INFORMATOR o gimnaziji

Podgorica,maj 2006.

INFORMATORo gimnaziji

REPUBLIKA CRNA GORAVLADA REPUBLIKE CRNE GORE

ZAVOD ZA KOLSTVO

Foundation Open Society InstitutePredstavni tvo Crna Gora

INFORMATOR O GIMNAZIJI

Izdava : Zavod za kolstvo

Urednik: dr Dragan Bogojevi

Pripremili: Radovan Popovi i Nevena abrilo

Redakcija: mr Bla enka Petri evi , Dragica An eli , Radovan Ognjanovi , Zorica Kotri,An a Backovi , Vidosava Ka elan, prof. dr eljko Ja imovi , Nermin Hajdarpa ,Gojko Jelovac i Na a Durkovi

Dizajn i tehni ka priprema: Nevena abrilo

Lektor: Danijela ilas

tampa: ''IVPE'' Cetinje

Tira : 10000

Podgorica, maj 2006.

CIP - ,

373.5 (497.16) (036)

INFORMATOR o gimnaziji / [pripremili Radovan Popovi i Nevena abrilo]. - Podgorica:Zavod za kolstvo, 2006 (Cetinje: IVPE). - 32 str.; 25cm

Na vrhu nasl. str.: Republika Crna Gora, Vlada Republike Crne Gore. - Tira 10000.

ISBN 86-85553-20-2

a) - - COBISS.CG - ID 10356496

Drage/i gimnazijalke i gimnazijalci,

Biti gimnazijalac/ka je oduvijek predstavljalo posebnu ast i privilegiju. Duga tradicijagimnazijskog obrazovanja u Crnoj Gori se e od Kotora, Cetinja, Pljevalja, Podgorice,Nik a, Berana... Neizbrisiv je trag mnogih svr enih gimnazijalaca koji su svojimkasnijim ivotnim i profesionalnim opredjeljenjima dali trajan doprinos razvojucrnogorskog dru tva u najrazli itijim oblastima. Gimnazijsko obrazovanje predstavljajedan od temeljnih oslonaca duhovne i intelektualne prepoznatljivosti naprednihdru tava.

Danas u Crnoj Gori postoji 11 gimnazija i 11 srednjih kola sa gimnazijskim odjeljenjima.kolska 2006/07. godina je naro ito zna ajna za generacije koje upisuju gimnaziju, jere se u svim prvim razredima primjenjivati novi obrazovni programi. Novim

konceptom, dosada nja usmjerenja ustupaju mjesto op toj gimnaziji.

Gimnazije e ponuditi najmanje pet obaveznih izbornih predmeta. Izborom predmeta,prema va im interesovanjima i sklonostima, ve razmi ljate o svom daljemuniverzitetskom kolovanju. Naravno, svi imamo na umu da su prostorna i kadrovskaograni enja svake gimnazije na a zajedni ka realnost, ali nam je namjera da se izborjo vi e prilagodi potrebama u enika/ca. Upravo kroz ponudu obaveznih izbornihpredmeta, prepoznava e se kvalitet i organizacija gimnazija u budu em periodu.

Za sve obavezne predmete, o ekuju vas novi, savremeni ud benici i bolja opremljenostkabineta i pobolj anih uslova za u enje i rad.

Bi ete i prva generacija koja e polagati maturski ispit kolske 2009/10. godine ponovim pravilima, uvo enjem eksterne provjere znanja. Tako organizovan i polo enmaturski ispit treba da omogu i direktnu prohodnost za dalje kolovanje.

Vjerujemo da e publikacija koja je pred vama pomo i da se bolje pripremite za ono tovas o ekuje u novoj gimnaziji. elimo da gimnazije, njihovi nastavnici/e i uprava kole,uz podr ku Ministarstva prosvjete i nauke, Zavoda za kolstvo, Ispitnog centra, Zavodaza ud benike i nastavna sredstva, nevladinog sektora i svih onih koji obrazovanjesmatraju najve im resursom na eg dru tva, uspje no zapo nu novi ciklus kolovanja.

elimo da ohrabrimo i roditelje da podr e va izbor za upis u gimnaziju.

U to ime elimo vam sre an po etak obrazovanja u novoj gimnaziji i nezaboravnegimnazijske dane!

D I R E K T O R

dr Dragan Bogojevi

enici cetinjske gimnazije s kraja XIX vijeka

Gaudeamus igitur

Gaudeamus igiturJuvenes dum sumus

Post jucundam juventutemPost molestam senectutem

Nos habebit humus.

Vita nostra brevis estBrevi finietur

Venit mors velociterRapit nos atrociterNemini parcetur.

Vivat academiaVivant professores

Vivat membrum quodlibetVivat membra quaelibet

Semper sint in flore.

C.W. Kindeleben 1781.

Izvod iz gimnazijske "himne" Gaudeamus igitur

Zavod za kolstvo 1

Informator o gimnaziji

S a d r a j

1. Kako je izgledao dosada nji koncept gimnazije...................................................32. Novi koncept gimnazije............................................................................................43. Upis u gimnaziju.......................................................................................................54. Ciljevi i principi gimnazijskog obrazovanja...........................................................65. Obrazovno-vaspitni rad............................................................................................76. Organizacija nastave ...............................................................................................77. Nastavni plan op te gimnazije................................................................................88. Predmetni programi u gimnaziji............................................................................119. Obavezni izborni predmeti.....................................................................................1310. Ocjenjivanje znanja u enika/ca...........................................................................1511. Maturski ispit; eksterna provjera znanja u enika/ca.........................................2012. Nova uloga nastavnika/ca ..................................................................................2113. Nova uloga u enika/ca........................................................................................2214. Nova uloga roditelja......................................................................................... ..2215. Inkluzivno obrazovanje........................................................................................2316. Primjer novog ud benika.....................................................................................2417. Informaciono osavremenjavanje obrazovnog sistema.....................................2518. Gimnazije u Crnoj Gori.........................................................................................26Dodatak 1: Izvod iz programa maternjeg jezika i knji evnosti za prvi razredgimnazije......................................................................................................................27

