Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada – – Prawo ...geoportal.pgi.gov.pl/css/powiaty/ekspert/ekspert_prawo_geol.pdf · Odpowiedzi na pytania z zakresu KPA udzielił Sławomir

Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada - Prawo geologiczne i górnicze

Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada –

– Prawo geologiczne i górnicze

Odpowiedzi na pytania z zakresu KPA udzielił Sławomir Krześ

Adwokat Sławomir Krześ w 1983 r. ukończył studia prawnicze. W grudniu 1989 r. po aplikacji

adwokackiej we Wrocławiu i aplikacji sędziowskiej w Jeleniej Górze, zdał egzamin adwokacki we

Wrocławiu. Od 1989 r. prowadził własną działalność jako prawnik, a od 1998 r. prowadzi

indywidualną kancelarię adwokacką. W latach 1999-2006 był członkiem/ekspertem Komisji

Praworządności i Bezpieczeństwa Urzędu Miejskiego we Wrocławiu. Od 2007 r. jest zastępcą

sekretarza Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu. W 2007 r. był członkiem Rady Górniczej

przy Ministrze Środowiska. W 2008 roku przez Ministra Sprawiedliwości został powołany na

stanowisko członka komisji egzaminacyjnej na aplikację adwokacką. Jest członkiem Polskiego

Stowarzyszenia Obrony Godności Lekarskiej. Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie

gospodarczym, legislacji i prawie medycznym. W swojej 22 letniej praktyce zawodowej prowadził

zarówno sprawy cywilne, administracyjne i karne. Jest autorem lub współautorem ponad 60

komentarzy, monografii, podręczników i artykułów prawniczych.

Administracja geologiczna

Na podstawie jakiej formy zatrudnienia może pełnić swoją funkcję geolog powiatowy i czy zawsze musi to być etat, czy też może to być umowa zlecenie? Czy w powiecie rolę taką może pełnić ktoś kto pracuje np. w kopalni podlegającej wojewodzie albo u wojewody?Stosownie do przepisu art. 101 pkt. 3 pgg – organami administracji geologicznej są starostowie,

którzy działają przy pomocy geologów powiatowych. Przy czym ilekroć w przepisach ustawy mówi

się o starostach, rozumie się przez to również burmistrzów i prezydentów miast na prawach

powiatu. Z racji podległości organizacyjnej osoby na tym stanowisku powinny być zatrudnione na

podstawie umowy o pracę a osoby te nie mogą być zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych,

stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich.

Poszczególne gminy podejmują uchwały określające szczegółowe zadania administracji

geologicznej. Najczęściej wskazywane obowiązki to :

1) udzielanie i cofanie koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin

pospolitych na obszarze nie przekraczającym powierzchni 2 ha oraz wydobyciu nie

Źródło: http://powiaty.pgi.gov.pl 1

http://powiaty.pgi.gov.pl/


przekraczającym 20.000 m3 z wyjątkiem takiej działalności wykonywanej w granicach

obszarów morskich,

2) opiniowanie udzielenia koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin

podstawowych określonych przepisami prawa geologicznego i górniczego,

3) dokonywanie uzgodnień przy wydawaniu koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż,

bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w

tym w podziemnych wyrobiskach górniczych i innych przypadkach przewidzianych

przepisami prawa geologicznego i górniczego,

4) opiniowanie planów ruchu zakładu górniczego,

5) wydawanie decyzji przeniesienia koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie

kopalin pospolitych za zgodą przedsiębiorcy na rzecz podmiotu spełniającego wymagania

związane z wykonywaniem zamierzonej działalności,

6) stwierdzanie wygaśnięcia koncesji,

7) nadzór i kontrola w zakresie wykonywania przez przedsiębiorcę uprawnień z tytułu

wydanych koncesji,

8) wymierzanie kar prowadzącym działalność bez wymaganej koncesji lub z rażącym jej

naruszeniem w odniesieniu do wszystkich kopalin również tych, dla których organem

koncesyjnym jest marszałek województwa i minister właściwy do spraw środowiska,

9) przyjmowanie zgłoszeń projektów prac geologicznych wykonywanych w celu

wykorzystania ciepła Ziemi przewidzianych przepisami prawa geologicznego i górniczego,

10) opiniowanie projektów prac geologicznych w zakresie ustalonym przepisami prawa,

11) zatwierdzanie na czas oznaczony projektów hydrologicznych i geologiczno – inżynierskich,

12) przyjmowanie dokumentacji geologicznych, bądź żądanie uzupełnienia dokumentacji, gdy

nie spełnione zostały wymogi określone przepisami prawa,

13) nadzór nad projektowaniem i wykonywaniem prac geologicznych oraz prawidłowością

sporządzania dokumentacji geologicznych,

14) wnioskowanie do komisji kwalifikacyjnej przy ministrze właściwym do spraw środowiska

oraz marszałka województwa o zawieszenie uprawnień w przypadku rażącego naruszenia

przepisów prawa,

15) wydawanie nakazu podmiotom wykonującym prace geologiczne – wykonania za

wynagrodzeniem dodatkowych prac geologicznych,

16) przyjmowanie zgłoszeń zamiaru przystąpienia do wykonywania robót geologicznych,

17) bilansowanie złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych,

18) gromadzenie, archiwizowanie i przetwarzanie danych geologicznych,

19) rozporządzanie w imieniu ministra właściwego do spraw środowiska prawem do informacji

geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępnianie informacji geologicznej




wykorzystywanej nieodpłatnie,

20) ochrona zasobów i jakości wód podziemnych przed skutkami działań inwestycyjnych, w

tym opiniowanie lokalizacji nowych obiektów mogących mieć negatywny wpływ na wody

podziemne w zakresie geologii,

21) prowadzenie miejskiego archiwum geologicznego,

22) składanie wniosków do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego Gminy w zakresie obszarów narażonych osuwaniem się mas ziemnych,

23) opiniowanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

w zakresie obszarów narażonych osuwaniem się mas ziemnych,

24) składanie wniosków do planów i opiniowanie planów miejscowych w zakresie terenów

zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych,

25) opiniowanie projektów decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji lokalizacji inwestycji

celu publicznego w zakresie geologii.

Czy wydawane decyzje na podstawie P.g.g., mogą być podpisywane „z upoważnienia starosty” przez kierownika referatu, a nie przez geologa powiatowego?Skoro starosta (burmistrz, czy prezydent miasta ) działa przez geologów, to funkcji tej nie może

wykonywać kierownik referatu, a zatem podpisanie decyzji przez kierownika referatu zamiast

geologa stanowi wydanie decyzji przez podmiot nieuprawniony, co stanowi kwalifikowaną wadę

decyzji.

W jaki sposób powinna postępować administracja geologiczna w przypadkach ujawnienia badań wykonanych bez projektu i dokumentacji geologicznej (odpowiedzialność prawna, strony, sankcje karne, tok postępowania, tzw. mała szkodliwość czynu)?. Zagadnienie wymaga omówienia ze względu na częste przypadki wykonywania tych badań bez jakichkolwiek dokumentacji np. pod pojedyncze budynki i małe obiekty, ekspertyza trafia bezpośrednio do zleceniodawcy?Należy wszcząć postępowanie z art. 85a ust.3 pkt. 1 P.g.g. oraz zawiadomić policję o podejrzeniu

popełnienia przestępstwa z art. 118 p.g.g. albo wykroczenia z art. 119 P.g.g. Art. 85a przewiduje

obowiązek naliczania opłat za każde prowadzenie działalności bez wymaganej koncesji – bez

względu na stopień szkodliwości czynu. Stroną postępowania jest właściciel nieruchomości

(zleceniodawca).




Dokumentacje/projekty prac geologicznych Czy istnieje możliwość zastosowania Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w wypadku naruszenia ustawy Prawo geologiczne i górnicze, ze szczególnym wskazaniem na przypadki:a. niezłożenia dokumentacji geologicznej,b. błędów formalnych w dokumentacjach „innych niż (...)”c. wykonywania robót geologiczno-inżynierskich jako badań geotechnicznych (tj. z

pominięciem projektu i dokumentacji) Do egzekucji wykonania obowiązków wynikających z prawa geologicznego i górniczego można

stosować przepisy Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. (art. 2 §1 pkt. 10 ustawy

z 17.06.1966r. O postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U z 2005r. Nr 229 poz. 1954

z późn. zm.).

Jakie dokumenty powinny być przedkładane przez stronę /wnioskodawcę w celu ustalenia tytułu prawnego do nieruchomości, na której mają być realizowane prace, roboty geologiczne, oraz czy można żądać oświadczenia o tytule prawnym do nieruchomości, zamiast innych dokumentów tj. wypisu z ewidencji gruntów, aktu notarialnego, odpisu z księgi wieczystej?

