T.C.

KUZEYDOĞU ANADOLU KALKINMA AJANSI

ERZURUM İLİ TURİZM

SEKTÖRÜ RAPORU

TRA1

2014

Her hakkı saklıdır.

2

Kısaltmalar

201xT 201x tahmini

ABD Amerika Birleşik Devletleri

Eurostat Avrupa Komisyonu İstatistik Ofisi

€ Avro

FISU Üniversitelerarası Sporlar Federasyonu

GSH Gayrı safi hasıla

GSYİH Gayrı safi yurt içi hasıla

ha Hektar

İGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık

IVO İç Verimlilik Oranı

KDV Katma Değer Vergisi

KUDAKA Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı

km Kilometre

km2 Kilometrekare

m Metre

MHRS Merkezi Hastane Randevu Sistemi

Örn Örneğin

T.C. Türkiye Cumhuriyeti

TL Türk Lirası

TURSAB Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği

TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu

TÜROFED Türkiye Otelciler Federasyonu

UNESCO Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü

UNIVERSIADE Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları

UNWTO Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü

WTTC World Travel & Tourism Council

YBBO Yıllık Bileşik Büyüme Oranı

3

1 YÖNETİCİ ÖZETİ

Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan bu çalışma ile TRA1 Düzey 2

Bölgesi kapsamında yer alan Erzurum ili turizm potansiyelinin tanıtılması hedeflenmektedir.

Çalışma kapsamında, ildeki turizm potansiyelini değerlendirmek amacıyla aşağıdaki ana

başlıklar altında incelemeler yapılmıştır:

► Dünya turizm sektörü ve yeni eğilimler

► Türkiye kış turizmi kapasitesi ve potansiyeli

► Erzurum turizm potansiyeli

2 DÜNYA TURİZM SEKTÖRÜ

Turizm sektörü dünya genelinde sağladığı istihdam ve ulaştığı hacim ile dünyadaki en aktif

sektörlerden biridir. 2013 yılında toplam 265 milyon kişiyle küresel istihdamın %8,9’u turizm

sektörü ile sağlanmıştır. 2014 yılında turizm sektörünün bir önceki yıla göre %2,5’lik artış

kaydederek yaklaşık 272 milyon kişiye istihdam sağlaması beklenmektedir. 2024 yılına kadar

turizm sektörünün küresel istihdamdaki payının %10,2’ye çıkarak, 347 milyon kişiye istihdam

sağlayacağı tahmin edilmektedir.

Sektör, 2013 yılında bir önceki yıla göre %2,8 büyüyerek dünya gayri safi hâsılasının %9,5’ine

karşılık gelen 7 trilyon ABD doları hacme ulaşmıştır. 2014 yılsonuna kadar turizm sektöründe

%4’’lük büyüme beklenmektedir ve toplamda 7,3 trilyon ABD doları hacme ulaşması

öngörülmüştür. 2024 yılına kadar, turizm sektörünün her yıl yaklaşık %4 büyüyerek 11 trilyon

ABD doları hacme ulaşması beklenmektedir.

Grafik 2-1: Dünya turizm sektöründe yaratılan istihdam ve hacim

Kaynak: WTTC, 2014 yılı istatistikleri.

230.000

250.000

270.000

290.000

310.000

- 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014T 2015T 2016T 2017T 2018T

Bin

kiş

i

Mm

ilyar

AB

D $

Turizm sektörünün GSH'ya (dolaylı) katkısı-bin ABD$ Turizm sektörünün GSH'ya (doğrudan) katkısı-bin ABD$

Turizm sektörünün istihdama katkısı-bin kişi

4

Orta ve uzun vadede turizm sektörünün küresel büyümeyi yönlendirmesi ve iş imkânları

yaratması bakımından öncü sektörlerden olması beklenmektedir. Gelişmekte olan ülkeler,

uluslararası seyahatlerin artmasıyla birlikte büyümedeki en önemli payı alırken, gelişmiş

ülkelerin uzun vadede sektöre yön vereceği öngörülmüştür. Kısa süreli seyahatlerin artması ve

müşterilerin sürekli yenilik arayışının, sektörde yeni ürünler ve pazarlar oluşturması

beklenmektedir.

Bu beklentiler ışığında turizm sektörünün 2014 yılı sonunda GSH’nın bir önceki yıla göre %4,3

büyüyerek 7,3 trilyon ABD dolarına ulaşması, yaratılan istihdamın da 2008 yılı seviyelerini

yakalaması beklenmektedir. Sektörün, 2024 yılına kadar %4’lük Büyüme Oranı ile büyüyerek

11 trilyon ABD dolarlık hacme ulaşması ve 346 milyon kişiye iş sağlaması öngörülmüştür. Bu

veriler, turizm sektörünün ilerleyen yıllarda dünyanın öncelikli sektörlerinden ve

işverenlerinden biri olacağını teyit etmektedir.

Ülke bazında incelendiğinde turizm sektörünün en önemli göstergeleri yurtdışından gelen turist

sayısı ve sağlanan gelirler olarak gösterilmektedir. Aşağıdaki tablolarda, ziyaret eden turist

sayısı ve sağladığı gelirler bakımından ilk 10 ülke listelenmiştir.

Tablo 2-1: Turist sayısı bakımından dünyada ilk 10 ülke

Sıra Ülkeler Milyon Değişim (%)

2010 2011 2012 2011/2010 2012/2011

1 Fransa 77,6 81,6 83 5,2% 1,7%

2 ABD 59,7 62,7 67 5,0% 6,9%

3 Çin 55,6 57,6 57,7 3,6% 0,2%

4 İspanya 52,6 56,2 57,7 6,8% 2,7%

5 İtalya 43,6 46,1 46,4 5,7% 0,7%

6 Türkiye 31,3 34,7 35,7 10,9% 2,9%

7 Almanya 28,8 28,4 30,4 -1,4% 7,0%

8 Birleşik Krallık 28,2 29,3 29,3 3,9% 0,0%

9 Rusya Federasyonu 22,2 22,7 25,7 2,3% 13,2%

10 Malezya 24,5 24,7 25,0 0,8% 1,2%

Toplam 424,1 444 457,9 4,7% 3,1%

Dünya Toplam 984,9 1.030,2 1.076,6 4,6% 4,5%

Kaynak: UNWTO; WB (2014).

5

Tablo 2-2: Turizmden sağ lanan gelir bakımından dünyada ilk 10 ülke

Sıra Ülkeler Milyar ABD $ Değişim (%)

2010 2011 2012 2011/2010 2012/2011

1 ABD 164,6 184,5 200,0 12,1% 8,4%

2 Fransa 56,1 65,9 63,5 17,5% -3,6%

3 İspanya 59 67,6 63,1 14,6% -6,7%

4 Çin 50,1 53,3 54,9 6,4% 3,0%

5 Almanya 49,1 53,3 51,5 8,6% -3,4%

6 Birleşik Krallık 40,7 45,9 45,9 12,8% 0,0%

7 Macao (Çin) 28,2 38,9 44,4 37,9% 14,1%

8 İtalya 40 45,3 43 13,3% -5,1%

9 Hong Kong (Çin) 27,2 33,1 38 21,7% 14,8%

10 Avustralya 32,3 34,2 34,1 5,9% -0,3%

Türkiye 26,3 30 32,2 14,1% 7,3%

Toplam 573,6 652,0 670,6 13,7% 2,9%

Dünya Toplam 1.112,0 1.254,0 1.297,0 12,8% 3,4%

Kaynak: WB (2014).

Gelirler bölgesel olarak incelendiğinde 2010-2012 yılları arasında, sektör ortalama %16,6

büyümüştür. En fazla büyüme gösteren 3 bölge ise; %28’lik oran ile Asya Psifik bölgesi, %25

oran ile Güney Asya ve %21’lik oran ile Sub Saharan Afrika’dır. Sonuç olarak; dünya genelinde

müşterilerin değişen tercihleri doğrultusunda gelişmekte olan ülkelerde daha fazla harcama

yaptıkları ortaya çıkmaktadır.

DÜNYA TURİZM SEKTÖRÜNDEKİ YENİ EĞİLİMLER

Tüm dünyada ağırlıklı olarak deniz ve kış turizmini kapsayan geleneksel kitle turizm pazarı

birçok bölgenin büyümesinde temel teşkil etmiştir. Tatil için karar verme sürecinde var olan

birçok farklı imkâna ek olarak, turistlerin tercihlerinin daha da karmaşık bir hal alması ve belirli

kişisel ihtiyaçlarının karşılanması arayışına girmeleri turistik bölgeler arasındaki rekabeti

arttırarak; işletmeleri bu ihtiyaçların ve tercihlerin karşılanmasına yönlendirmektedir. Bu

çerçevede dünya genelinde yatırımcılar geleneksel pazarlardan niş pazarlara doğru kaymakta

ve yatırımlarını yeni gelişmeleri göz önüne alarak gerçekleştirmektedir. İlerleyen yıllarda kamu

ve özel sektör yetkililerinin yapması gereken tercihin, geleneksel kitle turizm pazarına destek

ve yatırımlara devam etmek ile insanların değişen zevklerine ve tercihlerine göre şekillenmiş

yeni yerli turizm arzının oluşturulması ve geliştirilmesi arasında olacağı öngörülmektedir.

6

Şimdiye kadar geleneksel kitle turizmi, pazarın büyümesine odaklanmış, doğal kaynakları

sektörün bir girdisi olarak fiyatlayan ve çevre konusuna, sunulabilecek ürünler dışında, fazla

ilgi göstermeyen sektör kollarından biri olmuştur. Fakat değişen turizm talepleri artmakta olan

farklı ilgi alanlarını yansıtmakta ve Özel İlgi Turizmi’nin (Special Interest Tourism)

doğmasıyla birlikte tüketicilerin önemsediği yeni değerleri de ortaya çıkarmaktadır. Bu değerler

arasında açık hava aktivitelerinin öneminin artması, çevreyle ilgili problemlere karşı

bilinçlenme, eğitimsel gelişim, estetik düşünce ve bireysel gelişim yer almaktadır.

Aşağıdaki tabloda geleneksel turizm çeşitleri ve alışkanlıkları ile yeni turizm eğilimleri çeşitleri

sunulmuştur.

Tablo 2 3: Geleneksel turizm ve yeni turizm çeşitleri

UNESCO’nun 2002 yılında yayınladığı bir rapora göre turizmin çevresel etkileri hakkında bilgi

sahibi olduktan sonra çoğu turistin sağduyulu turizm olanaklarını içerdiğini düşündüğü

alternatif turizm çeşitlerini seçmeye yöneldiği görülmüştür.

Yaklaşım Geleneksel turizm Yeni turizm modelleri

Deniz turizmi Alternatif turizm modelleri

Kış turizmi Çiftlik turizmi

Ekoturizm

Kültürel

Doğa yürüyüşü

Doğa turizmi

Özel İlgi Turizmi

Konferans

İş seyahatleri

Denizaltı

Dini

Sağlık/Spa

Eğitim

Spor

Macera

Kitle turizmi Küçük turist grupları

Bireyler Bireyler

Sosyal turizm Sosyal turizm

İkinci ikamet

Duyarsızlık Sorumluluk

Aşırı tüketim Kaynakların kullanılması

(kaynakların azalması) (tüketilmemesi)

Sürdürülebilir olmayan turizm Yeşil turizm

Ekonomik olarak sürdürülebilir

turizmKaynak: Vagianni ve Spilanis

Turizm modelleri

Organizasyon şekli

Turist davranış tarzı

Turizm faaliyetlerinin

durumu

7

DÜNYA KIŞ TURİZMİ

Kış turizmi denildiğinde akla ilk gelen aktivitelerden olan kayak, kış turizminin gelişmesindeki

en önemli etkenlerden biridir. Dünya üzerinde, Avrupa başta olmak üzere çok sayıda kayak

bölgesi ve bu bölgelerde kurulu çeşitli konaklama merkezleri bulunmaktadır. Büyük kayak

tesisleri, Avrupa kıtasının çeşitli ülkelerinde (örn. Almanya, Andora, Avusturya, Bulgaristan,

Bosna-Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, İtalya, İspanya, İsveç, İsviçre, İzlanda, Norveç,

Polonya, Sırbistan, Slovenya), Amerika kıtasında Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri

eyaletleri (örn. Colorado, Kaliforniya, Michigan, Montana, New Jersey, New York, Utah,

Vermont, Wyoming) ile Arjantin ve Şili, Asya’da öncelikli olarak Japonya ve Güney Kore’de

ve ayrıca Avustralya ve Yeni Zelanda’da bulunmaktadır.

Aşağıdaki haritada dünya üzerinde kayak merkezi bulunan tüm ülkeler gösterilmiştir.

Resim 2-1: Kayak merkezi bulunan ülkeler

Kaynak: UNWTO, Dünya Kayak Merkezleri İstatistikleri Raporu

Avrupa; sahip olduğu kayak merkezi sayısı, pist uzunluğu ve lift sayısı ile dünyada ilk sırada

yer almaktadır. Avrupa’daki başlıca kayak merkezlerinde bulunan toplam pist sayısı 2008 yılı

verilerine göre 4.300’ün üzerindedir. Bu kayak merkezlerindeki pistlerin toplam uzunluğu

9.625 kilometreyi, kros kayağına uygun pistlerinin uzunluğu ise 1.760 kilometreyi bulmaktadır.

Lift sayısı bakımından da zengin olan kayak merkezlerinde 2.600’den fazla lift bulunmaktadır.

Avrupa’daki kayak merkezlerinin ortalama lift ücreti yüksek sezonda 158 Avro, düşük sezonda

ise 134 Avro seviyelerindedir.

Kış sezonu; Kuzey Yarımküre’de Kasım ayında başlayıp, Ocak ve Şubat aylarında en yoğun

dönemini yaşayarak Nisan ayına kadar devam etmektedir. Aşağıdaki tabloda, bu dönem

8

aralığında Avrupa’daki önemli kayak merkezleri bulunan ülkelerin tesis doluluk oranları

gösterilmiştir. Bu oranlar ülkelerdeki sadece kayak tesislerinin değil tüm tesislerin doluluk

oranlarını göstermektedir. Önemli kayak merkezleri bulunduran Avusturya, Fransa ve İsviçre,

küresel krizin turizm sektörünü de etkilediği yıllarda Avrupa Birliği geneline oranla yüksek

doluluk oranları yakalamışlardır.

Tablo 2-3: Kış Turizmindeki Başlıca Ülkelerin Doluluk Oranları (%)

2011-2012 Kış Sezonu 2012-2013 Kış Sezonu

Kas Ara Oca Şub Mar Nis Kas Ara Oca Şub Mar Nis

Avusturya 25,5 38,0 54,7 63,5 47,1 33,2 26,1 39,6 51,0 64,0 51,3 25,0

Fransa 39,8 40,4 36,3 39,6 43,2 47,5 41,1 40,3 34,7 39,2 43,8 44,0

Italya 23,8 24,2 28,0 30,1 31,5 34,5 25,8 25,9 26,5 32,0 37,4 30,7

İsviçre 32,8 33,6 37,4 43,5 39,6 34,9 33,0 35,2 36,7 44,4 38,2 35,9

AB-28 31,5 28,0 28,5 31,0 33,1 36,7 32,0 29,2 28,0 32,0 34,8 35,0

Kaynak: Eurostat, 2013 İstatistikleri.

2.2.1 KIŞ VE KAYAK TURİZMİNDEKİ SAĞDUYULU YAKLAŞIM

Genel olarak dünya turizminde görülen müşterilerin tercih ve beklentilerindeki değişim süreci

kış ve kayak turizminde de görülmektedir. Kayak sporunun doğa ile iç içe olması her ne kadar

doğaya az zarar verdiği izlenimi yaratsa da gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda doğal

çevreye etkileri yadsınamayacak seviyelerde gerçekleşmektedir. Bu noktada turistler ve tesisler

için sağduyulu turizm kavramı önem kazanmakta ve ilerleyen dönemlerde kış ve kayak

turizmine şekil vermesi beklenmektedir.

Kayak merkezlerinin ve tesislerinin doğal, sosyal ve ekonomik anlamda negatif etkilerini en

aza indirerek de sürdürülebilir bir seviyede faaliyetlerine devam etmesi mümkün olmaktadır.