S a d r a j

1. Dosada nji koncept gimnazije.................................................................................32. Novi koncept gimnazije............................................................................................43. Upis u gimnaziju.......................................................................................................54. Ciljevi i principi gimnazijskog obrazovanja...............................................................65. Obrazovno-vaspitni rad............................................................................................76. Organizacija nastave ..............................................................................................77. Nastavni plan op te gimnazije.................................................................................88. Predmetni programi u gimnaziji..............................................................................119. Obavezni izborni predmeti.....................................................................................13

10. Ocjenjivanje znanja u enika/ca..............................................................................1511. Maturski ispit - eksterna provjera znanja u enika/ca.............................................2012. Nova uloga nastavnika/ca .....................................................................................2113. Nova uloga u enika/ca...........................................................................................2114. Nova uloga roditelja...............................................................................................2215. Inkluzivno obrazovanje...........................................................................................2316. U susret novim ud benicima...................................................................................2417. Informaciono osavremenjavanje obrazovnog sistema...........................................2518. O ekivanja od nove gimnazije ..............................................................................2619. Gimnazije u Crnoj Gori..........................................................................................28

Dodatak 1: Izvod iz programa maternjeg jezika i knji evnosti za prvi razredgimnazije.......................................................................................................................29Dodatak 2: Izvod iz programa matematike za prvi razred gimnazije...........................30Kontakt adrese i telefoni..............................................................................................31

Zavod za kolstvo2


*["Vaspitanje i obrazovanje", asopis za pedago ku teoriju i praksu, br. 2, Podgorica, 2001. s.126-127]

Zavod za kolstvo 3


1. Dosada nji koncept gimnazije

Kakav je biodosada nji koncept?

U dosada njoj gimnaziji u enici/e su se od prvog razredaopredjeljivali/e za jedan od tri smjera:

u op ti,u dru tveno-jezi ki iu prirodno-matemati ki.

U Gimnaziji "Slobodan kerovi " u Podgorici bilo je mogu esticati obrazovanje i u odjeljenjima matemati ke i filolo kegimnazije.

Nakon zavr etka etvrtog razreda u enici/e su polagali/ematurski ispit.

Koji su bili nedostaci"starih" obrazovnih

programa?

u zastarjeli nastavni sadr aji,u nastavno-lekcijsko planiranje,u nedovoljno uva avanje individualnih karakteristika

enika/ca,u nedovoljna povezanost programa srodnih predmeta,u nedovoljna uskla enost sa evropskim standardima,u nefleksibilnost i zatvorenost.

Za to je potrebnareforma gimnazije po

mi ljenju MarijeSekuli ,

enice Gimnazije"Slobodan kerovi ",

Podgorica?

"...Neki od koraka koje je neophodno u initi po pitanju reformisu sljede i:

Prvo, redukovati gradivo. Tek tada mo emo insistirati da onoto jednom nau imo znamo za ubudu e, jer injenica je da je

enje gotovo svih predmeta svedeno na u enje lekcijanapamet, koje se znaju do prve ocjene, zatim se one potisnu,kako bi se nau ile nove za sljede u i tako to ide redom.I znate li kako se kod nas pristupa u enju?Nikada sa elanom i sa rije ima: Hej, sada u nau iti ne tonovo, to je ono to me je oduvijek zanimalo, ve : Imam danau im od pedesete do ezdesete, ali pedeset etvrtu stranumogu da presko im.Ne mo emo tako. Ne mo emo u iti zbog ocjena ve radiznanja.Drugo, neophodno je u srednjoj koli smanjiti broj predmeta iomogu iti slobodan izbor istih od strane u enika/ca*..."

*Konceptom je predvi ena mogu nost da u enik/ca, ukoliko to eli, mo e na maturi polagati imatematiku i prvi strani jezik.

Zavod za kolstvo4


Koje su osnovnekarakteristike novogkoncepta gimnazije?

Od kolske 2006/07. godine u svim odjeljenjima prvograzreda gimnazije primjenjiva e se novi koncept. Umjestodosada njih smjerova, uvodi se op ta gimnazija.

Zakonom je predvi ena mogu nost osnivanja stru nihgimnazija, kao i odjeljenja klasi ne gimnazije u op tojgimnaziji.

Novim planom gimnazije predvi eno je izu avanje 17obaveznih predmeta. Tako e, uvode se i obavezni izbornipredmeti.

Fond asova obaveznih izbornih predmeta progresivno rasteod 1. do 4. razreda.

Nakon zavr etka etvrtog razreda u enici/e pola u eksternumaturu. U enik/ca pola e maternji jezik i knji evnost,matematiku ili prvi strani jezik i jo dva predmeta po izboru- ukupno etiri predmeta*.

enicima/ama je ostavljena mogu nost da u 3. i 4. razredumatematiku i prvi strani jezik izu avaju na standardnom ilivi em nivou.

enik/ca koji/a sa uspjehom zavr i gimnaziju sti e op tesrednje obrazovanje i op ti uslov za nastavak daljegkolovanja.

2. Novi koncept gimnazije

Zavod za kolstvo 5


Kako se upisati uprvi razredgimnazije?

Da li postoje privatnegimnazije u Crnoj

Gori?

U prvi razred gimnazije mo e se upisati u enik/ca koji/a jezavr io/la osnovno obrazovanje i ima manje od 17 godina.

Kao vanredni/a u enik/ca u prvi razred gimnazije mo e seupisati lice starosti do 18. godina po odobrenju nastavni kogvije a.

Ako je broj prijavljenih kandidata ve i od broja koji je tra enkonkursom, kriterijumi za upis u enika/ca na osnovu kojih seutvr uje redosljed su:

u op ti uspjeh u enika/ca u estom, sedmom i osmomrazredu osnovne kole,u uspjeh iz maternjeg jezika i knji evnosti, matematike,fizike i stranog jezika,u rezultati sa takmi enja, odnosno osvojene nagrade ipriznanja.