„Prawo do nieruchomości można wykazywać w każdy prawem dozwolony sposób (art. 75§1

k.p.a.), np. wyciąg z księgi wieczystej; umowa, na podstawie której wnioskodawca nabył prawo. (A.

Lipiński, R. Mikosz, Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Warszawa 2003, s. 138,

teza 13).

Kto jest odpowiedzialny za szkody powstałe w wyniku prowadzonych prac i robót geologicznych na podstawie zatwierdzonego projektu prac geologicznych?Przedsiębiorca (art. 435 kodeksu cywilnego).

Koncesje

W jakim zakresie mają zastosowania przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej do koncesjonowania działalności prowadzonej na podstawie prawa geologicznego i górniczego?

Stosownie do art. 15 ust. 2: „W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie do




koncesjonowania stosuje się przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności

gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.)”, co oznacza, że zastosowanie mają

wszystkie przepisy dotyczące koncesjonowania, o ile P.g.g nie reguluje tego zagadnienia

odmiennie niż Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (np. wg. P.g.g koncesji udziela się

na okres od 3 miesięcy [zapis wiążący], a według Uosdg – od 5 lat).

Jakie dokumenty ma przedkładać podmiot ubiegający się o koncesję w kwestii określenia środków, jakimi dysponuje, w celu zapewnienia prawidłowego wykonania działalności – art. 18, ust. 1, pkt 5 P.g.g - omówienie procedury związanej wydawaniem koncesji na poszukiwanie, rozpoznawania i wydobywanie kopalin?W art. 18 ust. 1 pkt 5 P.g.g. chodzi o przedstawienie danych, które pozwolą na weryfikację

wiarygodności wnioskodawcy jako podmiotu będącego w stanie zapewnić prawidłowe

wykonywanie zamierzonej działalności, a zwłaszcza dysponującego środkami technicznymi i

finansowymi niezbędnymi w tym celu. Ustawa nie wskazuje, w jaki sposób wykazać tę okoliczność.

Można tu powoływać się zwłaszcza na wyciągi z rachunków bankowych, umowy kredytowe (ich

promesy), umowy poręczenia, bilanse majątkowe, sprawozdania finansowe itd. Kryteria te

podlegają różnicowaniu w zależności od rodzaju i rozmiarów zamierzonej działalności, związanych

z nią zagrożeń itd. Ocena ich należy do organu koncesyjnego. (Komentarz do art.18 ustawy z dnia

4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.94.27.96), [w:] A. Lipiński, R. Mikosz, Ustawa

Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2003, wyd. II, teza 7)

Jak powinna być poprawnie prowadzona procedura przeniesienia (na nowego właściciela), zawieszenia, cofnięcia i wygaszania koncesji zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego?

Jeżeli nie sprzeciwia się temu interes publiczny związany z ochroną środowiska, zwłaszcza z

racjonalną gospodarką złożami kopalin, bądź szczególnie ważny interes gospodarki narodowej,

organ koncesyjny jest obowiązany, za zgodą przedsiębiorcy, na rzecz którego koncesja została

wydana, do przeniesienia tej koncesji na rzecz podmiotu, który:

1) wyraża zgodę na wszystkie wynikające z niej warunki;

2) w zakresie niezbędnym do wykonywania zamierzonej działalności wykaże się prawem do

informacji geologicznej, prawem do nieruchomości gruntowej, prawem użytkowania

górniczego bądź przyrzeczeniem ich uzyskania, z zastrzeżeniem art. 20 ust. 3 prawa

geologicznego i górniczego;

3) wykaże, iż jest w stanie spełnić wymagania związane z wykonywaniem zamierzonej

działalności.(art. 26a P.g.g.). Przeniesienie koncesji następuje na wniosek podmiotu, na

który koncesja ma być przeniesiona, za pisemną zgodą przenoszącego. Organ wydaje




decyzję o przeniesieniu koncesji bądź odmowną.

Organ koncesyjny stwierdza decyzją o wygaśnięciu koncesji:

1) z upływem czasu, na jaki została wydana;

2) jeżeli stała się bezprzedmiotowa;

3) w razie likwidacji przedsiębiorcy;

4) w razie zrzeczenia się koncesji.

W razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, organ koncesyjny w drodze decyzji może cofnąć

koncesję bez odszkodowania (art. 28 P.g.g.).

Postępowanie wszczyna się na wniosek strony lub z urzędu (art. 61§1 k.p.a.).

Jak powinno być przeprowadzone postępowanie administracyjne w przypadku wygaśnięcie decyzji koncesyjnych?A. Lipiński i R. Mikosz ({w:} Ustawa Prawo geologiczne i górnicze, Warszawa 2003, s. 173, teza 1)

stwierdzają, że wygaśnięcie koncesji powinno być stwierdzone decyzją o jej wygaśnięciu wydaną

przez organ, który koncesję wydał.

Nie oznacza to wszakże, że do czasu wydania decyzji przedsiębiorca ma nadal prawo do

wykonywania działalności objętej koncesją. Od dnia, w którym koncesja wygasła z powodu upływu

czasu, na jaki została wydana, likwidacji przedsiębiorcy albo zrzeczenia się koncesji należy

traktować przedsiębiorcę, który nadal wykonuje działalność objętą koncesją, jak działającego bez

wymaganej prawem koncesji.

Jak należy rozumieć pojęcie rażące naruszenie warunków koncesji?Pojęcie rażące naruszenie winno być oceniane indywidualnie w każdej sprawie, podobnie jak

ocenia się warunki wydania decyzji w indywidualnej sprawie – koncesji. Według A. Lipińskiego i A.

Mikosza (Komentarz do Ustawy Prawo geologiczne i górnicze) tylko wyjątkowe i niezwykle

naganne zachowanie się przedsiębiorcy powinno pociągać za sobą sięgnięcie do opłat, o których

mowa w art. 85a Ustawy. Autorzy powołują się na wyrok NSA z 22.11.1996r. II SA 1990/95, w

którym Sąd ten rzeczywiście znacząco zawęził rozumienie „rażącego naruszenia warunków

koncesji”.

Jak powinno być poprawnie przeprowadzone postępowanie administracyjne w przypadku eksploatacji z rażącym naruszeniem warunków koncesji?Należy wszcząć postępowanie powiadamiając o tym strony, wyznaczyć stronom termin do

ustosunkowania się do zarzutu i przedłożenia wniosków dowodowych i dopiero po upływie tego

terminu można wydać decyzję chyba, że strony wcześniej złożą pisma i przeprowadzone zostanie




postępowanie.

Co to znaczy, że decyzje środowiskowe są wiążące dla organu koncesyjnego (czy wszystkie warunki z tej decyzji muszą być przepisane do koncesji, czy też tylko te które dotyczą wydobycia, a może wystarczy wpisać w koncesję, że należy przestrzegać warunki tej decyzji)?Na podstawie przepisu art. 46. ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 27.04.2001 r., Prawo ochrony

środowiska – Realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na

środowisko, określonego w art. 51 ust. 1 pkt. 1 i 2 - jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu

decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, zwanej dalej

„decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach”. Zgodnie z art. 46 ust. 4 pkt. 3 ww. ustawy -

4. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem: koncesji na

poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, na wydobywanie kopalin ze złóż, na bezzbiornikowe

magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych

wyrobiskach górniczych - na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i

górnicze; jak z powyższego wynika wydanie takiej decyzji poprzedza wydanie koncesji, w związku

z powyższym rozstrzygnięcie w „decyzji środowiskowej” należy oceniać w kontekście tzw.

zagadnienia wstępnego od którego zależy wydanie merytorycznej decyzji w sprawie (koncesji).

Podobne stanowisko zostało wrażone w wyjaśnieniach do przepisu art. 46 ustawy Prawo ochrony

środowiska (Poś), gdzie stwierdzono, że:

„Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nie ma

charakteru decyzji samoistnej. Na jej podstawie żadne przedsięwzięcie nie może zostać

zrealizowane. Jest to decyzja wstępna określająca jedynie pewien zakres uwarunkowań dla

określonych przedsięwzięć dla następującej po niej decyzji następczej. (…) W stosunku do decyzji

następczej, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest zgodnie z art. 56 ust. 9 ustawy z

dnia 27 kwietnia 2001 r., Prawo ochrony środowiska (t.jedn.: Dz. U. 2008 r. Nr 25 poz. 150)

wiążąca prawnie. Oznacza to, że decyzja następcza nie może naruszać decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach oraz musi uwzględniać określone w tej drugiej decyzji uwarunkowania” Przepis

art. 46 ust. 4 Poś określa zamknięty katalog decyzji, przed uzyskaniem których wymagana jest

decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (zwane dalej decyzjami następczymi). Decyzja ta

wpływa też bezpośrednio na merytoryczną treść decyzji następczych (lub dokumentacji

związanych z nimi - zob. art. 56 ust. 9). Stanowi ona obligatoryjny załącznik do wniosku o wydanie

decyzji następczej, także zgłoszenia (Z. Bukowski, w komentarzu do art. 46 ww. ustawy).

