FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI ZA 2010. GODINU SA IZVJEŠTAJEM ... · Finansijski izvještaji Banke na dan i za godinu završenu 31. decembra 2009. godine bili su predmet revizije drugog

CENTRALNA BANKA CRNE GORE

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI ZA 2010. GODINU SA IZVJEŠTAJEM NEZAVISNOG REVIZORA

Podgorica, mart 2011. godine

IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA NA FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE ZA 2010. GODINU

ABCD KPMG d.o.o. Podgorica

Bulevar Svetog Petra Cetinjskog 1A 81000 Podgorica Montenegro

Tel./Fax:E-mail: Internet:

+382 20 201 480 [email protected] www.kpmg.me

Hipotekarna banka a.d. Podgorica račun 520-1370100-53 Erste Bank a.d. Podgorica račun 540-1000032318221-33 PIB 02626837 PDV 30/31-05509-0

© 2011 KPMG d.o.o. Podgorica, a Montenegrin limited liability company and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity. All rights reserved.

Izvještaj nezavisnog revizora SAVJETU CENTRALNE BANKE CRNE GORE Izvršili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja Centralne banke Crne Gore (u daljem tekstu: „Banka“), koji se sastoje od bilansa stanja na dan 31. decembar 2010. godine i bilansa uspjeha, izvještaja o ostvarenim prihodima, izvještaja o promjenama na kapitalu i bilansa tokova gotovine za godinu koja se završava na taj dan, kao i napomena koje sadrže pregled osnovnih računovodstvenih politika i druge napomene. Odgovornost rukovodstva za finansijske izvještaje Rukovodstvo je odgovorno za sastavljanje i istinito i objektivno prikazivanje finansijskih izvještaja u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja, i za uspostavljanje takvih internih kontrola za koje se smatra da su relevantne za pripremu finansijskih izvještaja, koji ne sadrže materijalno značajne greške, nastale bilo zbog pronevjere ili zbog grešaka u radu. Odgovornost revizora Naša odgovornost je da na osnovu izvršene revizije izrazimo mišljenje o priloženim finansijskim izvještajima. Reviziju smo izvršili u skladu sa Međunarodnim standardima revizije. Ovi standardi zahtijevaju da se pridržavamo relevantnih etičkih zahteva i da reviziju planiramo i obavimo na način koji nam omogućuje da steknemo razumni nivo uveravanja da finansijski izvještaji ne sadrže materijalno značajne greške. Revizija obuhvata obavljanje procedura u cilju prikupljanja revizorskih dokaza o iznosima i obelodanjivanjima u finansijskim izvještajima. Izbor procedura zavisi od naše procene, uključujući i procenu rizika od materijalno značajnih grešaka u finansijskim izvještajima, nastalih bilo zbog pronevjere ili zbog grešaka u radu. U proceni rizika uzimamo u obzir interne kontrole, koje su relevantne za sastavljanje i istinito i objektivno prikazivanje finansijskih izvještaja, sa ciljem kreiranja odgovarajućih revizorskih procedura, ali ne i za svrhe izražavanja mišljenja o efektivnosti primenjenih internih kontrola. Takođe, revizija obuhvata i ocenu adekvatnosti primenjenih računovodstvenih politika i opravdanosti značajnih procenjivanja, koje je rukovodstvo izvršilo, kao i ocenu opšte prezentacije finansijskih izvještaja. Smatramo da su revizorski dokazi koje smo pribavili dovoljni i odgovarajući i pružaju osnov za izražavanje revizorskog mišljenja. Mišljenje Po našem mišljenju, finansijski izvještaji prikazuju istinito i objektivno finansijsko stanje Banke na dan 31. decembar 2010. godine, poslovni rezultat i tokove gotovine za godinu koja se završava na taj dan, u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja.

ABCD

2

Skretanje pažnje Ne izražavajući rezerve u odnosu na dato mišljenje, skrećemo pažnju na činjenicu objelodanjenu u napomeni 18. uz ove finansijske izvještaje. Banka je na dan 31. decembar 2010. godine iskazala osnovni kapital u iznosu od EUR 33.842 hiljade, dok je Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore propisano da je minimalni osnovni kapital Banke EUR 50.000 hiljada. Ostalo Finansijski izvještaji Banke na dan i za godinu završenu 31. decembra 2009. godine bili su predmet revizije drugog revizora, koji je u svom izvještaju od 10. maja 2010. godine, izrazio mišljenje bez rezerve na ove finansijske izvještaje. Podgorica, 25. mart 2011. godine KPMG d.o.o. Podgorica (M.P.) Boris Milošević Ovlašćeni revizor

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI ZA 2010. GODINU

Centralna banka Crne Gore Finansijski izvještaji na dan 31. decembar 2010. godine (u hiljadama EUR osim ako nije drugačije naznačeno)

i

Sadržaj

Izjava o odgovornosti rukovodstva 1 Finansijski izvještaji Bilans stanja 2 Bilans uspjeha 3 Izvještaj o ostvarenim prihodima 4 Izvještaj o promjenama na kapitalu 5 Bilans tokova gotovine 6 Napomene uz finansijske izveštaje

1. Djelatnost 7 2. Pregled značajnih računovodstvenih politika 9

2.1 Osnove za sastavljanje finansijskih izvještaja 9 2.2 Preračunavanje stranih valuta 11 2.3 Gotovina i gotovinski ekvivalenti 11 2.4 Finansijska sredstva 11 2.5 Prebijanje finansijskih instrumenta 12 2.6 Prihodi i rashodi od kamata 12 2.7 Prihodi i rashodi od naknada i provizija 12 2.8 Umanjenje vrijednosti finansijskih sredstava koja se vode po amortizovanoj vrijednosti 13 2.9 Nematerijalna ulaganja 13 2.10 Nekretnine, postrojenja i oprema 14 2.11 Investicione nekretnine 15 2.12 Operativni zakup 15 2.13 Finansijske obaveze 15 2.14 Osnovni kapital i rezerve 15 2.15 Oporezivanje 15 2.16 Numizmatički kovani novac 16 2.17 Rezervisanja 16 2.18 Primanja zaposlenih 16 2.19 Reklasifikacije i korekcije greški iz prethodnih godina 17

3. Ključne računovodstvene procjene i prosuđivanja 17 4. Upravljanje finansijskim rizicima 18

4.1 Kreditni rizik 18 4.1.1 Mjerenje kreditnog rizika i kontrola postavljenih limita 19 4.1.2 Umanjenje vrijednosti i politika ispravke vrijednosti 19 4.1.3 Maksimalna izloženost kreditnom riziku bez kolaterala 19 4.1.4 Finansijski plasmani 20 4.1.5 Koncentracija rizika vezanih za finansijska sredstva sa izloženošću kreditnom riziku 21 4.2 Tržišni rizik 22 4.2.1 Tehnike mjerenja tržišnog rizika 22 4.2.2 Rizik promjene kursa valuta 22 4.2.3 Rizik promjene kamatnih stopa 23 4.3 Rizik likvidnosti 25 4.3.1 Proces upravljanja rizikom likvidnosti 25 4.3.2 Pristup finansiranja 25 4.3.3 Nederivativni tokovi gotovine 26 4.4 Fer vrijednost finansijskih sredstava i obaveza 26 4.5 Upravljanje kapitalom 27


ii

5. Gotovina i depoziti po viđenju 28 6. Oročeni plasmani kod stranih banaka 28 7. Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 28 8. Sredstva kod Međunarodnog monetarnog fonda 28 9. Krediti i avansi 29 10. Investicione nekretnine 30 11. Nematerijalna ulaganja 31 12. Nekretnine, postrojenja i oprema 32 13. Ostala sredstva 33 14. Računi banaka i finansijskih institucija 33 15. Računi Vlade i drugih organizacija 34 16. Obaveze prema MMF-u 34 17. Rezervisanja i ostale obaveze 34 18. Kapital 35 19. Prihodi i rashodi od kamata 36 20. Prihodi i rashodi od naknada i provizija 36 21. Ostali prihodi 37 22. Neto prihodi / (rashodi) po osnovu ispravki vrijednosti finansijskih sredstava 37 23. Troškovi zaposlenih 37 24. Ostali troškovi poslovanja 38 25. Gotovina i gotovinski ekvivalenti 38 26. Potencijalne i preuzete obaveze 38 27. Transakcije sa povezanim stranama 39 28. Događaji nastali poslije datuma bilansa stanja 39

Centralna banka Crne Gore Finansijski izvjestaji па dan 31. decembar 2010. godine (и hiijadama EUR osim akonije drugacije naznaceno)

IZJAVA О ODGOVORNOSTI RUKOVODSТVA

Skupstini Сгпе Goгe

1. Sastavili smo finansijske izvjestaje za godinu zavгsenu па dan 31. decembгa 2010. godine,koji u svim mateгijalno znacajnim aspektima, pгikazuju istinito finansijski polozaj Centгalne banke Сгпе Goгe ("C8CG") sa stanjem па dan 31 . decembгa 2010. godine, гezultate njenog poslovanja i bilans tokova gotovine za godinu zavгsenu па taj dan. Rukovodstvo је odgovoгno da obezbijedi da гacunovodstvene evidencije CBCG budu usaglasene sa Zakonom о Centгalnoj Ьапсј Сгпе Goгe ("Zakon") i zakonima i pгopisima vaze6im u Cгnoj Goгi kako Ы finansijski polozaj CBCG, гezultati njenog poslovanja i bilans tokova gotovine bili iskazani u skladu sa Medunaгodnim Standaгdima Finansijskog Izvjestavanja. Rukovodstvo takode јта odgovoгnost za pгeduzimanje гazumnih гaspolozivih тјега koje omogu6avaju da se sacuvaju sгedstva C8CG i spгijece i otkгiju pгonevjeгe i dгuge nepгavilnosti.

2. Rukovodstvo smatгa da је, u sastavljanju finansijskih izvjestaja pгikazanih па stгanama od 1 do 39, CBCG pгimijenila odgovaгaju6e гacunovodstvene politike, па konzistentnoj osnovi i uz pгimjenu гazumnih i objektivnih осјепа i pгosudivanja.

