rada, Nadarenosti, Socijalnim odnosima između učenika, Mjestu stanovanja, drugarstvu, željama

itd.

Rad u parovima

Kriterijumi za izbor parova mogu biti:

Prema stalnom mjestu sjedenja, Po prijedlogu nastavnika, Prema dogovoru u odjeljenjskoj

zajednici, Prema vlastitom izboru pojedinca, Slučajnim izborom, Prema uspjehu u testu u datom

predmetu, Ad hoc.

ZAKLJUČAK

Nastavu matematike moramo izvoditi kao interakcijski proces u kome su učenik i nastavnik u saradničkom odnosu, pri čemu se postepeno povećava aktivnost učenika. Pri tom se i učenik i nastavnik, sem kognitivno, angažuju u većoj mjeri emocionalno i intencionalno.

Bitno da se interakcija, od ranog djetinjstva, pravilno sprovodi jer je to uslov za formiranje sposobnosti uspostavljanja dobrih kognitivnih, emocionalnih, intencionalnih i drugih veza.

Metodika nastave matematike nudi različite načine rada i metodičke sisteme čijom se kombinacijom može uspješno postići interaktivnost nastave i učenja.