Turistlerin, menfaat sahiplerinin ve doğal çevrenin ihtiyaçlarını dengelemek için

benimsenebilecek birçok işletme stratejisi bulunmaktadır. Kayak merkezlerinin işletilebilmesi

için önemli miktarda enerji harcandığı ve doğal çevrede değişiklikler yapıldığı yadsınamaz bir

gerçektir.

Ancak, enerji tüketimi konusunda en yüksek paya sahip olan lift olanaklarının yenilebilir enerji

ile çalıştırılması, daha sessiz ve daha verimli hale getirilmesi enerji tüketimini düşürürken;

görüntü kirliliği açısından da sökülebilir telesiyej kullanımı ve makine aksamının yeraltına

taşınması iyileştirici yöntemler arasında gösterilmektedir. Yapay kar düzeneklerinde de

9

yenilebilir enerji kullanılması ve karın sadece saf su ve hava ile üretilmesi ve bu üretim

sürecinde kullanılan su miktarının denetlenmesi doğal çevreye etkiyi en aza indirebilecek

yöntemlerdendir. Yapay kar sistemleri, doğal kar miktarı az olduğu dönemlerde kayakçıların

araziye verdiği zararı azaltmakta ve bitki türlerini sert kış şartlarından korumaktadır. Burada

dikkat edilmesi gereken nokta, yapay kar kullanımıyla birlikte su ve bitki besin miktarlarındaki

artışın bazı bitki türlerini etkileyecek olmasıdır. Bu nedenle yapay kar kullanımının kontrollü

bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bunun dışında kayakçıları zorlayacak ve hazırlık

gerektirmeyen kayak rotaları belirlenerek pist ihtiyacı azaltılabilmekte, doğal çevreye etki en

aza indirilip aynı zamanda kayakçıların dikkatli yönetimi ile ormanlar ve vahşi yaşam

korunabilmektedir.

Kayak tesislerindeki kayak dışı alanlara bakıldığında, toplu taşımanın desteklenmesi ve talebin

bu yöne kaydırılması ile trafiğe kapalı alanların arttırılması yerel anlamda hava kirliliğinin

önemli ölçüde azalmasını sağlamaktadır.

Bugüne kadar sektörde daha kolay yapay kar üretebilmek için suya çeşitli kimyasallar atıldığı,

doğal kaynak sularının yataklarının değiştirildiği ve yeni pistler yaratmak için ağaçların

kesildiği gözlemlenmiştir. Ayrıca kış döneminde oluşan trafik hava kirliliğini arttırmış ve kayak

bölgesinin aşırı gelişimi nedeniyle yerel emlak fiyatlarında da ciddi yükselişler kaydedilmiştir.

Buna rağmen, birçok kayakçı ve sektör çalışanı, kayak sporunun çevreye olumsuz etkilerinden

habersiz olmakla birlikte bu sporun doğal çevre ile iç içe olduğundan dolayı doğaya herhangi

bir zararı olduğunu da düşünmemektedir.

Kış turizminden ve özellikle kayak turizminden faydalanmak isteyen turistler için, gitmeyi

planladıkları tesislerin yukarıda belirtilen iyileştirmelere önem vermesi ve sağduyulu turizmi

teşvik etmesi ilerleyen dönemlerde bir tercih sebebi olacağı öngörülmektedir. Aşağıdaki

grafikte turistlerin kayak merkezlerini tercih ederken önem verdiği seçenekler yüzdesel olarak

sıralanmıştır. (Örn: Yeteneğe göre pist imkânlarının oluşu, turistlerin %96’sı için tercih sebebi

olarak gösterilmiştir.)

Grafik 2-2: Turistlerin kayak merkezi tercihlerindeki önemli faktörler

10

Hâlihazırda turistlerin tercih sürecindeki ağırlıklı faktörler yeteneğe göre pist imkânı ve toplam

pist uzunluğu gibi kayak ile ilgili olanlar olurken, manzara ve tesisin görünüşü, geleneksel

ortam atmosferi ve tesisin saygınlığı gibi etkenler de ön planda tutulmaktadır. Tesislerin

yürüttüğü çevresel faaliyetler kayakçılar tarafından tercih sürecinde fazla önem arz etmezken,

bu konuda bilinçlendirilmeleri durumunda ilerleyen dönemlerde bu faktörü de göz önünde

tutacakları öngörülmüştür.

3 TÜRKİYE’DE TURİZM SEKTÖRÜ

2013 yılı gayrı safi yurt içi hâsılası 820 milyar ABD Doları olan Türkiye’de turizm gelirlerinin

toplam büyüklüğü 32 milyar ABD Dolarıdır. Turizm gelirlerinin GSYİH ve ihracat içindeki

payı aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.

Tablo 3 1: Turizmin GSYİH ve İhracattaki payı

Türkiye Otelciler Federasyonu’nun

yayınlamış olduğu turizm raporuna göre,

Akdeniz pazarında İspanya ve Yunanistan

uzun yıllar boyunca, Türkiye’ye göre

oldukça fazla sayıda yabancı ziyaretçi

çekmekteydi. Çekilen yabancı ziyaretçi

açısından 1970 yılında İspanya;

Türkiye’nin 21 katı hacme ulaşmıştı. Yine

aynı dönemde Yunanistan ise, Türkiye’nin

2 katı ziyaretçi hacmine sahipti.

Kaynak: Veronica Tong, "Merkez Seçimlerinde Kayak Turistlerinin Sorumlu Turizm Konuları Hakkında Bilgi Seviyesi Araştırması", 2007

96

89 87 8580 79 79

60

53

42

29 28

21

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yeteneğe göre pistlerin

imkanı

Manzara ve tesisin

görünüşü

Aktarım süresi

Tesisin saygınlığı

Fiyat Pist uzunluğu

Geleneksel ortam

Suni kar kapsama

alanı

Çocuklar için sunulan

hizmetler

Kayak yapmayanlar

için

aktiviteler

Tesisin yürüttüğü çevresel

faaliyetler

Pist dışı kayak imkanı

Trafiğe kapalı alan

%

29,3%

27,0% 27,7%

21,7%

19,5% 19,2%

24,5%

21,9%20,8%

19,0%

21,3%

4,5% 4,4% 4,2%3,5% 3,2% 3,4% 4,1% 3,4% 3,6% 3,7%3,9%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Turizm gelirlerinin ihracat içindeki payı Turizm gelirlerinin GSYH içinde payı

11

Bir zamanlar 21 kat olan İspanya ile Türkiye arasındaki bu fark, 2012 yılında 1,6 kata gerilemiştir. Bir

zamanlar, Türkiye’nin 2 katı kadar ziyaretçi alan Yunanistan, aynı yılda, Türkiye’nin yarısına

gerilemiştir.

Türkiye’nin öne çıktığı turizm türleri arasında deniz turizmi öne çıkarken, bunun yanı sıra

kültür ve tarih, doğa, spor, termal ve kongre turizmleri de gün geçtikçe önem kazanmaktadır.

2013 yılında ülkeye gelen yabancı turist sayısı 33,8 milyona ulaşmıştır. 2015 yılı sonunda

Türkiye’ye giriş yapan yabancı turist sayısının %8 YBBO ile 41,8 milyona ulaşması

beklenmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 2013 yılında turizm sektörü

gelirleri, geçen yıla göre % 11 artarak 32,3 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Toplam

turizm gelirlerinin % 79’’u yabancı ziyaretçilerden, % 21’i ise yurt dışında ikamet eden

vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Yıllar itibariyle Türkiye’ye giriş yapan yabancı turist

sayıları aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.

Grafik 3 1: Yıllar itibariyle Türkiye’ye giriş yapan yabancı turist sayısı

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2013.

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2013 verilerine göre, Türkiye’yi ziyaret eden yabancı ülke

vatandaşları arasında Almanya %16’lik payı ile birinci sırada yer alırken, Rusya %11 ile ikinci

sırada, İngiltere ise %8 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

13.701

17.202

20.522 19.275

23.017

26.431 27.347 28.510

31.324 31.342

33.827

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Milyo

n K

işi

Yabancı Turist Sayısı

12

Grafik 3 2: Turistlerin milliyet dağılımı

Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin milliyetlere göre dağılımı ve tercih ettikleri ilk 5 bölge

aşağıda sunulmuştur. Bu bölgeler arasında en fazla tercih edilen bölge ise, özellikle deniz

turizminin önemli merkezi olan Antalya’nın Alanya ilçesidir.

Grafik 3-1: Türkiye’de tercih edilen beş bölge

Yabancı turistlerin Türkiye’ye geliş nedenleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Geliş

nedenleri arasında gezi ve eğlence amaçlı gelişlerin oranı %48’dir. İkinci sırada ise, yakınları

ya da arkadaşları ziyaret amacıyla gelişler yer almaktadır. Önümüzdeki yıllarda Türkiye’deki

kongre turizmi ve spor turizminin Türkiye’de gerçekleşecek uluslararası organizasyonlar

doğrultusunda turizm sektöründeki payının artması ve bu sebeple Türkiye’yi ziyaret eden

yabancı turist sayısının da artması beklenmektedir.

16%

11%

8%

5%4%

52%

Almanya Rusya İngiltere

Bulgaristan Gürcistan Diğer

19%

16%

14%13%

13%

25%

Alanya Kemer Manavgat/Side İstanbul (Merkez) Bodrum Diğer

13

Tablo 3 2: Yabancı turistlerin Türkiye’ye gelme sebepleri

2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu verilere göre, 2003-2013

dönemi arasında yerli ve yabancı turistlerin dağılımı aşağıdaki sunulmuştur.

Tablo 3-1: Yerli ve Yabancı Turist Sayısındaki Gelişim

Yıl Yabancı

Turist Sayısı Değişim

(%) Yerli Turist

Sayısı Değişim

(%)

2003 16.302.053 - 2.600.634 - 2004 20.262.640 24% 3.059.644 18% 2005 24.124.501 19% 3.601.880 18% 2006 23.148.669 -4% 3.872.721 8% 2007 27.214.988 18% 4.197.907 8% 2008 30.979.979 14% 4.548.855 8% 2009 32.006.149 3% 4.658.172 2% 2010 33.027.943 3% 4.517.091 -3% 2011 36.151.328 9% 4.826.800 7% 2012 36.463.921 1% 5.121.457 6% 2013 39.226.226 8% 5.398.752 5%

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2014.

TÜRKİYE TURİZM TÜRLERİ

3.1.1 KIŞ TURİZMİ

Türkiye’de kış turizminin önemli noktaları Bursa Uludağ, Erzurum Palandöken, Bolu

Kartalkaya, Kars Sarıkamış ve Kayseri Erciyes kayak merkezleridir. 1933’te ilk oteli ve

muntazam şose yolu yapılan Uludağ’ın ardından, bu önemli merkezlerden sırasıyla 1989’da

Erciyes, 1991’de Sarıkamış, 1993’te Palandöken ve 1997’de Kartalkaya kayak merkezi ilan

edilmiştir.

Kış turizmine yönelik kaynakların iç ve dış turizm adına değerlendirilmesi amacıyla Bakanlar

Kurulu, Turizm Teşvik Kanunu’na dayanarak 12 adet kış sporları yapılabilecek bölgeyi “Kış

Sporları Turizm Merkezi” olarak ilan etmiştir.

Yabancı Turistlerin Türkiye'ye Gelme Sebepleri (%)

Gezi, Eğlence 48,1

Ziyaret 5,3

Dini 4,0

Toplantı,Konferans, Kurs, Seminer 3,9

Transit 3,5

Görev 2,4

Sportif İlişkiler 2,2

Kültür 1,2

Sağlık 0,9

Eğitim 0,6

Alışveriş 0,6

Ticari İlişkiler, Fuar 0,4

Diğer 9,1

Kay nak: TÜİK

14

Resim 3 1: Türkiye’de kayak merkezleri

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizmi çeşitlendirme hedefi doğrultusunda

gerçekleştirilen alt yapı, çevre, tanıtım ve yatırım faaliyetleri özellikle Orta ve Doğu

Anadolu’da Palandöken (Erzurum), Erciyes (Kayseri), Sarıkamış (Kars) gibi kış ve dağ turizmi

merkezlerinde yoğunluk kazanmaktadır. Bu merkezler kış sezonunda yerli ve yabancı turistleri

ağırlamaktadır. Yabancı turistler, özellikle Rusya, Ukrayna, Azerbaycan, İran, Gürcistan ve

Hollanda’dan gelmektedir.

Bu çalışmalar sonucunda Palandöken kış turizmi alanında geleneksel kayak merkezi olan

Uludağ’ın en büyük rakibi durumuna gelmiştir. Erciyes’teki konaklama tesislerinin doluluk

oranları da sezonda %100’e yaklaşmıştır. Sekiz ay süren sezonu ve kayak için ideal doğal

özellikleriyle Palandöken ve Erciyes’e yatırımlar artarken, Sarıkamış da geleceğin önemli

kayak merkezlerinden biri olma potansiyeline sahiptir.

Son zamanlarda Türkiye’de Uludağ’ın ardından en önemli ikinci eğlence ve kayak merkezi

durumuna gelen Palandöken’e gelen turist sayısı giderek artarken, bölge yatırımcıların da ilgi

odağı haline gelmiştir. Kayak için en uygun olan kristal karın 6 ay süreyle yerde kaldığı

Sarıkamış ise, çam ormanları içindeki kayak pistiyle Türkiye’deki kış turizminin önemli bir

merkez olmaya hazırlanmaktadır.

Türkiye’deki kayak merkezlerinde bulunan otellerde ve konaklama tesislerinde bulunan çeşitli

aktiviteler ve imkânlar (disko-bar, oyun salonları, yüzme havuzları ve spa hizmetleri vs.)

turistlerin daha keyifli zaman geçirmesine olanak tanımaktadır. Örneğin Palandöken kayak

1

Bitlis

Bolkar

BozdağBudi

Elmadağ

ErciyesHazarbaba

Ilgaz

Kartalkaya

Kartepe

Palandöken

Sakaltutan

Saklıkent

Sarıkamış

Sivrice

Uludağ

Zigana

Bingöl

Kop Dağı

HasandağDavraz

ArtvinLadik

15

merkezinin en önemli özelliklerinden biri, ışıklandırma yapıldığı için gece müzik eşliğinde

kayak yapılabilmesidir.

Bugün Türkiye’de bulunan yaklaşık 7.500 kış turizmi yatak kapasitesinin artırılarak 25.000

düzeyine çıkarılması ve kayak turizminin bu yörelere kaydırılması planlanmaktadır. Turizmde

aşama yapmış Fransa ve İtalya gibi Akdeniz ülkeleri ile Avusturya örnek alındığında dağ ve kış

turizmine hizmet veren yatak sayısı toplamının genel yatak sayısı içinde 1/2 ile 1/4 oranında

yer tuttuğu görülmektedir. Türkiye için ise bu oranın önümüzdeki 5 yıllık dönemde 1/10

düzeyinde olması planlanmaktadır.

3.1.2 KÜLTÜR VE TARİH TURİZMİ

Kültür ve tarih turizmi, doğal ve tarihsel kültür varlıklarını, kültürel etkinlikleri ve güncel sanat

eserlerinin yanı sıra, bazı sosyo-ekonomik olguları turistik bir formda ziyaretçilerin hizmetine

sunan bir turizm türüdür. Bu sebeple sadece tarihsel olan olguları değil, aynı zamanda güncel

değerleri de içeren bir turizm türüdür.

Uluslararası seviyede önem arz eden ve korunmaya değer doğal oluşumlar, anıtlar ve sit alanlar

“Dünya Mirası” olarak değerlendirilmektedir. Tüm insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen

değerleri ortak bir geçmiş olarak benimsemek, tanıtmak ve gelecek nesillere bu mirası aktarmak

için UNESCO 1972 yılında Paris'te toplanan 16. Genel Konferansında "Dünya Kültürel ve

Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme"yi kabul etmiştir. Türkiye, bu sözleşmeyi 23

Mayıs 1982 tarihinde onaylamıştır. Günümüz itibariyle UNESCO tarafından tanımlanmış 981

adet Dünya Mirası bulunmaktadır.

