KATUTURAN NG WIKAKATUTURAN NG WIKA

Ano nga bang wika ang Ano nga bang wika ang ginagamit ko?ginagamit ko?

Ayon sa linggwistang si Edgar Stuvenant, Ayon sa linggwistang si Edgar Stuvenant, ang ang wika ay isang sistema ng mga arbitraryong wika ay isang sistema ng mga arbitraryong simbolo ng mga tunog para sa komunikasyon ng simbolo ng mga tunog para sa komunikasyon ng tao.tao.

Samantala, ayon naman kay Archibald A. Hill na Samantala, ayon naman kay Archibald A. Hill na sumulat ng “What is Language?”, sumulat ng “What is Language?”, ang wika ay ang wika ay ang pangunahin at pinaka-elaboreyt na anyo ng ang pangunahin at pinaka-elaboreyt na anyo ng simbolikong gawaing pantaosimbolikong gawaing pantao. .

Ganito naman ang tinuran ni Gleason, Ganito naman ang tinuran ni Gleason, “Ang wika “Ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinasaayos sa paraang tunog na pinili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit sa komunikasyon ng arbitraryo upang magamit sa komunikasyon ng mga taong nabibilang sa isang kultura”.mga taong nabibilang sa isang kultura”.

Sa ibinigay na katuturan ni Gleason ay maaari nating Sa ibinigay na katuturan ni Gleason ay maaari nating

kuhanin ang katangian at kalikasan ng wikakuhanin ang katangian at kalikasan ng wika::

Ang wika ay may dalawang masistemang Ang wika ay may dalawang masistemang balangkasbalangkas

Ang balangkas ng mga tunog at ang balangkas Ang balangkas ng mga tunog at ang balangkas ng kahulugan. Ang wika ay may tiyak na dami ng kahulugan. Ang wika ay may tiyak na dami ng mga tunog na pinagsasama-sama sa isang ng mga tunog na pinagsasama-sama sa isang sistematikong paraan upang makabuo ng mga sistematikong paraan upang makabuo ng mga makahulugang yunit tulad ng salita. Gayundin, makahulugang yunit tulad ng salita. Gayundin, ang mga salita ay mapagsasama-sama upang ang mga salita ay mapagsasama-sama upang makabuo ng mga parirala at pangungusap. makabuo ng mga parirala at pangungusap.

Ang mga pangungusap ay mapagsasama-sama upang Ang mga pangungusap ay mapagsasama-sama upang makabuo ng makabuluhang diskurso o pamamahayag. makabuo ng makabuluhang diskurso o pamamahayag.

Ang masistemang pagsasama-sama ng mga tunog ay nasa Ang masistemang pagsasama-sama ng mga tunog ay nasa antas ponolohiya at sintaksis. Halimbawa: ang mga antas ponolohiya at sintaksis. Halimbawa: ang mga makahulugang tunog na / m /, / i /, / s /, /a / ay masistemang makahulugang tunog na / m /, / i /, / s /, /a / ay masistemang mapagsasama-sama tulad sa /mais /, /misa /, /sima/, at /asim/ mapagsasama-sama tulad sa /mais /, /misa /, /sima/, at /asim/ nang may kahulugang ibinibigay. nang may kahulugang ibinibigay.

Gayundin naman mapagsasama ang salitang mais at Gayundin naman mapagsasama ang salitang mais at matamis upang makabuo ng parirala subalit dapat gumamit matamis upang makabuo ng parirala subalit dapat gumamit ng pang-angkop na ng pang-angkop na nana upang mabuo ang pariralang upang mabuo ang pariralang matamis matamis na mais o mais na matamis. na mais o mais na matamis.

Ang pangungusap ay karaniwang may balangkas na panaguri Ang pangungusap ay karaniwang may balangkas na panaguri na sinusundan ng simuno o paksa tulad ng sa na sinusundan ng simuno o paksa tulad ng sa kumain siya kumain siya ng mais na matamis.ng mais na matamis.