3. Finansijski izvjestaji su odobгeni u јте гukovodstva .

~~~rt~,~ тг Valentina Ivanovi6 тг Radoje Zugi6 Diгektoг Diгekcije za Guveгneг Centгalne banke finansije, гacunovodstvo i kontгoling Сгпе Goгe

Podgoгica, 24. тaгt 2011. godine

Centralna banka Crne Gore Finansijski izvjestaji па dan 31. decembar 2010. godine (и hiijadama EUR osim ako пјје drugacije naznaceno)

BILANS ST ANJA Koгigovano*

Napomena 31.12.2010. 31.12.2009.

SREDSTVA

Gotovina i depoziti ро videnju 5 172.092 117.518 Огосепј plasmani kod stгanih banaka 6 176.427 219.208 Finansijska sгedstva гaspoloziva za pгodaju 7 29.941 25.119 Sгedstva kod MMF-a 8 62.126 58.304 Kгediti i avansi 9 1.091 804 Potгazivanja 13 2.085 1.896 Investicione nekгetnine 10 1.654 1.685 Nemateгijalna ulaganja 11 386 530 Nekгetnine, postгojenja i оргета 12 20.239 20.610 Dugoгocna potгazivanja od zaposlenih 13 2.059 2.227 Zalihe 13 631 622 Ostala sгedstva 13 114 114

UKUPNA SREDSТVA 468.845 448.637

OBAVEZE I КAPITAL

Obaveze Racuni banaka i finansijskih institucija 14 294.773 251 .175 Racuni Vlade i dгugih oгganizacija 15 63.348 89.195 Obaveze ргета MMF 16 62.215 58.388 Rezeгvisanja 17 478 2.420 Ostale obaveze 17 801 984 Llkupno obaveze 421.615 402.162

Kapital Osnovni kapital I\leгaspoгedena dobit i opste гezeгve Revaloгizacione гezeгve za nekгetnine, postгojenja i opгemu

Revaloгizacione гezeгve za finansijska sгedstva гaseoloziva za eгodaju

Ukupno kapital

18 18

12

33.842 1.658

11 .918

(188} 47.230

2.556 31.860

11 .905

154 46.475

UKUPNO OBAVEZE I KAPITAL 468.845 448.637

* NAPOMENA 2.19

Napomene па stranama 7 do 39 su sastavni dio ovih finansijskih izvjestaja.

Potpisano i ovjeгeno u јте Centгalne banke Cгne Goгe, 24. тaгta 2011 . godine.

~~WC rl&;{tiP..-тг Valentina Ivanovic тг Radoje .zugic Diгektoг Diгekcije za Guveгneг Centгalne banke finansije, гacunovodstvo i kontгoling Сгпе Goгe

2


3

Napomena 2010. 2009. Prihodi od kamata 19 1.830 3.024Rashodi kamata 19 (754) (747)Neto prihodi od kamata 1.076 2.277 Prihodi od naknada i provizija 20 6.379 6.735Rashodi naknada i provizija 20 (71) (144)Neto prihodi od naknada i provizija 6.308 6.591 Ostali prihodi 21 2.622 1.978Neto prihodi po osnovu ispravki vrijednosti finansijskih sredstava 22 373 13Kursne razlike, neto 186 (24)Dobici po osnovu finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju, neto 60 327Troškovi zaposlenih 23 (6.296) (5.581)Ostali troškovi poslovanja 24 (3.293) (5.041) NETO DOBIT 1.036 540

Napomene na stranama 7 do 39 su sastavni dio ovih finansijskih izvještaja.


4

IZVJEŠTAJ O OSTVARENIM PRIHODIMA Napomena 2010. 2009. Neto dobit 1.036 540 Promjena fer vrijednosti sredstava raspoloživih za prodaju 7 (342) (505)Revalorizacija ostale aktive 61 -

Ostali ostvareni prihodi (281) (505) UKUPNO OSTVARENI PRIHODI 755 35



5

IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU

Napomena Osnovni

kapital

Neraspoređena dobit i opšte

rezerve

Revalorizacione rezerve

za nekretnine, postrojenja i

opremu

Revalorizacione rezerve za HOV raspoložive za

prodajuUkupnokapital

Stanje na dan 1. januar 2009. 2.556 36.305 11.920 659 51.440 Ostvareni prihodi Neto dobit - 540 - - 540Promena fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju 7 - - - (505) (505)Dobici od revalorizacije nekretnina,postrojenja i opreme 12 - 15 (15) - -

Ukupno ostvareni prihodi - 555 (15) (505) 35 Prenos neto dobiti iz 2008. Vladi - (5.000) - - (5.000)

Stanje na dan 31. decembar 2009. 2.556 31.860 11.905 154 46.475

Stanje na dan 1. januar 2010. 2.556 31.860 11.905 154 46.475 Ostvareni prihodi Neto dobit - 1.036 - - 1.036Promena fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju 7 - - - (342) (342)Revalorizacija ostale aktive - - 61 - 61Dobici od revalorizacije nekretnina,postrojenja i opreme 12 - 48 (48) - -Povećanje kapitala iz sredstava opštih rezervi 31.286 (31.286) - - -

Ukupno ostvareni prihodi 31.286 (30.202) 13 (342) 755 Stanje na dan 31. decembar 2010. 33.842 1.658 11.918 (188) 47.230



6

BILANS TOKOVA GOTOVINE

Napomena 2010. Korigovano*

2009. Tokovi gotovine iz poslovnih aktivnosti Naplaćene kamate 2.045 2.750Plaćene kamate (756) (805)Naplaćene naknade i provizije 5.968 7.079Plaćene naknade i provizije (71) (144)Naplaćeni ostali operativni prihodi 840 547Realizovana razlika u fer vrijednosti ulaganja raspoloživih za prodaju 60 327Plaćeni troškovi zaposlenima (6.238) (5.839)Plaćeni troškovi poslovanja (2.294) (3.473)Tokovi gotovine iz poslovnih aktivnosti prije promjena u finansijskim plasmanima i primljenim depozitima (446) 442 Promjene u finansijskim plasmanima i primljenim depozitima Povećanje / (smanjenje) kredita i avansa (442) (729)Povećanje finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju (4.822) (605)(Smanjenje)/povećanje ostalih sredstava 2 579Povećanje / (smanjenje) računa banaka i finansijskih institucija 43.598 (22.848)(Smanjenje) / povećanje računa Vlade i drugih organizacija (25.847) 85.188Neto gotovina (korišćena u) / iz poslovnih aktivnosti 12.043 62.027 Tokovi gotovine iz aktivnosti investiranja Nabavka osnovnih sredstava (431) (906)Nabavka nematerijalnih sredstava (5) (409)Nabavka investicionih nekretnina - -Prodaja investicionih nekretnina - 133Neto odliv gotovine iz aktivnosti investiranja (436) (1.182) Tokovi gotovine iz aktivnosti finansiranja Prenos neto dobiti Vladi - (5.000)Neto odliv gotovine iz aktivnosti finansiranja - (5.000) Efekat promjena kurseva valuta na gotovinu i gotovinske ekvivalente 186 (24) Neto (smanjenje) / povećanje gotovine i gotovinskih ekvivalenata 11.793 55.821 Gotovina i gotovinski ekvivalenti na početku perioda 336.726 280.905 Gotovina i gotovinski ekvivalenti na kraju perioda 2.3, 25 348.519 336.726

* NAPOMENA 2.19


Centralna banka Crne Gore Napomene uz finansijske izvještaje na dan 31. decembar 2010. godine (u hiljadama EUR osim ako nije drugačije naznačeno)

7

1. Djelatnost Status, ciljevi, funkcije, poslovanje i organizacija Centralne banke Crne Gore uređeni su Ustavom Crne Gore i zakonom o Centralnoj banci Crne Gore. Odredbama člana 143 Ustava Crne Gore propisano je da je Centralna banka Crne Gore samostalna organizacija, odgovorna za monetarnu i finansijsku stabilnost i funkcionisanje bankarskog sistema i da Centralnom bankom Crne Gore upravlja Savjet Centralne banke, a rukovodi guverner Centralne banke. Centralna banka Crne Gore osnovana je Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore ("Službeni list RCG", br. 52/00, 53/00, 47/01 i 4/05), koji je Skupština Crne Gore donijela u novembru 2000. godine. Skupština Crne Gore donijela je novi Zakon o Centralnoj banci Crne Gore (’’Sl. list CG’’, br. 40/10 i 46/10) u julu 2010. godine (u daljem tekstu: novi Zakon o CBCG). Ovim zakonom utvrđeno je da Centralna banka nastavlja sa radom po tom zakonu. Sjedište Centralne banke je u Podgorici, Bulevar Sv. Petra Cetinjskog 7, 81000 Podgorica. Novim Zakonom o CBCG stvorene su pravne pretpostavke za usklađivanje statusa, ciljeva, funkcija i organizacije Centralne banke Crne Gore sa članom 143 Ustava Crne Gore, na način kojim se optimalno unapređuje upravljanje i rukovođenje Centralnom bankom i, istovremeno, obezbjeđuje očuvanje nezavisnosti Centralne banke. Ovim zakonom je ostvarivanje funkcija Centralne banke i njeno poslovanje usklađeno sa opštim principima koji se odnose na poslovanje nacionalnih centralnih banaka utvrđenih relevantim propisima Evropske unije, i to odredbama Ugovora o funkcionisanju Evropske Unije (čl. 119 i 123, čl. 127 do 133) i odredbama Protokola broj 4. o Statutu Evropskog sistema centralnih banaka i Evropske centralne banke. Novim zakonom o CBCG utvrđeno je da su funkcije CBCG da: 1) nadzire održavanje stabilnosti finansijskog sistema kao cjeline i donosi propise i mjere iz ove

oblasti; 2) izdaje dozvole i odobrenja za rad banaka i finansijskih institucija i vrši kontrolu banaka i

finansijskih institucija; 3) sprovodi postupak stečaja i likvidacije banaka i finansijskih institucija u skladu sa zakonom; 4) uređuje platni promet u zemlji i sa inostranstvom i kontroliše obavljanje platnog prometa; 5) može biti vlasnik i operater platnog sistema i učesnik u drugom platnom sistemu; 6) izdaje dozvolu za rad platnog sistema čiji nije operater i vrši nadgledanje rada platnih sistema; 7) upravlja međunarodnim rezervama; 8) djeluje kao platni i/ili fiskalni agent prema određenim međunarodnim finan-sijskim institucijama i

može biti predstavnik Crne Gore u međunarodnim finansijskim institucijama; 9) vrši makroekonomske analize, uključujući monetarne, fiskalne, finansijske i platnobilansne

analize i daje preporuke Vladi u oblasti ekonomske politike; 10) vrši identifikaciju, analizu i procjenu uticaja određenih faktora na stabilnost finansijskog sistema

kao cjeline; 11) prikuplja i statistički obrađuje i objavljuje podatke i informacije koje su od značaja za

ostvarivanje ciljeva i izvršavanje funkcija Centralne banke, koje su u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje statistika i statistički sistem;

12) uspostavlja informacioni sistem za nesmetano izvršavanje svojih funkcija; 13) obavlja transfere na domaćem i međunarodnom finansijskom tržištu; 14) prima depozite banaka, državnih organa i organizacija i finansijskih institucija i drugih lica u

skladu sa propisima; 15) otvara račune banaka i finansijskih institucija, državnih organa i organizacija, stranih banaka,

centralnih banaka, međunarodnih finansijskih institucija, organizacija koje doniraju sredstva državnim organima i organizacijama i drugih lica u skladu sa zakonom i drugim propisima i obavlja platni promet po tim računima;


8

1. Djelatnost (nastavak) 16) donosi propise i mjere iz oblasti za koje je ovlašćena ovim i drugim zakonom; 17) obavlja i druge poslove utvrđene ovim i drugim zakonom. Ovim zakonom je i detaljno uređeno ostvarivanje funkcija Centralne banke i njeno poslovanje, a naročito: Monetarni i drugi instrumenti; Međunarodne rezerve Crne Gore; Obezbjeđivanje i zaštita novčanica i kovanog novca i otkup rijetkog i originalnog novca; Odgovornost za funkcionisanje bankarskog sistema; Platni promet i platni sistemi; Prikupljanje, obrada i objavljivanje podataka i informacija, uključujući statističke podatke i

informacije; Odnosi centralne banke i drugih državnih organa i organizacija; Upravljanje i rukovođenje Centralnom bankom; Kapital, imovina, prihodi i rashodi Centralne banke; Interna revizija Centralne banke. Na osnovu novog Zakona o CBCG, Skupština Crne Gore imenovala je sredinom oktobra 2010. godine prvog guvernera Centralne banke. Dva viceguvernera i četiri “spoljna” člana Savjeta Centralne banke imenovana su do kraja oktobra 2010. godine, tako da je novoimenovani Savjet Centralne banke otpočeo sa radom početkom novembra 2010. godine. U vezi sa kapitalom i rezervama Centralne banke, odredbama čl. 11, 12 i 13 novog Zakona o CBCG utvrđeno je da: se kapital Centralne banke sastoji od osnovnog kapitala i rezervi; Centralna banka ima osnovni kapital u visini od 50 miliona EUR; je osnovni kapital Centralne banke je u državnoj svojini; se osnovni kapital može povećati u visini koju predloži Centralna banka, a odobri Vlada iz

sredstava budžeta Crne Gore; se rezerve Centralne banke sastoje iz opštih, specijalnih i revalorizacionih rezervi, s tim da se

opšte rezerve koriste za pokriće gubitka u poslovanju Centralne banke; specijalne rezerve Centralna banka može formirati, nakon konsultacija sa Vladom, za pokriće