UNESCO Dünya Mirası geçici listesinde Türkiye’den çok sayıda önemli yer bulunmakta olup,

bunlar arasında Efes, Karain Mağarası, Sümela Meryem Ana Manastırı, Alahan Manastırı, Aya

Nikola Kilisesi, Harran ve Şanlıurfa, Ahlat Mezartaşları, Van Urartu ve Osmanlı Kaleleri,

Diyarbakır Kalesi ve Surları, Selçuklu Kervansarayları, Konya Selçuklu Uygarlığı başkenti,

Alanya Kalesi ve Tersanesi, Mardin Kültürel Peyzaj, Bursa ve Cumalıkızık, Aziz Pavlos

Kilisesi, İshak Paşa Sarayı, Kekova, Güllük Dağı, Afrodisyas Arkeolojik Ören Yeri,

Çatalhöyük Neolotik Ören Yeri, Perge Arkeolojik Ören Yeri, Beyşehir, Hatay St. Pierre

Kilisesi, Bergama, Göbeklitaş Arkeolojik Alan, Ani Tarihi Kenti, Aizanoi Antik Kenti, Beçin

Ortaçağ Kenti, Birgi Tarihi Kenti, Gordion, Hacı Bektaş Veli Türbesi, Hekatomnos Anıt Mezarı

Ve Kutsal Alanı, Niğde'nin Tarihi Anıtları, Mamure Kalesi, Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi,

Yesemek Taşocağı Ve Heykel Atölyesi, Zeugma Arkeolojik Sit Alanı bulunmaktadır.

Tarih ve Kültür turizmi kapsamında Türkiye’de en çok ziyaret edilen müzeler ve ören yerleri

ile ziyaretçi sayıları aşağıdaki tablolarda verilmiştir:

16

Tablo 3 4: Türkiye’de turizm geliri elde edilen ören yerleri ve müzeler listesi

3.1.3 DENİZ TURİZMİ

Dört ayrı denize kıyısı olan Türkiye, gerek kıyı turizmi gerekse yat turizmi açısından büyük bir

potansiyele sahiptir.

Tablo 3 5: Mavi Bayraklı plaj listesi

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2013.

Deniz turizminin yoğun olduğu dönemler, mevsimsel özellikleri sebebiyle Nisan-Ekim

aylarıdır. Ege’de İzmir, Çeşme, Ayvalık, Kuşadası, Bodrum, Datça, Bozburun, Marmaris,

Göcek, Fethiye ile Akdeniz’de Kalkan, Kaş, Finike, Kemer, Antalya ve Mersin gibi yöreler,

Türkiye deniz turizminde öne çıkan yerlerdendir. 2013 yılı itibariyle Türkiye’de 383 adet mavi

bayraklı plaj ve 21 adet mavi bayraklı marina bulunmaktadır.

3.1.4 DOĞA TURİZMİ

Türkiye, sahip olduğu zengin doğal değerler ile doğa turizmine yönelik büyük bir potansiyeli

de bünyesinde barındırmaktadır. Doğa turizmi üç ana başlık altında incelenebilir:

Yayla Turizmi

Botanik Turizmi

Mağara Turizmi

İ l İ smi Mavi Bayraklı

Plaj Sayısı Antalya 197

Muğla 84

Aydın 25

İzmir 36

Balıkesir 19

Çanakkale 6

Mersin 9

Tekirdağ 1

Düzce 1

İstanbul 3

Kocaeli 2

Müze Adı İl İsmi Ziyaretçi Sayısı (2010)

Topkapı Müzesi İstanbul 2.995.000

Ayasofya Müzesi İstanbul 2.760.000

Mevlana Müzesi Konya 1.670.000

Noel Baba Müzesi Antalya 445.000

Kariye Müzesi İstanbul 370.000

Arkeoloji Müzesi İstanbul 370.000

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Ankara 345.000

Hacı Bektaş Müzesi Nevşehir 270.000

Sualtı Arkeoloji Müzesi Muğla 265.000

Efes Müzesi İzmir 245.000

Kay nak: Kültür v e Turizm Bakanlığı

Ören Yeri İ l İsmi Ziyaretçi Sayısı (2010)

Efes İzmir 1.845.000

Hierapolis Denizli 1.450.000

Göreme Nevşehir 780.000

Kaymaklı Nevşehir 430.000

Myra Antalya 425.000

Aspendos Antalya 400.000

Troya Çanakkale 385.000

Alanya Kalesi Antalya 335.000

Bergama İzmir 265.000

St. Jean İzmir 260.000

Kay nak: Kültür v e Turizm Bakanlığı

17

Sahip olduğu uygun iklimsel özellikler, peyzaj değerleri ve kırsal öğelerin ağırlık kazandığı

geleneksel yaşam biçimi, yayla turizmi açısından ülkeyi elverişli hale getirmektedir. Turizm

Bakanlığı tarafından, Türkiye’nin yayla turizminde ziyaretçilerin kalış sürelerinin uzatılması ve

bu turizm türünün desteklenmesi amaçlı olarak Yayla Turizmi Gelişme/Eylem Bölgeleri’nin

belirlendiği bir Turizm Stratejisi oluşturulmuştur. Türkiye’deki yayla turizm merkezleri

yandaki tabloda özetlenmektedir.

Tablo 3-2: Yayla turizm merkezleri

İ l İ smi Yayla Turizm

Merkezi

Sayısı Ordu 6

Trabzon 5

Giresun 3

Sinop 3

Antalya 1

Düzce 1

Rize 4

Gaziantep 1

Tokat 1

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, 2013.

Botanik turizmi ise, birbirinden farklı bitki çeşitlerini ve coğrafi özellikleri incelemek üzere

oluşmuş olan bir turizm şeklidir. Değişik coğrafi özellikleri, coğrafi farklılığın getirdiği iklim

çeşitliliği, üç kıta arasında doğal bir köprü olması gibi sebeplerle Anadolu Yarımadası, dünyada

benzerine az rastlanan bir bitki çeşitliliğine sahiptir.

Avrupa’nın tamamında var olan bitki türlerinin sayısı yaklaşık olarak 12.000 adet iken bu sayı

Türkiye’de 9.000 civarındadır. Bu durum ülkede botanik turizminin sahip olduğu büyüme

potansiyelini göstermektedir.

Doğa turizminin diğer bir alt başlığı olan mağara turizmi ile ilgili olarak, Türkiye’deki

mağaralar, ülke turizmi açısından büyük önem arz etmektedir. Türkiye’nin %40’ı, mağara

oluşumları açısından önemli bir nitelik olan karstlaşmaya uygun kayalardan oluşmaktadır.

Erimeye uygun kayaların kapladığı alan ve bu alanlarda tespit edilen mağara sayısının oranına

göre Türkiye’de 20.000’den fazla mağaranın bulunabileceği öngörülmektedir.

Sayısal olarak, Türkiye’de toplam 21 ayrı ilde 31 adet Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı

mağara bulunmaktadır. Bunların 12’si direkt ziyaretçi girişine, 12’si donanımla ve rehber

eşliğinde girişlere ve 7’si ise donanımla ve profesyonel ziyaretçi girişlerine uygundur.

18

3.1.5 SPOR TURİZMİ

Son yıllarda turizmle ile ilişkisi gittikçe artan sportif aktivitelerin, Türkiye turizm sektörüne

önemli ölçüde katkıda bulunması beklenmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2009 yılında

gerçekleştirdiği çalışmaya göre ‘Sportif aktiviteler/ilişkiler’ amacı ile Türkiye’yi ziyaret eden

yabancı turist sayısı yaklaşık 325.000 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu rakam Türkiye’ye 2008

yılında gelen toplam yabancıların % 1,2’sini oluşturmaktadır. Turizme katkıda bulunan bazı

ana spor dalları golf, kayak, dağcılık, rafting, hava sporları ve su altı dalıştır.

3.1.6 TERMAL TURİZMİ

Türkiye jeotermal kaynak zenginliği ve potansiyeli açısından dünyada ilk yedi ülke arasında

yer almakta olup, Avrupa’da ise ilk sıradadır. Termal turizmi, 12 ay turizm yapma imkânı,

tesislerde yüksek doluluk oranına ulaşılması, yüksek istihdam oluşturulması ve diğer alternatif

turizm türleri ile kolay uyum sağlayarak bölgesel turizmin gelişmesinin sağlanması açısından

önemli bir potansiyele sahiptir.

2010 yılı verilerine göre Türkiye’de 46 ilde 200 civarında kaplıca tesisi bulunmaktadır. Kültür

ve Turizm Bakanlığı’ndan termal turizm amacına yönelik olarak Turizm Yatırım Belgesi almış

10 tesisin toplam yatak sayısı 2.461, Turizm İşletme Belgesi almış 30 tesisin yatak sayısı ise

8.562’dir. Yaklaşık olarak 16.000 yatak kapasiteli 156 tesis ise yerel idare tarafından

belgelendirilmiştir.

Tablo 3-3: Türkiye’deki Termal Tesisler

İ l İsmi Turizm Bakanlığı Onaylı Termal Tesisler

Afyon 2 adet 5 yıldızlı otel

Amasya 1 adet 2 yıldızlı otel

Ankara1 adet 5 yıldızlı, 3 adet 3 yıldızlı ve 1 adet 2

yıldızlı otel

Aydın 1 adet 3 yıldızlı otel

Balıkesir2 adet 5 yıldızlı, 2 adet 4 yıldızlı ve 1 adet 3

yıldızlı otel

Bolu 1 adet 4 yıldızlı otel

Bursa 1 adet 5 yıldızlı otel, 1 adet 4 yıldızlı otel

Çorum 1 adet 4 yıldızlı otel

Denizli 2 adet 5 yıldızlı otel, 3 adet 4 yıldızlı otel

Hatay 1 adet 5 yıldızlı otel

İzmir 2 adet 5 yıldızlı otel

Kırşehir 1 adet 3 yıldızlı otel

Manisa 1 adet 4 yıldızlı otel

Nevşehir1 adet 5 yıldızlı ve 2 adet 4 yıldızlı, 1 adet 3

yıldızlı ve 1 adet 2 yıldızlı otel

Samsun 1 adet 4 yıldızlı otel

Kay nak: Türkiy e Kültür v e Turizm Bakanlığı

19

3.1.7 KONGRE TURİZMİ

Türkiye’nin jeopolitik önemi, Avrupa ve Asya’nın birleştiği yerde konumlanması, ülkeyi

toplantı ve kongreler için son derece uygun bir mekân yapmaktadır.

Birinci sınıf otel konaklama ve konferans tesisi zenginliği ve konumu gereği dünyanın belli

başlı şehirlerine kolayca ulaşım, Türkiye’yi bu tarz turizm aktiviteleri için öne çıkaran etkenler

arasındadır.

Bunlara ek olarak, son derece elverişli iklimsel özellikler ve alternatif diğer ülkelere göre

sağlanan düşük maliyet avantajından da söz edilebilir. Türkiye’de kongre turizmi için, yurt

genelinde bu tarz turizmi destekleyici yatırımlar ve gelişmeler halen devam etmektedir.

Türkiye, Avrupa ülkelerine yakınlığı ve egzotikliği ile ideal bir merkezdir. İzmir, Antalya ve

Ankara'ya transfer bağlantısı ve direkt uçuş imkânıyla, Türk Havayolları ve diğer ulusal

havayolu şirketlerince Türkiye’ye Avrupa genelinden iki ile üç saat içinde ulaşmak

mümkündür.

Turizm Bakanlığı tarafından onaylı kongre merkezleri aşağıda tabloda sunulmaktadır.

Tablo 3-4: İl bazında kongre merkezleri toplam kapasitesi

İ l İsmi Toplam Kapasite (kişi)

Afyon 3.100

Adana 2.600

Ankara 12.750

Antalya 26.000

Aydın 5.400

Balıkesir 1.100

Bolu 700

Düzce 80

Bursa 5.100

Çanakkale 750

Denizli 3.250

İstanbul 45.000

İzmir 11.000

Konya 600

Muğla 8.250

Nevşehir 2.000

Rize 150

Samsun 1.150

Tokat 850

Toplam 130.000

Kay nak: Kültür v e Turizm Bakanlığı

20

3.1.8 İNANÇ TURİZMİ

Farklı turizm çeşitlerine sahip Türkiye’de diğer önemli bir turizm alanı da, her yıl binlerce turist

çekmekte olan inanç turizmidir. Yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği önemli yerler arasında;

Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi, Antalya Aziz Nicolaus Kilisesi, Alanya Aya Yorgi Kilisesi,

Kapadokya, Efes, Hatay, İstanbul Ayasofya Müzesi, İstanbul Süleymaniye Camii, Kariye

Müzesi, Topkapı Sarayı, İzmir Meryem Ana Evi, Trabzon Sümela Manastırı gibi inanç

merkezleri bulunmaktadır.

4 ERZURUM VE ERZURUM’DA TURİZM SEKTÖRÜ

ERZURUM’A GENEL BAKIŞ

Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kenti olan Erzurum, kuzeyden Artvin-Rize, batıdan

Bayburt ve Erzincan, güneyden Bingöl ve Muş, doğudan Kars illeri ile çevrilmiş olup

yüzölçümü 25.331 kilometrekaredir. Erzurum aynı zamanda Türkiye’nin yüzölçümü olarak en

büyük dördüncü ilidir.

Resim 4-1: Erzurum’un konumu

Erzurum ili, doğu-batı yönünde ovalık (Pasinler-Erzurum ovaları) ve kuzey-güney yönünde

dağlık görünüşte olup, deniz seviyesinden 1.850-1.980 m. yükseklikte eğimli bir arazide

bulunmaktadır.

a) İklimi

Deniz etkisinden uzak olması nedeniyle, Erzurum’da karasal iklim özellikleri hüküm

sürmektedir. Dondurucu ve uzun kışlar, kısa ve serin yazlar hakimdir. İlin kuzeyinde yüksekliği

1

21

1.000-1.500 metrelere inen vadi içlerinde mikroklima sahalarına rastlanır. Yağışlar, ilkbahar ve

yaz mevsimlerde gözlenmektedir. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 1954-2013 arası

aylık ortalama değerlerine göre; yıl içinde sıcaklığın kış aylarında -37,2 derece ile yaz aylarında

36,5 derece arasında değiştiği gözlenmektedir. Ortalama olarak da Aralık, Ocak, Şubat ve Mart

ayları olmak üzere yılın dört ayı sıcaklık 0 derecenin altındadır.

Tablo 4-1: Erzurum Aylık Ortalama Hava Durumu

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ortalama Sıcaklık (°C) -9.4 -8.1 -2.3 5.4 10.6 14.9 19.3 19.3 14.5 7.9 0.6 -6.2

Ortalama En Yüksek

Sıcaklık (°C) -4.0 -2.5 2.7 11.2 16.8 21.8 26.6 27.2 22.6 15.3 6.7 -1.1

Ortalama En Düşük Sıcaklık

(°C) -14.3 -13.0 -7.0 0.1 4.1 7.1 11.0 10.8 6.0 1.4 -4.2 -10.6

Ortalama Güneşlenme

Süresi (saat) 3.1 4.2 5.0 6.3 8.0 10.3 11.2 10.7 9.0 6.7 4.7 2.9

Ortalama Yağışlı Gün

Sayısı 11.6 11.2 12.8 14.4 16.5 10.9 6.6 5.3 4.9 9.6 9.2 11.1

Ortalama Yağış Miktarı

(kg/m2) 19.8 23.1 31.8 53.4 68.8 46.6 25.5 16.5 21.6 43.0 31.1 20.8

En Yüksek Sıcaklık (°C) 7.9 10.6 21.4 26.5 29.1 32.2 35.6 36.5 33.3 27.0 17.8 14.0

En Düşük Sıcaklık (°C) -36.0 -37.0 -33.2 -22.4 -7.1 -5.6 -1.8 -1.1 -6.8 -14.1 -34.3 -37.2

b) Yağış

Erzurum’da yıllık yağışın %36,4’ü ilkbaharda, %23,5’i sonbaharda, %22,3’ü yaz mevsiminde

ve %17,8’i ise kış mevsiminde kar olarak düşmektedir. Ayrıca karın yerde kalma süresi de

oldukça uzundur (120 gün civarındadır).

c) Rüzgâr

Erzurum’da ortalama rüzgâr hızı 2,6 m./saniye’dir. İlde rüzgâr hızının en düşük olduğu dönem,

1,9 m/saniye ile Aralık, en yüksek olduğu dönem 3,1 m/saniye ile Temmuz ayıdır.

d) Nehirler ve Göller

Erzurum, Çoruh, Aras ve Fırat havzalarının birleşme alanında yer alması nedeniyle yerüstü ve

yer altı su kaynakları bakımından çok zengindir. Bu üç havza, ana akarsu kaynağını

Erzurum’daki dağlardan alır. Ayrıca; Erzurum, göl bakımından da zengindir. En büyük ve

önemli göl olan Tortum Gölü, 6,6 kilometrekarelik bir alanı kaplar. Aynı zamanda, Sırlı Çayı

üzerinde, sulama ve enerji üretmek amacıyla inşa edilmiş Kuzgun Barajı mevcuttur.