Skoro ustalenia zawarte w tzw. decyzji środowiskowej mają charakter zagadnienia wstępnego, to

uznać należy, że mając na względzie treść przepisu art. 97 § 1 pkt. 4 kodeksu postępowania

administracyjnego wskazującego na konieczność „rozstrzygnięcia” zagadnienia wstępnego, jest




dla organu koncesyjnego wiążąca.

Kwestią natomiast techniczna jest czy w rozstrzygnięciu organu koncesyjnego zostaną niejako

„przepisane” warunki z decyzji środowiskowej, czy w treści wskazane zostanie, że strona

obowiązana jest przestrzegać warunków skazanych w decyzji środowiskowej.

Czy w trakcie przenoszenia koncesji na nowy podmiot (np. fuzja firm) można mówić o nielegalnym wydobyciu prowadzonym w trakcie załatwiania formalności?W trakcie przenoszenia koncesji na nowy podmiot (np. w skutek fuzji, tj. połączenia spółek

kapitałowych) przepis art. 494 k.s.h. (i analogicznie w przypadku przekształcenia spółki przepis art.

553 k.s.h. oraz w przypadku podziału spółki- art. 531 k.s.h. ) stanowi o tzw. zasadzie kontynuacji

wyrażonej w polskim prawie. Oznacza to, że spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana

wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek

łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Dniem połączenia jest dzień podjęcia uchwały o

połączeniu w trybie przepisu art. 506 k.s.h. przez zgromadzenia wspólników łączących się spółek.

Dalsza procedura dotycząca zgłoszenia do sądu rejestrowego uchwały o łączeniu spółek przypada

już na okres po połączeniu spółek. Zakończeniem tego postępowania jest wykreślenie spółki

inkorporowanej i łączącej się w trybie fuzji.

Na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w

szczególności zezwolenia i koncesje, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo

którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub decyzja

o udzieleniu koncesji stanowi inaczej. Nie jest nawet wymagane, aby owe koncesje zostały

wykazane w planie połączenia ( art. 499 k.s.h.). Uprawnienia wynikające z decyzji o przyznaniu

koncesji wchodzą bowiem w skład przedsiębiorstwa.

Skoro w ramach analizowanego zagadnienia prawnego dotyczącego połączenia spółek

zastosowanie znajduje zasada ciągłości praw i obowiązków, zatem nie można prawnie uzasadnić

zarzutu tzw. nielegalnym wydobyciu w okresie załatwiania formalności koncesyjnych. Z datą

połączenia, fuzji spółek, (o ile ustawa albo sama treść decyzji koncesyjnej nie stanowi inaczej)

prawa i obowiązki z koncesji przechodzą na nowy podmiot.

Czy można sprzedać, kupić koncesję w ramach sprzedaży-kupna przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części?Przedmiotem sprzedaży, w rozumieniu przepisu art. 535 i nast. k.c. mogą być rzeczy, prawa oraz

energia, przy czym kodeks cywilny nakazuje do sprzedaży praw odpowiednio stosować przepisy o

sprzedaży rzeczy (art. 555 k.c.). W pojęciu sprzedaży praw trudno jest umieścić zagadnienie

sprzedaży koncesji lub ściślej sprzedaży praw z przyznanej indywidualnemu adresatowi koncesji.

Co do zasady prawa i obowiązki wynikające z decyzji indywidualnej o przyznaniu koncesji nie są




przedmiotem obrotu prawnego na podstawie przepisu art. 535 k.c., jednak co daje się zauważyć,

strony dokonują takich transakcji w praktyce. Prawa wynikające z koncesji są bowiem elementem

składowym przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 551 oraz art.552 k.c.) i mogą być

zbywane wraz z przedsiębiorstwem. Transakcje takie znajdują nawet swe prawne kwalifikacje w

postaci interpretacji podatkowych. Dla przykładu, w przypadku sprzedaży koncesji wraz z

dokumentacją geodezyjną i jednoczesnym wydzierżawieniem działki, na której znajduje się złoże,

od transakcji takiej wymagane jest naliczenie podatku od towarów i usług w wysokości 22 %

(interpretacja podatkowa PP/ 443-25/05 z dnia 13.0.2005r. Urzędu Skarbowego w Aleksandrowie

Kujawskim).

W analizowanym przypadku dochodzi do zmiany podmiotu, na rzecz którego decyzja została

pierwotnie wydana. Należy tego dokonać poprzez wydanie decyzji przenoszącej koncesję na rzecz

innego podmiotu.

Inwestor zakwestionował nałożony przez organ koncesyjny obowiązek dołączenia do wniosku koncesyjnego na poszukiwanie i rozpoznanie złoża wypisu z rejestru gruntów z podaniem danych o właścicielach gruntów objętych obszarem rozpoznania. Dane te są niezbędne do ustalania stron postępowania. Wniosek jako niekompletny będzie zwrócony inwestorowi. Inwestor twierdzi, że urząd nie ma prawa nakładać na niego takich wymogów?W związku z tym, że to na organie spoczywa obowiązek wszechstronnego ustalenia okoliczności

faktycznych sprawy, a także prawidłowego prowadzenia postępowania zgodnie z zasadami

ogólnymi k.p.a., a w szczególności przepisem art. 7 i 10 k.p.a., to uznać należy, że nie można

inwestora zobowiązywać do wskazywania informacji dotyczących właścicieli i to pod rygorem

zwrotu. Postawione pytanie wiąże się z obowiązkiem ustalania przez organ posiadania legitymacji

przez podmioty danego postępowania, a w konsekwencji uznanie ich za stronę postępowania w

rozumieniu przepisu art. 28 k.p.a. To organ prowadzący postępowanie powinien ustalić kto jest

stroną postępowania, a nie inwestor. Zwłaszcza, że uregulowanie statusu strony, należy wywodzić

nie z jednego przepisu procesowego, lecz z wielu przepisów prawa materialnego (nie tylko

administracyjnego, ale także cywilnego). Pamiętać bowiem należy, że zgodnie z dyspozycją

przepisu art. 62 k.p.a. - w sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego

stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ

administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż

jednej strony.

Inwestor zatem ma rację, zwłaszcza, że k.p.a. nie przewiduje „zwrotu” wniosku, a jedynie

możliwość pozostawienia podania bez rozpoznania w wypadkach wskazanych w przepisie 64

k.p.a., w myśl którego 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności

ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez




rozpoznania.

§ 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy

wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie

tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Ewentualnie można spróbować bronić poglądu, że dane, żądane przez organ koncesyjny są to

dane, o których mowa w art. 18 ust. 3 P.g.g. – w takim przypadku organ może pozostawić wniosek

bez rozpoznania, na podstawie wyżej cytowanego art. 64 §2 k.p.a., należy jednak liczyć się z

zażaleniem na bezczynność organu, a następnie skargą do WSA.

Czy w postępowaniach koncesyjnych powinny być uwzględniane zagadnienia oddziaływania na środowisko zgłaszane przez strony jak i społeczność lokalną, gdy zgodnie z Poś winny być one rozpatrywane przez gminę już na etapie decyzji środowiskowej?Odmowa udzielenia koncesji może nastąpić, jeżeli zamierzona działalność narusza wymagania

ochrony środowiska, w tym związane z racjonalną gospodarką złożami kopalin, również w zakresie

wydobycia kopalin towarzyszących, bądź uniemożliwia wykorzystanie nieruchomości zgodnie z ich

przeznaczeniem. (art. 26”b” zdanie 1 P.g.g.). Oznacza to, że na każdym etapie postępowania w

sprawie udzielenie koncesji uwzględnione powinny być zagadnienia oddziaływania na środowisko.

Zwracamy jednak uwagę na fakultatywne brzmienie przepisu „…może nastąpić…” - organ

koncesyjny nie jest zatem bezwzględnie związany ustaleniem naruszenia wymagań ochrony

środowiska. Powinien uwzględniać także inne względy – zasady współżycia społecznego,

znaczenie gospodarcze (w tym dla społeczności lokalnej) planowanej działalności wymagającej

koncesji, a także motywy jakimi kieruję się podmiot składający zastrzeżenia.