određenih konkretnih troškova u svom poslovanju. Visina osnovnog kapitala u iznosu od 50 miliona EUR utvrđena je radi stvaranja odgovarajućih materijalnih pretpostavki za ostvarivanje Ustavom Crne Gore utvrđenih funkcija Centralne banke. Naime, odgovornost Centralne banke za finansijsku i monetarnu stabilnost, koja pretpostavlja korišćenje raspoloživih monetarnih i drugih instrumenata u datim okolnostima (davanja kredita bankama, operacije na otvorenom tržištu, uloga kreditora u krajnjoj instanci i sl.), kao i stvaranje uslova za sprovođenje i ostalih funkcija Centralne banke, nametnulo je potrebu utvrđivanja visine osnovnog kapitala u predviđenom iznosu. U vezi sa obezbjeđivanjem osnovnog kapitala u iznosu od 50 miliona EUR, odredbama člana 90 novog Zakona o CBCG utvrđen je način obezbjeđivanja tog iznosa sredstava, i to: iz sredstava osnivačkog kapitala Centralne banke utvrđenog Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore („Službeni list RCG“, br. 52/00 i 47/01) i iz generalnih rezervi kojima raspolaže Centralna banka na dan stupanja na snagu ovog zakona. Ukoliko ova sredstva ne budu dovoljna za obezbjeđenje osnovnog kapitala Centralne banke, nedostajući iznos sredstava obezbijediće se iz budžeta Crne Gore.


9

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika Osnovne računovodstvene politike primijenjene za sastavljanje ovih finansijskih izvještaja navedene su u daljem tekstu. Ove politike su dosljedno primijenjene na sve prikazane godine, osim ako nije drugačije naznačeno. 2.1 Osnove za sastavljanje finansijskih izvještaja Finansijski izvještaji Centralne banke Crne Gore su pripremljeni u skladu sa Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI) koje je odobrio Odbor za međunarodne računovodstvene standarde. Finansijski izvještaji su sastavljeni prema konceptu istorijskih troškova, sa izuzetkom nekretnina, postrojenja i opreme koja se vode po revalorizovanoj vrijednosti, finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju koja se vode po fer vrijednosti. Sastavljanje finansijskih izvještaja u skladu sa MFSI zahtijeva primjenu određenih kritičkih računovodstvenih procjena. To zahtijeva od rukovodstva da vrši prosuđivanje u procesu primjene računovodstvenih politika. Oblasti koje zahtijevaju prosuđivanje većeg stepena ili veće složenosti, odnosno oblasti u kojima pretpostavke i procjene imaju materijalni značaj za finansijske izvještaje objelodanjene su u napomeni 3. a) Novi standardi, dopune i interpretacije koji su u primjeni u izvještajnim periodima koji počinju

1. januara 2010. godine Sledeći standardi, tumačenja standarda i izmene i dopune postojećih standarda, obavezni su za primjenu u izvještajnim periodima koji počinju 1. januara 2010. godine. Nijedan od navedenih standarda, tumačenja i izmena nije imao uticaj na finansijske izvještaje Banke za 2010. godinu. Revidirani MSFI 3 “Poslovne kombinacije” i izmenjeni MRS 27 “Konsolidovani i pojedinačni

finansijski izveštaji”, Izmene u MRS 39 “Finansijski instrumenti: priznavanje i odmeravanje” – Prihvatljive hedžing

stavke, Izmene u MSFI 1 “Prva primena Međunarodnih standarda finansijskog izveštavanja” – Dodatni

izuzeci za one koji MSFI primenjuju prvi put, Izmene u MSFI 2 ”Plaćanja po osnovu akcija” – Transakcije grupnih isplata u novcu po osnovu

akcija, Izmene u MSFI 5 “Stalna imovina koja se drži za prodaju i prestanak poslovanja” IFRIC 17 “Distribucija nemonetarnih sredstava vlasnicima”, IFRIC 18 “Prenos imovine od strane kupaca“, Izmene MRS 1 „Prezentacija finansijskih izvještaja“, Izmene MRS 36 „Umanjenje vrijednosti sredstava“. b) Novi standardi, dopune i tumačenja postojećih standarda koji nijesu stupili na snagu Sledeći novi i izmenjeni standardi i tumačenja su objavljeni, ali nisu na snazi za finansijsku godinu koja počinje 1. januara 2010. godine. Oni nisu ranije usvojeni od strane Banke, a rukovodstvo Banke je u procesu procenjivanja njihovog uticaja na finansijske izvještaje: MSFI 9 - ‘Finansijski instrumenti: ‘Klasifikacija i mjerenje’, objavljen u novembru 2009. godine i zamjenjuje odredbe MRS 39 koje se odnose na klasifikaciju i mjerenje finansijskih sredstava. Najvažnije odrednice su sljedeće: Finansijska sredstva se klasifikuju u dvije kategorije: sredstva koja se naknadno mjere prema fer

vrijednosti i sredstva koja se naknadno mjere prema amortizovanom trošku. Odluka se donosi pri inicijalnom mjerenju. Klasifikacija zavisi od načina na koji banka upravlja svojim finansijskim instrumentima i novčanim prilivima.


10

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.1 Osnove za sastavljanje finansijskih izvještaja (nastavak) Finansijski instrument se naknadno mjeri po amortizovanom trošku samo ukoliko je u pitanju

dužnički instrument od kojeg banka namjerava da prima ugovorene novčane prilive, gdje novčani prilivi predstavljaju samo plaćanja glavnice i kamate (tj. finansijski instrument ima karakteristike „osnovnog kredita“). Svi ostali dužnički instrumenti se mjere po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha.

Svi vlasnički finansijski instrumenti se naknadno mjere po fer vrijednosti. Vlasnički instrumenti kojima se trguje se mjere po fer vrijednosti čiji se efekti promjena iskazuju kroz bilans uspjeha. Za sve ostale vlasničke instrumente, neopoziva odluka da li će se nerealizovani i realizovani dobici i gubici po osnovu promjena fer vrijednosti priznati u bilansu uspjeha ili kroz ostale ostvarene prihode, može se donijeti prilikom inicijalnog priznavanja.

MSFI 9 stupa na snagu 1, januara 2013. godine ali je ranija primjena dopuštena. Banka razmatra implikacije i uticaj standarda, kao i vremenski period usvajanja standarda.

Revidirani MRS 24 “Obelodanjivanje povezanih strana”, objavljen je u novembru 2009. godine. Njime se zamenjuje MRS 24 “Obelodanjivanje povezanih strana” objavljen 2003. godine. Revidirani standard stupa na snagu za godišnje periode koji počinju 1. januara 2011. godine ili nakon tog datuma i odnosi se na simplifikaciju obelodanjivanja kada su strane povezane po osnovu državnog vlasništva i kontrole. Izmena MRS 32 “Finansijski instrumenti: prezentacija” – Klasifikacija prava emitovanja, objavljena je u oktobru 2009. godine. Ova izmena se odnosi na ponuđena prava emitovanja u fiksnom iznosu strane valute koji je po postojećem standardu bio tretiran kao derivatna obaveza. Izmenom se navodi da ako su određeni kriterijumi ispunjeni, ovo treba da bude klasifikovano kao kapital, bez obzira na valutu u kojoj je označena cena izvršenja. Izmena stupa na snagu za godišnje periode koji počinju 1. februara 2010. godine ili nakon tog datuma. Izmena MSFI 1 “Prva primena Međunarodnih standarda finansijskog izveštavanja” – Ograničeno izuzimanje od uporednih obelodanjivanja po MSFI 7 za one koji MSFI primenjuju prvi put, objavljena je u januaru 2010. godine. Izmena stupa na snagu za godišnje periode koji počinju 1. jula 2010. godine ili nakon tog datuma. Izmene IFRIC 14 “MRS 19 - Limiti sredstava definisanih beneficija, minimalni zahtevi za finansiranje i njihova interakcija” – Pretplata minimalnih zahteva fonda, objavljene su u novembru 2009. godine. Izmene se primenjuju u ograničenim okolnostima: kada je entitet obveznik minimalnog finansiranja fonda i kada unapred vrši plaćanje doprinosa kako bi te obaveze izvršio. Izmene dozvoljavaju tom entitetu da korist od plaćanja unapred tretira kao sredstvo. Izmene stupaju na snagu za godišnje periode koji počinju 1. januara 2011. godine ili nakon tog datuma. IFRIC 19 “Ukidanje obaveza instrumentima kapitala”, objavljen je u novembru 2009. godine. Ovo tumačenje pojašnjava zahteve MSFI u slučaju kada entitet ponovo ugovara uslove finansijske obaveze sa svojim poveriocem i kada poverilac prihvata akcije entiteta ili druge instrumente kapitala, kako bi u potpunosti ili delimično bila izmirena finansijska obaveza. Tumačenje stupa na snagu za godišnje periode koji počinju 1. jula 2010. godine ili nakon tog datuma. Izmene različitih standarda i tumačenja standarda (MSFI 1, MSFI 3, MSFI 7, MRS 1, MRS 21, MRS 28, MRS 31, MRS 34 i IFRIC 13) koje su rezultat projekta godišnjeg poboljšanja standarda od strane Odbora za međunarodne računovodstvene standarde objavljenog u maju 2010. godine. Izmene navedenih standarda i tumačenja se prvenstveno odnose na otklanjanje nekonzistentnosti i promene koje su terminološke ili uređivačke prirode. Datumi stupanja na snagu variraju od standarda do standarda, ali većina stupa na snagu za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. jula 2010. godine i 1. januara 2011. godine.


11

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.2 Preračunavanje stranih valuta (a) Funkcionalna i valuta prikazivanja Stavke uključene u finansijske izvještaje CBCG se odmjeravaju korišćenjem valute primarnog privrednog okruženja u kom Banka posluje (’’funkcionalna valuta’’). Finansijski izvještaji su prikazani u EUR koji predstavlja funkcionalnu i valutu prikazivanja Banke. (b) Transakcije i stanja Transakcije u stranoj valuti se preračunavaju u funkcionalnu valutu primjenom deviznih kurseva važećih na dan transakcije. Pozitivne i negativne kursne razlike nastale iz izmirenja takvih transakcija i iz preračuna monetarnih sredstava i obaveza izraženih u stranim valutama na kraju godine, priznaju se u bilansu uspjeha. Na dan 31. decembra 2010.godine i na dan 31. decembra 2009. godine, zvanični srednji kursevi stranih valuta bili su kao što slijedi: 31. decembar 2010. 31. decembar 2009. 1 USD 0,7530 0,69741 CHF 0,8016 0,67211 GBP 1,1625 1,10621 SDR 1,1597 1,0882 Specijalna prava vučenja (Special Drawing Right SDR) su kamatonosna sredstva koje izdaje MMF, a čine dio ukupnih deviznih rezervi zemlje članice MMF-a. 2.3 Gotovina i gotovinski ekvivalenti Za potrebe sastavljanja bilansa novčanih tokova , gotovina i gotovinski ekvivalenti obuhvataju stanja sa rokom dospijeća kraćim od tri mjeseca od dana pribavljanja, uključujući gotovinu u trezoru i depozite po viđenju i kratkoročne depozite kod stranih banaka. 2.4 Finansijska sredstva CBCG je klasifikovala finansijska sredstva u sljedeće kategorije: krediti i potraživanja i finansijska sredstva raspoloživa za prodaju. Rukovodstvo vrši klasifikaciju svojih finansijskih sredstava pri inicijalnom priznavanju. Tokom obračunskog perioda CBCG nije klasifikovala finansijska sredstva u sljedeće kategorije: finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha i ulaganja koja se drže do dospjeća. (a) Krediti i potraživanja Krediti i potraživanja su nederivativna finansijska sredstva sa fiksnim ili odredivim isplatama koja nijesu kotirana na aktivnom tržištu. Svi krediti i pozajmice se inicijalno priznaju po fer vrijednosti. Svi krediti i pozajmice priznaju se kada se sredstva prenesu korisniku. Nakon inicijalnog priznavanja, naknadna odmjeravanja se vrše po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem metode efektivne kamatne stope. (b) Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju su sredstva za koja postoji namjera da se drže neodređeni vremenski period, koja mogu da se prodaju prema potrebi za likvidnošću ili zbog promjena kamatne stope, deviznog kursa ili cijene kapitala.


12