22

Resim 4-2: Erzurum Şehri Genel Görünüm

4.1.1 NÜFUS, DEMOGRAFİK GÖSTERGELER, İDARİ DURUMU

TÜİK tarafından açıklanan 2013 verilerine göre, Erzurum ili 766.729 kişilik nüfusa sahiptir.

Erzurum nüfusu, yoğun göç sebebiyle 2013 yılında 2012 yılına göre %1,48 küçülmüştür. İl

nüfus yoğunluğu km2 başına 30 kişidir. Erzurum’da kadın ve erkek sayısı eşite yakındır. Bir

hanede ortalama 4,4 kişi yaşamaktadır. Tablo 4.2’de Erzurum ili demografik detayları

verilmiştir.

Tablo 4-2: Erzurum demografik göstergeler

Erzurum Demografik Göstergeler Erzurum

Toplam Nüfus 766.729

Şehirli nüfus sayısı -

23

Şehirli nüfus yüzdesi -

Kırsal nüfus sayısı -

Kırsal nüfus yüzdesi -

Kadın nüfusu 382.714

Kadın nüfusu yüzdesi 49,99%

Erkek nüfusu 384.015

Erkek nüfusu yüzdesi 50,01%

Yıllık ortalama nüfus artışı -%1,48

Nüfus Yoğunluğu %30

Hane halkı başına ortalama kişi 4,4

Kaynak: TÜİK, 2013

Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Yakutiye, Palandöken, Aziziye ve Horasan’dır.

Erzurum‘daki ilçe sayısı 20, mahalle sayısı ise 1182’dir. Erzurum’da Erzurum Büyükşehir

Belediyesi’nin yanında 20 adet ilçe belediyesi bulunmaktadır.

4.1.2 SOSYO- EKONOMİK DURUMU

Erzurum ili halkının ana gelir kaynakları arasında turizm, hayvancılık ve tarım bulunmaktadır.

Erzurum ili; şehirleşme oranı, yıllık nüfus artış hızı, kişi başına gayri safi yurtiçi hâsıla ve sanayi

iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranı bakımından sanayisi gelişmiş illerin

ortalamalarının altındadır. Tarım kolunda çalışanların toplam istihdama oranı ise Türkiye

ortalamasının üstündedir. Erzurum ilinde tarımsal işletmeler genellikle bitkisel ve hayvansal

üretimi birlikte yapmaktadır. Erzurum’da büyük ölçüde öz tüketime yönelik olarak üretilen

hububatın yanında ağırlıklı iktisadi faaliyet hayvancılıktır.

4.1.3 EĞİTİM DURUMU

Erzurum’da okuryazarlık oranı, Türkiye ortalamasının altındadır. Erkek okuryazarlık oranı

%97,7 ile %98,7 olan Türkiye ortalamasına yakın bir değerde iken, kadın okuryazarlık oranı

%88,5 ile %93,4 olan Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır (TÜİK, 2013).

Ancak Erzurum’da ilköğretimde okullaşma oranı, Türkiye’de ilköğretimde okullaşma oranına

eşittir. Erzurum ilinin 2012-2013 öğretim yılında ilköğretimde okullaşma oranı %98,86,

ortaöğretimde okullaşma oranı ise %55,01 olarak gerçekleşmiştir. 2009 – 2012 yılları arasında

ilköğretimde okullaşma oranında %2,6, ortaöğretimde okullaşma oranında ise %6,36’lık bir

artış meydana gelmiştir. Erzurum’da 2013 yılında 1179 ilköğretim okulunda toplam 8.044

öğretmen 136.203 öğrenciye ders vermiştir.

Yüksek öğretim alanında, Erzurum ilinde 1957 yılında kurulmuş olan Atatürk Üniversitesi ile

2010 yılında kurulmuş olan Erzurum Teknik Üniversitesi bulunmaktadır. 2013 yılı itibariyle

Atatürk Üniversitesi’ne bağlı 20 adet fakülte, 7 adet enstitü, 3 adet yüksekokul ve 12 adet

meslek yüksek okulu bulunurken, Erzurum Teknik Üniversitesi’ne bağlı 6 adet fakülte, 3 adet

24

enstitü ve 1 adet yüksekokul bulunmaktadır. İldeki üniversitelere ilişkin akademik birimler

aşağıda tabloda sıralandığı gibidir:

Tablo 4-3: Atatürk Üniversitesi Akademik Birimler

Fakülteler Yüksekokullar Meslek

Yüksekokulları

Enstitüler

Ziraat Fakültesi Türk Musikisi Devlet

Konservatuarı

Adalet Meslek

Yüksek Okulu

Atatürk İlkeleri ve

İnkılap Tarihi

Enstitüsü

Fen Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor

Yüksekokulu

Erzurum Meslek

Yüksek Okulu

Fen Bilimleri

Enstitüsü

Güzel Sanatlar

Enstitüsü

Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller

Yüksekokulu

Horasan Meslek

Yüksek Okulu

Sağlık Bilimleri

Enstitüsü

İktisadi ve İdarî

Bilimler Fakültesi

Narman Meslek

Yüksek Okulu

Sosyal Bilimler

Enstitüsü

Tıp Fakültesi Pasinler Meslek

Yüksek Okulu

Türkiyat Araştırma

Enstitüsü

Diş Hekimliği

Fakültesi

Şenkaya Meslek

Yüksek Okulu

Kâzım Karabekir

Eğitim Fakültesi

Aşkale Meslek

Yüksek Okulu

Mühendislik Fakültes Hınıs Meslek Yüksek

Okulu

İlahiyat Fakültesi Oltu Meslek Yüksek

Okulu

Güzel Sanatlar

Fakültesi

Tortum Meslek

Yüksek Okulu

İletişim Fakültesi İspir Hamza polat

Meslek Yüksek

Okulu

Eczacılık Fakültesi Sağlık Hizmetleri

Meslek Yüksek

Okulu

Veteriner Fakültesi

Hukuk Faklültes

Oltu Yer Bilimleri

Fakültesi

Sağlık Bilimleri

Fakültesi

25

Tablo 4-4: Erzurum Teknik Üniversitesi Akademik Birimler

Atatürk Üniversitesi, 2013-2014 öğretim yılı itibariyle 83.362 öğrenciye eğitim vermektedir.

1958 yılında Ziraat ve Fen-Edebiyat Fakülteleriyle kurulan Üniversite’nin öğrenci sayısı, yıllık

incelendiğinde yeni fakülteler, yüksekokullar ve meslek yüksekokullarının açılmasıyla arttığı

görülmektedir. Lisans öğrencilerinin sayısındaki bu artışa paralel olarak lisansüstü öğrenci

sayısında da artış gözlenmektedir. Enstitüler bazında bir inceleme yapıldığında ise Fen

Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitüsünde öğrenci sayılarının arttığı görülmektedir. Erzurum

Teknik Üniversitesi ise, 2013-2014 öğretim yılı itibariyle 1.060 öğrenciye eğitim vermektedir.

Atatürk Üniversitesi, Erzurum şehrinin en önemli kaynaklarından biri olduğu gibi aynı

zamanda Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki en ileri düzeydeki bilim okuludur.

Erzurum ili görevli öğretim elemanı sayısı bakımından da zengin bir ildir. Bunda, Erzurum

Atatürk Üniversitesi’nin komşu üniversitelere göre daha köklü, daha büyük olmasının etkisi

büyüktür. Atatürk Üniversitesi’ne ek olarak, 2010 yılında Erzurum Teknik Üniversitesi

kurulmuştur. Aynı zamanda ETSO Araştırma, Geliştirme ve Yardımlaşma Vakfı aracılığıyla

Erzurum’da bir vakıf üniversitesi kurulması planlanmaktadır. Vakıf üniversitesi

projelendirilmesi konusunda 2010’da önemli adımlar atılmış bulunmaktadır.

Erzurum’da, Halk Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı kursa dayalı eğitim de mevcuttur ve bu

kapsamda çeşitli meslek kursları ve sosyal-kültürel kurslar vardır.

Mimarlık ve Tasarım

Fakültesi

Açıköğretim

Fakültesi

Su Ürünleri Fakültesi

Turizm Fakültesi

Fakülteler Yüksekokullar Enstitüler Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller

Yüksekokulu

Fen Bilimleri Enstitüsü

Fen Fakültesi Sağ lık Bilimleri

Enstitüsü

Mühendislik ve Mimarlık

Fakültesi

Sosyal Bilimler

Enstitüsü

İ ktisadi ve İ darî Bilimler

Fakültesi

Sağ lık Bilimleri Fakültesi

Spor Bilimleri Fakültesi

26

4.1.4 ULAŞIM YÖNÜNDEN ERZURUM

Erzurum kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânlarına sahip olup, ulusal ve uluslararası

taşımacılık sektörü açısından büyük öneme sahiptir. Aynı zamanda Trabzon, İskenderun ve

Mersin Limanları gibi Türkiye’nin kuzey ve güneyindeki önemli ticaret limanlarına karayolu

ve demiryolu bağlantısı ile denizyolu ulaşımına katkıda bulunmaktadır. Doğu illerinin en

büyüğü ve en gelişmişi olma özelliği sebebiyle, Türkiye’nin doğu bölgesi ile bağlantıda

Erzurum’un önemi büyüktür.

Resim 4-3: Erzurum taşımacılık ağları

a) Karayolu

Nüfus ve ekonomik faaliyetler açısından büyük şehirlerden uzak olması sebebiyle karayolları

gelişimi konusunda Erzurum’un nispeten dezavantajlı konumuna rağmen, son yıllarda

karayolları altyapısını geliştiren adımlar atılmıştır. Erzurum sınırları içerisinde 1.100 km.

devlet, 589 km. il yolu bulunmaktadır. İl yollarının 491 kilometresi asfalt, 32 kilometresi toprak,

66 kilometresi ise geçit vermez yollardan oluşmaktadır. Bölünmüş yollar ise 2014 yılı sonu

itibariyle 536,253 km. uzunluktadır.

Erzurum’dan ulusal ve uluslararası lojistiği ve ticareti geliştirebilmek için Erzurum merkezli

“Palandöken Lojistik Köy Projesi”nin inşaat çalışmaları devam etmekte olup 2014 yılı

27

içerisinde köy kurulumunun tamamlanması planlanmaktadır. Palandöken Lojistik Köyü’nün

faaliyete geçmesi ile mevcut durumda yaklaşık 200.000 ton/yıl olan taşıma miktarı, 437.000

ton/yıla çıkacaktır. Lojistik köyden otomobil, kömür, demir, un, tuğla, kiremit, konteynır,

seramik, gıda maddesi, su, içecek maddeleri, gübre, askeri taşımalar, yem, saman taşıması

yapılabilecektir. Bu proje, bölgede yıllardan beri devam eden göç sorununun ve bölgesel

kalkınma farklılıklarının da ortadan kaldırılmasına katkı sağlayacaktır. Bunun yanında, lojistik

köyle bölge illerinden komşu ülkelere ihracatta büyük artış kaydedilmesi ve bölgenin

uluslararası ulaşımda merkezi konuma gelmesi beklenmektedir. Lojistik Köy Projesi’nin hayata

geçirilebilmesi için gerekli çalışmalar devam etmektedir.

Şehirlerarası taşımacılık altyapısını geliştirmek amacıyla Erzurum ve bölgesini Karadeniz

Bölgesi’ne bağlayacak olan Kop Geçidi’ne (Kop Dağı) tünelinin temeli 2012 yılında atılmıştır.

2017 yılında hizmete açılması planlanan tünel ile birlikte bölgede ticaret ve turizmin canlanması

planlanmaktadır. Ayrıca, Kop Tüneli Karadeniz bölgesi ve İran arasında Erzurum’un geçit

görevi yüklenmesini sağlayacaktır.

Erzurum- Karadeniz arasında altyapı gelişimi adına hayata geçirilen bir diğer proje ise 2012

yılında temeli atılan Ovit Dağı Tüneli’dir. Yılın 6 ayı ulaşıma kapalı olan Ovit güzergahı, tünel

ile birlikte yıl boyunca hizmet verebilecektir. Yaklaşık 15 km’lik iki tünelden oluşan Ovit

Tüneli, tamamlandığında dünyanın en uzun 3. tüneli olacaktır. 2016 yılı başlarında hizmete

açılması planlanan tünel ile birlikte, Erzurum-Rize arası 45 km kısalarak 250 km’den 205

km’ye düşecektir. Bu proje ile Erzurum, Rusya, Ukrayna, Gürcistan ve Güneydoğu Anadolu

bölgesi arasında karayolu ve Trabzon Limanı vasıtasıyla deniz yolu ile ihracatı kolaylaştıracak

bir geçit görevi yüklenerek ticaret hacminin büyümesine önemli bir katkı sağlamakla birlikte

bölge turizminin de canlanmasına katkı sağlayacaktır.

Erzurum ve bölgeyi Karadeniz’e bağlayacak diğer tasarı halindeki projeler ise Tortum Gölü

(Uzundere) Tüneli, İspir Tüneli, Soğanlı Dağı Tüneli projeleridir. Proje veya yapım aşamasında

olan tünellerin hizmete açılması ile birlikte ulaşım altyapısı güçlenecektir. Bununla birlikte,

Ayder – Erzurum – Çat – Karlıova – Bingöl yolu projesinin tamamlanmasıyla birlikte ortalama

günlük trafik hacminin artması ve dolayısıyla Doğu Anadolu Bölgesi ile Güney Doğu Anadolu

Bölgesi arasındaki iç ticaretin gelişmesi beklenmektedir. Erzurum kara ve demiryolu

taşımacılık ağları ve gelişim eksenleri yukarıdaki şekilde detaylı olarak gösterilmiştir.

b) Demiryolu

Erzurum’da demiryolu uzunluğu 211 kilometredir. Bölgenin topoğrafik özellikleri, demiryolu

ile ulaşım gelişimi önünde bir engel teşkil etse de; Erzurum, İran, Azerbaycan, Gürcistan ve

28

Kafkaslar Bölgesi’nden Avrupa’ya uzanan demiryolu hattı üzerinde kavşak olma

özelliğindedir. Coğrafi özellikler sebebiyle Erzurum demiryolu hattı doğu-batı doğrultusunda

nispeten güçlü bir altyapıya sahipken, kuzey-güney doğrultusunda demiryolu bağlantısı

bulunmamaktadır. Trabzon Limanı- İran arasında demiryolu hattının geliştirilebilmesi için

ulaşım altyapı projeleri öneri halinde bulunmaktadır. Uygulamasına başlanacak bir diğer

önemli demiryolu projesi ise Sivas-Erzincan-Erzurum-Kars hızlı tren projesidir.

c) Havayolu

Erzurum Havalimanı uluslararası hava bağlantısına sahip olup, iç ve dış hat uçuşlarına açıktır.

2005 yılında hizmete açılan havalimanı, yıllık yaklaşık iki milyon yolcu kapasitesine sahiptir

ve aynı anda yedi uçağa hizmet verebilecek durumdadır. Erzurum Havalimanı vasıtasıyla

yurtiçinde Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa ve yurtdışında Almanya gibi çeşitli noktalara seferli

ve sefer dışı uçuşlar yapılabilmektedir. Yıllara göre Erzurum havayolu hareketliliği verileri esas

alındığında, Erzurum havayolunda iç hat yolcu sayısı, dış hat yolcu sayısından önemli bir farkla

daha yüksektir. Gelen ve giden iç hat yolcu sayısı her yıl artış göstermiştir. Ancak dış hat yolcu

sayısında, yıllara göre dalgalanmalar mevcuttur. Erzurum’da ağır kış koşulları yaşanmasına

rağmen, havaalanındaki teknik donanımlar vasıtasıyla hava koşullarına bağlı olmaksızın

uçakların iniş ve kalkışı mümkün olmaktadır. Erzurum’a ilişkin havayolu istatistikleri aşağıdaki

tablolarda sunulmaktadır.

