Mentor: prof. dr Zoran Avramović, dipl. inž. elek. Sapeironsrbija.edu.rs/Centar_za_izdavacku_djelatnost/Radovi/Specijali... · MS Word program za obradu teksta Protect zaštita

Banja Luka, april 2008.

Specijalistički studij

Panevropski univerzitet APEIRON Banja Luka

Tokić Ejub, profesor

»Informatička rješenja u školskoj pedagoškoj administraciji«

Mentor: prof. dr Zoran Avramović, dipl. inž. elek. SS PP

EE CC I

I JJAA

LL II SS

TT II ČČ

KKII RR

AADD

SPECIJALISTIČKI RAD »Informatička rješenja u školskoj pedagoškoj administraciji«

Specijalizant: Tokić Ejub, profesor Mentor: prof. dr Zoran Av ramov ić, dipl. inž. elek.

- 1 -

»Informatička rješenja u školskoj pedagoškoj administraciji«

Apstrakt:

Radni poslovi i zadaci prosvjetnih radnika u našem obrazovnom sistemu su raznovrsni. Nastavnik mora biti učitelj, vaspitač, odgajatelj, administrator, vođa itd. U svemu ovome potrebno je dostojanstveno prihvatati sve uloge uz obavezno stručno usavršavanje i upoznavanje posebno informacione tehnologije. Da bi se pomenuti trendovi razvoja informacione tehnologije pratili potrebno je posjedovati i savremena nastavna sredstva tj. računare kao i »alate« za rješavanje zadataka u oblastima koje nastavnik mora apsolvirati za uspješno obavljanje nabrojanih uloga i rješavanje problema. Ovaj tabelarni sistem omogućava razrednim starješinama da, poznavajući osnove korištenja MS Excel-a, obavlja dio administrativnih obaveza znatno brže i lakše. Takođe da upoznavajući se sa radom i sam kreira slične tabelarne sisteme a sve u cilju stručnog usavršavanja i osavremenjavanja nastavnog procesa. Ključne riječi: Tabelarni sistem, Formule, Funkcije, MS Office, MS Excel, Snimanje, Automatizacija, Padajuće liste, Template, Pasword.



- 2 -

POJMOVNIK

AVERAGE izračunavanje prosječne vrijednosti

COUNT prebrojava koliko ima brojeva na popisu argumenata (daje broj popunjenosti ćelija u rasponu podatak kojega smo odredili)

COUNTA prebrojava koliko ima vrijednosti na popisu argumenata (daje broj popunjenih ćelija)

COUNTIF izračunati prema određenim kriteriijima

Format Cells oblikovanje ćelija

Freeze Panes zamrzavanje kolone ili reda

Hidden skrivanje formula

Hide, Unhide skrivanje ili odkrivanje kolona i redova

IF navodi izvođenje logičkog testa, (ispunjava postavljene uslove)

Input Massage Box izlazna padajuća lista

Insert Comment postavljanje komentara i izlaznih poruka

Locked zaključavanje ćelija, kolona ili redova

MS Office uredsko kancelarijski paket programa

MS Word program za obradu teksta

Protect zaštita

ROUND zaokružuje broj na određeni broj znakova

Save as Type sačuvati kao vrstu

Screen Tip text Tekst ekrana

Set Hyperlink Screen Tip podesiti tekst ekrana brze veze

Sheet list

SUM automatsko sabiranje

Template šablon



- 3 -

SADRŽAJ

1. Uvod ........................................................................................................................... 4

2. Uvid u postojeće stanje u osnovnim i srednjim školama Brčko Distrikta BiH...............6

3. Prednosti korištenja računara i MS Excel-a u nastavi i pedagoškoj administraciji ......9

4. O radu, način kreiranja sistema ................................................................................ 27

5. Komparacija novog i postaojećeg modela .................................................................42

6. Praktična primjena rada .............................................................................................43

7. Zaključak ....................................................................................................................45

8. Literatura ....................................................................................................................46



- 4 -

1. Uvod

Nakon sticanja nastavničke diplome i zvanja »prosvjetnog radnika« tj.

nastavnika, podrazumjeva se da je nastavnik u našem obrazovnom sistemu osposobljen za izvođenje raznih oblika nastave. Osim obrazovnog segmenta

izvođenja nastave postoji i odgojni koji je nerazdvojiv za kvalitetnu realizaciju

nastavnog procesa. Ova dva segmenta obrazovanja nisu jedini u opisu radnih zadataka i poslova svakog nastavnika. Nastavnik kao razredni starješina mora

da obavlja niz zadataka na pedagoškoj dokumentaciji administrativno-

pedagoškog karaktera.

Razredni starješina u našem obrazovnom sistemu je pedagoški, organizacioni i administrativni rukovodilac škole, sređuje (ažurira) školske dokumente odjeljenja,

informiše roditelje i održava roditeljske sastanke, organizuje i realizuje izlete i

ekskurzije, rješava probleme svog odjeljenja, stručno se usavršava itd. Podatke koje razredni starješina treba da ažurira mogu se svrstati u dvije grupe.

• Prvu grupu bi činili opšti podaci: ime, ime jednog roditelja i prezime

učenika, adresa, broj telefona itd. Ovi podaci se unose na početku školske godine u matičnu knjigu, razrednu knjigu i đačku knjižicu.

• Drugu grupu podataka činili bi statistički (numerički) podaci koji su vezani

za ocjene iz učenja i vladanja tj. za postignute rezultate na klasifikacijama (tromjesečje, polugodište, kraj školske godine).

Ažuriranje podataka druge grupe vrši se češće, tako da razredni starješina odvaja dosta vremana za operacije izračunavanja ili utvrđivanja rezultata za

nabrojana periode u školskoj godini.

Ažuriranje ili uređivanje podataka odnosi se na izračunavanje: ukupnog uspjeha za svakog učenika po predmetima, prosječne ocjene odnosno srednje ocjene

odjeljenja, sabiranje opravdanih i neopravdanih izostanaka, ocjene iz vladanja,

izrečene vaspitno disciplinske mjere, sabiranja broja ocjena po predmetima itd.



- 5 -

Izračunavanje se vrši za svakog učenika pojedinačno i za cijeli razred. Osim

nabrojanih postoje još neke operacije koje treba da se obave do konačnog

prezentovanja podataka na Odjeljenskom vijeću. Svi ovi poslovi pedagoško-administrativnog karaktera obavljaju se uglavnom na

isti način prema pedagoškim standardima. Postoje tačno definisani podaci koje

razredni starješina mora da utvrdi za svakog učenika i konačno za cijali razred. A konačna analiza rezultata uspjeha učenika u učenju i vladanju za cijelu školsku

godinu prezentuje se na sjednicama Nastavničkog vijeća.

Potrebni podaci koje razredni starješina utvrđuje već dugo su identični i ne podliježu promjenama. Jedino što se mijenja je način izračunavanja tih podataka

i rezultata. Obrada numeričkih podataka u natavi do pojave računara nije se znatno

mijenjala. Upotrebom dostupnog Software-a dolazi se do automatizacije obrade

podataka što skraćuje vrijeme i brzinu obrade istih. Bez obzira na imformacionu tehnologiju javlja se problem osposobljenosti

nastavnika za korištenje odgovarajućeg Software-a. Ako znamo da se

informatika kao nastavni predmet, na našim prostorima, počela izučavati oko 2000-te godine, do tada nije bilo ni potrebe za školovanjem nastavnika

informatičkog profila. Takođe nastavnici koji su završavali više i visoke škole bili

su uskraćeni za informatičko znanje jer se informatika samo na nekim visokoškolskim ustanovama izučavala. Nakon uspostavljanja zajedničkog

obrazovnog sistema u Brčko distriktu, dolazi do veće zainteresovanosti za

informatiku i edukaciju nastavnika za rad na računaru. Rezultati ovih aktivnosti su osposobljenost većine nastavnika za korištenje

programa iz MS Office-a, kako u nastavnom procesu tako i za ažuriranje

pedagoških podataka. Prema tome ako su nastavnici osposobljeni za korištenje programa iz MS

Office-a, ukazuje se potreba za kreiranjem odgovarajućeg »alat« tj. sistema

tabela za ažuriranje pomenutih pedagoških podataka i rješavanje matematičkih operacija u nekom od programa iz MS Office-a.