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.4 Finansijska sredstva (nastavak) Redovna kupovina i prodaja ulaganja se priznaju na dan transakcije, a to je dan kada se Banka obavezala da će kupiti ili prodati sredstvo. Finansijska sredstva se inicijalno priznaju po fer vrijednosti uvećanoj za transakcione troškove. Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju se nakon inicijalnog priznavanja iskazuju po fer vrijednosti. Dobici i gubici proistekli iz promjena u fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju priznaju se direktno u kapitalu, do momenta otuđenja ili umanjenja vrijednosti usljed obezvređenja. Tada se kumulirani dobici ili gubici, prvobitno priznati u kapitalu, priznaju u bilansu uspjeha. Međutim, kamata obračunata primjenom metode efektivne kamatne stope i pozitivne i negativne kursne razlike koje se odnose na promjene u vrijednosti monetarnih sredstava klasifikovanih kao raspoloživa za prodaju priznaju se u bilansu uspjeha. Fer vrijednost finansijskih sredstava, koja se kotiraju na berzi, zasniva se na tekućim cijenama ponude. Ukoliko tržište nekog finansijskog sredstva nije aktivno, CBCG utvrđuje fer vrijednost tehnikama procjene. To uključuje primjenu nedavnih transakcija između nezavisnih strana, pozivanje na druge instrumente koji su suštinski isti, analizu diskontovanih novčanih tokova i drugih tehnika procjene koje koriste učesnici na tržištu. 2.5 Prebijanje finansijskih instrumenta Finansijska sredstva i obaveze se prebijaju, a u bilansu stanja se iskazuje neto iznos kada postoji zakonsko pravo da se izvrši prebijanje priznatih iznosa i namjera da se izmire na neto osnovi ili da se istovremeno proda sredstvo i namiri obaveza. 2.6 Prihodi i rashodi od kamata Prihodi i rashodi od kamata za sve kamatonosne finansijske instrumente se priznaju u okviru „prihoda od kamata“ i „rashoda kamata“ u bilansu uspjeha koristeći metod efektivne kamatne stope. Metod efektivne kamatne stope je metod za obračun troškova otplate finansijskih sredstava ili finansijskih obaveza kao i za alokaciju prihoda od kamata i rashoda kamata tokom odnosnog perioda. Efektivna kamatna stopa je stopa koja tačno svodi procijenjena buduća plaćanja ili naplate kroz očekivani životni vijek finansijskog instrumenta ili, kada je to prikladno, u kraćem vremenskom periodu na neto knjigovodstvenu vrijednost finansijskih sredstava ili finansijskih obaveza. Kada računa efektivnu kamatnu stopu, CBCG procjenjuje tokove gotovine uzimajući u obzir sve ugovorene uslove finansijskog instrumenta ali ne i buduće kreditne gubitke. Kada se finansijsko sredstvo ili grupa srodnih finansijskih sredstava otpiše kao rezultat gubitka usljed umanjenja vrijednosti, prihod od kamate se priznaje na osnovu kamatne stope korišćene pri diskontovanju budućih tokova gotovine pri odmjeravanju gubitka zbog umanjenja vrijednosti. 2.7 Prihodi i rashodi od naknada i provizija Prihodi i rashodi od naknada i provizija priznaju se na principu realizacije u momentu kada je usluga pružena. Naknade i provizije prevashodno čine naknade za usluge platnog prometa u zemlji, naknade za poslove fiskalnog agenta, i naknade za druge usluge koje CBCG pruža u skladu sa Zakonom. CBCG nije imala prihode i rashode od naknada i provizija po osnovu izdavanja kredita u toku obračunskog perioda.


13

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.8 Umanjenje vrijednosti finansijskih sredstava koja se vode po amortizovanoj vrijednosti CBCG procjenjuje na svaki datum bilansa stanja da li postoji objektivan dokaz da je vrijednost finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava umanjena. Vrijednost finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstva je umanjena i gubici po tom osnovu se priznaju samo ako postoji objektivan dokaz da je vrijednost umanjena kao rezultat jednog ili više događaja koji su nastali nakon početnog procjenjivanja sredstva (slučaj gubitak) i kada slučaj (ili slučajevi) gubitka utiče na procijenjene buduće novčane tokove finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava koji mogu biti pouzdano procijenjeni. Kriterijumi koje CBCG koristi da odredi da li postoji objektivan dokaz da je vrijednost umanjena uključuju: Kašnjenja u plaćanju ugovorene otplate glavnice ili kamate, Da dužnik ima poteškoće sa novčanim tokovima (npr.smanjenje pokazatelja adekvatnosti kapitala,

smanjenje profitabilnosti), Kršenje zaštitnih odredbi iz ugovora o kreditu ili uslova kreditiranja, Započinjanje postupka stečaja, Pogoršanje konkurentske pozicije dužnika, Smanjenje vrijednosti instrumenata obezbjeđenja. Procijenjeni period između nastanka gubitka i njegove identifikacije je određen od strane rukovodstva za svaku grupu finansijskih sredstava. Generalno, dužina perioda se kreće od 3 do 12 mjeseci, u izuzetnim slučajevima, mogući su duži periodi. Banka procjenjuje da li postoji objektivan dokaz o umanjenju vrijednosti pojedinačno za svako finansijsko sredstvo. Iznos gubitka je utvrđen kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti sredstva i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova (isključujući buduće kreditne gubitke koji nijesu nastali), diskontovanih po prvobitnoj efektivnoj kamatnoj stopi. Knjigovodstvena vrijednost sredstva se smanjuje preko računa ispravke vrijednosti i gubitak se priznaje u bilansu uspjeha. Obračun sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova finansijskih sredstava koja su obezbijeđena finansijskim sredstvom kao instrumentom obezbjeđenja, odražava novčani tok koji može proisteći poništenjem prava umanjenog za troškove pribavljanja i prodaje instrumenta obezbjeđenja, bez obzira na to da li je ili nije to poništenje vjerovatno. Kada je kredit nenaplativ, otpisuje se preko računa ispravke vrijednosti za obezvređenje kredita. Takvi krediti se otpisuju nakon što se završe sve neophodne procedure i utvrdi iznos gubitka. Ako se u narednom periodu iznos gubitka zbog umanjenja vrijednosti smanji i smanjenje se može objektivno povezati sa događajem nakon što je umanjenje vrijednosti priznato (kao što je poboljšanje dužnikovog kreditnog rejtinga), prethodno priznati gubitak zbog umanjenja vrijednosti se ukida korekcijom na računu ispravke vrijednosti. Iznos korekcije se priznaje u bilansu uspjeha kao smanjenje gubitka po osnovu umanjenja vrijednosti kredita. 2.9 Nematerijalna ulaganja Stečene licence računarskih softvera kapitalizuju se u iznosu troškova nastalih u sticanju i stavljanju u upotrebu softvera. Izdaci vezani za razvoj novih kompjuterskih softvera priznaju se kao trošak u periodu kada nastanu. Izdaci direktno povezani sa razvojem postojećih softverskih aplikacija koje kontroliše CBCG se kapitalizuju samo kada je vjerovatno da će banka generisati ekonomsku korist pripisivu tom ulaganju i kada se troškovi mogu pouzdano odmjeriti. Direktno pripisivi troškovi uključuju troškove zaposlenih u timu koji je razvio softver.


14

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.9 Nematerijalna ulaganja (nastavak) Trošak kojim se poboljšavaju i pospješuju performanse računarskih programa koje prevazilaze njihove prvobitne specifikacije priznaje se kao povećanje kapitala i dodaje se prvobitnim troškovima softvera. Računarski softver se amortizuje primjenom proporcionalne metode, tokom njegovog korisnog vijeka upotrebe, ali ne duže od pet godina. Ostali troškovi vezani za održavanje softverskih programa se priznaju kao trošak perioda u kom su nastali. Nematerijalna ulaganja podliježu provjeri da li je došlo do umanjenja njihove vrijednosti uvijek kada događaji ili izmijenjene okolnosti ukažu da knjigovodstvena vrijednost možda neće biti nadoknadiva. Gubitak zbog umanjenja vrijednosti se priznaje u visini iznosa za koji je knjigovodstvena vrijednost sredstva veća od njegove nadoknadive vrijednosti. Nadoknadiva vrijednost je vrijednost veća od fer vrijednosti sredstva umanjena za troškove prodaje i vrijednosti u upotrebi. Za svrhu procjene umanjenja vrijednosti, sredstva se grupišu na najnižim nivoima na kojima mogu da se utvrde odvojeni prepoznatljivi novčani tokovi (jedinice koje generišu gotovinu). 2.10 Nekretnine, postrojenja i oprema Nekretnine, postrojenja i oprema CBCG se, kako je niže navedeno, iskazuju po revalorizovanoj vrijednosti umanjenoj za kumuliranu ispravku vrijednosti. Zemljište se iskazuje po nabavnoj vrijednosti i ne podliježe amortizaciji. Naknadni troškovi se uključuju u nabavnu vrijednost sredstva ili se priznaju kao posebno sredstvo, ukoliko je primjenljivo, samo kada postoji vjerovatnoća da će Banka u budućnosti imati ekonomsku korist od tog sredstva i ako se njegova vrijednost može pouzdano odmjeriti. Svi drugi troškovi tekućeg održavanja terete bilans uspjeha finansijskog perioda u kome su nastali. Amortizacija drugih sredstava se obračunava primjenom proporcionalne metode kako bi se rasporedila njihova vrijednost do njihove rezidualne vrijednosti tokom njihovog procijenjenog vijeka trajanja, kao što slijedi: Zgrade 50 - 75 godinaKompjuteri 3 godineNamještaj i oprema 5 - 10 godinaMotorna vozila 7 godina Dobici i gubici po osnovu otuđenja nekretnina, postrojenja i opreme se utvrđuju kao razlika između novčanog priliva i knjigovodstvene vrijednosti i iskazuju se u bilansu uspjeha u okviru ostalih operativnih troškova. Rezidualna vrijednost i korisni vijek upotrebe sredstva se revidiraju, i po potrebi koriguju, na datum svakog bilansa stanja. Provjera da li je došlo do umanjenja vrijednosti osnovnih sredstava vrši se kada događaji ili izmijenjene okolnosti ukažu da knjigovodstvena vrijednost možda neće biti nadoknadiva. Gubitak zbog umanjenja vrijednosti se priznaje u visini iznosa za koji je knjigovodstvena vrijednost sredstva veća od njegove nadoknadive vrijednosti. Nadoknadiva vrijednost je vrijednost veća od fer vrijednosti sredstva umanjene za troškove prodaje i vrijednosti u upotrebi. Za svrhu procjene umanjenja vrijednosti, sredstva se grupišu na najnižim nivoima na kojima mogu da se utvrde odvojeni prepoznatljivi novčani tokovi (jedinice koje generišu gotovinu).

Nekretnine, postrojenja i oprema podliježu redovnoj revalorizaciji. Učestalost revalorizacije zavisi od kretanja fer vrijednosti sredstava koja se revalorizuju. Kada se sredstvo revalorizuje, njegova kumulirana revalorizacija, do datuma nove revalorizacije, se preračunava u srazmjeri sa izmjenom njegove bruto knjigovodstvene vrijednosti, tako da knjigovodstvena vrijednost sredstva nakon revalorizacije bude jednaka njegovoj revalorizovanoj vrijednosti.


15

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.10 Nekretnine, postrojenja i oprema (nastavak) Povećanje knjigovodstvene vrijednosti nekretnina, postrojenja i opreme po osnovu revalorizacije iskazuje se na računu revalorizacione rezerve u okviru kapitala. Smanjenja knjigovodstvene vrijednosti kojima se umanjuju prethodna povećanja vrijednosti istih sredstava terete direktno revalorizacione rezerve; sva ostala smanjenja terete bilans uspjeha. Revalorizaciona rezerva se prenosi direktno u neraspoređenu dobit/[kumulirani gubitak] kada se revalorizovana sredstva povuku iz upotrebe ili prodaju. 2.11 Investicione nekretnine Investicione nekretnine uključuju poslovni prostor koji ne koristi CBCG i koji se izdaje eksterno, uglavnom poslovnim bankama. Investicione nekretnine se iskazuju po nabavnoj vrijednosti, umanjenoj za kumuliranu ispravku vrijednosti. Amortizacija investicionih nekretnina se obračunava korišćenjem proporcionalne metode za alokaciju njihovih vrijednosti do rezidualne vrijednosti tokom njihovog očekivanog vijeka korišćenja, koji se kreće od 50 do 75 godina. 2.12 Operativni zakup Zakupi u kojima zakupodavac zadržava značajniji dio rizika i koristi od vlasništva klasifikuju se kao operativni zakupi (lizing). Sredstva koja su data u operativni lizing uključena su u poziciju investicione nekretnine u bilansu stanja. Amortizuju se tokom njihovog očekivanog vijeka upotrebe na način konzistentan sa sličnim sredstvima koja su u vlasništvu Banke. Prihodi po osnovu lizinga (bez bilo koje stimulacije date korisniku lizinga) priznaju se kao prihod u bilansu uspjeha, u jednakim godišnjim iznosima, tokom perioda trajanja lizinga. 2.13 Finansijske obaveze Finansijske obaveze se inicijalno priznaju po fer vrijednosti koja je uobičajeno vrijednost priliva, umanjena za nastale transakcione troškove. U narednim periodima finansijske obaveze se odmjeravaju po amortizovanoj vrijednosti, primjenom metode efektivne kamatne stope. 2.14 Osnovni kapital i rezerve Sa stanjem na dan izdavanja ovih finansijskih izvještaja, osnovni kapital uplaćen od strane Vlade Crne Gore na osnovu Protokola i Aneksa protokola o načinu uplate kapitala, iznosi EUR 2.556 hiljada. Neraspoređena dobit i ostale rezerve CBCG potiču iz razlike ukupne aktive i ukupne pasive koje je CBCG naslijedila od Narodne Banke Crne Gore, prethodnika Centralne banke. Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore propisano je da se kapital Centralne banke sastoji od osnovnog kapitala i rezervi,a da minimalni osnovni kapital iznosi 50.000 hiljada EUR. U skladu sa Zakonom o Centralnoj banci, izvršena je transformacija kapitala tako što su se osnivački kapital i generalne rezerve transformisale u osnovni kapital. Uvodi se nova kategorija rezervi u vidu specijalnih rezervi, dok revalorizacione rezerve ostaju iste. Osnovni kapital iznosi 33.842 hiljada EUR na dan 31. decembar 2010. godine. 2.15 Oporezivanje U skladu sa Zakonom, CBCG je oslobođena plaćanja poreza na dobit. Ostali porezi iskazani su u okviru troškova poslovanja. Iznosi poreza koji je Banka u obavezi da plati su iskazani u okviru ostalih obaveza kao obaveza za poreze.