Tablo 4-5: Erzurum tarifeli uçuş seferleri

Havayolu Şirketi Sefer Uçuşun Olduğu

Haftalık Gün Sayısı

Gidiş-Dönüş

Haftalık Sefer Sayısı

Anadolujet Erzurum-Ankara 7 18

Anadolujet Erzurum-İ stanbul 7 11

Onur Havayolları Erzurum-İ stanbul 7 7

Sunexpress Erzurum-İ zmir 3 3

Pegasus Erzurum-İ stanbul 7 7

THY Erzurum-İ stanbul 7 14 Kaynak: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 2014.

Tablo 4-6: Erzurum tarifesiz uçak ve yolcu sayısı (2012)

Aylar Uçuş İniş- Kalkış Sayısı Gelen Yolcu Sayısı Giden Yolcu Sayısı

Ocak 12 610 583

Ş ubat 21 767 1 811

Mart 14 1 784 867

Nisan 3 322 159

Mayıs 1 - 160

Haziran 11 857 662

Temmuz 12 939 986

Ağ ustos 10 986 738

Eylül 3 - 947

29

Ekim 3 - 570

Kasım 12 1 503 -

Aralık 11 795 -

Toplam 113 8 563 7 483

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tarifesiz Uçak İstatistikleri, 2012.

Tablo 4-7: Yıllara göre Erzurum havayolu hareketliliği

Yıllar Toplam İç

Hat Yolcu

Sayısı

İç Hat

Gelen

Yolcu

Sayısı

İç Hat

Giden

Yolcu

Sayısı

Toplam

Dış Hat

Yolcu

Sayısı

Dış Hat

Gelen

Yolcu

Sayısı

Dış Hat

Giden

Yolcu

Sayısı

Toplam

Yolcu

Sayısı

2004 198.679 91.696 106.983 19.305 8.747 10.558 217.984

2005 278.161 132.618 145.543 25.590 13.116 12.474 303.751

2006 428.581 215.294 213.287 24.432 11.809 12.623 453.013

2007 567.769 288.033 279.736 23.336 12.262 11.074 591.105

2008 502.054 253.276 248.778 25.544 13.671 11.873 527.598

2009 583.789 294.051 289.738 15.228 8.055 7.173 599.017

2010 749.999 379.297 370.702 15.083 7.583 7.500 765.082

2011 788.128 395.042 393.086 17.209 8.328 8.881 805.337

2012 772.700 389.362 383.338 16.520 8.734 7.786 789.220

2013 852.615 - - 23.505 - - 876.121

Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 2013.

4.1.5 TELEKOM YATIRIMLARI VE ALTYAPI

Teknoloji ve iletişim şirketi Turkcell’in 2006 yılında Erzurum’a yaptığı çağrı merkezi yatırımı,

şehrin ekonomisine ilave 310 milyon TL’lik katkı sağladığı gibi 1.000 kişilik bir istihdam

yaratarak Erzurum’un ekonomik olarak canlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Turkcell

Global Bilgi Erzurum Çağrı Merkezi, halen yaklaşık 1.000 kişilik istihdam kapasitesi ile

bölgenin en büyük işvereni konumundadır. 2004 yılında Erzurum’da %26 olan kayıtlı istihdam

2009’da %40’a yükselmiş ve Erzurum’da yoğun bir şekilde yaşanan beyin göçünü durdurmada

önemli bir hamle olmuştur. Aynı zamanda, kayıt dışılığın çok yüksek olduğu kadın istihdamına

da büyük katkıda bulunmuştur. Erzurum Çağrı Merkezi personelinin yaklaşık %50’sini kadın

çalışanlar oluşturmaktadır. Turkcell’in ardından Finansbank da Operasyon Merkezi’ni

Erzurum’a taşımış ve 11 milyon TL’lik yatırım ile Erzurum’da 700 kişiye istihdam sağlamıştır.

Telekom ve finans sektörlerindeki firmaların çağrı merkezlerini Erzurum’a taşıyarak

yarattıkları istihdam yanında, Sağlık Bakanlığı da istihdam yaratmada ve Erzurum altyapısını

güçlendirmede önemli atılımlarda bulunmuştur. Sağlık hizmetleri bakımından Doğu Anadolu

Bölgesi’nin merkezi kabul edilen Erzurum’da Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS)

çağrı merkezi hizmete girmiştir. Bu projede, Sağlık Bakanlığı ve AssisTT (2007’de kurulan

Türk Telekom ve TTNET operasyonlarından sorumlu rehberlik ve müşteri hizmetleri şirketi)

ortak çalışmaktadır. MHRS için AssisTT yaklaşık 800 personele istihdam yaratmaktadır.

Dolayısıyla MHRS çağrı merkezinin il istihdamına katkısı da önemli düzeydedir.

30

4.1.6 HABERLEŞME AĞI

Haberleşme altyapısının geliştirilmesinde ve bakım, onarım işlemlerinde Erzurum’daki

engebeli arazi yapısı ve sert iklim koşulları engel teşkil etmesi haberleşme maliyetlerinin

Erzurum’da nispeten daha yüksek olmasına sebep olmuştur. Son yıllarda haberleşme ağında

gelişmeler kaydedilmiştir. Telefonla iletişim, Türk Telekom’un özelleştirilmesi ve GSM

operatörlerinin servis ağlarını genişletmesi sonucu son 10 yılda hızla ilerlemiş ve Türkiye’nin

önde gelen sanayi şehirleriyle fark kapanmıştır. Internet ile iletişim konusunda da önemli

gelişmeler kaydedilmiştir.

ERZURUM İLİ GZFT ANALİZİ

Tablo 4-8: Erzurum İli GZFT Analizi

Güçlü YönlerG Zayıf YönlerZ

► Kış turizmi ve sporlarına yönelik modern

tesislerin varlığı

► Universiade2011 dolayısıyla sahip olunan

varlıklar ve tanıtım-organizasyon becerisi

► Turizm alternatiflerinin çeşitliliği (kış, termal ve sağlık, doğa ve su sporları, kültür ve inanç,

yayla, dağ ve argo turizmi v.b.)

► Toplumun çoğunluğunun turizm aktivitesine ilgi

duyması

► Genç ve dinamik nüfus varlığı

► Ulaşım kolaylığı

► Gelişmiş sağlık hizmetleri

► Tarihi, kültürel ve doğa zenginlikleri

► Yöresel zenginlikler (el sanatları, yemek)

► Çevre ve kent estetiğinin yetersizliği

► Turizm eğitimi yetersizliği ve yabancı dil eksikliği

► Konaklama, eğlence v.b tesislerin sayıca

eksikliği

► İç hat ve dış hat uçuşların sefer yetersizliği

► Şehir içi ulaşım gereksinimleri

FırsatlarF TehditlerT

► 2023 Master planında Erzurum’un “Kış Turizmi”

merkezi olması

► Erzurum’un seyahat acenteleri tarafından tur

rotasına yakın zamanda girmiş olması

► Enformasyon ve iletişim teknolojilerindeki varlıklar ve tesisler

► Enerji altyapısının güçlü olması

► Havaalanının uluslararası niteliğinin bulunması

► Hızlı tren ve Bakü-Tiflis hatlarının tamamlanacak olması

► Alternatif turizm ve doğa turizmi cazibesi

► Kar kalitesi ve karlı gün sayısı

► Tarım ve hayvancılığa dayalı sanayiye teşvik

► Organik tarım avantajı

► Yabancı turist ağırlamada hizmet verebilecek

kalifiye iş gücü eksikliği

► Enerji üretiminde doğru teknolojilerin

kullanılmaması

► Yakın coğrafyadaki kış turizm tesisleri servis ve fiyat rekabeti

31

ERZURUM’DA TURİZM SEKTÖRÜ

Erzurum’da turizm, son yıllarda artan turist sayısı ile önemli bir gelir kaynağı olmaya

başlamıştır. Erzurum’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2012 verilerine göre, 12 adet

Turizm Bakanlığı onaylı, 64 adet Belediye onaylı olmak üzere toplam 76 adet konaklama tesisi

bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı tesislerde 2.398,

Belediye onaylı tesislerde ise 2.881’dir. Bu tesislerin Erzurum’un ilçelerine dağılımını

incelediğimizde, Turizm Bakanlığı onaylı tesislerin tamamı Erzurum Büyükşehir Belediyesi

olmadan önce Merkez olarak bilinen, Büyükşehir Belediyesi olduktan sonra Palandöken,

Yakutiye ve Aziziye ilçelerinin kesiştiği noktada bulunan bölgede yer almaktadır. Bu tesislerde

2 adet 5 yıldızlı, 2 adet 4 yıldızlı, 3 adet 3 yıldızlı otel bulunmaktadır. Belediye Onaylı

Tesislerin ise % 91’i yine Merkez’de; % 9’u diğer ilçelerdedir. Erzurum’daki başlıca oteller ise

aşağıda listelendiği gibidir.

Tablo 4-9: Erzurum’daki otellerin listesi ve detayları

Otel İ smi Yıldız

Sayısı

Oda

Sayısı

Yatak

Sayısı

Restoran

Kapasitesi

Seminer

Salonu

XANADU OTEL 5 YILDIZ 181 450 500 1000 POLAT RENAISSANCE ERZURUM

5 YILDIZ 224 694

600

900

PALANDÖKEN DEDEMAN 4 YILDIZ 186 631 200 200 TOURINN PALAN OTEL 4 YILDIZ 160 500 90 250 DEDEMAN SKI LODGE OTEL 3 YILDIZ 42 120 160 110 DİLAVER OTEL 3 YILDIZ 75 159 55

GRAND HITIT OTEL 3 YILDIZ 37 75 60

ESADAŞ OTEL 2 YILDIZ 38 76 60

AMİLLER OTEL 2 YILDIZ 66 116 100 POLAT OTEL 2 YILDIZ 60 119

AKÇAY OTEL 2 YILDIZ 36 72

KRAL OTEL 1 YILDIZ 48 105

Kaynak: Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2014.

Mevcut otellere ek olarak Erzurum Konaklı Bölgesi’nde konaklama tesisi/tesisleri yapılarak

Erzurum’da kış turizminin geliştirilmesi planlanmaktadır. Konaklı Bölgesi kış ve kayak

turizmini geliştirecek önemli bir potansiyele sahiptir.

İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık’ın (İGD) “Türkiye Turizm Piyasaları 2010”

adlı 2011’de yayınlanan raporunda incelenen illerdeki 2 yıldızlı otel konaklama fiyatlarına

bakıldığında, Erzurum 25 Avro ile, incelenen illerin ortalaması olan 30 Avro’nun altında

kalmaktadır. Ancak 3 yıldızlı otellerin ortalama fiyatı 40 Avro iken, Erzurum’daki 3 yıldızlı

otellerin ortalama konaklama fiyatı 45 Avro ile ortalamanın üstünde yer almaktadır. 4 yıldızlı

otel kategorisinde ise, Erzurum’da gecelik konaklama fiyatı 100 Avro ile incelenen iller

arasındaki en yüksek ortalamaya sahiptir. Aşağıdaki grafikte Erzurum’daki 2, 3 ve 4 yıldızlı

32

otellerdeki gecelik ortalama konaklama fiyatları, Türkiye ortalamaları ile karşılaştırmalı olarak

yer almaktadır.

Grafik 4-1: Erzurum otellerinde gecelik ortalama konaklama fiyatı (Avro)

Kaynak: İGD,2011.

Yıllara göre Erzurum tesislerine gelen ve Erzurum tesislerinde geceleyen müşteri profiline

bakıldığında, yerli turist sayısı yabancı turist sayısından önemli oranda fazladır. Ayrıca

2010’dan 2012’ye tesislerde geceleme ve turistlerin tesislere geliş sayısında bir miktar düşüş

gözlenmektedir.

Grafik 4-2: Erzurum tesislerinde geceleme ve tesislere geliş sayısı

145.772 138.556181.873

228.512200.978

225.290

33.041 40.340

35.497

45.213

48.13244.500

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Geceleme Sayısı

Yerli Yabancı

25

45

100

3040

60

0

20

40

60

80

100

120

2 Yıldızlı 3 Yıldızlı 4 Yıldızlı

€

Erzurum Türkiye

33

Kaynak: TÜİK, 2012.

Kaynak: TÜİK, 2012.

Yıllara göre Erzurum tesislerinde ortalama kalış süresine bakıldığında, yabancı turistin kalma

süresinin yerli turiste göre daha uzun olduğu görülmektedir. Ortalama olarak 1,3-1,5 gün kalan

yerli turist verisine bakılarak, yerli turistlerin genellikle hafta sonları tatillerini Erzurum

tesislerinde değerlendirdikleri çıkarımı yapılabilir. Tesislerin doluluk oranlarına bakıldığında

da yerli turist oranı yabancı turist oranına göre önemli bir farkla fazladır. Yıllara göre tesislerin

toplam doluluk oranlarında ufak dalgalanmalar gözlemlense de yerli-yabancı turist oranları

yaklaşık olarak aynı kalmıştır.

Grafik 4-3: Tesislerde ortalama kalış süresi

Kaynak: TÜİK,2012.

96.771 102.776124.471

148.020130.249

142.904

10.96118.929

15.959

18.811

21.51119.995

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

180.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tesislere Geliş Sayısı

Yerli Yabancı

1,5 1,31,5 1,5 1,5 1,6

3,0

2,12,2

2,4 2,2 2,2

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tesislerde Ortalama KalışSüresi

Yerli Yabancı

34

Grafik 4-4: Erzurum tesislerinde doluluk oranı

Kaynak: TÜİK,2012.

ERZURUM’DA MEVCUT TURİZM ÇEŞİTLERİ

4.4.1 KIŞ TURİZMİ

Erzurum, uzun süreli kış turizmine olanak sağlayan sıradağlarla çevrili ve soğuk iklime sahip

bir yerleşim yeridir. Erzurum’da yüksek rakım sebebiyle biyoklimatik konfor sağlayan ve

performans arttırıcı etkisi bulunan bir iklim mevcuttur. Kar kalitesinin donmayan özellikte

olması, Erzurum kış turizm tesislerini Türkiye’deki diğer mevcut kış tesislerinden avantajlı

duruma sokmaktadır. Donmayan kar özelliği yanında, yılın genelindeki görülen güneşli gün

sayısının fazlalığı da Erzurum’da kayak ve kış spor turizmi avantajları arasındadır. Aynı

zamanda kayak merkezlerinin havalimanına yaklaşık 20 dakika mesafede oluşu, Erzurum’da

kış turizmini cazip kılan etmenlerdendir. Aşağıda, Erzurum’daki mevcut ve potansiyel

tesislerin olduğu bölgelerin detaylı incelemesi yer almaktadır.

a) Palandöken

Palandöken Dağı’nda bulunan ve ülkenin en önemli kayak merkezlerinden olan Palandöken

Kış Sporları Turizm Merkezi 17.10.1993 tarihinde kayak merkez ilan edilmiştir. Türkiye’nin

en uzun kayak pistine sahip olan tesiste dünyanın da en uzun ve dik pistleri bulunmaktadır.

Palandöken sıradağlarının, kent merkezinin güneyinden, doğu – batı yönünde 76 km., kuzey

güney yönünde ise 25 km. uzandığı bölgede dağların yükseklik kuşağı 2.200 – 3.176 metredir.

Kayak alanı ise, 2.150-3.100 m. yükseklikte yer almaktadır.

23,520,2

25,6

31,8

26,99 25,58

5,3 5,9 5,0 6,3 6,46 5,050,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Doluluk Oranı (%)

Yerli Yabancı

35

Modern ve bakımlı kayak tesisleri, geniş ve uzun pistleri ve kar kalitesi Palandöken’i önemli

bir kayak merkezi yapan özellikler arasındadır. Palandöken Kayak Merkezi’nde farklı zorluk

derecelerinde 27 adet pist bulunmaktadır. Kayak merkezinde gondol lift, teleski, telesiyej ve

baby liftlerden oluşan toplam 14 adet mevcut tesis hizmet vermektedir.

Aralık-Mayıs arasındaki dönem kayak etkinlikleri için en uygun zamandır. Geçmiş yıl

verilerine bakıldığında Palandöken, normal kış koşullarında 2-3 m. kar yağışı almaktadır.