- 6 -

2. Uvid u postojeće stanje Na osnovu uvida u ovu vrstu pedagoške dokumentacije u nekoliko osnovnih i srednjih škola Brčko distrikta može se zaključiti da nastavnici ne koriste računar onoliko koliko je potrebno i koliko nam omogućava dostupan Software. Dakle ne koriste se mogućnosti programa iz MS Office-a. Matematičke operacije koje se koriste za obradu ove vrste podataka su: sabiranje, oduzimanje, množenje, dijeljenje, zatim funkcije i formule za izračunavanje srednje vrijednosti od ukupnog broja ocijenjenih i neocjenjenih učenika ili izračunavanje procenata itd. Razredne starješine, pomenute matematičke operacije koriste kada obrađuju podatke u MS Word-u, tako što izračunavaju vrijednosti ručno ili pomoću kalkulatora, zatim podatke unese u unaprijed kreirane tabele. Kako izgledaju tabele može se vidjeti na primjeru iz osnovne škole, sl.1. i tabela sa podacima iz srednje škole u Brčko distriktu, sl.2. Tabela »PODACI ZA NASTAVNIČKO VIJEĆE« u kojo su uneseni podaci

Slika 1. Tabela: Podaci za Nastavničko vijeće



- 7 -

Na slici 2. je tabela koju danas koriste razredne starješine u jednoj srednjoj školi u Brčko distriktu i tabela podataka koju pedagog škole proslijeđuje Odjeljenju za obrazovanje. Iako su navedena samo dva primjera u većini škola se koriste identične tabele za obradu, unos i distribuciju pedagoških podataka. Prema trenutnom stanju u Brčko distriktu, kao što je navedeno, mali broj nastavnika podatke obrađuje u MS Excel -u, u ovu grupu se ne ubrajaju nastavnici informatke. Ali, takođe se može primjetiti da ni svi nastavnici informatike ne koriste u potpunosti mogućnosti MS Excel-a. U odnosu na broj prosvetnih radnika u Brčko distriktu 8-10% nastavnika koristi MS Excel za ažuriranje pedagoških podataka. Mnogi nastavnici posjeduju odgovarajući nivo informatičke pismenosti, pa prema tome poznaju MS Excel , tako da se ukazala potreba za kreiranjem »alata« kojeg bi koristili nastavnici u pedagoškoj administraciji.

Slika 2. Podaci za Nastavničko vijeće



- 8 -

Sama ideja za kreiranje ovoga tabelarnog sistema je upravo uvid u trenutno stanje u našim školama, korištenjem sistema tabela došlo bi do automatizacije operacija, olakšavanje i ubrzavanje rada i dobivanja tačnih rezultata itd. Razrednici u većini škola rješavaju ove probleme u MS Word-u ili na štampanim tabelama koje dobiju od pedagoga škole. Uređivanje podataka prema ispitanom uzorku u Brčko distriktu i okruženju izvodi se na tri načina: 1. Ručno, klasičnim računanjem i unošenjem rezulrata u štampanu tabelu 2. Pomoću računara, unošenjem podataka koji su unaprijed ažurirani tj. u tabelu kao što je prethodno navedeno, zatim štampanje tabele i 3. Korištenjem kreiranog sistema tabela u MS Excel -u ili nekom drugom programu namjenjenom isključivo za ovu vrstu podataka. Na osnovu uvida u trenutno stanje u 15 osnovnih i srednjih škola u Brčko distriktu može se doći do slijedećih rezultata.

Korištenje računara za obradu podataka

20% 3

53% 8

27% 4

0

2

4

6

8

10

12

14

D Ručno, Pomoću računara, (djelimično korištenje računara)

Korištenjem programa iz MS Office-a ili kreiranog sistema



- 9 -

3. Prednosti korištenja računara u nastavi i pedagoškoj administraciji Microsoft Office je uredsko kancelarijski paket programa namjenjen korisnicima personalnih računara. Razvojem informacione tehnologije, Hardware-a i Software-a, razvijali su se i usavršavali programi koji su namjenjeni za potrebe korisnika ličnih računara. Svaki od programa iz MS Office-a obavlja određene operacija i funkcije koje zadovoljavaju potrebe korisnika. Ako su u pitanju matematičke operacije koje su rješavane običnim izračunavanjem, pojavom pomenutih aplikativnih programa namjenjenih za ove aktivnosti, te operacije se automatski izvršavaju jednostavnim unošenjem podataka i aktiviranjem funkcije koja vrši izračunavanje. Nakon čega automatski daje tačan rezultat. Jedan od najkompletnijih programa iz MS Office za matematičke i logičke proračune je MS Excel. Kao što je navedeno MS Office se razvijao i usavršavao prema potrebama korisnika računara, tako da postoji više verzija MS Office-a. Važno je poznavati MS Office-e koji se trenutno najčešće koriste na našim prostorima. Verzije MS Office-a Tabela 1. Verzije MS Office-a

MS Office 97 MS Office 2000 MS Office 2003 MS Office 2007 MS Office Tools MS Office Tools MS Office Tools MS Office Word 97 MS Office Word 2000 MS Office Word 2003 MS Office Word 2007

MS Office Excel 97 MS Office Excel 2000 MS Office Excel 2003 MS Office Excel 2007

MS Office Power Point 97 MS Office Power Point 2000 MS Office Power Point 2003 MS Office Power Point 2007 MS Office Access 97 MS Office Access 2000 MS Office Access 2003 MS Office Access 2007 MS Office Front Page 97 MS Office Front Page 2000 MS Office Front Page 2003 MS Office Front Page 2007

MS Office Outlook 97 MS Office Outlook 2000 MS Office Outlook 2003 MS Office Outlook 2007

MS Office Info Path 2003 MS Office Info Path 2007

MS Office Publisher 2003 MS Office Publisher 2007

MS Office Groove 2007

MS Office OneNote 2007

Postoje neznatne razlike između verzija MS Office 97, MS Office 2000, MS Office 2003 i MS Office 2007. Ukoliko je korisnik računara upoznao barem jednu od ovih verzija neće mu biti teško savladati razlike tj. napredne opcije i ugrađene alate u npr. najnoviju verziju MS Office-a 2007. Takođe postoje pomoćni programi koji omogućavaju vizuelni uvid u razlike između MS Office-a.



- 10 -

Slika 3.

Najčešći problem koji nastaje prilikom snimanja dokumenata u MS Office 2007 je u određivanju vrste dokumenta (Save as Type) kojeg želimo sačuvati. Ukoliko se kreirani dokumenat želi otvoriti u drugim verzijama MS Office 97, MS Office 2000, MS Office 2003 tada je potrebno taj dokumenat, dakle kreiran u MS Office-u 2007 sačuvati opcijom Save As, 97-2003 sl.3. Ovako sačuvan dokumenat može se otvoriti u svim trenutno korištenim verzijama Office-a, a to su od 97 do 2003 i verzijom 2007. bez korištenja dodatnih pomoćnih programa kao npr.: FileFormatConverters, sl.4. Compatibility Pack za sistem 2007 Office. MS Excel je tabelarni program za matematičke proračune. Kao što je navedeno nalazi se u MS Office-u ili samostalno. MS Excel omogućava automatsko izračunavanje tj.

Opcija Save As u Office-u 2007 za Excel 97-2003 Wirkbook i Word 97-2003 Document

Slika 4. Početak instalacije Compatibility Pack za sistem 2007 Office.



- 11 -

korištenje većine matematičkih operacija za potrebe uređivanja numeričkih podataka. Takođe posjeduje veliki broj ugrađenih funkcija koje se mogu koristiti samostalno ili u kombinaciji sa matematičkim operacijama. Te kombinacije nazivamo formule, dakle pisanjem formula korisnik MS Excel-a dolazi do rješavanja određenih matematičkih, logičkih, statističkih i drugih zadataka. Za korištenje MS Excel-a u navedene svrhe potrebno je poznavati barem osnovne matematičke operacije i osnovne funkcije.