Maaari din naman mauna ang paksa sa panaguri tulad ng sa: Maaari din naman mauna ang paksa sa panaguri tulad ng sa: Siya ay kumain ng matamis na matamis Siya ay kumain ng matamis na matamis na hindi nababago na hindi nababago ang kahulugan ng pangungusap.ang kahulugan ng pangungusap.

Ang wika ay arbitraryoAng wika ay arbitraryo Nangangahulugang na ang mga tunog na Nangangahulugang na ang mga tunog na

binibigkas sa wika ay pinili para sa binibigkas sa wika ay pinili para sa layunin ng mga gumagamit. Isinasaayos layunin ng mga gumagamit. Isinasaayos ang mga tunog sa paraang ang mga tunog sa paraang pinagkasunduan ng pangkat ng mga pinagkasunduan ng pangkat ng mga taong gumagamit nito. taong gumagamit nito.

Kaya huwag nang pagtakhan kung bakit Kaya huwag nang pagtakhan kung bakit may mga salitang binibigkas ay tila may mga salitang binibigkas ay tila nakatutuwa o magkaminsan pa nga ay nakatutuwa o magkaminsan pa nga ay nakakainis sa ibang tao. nakakainis sa ibang tao.

Ang wika ay sinasalitang tunogAng wika ay sinasalitang tunog Maraming tunog sa paligid na makahulugan Maraming tunog sa paligid na makahulugan

ngunit hindi lahat ay maituturing na wika ngunit hindi lahat ay maituturing na wika sapagkat ang karamihan ay hindi nabubuo sa sapagkat ang karamihan ay hindi nabubuo sa pamamagitan ng mga sangkap ng pananalita. pamamagitan ng mga sangkap ng pananalita.

Ang mga tunog ng isang wika ay nabubuo sa Ang mga tunog ng isang wika ay nabubuo sa tulong ng iba’t ibang sangkap ng pagsasalita tulong ng iba’t ibang sangkap ng pagsasalita tulad ng labi, dila, babagtingang tinig, tulad ng labi, dila, babagtingang tinig, ngalangala, at iba pa.ngalangala, at iba pa.

Ang wika ay sinasalita at ang pagsulat ay Ang wika ay sinasalita at ang pagsulat ay representasyon lamang ng mga tunog na representasyon lamang ng mga tunog na sinasalita. Ang pasulat na wika ay paraan sinasalita. Ang pasulat na wika ay paraan lamang ng pagtatala ng mensaheng ibig lamang ng pagtatala ng mensaheng ibig ipahayag ng nagsasalita.ipahayag ng nagsasalita.

Ang wika ay pantaoAng wika ay pantao Naiiba ang wikang pantao sa wikang panghayop. Naiiba ang wikang pantao sa wikang panghayop.

Ang wika ng tao ay ginagamit kaugnay sa Ang wika ng tao ay ginagamit kaugnay sa pagsasalin at pag-uugnay ng kultura pagsasalin at pag-uugnay ng kultura samantalang ang wikang panghayop ay samantalang ang wikang panghayop ay ginagamit sa sariling lahi.ginagamit sa sariling lahi.

Natututunan ng tao ang wika ng pamayanang Natututunan ng tao ang wika ng pamayanang kanyang tinitirhan na maaaring hindi ito ang kanyang tinitirhan na maaaring hindi ito ang wika ng magulang niya, alalaong baga wika ng magulang niya, alalaong baga matututunan ng aso ang pagkahol lamang; ang matututunan ng aso ang pagkahol lamang; ang pusa ay pagngiyaw lamang kahit saan nakatira pusa ay pagngiyaw lamang kahit saan nakatira ang mga ito. ang mga ito.