Vrednuju se rezultati postignuti na pojedina nom takmi enju(za jedno od prva tri mjesta) iz nastavnih predmeta koje

enik/ca osvoji na:

- me unarodnom takmi enju,- saveznom takmi enju,- republi kom takmi enju, kao i- republi ko priznanje - diploma "Lu a".

U Podgorici postoji privatna gimnazija "Lu a".

Uslove za upis u enika/ca u privatnu gimnaziju odre ujeosniva .

3. Upis u gimnaziju

Zavod za kolstvo6


Koji su ciljevigimnazijskogobrazovanja?

u sticanje potrebnih znanja, vje tina, sposobnosti i navika,zasnovanih na dostignu ima nauke, tehnike, kulture iumjetnosti radi nastavljanja kolovanja,u postizanje me unarodno uporedivog nivoa znanja,u razvijanje kriti kog mi ljenja i prosu ivanja,u razvijanje sposobnosti komunikacije i nenasilnogrje avanja konflikata,u razvijanje odgovornog odnosa prema radnoj i ivotnojsredini i sopstvenom zdravlju,u razvijanje sposobnosti za ivot u pluralisti kom idemokratskom dru tvu,u podsticanje razumijevanja, tolerancije i solidarnosti.

Na kojim principimase zasniva

gimnazijskoobrazovanje?

u princip nau no-stru ne utemeljenosti,u princip uva avanja kulturno-istorijskog naslije a,u princip logi kog povezivanja nastavnog gradiva me usrodnim disciplinama,u princip otvorenosti i fleksibilnosti programa,u princip skra ivanja i redukcije programskih sadr aja,u princip trajnog i op teprimjenjivog znanja,u princip primjene sistema kvaliteta i uvo enja evropskihstandarda,u princip raznolikosti pedago ke komunikacije.

4. Ciljevi i principi gimnazijskog obrazovanja

*Fond obaveznih izbornih sadr aja 1+1 zna i da se polovina fonda asova izvodi u koli, apolovina izvan nje.

Zavod za kolstvo 7


Kako se organizujenastava u gimnaziji?

U okviru obrazovnog programa izu avaju se obaveznipredmeti, obavezni izborni predmeti i realizuju se obavezniizborni sadr aji.

Teorijska nastava iz obaveznih predmeta izvodi se saenicima/ama jednog odjeljenja istog razreda.

Organizacija i izvo enje teorijske nastave iz obaveznihizbornih predmeta, odnosno grupe predmeta, utvr uje seinternim aktom gimnazije.

Vje be, kao prakti na primjena usvojenih teorijskih sadr aja,izvode se u grupama.

Obavezni izborni sadr aji izvode se u gimnaziji i van nje safondom (1+1)*.

Odjeljenje po pravilu ima 30 u enika/ca. Ministarstvo mo e,na zahtjev gimnazije, odobriti upis jo tri u enika/ce.

5. Obrazovno-vaspitni rad

ta obuhvataobrazovno-vaspitni

rad?u teorijsku nastavu i vje be iz obaveznih i obaveznihizbornih predmeta,u obavezne izborne sadr aje,u pra enje postignu a u enika/ca, provjeravanje iocjenjivanje,u ispite,u ekskurzije i izlete,u dodatnu i fakultativnu nastavu,u kulturnu i javnu djelatnost,u druge oblike obrazovno-vaspitnog rada od zna aja zagimnaziju.

6. Organizacija nastave

*Slu beni jezik kao nematernji se izu ava samo u gimnazijama na albanskom jeziku gdje se fondasova ovog predmeta dodaje ukupnom zbiru za sve razrede, uklju uju i standard i maturski

standard.

Zavod za kolstvo8


7. Nastavni plan op te gimnazije

*Samo u kolama u kojima se nastava izvodi na albanskom jeziku.

Zavod za kolstvo 9


U strukturi nastavnog plana uo avaju se:

u obavezni predmeti,u obavezni izborni predmeti,u obavezni izborni sadr aji iu maturski standard.

Predmeti, nedjeljni i godi nji broj asova u pojedinimrazredima definisani su nastavnim planom (pogledatistranu 8).

u maternji jezik i knji evnost,u slu beni jezik* kao nematernji,u matematika,u prvi i drugi strani jezik,u istorija, iu fizi ko vaspitanje.

u muzi ka umjetnost - prvi ili drugi razred,u likovna umjetnost - prvi ili drugi razred,u latinski jezik - tre i razred,u geografija - prvi i drugi razred,u biologija - prvi, drugi i tre i razred,u hemija - prvi, drugi i tre i razred,u fizika - prvi, drugi i tre i razred,u psihologija - drugi razred,u sociologija - etvrti razred,u filozofija - etvrti razred,u informatika - prvi razred.

Kakva je strukturanastavnog plana?

Koji jo obaveznipredmeti e se

izu avati tokomkolovanja?

Koji su obaveznietvorogodi nji

predmeti?

Zavod za kolstvo10


ta se mo erealizovati kroz

obavezne izbornesadr aje?

kola je u obavezi da organizuje obavezne izborne sadr ajekoji su istovremeno i sastavni dio godi njeg plana radakole. Izborni sadr aji ne ulaze u sastavni dio rasporedaasova i ne ocjenjuju se.

Izborni sadr aji mogu biti:

u kulturno-umjetni ke aktivnosti,u sportske aktivnosti,u debatni klub,u istra iva ki rad,u dobrovoljni socijalni rad,u rje avanje konflikata,u vaspitanje za toleranciju, mir i humani razvoj,u mentalna higijena,u religija i etika,u drugi sadr aji vezani za pojedine nastavne oblasti ipredmete.

Izborni sadr aji mogu biti organizovani u koli i van nje.