16

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.16 Numizmatički kovani novac Numizmatički kovani novac se vrednuje po cijeni koštanja i neto prodajnoj vrijednosti. 2.17 Rezervisanja Rezervisanja za odštetne zahtjeve po sudskim sporovima se priznaju kada: CBCG ima postojeću zakonsku ili ugovorenu obavezu koja je rezultat prošlih događaja; kada je u većoj mjeri vjerovatno da će podmirenje obaveze iziskivati odliv sredstava; kada se može pouzdano procijeniti iznos obaveze. Kada postoji veći broj sličnih obaveza, vjerovatnoća da će doći do odliva sredstava za izmirenje obaveze se utvrđuje uzimanjem u obzir vrste obaveza kao cjeline. Rezervisanje se priznaje čak i kad je vjerovatnoća odliva sredstava u odnosu na stavku uključenu u istu vrstu obaveza mala. Rezervisanja se odmjeravaju po sadašnjoj vrijednosti očekivanih izdataka za izmirenje obaveze, primjenom stope prije oporezivanja, koja odražava tekuću tržišnu procjenu vremenske vrijednosti novca i specifične rizike povezane sa obavezom. Povećanje rezervisanja zbog isteka vremena se priznaje kao trošak kamata. 2.18 Primanja zaposlenih a) Obaveze za penzije CBCG plaća državnim fondovima za sve zaposlene obavezne doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje, zdravstveno osiguranje i osiguranje od nezaposlenosti. Doprinosi se obračunavaju po stopi od 24,00% (2009: 12,00%) na bruto zaradu (doprinosi na teret zaposlenog) i po stopi od 9,8% (2009: 8,5%) na bruto zaradu (doprinosi na teret poslodavca). Doprinosi se iskazuju kao trošak u momentu nastanka i iskazani su u bilansu uspjeha u okviru troškova zaposlenih. CBCG nema drugih obaveza za doprinose izuzev obaveza za navedene doprinose. b) Otpremnine Otpremnine se isplaćuju pri raskidu radnog odnosa od strane CBCG prije datuma redovnog penzionisanja, ili kada zaposleni prihvati sporazumni raskid radnog odnosa u zamjenu za otpremninu. Banka priznaje otpremninu pri raskidu radnog odnosa kada je evidentno obavezno da: ili raskine radni odnos sa zaposlenim u skladu sa detaljnim zvaničnim planom, bez mogućnosti odustajanja; ili da obezbijedi otpremninu za prestanak radnog odnosa u cilju smanjenja broja zaposlenih. Otpremnine koje dospijevaju u razdoblju dužem od 12 mjeseci nakon datuma bilansa stanja svode se na sadašnju vrijednost. c) Krediti za rješavanje stambenih potreba U skladu sa Pravilnikom o rješavanju stambenih potreba zaposlenih u CBCG i odluke Komisije za stambena pitanja, CBCG dodjeljuje kredite zaposlenima za rješavanje stambenih potreba. Krediti se inicijalno priznaju po fer vrijednosti. Naknadno se mjere po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem metode efektivne kamatne stope. Razlika između fer vrijednosti na dan priznavanja i raspodjeljenih sredstava priznaje se kao unapred plaćene beneficije zaposlenih u okviru dugoročnih potraživanja od zaposlenih. Unapred plaćena primanja zaposlenih se amortizuju u toku perioda primanja beneficija. Period primanja je očekivani radni vijek zaposlenog, i ne može biti duži od perioda na koji je odobren kredit. d) Bonusi CBCG priznaje obavezu i trošak za bonuse zaposlenima na osnovu proračuna kojim se uzima u obzir neto prihod koji pripada Vladi Crne Gore nakon određenih korekcija u skladu sa Zakonom.


17

2. Pregled značajnih računovodstvenih politika (nastavak) 2.19 Reklasifikacije i korekcije greški iz prethodnih godina U toku 2010. godine utvrđene su dve značajne računovodstvene greške iz ranijih godina koje su korigovane u skladu sa MRS 8 „Računovodstvene politike, promjene računovodstvenih procjena i greške“. U skladu sa navedenim standardom, Banka je korigovala uporedne podatke koji se odnose na 2009. godinu. Prva greška se odnosi na priznavanje investicionih nekretnina. Banka je ustanovila da određene nekretnine koje su prikazivane u ranijim periodima u okviru investicionih nekretnina nisu ispunjavale kriterijume da budu priznate kao investicione nekretnine s obzirom da su u značajnom delu korišćene za sopstvene potrebe kao građevinski objekti (nekretnine, postrojenja i oprema). Korekcija greške nije imala uticaj na bilans uspjeha uporedne godine već samo na pozicije bilansa stanja: investicione nekretnine i nekretnine, postrojenja i oprema. Tabele promjena na investicionim nekretninama u okviru napomene 10. i nekretninama, postrojenjima i opremi u okviru napomene 12. prikazane su sa korigovanim iznosima u uporednoj godini. 31.12.2009. 1.1.2009. Prije

korekcijeNakon

korekcijePrije

korekcije Nakon

korekcije Investicione nekretnine (neto) 3.655 1.688 3.923 1.708Nekretnine, postrojenja i oprema (neto) 18.640 20.607 18.215 20.430 Ukupno 22.295 22.295 22.138 22.138 Druga greška iz prethodnih godina se odnosi na sastavljanje bilansa tokova gotovine. Tokovi gotovine iz poslovnih aktivnosti u finansijskim izvještajima za 2009. godinu, nisu prikazivali realne novčane tokove već prihode i rashode iz poslovnih aktivnosti, iako je primjenjena direktna metoda sastavljanja bilansa. Shodno tome, uporedni podaci u bilansu tokova gotovine su korigovani i sada odražavaju realne gotovinske tokove. U toku 2010. godine, izvršene su određene reklasifikacije pozicija bilansa uspjeha radi adekvatnije prezentacije rezultata poslovanja Banke. 3. Ključne računovodstvene procjene i prosuđivanja CBCG primjenjuje procjene i pretpostavke koje će uticati na iznose sredstava i obaveza sadržanih u finansijskim izvještajima u narednoj finansijskoj godini. Procjene i prosuđivanja se kontinuirano vrjednuju i zasnivaju se na istorijskom iskustvu i drugim faktorima, uključujući očekivanja budućih događaja za koje se vjeruje da će u datim okolnostima biti razumna. (a) Rezervisanja Rezervisanja su u velikoj mjeri zasnovana na prosuđivanju, naročito u slučajevima pravnih sporova. CBCG procjenjuje vjerovatnoću nastanka negativnog ishoda koji je rezultat prošlih događaja i ukoliko je ta vjerovatnoća veća od 50%, CBCG formira rezervisanje za cjelokupan iznos obaveze. Rukovodstvo CBCG je veoma oprezno u ovim procjenama, ali usljed značajnog stepena neizvjesnosti, u pojedinim slučajevima su moguća odstupanja između procijenjenog ishoda i stvarnog ishoda događaja.


18

3. Ključne računovodstvene procjene i prosuđivanja (nastavak) (b) Finansijska kriza Tekuća finansijska i ekonomska kriza u svijetu koja je počela sredinom 2007. godine je, između ostalog, rezultirala smanjenjem nivoa ulaganja na tržištu kapitala, smanjenjem likvidnosti bankarskog sistema i katkada povećanjem međubankarskih kamatnih stopa i velikim kolebanjima na tržištu hartija od vrijednosti. Neizvjesnost na globalnim finansijskim tržištima je takođe dovela do nestanka banaka kao i potrebe pružanja pomoci ugroženim banakama u Sjedinjenim Američkim Državama, Zapadnoj Evropi, Rusiji i drugim dijelovima svijeta. Nije moguće s preciznošću predvidjeti obim posljedica finansijske krize niti je moguće u potpunosti preduzeti mjere zaštite od njih. Pored nemira na globalnom finansijskom tržištu, bankarski sistem Crne Gore je ostao pouzdan i stabilan, što se može objasniti niskim stepenom integracije i izloženosti domaćeg finansijskog sektora visoko-rizičnim hartijama od vrijednosti u inostranstvu. Međutim, produbljivanje finansijske i ekonomske krize je imalo izražen uticaj na ekonomsku aktivnost u Crnoj Gori, rezultirajući u smanjenoj tražnji za izvoznim proizvodima i robom Crne Gore i daljim pritiskom na stopu ekonomskog rasta. Očekuje se dalji indirektan uticaj na nivo i uslove domaćeg kreditiranja, stopu rasta depozita i restriktivne uslove spoljašnjeg finansiranja. Rukovodstvo CBCG nije u mogućnosti da pouzdano procijeni efekte bilo kog daljeg pogoršanja likvidnosti finansijskih tržišta i povećane nestabilnosti valuta i tržišta i kapitala na finansijski položaj CBCG. Rukovodstvo smatra da preduzima sve neophodne mjere kako bi podržalo opstanak i razvoj poslovanja preduzeća u tekućim okolnostima. 4. Upravljanje finansijskim rizicima Aktivnosti Centralne banke se izlažu brojnim finansijskim rizicima i ove aktivnosti uključuju analize, procjene, prihvatanje i upravljanje rizicima ili kombinovanim rizicima do određenog nivoa. Preuzimanje rizika je neodvojivi dio poslovanja, a operativni rizici njegov su neizbježni element. Stoga je cilj Centralne banke da postigne adekvatnu ravnotežu između rizika i koristi koja se želi ostvariti i da minimizira potencijalne štetne efekte na svoje finansijske performanse. Politike upravljanja rizicima u Centralnoj banci su kreirane sa ciljem da identifikuju i analiziraju rizike, da uspostave adekvatne limite rizika i kontrole, da prate rizike i kretanja do postavljenih limita, sredstvima pouzdanog i pravovremenog sistema informisanja. Upravljanje rizicima se sprovodi u okviru Sektora za finansijske i bankarske operacije, na bazi politika koje je usvojio Savjet Centralne banke. Sektor za finansijske i bankarske operacije identifikuje i procjenjuje finansijske rizike u saradnji sa drugim odjeljenjima u Centralnoj banci. Savjet definiše pisane procedure za svobuhvatno upravljanje rizicima, kao i pisane procedure kojima se pokrivaju specifična područja kao što su rizik promjene kursa valuta, rizik promjene kamatnih stopa, rizik likvidnosti i kreditni rizik. Najvažnije vrste rizika su kreditni rizik, rizik likvidnosti i tržišni rizik. Tržišni rizik obuhvata rizik valuta, rizik promjene kamatnih stopa i druge rizike promjene cijena. 4.1 Kreditni rizik Centralna banka je izložena kreditnom riziku, koji se definiše kao rizik da će povezana strana u finansijskoj transakciji izazvati gubitak po Centralnu banku propuštajući da izvrši preuzetu obavezu. Značajne promjene u ekonomijama u kojima je koncentrisan portfolio Centralne banke, mogle bi dovesti do gubitaka, koji se razlikuju od onih iskazanih na datum bilansa stanja. Zbog toga, menadžment pažljivo upravlja izloženošću kreditnom riziku. Izloženost kreditnom riziku uglavnom je vezana za plasmane u stranim bankama i u hartije od vrijednosti.


19

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.1 Kreditni rizik (nastavak) Upravljanje kreditnim rizikom i kontrole izloženosti riziku su centralizovani u Sektoru za finansijske i bankarske operacije i o njemu se Savjet redovno izvještava. 4.1.1 Mjerenje kreditnog rizika i kontrola postavljenih limita (a) Plasmani kod stranih banaka Tokom posljednjeg kvartala 2008. godine, u svijetlu značajnih promjena koje su se dogodile na međunarodnom finansijkom tržištu, Centralna banka je, u cilju povećanja sigurnosti plasmana i obezbjeđenja od rizika, izvršila seljenje depozita sa poslovnih ino banaka na centralne banke. (b) Dužničke hartije i druge obveznice Dužničke hartije u koje su investirane devizne rezerve su obveznice njemačke vlade sa rokom dospijeća između 1 i 3 godine i sa rejtingom AAA (Standard&Poor). Ove dužničke hartije se čuvaju na računu hartija kod Deutsche Bundesbank. Čitav portfolio u dužničkim hartijama treba biti u EUR. 4.1.2 Umanjenje vrijednosti i politika ispravke vrijednosti Interni i eksterni sistem rejtinga više se fokusira na mapiranje kreditnog kvaliteta na osnovu aktivnosti pozajmljivanja i investiranja. Nasuprot tome, ispravka vrijednosti je priznata u svrhu finansijskog izvještavanja samo za ostvarene gubitke na datum bilansa stanja, zasnovane na objektivnom dokazu da je vrijednost umanjena. 31.12.2010. 31.12.2009. Bruto krediti i

avansiNivo ispravke

(%)Bruto krediti i

avansi Nivo ispravke

(%) Krediti zaposlenima 1.088 - 692 -Krediti Vladi 3 - 399 81,95%Krediti domaćim bankama - - 40 - Ukupno bruto 1.091 - 1.131 28,92% 4.1.3 Maksimalna izloženost kreditnom riziku bez kolaterala 31.12.2010. 31.12.2009. Gotovina i depoziti po viđenju 172.092 117.518Plasmani u stranim bankama 176.427 219.208Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 29.941 25.119Sredstva kod MMF 62.126 58.304Krediti i avansi dati Vladi prije početka poslovanja CBCG 3 72Krediti i avansi dati domaćim bankama od prethodnika CBCG - 40Stambeni krediti dati zaposlenima 1.088 692Potraživanja 2.085 1.896 Ukupno 443.762 422.849