Ang wika ng hayop ay walang sistema ng tunog Ang wika ng hayop ay walang sistema ng tunog at kahulugan. Hindi ginagamit ng hayop ang at kahulugan. Hindi ginagamit ng hayop ang wika tulad ng paggamit ng tao sa pag-uusap ng wika tulad ng paggamit ng tao sa pag-uusap ng mga nakaraan at mga darating pang pangyayari, mga nakaraan at mga darating pang pangyayari, pagtatalo sa ilang paksa, pagbibigay ng opinyon pagtatalo sa ilang paksa, pagbibigay ng opinyon at iba pang pamamahayag.at iba pang pamamahayag.

Ang wika ay komunikasyonAng wika ay komunikasyon Ang wika ay behikulo ng Ang wika ay behikulo ng

komunikasayon ng dalawang taong nag-komunikasayon ng dalawang taong nag-uusap. uusap.

Ginagamit nila ang wika upang ipahayag Ginagamit nila ang wika upang ipahayag ang kanilang pangangailangan, ang kanilang pangangailangan, damdamin, at ang kanilang iniisip. damdamin, at ang kanilang iniisip.

Ginagamit nila ang wika sa kanilang Ginagamit nila ang wika sa kanilang pakikipag-ugnayan sa lahat ng pakikipag-ugnayan sa lahat ng pagkakataon.pagkakataon.

Ang wika ay hindi maihihiwalay sa kultura ng mga Ang wika ay hindi maihihiwalay sa kultura ng mga

taong gumagamit nito.taong gumagamit nito. Ang kultura ng isang sibilisasyon ay makikita sa Ang kultura ng isang sibilisasyon ay makikita sa

wikang ipinahahayag ng sibilisasyong yaon. wikang ipinahahayag ng sibilisasyong yaon. Ang tunay na daigdig ay tinatawag nang walang Ang tunay na daigdig ay tinatawag nang walang

kamalayan sa mga gawaing pangwika ng pangkat kamalayan sa mga gawaing pangwika ng pangkat na kinabibilangan. na kinabibilangan.

Nakakakita at nakaririnig tayo at nagkakaroon ng Nakakakita at nakaririnig tayo at nagkakaroon ng mga karanasan sapagkat ang mga ugaling pangwika mga karanasan sapagkat ang mga ugaling pangwika ng ating pamayanan ay nagtalaga sa ating pumili ng ng ating pamayanan ay nagtalaga sa ating pumili ng mga interpretasyon.mga interpretasyon.

Ang wika at kultura ay dalawang bagay na hindi Ang wika at kultura ay dalawang bagay na hindi mapaghihiwalay. Sa pamamagitan ng wika, mapaghihiwalay. Sa pamamagitan ng wika, nagkakaalaman at nagkakaugnayan sa pamumuhay, nagkakaalaman at nagkakaugnayan sa pamumuhay, saloobin, tradisyon, mithiin, paniniwala ang mga tao. saloobin, tradisyon, mithiin, paniniwala ang mga tao. Sapat ang wika upang magpahayag sa kultura ng Sapat ang wika upang magpahayag sa kultura ng mga taong gumagamit nito. mga taong gumagamit nito.

Walang wikang higit na superyor kaysa Walang wikang higit na superyor kaysa ibang wika dahil ang wikang ginagamit ng ibang wika dahil ang wikang ginagamit ng mga taong may isang kultura ay may mga taong may isang kultura ay may kasapatan sa pangangailangan ng mga kasapatan sa pangangailangan ng mga taong gumagamit nito. taong gumagamit nito.

Ang mga Pilipino, halimbawa ay may sapat Ang mga Pilipino, halimbawa ay may sapat na pantawag sa na pantawag sa ricerice tulad ng tulad ng palay, bigas, palay, bigas, malagkit, pinipig, sinaing, sinangag, malagkit, pinipig, sinaing, sinangag, nilugaw, bahaw, tutong.nilugaw, bahaw, tutong. Dahil ito ang Dahil ito ang kanilang pangunahing pagkain at marami kanilang pangunahing pagkain at marami silang pantawag sa silang pantawag sa carrycarry tulad ng tulad ng bitbit, bitbit, kipkip, sunong, pasan, dala, hawak, kipkip, sunong, pasan, dala, hawak, pangko, karga pangko, karga dahil sa pangkulturang dahil sa pangkulturang gawain ng tao.gawain ng tao.