Nielegalna eksploatacja kopalin

Czy istnieje prawna definicja nielegalnej eksploatacji?Zgodnie z art. 104 a ust. 1 pkt 1 i 118 ust. 1 prawa geologicznego i górniczego nielegalna

eksploatacja, to:

A. wykonywanie działalności bez wymaganej koncesji, bez zatwierdzonego projektu prac

geologicznych lub niezgodnie z koncesją albo zatwierdzonym projektem prac geologicznych;

B. prowadzenie bez wymaganej koncesji lub wbrew warunkom w niej określonym działalność w

zakresie:

1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin,




2) wydobywania kopalin ze złóż,

3) bezzbiornikowego magazynowania substancji lub składowania odpadów w górotworze, w

tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

Kogo należy uznać za stronę w postępowaniu w sprawie nielegalnej eksploatacji kopalin, gdy właściciel działki twierdzi, że on nie dokonywał nielegalnego wydobycia?

Właściciela, a jeżeli znany jest przedsiębiorca dokonujący wydobycia – tego przedsiębiorcę.

Problem może dotyczyć nielegalnego wkroczenia na teren właściciela działki i wydobywanie

kopalin bez zgody i wiedzy właściciela nieruchomości, jednakże w przypadku nie ustalenia

sprawcy odpowiedzialność powinien ponosić właściciel nieruchomości

Kto ponosi odpowiedzialności za nielegalne wydobycie (właściciel gruntu czy przedsiębiorca/osoba fizyczna prowadzący/a eksploatację)?Prowadzący eksploatację.

Jak powinno być poprawnie prowadzone postępowanie w przypadku stwierdzenia nielegalnej eksploatacji w sprawach nielegalnego wydobycia kopalin?Wydanie decyzji w trybie art. 104a prawa geologicznego i górniczego oraz zawiadomienie organów

ścigania.

W jaki sposób należy traktować wizję w terenie konieczną do ustalenia czy na danym terenie nastąpiło pozyskanie kopaliny bez wymaganej przepisami prawa koncesji w kontekście przepisów k.p.a.?Wizję w terenie przeprowadzaną w celu ustalenia czy na danym terenie nastąpiło pozyskiwanie

kopalin bez wymaganej koncesji, w kontekście regulacji zawartej w przepisach k.p.a. należy

potraktować jako przeprowadzenie oględzin. Stosownie do przepisu art.85§ 1 k.p.a. - Organ

administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny. Należy bowiem pamiętać,

że przed rozstrzygnięciem sprawy należy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w celu

ustalenia zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej stanu faktycznego, stanowiącego podstawę do

rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli jednak dowód z oględzin miałby posłużyć jako rozstrzygający co do

istotnych okoliczności faktycznych, to powinien być przeprowadzony z udziałem osób

posiadających wiedzę specjalistyczną ( a więc biegłego mającego szczególną wiedzę i

doświadczenie praktyczne - w tym przypadku geologa), gdyż opieranie się jedynie w

rozstrzygnięciu na spostrzeżeniach dokonanych przez pracowników urzędu, może być później

kwestionowane.

Wizja lokalna, której wynik ma podstawowe znaczenie w sprawie, powinna zostać przeprowadzona




przy uwzględnieniu przepisu art. 10 § 1 k.p.a. oraz art. 79 k.p.a. Powołane przepisy wymagają

zapewnienia udziału stronie w każdym stadium postępowania. Z tych też względów o terminie wizji

lokalnej każda ze stron musi być powiadomiona co najmniej na siedem dni przed terminem w celu

umożliwienia jej wzięcia udziału w tej czynności oraz przygotowania się do niej. W toku

przeprowadzania wizji strona ma prawo zadawać pytania biegłym i innym stronom oraz składać

wyjaśnienia (art. 79 § 2 k.p.a.) o czym organ powinien strony pouczyć.

Jaka powinna być podstawa prawna kontroli interwencyjnych (termin kontroli) w nawiązaniu do k.p.a. w przypadku zgłoszenia anonimowego do Starosty nielegalnej eksploatacji kopalin?Zgodnie z przepisem art. 65 k.p.a. wszczęcie postępowania administracyjnego może nastąpić

także z urzędu. Wszczęcie postępowania z urzędu może nastąpić celem stwierdzenia czy nie

doszło do naruszenia przepisów ustawy P.g.g. Organ o wszczęciu postępowania

administracyjnego powinien poinformować wszystkie strony (art. 61 § 4 k.p.a.), a przed

przystąpieniem do oględzin w zawiadomieniu, dostarczonym co najmniej siedem dni przed wizją

lokalną, wskazać jej miejsce i termin.

Anonimowe „zgłoszenie” do starosty faktu nielegalnej eksploatacji kopalin należy oceniać jako

początek dowodu na piśmie, stanowiący podstawę do oceny zasadności wszczęcia i

przeprowadzenia postępowania z urzędu.

Jakie powinny być formy i sposoby dokumentowania przypadków nielegalnej eksploatacji kopalin (ustalenie sprawcy, określenie ilości i jakości wydobytej kopaliny) oraz skąd brać środki finansowe na ten cel, kto powinien płacić za obmiary wyrobiska Starosta czy nielegalnie wydobywający (Starosta nie posiada żadnych środków na ten cel - wpływy z opłat eksploatacyjnych oraz kar za nielegalne wydobycie są kierowane do gmin i NFOŚiGW)?Przesłuchanie świadków, materiał zdjęciowy i filmowy, przesłuchanie stron, oględziny i protokół

oględzin.

Koszty takie ponosi tymczasowo organ prowadzący postępowanie czyli starostwo, a w decyzji

wyliczającej opłatę – na podstawie art. 85a P.g.g., za wydobywanie kopalin bez koncesji należy

obciążyć tymi kosztami stronę.

Czy pracownicy powiatowej administracji mają prawo legitymowania osoby prowadzące wydobywanie kopalin bez koncesji, gdy nie jest to właściciel gruntu?Nie.




Jakie są najczęstsze błędy popełniane przez pracowników administracji geologicznej podczas prowadzonego postępowania administracyjnego dotyczącego nielegalnej eksploatacji kopalin (Ocena błędów w prowadzeniu postępowania administracyjnego na podstawie orzecznictwa SKO i NSA)?Najczęściej popełnianymi błędami są błędy dotyczące przeprowadzania postępowania

wyjaśniającego, dokonywania zawiadomień o przeprowadzanych czynnościach, dokonywanie

doręczeń, udziału stron w przeprowadzanych postępowaniach wyjaśniających, informowaniu o

możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym w sprawie i złożenia dodatkowych

wyjaśnień.

W jaki sposób można wyznaczyć granicę między nielegalnym wydobywaniem kopaliny, a korzystaniem z nieruchomości dla własnych potrzeb i pracami rekultywacyjnymi, budową stawów rybnych?Problem nadal wymaga jednoznacznego uregulowania ustawowego. Należy sprawdzić, czy

wykonujący prace spełnił wszystkie wymogi formalne dla deklarowanej przez niego działalności

oraz zażądać dowodu wywozu wykopanej ziemi.

W jaki sposób załatwiać sprawę starego wyrobiska pospółki eksploatowanej od czasu do czasu (np raz przez PGR w latach 60, potem wójt gminy dla lokalnej społeczności w latach 90, potem coś tam w ramach usuwania skutków powodzi), a teraz właściciel gruntu mówi tak – mam dziurę więc ją zasypuję w ten sposób że zabieram ziemię (pospółkę) oddaję Kowalskiemu a Kowalski daje mi humus. Tylko sprawa jest taka – Kowalski daje mi 100 ton humusu a ja jemu 20 000 ton pospółki. Bez sprzedaży. I w takiej sytuacji jak określić wielkość nielegalnej eksploatacji – czy to co wywiozłem do Kowalskiego czy wielkość całego wyrobiska?Najlepiej zgłosić sprawę organom kontroli podatkowej (Urząd Kontroli Skarbowej, Urząd

Skarbowy) celem rozliczenia „nieodpłatnej” transakcji.

Na czyj koszt powinny zostać dokonane pomiary odkrywki przy nielegalnym wydobyciu (powierzchnia potrzebna do naliczenia opłaty eksploatacyjnej), w jaki sposób egzekwować koszty związane z dokonanymi obmiarami wyrobiska i na jakiej podstawie?Koszty takie ponosi tymczasowo organ prowadzący postępowanie czyli starostwo, a w decyzji

wyliczającej opłatę – na podstawie art.85a pgg za wydobywanie kopalin bez koncesji należy

obciążyć tymi kosztami stronę. Wówczas koszty egzekwuje się na zasadach takich jak wymierzona

opłatę w decyzji.




