Vai trò, hạn chế và xu hướng vận động của CNTBHai xu thế: phát triển nhanh chóng và trị trệ thối nát được thể hiện rõ qua vai trò và hạnchế của chủ nghĩa tư bản như sau:

1. vai trò của CNTB đối với sự phát triển của nền sản xuất xã hội CNTB phát triểnqua hai giai đoạn: CNTB cạnh tranh tự do và CNTB độc quyền mà nấc thang tộtcùng của nó là CNTB độc quyền nhà nước.

vai trò tích cực đối với sự phát triển của sản xuất đó là:- sự ra đời của CNTB giải phóng loài người khỏi đêm trường trung cổ của XHPK,

đoạn tuyệt với nền kinh tế tự nhiên, tự túc, tự cấp chuyển sang phát triển nền kinhtế hàng hóa TBCN, chuyên sản xuất nhỏ thành sản xuất lớn hiện đại: dưới sự tácđộng của quy luậtm và quy luật kinh tế của sản xuất hàng hóa, CNTB đã là tăngnăng suất lao động, tạo ra khối lượng của cải vật chất khổng lồ bằng tất cả các thếhệ trước đây cộng lại

- phát triển LLSX + quá trình phát triển của CNTB đã là cho LLSX phát triển mạnhvới trình độ kỹ thuật, công nghệ ngày càng cao: kt thủ công lên kt cơ khí và ngàynay là tự động hóa, tin học hóa với công nghệ hiện đại.giải phóng sức lao động, nâng cao hiệu quả khám phá và chinh phục thiên nhiên

của con người.thực hiện xã hội hóa SX + CNTB đã đẩy nền SXHH phát triển mạnh và đạt tới

mức điển hình nhất trong lích sử.XH hóa SX cả chiều rộng lẫn chiều sâu: đó là sự phát triển của phân công lao

động XH, SX tập trung với quy mô hợp lý, chuyên môn hóa sản xuất và hợp tác laođộng tốt,…

Dẫn đến quá trình SX phân tán được liên kết chặt chẽ với nhau, phụ thuộc vàonhau thành 1 hệ thống, thành một qus trình sản xuất xã hội.

CNTB thông qua cuộc cách mạng công nghiệp đã lần đầu tiên biết tổ chức laođộng theo kiểu công xưởng và do đó đã xây dựng được tác phong công nghiệp chongười lao động, làm thay đổi nề nếp thói quen của người lao động sản xuất nhỏ trongxã hội phong kiến

CNTB lần đầu tiên trong lịch sử đã thiết lập lên nền dân chủ tư sản, nền dân chủtư sản này tuy chưa phải là hoàn hỏa song so với thể chế chính trị trong các xã hội phong kiến, nô lệ,… vẫn tiến bộ hơn rất nhiều vi nó được xây dựng trên cơ sở thừanhận quyền tự do thân thể của cá nhân.

Với những thành tựu và đóng góp trên, sự phát triển của nền sản xuất xã hội, là sựchuẩn bị tốt nhất nhuwngc điều kiện, tiền đề cho sự ra đời của CNXH trên phạm vitoàn thế giới.

Hạn chế của CNTBLịch sử ra đời: CNTB ra đời gắn liền với tích lũy nguyên thủy của CNTB. Đó là

qus trình tích lũy tiền tệ nhờ vào những biện pháp ăn cướp, tước đoạt đối với ngữngngười sản xuất hàng hóa nhỏ và nông dân tự do.