Osnovne matematičke operacije u MS Excel-u Tabela 2. Tabela osnovnih matematičkih operacija

Pozicija na tastaturi Matematička operacija

Numerički dio Alfanumeričkom dio

1 Sabiranje + +

2 Oduzimanje - -

3 Množenje * Shift + (+)

4 Dijeljenje / Shift +7

5 Stepenovanje ^ AltGr + 3 + Space



- 12 -

Funkcije Funkcije su unaprijed definirane formule koje izvode proračune pomoću određenih vrijednosti, koje se zovu argumenti, u nekom tačno zadanom redoslijedu ili strukturi. Pomoću funkcija mogu se izvoditi jednostavni ili složeni proračuni.

Struktura funkcije

Struktura funkcije počinje znakom jednakosti (=), iza čega slijedi njen naziv, prva zagrada, argumenti funkcije odvojeni tačkom i zarezom i zadnja zagrada. Naziv funkcije Argumenti mogu biti brojevi, tekst, logičke vrijednosti, npr.: TRUE ili FALSE, polja (polje: koristi se za izgradnju jedne formule koja stvara višestruke rezultate ili radi nad grupom argumenata koji su poredani u redovima i kolonama. Raspon polja dijeli zajedničku formulu; polje konstanti grupa je konstanti korištena kao argument.), vrijednosti pogrešaka, primjer #N/D ili adrese ćelija (adresa ćelije: Skup koordinata koje su pridružene ćeliji radnog lista. Npr. adresa ćelije koja se pojavljuje na mjestu sječenja kolone B i reda 3 jest B3.). Postavljeni argument mora biti prihvatljiva vrijednost za taj argument. Argumenti mogu biti i konstante (konstanta: Vrijednost koja se ne izračunava, pa se zato i ne mijenja. Primjer, broj 210 i tekst "Broj slabih ocjena" su konstante. Izraz ili vrijednost koja je rezultat izraza nisu konstante.), formule ili ostale funkcije. Opis alata za argument Opis alata sa sintaksom i argumentima pojaviće se dok upisujete funkciju. Npr. upišite =ROUND (i pojaviće se opis alata). Opisi alata pojaviće se samo za ugrađene funkcije.

2

=ROUND(A10;2)

2 3

1

ROUND(broj;oznaka_broj) 4

1

3

4



- 13 -

Unos formula Kad napravite formulu koja sadrži neku funkciju, pojaviće se dijaloški okvir Insert Finction (umetanje funkcije), sl.6. koji će vam pomoći pri unosu funkcije radnog lista. Tokom unosa funkcije u formulu, dijaloški okvir umetanje funkcije prikazaće naziv funkcije, svaki od njenih argumenata, opis funkcije i svakog argumenta, trenutni rezultat funkcije i trenutni rezultat cijele formule.

Ugniježdene funkcije U pojedinim slučajevima možda ćete trebati koristiti funkciju kao jedan od argumenata neke druge funkcije, (argument: Vrijednosti koje funkcija koristi za izvršavanje postupaka ili proračuna. Vrsta argumenta funkcije karakteristična je za pojedine funkcije. Najčešći argumenti koji se koriste u funkcijama uključuju brojeve, tekst, reference ćelija i nazive.). Na primjer, sljedeća formula koristi ugniježđenu funkciju AVERAGE i upoređuje rezultat s vrijednošću 50.

Valjane povratne vrijednosti Kad se ugniježdena funkcija koristi kao argument, mora vratiti istu vrstu vrijednosti koju koristi argument. Na primjer, ako argument vraća vrijednost TRUE ili FALSE, tada ugniježdena funkcija mora vratiti TRUE ili FALSE. Ako to ne učini, Microsoft Excel prikazuje #VRIJ! vrijednost greške.

Ograničenja nivoa gniježđenja Formula može sadržavati do sedam nivoa ugniježdenih funkcija. Kad se funkcija B koristi kao argument funkcije A, funkcija B je funkcija druge nivoa. Na primjer, funkcija AVERAGE i funkcija SUM su obje funkcije drugog nivoa jer su argumenti IF funkcije. Funkcija koja je ugniježdena unutar funkcije AVERAGE bila bi funkcija trećeg nivoa, itd. Da biste dobili popis dostupnih funkcija, označite ćeliju, a zatim pritisnite tipke SHIFT+F3.

Ugniježdene funkcije

=IF(AVERAGE(F2:F5)>50;SUM(G2:G5) ;0)



- 14 -

Aktiviranje dijaloškog okvira za umetanje funkcija Dijaloški okvir Insert Function sadrži polje za pretraživanje i polje za odabir kategorije potojećih funkcija. Opcija Most Recently Used u polju Select a function, (odabrati funkciju), daje “često korištene funkcije”, odabirom All (svih) pojavljuju se sve raspoložive funkcije dok ostale kategorije prikazuju funkcije iz odabrane grupe.

Slika 5. Dijaloški okvir – aktiviranje funkcija



- 15 -

Funkcije iz MS Excel-a, Office 2003. Tabela 2. Funkcije

Financial (financijske) ACCRINT Vraća naraslu kamatu za vrijednost koja se isplaćuje periodično

ACCRINTM Vraća naraslu kamatu za vrijednost koja se isplaćuje po dospijeću

AMORDEGRC Vraća amortizaciju za svako obračunski period korištenjem koeficijenta

amortizacije

AMORLINC Vraća amortizaciju za svaki obračunski period

COUPDAYBS Vraća broj dana od početka kuponskog perioda do datuma poravnanja

COUPDAYS Vraća broj dana u kuponskom per iodu koje sadrži datum poravnanja

COUPDAYSNC Vraća broj dana od datuma poravnanja do sljedećeg kuponskog datuma

COUPNCD Vraća sljedeći kuponski datum nakon datuma namire

COUPNUM Vraća broj kupona plativih između datuma poravnanja i datuma dospijeća

COUPPCD Vraća prijašnji kuponski datum prije datuma poravnanja

CUMIPMT Vraća kumulativnu kamatu plaćenu između dva perioda

CUMPRINC Vraća kumulativnu glavnicu na zajam, plaćenu između dva perioda

VDB Vraća amortizaciju sredstava za navedeni period pomoću degresivne

metode amortizacije

DOLLARDE Pretvara cijenu u dolar ima izraženu kao razlomak u cijenu u dolarima

izraženu kao decimalni broj

DOLLARFR Pretvara cijenu u dolar ima izraženu kao decimalni broj u cijenu u dolarima

izraženu kao razlomak

DURATION Vraća godišnje trajanje vrijednosnice s periodičnim isplatama kamata

EFFECT Vraća efektivnu godišnju kamatnu stopu

FV Vraća buduću vrijednost ulaganja

FVSCHEDULE Vraća buduću vrijednost početne glavnice nakon primjene niza složenih

kamatnih stopa

DDB Vraća amortizaciju sredstva za navedeni period pomoću dvostruke stope za degresivnu metodu amortizacije ili neke druge metode koju navedete

DISC Vraća eskontnu stopu za vrijednosnicu

IPMT Vraća isplatu kamata za neko ulaganje za dano razdoblje

IRR Vraća internu stopu profitabilnosti za niz novčanih tokova

ISPMT Izračunava kamatu plaćenu tokom određenog razdoblja ulaganja

MDURATION Vraća Macauleyevo izmijenjeno trajanje za vrijednosnicu s pretpostavljenom nominalnom vrijednosti od 100 $

MIRR Vraća internu stopu profitabilnosti gdje se pozit ivni i negativni novčani tokovi f inanciraju prema različitim stopama



- 16 -

NOMINAL Vraća nominalnu godišnju kamatnu stopu

NPER Vraća broj razdoblja za ulaganje

NPV Vraća sadašnju neto vrijednost ulaganja na temelju niza per iodičkih novčanih tokova i eskontne stope