20

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.1 Kreditni rizik (nastavak) U tabeli je dat najgori scenario za izloženost kreditnom riziku, na dan 31.decembra 2010.godine i 31. decembra 2009. godine. Za sredstva u bilansu stanja, izloženost je zasnovana na neto knjigovodstvenom iznosu iskazanom u bilansu stanja. Kao što se vidi iz prethodne tabele, 39% ukupne maksimalne izloženosti na dan 31.decembra 2010. godine proizilazi iz depozita po viđenju kod stranih banaka (2009: 28%) i 40% od depozita kod stranih banaka (2009: 64%). Kreditnim rizikom se upravlja odabirom finansijske institucije ili izdavaoca hartija od vrijednosti, na osnovu kriterijuma koje je usvojio Savjet. U tabeli niže je data analiza depozita Centralne banke kod stranih banaka i izdavaoca hartija od vrijednosti na dan 31. decembra 2010. i 31. decembra 2009. godine: 31. decembar 2010. 31. decembar 2009.

Kreditni rejting

Plasmani u stranim bankama

Hartije od vrijednosti Ukupno

Plasmani u stranim bankama

Hartije od vrijednosti Ukupno

AAA - 29.941 29.941 - 25.119 25.119AA - - - - - -AA- - - - - - -A+ - - - - - -A - - - - - -Centralne banke 176.427 - 176.427 219.208 - 219.208 Ukupno 176.427 29.941 206.368 219.208 25.119 244.327 4.1.4 Finansijski plasmani Finansijski plasmani su sumirani na sljedeći način: 31. decembar 2010.

Oročeni

plasmani

kod stranih

banaka

Krediti

i avansi

Vladi

Krediti

i avansi

domaćim

bankama

Finansijska

sredstva

raspoloživa

za prodaju

Sredstva

kod

MMF-a Potraživanja

Stambeni

krediti dati

zaposlenima

Nedospjeli 176.427 - - 29.941 62.126 - 1.088

Dospjeli

neotpisani - 3 - - - 1.363 -

Pojedinačno

otpisani - - - - 818 -

Bruto 176.427 3 - 29.941 62.126 2.181 1.088

Manje:

ispravka

vrijednosti - - - - - (96) -

Neto 176.427 3 - 29.941 62.126 2.085 1.088


21

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.1 Kreditni rizik (nastavak) 31. decembar 2009.

Oročeni

plasmani

kod stranih

banaka

Krediti

i avansi

Vladi

Krediti

i avansi

domaćim

bankama

Finansijska

sredstva

raspoloživa

za prodaju

Sredstva

kod

MMF-a Potraživanja

Stambeni

krediti dati

zaposlenima

Nedospjeli 219.208 - 40 25.119 58.304 1.896 692

Dospjeli

neotpisani - - - - - - -

Pojedinačno

otpisani - 399 - - - - -

Bruto 219.208 399 40 25.119 58.304 1.896 692

Manje:

ispravka

vrijednosti - (327) - - - - -

Neto 219.208 72 40 25.119 58.304 1.896 692

Plasmani stranim bankama, krediti dati Vladi i domaćim poslovnim bankama nijesu obezbijeđeni instrumentima obezbjeđenja. Zbog toga Centralna banka nije objelodanila fer vrijednost instrumenata obezbjeđenja za odobrene kredite. 4.1.5 Koncentracija rizika vezanih za finansijska sredstva sa izloženošću kreditnom riziku Geografske regije Tabela koja slijedi prikazuje glavnu izloženost kreditnom riziku finansijskih sredstava u njihovim neto knjigovodstvenim iznosima, po geografskim regijama, na dan 31.decembar 2010. godine. U ovoj tabeli, izloženost kreditnom riziku je zasnovana na zemlji porekla banaka i institucija sa kojima CBCG sarađuje. EU Zemlje SAD Crna Gora Ukupno Gotovina - - 13.880 13.880Depoziti po viđenju kod stranih banaka 158.017 196 - 158.213Plasmani stranim bankama 174.093 2.334 - 176.427Finansijska imovina raspoloživa za prodaju 29.941 - - 29.941Sredstva kod MMF-a - 62.126 - 62.126Krediti i avansi - - 1.091 1.091Potraživanja - - 2.085 2.085 Na dan 31. decembar 2010. 362.051 64.656 17.056 443.763

Na dan 31. decembar 2009. 336.977 60.684 25.880 423.541


22

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.2 Tržišni rizik Centralna banka Crne Gore je izložena tržišnim rizicima koji podrazumijevaju rizik da će se fer vrijednosti ili budući novčani tokovi finansijskih instrumenata mijenjati usljed promjena tržišnih cijena. Tržišni rizici se pojavljuju u slučaju otvorenih pozicija zbog promjene kamatnih stopa, kursa valuta i cijena hartija od vrijednosti. CBCG upravlja samo portfolijima koji nijesu namijenjeni trgovanju. Tržišnim rizicima koji proizilaze iz portfolija u Centralnoj banci upravlja Sektor za finansijske i bankarske operacije. Izvještaji o upravljanju ovim rizicima se redovno dostavljaju Savjetu CBCG. Portfolija CBCG uglavnom čine hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju. 4.2.1 Tehnike mjerenja tržišnog rizika Glavne tehnike koje se koriste za mjerenje i kontrolu tržišnog rizika su prikazane u nastavku teksta. (a) Procjena rizika Centralna banka koristi metodologiju za procjenu rizika (VAR) za svoj portfolio da bi procijenila izloženost svojih pozicija tržišnom riziku i maksimalno očekivane gubitke, zasnovane na brojnim pretpostavkama za različite promjene u tržišnim uslovima. Savjet CBCG određuje limite za procjenu rizika koji mogu biti prihvatljivi za Centralnu banku, a koji se prate na mjesečnoj osnovi na osnovu izvještavanja Sektora za finansijske i bankarske operacije. VAR predstavlja statističku metodologiju za određivanje maksimalnih promjena u vrijednosti deviznih rezervi koje nastaju usljed promjena cijena finansijskih instrumenata, kao i promjena kursa valuta zajedno sa određenim nivoom povjerljivosti za određeni vremenski interval. Basle sporazum iz 1998. godine preporučuje bankama da koriste nivo povjerljivosti od 99% u intervalu od 10 dana kada računaju VAR. VAR metodologija procjenjuje za koliko će se smanjiti devizne rezerve kao rezultat fluktuacija cijena i promjena deviznih rezervi valuta koje se sastoje od deviznih rezervi sa 99% povjerljivosti za interval od 30 dana. Fluktuacije cijena instrumenata i kursa valuta se određuju u skladu sa istorijskim promjenama u cijenama i instrumentima i valutama koji su sadržani u deviznim rezervama na kraju mjeseca. Procjena VAR koja daje nivo povjerljivosti od 99% označava maksimalne promjene u deviznim rezervama u okruženju uobičajenih tržišnih promjena sa vjerovatnoćom od 99%. Korišćenje ovog pristupa ne sprečava gubitke koji mogu nastati izvan ovih limita u uslovima značajnijih tržišnih pomjeranja. Budući da VAR čini sastavni dio režima za kontrolisanje tržišnog rizika, VAR limiti se objavljuju od strane Savjeta na godišnjem nivou za investiranje u hartije od vrijednosti. Stvarna izloženost u poređenju sa limitima se revidira mjesečno od strane Sektora za finansijske i bankarske operacije. Na dan 31.12.2010. godine maksimum VAR je bio EUR 124 hiljade, dok je minimum VAR bio EUR 98 hiljada (2009: maksimum VAR je bio EUR 100 hiljada, a minimum VAR je bio EUR 94 hiljada). 4.2.2 Rizik promjene kursa valuta Centralna banka je izložena efektima promjena opšte važećeg kursa valuta na finansijske pozicije i tokove gotovine. Savjet CBCG određuje limite izloženosti po valutama i zbirno za prekonoćne i intradnevne pozicije, što se prati na mjesečnoj osnovi. Tabela koja slijedi sumira izloženost Centralne banke riziku promjene kursa valuta na dan 31. marta. U tabeli su uključena finansijska sredstva i obaveze Centralne banke po neto knjigovodstvenoj vrijednosti, kategorizovani po valutama.


23

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.2 Tržišni rizik (nastavak) 31. decembar 2010. EUR USD SDR Ukupno Sredstva Gotovina i depoziti po viđenju 171.925 167 - 172.092Oročeni plasmani kod stranih banaka 174.093 2.334 - 176.427Sredstva kod MMF-a - - 62.126 62.126Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 29.941 - - 29.941Krediti i avansi 1.091 - - 1.091Potraživanja 2.085 - - 2.085Ukupno finansijska sredstva 379.135 2.501 62.126 443.762 Obaveze Računi banaka i finansijskih institucija 294.773 - - 294.773Računi Vlade i drugih organizacija 63.348 - - 63.348Obaveze prema MMF - - 62.215 62.215Ostale finansijske obaveze 193 - - 193Ukupno finansijske obaveze 358.314 - 62.215 420.529 Neto pozicija 20.821 2.501 (89) 23.233 31. decembar 2009. Ukupna finansijska sredstva 362.313 2.232 58.304 422.849Ukupne finansijske obaveze 340.611 - 58.388 398.999 Neto pozicija 21.702 2.232 (84) 23.850 Na dan 31. decembar 2010. godine, ukoliko bi kurs dolara ojačao / oslabio za 5% prema euru, pod uslovom da su svi ostali faktori nepromenjeni, neto dobit bi za godinu bila EUR 125 hiljada niža / viša (2009: EUR 112 hiljada), kao rezultat gubitaka / dobitaka usljed promjene kursa valuta. 4.2.3 Rizik promjene kamatnih stopa Rizik novčanih tokova od promjene kamatnih stopa je rizik da će budući novčani tokovi finansijskih instrumenata fluktuirati zbog promjena tržišnih kamatnih stopa. Fer vrijednost rizika od promjene kamatne stope je rizik da će vrijednost finansijskog instrumenta fluktuirati zbog promjena tržišne kamatne stope. Centralna banka je izložena efektima fluktuacija opšte važećeg nivoa tržišnih kamatnih stopa i u fer vrijednosti i u novčanim tokovima. Kamatne marže se mogu povećati kao rezultat takvih promjena, ali mogu takođe smanjiti gubitke u uslovima pojavljivanja neočekivanih tržišnih pomjeranja. Savjet određuje limite za dozvoljeni nivo neusklađenosti pri promjeni kamatne stope, što se prati na mjesečnoj osnovi od strane Sektora za finansijske i bankarske operacije CBCG. Tabela koja slijedi sumira izloženost Centralne banke riziku promjene kamatnih stopa. Ona prikazuje finansijske instrumente Centralne banke po knjigovodstvenoj vrijednosti, kategorizovanih po roku dospjeća.


24

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.2 Tržišni rizik (nastavak)

31. decembar 2010. Do 1

mjeseca1-12

mjeseci1-5

godina

Preko 5

godina Nekama-

tonosni Ukupno Sredstva Gotovina i depoziti po viđenju 158.213 - - - 13.879 172.092Oročeni plasmani kod stranih banaka 176.427 - - - - 176.427Sredstva kod MMF-a - - - - 62.126 62.126Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 29.941 - - - - 29.941Krediti i avansi - 3 - 1.088 - 1.091

Potraživanja - - - - 2.085 2.085Ukupno finansijska sredstva 364.581 3 - 1.088 78.090 443.762

Obaveze

Računi banaka i finansijskih institucija 52.104 - - - 242.669 294.773Računi Vlade i drugih organizacija 63.253 - - - 95 63.348Obaveze prema MMF - - - - 62.215 62.215Ostale finansijske obaveze - - - - 193 193Ukupno finansijske obaveze 115.357 - - - 305.172 420.529 Neto izloženost riziku od promjena kamatnih stopa 249.224 3 - 1.088 (227.082) 23.233 31. decembar 2009. Neto izloženost riziku od promjena kamatnih stopa 203.736 72 40 692 (180.690) 23.850 Analiza osetljivosti na kamatni rizik se određuje na osnovu izloženosti rizku od promjene kamatnih stopa na dan izvještavanja. Na dan 31, decembar 2010. godine, da je kamatna stopa bila za 100 baznih poena viša / niža, pod pretpostavkom da su ostali faktori nepromijenjeni, neto dobit Banke bi se za dvanaest mjeseci zaključno na dan 31. decembra 2010. godine povećala / smanjila približno za EUR 2.492 hiljade (2009: približno EUR 2.045 hiljade).


25

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.3 Rizik likvidnosti Rizik likvidnosti je rizik da CBCG neće biti u mogućnosti da izmiri svoje finansijske obaveze o roku dospjeća i da zamijeni izvore sredstava koji su povučeni. Posljedica toga može biti neizvršavanje obaveza i neispunjavanje ugovora. 4.3.1 Proces upravljanja rizikom likvidnosti Proces upravljanja rizikom likvidnosti, koji se izvršava unutar Centralne banke i prati od strane stručnog tima Trezora CBCG, uključuje: Dnevno finansiranje kojim se upravlja tako što se prate budući novčani tokovi da bi se očekivani

zahtjevi mogli ispuniti. To podrazumijeva ponovno punjenje fondova po njihovom dospijeću ili kada su pozajmljeni klijentima;

Održavanje portfolija visoko tržišne aktive koja može biti lako likvidna kao način zaštite u slučaju bilo kakvih nepredviđenih prekida novčanog toka;

Praćenje racija likvidnosti bilansa stanja prema internim i regulatornim zahtjevima i Upravljanje koncentracijom i profilom dužničkih hartija. Praćenje i izvještavanje podrazumijeva mjerenje tokova gotovine i projekcije za sljedeći dan, sedmicu i mjesec pošto su to ključni periodi za upravljanje likvidnošću. Početna tačka za projekcije je analiza ugovorenih rokova dospjeća finansijskih obaveza i očekivani dan naplate finansijskih sredstava . 4.3.2 Pristup finansiranja Izvori likvidnosti se redovno revidiraju od strane Sektora za finansijske i bankarske operacije kako bi se obezbijedila široka diverzifikacija valuta, područja, dobavljača, proizvoda i uslova.