Jak powinna być poprawnie przeprowadzona procedura nakazania wstrzymania działalności (np. w przypadku nielegalnej eksploatacji kopalin)?Wszelkie postępowania administracyjne – w tym także postępowania związane z nakazaniem

wstrzymania nielegalnego wydobywania kopalin, muszą być przeprowadzane według zasad

przewidzianych w k.p.a., w trybie i w formach tam określonych, bowiem każde postępowanie

administracyjne opiera się na zasadzie prawdy obiektywnej i na konstytucyjnej zasadzie

praworządności oraz przestrzegania prawa przez organy administracji publicznej.

Jakie muszą być przeprowadzone badania i opracowane opinie w przypadku nielegalnej eksploatacji kopalin i kto może takie opinie opracować, aby były wiarygodnymi dowodami w sprawie nielegalnej eksploatacji przy odwołaniu do SKO czy WSA?Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest

sprzeczne z prawem (art. 75§1 zdanie 1 k.p.a.). Dobrze jednak, aby opinię sporządzała osoba,

która ma kierunkowe wykształcenie lub legitymuje się praktyką.

W jaki sposób (bez ponoszenia dodatkowych środków finansowych przez Starostę) wyegzekwować złożenie informacji lub stawiennictwo w Urzędzie podejrzanego o nielegalną wydobycie, gdy kpa mówi o grzywnie tylko dla świadka, biegłego a nie stronie postępowania?Np. złożyć na policji zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia z art. 119 prawa geologicznego i

górniczego z wnioskiem o zobowiązanie sprawcy do wykonania ustawowego obowiązku.

Czy gmina może wydobywać kopaliny pospolitych bez koncesji na gruntach stanowiących własność gminy na tzw. cel publiczny (kruszywo używane jest do budowy drogi gminnej lub do jej utrzymania w czasie zimy)?Zagadnienie to jest sporne, ale moim zdaniem – w świetle konstytucyjnej zasady równości wobec

prawa – brak jest podstaw do takiego uprzywilejowania gminy.

Jak poprawnie powinna być przeprowadzona procedura powoływania biegłych przez Starostę np. w przypadku nielegalnej eksploatacji kopalin?Stosownie do art. 84 §1 k.p.a., gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ

administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii. Jedyną

przesłanką pozytywną, jaka musi spełniać osoba, która ma być powołana na biegłego, jest

posiadanie wiadomości specjalnych. Nie zawsze jest to tożsame z posiadaniem wykształcenia

kierunkowego. Mogą być osoby, które mają wykształceni lecz brak im należytego doświadczenia. Z




kolei w wielu branżach funkcjonują osoby, które nie mają wykształcenia kierunkowego lecz

posiadają wiedzę i doświadczenie – potwierdzone praktyka i powszechną akceptacją i pozytywną

opinią w środowisku fachowym. Przesłanki negatywne (podstawy wyłączenia biegłego) określa

przepis art. 24 k.p.a.

Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego wymaga postanowienia. W postanowieniu należy

sprecyzować zakres i przedmiot opinii tak, żeby biegły nie miał wątpliwości, na jakie pytania ma

odpowiedzieć. Dowód taki może być dopuszczony na wniosek strony lub z urzędu.

Biegłym może być nie tylko osoba fizyczna, lecz także jednostka naukowa albo naukowo-

badawcza. Organ powinien dobrać biegłego albo biegłych odpowiednich do problemu, jaki maja

rozwiązać. Może (lecz nie musi) posiłkować się np. lista biegłych sądowych. Opinia biegłego nie

jest wiążąca dla organu.

Zalecana literatura: A. Kegel i Z. Kegel, Przepisy o biegłych sądowych, tłumaczach i specjalistach.

Komentarz, Zakamycze 2004.

Opinie i uzgodnienia

Czy posiadane przez wnioskodawcę opinie/uzgodnienia Burmistrza/Prezydenta/Wójta, Dyrektora OUG i Marszałka Województwa mogą być wykorzystane przy ponownym złożeniu wniosku przez tego samego przedsiębiorcę na ten sam teren, np. to samo złoże?Nie. Opinia/uzgodnienie jest wydawane w wyniku konkretnego wniosku, w konkretnym

postępowaniu, w oparciu o dowody zgromadzone w tym konkretnym postępowaniu, zwłaszcza że

zmianie mogły również ulec nie tylko przepisy prawa, ale także warunki środowiska, a więc stan

faktyczny.

Jakie powinny być zachowane terminy załatwianych sprawy w przypadku opisanej poniżej sytuacji? (okres wydawania decyzji w przypadku koncesji na wydobywanie nie jest adekwatny do określonego w k.p.a., oraz w przypadku zastosowania art. 105a prawa geologicznego i górniczego dla koncesji na wydobywanie kopalin na granicach z Parkiem Krajobrazowym – pomimo oczekiwania na zajęcie stanowiska w formie postanowienia – przez gminy (Wójta/Burmistrza) – dochodzi do tego że odmawiają one wydania takowego – co w konsekwencji nie stoi na przeszkodzie w wydaniu koncesji przez zastosowanie art. 105a P.g.g,, ale w przyszłości rodzi konsekwencje społeczne (protesty). Rozwiązanie tego problemu w świetle art. 106 przy zastosowaniu art. 36 i 37 k.p.a., wydłuża znacznie czas wydania koncesji. A tak jest w praktyce - gdy gmina nie chce zając stanowiska – (bo nie chce z własnych powodów) – a przewidujemy w przyszłości konflikt społeczny – czas




wydania na mocy j.w. decyzji przekracza znacznie 2 m-ce.Nie stosuje się przepisów art. 36 i 37 i 106 k.p.a. Art. 105a P.g.g., stanowi przepis szczególny.

Należy zauważyć, że art. 105a w ustępie 1 przewiduje obowiązek przedłożenia „projektu

rozstrzygnięcia”, czego nie wymaga przepis art. 106 k.p.a.

Opiniowanie/uzgadnianie – czy się opiniuje/uzgadnia z właściwym wójtem lub burmistrzem oraz z właściwym organem nadzoru górniczego i marszałkiem, projekty decyzji koncesyjnych, co powinno być przedmiotem uzgodnienia, na ile jesteśmy zobowiązani do brania pod uwagę opinii/uzgodnienia np. w przypadku negatywnego uzgodnienie w/w organów?Tak.

Samo złożenie wniosku do Marszałka Województwa o uzyskanie koncesji na poszukiwanie i

rozpoznawanie kopaliny (do którego należy dołączyć projekt prac geologicznych) jest

niewystarczające, niezbędne jest także wystąpienie Organu koncesyjnego do gminy (wójta lub

burmistrza) o opinię do koncesji (opinia taka wydawana jest w formie postanowienia).

Przedmiotem takiej opinii jest ocena prawidłowości rozstrzygnięcia w kontekście oceny wpływu na

warunki lokalne wydanie koncesji (ochrony środowiska).

Dopiero po zapoznaniu się z aktami sprawy i uzyskaniu opinii gminy następuje wydanie decyzji

koncesyjnej.

Czy konieczna jest uzyskanie opinii RZGW w postępowaniu o wydanie koncesji na wydobywanie kopaliny dla terenów narażonych powodziami w przypadku braku ograniczeń wynikających z miejscowego planu i studium uwarunkowań i kierunków rozwoju w przypadku pozytywnych uzgodnień władz gminy?Nie, ale należy pamiętać o treści art. 86 Prawa wodnego:

„1. W przypadku wykonania na wale przeciwpowodziowym lub w jego pobliżu, albo na obszarze

bezpośredniego zagrożenia powodzią, robót oraz czynności, które mogą utrudniać ochronę przed

powodzią, a nie zostały objęte decyzją, o której mowa w art. 40 ust. 3, art. 82 ust. 3 pkt 1 i ust. 4

lub art. 85 ust. 3, organ właściwy do wydania tej decyzji może nakazać, w drodze decyzji,

przywrócenie stanu poprzedniego na koszt tego, kto je wykonał.

2. Drogi, urządzenia do przepędzania zwierząt oraz przejazdy przez wały przeciwpowodziowe

wykonuje na swój koszt inwestor budujący wał, a utrzymuje ten, na którym ciąży obowiązek

utrzymania drogi, urządzenia lub przejazdu.

3. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów ustawy - Prawo budowlane.”