Samantala, may pagkakaibang makikita sa pagtingin sa Samantala, may pagkakaibang makikita sa pagtingin sa hayop ng mga Kastila at Amerikano. May ilang salitang hayop ng mga Kastila at Amerikano. May ilang salitang gamit para sa tao at hayop sa Ingles. gamit para sa tao at hayop sa Ingles.

Sa Kastila, hiwalay ang gamit para sa tao at hayop. Sa Sa Kastila, hiwalay ang gamit para sa tao at hayop. Sa Ingles parehong may “legs” ang hayop at tao. Sa Kastila, Ingles parehong may “legs” ang hayop at tao. Sa Kastila, ang mga hayop ay may “patas” at ang tao ay may ang mga hayop ay may “patas” at ang tao ay may “piernas”. “piernas”.

Sa Ingles ang hayop at tao ay may “backs” at “necks”. Sa Sa Ingles ang hayop at tao ay may “backs” at “necks”. Sa Kastila ay “espalda” at “cuelleo” ang likod at leeg ng tao, Kastila ay “espalda” at “cuelleo” ang likod at leeg ng tao, samantala sa hayop ay may “lomo” at “pescuezo”. samantala sa hayop ay may “lomo” at “pescuezo”.

Sa Ingles, ang hayop at tao ay parehong ginagamitan ng Sa Ingles, ang hayop at tao ay parehong ginagamitan ng mga salitang “get nervous”, “have hospitals” at mga salitang “get nervous”, “have hospitals” at “cemeteries”. “cemeteries”.

Sa Kastila wala. Sa Kastila wala. Sa Pransiya ang gatas ay may kahulugang “special drink” Sa Pransiya ang gatas ay may kahulugang “special drink”

sa Amerika ito’y karaniwang pagkain at inumin. sa Amerika ito’y karaniwang pagkain at inumin. Sa Kastila may “segunda almuerzo”, sa atin isang almusal Sa Kastila may “segunda almuerzo”, sa atin isang almusal

lamang.lamang.

Mayroon pang ibang katangian ang wika na dapat mabatid ng mag-aaral Mayroon pang ibang katangian ang wika na dapat mabatid ng mag-aaral ng wika upang higit niyang maunawaan ang kanyang sinasabi at ng wika upang higit niyang maunawaan ang kanyang sinasabi at

binabasabinabasa.. Ang wika ay malikhainAng wika ay malikhain Taglay ng wika ang mga tuntunin na Taglay ng wika ang mga tuntunin na

makapagbubuo ng walang hanggang pangungusap, ang makapagbubuo ng walang hanggang pangungusap, ang katutubong nagsasalita ng wika ay makalilikha ng mga katutubong nagsasalita ng wika ay makalilikha ng mga pangungusap na maaaring hindi pa niya kailanman pangungusap na maaaring hindi pa niya kailanman nasasabi, nababasa o naririnig. Nauunawaan niya ang nasasabi, nababasa o naririnig. Nauunawaan niya ang mga ganitong pangungusap dahil nailagay niya sa mga ganitong pangungusap dahil nailagay niya sa kanyang utak ang mga tuntunin ng wika.kanyang utak ang mga tuntunin ng wika.

Ang wika ay patuloy na nagbabagoAng wika ay patuloy na nagbabago Ang panahon ay patuloy na nagbabago kaya ang Ang panahon ay patuloy na nagbabago kaya ang

pamumuhay ng tao ay nagbabago rin dulot ng agham at pamumuhay ng tao ay nagbabago rin dulot ng agham at teknolohiya gayundin ang wika. Patuloy na lumalawak teknolohiya gayundin ang wika. Patuloy na lumalawak ang talasalitaan ng wika kaya kailangang mabago rin ang ang talasalitaan ng wika kaya kailangang mabago rin ang alpabeto at ang sistema ng palabaybayan.alpabeto at ang sistema ng palabaybayan.