ODDFPRICE Vraća cijenu po 100 KM nominalne vrijednosti vrijednosnice s prvim neparnim razdobljem

ODDFYIELD Vraća dobitak vrijednosnice s neparnim prvim razdobljem

ODDLPRICE Vraća cijenu za vrijednosnicu nominalne vrijednosti 100 KM s posljednjim neparnim razdobljem

ODDLYIELD Vraća dobit vrijednosnice s neparnim posljednjim razdobljem

PMT Vraća periodičku isplatu za rentu

PPMT Vraća isplatu na glavnicu ulaganja za dano razdoblje

PRICE Vraća cijenu za vrijednosnicu nominalne vrijednosti 100 KM koja daje periodičku kamatu

PRICEDISC Vraća cijenu za eskontnu vrijednosnicu nominalne vrijednosti 100 KM

PRICEMAT Vraća cijenu za vrijednosnicu nominalne vrijednosti 100 KM koja daje kamate po dospijeću

PV Vraća sadašnju vrijednost ulaganja

RATE Vraća kamatnu stopu za razdoblje rente

RECEIVED Vraća primljenu količinu po dospijeću za otplaćenu vrijednosnicu

SLN Vraća linearnu amortizaciju sredstva za jedno razdoblje

SYD Vraća amortizaciju izračunatu metodom sabiranja godina za sredstvo za navedeno razdoblje

TBILLEQ Vraća dobit za blagajnički zapis kao da je obveznica

TBILLPRICE Vraća cijenu za 100 KM nominalne vrijednosti za blagajnički zapis

TBILLYIELD Vraća dobit za blagajnički zapis

VDB Vraća amortizaciju sredstava za navedeno ili djelomično razdoblje pomoću metode degresivne amortizacije

XIRR Vraća internu stopu profitablnosti za plan novčanih tokova koji ne mora nužno biti periodički

XNPV Vraća sadašnju neto vrijednost za planirane novčane tokove koji ne moraju nužno biti periodički

YIELD Vraća dobitak na vrijednosnicu koja daje periodičku kamatu

YIELDDISC Vraća godišnju dobit za eskontnu vrijednosnicu, npr. za blagajnički zapis

YIELDMAT Vraća godišnju dobit vrijednosnice koja za koju se kamata isplaćuje po dospijeću



- 17 -

Data & Time (datum i vrijeme)

DATE Vraća serijski broj zadatog datuma

DATEVALUE Pretvara datum iz tekstualnog oblika u serijski broj

DAY Pretvara serijski broj u dan u mjesecu

DAYS360 Izračunava broj dana između dva datuma na temelju godine od 360 dana

EDATE Vraća serijski broj datuma koji predstavlja navedeni broj mjeseci prije ili nakon datuma početka

EOMONTH Vraća serijski broj posljednjeg dana u mjesecu prije ili nakon navedenog broja mjeseci

HOUR Pretvara serijski broj u sat

MINUTE Pretvara serijski broj u minutu

MONTH Pretvara serijski broj u mjesec

NETWORKDAYS Vraća broj cijelih radnih dana između dva datuma

NOW Vraća serijski broj trenutnog datuma i vremena

SECOND Pretvara serijski broj u sekundu

TIME Vraća serijski broj zadanog vremena

TIMEVALUE Pretvara vrijeme iz tekstualnog oblika u serijski broj

TODAY Vraća serijski broj današnjeg datuma

WEEKDAY Pretvara serijski broj u dan u sedmici

WEEKNUM Pretvara serijski broj u broj koji pokazuje gdje sedmicu brojčano pada unutar godine

WORKDAY Vraća serijski broj datuma prije ili nakon navedenog broja radnih dana

YEAR Pretvara serijski broj u godinu

YEARFRAC Prikazuje dio godine koji predstavlja broj cijelih dana između argumenata start_date i end_date

Math & Trig (Matematičke i trigonometrijske funkcije)

ABS Vraća apsolutnu vrijednost broja

ACOS Vraća arkus-kosinus broja

ACOSH Vraća inverzni hiperbolički kosinus broja

ASIN Vraća arkus-sinus broja

ASINH Vraća inverzni hiperbolički sinus broja

ATAN Vraća arkus-tangens broja

ATAN2 Vraća arkus-tangens iz x i koordinata



- 18 -

ATANH Vraća inverzni hiperbolički tangens broja

CEILING Zaokružuje broj do najbližeg cijelog broja ili do najbližeg višekratnika signif ikantne vrijednosti

COMBIN Vraća broj kombinacija za dati broj objekata

COS Vraća kosinus broja

COSH Vraća hiperbolički kosinus broja

DEGREES Pretvara radijane u stepene

EVEN Zaokružuje broj do najbližeg parnog cijelog broja

EXP Vraća e na potenciju zadanog broja

FACT Vraća faktorijel broja

FACTDOUBLE Vraća dvostruki faktorijel broja

FLOOR Zaokružuje broj naniže, prema nuli

GCD Vraća najveći zajednički djelitelj

INT Zaokružuje broj do najbližeg cijelog broja

LCM Vraća najmanji zajednički množitelj

LN Vraća prirodni logaritam broja

LOG Vraća logaritam broja po navedenoj bazi

IMLOG10 Vraća logaritam po bazi 10 kompleksnog broja

MDETERM Vraća determinantu matrice polja

MINVERSE Vraća inverz matrice polja

MMULT Vraća umnožak matrica iz dva polja

MOD Vraća ostatak dijeljenja

MROUND Vraća broj zaokružen na željeni množitelj

MULTINOMIAL Vraća polinomni skup brojeva

ODD Zaokružuje broj do najbližeg neparnog cijelog broja

PI Vraća vrijednost broja “pi”

POWER Vraća rezultat broja na potenciju

PRODUCT Množi argumente

QUOTIENT Vraća cjelobrojni dio dijeljenja

RADIANS Pretvara stupnjeve u radijane

RAND Vraća slučajni broj između 0 i 1

RANDBETWEEN Vraća nasumični broj između navedenih brojeva



- 19 -

ROMAN Pretvara arapske brojke u rimske, kao tekst

ROUND Zaokružuje broj na određeni broj znakova

ROUNDDOWN Zaokružuje broj prema nuli

ROUNDUP Zaokružuje broj od nule

SERIESSUM Vraća zbir potencijskog niza na temelju formule

SIGN Vraća predznak broja

SIN Vraća sinus datog ugla

SINH Vraća hiperbolički sinus broja

SQRT Vraća pozitivni drugi korijen

SQRTPI Vraća drugi korijen od (broj * pi)

SUBTOTAL Vraća podzbir na popisu ili u bazi podataka

SUM Sabira argumente

SUMIF Sabira ćelije navedene po zadanom kr iteriju

SUMPRODUCT Vraća zbir umnožaka odgovarajućih komponenti polja

SUMSQ Vraća zbir kvadrata argumenata

SUMX2MY2 Vraća zbir razlike kvadrata odgovarajućih vrijednosti u dva polja

SUMX2PY2 Vraća zbir zbroja kvadrata odgovarajućih vrijednosti u dva polja

SUMXMY2 Vraća zbir kvadrata razlika odgovarajućih vrijednosti u dva polja

TAN Vraća tangens broja

TANH Vraća hiperbolički tangens broja

TRUNC Skraćuje broj na cijeli broj

Statistical (statističke)

AVEDEV Vraća prosjek apsolutnih odstupanja tačaka podataka od njihovih srednjih vrijednosti

AVERAGE Vraća prosjek argumenata

AVERAGEA Vraća prosjek argumenata, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

BINOMDIST Vraća pojedine binomne izraze raspodjele vjerojatnosti

CHIDIST Vraća test nezavisnosti

CONFIDENCE Vraća interval pouzdanosti za srednju vrijednost populacije

COVAR Vraća kovarijancu, prosjek umnožaka odstupanja u paru

CRITBINOM Vraća najmanju vrijednost za koju je kumulativna binomna razdioba manja ili jednaka vrijednosti kriterija