Jak powinien postąpić Starosta (organ koncesyjny), kiedy gmina uporczywie opiniuje negatywnie wniosek koncesyjny strony na wydobywanie piasku, pomimo odwołania do SKO i WSA, skierowanego przez wnioskującego?. Rozstrzygnięcia tych organów - SKO, podtrzymało opinie negatywną gminy, natomiast WSA uchylił postanowienie wydane przez SKO i Wójta gminy. Po tych faktach Starosta (organ koncesyjny) ponownie zwrócił się do Wójta o opinie, która ponownie w tej sprawie jest negatywna. Jakie stanowisko winien zająć organ koncesyjny, czy powinien odmówić udzielenia koncesji ze względu na negatywną opinię Wójta?„Opinia” to pogląd jej autora, nie mający rozstrzygającego znaczenia dla podmiotu, który zwrócił

się o opinię. Gdyby w przepisie art. 16 ust. 4 Ustawodawca miał na myśli pogląd wójta o

charakterze wiążącym dla organu koncesyjnego, użyłby pojęcia „zgoda” lub „uzgodnienie”, a nie

opinia (jak w ustępie 3, gdzie w punktach 1, 2, 3, 5 i 6 mowa o „uzgodnieniu”, a więc obowiązku

uzyskania „zgody” organu współdecydującego). Opinia ta ma zatem charakter informacyjno-

doradczy, nie wiążący. Organ koncesyjny nie jest związany opinią wójta i może wydać decyzję o

przyznaniu koncesji mimo opinii negatywnej (podobnie, jak może wydać decyzję negatywną mimo

pozytywnej opinii).

Podobny pogląd wyrazili A. Lipiński i R. Mikosz ({w:} Ustawa prawo geologiczne i górnicze.

Komentarz, Warszawa 2003, s. 97, teza 8).

Opłaty

Kiedy powinny być dokonywane opłaty z tytułu udzielenia koncesji na rozpoznawanie złóż kopalin wynikające z ustawy o opłacie skarbowej i na podstawie art. 85 p.g.g wraz z wnioskiem czy dopiero po udzieleniu koncesji?Zagadnienie uiszczania opłat skarbowych uregulowane zostały w ustawie z dnia 16 listopada 2006

r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225 poz. 1635). Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 pk. 3 tej ustawy,

obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą złożenia wniosku o wydanie zezwolenia

(koncesji). Do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż kopalin

przedsiębiorca zobowiązany jest przedłożyć dowód uiszczenia opłaty skarbowej.

Zapłaty opłaty skarbowej należy dokonać przelewem, przekazem na rachunek bankowy lub

bezpośrednio w kasie organu podatkowego właściwego miejscowo dla załatwianej sprawy.

Opłata skarbowa podlega zwrotowi, jeżeli mimo zapłacenia opłaty przez przedsiębiorcę nie

wydano koncesji. Zwrot opłaty skarbowej następuje na wniosek, który należy złożyć w terminie do

5 lat, licząc od końca roku, w którym dokonano zapłaty.




Jaka powinna być poprawnie przeprowadzona procedura ustalania opłaty eksploatacyjnej za nielegalne wydobywanie kopaliny?Starosta po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego w którym ustala ilość wydobytej

kopaliny (może np. powołać w tym celu biegłego) mnoży ją osiemdziesięciokrotnie przez stawkę

opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny stosując stawki obowiązujące w dniu

wszczęcia postępowania i wydaje decyzję w której określa opłatę eksploatacyjną. Opłata ta ma

charakter represyjno-prewencyjny.

Czy należy pobierać opłatę w myśl ustawy o opłacie skarbowej (część III pkt. 44 załącznika do ustawy) za koncesję na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin, jeżeli w decyzji koncesyjnej została już ustalona opłata z tytułu poszukiwania i rozpoznawania kopalin na podstawie przepisów pgg (art. 85)?Moim zdaniem należy pobierać opłatę skarbową, bowiem przepis nie wyłącza jej pobierania w

takim przypadku, a opłata z tytułu poszukiwania i rozpoznawania kopalin nie zawiera opłaty

skarbowej.

W jaki sposób skutecznie egzekwować karne opłaty- podwyższone opłaty eksploatacyjne wynikające z przepisów Prawo geologiczne i górnicze?Egzekucję należy prowadzić zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w

administracji w związku z art. 87 pgg.

Zbieg terminów. Wydanie decyzji o podwyższonej opłacie z art. 85a wiąże organ administracji i stronę 14 dniowym terminem odwoławczym od orzeczenia. Termin 14 dniowy wiąże również stronę z wierzycielem w sensie zobowiązania podatkowego (art. 47 § 1 ordynacji podatkowej). Jak zatem pogodzić 2 elementy: np. chęć rozłożenia na raty opłaty (układ z wierzycielem) w sytuacji nieprawomocności decyzji; kiedy decyzja winna być przesłana wierzycielowi? Czy w chwili wydania czy po uprawomocnieniu? Wierzyciele nie są stronami postępowania, a przed uprawomocnieniem się decyzji strona nie musi uiszczać opłaty?Wprawdzie decyzja wydawana na podstawie przepisu art.85a pgg nie podlega wykonaniu do

czasu upływu terminu do wniesienia odwołania (art.130 § 1 k.p.a.), wniesienie odwołania w

terminie wstrzymuje także wykonalność (art.130 § 2 k.p.a.), jednakże powołanych przepisów nie

stosuje się w razie nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności (art.130 § 3 pkt.1 k.p.a.).

Stosownie zaś do przepisu art. 108 § 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor

natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia

ludzkiego, albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze




względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku

organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego

zabezpieczenia. § 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej

wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie. A zatem

w sytuacji gdyby organ chciał dokonać rozłożenia na raty opłaty, to powinien nadać decyzji

wydawanej na podstawie przepisu art.85a Pgg rygor natychmiastowej wykonalności, co wiąże się

z obowiązkiem wymagalności zobowiązania wynikającego z decyzji, a tym samym koniecznością

zapłaty opłaty, ale w konsekwencji także z możliwością skorzystania z przyznania przez

wierzyciela ulg w spłacie zobowiązania.

Środowisko

Jak zdefiniować znaczną szkodę w mieniu i środowisku (art. 118 pgg ).Stosownie do obecnie obowiązującego przepisu art. 118. 1 ustawy Prawo geologiczne i górnicze :

„Kto prowadząc bez wymaganej koncesji lub wbrew warunkom w niej określonym działalność w

zakresie:

1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin,

2) wydobywania kopalin ze złóż,

3) bezzbiornikowego magazynowania substancji lub składowania odpadów w górotworze,

w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, wyrządza poważną szkodę w mieniu -

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo poważnej szkody w mieniu

- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

3. Jeżeli sprawca nieumyślnie dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 lub ust. 2

- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”

Powyższy przepis dotyczy każdego, kto prowadząc bez wymaganej koncesji lub wbrew warunkom

w niej określonym działalność w zakresie szczegółowo w tym przepisie określonym, wyrządza

poważną szkodę w mieniu, bądź sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo takiej szkody.

Pojęcie to nie zostało zdefiniowane w ustawie, skoro zaś powołany przepis zaliczany jest do

przepisów regulujących odpowiedzialność karną, to definicji poważnej szkody w mieniu

poszukiwać raczej należy w reżimie przepisów prawa karnego, a nie cywilnego.

Jakie są wymogi środowiskowe przy udzielaniu koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin w granicach parków krajobrazowych, obszarów chronionego




krajobrazu lub ich otuliny oraz na terenie obszarów Natura 2000?Problematykę tę regulują przepisy Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko (Dz. U. z dnia 7 listopada 2008 r., Nr 199, poz.1227)

„Art. 62. 1. W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określa się, analizuje

oraz ocenia:

1) bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:

a) środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi,

b) dobra materialne,

c) zabytki,

d) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-c,

e) dostępność do złóż kopalin;

2) możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania

przedsięwzięcia na środowisko;

3) wymagany zakres monitoringu.

2. W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 określa się, analizuje

oraz ocenia oddziaływanie przedsięwzięć na obszary Natura 2000, biorąc pod uwagę także

skumulowane oddziaływanie przedsięwzięcia z innymi przedsięwzięciami.