Ang wika ay natatangiAng wika ay natatangi Ang bawat wika ay may kanyang Ang bawat wika ay may kanyang

sariling set ng mga tunog, mga yunit sariling set ng mga tunog, mga yunit panggramatika at kanyang sistema ng panggramatika at kanyang sistema ng palaugnayan. palaugnayan.

Ang bawat wika ay may katangiang Ang bawat wika ay may katangiang pansarili na naiiba sa ibang wika. pansarili na naiiba sa ibang wika.

Walang dalawang wika na magkatulad. Walang dalawang wika na magkatulad. Maaaring sabihin na may wikang Maaaring sabihin na may wikang magkahawig dahil pare-parehong magkahawig dahil pare-parehong mayroon ang mga ito ng sistema ng mga mayroon ang mga ito ng sistema ng mga tunog, sistema ng pagbubuo ng mga tunog, sistema ng pagbubuo ng mga salita at sistema ng pag-uugnay ng mga salita at sistema ng pag-uugnay ng mga pangungusap.pangungusap.

Mabilis ang pag-inog ng mundo sa sarili nitong Mabilis ang pag-inog ng mundo sa sarili nitong aksis, ang buhay ng tao ay gayundin patuloy aksis, ang buhay ng tao ay gayundin patuloy itong sumasabay sa walang habas na pagbabago. itong sumasabay sa walang habas na pagbabago.

Pigilan man natin ay walang tayong magagawa Pigilan man natin ay walang tayong magagawa kundi ang tanggapin dahil tanging ang kundi ang tanggapin dahil tanging ang pagtanggap lamang na ito tayo mabubuhay. pagtanggap lamang na ito tayo mabubuhay.

Ang wika ng tao ay sinasabing pinaka-dakila sa Ang wika ng tao ay sinasabing pinaka-dakila sa lahat ng imbensyon sa mundo. Mas mahalaga pa lahat ng imbensyon sa mundo. Mas mahalaga pa sa apoy at gulong na pinagsimulan ng sa apoy at gulong na pinagsimulan ng sibilisasyon. sibilisasyon.

Gamit ang wika ay nagagawa ng taong Gamit ang wika ay nagagawa ng taong magpahayag ng kanyang nararamdaman at magpahayag ng kanyang nararamdaman at naiisip. naiisip.

Nagagawa din niyang maisakatuparan ang kanyang mga Nagagawa din niyang maisakatuparan ang kanyang mga balakin at ang kanyang panaginip ay nagiging realidad. balakin at ang kanyang panaginip ay nagiging realidad.

Nabasa mo na ba ang 1,000 Leagues under the sea? Nabasa mo na ba ang 1,000 Leagues under the sea? Naisulat ito ng may-akda bago pa magkaroon ng Naisulat ito ng may-akda bago pa magkaroon ng submarine. submarine.

Tunay na makapangyarihan ang wika, nagagawa nitong Tunay na makapangyarihan ang wika, nagagawa nitong kontrolin, manipulahin at baguhin ang kilos ng tao. kontrolin, manipulahin at baguhin ang kilos ng tao.

Totoo ngang, ang wika ay buhay at daynamiko. Totoo ngang, ang wika ay buhay at daynamiko. Ang buhay ng tao ay walang katiyakan, walang Ang buhay ng tao ay walang katiyakan, walang

makapagsasabi kung hanggang kailan ito magtatagal makapagsasabi kung hanggang kailan ito magtatagal subalit isa lang ang tiyak habang gamit natin ang wika ang subalit isa lang ang tiyak habang gamit natin ang wika ang tao ay mananatiling buhay magpakailanman.tao ay mananatiling buhay magpakailanman.