DEVSQ Vraća zbir kvadrata devijacija



- 20 -

CORREL Vraća koeficijent korelacije između dva skupa podataka

COUNT Prebrojava koliko ima brojeva na popisu argumenata

COUNTA Prebrojava koliko ima vrijednosti na popisu argumenata

COUNTBLANK Broji prazne ćelije u rasponu

COUNTIF Broji ćelija u rasponu koje nisu prazne i koje zadovoljavaju zadani kriterij

EXPONDIST Vraća eksponencijalnu raspodjelu

FDIST Vraća F raspodjelu vjerojatnosti

FINV Vraća inverziju F raspodjele vjerojatnosti

FISHER Vraća Fisherovu transformaciju

FISHERINV Vraća inverziju Fisherove transformacije

FORECAST Vraća vrijednost na linearnom trendu

FREQUENCY Vraća raspodjelu frekvencija kao okomito polje

FTEST Vraća rezultat F-testa

GAMMADIST Vraća gama raspodjelu

GAMMAINV Vraća inverziju kumulativne gama raspodjele

GAMMALN Vraća prirodni logaritam gama funkcije, ?(x)

GEOMEAN Vraća geometrijsku sredinu

GROWTH Vraća vrijednost na eksponencijalnom trendu

HARMEAN Vraća harmonijsku srednju vrijednost

HYPGEOMDIST Vraća hipergeometrijsku raspodjelu

INTERCEPT Vraća sjecište crte linearne regresije

KURT Vraća kurtosis skupa podataka

LARGE Vraća k-tu najveću vrijednost u skupu podatak

LINEST Vraća parametre linearnog trenda

LOGEST Vraća parametre eksponencijalnog trenda

LOGINV Vraća inverziju normalne logaritamske raspodjele

LOGNORMDIST Vraća kumulativnu normalnu logaritamsku raspodjelu

MAX Vraća maksimalnu vrijednost na popisu argumenata

MAXA Vraća maksimalnu vrijednost na popisu argumenata, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

MEDIAN Vraća medijan datih brojeva

MIN Vraća minimalnu vrijednost na popisu argumenata



- 21 -

MINA Vraća najmanju vrijednost na popisu argumenata, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

MODE Vraća najčešću vrijednost u skupu podataka

NEGBINOMDIST Vraća negativnu binomnu raspodjelu

NORMDIST Vraća normalnu kumulativnu raspodjelu

NORMINV Vraća inverziju normalne kumulativne raspodjele

NORMSDIST Vraća standardnu normalnu kumulativnu raspodjelu

NORMSINV Vraća inverziju standardne normalne kumulativne raspodjele

PEARSON Vraća Pearsonov koeficijent korelacije umnoška momenta

PERCENTILE Vraća k-ti percentil vrijednosti u rasponu

PERCENTRANK Vraća red postotka vrijednosti u skupu podataka

PERMUT Vraća broj permutacija za dani broj objekata

POISSON Vraća Poissonovu raspodjelu

PROB Vraća vjerojatnost da su vrijednosti u rasponu između dvije granice

QUARTILE Vraća kvartil skupa podataka

RANK Vraća red broja na popisu brojeva

RSQ Vraća kvadrat Pearsonovog koeficijenta korelacije umnoška momenta

SKEW Vraća asimetriju raspodjele SLOPE Vraća nagib pravca linearne regresije

SMALL Vraća k-tu najmanju vrijednost u skupu podataka

STANDARDIZE Vraća normaliziranu vrijednost

STDEV Procjenjuje standardnu devijaciju na temelju uzorka

STDEVA Procjenjuje standardnu devijaciju na temelju uzorka, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

STDEVP Izračunava standardnu devijaciju na temelju cijele populacije

STDEVPA Izračunava standardnu devijaciju na temelju cijele populacije, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

TDIST Vraća Studentovu t-raspodjelu

STEYX Vraća standardnu pogrešku predviđene y-vrijednosti za svaki x u regresiji

TINV Vraća inverziju Studentove t-raspodjele

TREND Vraća vrijednosti na linearnom trendu

TRIMMEAN Vraća srednju vrijednost unutrašnjosti skupa podataka

TTEST Vraća vjerojatnost povezanu sa Studentovim t-testom

VAR Procjenjuje varijancu na temelju uzorka

VARA Procjenjuje varijancu na temelju uzorka, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti



- 22 -

VARP Izračunava varijancu na temelju cijele populacije

VARPA Izračunava varijancu na temelju cijele populacije, uključujući brojeve, tekst i logičke vrijednosti

WEIBULL Vraća Weibullovu raspodjelu

ZTEST Vraća vrijednost vjerojatnosti z-testa s jednim krakom

Lookup & Reference (funkcije za pretraživanje i reference)

ADDRESS Vraća referencu kao tekst u jednoj ćeliji radnog lista

AREAS Vraća broj područja u referenci

CHOOSE Odabire vrijednost s popisa vrijednosti

COLUMN Vraća broj stupca reference

COLUMNS Vraća broj stupaca u referenci

HLOOKUP Pretražuje u gornjem retku polja i vraća vrijednost naznačene ćelije

HYPERLINK Stvara prečac ili skok koji otvara dokument spremljen na mrežnom poslužitelju, intranetu ili Internetu

INDEX Upotrebljava indeks kako bi odabrao vrijednost iz reference ili polja

INDIRECT Vraća referencu naznačenu tekstualnom vrijednosti

LOOKUP Pretražuje vrijednosti u vektoru ili polju

MATCH Pretražuje vrijednosti u referenci ili polju

OFFSET Vraća pomak reference od zadane reference

ROW Vraća broj retka reference

ROWS Vraća broj redaka u referenci

RTD

Dohvata podatke u stvarnom vremenu iz programa koji podržava COM automatizaciju (automatizacija: Način rada s objektima iz druge aplikacije ili razvojnog alata. Pr ije poznata pod nazivom OLE automatizacija, automatizacija je industrijski standard i značajka Component Object Modela (COM).)

TRANSPOSE Vraća transponiranu vrijednost polja

VLOOKUP Traži u prvom stupcu polja i prelazi preko retka kako bi vratio vrijednost ćelije

Database (baza podataka) Microsoft Excel uključuje funkcije radnog lista koje analiziraju podatke spremljene u popise ili baze podataka. Svaka od ovih funkcija, zajednički nazvanih Dfunctions (Dfunkcije), koristi tri argumenta: bazu podataka, polje i kriterije. Ovi argumenti upućuju na raspone u radnom listu koje funkcija upotrebljava.

DAVERAGE Vraća srednju vrijednost označenih unosa u bazi podataka

DCOUNT Broji ćelije koje sadrže brojeve u bazi podataka



- 23 -

DCOUNTA Broji ćelije u bazi podataka koje nisu prazne

DGET Izdvaja iz baze podataka jedan slog koji zadovoljava navedeni kriterij

DMAX Vraća maksimalnu vrijednost iz označenih unosa u bazi podataka

DMIN Vraća minimalnu vrijednost iz označenih unosa u bazi podataka

DPRODUCT Množi vrijednosti u pojedinom polju slogova koji zadovoljavaju kriterij u bazi podataka

DSTDEV Procjenjuje standardnu devijaciju na temelju uzorka označenih unosa u bazi podataka

DSTDEVP Izračunava standardnu devijaciju na temelju cijele populacije označenih unosa u bazi podataka

DSUM Sabira brojeve u stupcu polja slogova u bazi podataka koji zadovoljavaju kriterij

DVAR Procjenjuje varijancu na temelju uzorka iz označenih unosa u bazi podataka

DVARP Izračunava varijancu na temelju cijele populacije označenih unosa u bazi podataka

GETPIVOTDATA Vraća podatke spremljene u Zakretnoj tablici

Text (tekstualne)

ASC Engleska ili katakana slova pune širine (s dva bajta) mijenja u znakove polovične širine (s jednim bajtom)

BAHTTEXT Pretvara broj u tekst, koristeći oblik valute ß (baht)