Art. 63. 1. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla

planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko

stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach, uwzględniając łącznie następujące uwarunkowania:

1) rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:

a) skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji,

b) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań

przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływać

przedsięwzięcie,

c) wykorzystywania zasobów naturalnych,

d) emisji i występowania innych uciążliwości,

e) ryzyka wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu używanych substancji i

stosowanych technologii;

2) usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w

szczególności przy istniejącym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się

środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i

krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania

przestrzennego - uwzględniające:




a) obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych,

b) obszary wybrzeży,

c) obszary górskie lub leśne,

d) obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników

wód śródlądowych,

e) obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin

i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary

Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony przyrody,

f) obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone,

g) obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,

h) gęstość zaludnienia,

i) obszary przylegające do jezior,

j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;

3) rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowań

wymienionych w pkt 1 i 2, wynikające z:

a) zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą

przedsięwzięcie może oddziaływać,

b) transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy

przyrodnicze,

c) wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej

infrastruktury technicznej,

d) prawdopodobieństwa oddziaływania,

e) czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

2. Postanowienie wydaje się również, jeżeli organ nie stwierdzi potrzeby przeprowadzenia oceny

oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

3. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko stwierdza się

obligatoryjnie, jeżeli możliwość realizacji przedsięwzięcia, o którym mowa w ust. 1, jest

uzależniona od ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów

ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

4. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, organ określa jednocześnie zakres raportu o

oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.”

Jak należy rozumieć pojęcie „szczególnie ważny interes państwa lub szczególnie ważny interes społeczny”, związany zwłaszcza z ochroną środowiska w kontekście rozpoznawania, poszukiwania i wydobywania kopalin?Pojęcia "szczególnie ważnego" interesu państwa bądź "szczególnie ważnego interesu




społecznego" są ocenne (zawierające elementy oceny) oraz trudne do skonkretyzowania.

Wiadomo natomiast, że taki interes może być związany z ochroną środowiska. Powinno być poza

sporem, że istnienie wspomnianych przesłanek powinno być wykazane w uzasadnieniu decyzji

koncesyjnej. Nie wystarczy zatem ogólne stwierdzenie w koncesji, że "szczególnie ważny" interes

państwa bądź społeczny wymaga ustanowienia takiego zabezpieczenia. Przede wszystkim organ

koncesyjny powinien wykazać, na czym ma polegać taki interes, a zwłaszcza z jakich powodów

wymaga on ustanowienia wspomnianego zabezpieczenia (dlaczego nie jest możliwe osiągnięcie

danego celu w inny sposób), a nadto jaką to zabezpieczenie powinno przybrać postać i jakich

roszczeń dotyczyć.

Wydaje się, że w praktyce największe znaczenie mogą tu mieć wymagania związane z szeroko

pojmowaną ochroną środowiska, w tym dotyczące naprawy (zapobiegania) szkodom, które mogą

ujawnić się dopiero po zakończeniu koncesjonowanej działalności, bądź których usunięcie

(naprawa) nie byłoby możliwe z przyczyn leżących po stronie przedsiębiorcy (np. ze względu na

brak środków). Informacji uzasadniających konieczność ustanowienia takiego zabezpieczenia

można poszukiwać w danych zamieszczonych we wniosku koncesyjnym, a zwłaszcza w raporcie o

oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Przedłożenie tego ostatniego jest niezbędnym

elementem wniosku koncesyjnego dotyczącego przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać

na środowisko (Komentarz do art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze

(Dz.U.94.27.96), [w:] A. Lipiński, R. Mikosz, Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz,

Dom Wydawniczy ABC, 2003, wyd. II., teza 1).

Jaki może być udział społeczeństwa w postępowaniu koncesyjnym w oparciu o przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska?Problematykę tę regulują przepisy Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko (Dz. U. z dnia 7 listopada 2008 r., Nr 199, poz.1227), zgodnie z

którymi każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału

społeczeństwa.

Organy administracji właściwe do wydania decyzji lub opracowania projektów dokumentów, w

przypadku których przepisy niniejszej ustawy lub innych ustaw wymagają zapewnienia możliwości

udziału społeczeństwa, zapewniają możliwość udziału społeczeństwa odpowiednio przed

wydaniem tych decyzji lub ich zmianą oraz przed przyjęciem tych dokumentów lub ich zmianą.

Przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ właściwy do

wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informacje o:

1) przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;

2) wszczęciu postępowania;




3) przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie;

4) organie właściwym do wydania decyzji oraz organach właściwych do wydania opinii

i dokonania uzgodnień;

5) możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w

którym jest ona wyłożona do wglądu;

6) możliwości składania uwag i wniosków;

7) sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin

ich składania; Uwagi lub wnioski złożone po upływie tego terminu pozostawia się bez

rozpatrzenia.

8) organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków;

9) terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa, jeżeli ma być ona

przeprowadzona;

10) postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest

prowadzone.

2. Do niezbędnej dokumentacji sprawy, o której mowa w ust. 1 pkt 5, należą:

1) wniosek o wydanie decyzji wraz z wymaganymi załącznikami;

2) wymagane przez przepisy:a) postanowienia organu właściwego do wydania decyzji,

b) stanowiska innych organów, jeżeli stanowiska są dostępne w terminie składania uwag i

wniosków.

Uwagi i wnioski mogą być wnoszone:

1) w formie pisemnej;

2) ustnie do protokołu;

3) za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich

bezpiecznym podpisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września

2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.).

Organ właściwy do wydania decyzji może przeprowadzić rozprawę administracyjną otwartą dla

społeczeństwa. Przepis art. 91 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się

odpowiednio.

Organ prowadzący postępowanie:

1) rozpatruje uwagi i wnioski;

2) w uzasadnieniu decyzji, niezależnie od wymagań wynikających z przepisów Kodeksu

postępowania administracyjnego, podaje informacje o udziale społeczeństwa w

postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie

zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa.

Organ właściwy do wydania decyzji podaje do publicznej wiadomości informację o wydanej decyzji




i o możliwościach zapoznania się z jej treścią.

Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, bez zbędnej

zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informację o:

1) przystąpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie;

2) możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w

którym jest ona wyłożona do wglądu;

3) możliwości składania uwag i wniosków;

4) sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie co najmniej 21-

dniowy termin ich składania. Uwagi lub wnioski złożone po upływie tego terminu

pozostawia się bez rozpatrzenia.

5) organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków;

6) postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest

prowadzone.

Do niezbędnej dokumentacji sprawy należą:

1) założenia lub projekt dokumentu;

2) wymagane przez przepisy załączniki oraz stanowiska innych organów, jeżeli stanowiska

są dostępne w terminie składania uwag i wniosków.

Uwagi i wnioski mogą być wnoszone:

1) w formie pisemnej;

2) ustnie do protokołu;

3) za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich

bezpiecznym podpisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września

2001 r. o podpisie elektronicznym.

Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa:

1) rozpatruje uwagi i wnioski;

2) dołącza do przyjętego dokumentu uzasadnienie zawierające informacje o udziale

społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w

jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem

społeczeństwa.

Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa podaje do

publicznej wiadomości informację o przyjęciu dokumentu i o możliwościach zapoznania się z jego

treścią oraz:

1) uzasadnieniem;

2) podsumowaniem.

Organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć

uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w




nim na prawach strony. Przepisu art. 31 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje

się.

Organizacji ekologicznej służy prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w postępowaniu

wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji,

także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału

społeczeństwa prowadzonym przez organ pierwszej instancji; wniesienie odwołania jest

równoznaczne ze zgłoszeniem chęci uczestniczenia w takim postępowaniu. W postępowaniu

odwoławczym organizacja uczestniczy na prawach strony.

Organizacji ekologicznej służy skarga do sądu administracyjnego od decyzji wydanej w

postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi

tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu

wymagającym udziału społeczeństwa.

Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji ekologicznej

służy zażalenie.

Organizacje ekologiczne, jednostki pomocnicze samorządu gminnego, samorząd pracowniczy,

jednostki ochotniczych straży pożarnych oraz związki zawodowe mogą współdziałać w dziedzinie

ochrony środowiska z organami administracji.

Związki zawodowe i samorządy pracownicze mogą powoływać zakładowe komisje ochrony

środowiska oraz społecznych inspektorów ochrony środowiska w celu organizowania i

przeprowadzania społecznej kontroli ochrony środowiska na terenie zakładu pracy.

Organy administracji mogą udzielać pomocy organizacjom ekologicznym w ich działalności w

dziedzinie ochrony środowiska.

Który organ (starosta czy marszałek) jest właściwy do wstrzymania działalności lub podjęcia określonych czynności w celu doprowadzenia środowiska do właściwego stanu w przypadku stwierdzenia wydobywania kopaliny pospolitej – gdy obszar wydobycia przekroczył 2 ha bez wymaganej koncesji (art. 104a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pgg)?Marszałek – art. 104a ust. 2 w związku z art. 16 ust. 2 pgg.