Koje obavezneizborne predmete

gimnazija mo e daponudi u prvom

razredu za kolsku2006/07. godinu?

u engleski, francuski, italijanski, ruski, panski i njema kijezik,u gra ansko obrazovanje,u op ta lingvistika,u teorija knji evnosti,u matemati ke funkcije u fizici,u problemska fizika,u ekologija,u biodiverzitet,u hemija i ivot,u umjetnost i vizuelna komunikacija,u sportske igre,u komunikologija.

Zavod za kolstvo 11


8. Predmetni programi u gimnaziji

ta podrazumijevamopod obrazovnim

programom?

u naziv obrazovnog programa,u nastavni plan,u predmetni program.

ta sadr i predmetniprogram?

u naziv nastavnog predmeta i predmetnog programa,u odre enje predmetnog programa,u op te ciljeve predmetnog programa,u sadr aje i operativne ciljeve predmetnog programa,u didakti ke preporuke,u korelacije me u predmetima,u standarde znanja (ispitni katalog),u na ine provjere znanja i stru ne osposobljenosti,u resurse za realizaciju,u profil i stru nu spremu nastavnika/ca i stru nihsaradnika/ca.

Zavod za kolstvo12


ija su iskustvakori ena u izradinovih obrazovnih

programa?

Izvr eno je pore enje sa slovena kim, francuskim, danskim,austrijskim, ruskim, kotskim, finskim i drugim obrazovnimprogramima.

Najkorisnija su nam bila reformska iskustva iz Slovenije, kojaje prije petnaestak godina imala isti sistem obrazovanjakakav je bio na .

Naravno, sami smo morali promi ljati i nalaziti rje enja kojanajvi e odgovaraju specifi nim dru tvenim okolnostima uCrnoj Gori, na oj tradiciji i razvojnim potrebama.

Koje su karakteristikenovih obrazovnih

programa?

Programi su ra eni po metodologiji ciljnog planiranja gradiva(akcenat je na tome koja su znanja u enici/e usvojili/e, a neta su nastavnici/e predavali/e).

Nastavnik/ca mo e da bira metode kojim e najuspje nijedo i do postavljenih ciljeva, uz po tovanje propisanihstandarda.

Novi predmetni programi su fleksibilni - od 15% do 20%sadr aja mogu da kreiraju nastavnici/e, u enici/e i kola usaradnji sa lokalnom zajednicom. Takvi asovi se posebnoevidentiraju u godi njem planu.

Definisani su minimalni standardi znanja koje svaki/aenik/ca mora da postigne.

Obrazovni programi pojedinih predmeta su uskla eni saprethodnim i prate im sadr ajima srodnih predmeta inastavnih podru ja.

Obrazovni programi vode ra una o kvalitetu znanja koja serealno mogu usvojiti, a ne o kvantitetu znanja koja seteoretski predla u.

*Detaljnije o izbornim predmetima mo ete na i u publikaciji Zavoda za kolstvo pod nazivomObavezni izborni predmeti u op toj gimnaziji.

Zavod za kolstvo 13


Mo e li u enik/ca dapromijeni obavezni

izborni predmet unarednom razredu?

Koliko asovaobaveznih izbornih

predmeta u enik/caima sedmi no?

Postoje li smjerovi u‘’novoj’’ gimnaziji?

Naravno. U enik/ca 1, 2. i 3. razreda se svake kolskegodine (ponovo) opredjeljuje za obavezne izborne predmeteza narednu kolsku godinu i to najkasnije do kraja martateku e kolske godine.

Novim nastavnim planom za op tu gimnaziju nijesupredvi eni smjerovi. Me utim, u enik/ca izboromodgovaraju ih izbornih predmeta, u estvuje u kreiranjujednog dijela svog obrazovanja.

U 1. i 2. razredu gimnazije u enik/ca ima po tri asaobaveznih izbornih predmeta sedmi no, u 3. razredu estasova, a u 4. razredu osam asova sedmi no.

Kako u enik/ca biraobavezne izborne

predmete?

Svaka gimnazija je u obavezi da sa odobrene listeobaveznih izbornih predmeta, a u skladu sa kadrovskim iprostornim uslovima, u enicima/ama prvog razreda ponudinamanje pet obaveznih izbornih predmeta.

Za ostale razrede, kola je obavezna da najkasnije dosaop tavanja uspjeha u enika/ca na kraju prvogpolugodi ta, upozna u enike/ce sa listom izbornihpredmeta za narednu kolsku godinu.

9. Obavezni izborni predmeti*

Kako e u enici/ekoji/e ponavljaju

razred birati izbornepredmete?

enici/e koji/e ponavljaju razred opredjeljuju se zaobavezne izborne predmete do kraja avgusta.

Zavod za kolstvo14


Koliko najmanjepredmeta sa liste

obaveznih izbornihpredmeta je

gimnazija obaveznada ponudi

enicima/ama?

u 5 izbornih predmeta za u enike/ce 1. razreda,



u 10 izbornih predmeta za u enike/ce 4. razreda.

Mo e li u enik/ca dabira obavezni izbornipredmet za maturski

ispit?

Kako ocjena izobaveznih izbornihpredmeta uti e na

op ti uspjehenika/ca?

Ne mo e - jer je maturski standard definisan samo zaobavezne predmete (vidi stranu 8).

Me utim, asovima pojedinog obaveznog izbornogpredmeta, u enik/ca mo e dopuniti razliku izme u standardai maturskog standarda odgovaraju eg obaveznog predmeta.

Kada u enik/ca izabere obavezni izborni predmet, tajpredmet za njega/nju postaje obavezni predmet.

Za op ti uspjeh u enika/ce u pojedinom razredu ocjena izobaveznog izbornog predmeta ima u potpunosti isti zna ajkao i ocjena iz obaveznog predmeta.

Zavod za kolstvo 15


ta je ciljnapredovanja i

ocjenjivanjaenika/ca?

Pra enjem postignu a u enika/ca, provjeravanjem iocjenjivanjem znanja utvr uje se uspje nost u enika/ca upostizanju standarda znanja definisanih obrazovnimprogramom.

Kako se izra avauspjeh iz

pojedina nihpredmeta?