CHAR Vraća znak naveden kodnim brojem

CLEAN Uklanja sve znakove koji se ne mogu ispisati iz teksta

CODE Vraća brojčani kod za prvi znak u tekstnom nizu

CONCATENATE Spaja nekoliko tekstualnih stavki u jednu tekstualnu stavku

DOLLAR Pretvara broj u tekst, koristeći oblik valute $ (dolar)

EXACT Provjerava jesu li dvije tekstualne vrijednosti identične

FIND Jednu tekstualnu vrijednost unutar druge (razlikuje velika i mala slova)

FIXED Oblikuje broj kao tekst s f iksnim brojem decimal

JIS Engleska ili katakana slova polovične širine (s jednim bajtom) unutar niza znakova mijenja u znakove pune širine (s dva bajta)

LEFT Vraća krajnje lijeve znakove iz tekstualne vrijednosti

LEN Vraća broj znakova u tekstualnom nizu

LOWER Pretvara tekst u mala slova

MID Vraća određeni broj znakova iz tekstualnog niza počevši od mjesta koje navedete

PHONETIC Izdvaja fonetske (furigana) znakove iz tekstualnog niza

PROPER Pretvara u veliko slovo prvo slovo u svakoj riječi u tekstnoj vrijednosti



- 24 -

REPLACE Zamjenjuje znakove u tekstu

REPT Ponavlja tekst zadani broj puta

RIGHT Vraća krajnje desne znakove iz tekstualne vrijednosti

SEARCH Pronalazi jednu tekstualnu vrijednost unutar druge (ne razlikuje velika i mala slova)

SUBSTITUTE Zamjenjuje stari tekst novim u tekstualnom nizu

T Pretvara svoj argument u tekst

TEXT Oblikuje broj i pretvara ga u tekst

TRIM Uklanja razmake iz teksta

UPPER Pretvara tekst u velika slova

VALUE Pretvara tekstualni argument u broj

Logical (logičke)

AND Vraća TRUE ako su svi argumenti TRUE

FALSE Vraća logičku vrijednost FALSE

IF Navodi izvođenje logičkog testa

NOT Okreće logiku argumenta

OR Vraća TRUE ako je barem jedan argument TRUE

TRUE Vraća logičku vrijednost TRUE

Information (informacijske)

CELL Vraća podatke o oblikovanju, mjestu ili sadržaju ćelije

ERROR.TYPE Vraća broj koji odgovara vrsti pogreške

ISBLANK Vraća TRUE ako je vrijednost prazna

ISERR Vraća TRUE ako je vrijednost bilo koja vrijednost pogreške osim #N/A

ISERROR Vraća TRUE ako je vrijednost bilo koja vrijednost pogreške

ISEVEN Vraća TRUE ako je broj paran

ISLOGICAL Vraća TRUE ako je vrijednost logička vrijednost

ISNA Vraća TRUE ako je vrijednost vrijednost pogreške #N/A

ISNONTEXT Vraća TRUE ako vrijednost nije tekst

ISNUMBER Vraća TRUE ako je vrijednost broj

ISODD Vraća TRUE ako je broj neparan

ISREF Vraća TRUE ako je vrijednost referenca



- 25 -

ISTEXT Vraća TRUE ako je vrijednost tekst

N Vraća vrijednost pretvorenu u broj

NA Vraća vrijednost pogreške #N/A

TYPE Vraća broj koji označuje vrstu podataka vrijednosti

Vanjske Te se funkcije učitavaju pomoću dodataka (dodatak: dodatni program koji Microsoft Office-u dodaje posebne naredbe ili oznake).

EUROCONV ERT

Pretvara broj u eure, iz eura u valutu članice euro zone ili iz jedne valute članice euro zone u drugu, pri čemu se kao posrednik upotrebljava euro (triangulacija) SQL.REQUEST Povezuje se s vanjskim izvorom podataka i izvodi upit s radnog lista, a zatim vraća rezultat u obliku matrice bez da morate programirati s makronaredbama.

Inžinjerske

BESSELI Vraća promijenjenu Besselovu funkciju In(x)

BESSELJ Vraća Besselovu funkciju Jn(x)

BESSELK Vraća promijenjenu Besselovu funkciju Kn(x)

BESSELY Vraća Besselovu funkciju Yn(x)

BIN2DEC Pretvara binarni broj u decimalni

BIN2HEX Pretvara binarni broj u heksadecimalni

BIN2OCT Pretvara binarni broj u oktalni

COMPLEX Pretvara realne i imaginarne koeficijente u kompleksan broj

CONVERT Pretvara broj iz jednog mjernog sustava u drugi

DEC2BIN Pretvara decimalni broj u binarni

DEC2HEX Pretvara decimalni broj u heksadecimalni

DEC2OCT Pretvara decimalni broj u oktalni

DELTA Ispituje jesu li dvije vrijednosti jednake

ERF Vraća funkciju pogreške

ERFC Vraća komplementarnu funkciju pogreške

GESTEP Ispituje je li broj veći od vrijednosti praga

HEX2BIN Pretvara heksadecimalni broj u binarni

HEX2DEC Pretvara heksadecimalni broj u decimalni

HEX2OCT Pretvara heksadecimalni broj u oktalni



- 26 -

IMABS Vraća apsolutnu vrijednost (modul) kompleksnog broja

IMAGINARY Vraća imaginarni koeficijent kompleksnog broja

IMARGUMENT Vraća theta argument, kut izražen u radijanima

IMCONJUGATE Vraća kompleksno konjugiranu vrijednost kompleksnog broja

IMCOS Vraća kosinus kompleksnog broja

IMDIV Vraća kvocijent dva kompleksna broja

IMEXP Vraća eksponent kompleksnog broja

IMLN Vraća prirodni logaritam kompleksnog broja



IMPOWER Vraća kompleksni broj na cjelobrojnu potenciju

IMPRODUCT Vraća umnožak dva kompleksna broja

IMREAL Vraća realni koeficijent kompleksnog broja

IMSIN Vraća sinus kompleksnog broja

IMSQRT Vraća drugi korijen kompleksnog broja

IMSUB Vraća razliku između dva kompleksna broja

IMSUM Vraća zbroj kompleksnih brojeva

OCT2BIN Pretvara oktalni broj u binarni

OCT2DEC Pretvara oktalni broj u decimalni

OCT2HEX Pretvara oktalni broj u heksadecimalni



- 27 -

4. Način kreiranja tabelarnog sistema u MS Excel-u

Kreiranje tabelanog sistema Prije odabira i kreiranja programa koji treba da zadovoljava sve neophodne proračune i ispuni zahtjeve prema pedagoškom standardima, potrebno je definisati ciljeve i zadatke projekta: Kreirati tabelarni sistem koji koristi matematičke operacije, obavlja proračune i olakšava ažuriranje podataka. Sistem tabela treba da pomogne razrednim starješinama i pedagogu škole pri obavljanju obaveznih matematičkih operacija u radu sa podacima. • Sistem tabela treba da izvršava matematičke operacije koje će biti naknadno

definisane u ovom radu, uz korištenje formula i funkcija iz MS Excel-a. • Potrbno je kreirati tabelarni sistem prema uzorku koji se koristi za unos podataka i

prema pedagoškim standardima Prije početka kreiranja tabelarnog sistema potrebno je definisati formu: - Utvrditi potrban broj redova i kolona (ćelija) za unos podataka - Odabrati grafiku i dizajn tabele (veličinu, boju ćelija i bordure) - Odnos između ćelija za unos podataka i “zaključanih” ćelija mora biti uočljiv bez obzira na nemogućnost unosa podataka i “zaključane” ćelije - Format, oštampane tabele treba da zauzimaju jednu stranicu A4 formata, zatim - Veličinu, vrstu i boju fonta • Navedeni zadaci mogu se nazvati i opšti zadaci koje treba realizovati. Postoje i zadaci koji su karakteristični za ovu vrstu podataka. To su operacije koje moraju biti realizovane da bi opšti ciljevi i zadaci bili ostvareni.



- 28 -

Matematičke operacije neophodne za ažuriranje podataka

Množenje, dijeljenje, sabiranje, oduzimanje, Izračunavanje: srednje vrijednosti i procenta itd.