26

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.3 Rizik likvidnosti (nastavak) 4.3.3 Nederivativni tokovi gotovine Tabela koja slijedi prikazuje nederivativne tokove gotovine finansijskih sredstava i obaveza Centralne banke. Iznosi dati u tabeli su ugovoreni nediskontovani novčani tokovi.

31. decembar 2010. Do 1

mjesecaOd 1 do 12

mjeseciOd 1 do 5

godinaPreko 5 godina Ukupno

Sredstva Gotovina i depoziti po viđenju 172.092 - - - 172.092Oročeni plasmani kod stranih banaka 176.427 - - - 176.427Sredstva kod MMF-a - - - 62.126 62.126Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju - - 29.941 - 29.941Krediti i avansi - 3 - 1.088 1.091Potraživanja - 2.085 - - 2.085Ukupno finansijska sredstva 348.519 2.088 29.941 63.214 443.762 Obaveze Računi banaka i finansijskih institucija 294.773 - - - 294.773Računi Vlade i drugih organizacija 63.348 - - - 63.348Obaveze prema MMF - - - 62.215 62.215Ostale obaveze 193 - - - 193Ukupno finansijske obaveze 358.314 - - 62.215 420.529 Ročna neusklađenost na dan 31. decembar 2010. (9.795) 2.088 29.941 999 23.233

31. decembar 2009. Ukupna sredstva 336.726 1.968 25.159 58.996 422.849Ukupne obaveze 340.611 - - 58.388 398.999 Ročna neusklađenost na dan 31. decembar 2009. (3.885) 1.968 25.159 608 23.850 Sredstva raspoloživa za pokriće svih obaveza uključuju gotovinu idepozite po viđenju, plasmane u bankama i kredite i avanse. Centralna banka takođe može odgovoriti na neočekivane odlive gotovine tako što će prodavati sredstva koja su raspoloživa za prodaju. 4.4 Fer vrijednost finansijskih sredstava i obaveza Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju su prikazana po fer vrijednosti. Sva druga finansijska sredstva i obaveze su prikazana po amortizovanoj vrijednosti. Zbog činjenice da najveći dio finansijskih sredstava i obaveza iskazanih po amortizovanoj vrijednosti imaju rok dospijeća kraći od 1 meseca, rukovodstvo vjeruje da njihova knjigovodstvena vrijednost nije materijalno značajno različita od njihove fer vrijednosti.


27

4. Upravljanje finansijskim rizicima (nastavak) 4.4 Fer vrijednost finansijskih sredstava i obaveza (nastavak) Hijerarhija fer vrijednosti

Finansijska sredstva i obaveze koji se iskazuju po fer vrijednosti: Na dan 31. decembar 2010. godine Nivo 1 Nivo 2 Nivo 3 Ukupno

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 29.941 - - 29.941 Ukupno 29.941 - - 29.941 Nivo 1 – Kotirana cijene identičnih finansijskih instrumenata koji se kotiraju na aktivnim tržištima. Nivo 2 – Parametri koji se mogu direktno primijetiti na tržištu, a ne nalaze se na prethodnom nivou. Nivo 3 – Parametri za vrijednovanje finansijskih instrumenata koji se ne zasnivaju na primijetnim tržišnim podacima (neprimijetni parametri). 4.5 Upravljanje kapitalom Ciljevi upravljanja kapitalom, koji je širi koncept u odnosu na osnovni kapital iskazan u bilansu stanja, su: Ispuniti zahtjeve vezane za kapital date u Zakonu o Centralnoj banci Crne Gore; Očuvanje sposobnosti Centralne banke da nastavi poslovanje u predvidljivoj budućnosti i da

ispunjava svoje funkcije propisane Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore i Održavanje nivoa dovoljnog kapitala u cilju daljeg razvoja osnovnih funkcija. Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore propisano je da se kapital Centralne banke: (a) sastoji od osnovnog kapitala i rezervi; (b) osnovni kapital iznosi 50.000 hiljada EUR. U skladu sa Zakonom o Centralnoj banci, izvršena je transformacija kapitala u 2010. godini tako što su se osnivački kapital i generalne rezerve transformisale u osnovni kapital. Uvodi se nova kategorija rezervi u vidu specijalnih rezervi, dok revalorizacione rezerve ostaju iste. Osnovni kapital iznosi 33.842 hiljada EUR na dan 31. decembar 2010. godine. Nedostajući osnovni kapital iznosi 16.158 hiljada EUR i potrebno ga je obezbijediti iz Budžeta Crne Gore, (Član 90 stav 2 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore, Sl.list CG 40/10).


28

5. Gotovina i depoziti po viđenju 31.12.2010. 31.12.2009. Gotovina u trezoru CBCG - u EUR 13.772 22.418 - u stranoj valuti 107 70Depoziti po viđenju kod stranih poslovnih banaka 158.213 95.030 Ukupno gotovina i depoziti po viđenju 172.092 117.518 6. Oročeni plasmani kod stranih banaka 31.12.2010. 31.12.2009. Centralne banke 176.427 219.208Strane poslovne banke - - Ukupno oročeni plasmani kod stranih banaka 176.427 219.208 U cilju smanjenja rizika u poslovanju i povećanja sigurnosti plasmana, CBCG je izvršila seljenje plasmana sa poslovnih na centralne banke u 2008. godini. Osim toga, ovi plasmani imaju rok dospjeća manji od 1 meseca. 7. Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju predstavljaju dužničke hartije od vrijednosti izdate od strane njemačke Vlade sa ročnošću između 1 do 3 godine. Dobici/gubici od sredstava raspoloživih za prodaju rezultat su tržišnih kretanja cijena hartija od vrijednosti. 8. Sredstva kod Međunarodnog monetarnog fonda Odbor MMF-a je utvrdio visinu članske kvote za Crnu Goru od 27.500 hiljada specijalnih prava vučenja (Special Drawing Rights – SDR). Crna Gora je uplatila 24% od svoje kvote u gotovini, a preostali dio je izmiren izdavanjem note za članstvo od strane Ministarstva finansija. 31.12.2010. 31.12.2009. Stanje rezervi kod MMF 7.654 7.182Nota za članstvo u MMF-u 24.155 22.667Alokacija SDR 29.853 28.088Obračunata kamata 109 29Nadoknada 355 338 Ukupno 62.126 58.304


29

9. Krediti i avansi 31.12.2010. 31.12.2009. Krediti i avansi uključuju kredite Vladi prije otpočinjanja poslovanja CBM 3 72Krediti i avansi dati domaćim bankama od strane prethodne Centralne banke - 40Stambeni krediti dati zaposlenima 1.088 692 Ukupno 1.091 804 31.12.2010. 31.12.2009. Krediti dati Vladi iz primarne emisije od NBCG 3 399 Manje: ispravka vrijednosti - (327) Ukupni avansi i krediti dati Vladi prije početka poslovanja CBCG 3 72 Promjene na ispravkama vrijednosti kredita i obračunate kamate su kao što slijedi:

2010. 2009.

Ispravka vrijednosti na dan 1. januara 327 301 Ukidanje ispravke vrijednosti (327) 26 Ispravka vrijednosti na dan 31. decembra - 327 Krediti i avansi odobreni domaćim bankama od strane prethodne centralne banke potiču iz primarne emisije iz perioda prije osnivanja CBCG. Krediti za rješavanje stambenih potreba zaposlenih izdati su, u skladu sa Pravilnikom o rješavanju stambenih potreba zaposlenih u CBCG i odluke Komisije za stambena pitanja, pod sledećim uslovima: krediti zaposlenima su beskamatni sa grejs periodom od godini ili dve godine dana; rok dospijeća je 30 i 35 godina; u cilju zaštite od kreditnog rizika, zaposleni su u toku trajanja grejs perioda dužni da zaključe i ovjere kod nadležnog organa ugovor o hipoteci u korist CBCG do konačne otplate kredita.


30

10. Investicione nekretnine Ukupno

Nabavna vrijednost Stanje 1. januara 2009. 2.400Povećanja 11Prenos na osnovna sredstva (napomena 12) -Otuđenja -

Stanje na dan 31. decembar 2009. 2.411 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2009. 692Amortizacija (napomena 24) 31Prenos na osnovna sredstva (napomena 12) -Otuđenja -

Stanje na dan 31. decembar 2009. 723 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembar 2009. 1.688 Nabavna vrijednost Stanje 1. januara 2010. 2.408Povećanja -Prenos na osnovna sredstva (napomena 12) -Otuđenja -

Stanje na dan 31. decembar 2010. 2.408 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2010. 723Amortizacija (napomena 24) 31Prenos na osnovna sredstva (napomena 12) -Otuđenja -Stanje na dan 31. decembar 2010. 754 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembar 2010. 1.654

Investicione nekretnine CBCG čine poslovni prostori naslijeđeni od bivšeg Zavoda za obračun i plaćanja, koji su izdati u zakup poslovnim bankama radi obavljanja poslova platnog prometa i državnim institucijama. Za prihod od zakupa pogledati napomenu 21.


31

11. Nematerijalna ulaganja Softver Nabavna vrijednost Stanje 1. januara 2009. 1.160Povećanje 409

Stanje na dan 31. decembar 2009. 1.569 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2009. 771Amortizacija (napomena 24) 268

Stanje na dan 31. decembar 2009. 1.039 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembar 2009. 530

Nabavna vrijednost Stanje 1. januara 2010. 1.569Povećanje 5

Stanje na dan 31. decembar 2010. 1.574 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2010. 1.040Amortizacija (napomena 24) 148Stanje na dan 31. decembar 2010. 1.188 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembar 2010. 386


32

12. Nekretnine, postrojenja i oprema

Zemljište Zgrade

Kancela-rijska i

kompju-terska

oprema

Osnovna sredstva u

pripremi Ukupno Nabavna ili revalorizovana vrijednost Stanje 1. januara 2009. 2.100 19.640 4.503 3.806 30.049Prenos sa investicionih nekretnina - - 35 - 35Povećanja - - - 906 906Prenos sa osnovnih sredstava u pripremi - 2.830 536 (3.390) (24)Otuđenja - - (185) - (185)

Stanje na dan 31. decembra 2009. 2.100 22.470 4.889 1.322 30.781 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2009. - 6.422 3.197 - 9.619Amortizacija (Napomena 24) - 227 438 - 665Prenos sa investicionih nekretnina - 46 - - 46Otuđenja - - (156) - (156)Stanje na dan 31. decembra 2009. - 6.695 3.479 - 10.174 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembra 2009. 2.100 15.775 1.410 1.322 20.607

Nabavna ili revalorizovana vrijednost Stanje 1. januara 2010. 2.100 22.470 4.889 1.322 30.781Prenos sa investicionih nekretnina - - - - Povećanja - - - 431 431Prenos sa osnovnih sredstava u pripremi - 294 382 (722) (46)Otuđenja - - (384) - (384)

Stanje na dan 31. decembra 2010. 2.100 22.764 4.887 1.031 30.782 Ispravka vrijednosti Stanje 1. januara 2010. - 6.695 3.478 - 10.173Amortizacija (Napomena 24) - 297 441 - 738Prenos sa investicionih nekretnina - - - - Otuđenja - - (368) - (368)Stanje na dan 31. decembra 2010. - 6.992 3.551 - 10.543 Sadašnja vrijednost na dan 31. decembra 2010. 2.100 15.772 1.336 1.031 20.239


33

12. Nekretnine, postrojenja i oprema (nastavak) Osnovna sredstva CBCG su poslednji put procjenjeni na dan 30. juna 2006. godine od strane nezavisnih procjenitelja sa Univerziteta Crne Gore odnosno Ekonomskog fakulteta u Podgorici. Procjena vrijednosti nepokretnosti lociranih na obali Jadranskog mora je obavljena korišćenjem tržišno-prodajne metode zasnovane na upoređivanju cena. Procjena vrijednosti svih ostalih nepokretnosti i opreme sprovedena je korišćenjem tržišno-troškovne metode zasnovane na principu zamene, pri čemu su korišćene stvarne tržišne cene izgradnje novih zgrada i nabavke nove opreme. Pozitivan efekat procjene u iznosu od EUR 4,164 hiljade iskazan je u korist revalorizacionih rezervi u okviru kapitala u 2006. godini. Rukovodstvo Banke smatra da na dan sastavaljanja ovih finansisjkih izvještaja knjigovodstvena vrednost nekretnina, postrojenja i opreme ne odstupa značajno od fer (tržišne) vrijednosti. 13. Ostala sredstva

31.12.2010. 31.12.2009.

Potraživanja po osnovu naknada 1.363 1.167Druga potraživanja 818 729Minus: ispravka vrijednosti potraživanja (96) -Potraživanja 2.085 1.896 Dugoročna potraživanja od zaposlenih 2.059 2.227Zalihe numizmatičkog kovanog novca i kancelarijskog materijala 631 622Ostala sredstva 114 114 Ukupna ostala sredstva 4.889 4.859 Dugoročna potraživanja od zaposlenih predstavljanju unapred plaćene beneficije zaposlenih, dobijene razlikom između preostalog nominalnog iznosa beskamatnih stambenih kredita datih zaposlenima i amortizovane (fer) vrijednosti kredita na dan bilansa (napomena 9). Iznos se amortizuje kroz naplatu kredita od zaposlenih tokom radnog staža zaposlenih u Banci. Za zaposlene koji su napustili Banku u toku godine, izvršena je ispravka vrijednosti unapred plaćenih beneficija zaposlenih na teret troškova zaposlenih. 14. Računi banaka i finansijskih institucija 31.12.2010. 31.12.2009. Obavezna rezerva poslovnih banaka 134.114 134.400Tekući računi poslovnih banaka 142.084 103.875Obaveze prema FZD 18.575 12.900 Ukupno računi banaka i finansijskih institucija 294.773 251.175 Centralna banka Crne Gore propisuje obavezu banaka da, shodno članu 18 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore („Sl.list CG“ br.40/10 i 46/10), a na osnovu odredaba Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Centralne banke Crne Gore (»Sl.list CG« br. 9/07, 15/09 i 41/09), obračunavaju obaveznu rezervu primjenom jedinstvene stope od 10% na prosječno stanje depozita iz prvog obračunskog perioda u junu 2009. godine, ili na prosječno stanje depozita u tekućem periodu ukoliko je isto niže od prosječnog stanja depozita iz prvog obračunskog perioda u junu 2009. godine. Obavezna rezerva se ne obračunava na rast depozita, već se kao osnovica koristi prosječno stanje depozita iz prvog obračunskog perioda u junu 2009. godine.