Karasal iklim nedeniyle, mevsim boyunca "toz kar" üzerinde kayak yapılmaktadır. Ayrıca,

Alpin, Y tur kayağı ve helikopterli kayak yapılması ve bu etkinlikler için rehber temini

mümkündür. Alanda hâkim rüzgâr yönü güneybatıdır. Kayak merkezi, özel araç veya otobüsle

kent merkezine 10, havaalanına ise 20 dakika mesafededir. Havaalanı ve kayak merkezi

arasındaki uzaklık yaklaşık 18 km., kayak merkezi ve kent merkezi arasındaki uzaklık ise

yaklaşık 5 kilometredir. Şehir merkezine belediye otobüsü ve taksi yoluyla ulaşım mümkündür.

Resim 4-4: Palandöken kış sporları tesisleri

Kaynak: KUDAKA Konaklı Projelendirme Dosyası, 2011. (resimler yenilenebilir.)

Palandöken’de çeşitli kategorilerde kayak ve snowboard yarışmaları ile kar festivalleri de

düzenlenmektedir. Ayrıca dağda 5 yıldızlı otellerin yanı sıra kayak evi, günübirlik tesisler ve

lokantalar bulunmaktadır.

Bölgede kayak malzemesi kiralama hizmetleri verilmektedir. Amatör kayakçılar için kayak

hocalarından ders imkânı da bulunmaktadır. Arazi mülkiyeti özel ve kamu mülkiyetidir. Kayak

merkezinde mevcut yatak kapasitesi yaklaşık 2.400 yataktır. Palandöken kış turizm merkezi ile

Türkiye’de önde gelen bazı kayak merkezlerinin karşılaştırması Tablo 4-10’daki gibidir.

36

Tablo 4-10: Palandöken kış turizmi merkezi ile Türkiye’nin diğer merkezlerinin karşılaştırılması

Palandöken dağları, kış turizmi ve kayak sporu bakımından Türkiye’nin önde gelen kayak

merkezlerinden biri olup aynı zamanda uluslararası müşteri profiline de sahiptir. 2011-2012

arası Palandöken tesislerine gelen turist sayılarına bakıldığında, 2012’de 2011’e göre yabancı

turist sayısında ufak bir artış gözlenmektedir.

Bu artış ile birlikte yerli turist sayısındaki önemli artış, Palandöken’e gelen toplam turist

sayısında da 12.988 kişilik bir artış yaratmıştır. Aynı şekilde Palandöken tesislerinde geceleme

gün sayılarına bakıldığında, yerli turistin yabancı turist sayısından önemli ölçüde fazla olduğu

görülmektedir. Palandöken’i ziyaret eden yabancı turistlerin çoğunun müşteri profili, İran,

Ukrayna, Rusya, Azerbaycan ve diğer Türki Cumhuriyetlerden oluşmaktadır. Son yıllarda

Polonyalı turistler de Palandöken ve Konaklı kayak merkezlerine yoğun ilgi göstermektedir.

Kayak merkezinde öne çıkan oteller 500 yatak kapasiteli Palan Otel, 694 yatak kapasiteli Polat

Renaissance Hotel, 2011 yılı sonunda faaliyete geçen 450 yatak kapasiteli Xanadu Hotel ve 631

yatak kapasiteli Dedeman Hotel Palandöken’dir. Dedeman Grubu’na ait bir adet de 3 yıldızlı

ve 120 yatak kapasiteli odalı Ski Lodge bulunmaktadır.

Grafik 4-3: Palandöken tesislerine geliş sayısı

Merkez

Kent merkezine

uzaklık (km)

Kayak alanı

yüksekliği (m)

Kayak sezonu

(gün)

Palandöken - Konaklı 4-18 km 2.200-3.176 150

Erciyes 25 km 2.200-3.100 150

Uludağ 36 km 1.750-2.547 120

Kartalkaya 40 km 1.800-2.634 120

Sarıkamış 55 km 2.200-2.634 120

Kaynak: KUDAKA, Erzurum Konaklı Bölgesi Kış Turizm Merkezi Raporu, 2010

76.44389.183

16.221

16.469

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

2011 2012

Geliş Sayısı

Yerli Turist Yabancı Turist

37

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012.

Grafik 4-4: Palandöken tesislerinde geceleme

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012.

Yıllara göre Palandöken tesislerinde ortalama kalış süresine bakıldığında, yabancı turistin

kalma süresi yerli turistten daha uzundur. Ortalama olarak 1,7 gün gelen yerli turist verisine

bakılarak, yerli turistlerin Erzurum genelindeki otellere benzer şekilde genellikle hafta sonları

tatillerini Palandöken tesislerinde değerlendirdikleri çıkarımı yapılabilir.

Grafik 4-5: Palandöken tesislerinde ortalama kalış süresi

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012.

Erzurum’da kış turizmi, Palandöken haricinde, mevcut ve potansiyel olarak geliştirilebilecek

dört bölgede yoğunlaşmaktadır:

126.949153.883

38.535

38.756

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

2011 2012

Geceleme

Yerli Turist Yabancı Turist

1,7 1,72,4 2,4

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

2011 2012

Ortalama Kalış Süresi

Yerli Turist Yabancı Turist

38

b) Gez Yaylası

Gez Yaylası kış sporları merkezi 2.200 – 2.770 m. aralığında ve Erzurum’un 7 km.

doğusundadır. 54 hektarlık alana sahip olan alanda doruktan kuzeydoğu yönünde uzanan üç

geniş sırt bulunur. Kayılabilir alan 2.150 m. ile 2.750 m. arasındadır.

c) Kandilli Dağ ları

Kandilli’de 25. Uluslararası Üniversiteler Olimpiyatları için tamamlanmış kayak ve diğer kış

sporları için önemli yatırımlar mevcuttur. Kandilli Kayak Merkezi’nde, Kuzey Disiplini Kayak

Merkezi ve biatlon pistleri bulunmaktadır. Ayrıca, Kandilli Kayaklı Koşu Spor Tesisi, farklı

zorluk düzeylerinde 2,5 km., 3,75 km. ve 5 km. mavi ve kırmızı pist; iki (1,6 km. ve 1,3 km.)

sprint pistine ilaveten kayaklı koşu stadyumu, yarışma sevk ve idare binası, wax kabinleri,

kayak test alanı, ısınma alanı, seyirci alanı, VIP çadırı, medya ve park alanına sahiptir.

Kandilli Kayak Merkezi 160 ha arazi üzerine kurulmuştur ve 25. Dünya Üniversiteler Kış

Oyunları Erzurum 2011’de biatlon ve kayaklı koşu müsabakalarına hizmet vermiştir. Kandilli

Kayak Merkezi 12 ay süreyle çok amaçlı kullanıma açık olarak kullanılmıştır. Şehir merkezine

36 km. uzaklıktadır. Pistlerin rakımı 1.713-1.767 metre arasında değişmektedir. Kandilli kayak

merkezindeki biatlon pistleri de 1.500 kişilik seyirci kapasitesine sahiptir.

d) Konaklı Kış Turizm Merkezi

Konaklı Bölgesi, Erzurum’da kış ve kayak turizmi açısından mevcut modern kayak pistleri

yanında tahsis edilecek oteller ile önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Mevcut durumda 25.

Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları kapsamında alp disiplini ve slalom yarışları için

hazırlanan toplam 460 hektarlık alanı kapsayan 11 adet pist bulunmaktadır.

39

Resim 4-5: Konaklı Kış Turizm Merkezi Konumu

Kaynak: KUDAKA Projelendirme Dosyası, 2011.

Konaklı Bölgesi’nin kış sporları açısından sahip olduğu özellikler Gez Yaylası ve Erzurum

Boğazı alanlarına göre daha uygundur. Alanın topoğrafik görünümü Alpler’e benzemektedir.

Derin olmayan bir vadi boyunca uzanan eğimli yamaçlar grubu çok sayıda mekanik tesis ve

pist için elverişlidir. Erzurum’da 25.’si düzenlenen Universiade Dünya Üniversitelerarası Kış

Oyunları kapsamında, Konaklı Bölgesi Alp disiplinli kayak yarışmaları için kullanılmıştır.

Konaklı’daki Mevcut Kış Turizmi Merkezi

Konaklı Kayak Merkezi’nde, 6 adet lift bulunmaktadır:

Tablo 4-11: Konaklı’da bulunan liftler

40

Resim 4-6: Konaklı’daki mevcut liftler

Kaynak: KUDAKA, Erzurum Konaklı Bölgesi Kış Turizm Merkezi Raporu, 2010. (resimler yenilenebilir)

Konaklı Kayak Merkezi şehir merkezinden 18 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Sabit binalar;

hizmet binası, kafeterya, bakım binasından oluşmaktadır. Konaklı Kayak Merkezi’ni kullanan

sporcu ve ziyaretçilerin günübirlik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik; kayak kiralama, satış, gişe

hizmetleri, kafe, yemekhane, dinlenme ve servis üniteleri mevcuttur. Kayak merkezi, tek katlı

servis binasının yanı sıra, 4 adet kar aracı park alanı, bakım ve servis üniteleri ile ofislerden

oluşmaktadır. Pistler için arazi düzenlemeleri yapılmıştır. Suni kar yapma sistemleri toplam 62

hektarlık bir alan karlayacak kapasitedir.

41

Resim 4-7: Suni kar yapma sistemleri ve pistler şeması

Kaynak: KUDAKA Projelendirme Dosyası, 2011.

Başbakanlık Özelleştirme İdaresi tarafından Konaklı Kayak Merkezi için yeni imar planı

çalışması yürütülmekte olup bölgede kamu sektörü ya da özel sektöre yönelik herhangi bir arsa

tahsisi söz konusu değildir. Bölgede bulunan ve atıl durumda olan iki katlı binanın butik otele

çevrilmesi projesi ise ihale aşamasındadır.

4.4.2 SPOR TURİZMİ

Detaylı olarak anlatılan kış sporu olanakları yanında Erzurum, dağ yürüyüşü, kaya tırmanışı,

dağcılık ve kampçılık, rafting, cirit gibi alternatif spor potansiyellerine de sahiptir. Dağ

yürüyüşü için Dumlu Dağları ve Palandöken Dağları rağbet görmektedir. Dünya’nın en iyi

rafting parkurları arasında ilk beşte yer alan Çoruh Nehri, Türkiye’de dağcılık sporu için de

başlıca dağlardan biri sayılan Kaçkar Dağları arasından akmaktadır. İspir’de, dünyanın en hızlı

akan nehirlerinden biri olan Çoruh Nehri üzerinden rafting yapılabilmektedir. Aynı zamanda

Rafting için Erzurum’da Fırat Nehri’nin bir kolu olan Karasu tercih edilmektedir. Geleneksel

bir Türk sporu olan cirit, Erzurum’da mevcut alternatif sporlar arasındadır.

Ortalama olarak 1.900 m. yükseklikte yer alan Erzurum, başta futbolcular olmak üzere

sporculara yönelik antrenman kampları açısından Temmuz-Aralık ayları arasında önemli bir

potansiyele sahiptir. Erzurum’un yüksek rakımı ve biyoklimatik konfor sağlayan iklimi sporcu

performanslarını arttırıcı özellik taşımaktadır. Güneşli, serin ve temiz hava koşulları,

Erzurum’un spor turizmi için tercih edilmesinde öncelikli sebeptir. Bunun yanı sıra, Erzurum

şehir merkezinde Kazım Karabekir Futbol Sahaları kapsamında UEFA kıstaslarına uygun bir

42

adet stadyum, 2 adet çim saha, 2 adet sentetik antreman sahası mevcuttur. Atatürk

Üniversitesi’ne ait 2 adet çim saha bulunmaktadır. Ayrıca, Erzurum Büyükşehir Belediyesi

tarafından Kayakyolu semtinde “Erzurum Büyükşehir Belediyesi Futbol Tesisi” kapsamında 4

adet çim saha ve 1 adet sentetik saha ile idari ve teknik hizmet binalarının yapımı devam

etmektedir. Yine Erzurum Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen ve KUDAKA 2013 Yılı

Mali Destek Programı kapsamında finanse edilen “Erzurum'da Spor Turizmine Destek Projesi”

bünyesinde 1 adet koşu depar pisti ve 1 adet sentetik çim halı yapımına başlanmıştır. Erzurum,

profesyonel ve amatör futbol takımlarının hazırlık kampı yapabilmesi için gerekli tesis ve

antrenman alanları mevcut olması sebebiyle önemli bir spor turizmi potansiyeline sahiptir.

Sporda meydana gelecek kazalar dâhilinde, Erzurum önemli bir sağlık ekibi altyapısına da

sahiptir. Her ne kadar spor sakatlıkları uzmanı spor hekimi eksikliği olsa da spor tesislerinde

ani müdahale yapabilecek sağlık ekipleri mevcuttur. Sağlık kuruluşları, ani sakatlanma ve

rahatsızlıklara karşın müdahale imkânına sahiptir ve acil durumlar için ambulans helikopter ile

sevk yapılması mümkündür.

Erzurum, spor müsabakalarına ev sahipliği konusunda oldukça aktiftir. Erzurum’da düzenlenen

en büyük spor organizasyonu, 27 Ocak- 6 Şubat 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen 25.

Universiade Uluslararası Spor Yarışmaları’dır. Universiade hakkında detaylı bilgi ilerleyen

sayfalarda verilmektedir. Universiade dışında, Erzurum’da düzenlenen diğer spor yarışlarından

ve sporcu eğitim faaliyetlerinden bazıları, tarihleri ile EK-1’de verilmektedir.

4.4.3 SPORCU VE GENÇLİK KAMPLARI

Erzurum, yüksek rakımının ve özellikle yaz ikliminin uygun özelliklerinden yararlanarak

sporcu kampları ve kongreler için uygun fırsatlar sunmaktadır. Konforlu iklimi ile son derece

uygun özelliklere sahip olan bölgenin iklimi yazın aşırı sıcaklık baskısına neden olmadığı için

performansa dayalı sporların ve dış mekânda gerçekleştirilecek aktivitelerin rahatlıkla

yapılabilmesine olanak sağlar. Bu anlamda golf sporu gibi dış mekândan doğrudan etkilenen

sporlar ve sporcu kampları için de bölge müsait alanlara sahiptir.

Erzurum iklim ve coğrafi koşullarının sporcu ve gençlik kampları açısından olumlu etkisi

Atatürk Üniversitesi’nde Eser Ağgön tarafından 2006 yılında hazırlanan “Orta Dereceli

Yüksek Rakımda Yapılan Yedi Günlük Kamp Sürecinin Amatör Dağcılarda Oksidatif Stres ve

Dinamik Akciğer Fonksiyonları Üzerine Etkisi” başlıklı yüksek lisans tezine konu olmuştur.

Erzurum Gençlik Spor İl Müdürlüğü tarafından Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı

kapsamında desteklenmesi amacıyla sunulan Yüksek İrtifa Sporcu Kampı isimli proje

başvurusu 2013 yılında Kalkınma Bakanlığınca onaylanmıştır. Erzurum’un yüksek rakım ve

43

biyoklimatik iklimi nedeniyle performansa dayalı sporlarda antreman için cazip bir bölge

olması nedeniyle proje kapsamında; başta futbol ve atletizm olmak üzere sporcuların sezon

öncesi hazırlık kamplarını gerçekleştirebilecekleri 4 adet futbol sahası, 2 adet tenis kortu, 2 adet

basketbol sahası, 1 adet okçuluk alanı, 1 adet idari ve sosyal tesis (fitness, şok havuzu, soyunma

odaları, toplantı salonları, kafeterya vs.) 1005 kişilik tribün yapılması planlanmaktadır.

4.4.4 KAPLICA VE SAĞLIK TURİZMİ

Erzurum, termal turizm açısından da zengin olanaklar sunmaktadır. Başlıca kaplıca tesisleri

Ilıca (Aziziye) Kaplıcası ve Pasinler Kaplıcası’dır. Ilıca Kaplıca Oteli, Erzurum’un Aziziye

İlçesi’nde bulunmaktadır ve il merkezine yaklaşık 18 km. uzaklıktadır. Ilıca Kaplıcası’nda,

klorür, bikarbonat, sodyum, karbondioksit, arsenik ve bromür içeren sular, mide, bağırsak,

karaciğer, safra kesesi ve şeker hastalıklarına iyi gelir. Ilıca termal suyu 75 lt/sn debiye ve 38

derece sıcaklığa sahiptir.