Uspjeh iz pojedina nih predmeta izra ava se ocjenom od 1do 5, i to:

u odli an (5);u vrlo dobar (4);u dobar (3);u dovoljan (2);u nedovoljan (1).

Ocjene odli an, vrlo dobar, dobar i dovoljan su pozitivne.

Kako se utvr ujeop ti uspjeh

enika/ca?

enik/ca je zavr io/la razred, ako je iz svih nastavnihpredmeta dobio/la pozitivne ocjene.

Op ti uspjeh u enika/ce utvr uje se na osnovu prosjekapozitivnih ocjena iz svih nastavnih predmeta.

enik/ca je zavr io/la razred:

u sa odli nim uspjehom, ako je postigao/la prosje nuocjenu najmanje 4,50;u sa vrlo dobrim uspjehom, ako je postigao/la prosje nuocjenu najmanje 3,50;u sa dobrim uspjehom, ako je postigao/la prosje nu ocjenunajmanje 2,50;u sa dovoljnim uspjehom, ako je postigao/la prosje nuocjenu najmanje 2.

10. Ocjenjivanje znanja u enika/ca

Zavod za kolstvo16


Kako se utvr ujuocjene?

Ocjene iz pojedina nih predmeta, vladanja i op teg uspjehautvr uju se na kraju etiri klasifikaciona perioda.

Ocjenu iz nastavnog predmeta predla e predmetninastavnik/ca.

Zaklju nu ocjenu utvr uje odjeljenjsko vije e.

Ukoliko se ocjena ne mo e utvrditi na ovaj na in, spornuocjenu utvr uje nastavni ko vije e.

Kad i kako seocjenjuje?

Ocjenjivanje se vr i javno, uz obrazlo enje ocjene predenicima/ama odjeljenja.

Provjera znanja u enika/ca mo e biti usmena i pismena, uskladu sa obrazovnim programom.

enik/ca u svakom klasifikacionom periodu mora imatinajmanje po jednu ocjenu iz svakog nastavnog predmeta.

U toku dana u enik/ca mo e imati najvi e jednu pismenuprovjeru znanja, a u toku sedmice najvi e dvije.

Kada u enik/caponavlja razred?

Redovni/a u enik/ca koji/a na kraju nastavne godine ima vi eod tri nedovoljne ocjene nije zavr io/la razred.

Razred nije zavr io/la ni u enik/ca koji/a ne polo i popravniispit.

Redovni/a u enik/ca mo e jedanput ponavljati isti razred.

Redovni/a u enik/ca mo e, tokom obrazovanja u gimnaziji,ponavljati dva puta.

Zavod za kolstvo 17


ta se de ava akovi e od polovineenika/ca dobije

nedovoljnu ocjenu napismenoj provjeri

znanja?

Da li u enik/ca imapravo na prigovor?

enik/ca ili njegov/njen roditelj imaju pravo na prigovorzbog zaklju ne ocjene na kraju nastavne, odnosno kolskegodine iz nastavnog predmeta ili vladanja.

Prigovor se podnosi nastavni kom vije u gimnazije u roku oddva dana od dana prijema svjedo anstva.

Prigovorom se mo e tra iti izuze e predmetnognastavnika/ce iz komisije.

O prigovoru na ocjenu odlu uje nastavni ko vije egimnazije, tako to obrazuje tro lanu stru nu komisiju kojae utvrditi ocjenu, odnosno ispitati u enika/cu najkasnije tri

dana od dana prijema prigovora.

Ocjena komisije je kona na.

Protiv kona ne ocjene komisije ne mo e se voditi upravnispor.

Ako vi e od polovine u enika/ca jednog odjeljenja dobijenedovoljnu ocjenu na pismenoj provjeri znanja (pismenizadatak, test, grafi ki rad, kontrolna vje ba i sli no), pismenaprovjera znanja se ponavlja za u enika/cu koji/a je dobio/lanedovoljnu ocjenu, kao i za u enika/cu koji/a nijezadovoljan/na ocjenom.

Pismena provjera znanja ponavlja se jedanput.

Ako na ponovnoj pismenoj provjeri znanja, u enik/ca dobijemanju ocjenu nego na prethodnoj provjeri, upisuje se ve aocjena.

Kako se ocjenjujevladanje u enika/ce?

Vladanje u enika/ce izra ava se ocjenama: primjerno, dobroi nezadovoljavaju e.

Ocjenu iz vladanja utvr uje odjeljenjsko vije e, na predlogodjeljenjskog starje ine.

Zavod za kolstvo18


Kada se u enik/caupu uje na popravni

ispit?

Popravni ispit pola e u enik/ca koji/a na kraju nastavnegodine ima jednu, dvije ili tri nedovoljne ocjene.

enik/ca koji/a na kraju nastavne godine ima jednu ili dvijenedovoljne ocjene, popravni ispit pola e pred tro lanomkomisijom u ijem je sastavu i nastavnik/ca predmeta izkojeg je u enik/ca ocijenjen/a nedovoljnom ocjenom.

enik/ca koji/a na kraju nastavne godine ima tri nedovoljneocjene, popravni ispit pola e pred tro lanom ispitnomkomisijom u ijem je sastavu najmanje jedan lan koji neizvodi nastavu u toj gimnaziji.

Popravni ispit pola e se u gimnaziji koju je u enik/capoha ao/la.

enik/ca prvog, drugog i tre eg razreda gimnazije popravniispit pola e u avgustovskom roku, a u enik/ca zavr nograzreda u junskom ili avgustovskom roku.

ta je dopunski ispit? Dopunski ispit pola e se iz onih nastavnih predmeta koje jeenik/ca u io/la u manjem obimu nego to se to zahtijeva

odre enim obrazovnim programom.

Dopunski ispit u enik/ca pola e kada se uklju uje iz jednogu drugi obrazovni program, kada poslije zavr enog stru nogobrazovanja eli da stekne obrazovanje u gimnaziji ili kadase u postupku nostrifikacije utvrdi obaveza polaganja.