Funkcije koje se koristiti u programu AVERAGE – izračunavanje prosječne vrijednosti SUM – automatsko sabiranje COUNT – prebrojava koliko ima brojeva na popisu argumenata (daje broj popunjenosti ćelija u rasponu podatak kojega smo odredili) COUNTIF- izračunati prema određenim kriteriijima COUNTA - prebrojava koliko ima vrijednosti na popisu argumenata (daje broj popunjenih ćelija) ROUND – zaokružuje broj na određeni broj znakova IF – navodi izvođenje logičkog testa, (ispunjava postavljene uslove) Operacije i naredbe koje se koriste u MS Excel -u • Freeze Panes –zamrzavanje kolone ili reda • Hide, Unhide – skrivanje ili odkrivanje kolona i redova • Format Cells – oblikovanje ćelija • Insert Comment - postavljanje komentara i izlaznih poruka • Locked – zaključavanje ćelija, kolona ili redova • Hidden – skrivanje formula



- 29 -

Nakon sagledavanja postojećeg stanja, kreiranje tabelarnog sistema slijedi u nekoliko faza:

I faza a) Pregled sadržaja postojećih tabela i utvrđivanje tačnosti prema pedagoškim standardima b) Određivanje forme tabela c) Utvrđivanje formata i dizajniranje tabela

II faza Unos podataka, korištenje formula, funkcija i naredbi za rješavanje logičkih i matematičkih operacija

III faza Tačno utvrađivanje funkcionalnosti tabela, postavljanje Masage Box-ova sa objašnjenjima za pomoć pri upisu podataka. Povezivanje Hyperlink-ovima, zamrzavanje dijelova formi itd.

IV faza Zaštita tabela, formula i snimanje rada



- 30 -

REALIZACIJA PO FAZAMA

I faza a) Pregled sadržaja postojećih tabela i utvrđivanje tačnosti prema pedagoškim standardima Nakon uvida tj. pregleda postojećih tabela u kojima su zadovoljeni pedagoški standardi može se kreirati istovjetna tabela sa potrebnim podacima. Na slici 6. vidimo tabelu razrednog starješine u kojoj su uneseni svi potrebni podaci na osnovu kojih se izode proračuni i unose u tabelu “PODACI ZA NASTAVNIČKO VIJEĆE” slika 7. Prema trenutnom stanju u većini škola podaci se unose u tabelu, sl.7.

Slika 6. Tabela razrednog

Slika 7. Podaci za Nastavničko



- 31 -

b) Određivanje forme svih tabela i dizajniranje istih Prema formi tabela koje se koriste potrebno je odrediti formu buduće tabele u MS Excel-u. Forma je identična postojećoj s malim dodacima i izmjenama kao što se vidi na slici 8. i slici 9. Forma opšte tabele za unos podataka U opštu tabelu unose se svu potrebni podaci za obradu i prenos na tabelu uspjeha ili na pojedinačne tabele učenika. U ovoj tabeli potrebno je: 1. Izračunati broj učenika u odnosu na broj mjesta tj. ćelija (30) u tabeli za unos imena 2. Dizajnirati što jednostavniji način unosa podataka (odrediti veličinu, boju i oblik ćelija) i sumirati iste na svim potrebnim mjestima odnosno tabelama. U ovom slučaju pomoću padajućih lista (pol, nacionalnost, jezik i književnost) riješavaju se ponavljajući ispisi. 3. Odrediti dovoljan broj mjesta za upis nastavnih predmeta i ostalih podataka

Slika 8. Opšta tabela za unos podataka



- 32 -

4. Izračunati broj ocjena po predmetima kao i za sva tri maternja jezika (srpski, bosnaski i hrvatski) 5. Kreirati ćelije za upis opštih podataka o školi, raz. starješini, klasifikaciji, datumu itd. Tabela »PREGLED OPŠTEG USPJEHA UČENIKA«, sl.9. U ovom tabelarnom sistemu potrebno je riješiti nekoliko problema da bi podaci bili relevantni i identični izvještaju razrednih starješina prije upotrebe rada. Prema tome potrebno je koristiti funkcije i formule koje na odgovarajuće mjesto u tabeli obraditi podatke i prikazati potrebne rezultate. Prema pedagoškim standardima ova tabela treba da sadrži sve podatke koji su potrebni za razredne starješine. Podatke za školsku pedagošku administraciju i Pedagoške zavode ili baze podataka. Tabela treba da ispunjava slijedeće zadatke: 1. Kreirati tabelu koja zadovoljava pedagoške standarde u Brčko Distriktu i BiH 2. Svi podaci iz prve tabele pomoću naredbi, formula i funkcija treba da budu na ovoj i svim potrebnim tabelama 3. Tabela bez podataka treba da izgleda kao obična prazna tabela za unos podataka koja se može štampati a po potrebi i unositi podatke Forma tabele “PREGLED OPŠTEG USPJEHA UČENIKA”

Slika 9. Tabela: “Pregled opšteg uspjeha učenika”



- 33 -

Slika 10.

TABELA USPJEHA UČENIKA, sl.10. Tabela sadrži podatke: prolaznu, prosječnu osjenu, broj izostanaka, vladanje i vaspitno-odgojne mjere, itd. 1. Mora da zadovoljava sve gore navedena kriterijume, ćelije za pregled ocjena po predmetime –EVALUACIJA, i ćelije za upis VASPITNO ODGOJNIH MJERA i vladanje učenika. OSNOVNA TABELA USPJEHA ZA PEDAGOGA ŠKOLE Osnovna tabela uspjeha za pedagoga škole, sl.11. Ova tabela je slična prethodnoj opštoj tabeli za unos podataka. Razredne starješine prezentuju podatke na Odjeljenskim vijećima a dužnost pedagoga škole je da te izvještaje tj. podatke unesu u ovu tabelu. Podaci se unose na sjednicama Odjeljenskih vijeća prilikom »čitanja« razrednih starješina. S obzirom da razredne starješine ne koriste trenutno ovaj tabelarni sistem, često dolazi do malih grešaka u podacima naročito kada se radi o procentualnom izračunavanju. Za obradu ovih matematičkih operacija ugrađene su formule i finkcije koje automatski iznose rezultate. Svaka greška se uočava, što je prikazano u tabeli sa karakterističnim znakovima. U ovu tabelu se unose podaci koji se odnose na ocjene i vladanje učenika.

TABELA USPJEH A UČENIKA



- 34 -

Slika 11.

Podaci se dalje automatski prenose (obrađeni) na ostale tabele, sl.12. i sl.13. Opšta tabela za pedagoga Tabela »Tabelarni pregled uspjeha učenika«

Slika 12. Tabela: “Tabelarni pregled uspjeha učenika”

Osnovna tabela za pedagoga



- 35 -

Tabela »Tabelarni pregled vladanja učenika« c) Utvrđivanje formata Sve dosada analizirane tabele sa podacima smještene su u A4 formatu. Prednost tačno definisanja formata je važno iz više razloga. Ukoliko korisnik tabela želi da oštampa tabelu bez podataka ona treba da bude na jednoj starnici kao što je pomenito. Tkođe iz razloga arhiviranja oštampanih podataka i kompletnosti kopija. Dizajniranje tabela Potrebno je uskladiti boje, postaviti nijanse koje će vizuelno odgovarati, nakon štampanja kao i unosa podataka. Usklađivanjem boja i naglašavanje važnijih dijelova tabele kao i onih za unos podataka olakšava se rad u tabelama. II Faza Unos podataka, korištenje formula, funkcija i naredbi za rješavanje matematičkih operacija i logičkih problema Razredne strješine unose podatke samo u “Opštu tabelu za onos podataka” a pedagozi u “Osnovnu tabelu uspjeha za pedagoga škole”. Ako je tabela dizajnirana prema

Slika 13. Tabela osnovnih matematičkih operacija



- 36 -

navedenim kriterijima tada je unos podataka brzo i bez nepotrebnih akcija (prelaza iz ćelije u ćeliju i sl.) ne gubi se vrijeme tj. ne ponavljaju se operacije. Rješavanje logičkih problema i matematičkih opeacija Da bi se podaci “prenijeli” na ostale tabele potrebno je postaviti formule i aktivirati naredbe za izvršavanje zadatih operacija. Primjer 1. nakon unosa imena i prezimena učenika u osnovnu tabelu, pomoću formule i funkcije napisane u ostalim tabelama, sl 14. isti taj podatak se automatski pojavljuje na opštoj tabeli uspjeha učenika i na pojedinačnoj tabeli uspjeha učenika, sl 15. Primjer: 1

Slika 14. Funkcija i formula za prenos

Slika 15. Automatsko prenošenje podataka



- 37 -

Na drugom primjeru, slici 16. vidi podatak unesen u osnovnu tabelu, upisivanjem formule I funkcije IF u druge tabele podaci se automatski prenose u ćeliju na toj tabeli. Primjer: 2

Slika 16. Prenos podataka sa osnovne na ostale tabele



- 38 -

III faza

Tačno utvrađivanje funkcionalnosti tabela, postavljanje Input Massage Box-ova, sl.16. i pomoći pri upisu podataka. Povezivanje Hyperlink-ovima, zamrzavanje dijelova formi itd.