34

14. Računi banaka i finansijskih institucija (nastavak) Centralna banka plaća bankama, na 25% ukupno izdvojenih sredstava obavezne rezerve, kamatu po stopi od 1% na godišnjem nivou. Banke mogu da koriste beskamatno do 50% izdvojenih sredstava obavezne rezerve za održavanje dnevne likvidnosti ako korišćeni iznos vrate istog dana. 15. Računi Vlade i drugih organizacija 31.12.2010. 31.12.2009. Računi Vlade 63.253 89.111Ostale državne organizacije 95 84 Ukupno računi Vlade i drugih organizacija 63.348 89.195 Vlada, državne organizacije i druge organizacije imaju svoje obračunske račune kod Centralne banke preko kojih učestvuju u domaćem platnom prometu. 16. Obaveze prema MMF-u 31.12.2010. 31.12.2009. Depoziti kod MMF-a 37.971 35.637Račun broj 1 88 83Račun broj 2 1 1Nota – račun broj 3 24.155 22.667 Ukupno obaveze prema MMF-u 62.215 58.388 Račun broj 1 se koristi za poslovne transakcije Fonda, dok se račun broj 2 koristi za plaćanja operativnih troškova Fonda u valuti zemlje članice. 17. Rezervisanja i ostale obaveze 31.12.2010. 31.12.2009. Rezervisanja za sudske postupke 478 2.420Obračunati troškovi 503 488 Ostale finansijske obaveze

Obaveze za bonuse 65 217Obračunate kamate 35 37Ostale obaveze 198 242

Ukupno ostale finansijske obaveze 298 496 Ukupno ostale obaveze 1.279 3.404


35

17. Rezervisanja i ostale obaveze (nastavak) Rezervisanja za sudske postupke uključuju sledeće: 31.12.2010. 31.12.2009. Radni sporovi - 100Stambeni sporovi 350 350Imovinsko-pravni sporovi 128 1.970 Ukupno rezervisanja za sudske sporove 478 2.420

Stambeni sporovi se odnose na nerealizovane odluke o rješavanju stambenih potreba zaposlenih iz 2000. godine. U toku 2010. godine, Banka je izvšila ukidanje rezervisanja za sporove koji su rješeni u korist Banke, kao i za slučajeve gde je Rukovodstvo Banke procjenilo da nema rizika gubitka za Banku (napomena 21). 18. Kapital Članom 11 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore propisano je da se kapital Banke sastoji od osnovnog kapitala i rezervi. Članom 12 istog Zakona je definisano da Banka ima osnovni kapital u visini od 50.000 hiljada EUR. Prelaznim i završnim odredbama Zakona (član 90) navedeno je da će se osnovni kapital obezbijediti iz osnivačkog kapitala utvrđenog Zakonom o Centralnoj banci Crne Gore (Sl list RCG 52/00,53/00,47/01 i 4/05) i iz generalnih rezervi kojima je Banka raspolagala na dan stupanja na snagu novog Zakona o Centralnoj banci, a nedostajući iznos sredstava obezbijediće se iz budžeta Crne Gore. Osnovni kapital Banke na dan 31.12.2010. godine iznosi 33.842 hiljade EUR i u cjelosti ima novčani izraz. Nedostajući iznos osnovnog kapitala iznosi 16.158 hiljada EUR na dan 31. decembar 2010. godine. U skladu sa Zakonom, rezerve Banke sastoje se iz opštih, specijalnih i revalorizacionih rezervi. Kapital na 31.12.2010. godine je 47.230 hiljada EUR. Struktura kapitala 31.12.2010. 31.12.2009.

Osnovni kapital 33.842 2.556Opšte rezerve - 30.746Specijalne rezerve - -Revalorizacione rezerve 11.730 12.059Neto dobit tekuće godine 1.036 540Neraspoređeni dobitak prethodnih godina 622 574

Ukupan kapital 47.230 46.475 Neto dobit ili gubitak Centralne banke utvrđuje se za svaku finansijsku godinu u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja. Saglasno članu 68 Zakona o Centralnoj banci, dobit za raspodjelu određuje se tako što se od neto dobiti oduzmu nerealizovani revalorizacioni dobici, a dodaju nerealizovani revalorizacioni dobici koji su bili oduzeti od neto dobiti prethodnih godina a koji su realizovani u tekućoj godini.


36

18. Kapital (nastavak) Tako utvrđena dobit za raspodjelu rasporediće se u opšte rezerve u visini 50% iznosa, dok nivo opštih rezervi ne dostigne 10% ukupnih finansijskih obaveza Centralne banke. Dio dobiti za raspodjelu se može rasporediti i u specijalne rezerve, u visini koju utvrdi Savjet, a njihova visina može iznositi najviše 10% utvrđene dobiti za raspodjelu. Preostali iznos dobiti za raspodjelu čini prihod budžeta Crne Gore. 19. Prihodi i rashodi od kamata 2010. 2009.

Prihodi od kamata Depoziti kod stranih banaka 1.005 1.402Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 822 881Krediti i avansi dati Vladi i bankama prije početka poslovanja CBCG 3 25Manje izdvojena obavezna rezerva - 716Ukupni prihodi od kamata 1.830 3.024 Rashodi kamata Obavezne rezerve poslovnih banaka (418) (570)Rashodi kamata javnom sektoru i drugim finansijskim institucijama (336) (177)Ukupni rashodi od kamata (754) (747)

Prihodi od kamata, neto 1.076 2.277 20. Prihodi i rashodi od naknada i provizija 2010. 32009.

Prihodi od naknada i provizija Provizija za usluge platnog prometa 4.582 4.595Naknada za poslove fiskalnog agenta 481 450Naknada za kontrolu banaka 1.072 881Provizije za izdavanje licenci i dozvola - 18Naknade za kontrolu mikrokreditnih finansijskih institucija - 21Naknade za usluge regulatornog kreditnog biroa 94 60Ostale naknade i provizije 150 710Ukupni prihodi od naknada i provizija 6.379 6.735 Rashodi od naknada i provizija Naknade za usluge drugih banaka (52) (135)Ostali troškovi naknada i provizija (19) (9)Ukupni rashodi od naknada i provizija (71) (144) Neto prihod od naknada i provizija 6.308 6.591 Provizija za usluge platnog prometa uključuje proviziju koju Centralna banka naplaćuje za poslove platnog prometa u iznosu od EUR 3.825 hiljade (2009: 3.482 EUR hiljada), poslove distribucije gotovine u iznosu od 156 hiljada (2009: EUR 621 hiljade) i izvršavanje naloga prinudne naplate u iznosu od 601 hiljade (2009: EUR 492 hiljade).


37

21. Ostali prihodi 2010. 2009.

Prihodi od ukidanja rezervisanja za sudske postupke (napomena 17) 1.919 1.200Prihodi od zakupnina 215 230Prodaja mjeničnih blanketa 298 222Prodaja osnovnih sredstava - 1Ostali prihodi 190 325 Ukupni ostali operativni prihodi 2.622 1.978 22. Neto prihodi / (rashodi) po osnovu ispravki vrijednosti finansijskih sredstava 2010. 2009.

Umanjenje/(uvećanje) ispravke vrijednosti kredita Vladi (napomena 9) 327 (26)Ispravka vrijednosti potraživanja (napomena 13) (96) -Naplaćena otpisana potraživanja 142 39 Ukupno 373 13

23. Troškovi zaposlenih 2010. 2009.

Bruto zarade zaposlenih 4.157 3.903Doprinosi na isplate zaposlenima 503 343Ostala primanja zaposlenih 1.636 1.023 Ukupno troškovi zaposlenih 6.296 5.581 Ostala primanja zaposlenih uključuju troškove službenih putovanja u iznosu od EUR 230 hiljada (2009: EUR 215 hiljada), troškove stručnog usavršavanja u iznosu od EUR 199 hiljada (2009: EUR 218 hiljada), naknade za topli obrok i prevoz u iznosu od EUR 154 hiljade (2009: EUR 163 hiljada) i ostala primanja zaposlenih u iznosu od EUR 1.053 hiljada (2009: EUR 427 hiljade).


38

24. Ostali troškovi poslovanja 2010. 2009.

Rezervisanja za sudske postupke (napomena 17) - 1.500Administrativni troškovi 1.137 1.147Amortizacija 920 1.012Troškovi telekomunikacionih usluga 355 342Troškovi osnovnih sredstava i opreme 419 367Operativni troškovi 141 145Drugi troškovi poslovanja 321 528 Ukupno ostali troškovi poslovanja 3.293 5.041 Administrativni troškovi uključuju troškove kancelarijskog materijala u iznosu od EUR 130 hiljada (2009: EUR 146 hiljada), troškove energije u iznosu od EUR 266 hiljada (2009: EUR 270 hiljada), komunalne usluge u iznosu od EUR 91 hiljada (2009: EUR 76 hiljada), nematerijalne usluge u iznosu od EUR 160 hiljada (2009: EUR 262 hiljada) i naknade na osnovu ugovora sa drugim fizičkim licima u iznosu od EUR 490 hiljade (2009: EUR 393 hiljade). Operativni troškovi poslovanja uključuju troškove ugovora o poslovnoj saradnji u iznosu od EUR 115 hiljade (2009: EUR 122 hiljada), troškove poreza u iznosu od EUR 9 hiljada (2009: EUR 6 hiljada) i druge operativne troškove u iznosu od EUR 17 hiljada (2009: EUR 17 hiljada). Drugi troškovi poslovanja uključuju troškove organizovanja konferencija i seminara u iznosu od EUR 29 hiljade (2009: EUR 233 hiljada), humanitarne aktivnosti u iznosu od EUR 152 hiljade (2009: EUR 165 hiljada),i druge troškove iz redovnog poslovanja u iznosu od EUR 140 hiljada (2009: EUR 97 hiljada). 25. Gotovina i gotovinski ekvivalenti Napomena 31.12.2010. 31.12.2009.

Gotovina i depoziti po viđenju 5 172.092 117.518Oročeni plasmani kod stranih banaka 6 176.427 219.208 Ukupno gotovina i gotovinski ekvivalenti na kraju perioda 348.519 336.726 26. Potencijalne i preuzete obaveze (a) Sudski procesi Povremeno i u okviru normalnog poslovanja CBCG prima zahtjeve za nadoknadu šteta. Na osnovu sopstvene procjene i procjene internih profesionalnih savjeta, rukovodstvo je mišljenja da može doći do gubitaka po osnovu sudskih procesa i shodno tome, rezervisanje po tom osnovu je sadržano u ovim finansijskim izvještajima. Na osnovu mišljenja Direkcije za pravne poslove i podršku poslovanju da postoji rizik gubitka sporova, CBCG je iskazala rezervisanje u iznosu od EUR 478 hiljada (2009: EUR 2.420 hiljada, napomena 17).

Centralna banka Crne Gore Napomene uz finansijske izvjestaje па dan 31. decembar 2010. godine (и hiijadama EUR osim ako пуе dгugacije naznaceno)

26. Potencijalne i preuzete obaveze (nastavak)

(Ь) Preuzete obaveze ро kreditima

Sa stanjem па dan 31. decembaг 2010. godine CBCG пјје imala mateгijalno znacajne pгeuzete

obaveze ро kгeditima (2009: nula).

(с) Zalozena imovina

Sa stanjem па dan 31. decembгa 2010. godine CBCG пјје imala zalozenu imovinu (2009: nula).

27. Transakcije sa povezanim stranama

Stгane se smatгaju povezanim ukoliko jedna strana јта mogu6nost kontrole ili znacajnog uticaja па poslovanje druge strane u don05enju finansijskih ili poslovnih odluka. CBCG јта odnos povezane strane sa Vladom Сгпе Gore 5tO ukljucuje i sve drZavne institucije.

Napomena 2010. 2009.

Krediti i avansi dati Vladi 9 3 399 мапје: Rezeгvisanja za итапјепје vrijednosti 9 {З27}

Ukupno 3 72

Prihod od kamata 19 25

Potrazivanja za naknade i ostala potrazivanja 13 1.363 1.167

Racuni Vlade i ostalih dгzavnih institucija 15 63.348 89.195

Rashod od kamata 19 (336) (177)

Pгihod od naknada i eгovizija 20 2.515 2.151

U 2010. godini CBCG је isplatila kratkorocne naknade kljucnom menadzmentu u bruto iznosu od EUR 216 hiljada (2009: EUR 177 hiljada), dok su doprinosi drzavnim fondovima па ove naknade iznosili EUR 21 hiljada (2009: EUR 15 hiljada).

Tokom 2010. godine clanovima Savjeta Centгalne banke, koji nijesu u stalnom radnom odnosu, ispla6ene su naknade u bгuto iznosu od EUR 66 hiljada (2009: EUR 62 hiljada).

28. Dogadaji nastali poslije datuma bilansa stanja

Nije bilo dogaaaja nastalih poslije datuma bilansa stanja koji Ы mogli uticati па finansijski polozaj i rezultate poslovanja Banke.

Potpisano i ovjereno u јте Centralne banke Cгne Gore, 24. тaгta 2011. godine.

~k~'f.'~"'-' '.~ С'::': l .;y ...L ~v.'\ /~< .!f,p~(~ k ~~

( 1..:. t",,\'':j,4'''';A G\> \

' ~ ~:~!~.U; ~)тг Valentina Ivanovi6 тг Radoje Zugi6 . .' ,~~. . /, Diгektor Direkcije za Guverner Centralne banke .()O~ 2 r~,/. ~finansije,racunovodstvo i kontгoling IJ~Д Сгпе Gore

39

Documents

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI ZA 2010. GODINU SA IZVJEŠTAJEM ... · Finansijski izvještaji Banke na dan i za godinu završenu 31. decembra 2009. godine bili su predmet revizije drugog