Dopunske ispite i rokove polaganja (kada se u enik/cauklju uje iz jednog u drugi obrazovni program i kada poslijezavr enog stru nog obrazovanja eli da stekne obrazovanjeu gimnaziji) odre uje nastavni ko vije e gimnazije u kojoj

enik/ca eli da nastavi kolovanje, a na predlog komisijekoju imenuje direktor.

ta je diferencijalniispit?

Diferencijalni ispit pola e se iz onih nastavnih predmeta kojeenik/ca nije u io/la u toku prethodnog kolovanja.

Zavod za kolstvo 19


Za to se organizujerazredni ispit za

vanredneenike/ce?

Za to se organizujerazredni ispit za

redovne u enike/ce?

Vanredni/a u enik/ca sti e gimnazijsko obrazovanjepolaganjem ispita.

Provjera znanja vanrednog/e u enika/ce vr i se eksterno.

Vanredni/a u enik/ca pola e razredni ispit u junu, avgustu ijanuaru.

Vanrednom/oj u eniku/ci priznaju se pozitivne ocjene koje jestekao/la tokom redovnog kolovanja na kraju nastavne,odnosno kolske godine ili u toku prethodnih polaganja.

Razredni ispit pola e redovni/a u enik/ca koji/a, izopravdanih razloga, nije ocijenjen na kraju nastavne godineiz jednog ili vi e nastavnih predmeta (bez obzira da li je upitanju obavezni ili obavezni izborni predmet).

Razredni ispit pola e redovni/a u enik/ca i iz onih predmetaiz kojih nije realizovana tre ina ili vi e asova predvi enihobrazovnim programom.

U slu aju da, krivicom gimnazije, nije realizovana najmanjejedna tre ina asova koji su predvi eni obrazovnimprogramom, gimnazija je du na da organizuje pripremanje

enika/ca za polaganje razrednih ispita.

Razredni ispit na kraju nastavne, odnosno kolske godine,pola e i redovni/a u enik/ca, ukoliko zbog bolni kog lije enjaodsustvuje sa nastave u trajanju od najmanje 60 dana ilizbog sli nih opravdanih razloga, a o emu odlu ujenastavni ko vije e.

Razredni ispit mogu polagati i nadareni/e u enici/e,enici/e koji/e se paralelno obrazuju i u enici/e vrhunski

sportisti.

Redovni/e u enici/e pola u razredni ispit u junu i avgustu.

Zavod za kolstvo20


Maturski ispit predstavlja zavr nu provjeru znanja u enika/caeksternim postupkom.

Na maturskom ispitu u enici/e pola u maternji jezik iknji evnost, matematiku ili prvi strani jezik i jo dvapredmeta po sopstvenom izboru, a koji zadovoljavajumaturski standard.

Maturski ispit se organizuje za sve u enike/ce gimnazije,istog dana u isto vrijeme, sa istim standardizovanimtestovima i po istim uslovima.

Prvi maturski ispit po ovim uslovima bi e realizovan 2010.godine.

Eksterna matura treba da omogu i direktan upis na fakultet.

Organizacija i sprovo enje maturskog ispita je u nadle nostiIspitnog centra Crne Gore.

ta je maturski ispit?

Koje se osnovnepozitivne promjeneekuju od eksterneprovjere znanja?

u objektivna provjera znanja, kompetencija i vje tina,u eksterna provjera znanja obavezna za sve u enike/ce,u isti zadaci za sve u enike/ce u istom ispitnom roku,u ve a objektivnost ocjenjivanja,u pozitivan uticaj na proces u enja i kvalitet nastavnogprocesa,u utemeljenje standarda znanja.

11. Maturski ispit - eksterna provjera znanja u enika/ca

Da li je mogu eorganizovati

polaganjeme unarodne

mature?

U gimnaziji u kojoj postoje uslovi mo e se, uz saglasnostMinistarstva, organizovati priprema i polaganje me unarodnogmaturskog ispita.

enik/ca koji/a polo i me unarodni maturski ispit nijedu an/na da pola e nacionalni maturski ispit.

Zavod za kolstvo 21


Nastavnici/e prolaze edukaciju za primjenu novih obrazovnihprograma, to podrazumijeva primjenu savremenihnastavnih metoda i oblika rada. Interaktivna nastava pru amogu nost u enja na razli ite na ine i podsti e aktivnost

enika/ca.

U takvom nastavnom procesu uloga nastavnika/ce sezna ajno mijenja i postaje sveobuhvatnija.

Na koji na in senastavnici/e

pripremaju za rad ureformisanoj

gimnazijii?

Obuku nastavnika/ca za primjenu planiranih reformskihrje enja organizuje Odsjek za kontinuirani profesionalnirazvoj u Zavodu za kolstvo.

Ko organizuje obukunastavnika/ca?

Na koji na inenici/e uti u na rad

i ivot u koli?

enici/e jednog odjeljenja obrazuju odjeljensku zajednicu.

enici/e svih odjeljenja obrazuju zajednicu u enika/ca.

Ovla enja i na in rada zajednice u enika/ca bli e seutvr uje statutom kole.

enici/e u estvuju u radu kolskog odbora.

enici/e u estvuju u izboru direktora.

U saradnji sa nastavnicima/ama i lokalnom zajednicomenici/e koncipiraju 15-20% slobodnih sadr aja u

obaveznim predmetnim programima.

enici/e biraju obavezne izborne predmete.

enici/e u estvuju u kreiranju obaveznih izbornih sadr aja.

12. Nova uloga nastavnika/ca

13. Nova uloga u enika/ca

Zavod za kolstvo22


Kako se bira savjetroditelja?

Savjet je sastavljen od roditelja u enika/ca razli itih razredakoji se biraju na roditeljskim sastancima na na in i premapostupku koji je utvr en statutom kole. Savjet mo e imatiradna tijela.

14. Nova uloga roditelja

Kakva je ulogasavjeta roditelja?