Pasinler Kaplıca Oteli, Erzurum Pasinler ilçesinde, il merkezine 43 km. mesafede

bulunmaktadır. Tuzlu, bikarbonatlı, alkalin ve toprak alkalin olan sular, mide, bağırsak,

karaciğer, safra kesesi, metabolizma hastalıkları ve diyabete iyi gelmektedir. Kaynağın

çevresinde turistik tesisler vardır. Pasinler Kaplıca termal suyu 325 lt/sn debide ve ortalama 40-

43 derece sıcaklıktadır. Yine Pasinler’de 2014 yılı içerisinde hizmete açılacak olan yeni bir

termal tesis bulunmaktadır. Sözkonusu tesis özel sektör tarafından işletilecektir. Tesis,

günübirlik bir tesis olup 2015 yılı içerisinde konaklama yatırımına geçilmesi planlanmaktadır.

Pasinler ilçesi Büyüktüy mevkiinde bulunan tesisin il merkezine uzaklığı 18 km’dir. Su, 50 lt/sn

debide ve 51,6 derece sıcaklıktadır. Suda bulunan mineraller birçok cilt ve iç dolaşım

hastalığına iyi gelmektedir.

Termal otel ve kaplıcaların yanı sıra Erzurum’da ilkel tesislerin olduğu termal alanlar da

bulunmaktadır. Bunlardan başlıcası Horasan ilçesindeki Hızırilyas Köyü kaplıcasıdır. Bu

kaplıca 11 lt/sn debi ve ortalama 57 derece sıcaklıktadır. Diğer termal alanlar arasında

Köprüköy ilçesindeki çamur banyosu da yer almaktadır. Köprüköy’deki çamur havuzları debisi

10 lt/sn olup ortalama sıcaklık 27 derecedir.

2013 yılı Mali Destek Programı kapsamında Erzurum’da ikisi modernizasyon olmak üzere üç

adet termal tesis projesi KUDAKA tarafından desteklenmiştir.

Tüm dünyada son yıllarda yükselen bir eğilim haline gelen sağlık turizmi sadece kaplıca

turizmini değil, medikal turizm denilen tedavi için gidilen hastane turizmini de içine alır.

Erzurum hem hastane sayısı ve kalitesi hem de kaplıca bakımından zengin olduğu için doğudaki

yakın ülkelerden gelecek turistlere hizmet verebilecek kapasitededir. Erzurum’da bulunan

44

kaplıcalar, termal turizm ve sağlık turizmi için önemli turistik potansiyele sahip olup, diğer

turizm tipleriyle kolaylıkla uyum sağlayabilecek kaynaklardır. Bu yüksek turizm potansiyeline

rağmen mevcut tesislerin yetersiz olması nedeniyle bu alanlar tam olarak

değerlendirilememektedir.

4.4.5 EKOTURİZM

Erzurum, doğal mekânlar ve gezi alanları çeşitliliğine sahiptir. Doğa manzarası için başta gelen

turizm varlığı Tortum Şelalesi’dir. Tortum Şelalesi Asya ve Avrupa’nın en yüksek şelaleleri

arasında yer almaktadır ve birinci derece doğal sit alanı içerisindedir. Şelalenin bulunduğu

bölgede ziyaretçiler için piknik alanı bulunmaktadır. Nefes darlığı ve kalp rahatsızlığı olan

hastalar için önemli bir yere sahip olan Tortum Şelalesi, Erzurum kent merkezine 110 km.

mesafededir. 1700’lu yıllarda, Tortum Şelalesi’nin üzerinde bulunduğu Tortum Çayı’nın

önünün heyelan sonucu kapatılması ile ortaya çıkan Tortum Gölü ise bir diğer gezi alanı olup

6 milyon 625 bin metrekarelik bir alan kaplamaktadır. Gölün doğu kıyılarını peribacaları

süslerken, batı yamaçlarında çok dik ve kayalık bir yapı vardır. Tortum Gölü de Tortum Şelalesi

gibi birinci derece doğal sit alanıdır. Narman Peribacaları jeolojik yapısı ve kırmızı rengiyle

Erzurum’un nadide bir turizm varlığıdır. Pasinler Kalesi, Oltu Kalesi, İspir Kalesi, İspir

Yedigöller, Yukarı Çoruh Havzası, Elmalı Mağarası da Erzurum ve civarındaki turizm

potansiyeli yüksek doğal mekânlar arasındadır.

Resim 4-8: Tortum Şelalesi

Kaynak: KUDAKA Projelendirme Dosyası, 2011. (resim yenilenebilir)

45

4.4.6 KÜLTÜR VE İNANÇ TURİZMİ

Erzurum, Anadolu tarihini yansıtması bakımından önemli varlıklara sahiptir. Ulu Camii ve

Çifte Minareli Medrese Anadolu Selçuklu döneminden, Yakutiye Medresesi, İlhanlılardan, Üç

Kümbetler Saltuklulardan, Lale Mustafa Paşa Cami Osmanlı döneminden kalmadır. Bunların

yanı sıra, Erzurum Kalesi, Pasinler Kalesi, Saat Kulesi, İspir Kalesi, Oltu Kalesi, Narman

Samikale ise Bizans dönemini yansıtan eserlerdir. Müze olarak ise Erzurum Arkeoloji Müzesi

ve Türk-İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi, Atatürk Evi müzesi, 23 Temmuz Kongre Salonu

müzesi mevcuttur.

Resim 4-9: Erzurum El Sanatları

Kaynak: KUDAKA TRA1 Düzey 2 Bölge Planı 2011 – 2013, 2011. (resim yenilenebilir)

4.4.7 KONGRE TURİZMİ

Erzurum’da yer alan kış turizm merkezleri, kongre turizmine yönelik büyük bir potansiyel

oluşturmaktadır. Bu potansiyele bölgede yer alan üniversiteler de katkı sağlamaktadır. Erzurum

kongre ve konferans, seminer gibi çeşitli aktivitelere ev sahipliği yapmaktadır. KUDAKA

tarafından alınan bilgiler doğrultusunda, Erzurum’da 2009-2014 yılları arasında düzenlenen

seminer, kongre ve konferansların bazıları aşağıda tabloda verilmektedir.

46

Tablo 4-12: Erzurum’da düzenlenen bazı kongre ve benzeri etkinlikler

Etkinliğ in Adı Etkinliğ in Tarihi

Atatürk Üniveristesi Dış İ liş kiler ofisi

Konferanslar

25 Aralık 2009

AZUTİ B-1 18-20 Haziran 2010

Küresel Isınma, Su Sorunları Türkiye Ve Orta

Doğ u'ya Yansımaları

08 Kasım 2010

Küresel Güçler Ekseninde Orta Asya Türk Cum

huriyetleri ve Türkiye

10 Aralık 2010

TRA1 Düzey 2 Bölge Bilgi Bankasi Çaliş tayi 10 Ocak 2011

Spor Musabakaları Açılış Töreni 28 Mart 2011

Bölgesel Mutabakat ve Vizyon Çalış tayı 30 Mart 2011

I. Ticaret Müş avirleri Konferansı 29 Nisan 2011

İ novasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve

Eylem Planı SWOT ve PESTEL Çalış tayları

06-07 Mayıs 2011

I. Ulusal Turizmde İ novasyon Konferansı 24 Haziran 2011

1.Kalkınma Ajansları Konferansı 16-19 Haziran 2011

AZUTİ B-2 15-17 Temmuz 2011

AZUTİ B-2 Tur Operatörleri Organizasyonu 17-18 Temmuz 2011

Bölgede Turist Olmak Çalış ması 17 Eylül 2011

İ novasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve

Eylem Planı Senaryo ve Fikir Çalış tayı

30 Eylül 2011

Turizmde Bölgesel Paylaş ım Konferansı 01 Ekim 2011

Tur Operatörleri Gezisi 10-13 Ekim 2011

Kadın Çiftçiler Yarış ması Türkiye Finali 23 Kasım 2011

II. Ulusal Turizmde İ novasyon Konferansı 24 Eylül 2012

14.Türkiye Kuş Konferansı 19-20-21 Ekim 2012

SEENORDA Genel Kurul Toplantısı 22-25 Ekim 2013

Turizm Tanıtım Organizasyonu (Ukrayna ve Rusya

Medya Temsilcileri ve Tur Operatörleri)

15-20 Aralık 2013

Turizm Tanıtım Organizasyonu (Polonya Basın

Kulübü ve Tur Operatörleri)

17-24 Ocak 2014

III. Ulusal Turizmde İ novasyon Konferansı 22 Ocak 2014

Ulusal Erzurum Doğ u Kitap Fuarı 4-13 Nisan 2014

Mevcut kongre turizm ve hizmetleri yanında, Erzurum’da kongre turizmini ve altyapısını

geliştirmek amacıyla önemli atılımlar vardır. Bunlardan başlıcası, Erzurum Büyükşehir

Belediyesi tarafından Erzurum İli Yakutiye İlçesinde Atatürk Üniversitesi'nden Erzurum

Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'na tahsisli, 390.280 m2'lik arazi üzerinde yapılması

planlanan Erzurum Fuar ve Kongre Merkezi’dir. Proje kapsamında yaklaşık 50.000 m2 'lik

bölümünde etaplar halinde bir uluslararası fuar ve kongre merkezi yapılması öngörülmektedir.

Söz konusu alanın 15.516 m2'lik bölümünde Erzurum Fuar ve Kongre Merkezi'nin I. Etabının

inşası için KUDAKA’ya Güdümlü Proje Desteği kapsamında desteklenmesi amacıyla proje

verilmiş olup, proje henüz değerlendirme aşamasındadır. Projenin I. Etabında ayrıca toplam

25.404 m² çevre düzenlemesi çalışması yapılması planlanmaktadır. Bu proje ve kongre merkezi

kurma adımları da Erzurum’un kongre turizmi atılımlarında olduğunun bir göstergesidir.

47

ERZURUM TURİZM STRATEJİSİ

KUDAKA’nın hazırladığı Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi İnovasyona Dayalı Bölgesel Turizm

Stratejisi ve Eylem Planı’na göre, Erzurum’un geliştirilmesi için planlanan stratejik atılım

alanları anahatlarıyla aşağıdaki gibidir:

4.5.1 KAR VE KIŞ SPORLARI TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Palandöken’deki tesislerin ve Universiade altyapısının kış sezonunda cazibe merkezine

dönüşmesi amacıyla geliştirilmesi:

Tesislerin kış turizmi yapan turizm acentelerine tanıtılması ve acenteler ile

işbirliklerinin geliştirilmesi:

2021 Asya Kış Oyunları ve 2022 Kış Olimpiyatlarına aday olunması

Yurt dışındaki federasyonların ve şampiyonaların bölgeye çekilmesi

Sektörel eğitim, araştırma ve yenilik sisteminin, turizmi güçlendirecek şekilde

geliştirilmesi:

Tesislerin Türkiye’deki kış ve buz sporları antrenörleri, federasyonları ve okullar

tarafından daha yoğun kullanımının sağlanması

Universiade kış sporları tesislerinin Rusya ve bölge ülkeleri, Asya, Orta Doğu ve

Afrika’daki antrenörlere ve ulusal takım yönetimlerine yoğun ve etkili bir şekilde

tanıtılması

Palandöken’deki tesislerin ve Universiade altyapısının kış sezonu dışında da

doluluğunun ve kullanımının sağlanması

4.5.2 KONGRE, FUAR VE ŞİRKET TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Bölge altyapısının konferans ve şirketlere yönelik özel paket program turizmi için

kullanılması

Fuar turizmi için bölgenin cazibe merkezi haline getirilmesi

4.5.3 TARİH VE KÜLTÜR MİRASI TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Bölgedeki tarihi ve kültürel mirasın restorasyonu, korunması ve turizme hazır hale

getirilmesi

Erzurum Tarih ve Kültür Rotasının oluşturulması: ‘Erzurum Şehir Keşfi Rotası’

kapsamında Erzurum ilindeki kültürel ve tarihi gezi alanlarını kapsayan tur rotasının

oluşturulması

48

4.5.4 MACERA VE DOĞA SPORLARI TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde macera ve doğa sporları turizm ürünlerinin

geliştirilmesi ve güçlendirilmesi: Tortum Gölü, Tortum Çayı ve Şelalesi’nde macera ve

su sporlarının tanıtımının yapılması.

4.5.5 EKOTURİZM VE ÇİFTLİK TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Ekoturizm, çiftlik turizmi ve diğer alternatif turizm alanlarının güçlendirilmesi ve

geliştirilmesi: Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi doğa koruma alanları, Kuzeydoğu Anadolu

için model ekoturizm çiftlik turizmi köylerinin oluşturulması ve jeoturizmin

geliştirilmesi.

4.5.6 MEDİKAL VE SAĞLIK TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Bölgenin Türkiye’nin medikal turizm pazarından pay almasının sağlanması: Sahip

olduğu altyapı sayesinde, Rusya, İran ve Türki Cumhuriyetler’den tedavi olmak için

Türkiye’ye gelen ziyaretçileri çekebilmesi

Bölgenin sağlık turizmi altyapısının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi

4.5.7 TUR OPERATÖRLERİ GÖRÜŞLERİ

Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, bölgenin turizm stratejilerini belirlemek ve geliştirmek

adına tur operatörleriyle de görüşmeler yapmıştır. Bu görüşmelerden çıkan sonuçlar aşağıdaki

gibidir:

Tarihi eserlerin tanıtım ve yönlendirme tabelaların eklenmesi

Tarihi eserlerin çevrelerinin tarihi dokuya uyumlu hale getirilmesi

Çifte Minareler ve Üç Kümbetlerin etrafının iyice açılması, bakım yapılması

Bu eserlerin tanıtımlarının kış turizmi ile bütünleştirilmesi

Taşhan’da ürün çeşitliliği artırılması, kış ve kar temalı ürünler oluşturulması

Uzundere’nin doğa turizmi için tanıtımının yapılması ve konaklama alanlarının

çoğaltılması

Turizm ile ilgilenen gençlerin turizmde istihdam edilmesi.

UNIVERSIADE ULUSLARARASI KIŞ OYUNLARI

25. Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları (Universiade) 27 Ocak- 6 Şubat 2011 tarihleri

arasında Erzurum’da düzenlenmiştir. Winter Universiade, yani Dünya Üniversitelerarası Kış

Oyunları, dünyada olimpiyatlardan sonra düzenlenen en büyük kış oyunları organizasyonudur.

2011 Universiade oyunlarına aday olan Erzurum, İtalya’nın Torino kentinde yapılan tanıtımdan

sonra seçimleri kazanmış ve rakibi Slovenya’nın Maribor kentini geride bırakarak dünya kış

oyunları etkinliğine ev sahipliği yapmıştır. Alp disiplini, biatlon, buz hokeyi, curling, kayakla

49

atlama, kayaklı koşu, kuzey kombine, snowboard, serbest stil kayak, artistik paten, short track

olmak üzere 11 dalda yarışların yapıldığı organizasyona 57 ülkeden 1.593 sporcu ve 844 resmi

görevli olmak üzere toplam 2.483 katılımcı yer almıştır. Rusya toplam 260 yarışçı ve diğer

görevliler ile birlikte oyunlara en kalabalık katılan ülke olmuştur. Türkiye ise 69 kadın ve 81

erkek olmak üzere toplam 150 sporcu ile organizasyonda yer almıştır. Yarışmalara katılan

ülkelerin listesi aşağıdaki tablodaki gibidir:

Tablo 4-43: Universiade kış oyunları katılımcı ülkeler

Yarışmalarda 116 uluslararası, 580 de Türk olmak üzere toplam 696 hakem ve teknik personel

görev almıştır. Uluslararası basın mensubu 60 kişi, ulusal basın mensubu 226 kişi ile toplam

286 gazeteci organizasyonda yer almıştır. Universiade oyunlarını yaklaşık olarak 170 bin

seyirci izlemiştir. Seyircilerin yanında, yabancı işadamları, büyükelçiler gibi 2.400 VIP katılımı

olmuştur.

Universiade kapsamında birçok alanda çeşitli yarışmalar düzenlenmiştir. Aşağıdaki tabloda

verildiği gibi, buz hokeyinde 57, Curling'de 22, serbest stil kayakta 4, kuzey kombinede 6, kısa

mesafe sürat pateninde 17, kayakla atlamada 4, Alp disiplininde 14, biatlonda 9, kayaklı koşuda

11, snowboardda 13 ve artistik patende 11 olmak üzere toplam 168 müsabaka gerçekleşmiştir.