Jakie są prawne możliwości egzekucji merytorycznych obowiązków związanych z przywracaniem standardów środowiska gruntowo-wodnego od syndyka masy upadłościowej podmiotu gospodarczego?Stosownie do przepisu art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego postępowania

administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte jedynie przeciwko syndykowi.

Konstatacja, że syndyk jest stroną w postępowaniach dotyczących masy upadłości jest

jednoznaczna ze stwierdzeniem, iż syndykowi przysługuje legitymacja do występowania w tych




postępowaniach. Legitymację syndyka określa się w nauce jako tzw. legitymację formalną (co do

tego pojęcia - zob. M. Sawczuk, Zdolność procesowa..., op. cit., s. 75) lub jako podstawienie

(substytucja) procesowe (zob. W. Broniewicz, Legitymacja..., s. 51; tenże, Podstawienie..., s. 155;

tenże, Stanowisko..., s. 42 i n.). Syndyk jest więc stroną w znaczeniu formalnym (procesowym),

tzn. działa w postępowaniu we własnym imieniu. Natomiast stroną w znaczeniu materialnym,

pomimo ogłoszenia upadłości, pozostaje upadły. On bowiem jest podmiotem stosunku prawnego,

na tle którego wyniknął spór. Prowadzenie sporu przez syndyka odbywa się więc na rzecz

upadłego. Użyte w art. 143 ust. 2 wyrażenie, iż postępowania dotyczące masy mogą być wszczęte

i dalej prowadzone "jedynie" przez syndyka lub przeciwko niemu oznacza, że upadły będąc stroną

w znaczeniu materialnym pozbawiony jest legitymacji formalnej do występowania w tych

postępowaniach. Podstawienie syndyka w miejsce upadłego ma więc bezwzględny charakter (W.

Broniewicz, Stanowisko..., s. 43). Brak legitymacji formalnej upadłego w postępowaniach

dotyczących masy upadłości nie może być utożsamiany z brakiem po jego stronie zdolności

procesowej. Ogłoszenie upadłości nie pozbawia nigdy upadłego zdolności procesowej. Zdolność

procesowa nie jest bowiem uprawnieniem do występowania w charakterze strony w konkretnym

procesie, lecz ogólną kwalifikacją podmiotu polegającą na tym, że może on osobiście podejmować

czynności procesowe. Jej wyznacznikiem w odniesieniu do osób fizycznych jest posiadanie

zdolności do czynności prawnych (art. 65 k.p.c.), a w odniesieniu do osób prawnych i jednostek

organizacyjnych niemających osobowości prawnej - wyłącznie zdolności sądowej. Brak zdolności

procesowej osoby fizycznej oznacza, że za stronę działa w procesie jej przedstawiciel ustawowy.

Jak zaznaczono, syndyka nie można zaś uważać za przedstawiciela ustawowego (zastępcę

bezpośredniego) upadłego. Z powyższych względów nie można podzielić stanowiska, iż

podstawienie syndyka w miejsce upadłego następuje w związku z utratą przez upadłego zdolności

procesowej (pogląd taki wyraża wprost m.in. J. Pałys, Syndyk masy upadłości - pozycja ustrojowa,

Pr.Sp. 2000, nr 3, s. 40; natomiast J. Korzonek (s. 230) przyjmuje, iż ograniczenie upadłego w

prawie zarządu powinno być traktowane tylko podobnie jak brak zdolności procesowej).

W analogiczny sposób przedstawia się status syndyka jako strony postępowania

administracyjnego. Także w tej dziedzinie w nauce akceptację znalazło pojęcie strony

postępowania w znaczeniu formalnym, tj. takiej, która prowadzi postępowanie we własnym imieniu,

ale w interesie innej osoby (A. Wróbel (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks..., s. 226 i n.).

(tak: A. Jakubecki {w:} A. Jakubecki i F. Zedler. Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz,

Zakamycze 2006, s. 448-450, teza 3 i 4. Podobnie Z. Świeboda, Prawo upadłościowe i naprawcze.

Komentarz, Warszawa 2003, s. 201, teza 1 i 2 oraz I. Gil, Sytuacja prawna syndyka masy

upadłości, Warszawa 2007, s.167).

Należy pamiętać jednakże o celu postępowania upadłościowego oraz do jakich czynności został

powołany syndyka masy upadłości. Syndyk jest przede wszystkim zarządcą majątku upadłego,




który ma posłużyć na zaspokojenie wierzycieli.

Wobec zmiany założeń systemowych i przyjęcia jako zasady, że postępowanie upadłościowe

należy prowadzić tak, aby jeżeli pozwalają na to racjonalne względy zachować dotychczasowe

przedsiębiorstwo dłużnika (art. 2 pr.up.n.), syndykowi przyznane zostało prawo dalszego

prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego dłużnika. W razie ogłoszenia upadłości obejmującej

likwidację majątku upadłego syndyk będzie uprawniony do dalszego prowadzenia

przedsiębiorstwa, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż

przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części (art. 312 ust.1 pr.up.n).

Syndyk, jako osoba zarządzająca przedsiębiorstwem, prowadząc przedsiębiorstwo upadłego,

powinien podjąć wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa, co najmniej w

stanie niepogorszonym (art. 312 ust. 2 pr.up.n.). Obecnie na prowadzenie przez syndyka

przedsiębiorstwa do trzech miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości nie jest wymagana zgoda rady

wierzycieli. W związku z tym, iż dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa (w przypadku ogłoszenia

upadłości obejmującej likwidację majątku) powinno mieć szczególne uzasadnienie dlatego

ustawodawca przyjął, że powinno to podlegać kontroli ze strony rady wierzycieli. A zatem jedynie w

sytuacji gdy w trakcie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego, syndyk naruszyłby przepisy

dotyczące ochrony środowiska lub inne przepisy, które skutkowałyby powstaniem

odpowiedzialności odszkodowawczej, to organ mógłby zgłosić swoje roszczenia do masy

upadłości, a wówczas zostałby zaspokojony w ramach pierwszej kategorii ze środków masy

upadłości (zgodnie z planem podziału). Natomiast prowadzenie czynności egzekucyjnych

przeciwko syndykowi za działania upadłego jest niedopuszczalne.

Skoro w przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku zasadniczym celem jest

sprzedaż majątku i podział osiągniętych stąd sum między wierzycieli, to przy czynnościach

zarządu syndyk powinien dążyć do możliwie szybkiego ukończenia spraw bieżących, zaś nowe

sprawy powinien prowadzić tylko o tyle, o ile to jest konieczne do ukończenia spraw

wcześniejszych. Należy zaznaczyć, iż sprawowania zarządu nad przedsiębiorstwem przez

syndyka nie można utożsamiać z funkcjami organu wykonawczego upadłego. Wynika to z faktu, iż

organy wykonawcze reprezentują upadłego, będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną

nieposiadającą osobowości prawnej. W żadnym przypadku syndyka, pomimo że działa na rzecz

upadłego, nie można utożsamiać z organem upadłego, gdyż po pierwsze - syndyka powołuje sąd,

po drugie - syndyk działa tylko w trakcie postępowania upadłościowego, po trzecie syndyk działa

we własnym imieniu. Rozważania powyższe potwierdza stanowisko orzecznictwa zgodnie, z

którym syndyk obejmując z samego prawa zarząd majątkiem upadłego przeprowadza jego

likwidację, nie przejmuje natomiast funkcji organów stanowiących upadłej osoby prawnej. W

sprawie, która nie dotyczy bezpośrednio masy upadłości, syndyk upadłości nie może być

traktowany jak organ osoby prawnej, o którym mowa w art. 67 § 1 K.p.c. (Wyrok NSA w Warszawie




z dnia 17.11.1993r., III SA 817/93, POP 1995, Nr 6, s.119). Z powyższych względów naruszenie

przepisów ustawy Poś czy też p.g.g. przez przedsiębiorcę przed ogłoszeniem upadłości nie

uzasadnia obciążenia syndyka, lecz wiąże się z możliwością zgłoszenia wierzytelności do masy

upadłości, z chwilą bowiem ogłoszenia upadłości wszelkie zobowiązania o charakterze

niepieniężnym zmieniają się na zobowiązania pieniężne. Syndyk może uwzględnić roszczenie

wierzyciela nawet jeśli nie jest stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, a wówczas zbędne

będzie prowadzenie postępowania w celu potwierdzenia roszczenia z udziałem syndyka jako

podmiotu legitymowanego do udziału w postępowaniu.



Documents

Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada – – Prawo ...geoportal.pgi.gov.pl/css/powiaty/ekspert/ekspert_prawo_geol.pdf · Odpowiedzi na pytania z zakresu KPA udzielił Sławomir