Op tim zakonom o obrazovanju i vaspitanju, radiorganizovanog ostvarivanja interesa roditelja i dogovaranjaraznovrsnih oblika saradnje, predvi eno je obaveznoformiranje savjeta roditelja u svim kolama.

Savjet roditelja:

u bira dva predstavnika u kolski odbor;u daje mi ljenje o kandidatima za izbor direktora kole;u daje mi ljenje o predlogu godi njeg plana rada kole irazmatra izvje taj o njenom radu;u razmatra prigovore roditelja i u enika/ca u vezi saobrazovno-vaspitnim radom;u estvuje u kreiranju liste izbornih predmeta.

ta "Udru enjeroditelja Crne Gore"

ekuje odgimnazije?

S obzirom da su njihova djeca direktni korisnici "usluga"kole, roditelji su najzainteresovaniji za uspjeh reformskih

procesa u obrazovanju.

"Ponu ena reforma gimnazije promovi e sve ono to suroditelji pri eljkivali: rastere enost i odbacivanje nepotrebnihnastavnih sadr aja, uva avanje individualnih potreba svakogdjeteta i podsticanje njegove kreativnosti, mogu nost izborapredmeta koje e izu avati… I sve to uz jasno definisanomjesto i ulogu roditelja u upravljanju i odlu ivanju".

Udru enje roditelja Crne Gore

Ljilja Milonji , predsjednica

Zavod za kolstvo 23


ta se nudinadarenim

enicima/ama?

Za nadarene u enike/ce gimnazija treba da organizujeraznovrsne oblike rada prilago ene njihovim individualnimpotrebama i sposobnostima za dalje napredovanje.

enik/ca ima pravo da paralelno sti e obrazovanje,odnosno da prati vi e obrazovnih programa.

eniku/ci koji/a se priprema za me unarodna takmi enjaili vrhunskom sportisti mo e se prilago avati izvr avanjeobaveza iz obrazovnog programa, na na in koji odredinastavni ko vije e.

Postoji li mogu nostbr eg

napredovanja?

Nastavni ko vije e nadarenim u enicima/ama mo eomogu iti kra i rok za izvr avanje obaveza iz obrazovnogprograma.

Nastavnici/e, stru ni saradnici/e i saradnici/e u nastavi du nisu da u enicima/ama pru e pomo u pripremanju razrednihispita za individualno savladavanje gradiva upu ivanjem naud benike, priru nike i drugu literaturu.

kola je du na da nadarenim u enicima/ama omogu ikori enje kabineta, laboratorija i radionica, kao i povremenoprisustvovanje nastavi u odgovaraju em razredu.

ta je inkluzivnoobrazovanje?

Obrazovanje prilago eno nadarenim u enicima/ama ienicima/ama sa smetnjama u razvoju.

15. Inkluzivno obrazovanje

Zavod za kolstvo24


Kako izgledaud benik

za maternji jezik iknji evnost za 1.razred gimnazije?

Koncept ud benika maternjeg jezika baziran je nasavremenom pristupu fenomenu jezika.

Ud benik ima pet cjelina, a svaka cjelina je podijeljena na tridijela. Nose i dio u cjelini ini sadr aj iz op te lingvistike igramatike, drugi dio se odnosi na kulturu pismenog iusmenog izra avanja, a tre i dio cjeline pripada pravopisu.Izu avanje gramati kih kategorija radi se, uglavnom, naneumjetni kom tekstu kao predlo ku.

Ud benik sadr i niz zanimljivih istra iva kih zadataka prekokojih u enici/e postepeno i na zanimljiv na in sti u znanja ivje tine za upotrebu matenjeg jezika u svim ivotnimsituacijama.

Kako je koncipiranaitanka za prvi razred

gimnazije?

itanka je sastavljena iz dva dijela. Koncepcija i obim ovadva dijela itanke jasno su usmjereni ka postepenoj izmjenidosada nje nastavni ke prakse i istoricisti kog pristupaknji evnom djelu i knji evnim epohama, ka stvaranju vje tinaitanja i slu anja, tuma enja i (kreativnog) pisanja.

Na taj na in u enicima/ama su na raspolaganju razli itestrategije tuma enja i analize, shodno aktuelnim svjetskimkretanjima u oblasti izu avanja knji evnosti.

Zbog toga je itanka ra ena kao mre a informacija, kroz kojuse u enik/ca relativno slobodno kre e, vra a se naprethodna poglavlja, ili tra i rje enja u poglavljima koja tekslijede.

Poku ali smo i da ohrabrimo u enike/ce da sa knji evno upove u ne samo sve druge umjetnosti, ve i nauke, razli itaivotna znanja i iskustva. To je znak da knji evnost nije ne to

upu eno izabranima i povla enima, jer su svi izabrani ipovla eni kada se na u na njenom prostoru.

Zavod za ud benike i nastavna sredstva

Na a Durkovi , urednica

16. U susret novim ud benicima

Zavod za kolstvo 25


ta su ciljevi„Strategije

uvo enjainformacionih

tehnologijau obrazovni

sistem“?

U najop tijem smislu, cilj strategije je da se svi u enici/e uosnovnim i srednjim kolama informati ki opismene,da se nakon obuke nastavnika/ca kompjuteri koriste kaojedno od osnovnih didakti kih sredstava, kao i da sepove u svi podaci o nastavi i kolovanju.

Planirano je da kole dobiju ra unare i da se ostvari odnosra unar-u enik/ca u proporciji jedan ra unar na svakihpet u enika/ca.

17. Informaciono osavremenjavanje obrazovnog sistema

Zavod za kolstvo26


!Ovo je kola koja je ve u reformi, tako da daje mogu nostizbornih predmeta. S obzirom da u dobiti diplomu ‘‘Lu a’’opredeljenje za ovu kolu mi omogu ava da izrazim svojepotencijale.