Postavljanjem Input Massage Box –ova ubrzava se unos podataka i olakšava korištenje tabela, sl.17.

Slika 16. Input Massage Box

Slika 17. Input Massage Box



- 39 -

Postavljanje Hyperlink-a tj. povezivanje tabela omogućava se brzi prelaz sa tabele na tabelu. Takođe postavljanjm Set Hyperlink Screen Tip teksta, sl.18. koji nas obavještava o akciji koju želimo obaviti ubrzava se unos podataka i vizuelno korištenje tabela.

Slika 18. Screen Tip text



- 40 -

IV faza

Zaštita tabela, formula i snimanje radne knjige (Workbook) Zaštita ćelija i tabela je važna zbog grešaka koje bi mogli korisnici napraviti pri unosu podataka. Nakon zaštite ćelija i tabela naredbom Locked i Hidden odnosno Protect Sheet, sl.14. ukoliko dođe do grešake računar obavještava korisnika o zaštiti ćelija. Sl.15.

Slika 14. Zaključavanje, skrivanje i zaštita, Locked i Hidden, Protect Sheet

Slika 15. Upozorenje da nije moguće upisivati podatke, postavljena je zaštita (password)



- 41 -

Snimanje radne knjige (Save As, Workbook) Da bi se omogućilo što jednostavnije i efikasnije korištenje ovoga tabelarnog sistema snimljen je kao šablon, (Save as type:), Template, sl.19. koji se otvara po potrebi i nakon unosa podataka snima se nova radna knjiga (Workbook), Save as type: Microsoft Office Excel Workbook. Takva radna knjiga, odnosno tabela može se arhivirati ili pohraniti u bazu podataka ili koristiti po potrebi, dok Workbook Template ostaje kao takav za dalje korištenje.

Slika 19. Dijaloški okvir Save As, Tamplates



- 42 -

5. Komparacija novog i postaojećeg modela

Prednosti korištenja ovoga sistema za matematičke proračune je u slijedećem: a) ubrzava poslove oko ažuriranja podataka b) svi podaci su na jednom mjestu što razredni starješina može svakoga trenutka imati uvid u ocjene svih učenika iz vladanja i postignute rezultate u toku školske godine c) pedagog škole unoseći podatke (izvještaje) razrednih starješina tako da istog trenutka ima zbirne podatke o svim odjeljenjima u školi d) razredni starješina može štampati zbirnu ili pojedinačnu tabelu učenika o postignutim rezultatima e) skraćuje sjednice Odjeljenskih i Nastavničkih vijeća f) svaki izvještaj nakon klasifikacije se arhivira (snimi) i može poslužiti kao podatak za bazu podataka razrednog starješine, škole ili Odjeljenja za obrazovanje (Pedagoškog zavoda) g) tabelarni sistem se može uvezati sa drugim sličnim tabelarnim podacima u školi ili nekoj drugoj instituciji, ili sa e-dnevnikom itd.



- 43 -

6. Praktična primjena rada

Kako funkcioniše tabelarni sistem? Razredni starješina unosi u »OSNOVNU TABELU PODATAKA« slijedeće podatke:

- datum pregleda – klasifikacije - razred i odjeljenje - »razredni ili odjeljenski starješina« - ime i prezime razrednog starješine - ime škole - ime i prezime učenika - nastavni predmeti - pol - nacionalnost i - jezik i književnost

Ovi podaci se mogu nazvati i opšti podaci pošto se upisuju samo jednom na početku školske godine ili klasifikacije. Postoje i podaci koji se upisuju za svaku klasifikaciju:

- ocjene iz svih predmeta - ocjene iz vladanja i - opravdani i neopravdani časovi Ukoliko su uneseni svi navedeni podaci, na ostalim tabelama biće svi potrebni proračuni za Nastavničko vijeće i za svakog učenika pojedinačno i to: Na tabeli »OSNOVNU TABELU PODATAKA«: - broj cjena po predmetime - ukupan broj učenika po polu i nacionalnoj strukturi - broj učenika koji izučavaju srpski, bosanski i hrvatski jezik itd.

Na tabeli »PREGLED OPŠTEG USPJEHA« učenika biće preneseni svi podaci sa »Osnovne tabele« i podaci za Nastavničko vijeće:

- opisna ocjena iz vladanja - broj djevojčica, dječaka i ukupan broj učenika



- 44 -

- prosječna ocjena - broj učenika prema nacionalnom sastavu razreda - broj odličnih, vrlodobrih, dobrih, dovoljnih, nedovoljnih i neocjenjenih učenika - broj učenika sa 1, 2, 3 i više slabih ocjena - ukupan broj izostanaka itd.

Na tabelama koje koristi pedagog škole procedura unosa i prenošenja podataka je identična. Izvještaji razrednih starješina se unose u opštu tabelu podataka, nakon čega pomoću pomenutih operacija, automatskih proračuna popunjavaju se ostale tabele i izvještaj za Odjeljenje za obrazovanje, (Pedagoške zavode).



- 45 -

Zaključak

Obaveza svih onih koji su odabrali plemeniti poziv prosvetnog radnika zahtjeva cjeloživotno usavršavanje i stručni rad. Postoji takođe razlika između nekih nastavnih oblasti koja se zasniva na većoj ili manjoj mjeri stručnog usavršavanja. Nastavnici informatike su obavezni da prate razvoj informacione tehnologije skoro svakodnevno. Svjedoci smo hiper ekspanzije i razvoja informatike koja ulazi u sve segmente života a pogotovo u oblasti obrazovanja. Nezamislive su savremene metode realizacije nastavnog programa bez korištenje računara i specijalizovanog Software-a. Kao nastavnik informatike pokušavam da pružim što veći doprinos u obrazovanju iz oblasti informatike, u mojoj sredini i šire. Kreirajući ovaj tabelarni sistem moje kolege će lakše, brže i efikasnije obavljati svakodnevne poslove vezane za pedagošku administraciju i podatke koje obrađuju na drugi teži i neracionalan način. Smatram da će ovaj tabelarni sistem umnogome pomoći u realizaciji zadataka za koje je namijenjen.



- 46 -

7. Literatura

1. Microsoft Excel 2000 Korak po korak, M. Spencer, C. Rendall, K. Smith, Beograd 2007. 2. Microsoft Excel, Đuro Kosić, prof. Beograd 2005. 3. Excel 2007 Biblija, Vokenbah D.; Mikro knjiga 4. Excel 2003 {CD-multimedija}, Multimedijalni kurs , Izdavač : Anima, Beograd 2005. 5. http://www.ic.ims.hr/office/excel2003/excel38-formule.html (april 2008.)

Documents

Mentor: prof. dr Zoran Avramović, dipl. inž. elek. Sapeironsrbija.edu.rs/Centar_za_izdavacku_djelatnost/Radovi/Specijali... · MS Word program za obradu teksta Protect zaštita