Antonela ukanovi ,enica osmog razreda O ‘‘Vuk Karad ’’, Podgorica

Od ‘‘nove’’ gimnazije o ekujem:

u ve u prilago enost eljama u enika/ca i njihovih roditelja,u upotrebljivija znanja u enika/ca, koja e im vi e koristiti unastavku kolovanja,u zadovoljnijeg/u u enika/cu, koji/a e kroz odabirobaveznih izbornih predmeta sam/a kreirati svoj smjer,u pravilnim odabirom obaveznih izbornih predmeta,

enik/ca e zna ajno olak ati svoj nastavak kolovanja,u enik/ca e vi e vremena posvetiti predmetima koje jesam/a odabrao/la, a izu avanje takvih predmeta je bitnoefikasnije,u rastere enost od nebitnih sadr aja u okviru svihnastavnih predmeta,u ve u zainteresovanost u enika/ca i njihovih roditelja zakoli inu i kvalitet znanja koje se sti e u koli, za razliku oddosada njeg interesovanja za to ve u ocjenu,u motivisanijeg/u i kreativnijeg/u nastavnika/cu, koji/a eizme u ostalog mo i i sam/a da uti e na programski sadr ajsvog predmeta,u ve u prilago enost matematike i prvog stranog jezikaeljama i mogu nostima u enika/ca kroz izu avanje u dva

nivoa,u realnije ocjenjivanje, zahvaljuju i definisanim standardimaznanja za svaki nastavni predmet,u realnije ocjenjivanje, kao posledicu polaganja eksternemature,u diploma gimnazije e biti vi e cijenjena i priznata prilikomupisa na bilo koji od univerzitetu u svijetu...

Gojko Jelovac,direktor gimnazije ‘‘Slobodan kerovi ’’, Podgorica

18. O ekivanja od nove gimnazije

Zavod za kolstvo 27


kolske 2006/07. godine, realizacijom novog konceptagimnazije, kroz kabinetsku organizaciju nastave i utvr eninastavni plan, stvori e se u na oj koli optimalni uslovi dasvaki pojedinac, bilo da se radi o profesoru/ici ili u eniku/ci,ispolji svoju kreativnost. Time e se doprinijeti pobolj avanjukvaliteta znanja i uspjeha kako svakog pojedinca tako i koleu cjelosti.

Postizanje utvr enih standarda kao cilja obrazovanja i na inna koji e se to ostvariti su jasno trasiran put kojim e seGimnazija "30. septembar" u Ro ajama kretati u daljemsvom radu. To zna i vi e brige o u enicima/ama, vi e rada,samostalnosti u realizaciji nastavnih programa, vi e i boljeorganizovanih vannastavnih aktivnosti, pravilnosagledavanje zna aja obaveznih izbornih predmeta iobaveznih nastavnih sadr aja.

Hilmo Had ,direktor gimnazije ‘’30.septembar’’, Ro aje

Zavod za kolstvo28


19. Gimnazije u Crnoj Gori

Red.broj MJESTO NAZIV KOLE BROJ

TELEFONA E-mail i website

1. Andrijevica JU Srednja mje ovita kola 087/230-770 www.emsnk.edu.cg.yu

2. Bar JU Gimnazija ‘’Niko Rolovi ’’ 085/313-438 [email protected]

3. Berane JU Gimnazija ‘’Panto Mali ’’ 087/230-105 [email protected]

4. Bijelo Polje JU Gimnazija ‘’Miloje Dobra inovi ’’ 084/486-622

5. Budva JU SM ‘’Danilo Ki ’’ 086/451-963 [email protected]

6. Cetinje JU Gimnazija Cetinje 086/230-055

7. Danilovgrad JU Gimnazija ‘’Petar I Petrovi Njego ’’ 081/812-330 [email protected]

8. Herceg Novi JU S ‘’Ivan Goran Kova ’’ 088/345-002 [email protected]

9. Kola in JU MS ‘’Bra a Seli ’’ 081/865-126 www.emsnk.edu.cg.yu

10. Kotor JU Gimnazija Kotor 082/330-271 [email protected]

11. Mojkovac JU SM ‘’Vuksan uki ’’ 084/472-380 [email protected]/059/o_nama.php

12. Nik JU Gimnazija ‘’Stojan Cerovi ’’ 083/231-847 [email protected]

13. Plav JU SM ‘’Be o Ba ’’ 087/251-046 [email protected]

14. Plu ine JU Srednja mje ovita kola 083/270-028

15. Pljevlja JU Gimnazija ‘’Tanasije Pejatovi ’’ 089/356-254

16. Podgorica JU Gimnazija ‘’Slobodan kerovi ’’ 081/664-044 [email protected]

17. Tuzi JU MS ‘’25. maj’’ 081/875-095

18. Ro aje JU Gimnazija ‘’30. septembar’’ 087/270-080 [email protected]

19. Tivat JU SM ‘’Mladost’’ 082/674-613 [email protected]

20. Ulcinj JU SM ‘’Bratstvo jedinstvo’’ 085/401-628 [email protected]

21. abljak JU MS ‘’17. septembar’’ 085-401-628 [email protected]

22. Podgorica Privatna gimnazija ‘’Lu a’’ 081-660-001 [email protected]

Zavod za kolstvo 29


Izvod iz programa maternjeg jezika i knji evnostiza 1. razred gimnazijeDodatak 1.

Zavod za kolstvo30


Izvod iz programa matematikeza 1. razred gimnazijeDodatak 2.

Zavod za kolstvo 31


Zavod za kolstvoPodgorica, Marka Miljanova 17

tel: 408-901fax 408-927

Ministarstvo prosvjete i nauke RCGPodgorica, Rimski trg b.b.

tel: 081/234-538fax: 081/405-334

Informator se mo e na i na sajtovima: Zavoda za kolstvo, Ministarstva prosvjete inauke i Fondacije Institut za otvoreno dru tvo Crna Gora

www.zavodzaskolstvo.orgwww.mpin.cg.yuwww.osim.cg.yu

Kontakt adrese i telefoni

Zavod za kolstvo32


Organizaciona struktura Zavoda za kolstvo

Zavod za kolstvo 33


Documents

INFORMATOR o gimnaziji