No Ülkeler No Ülkeler No Ülkeler

1 ABD 21 İngiltere 41 Moğolistan

2 Almanya 22 İran 42 Moldovya

3 Avusturalya 23 İrlanda 43 Nepal

4 Avusturya 24 İspanya 44 Norveç

5 Azerbeycan 25 İsveç 45 Polonya

6 Belarus 26 İsviçre 46 Rusya

7 Belçika 27 İtalya 47 San Marino

8 Bosna Hersek 28 Japonya 48 Sırbistan

9 Brezilya 29 Kanada 49 Slovakya

10 Bulgaristan 30 Karadağ 50 Slovenya

11 Çek Cumhuriyeti 31 Kazakistan 51 Tayland

12 Çin 32 Kolombiya 52 Tayvan

13 Danimarka 33 Kore Cumhuriyeti 53 Türkiye

14 Estonya 34 Letonya 54 Ukrayna

15 Fas 35 Litvanya 55 Venezuela

16 Finlandiya 36 Lübnan 56 Yeni Zelanda

17 Fransa 37 Macaristan 57 Yunanistan

18 Güney Afrika 38 Makedonya

19 Hırvatistan 39 Malezya

20 Hollanda 40 Meksika

Kaynak: w w w .erzurum2011.gov.tr

50

Tablo 4-54: Universiade kış oyunları ve müsabaka sayıları

Resim 4-10: Universiade müsabaka görselleri

Kaynak: KUDAKA, Erzurum Konaklı Bölgesi Kış Turizm Merkezi Raporu, 2010. (resimler yenilenebilir)

85 hekim ve 220 sağlık personelinin görev aldığı organizasyonda, 20 ilden 20 ambulans ve 60

kişilik sağlık ekibi ile 15 kişilik dağcılık kurtarma ekibi de sağlık hizmetleri bünyesinde görev

almıştır.

4.6.1 UNİVERSİADE TESİSLERİ

Universiade kapsamında, Kandilli Kayak Merkezi kuzey disiplini kayak yarışları için,

Palandöken Kayak Merkezi snowboard ve serbest stil kayak yarışları için, Konaklı Kayak

Merkezi ise Alp disiplini kayak yarışları için kullanılmıştır.

Kayak yarış ve pistlerinin hazırlıklarına ek olarak, Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları

çerçevesinde çok sayıda spor alanı oluşturulup, cihaz ve donanım yatırımı gerçekleştirilmiş ve

bu yatırımların Universiade sonrasında da kullanımı için gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

Universiade için yapılan tesisler iki bin seyirci kapasiteli buz pateni salonu, beş yüz seyirci

kapasiteli buz pisti ve antrenman salonu, üç bin seyirci kapasiteli buz hokeyi salonu, beş yüz

seyirci kapasiteli buz hokeyi salonu, bin seyirci kapasiteli curling salonu ile Konaklı Kayak

Universiade Kış Oyunları Müsabaka sayısı

Buz hokeyi 57

Curling 22

Serbest stil kayak 4

Kuzey kombi 6

Kısa mesafe sürat pateni 17

Kayakla atlama 4

Alp disiplini kayak 14

Biatlon 9

Kayaklı koşu 11

Snowboard 13

Artistik paten 11

Toplam 168

Kaynak: w w w .erzurum2011.gov.tr

51

Merkezi, Palandöken Kayak Merkezi, Kandilli Kayak Merkezi, Kiremitliktepe Kayakla Atlama

Tesisi, Cemal Gürsel Stadyumu ve Oyunlar Köyü’nden meydana gelmektedir. Universiade

kapmasındaki tesis görselleri aşağıdaki resimlerde yer almaktadır.

Resim 4-11: 2.000 seyirci kapasiteli buz pateni ve 500 seyirci kapasiteli short-

track salonları

Kaynak: Erzurum Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, 2011. (resimler yenilenebilir)

Resim 4-12: 1.000 seyirci kapasiteli curling ve 3.000 ve 500 kapasiteli buz

hokeyi salonları

Kaynak: Erzurum Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, 2011. (resimler yenilenebilir)

52

Resim 4-13: Kayak atlama merkezi ve oyunlar köyü

Kaynak: Erzurum Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, 2011. (resimler yenilenebilir)

Resim 4-14: Kandilli kayak merkezi, biathlon, koşu parkuru, atış alanları görselleri

Kaynak: Erzurum Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, 2011. (resimler yenilenebilir)

Universiade tesisleri, ilk defa 27 Ocak 2011’de başlayan 25. Üniversitelerarası Kış Oyunları ile

kullanıma açılmış ve 11 gün boyunca buz hokeyi, buz pateni ve kayak yarışmalarına ev

sahipliği yapmıştır. Tesislerin teknolojik altyapısı ve yarışmalarda teknolojik yapı işletmeciliği

53

Türk Telekom Grubu şirketlerinden İnnova tarafından yürütülmüştür. Teknolojik altyapı

çalışmalarında toplam 250 kişilik bir ekip görev almıştır. Erzurum’daki kayak pistleri, atlama

kuleleri gibi çeşitli yerlerde 8.000’e yakın donanım cihazı kurulmuştur. 114 noktaya

yerleştirilen 300’ün üzerinde özel skor/zaman ölçüm sensörü sayesinde 11 dalda

gerçekleştirilen müsabakaların skorları başarıyla ölçülmüştür. Ayrıca, Universiade tesislerinde

bilgi akışının sağlanması için 300 adetin üzerinde kiosk ve dijital imza cihazı ile toplamı 500

m2 büyüklüğe ulaşan LED ekranlar şehrin çeşitli noktalarına yerleştirilmiştir. Organizasyonun

kontrolü ve tek elden yönetimi için geliştirilen oyun yönetim sistemi ise İnnova tarafından

kurgulanmış ve uygulanmıştır.

4.6.2 DİĞER YARIŞMALAR İÇİN AYRILAN ALANLAR

a) Kayaklı Koşu ve Biatlon

Kandilli spor tesisleri kayaklı koşu ve biatlon yarışmaları için kullanılmıştır. Tesisler farklı

zorluk derecelerindeki 2,5 km., 3,75 km. ve 5 km. mavi ve kırmızı pistlerine; iki (1,6 km. ve

1,3km.) spin pistine ilaveten kayaklı koşu stadyumu, yarışma sevk ve idare binası her bir takım

için wax kabinleri, kayak test alanı, ısınma alanı, seyirci alanı, VIP çadırı, medya ve park

alanına sahiptir. Aynı zamanda tesis standart 30 elektronik hedef sistemine sahiptir ve 1.500

kişilik seyirci alanı mevcuttur.

b) Kayakla Atlama

Palandöken kayak merkezinin kuzeyinde ve oyunlar köyünün güneyinde, oyunlar köyüne 5

dakika yürüme mesafesinde olan kayakla atlama tesisi Kiremitlik tepe mevkiindedir. K125 ve

K95 yarışmaları için iki atlama kulesi ve iki atlama rampası; üç adet K65, K40 ve K20

antrenman rampalarından ibarettir.

Resim 4-15: Universiade kapsamında yapılan kule görseli

Kaynak: www.erzurum2011.gov.tr

54

c) Snowboard ve Serbest Stil Kayak

Snowboard ve serbest stil kayak müsabakalarının tamamı Palandöken kayak merkezinde

yapılmıştır.

d) Kısa Mesafe Sürat Pateni ve Figür Pateni

Erzurum Palandöken Bölgesi’nde bulunan kapalı kısa mesafe sürat pateni pisti (30*60 m2), 9

Mart 2009 tarihinde hizmete açılmıştır. Pist soyunma odaları, medikal odası, doping kontrol

odası ve görevliler için tahsis edilen odalara sahiptir.

e) Buz Hokeyi

Buz hokeyi yarışmaları, Erzurum Cemal Gürsel Spor kompleksi yakınında inşa edilen, 3.500

kişi oturma kapasiteli buz pistinde yapılmıştır.

f) Curling

Yeni inşa edilen ve Eylül 2010’da hizmete açılan Curling Salonu, 1.000 kişilik oturma

kapasitesine ve 5 adet curling yarışma alanına sahiptir.

4.6.3 UNİVERSİADE KAPSAMINDA YAPILAN YATIRIMLAR

Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları kapsamında; Konaklı Bölgesi’nde 81,9 milyon TL,

Palandöken'de 45,2 milyon TL, Kandilli'de 19,1 milyon TL, buz sporları tesisleri için 49,1

milyon TL, kayakla atlama tesisleri için 57,1 milyon TL, açılış kapanış törenlerinin yapılacağı

Cemal Gürsel Stadyumu için 26,2 milyon TL, Oyunlar Köyü için 51,3 milyon TL olmak üzere

toplam 330 milyon TL spor yatırımı yapılmıştır. Universiade Erzurum yatırımı, Türkiye

Cumhuriyet tarihinin spor alanında tek bir organizasyon için yapılmış en büyük yatırımı olma

özelliğini taşımaktadır. Bu yatırımlara ek olarak da 5,5 milyon TL’lik tanıtım harcaması

yapılmıştır. Ayrıca, yatırım ve masraflarda 13 sponsor kullanılmıştır.

4.6.4 UNIVERSIADE SONRASI GÖRÜŞLER

Dönemin Spordan Sorumlu Devlet Bakanı ve Organizasyon Komitesi Başkanı Faruk Nafiz

Özak, Uluslararası Üniversitelerarası Sporlar Federasyonu (FISU) başkanı George E. Killian,

Erzurum Valisi Sabahattin Öztürk, Erzurum’da organizasyonun çok başarılı geçtiğini,

organizasyona katılanların profesyonelliğinden ve Erzurum halkının misafirperverliğinden çok

memnun kalındığını belirtmişlerdir.

Ayrıca organizasyon ev sahipliği rekabetinde Erzurum’un gerisinde kalan Slovenya

Delegasyon Başkanı Vogrinec de Erzurum’da devlet desteği ile tesisleşmenin ve tesislerin şehir

55

merkezinde bulunmasının ulaşım imkânlarını kolaylaştırarak, organizasyonu daha başarılı bir

hale getirdiğini vurgulamıştır.

Bunlara ek olarak, Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu Başkanı Kemal Tamer, Erzurum

Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler, 2011 Erzurum Universiade Genel

Koordinatörü Bekir Korkmaz, Erzurum’da geçen organizasyonun başarısı sebebiyle kış

olimpiyatlarına aday olacaklarını ve spor ile Erzurum’u canlandırmak istediklerini

belirtmişlerdir.

Erzurum’da gerçekleştirilen 25. Universiade kapsamındaki yarışmaların başarıyla ve

memnuniyetle tamamlanması, Erzurum’un ulusal ve uluslararası çeşitli organizasyonlara ev

sahipliği yapabileceğini göstermiş, Erzurum’un dünyaya tanıtılmasını sağlamıştır. 2012 kış

sezonunda, Zihinsel Engelliler Dünya Kayak Şampiyonası, Dünya Gazeteciler Yarışması ve

Gençler Kuzey Disiplini Dünya Kayak Şampiyonası da Erzurum’un ev sahipliği yapacağı

organizasyonlar arasında yer almaktadır.

Universiade sonrasında, yarışmalar kapsamında yapılan tesisler halkın ortak kullanımına da

açılmıştır.

TURİZM SEKTÖRÜNE YÖNELİK DEVLET TEŞVİKLERİ

19 Haziran 2012’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yatırımlarda Devlet

Yardımları Hakkında Karar” ile il bazlı teşvik sistemine geçilmiştir.

Yeni Teşvik Sistemi, genel teşvik uygulamaları ve bölgesel teşvik uygulamaları olmak üzere

ikiye ayrılmaktadır. Genel teşvik uygulamaları; bölge ayrımı yapılmaksızın teşvik edilmeyecek

yatırım konuları ile diğer teşvik uygulamaları kapsamında yer almayan ve belirlenen asgari

sabit yatırım tutarı şartını sağlayan yatırımların KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti

destekleri ile desteklenmesini içermektedir. Bölgesel teşvik uygulamaları ise; KDV İstisnası

ve Gümrük Vergisi Muafiyetinin yanı sıra Vergi İndirimi, Sigorta Pirimi İşveren Hissesi

Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi ve Faiz Desteği unsurları ile desteklenmesini içermektedir.

Genel Teşvik Destek Unsurları Bölgesel Teşvik Destek Unsurları

KDV İstisnası KDV İstisnası

Gümrük Vergisi Muafiyeti Gümrük Vergisi Muafiyeti

Vergi İndirimi

56

Sigorta Pirimi İşveren Hissesi Desteği

Yatırım Yeri Tahsisi

Faiz Desteği

İllerin toplam 6 bölgeye ayrıldığı yeni teşvik sisteminde Erzurum 5. teşvik bölgesinde yer

almaktadır.

19 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 212/3305 sayılı “Yatırımlarda Devlet

Yardımları Hakkında Karar”a bağlı EK-2’de Bölgesel Desteklerden Faydalanabilecek

Sektörler Ve Bölgeler İtibariyle Asgari Yatırım Tutarları Veya Kapasiteleri ile EK-4’te Teşvik

Edilmeyecek Veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları belirtilmiştir. Bu doğrultuda;

Erzurum’da yapılacak asgari 500 bin TL ve üzeri turizm yatırımları- Teşvik Edilmeyecek Veya

Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları arasında yer almamak şartı ile- genel teşvik

unsurlarından yararlanabilmektedir. Ayrıca; 3 yıldız ve üzeri otel yatırımları bölgesel teşvik

unsurlarından yararlanabilmektedir. (Turizm yatırım/ işletme belgeli özel tesis, yayla/dağ evi

ve butik otel yatırımlarında “3 yıldız ve üzeri şartı aranmaz.)

57

EK-1

Tablo 4-15: 2011 yılında Erzurum’da düzenlenen spor etkinlikleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi U 14 FUTBOL MİLLİ TAKIM BÖLGE SEÇMELERİ

06 - 07 OCAK VOLEYBOL KULÜPLER ARASI GENÇ KIZLAR GRUP BİRİNCİLİĞİ

29 NİSAN - 01 MAYIS

KAYAKLI KOŞU 1.ETAP YARIŞLARI

14 - 16 OCAK U-14 FUTBOL TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 1.KADEME MÜSABAKALARI

05 - 07 MAYIS

OKULLARARASI KAYAKLI KOŞU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

16 - 17 ŞUBAT KULÜPLERARASI CURLİNG TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 1.HAFTA MÜSABAKALARI

05 - 08 MAYIS

OKULLARARASI ALP DİSİPLİNİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

16 ŞUBAT KULÜPLERARASI HENTBOL KÜÇÜK ERKEKLER GRUP BİRİNCİLİĞİ MÜSABAKALARI

06 - 08 MAYIS

KAYAKLI KOŞU 2.ETAP YARIŞLARI

18 - 20 ŞUBAT KULÜPLERARAASI YILDIZ KIZLAR VOLEYBOL GRUP BİRİNCİLİĞİ

06 - 08 MAYIS

KAYAKLI KOŞU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

04 - 06 MART KULÜPLERARASI CURLİNG TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 2.HAFTA MÜSABAKALARI

12 - 15 MAYIS

ASIM KURT KULÜPLER ARASI KAYAKLI KOŞU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

13 - 14 MART GENÇ BAYANLAR BASKETBOL TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

10 - 15 MAYIS

YILDIZLAR SERBEST GÜREŞ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

17 - 20 MART DAĞCILIK SPOR TIRMANIŞI DOĞU ANADOLU BİRİNCİLİĞİ

14 - 15 MAYIS

SNOWBOARD TÜM KATEGORİLER TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

04 - 05 MART KULÜPLERARASI CURLİNG TÜRKİYE ŞAMPİYONASI FİNAL MÜSABAKALARI

19 - 22 MAYIS

İLLER ARASI KICK BOKS PALANDÖKEN KURTULUŞ ŞAMPİYONASI

05 - 06 MART BİATLON MİLLİ TAKIM ALT YAPI SEÇMELERİ

18 - 22 MAYIS

OKULLARARASI YILDIZLAR (BAY-BAYAN) HENTBOL GRUP BİRİNCİLİĞİ (4 Erkek - 4 Bayan)

01 - 05 MART DOĞU VE GÜNEYDOĞU İLLERİ MESAFELER LİGİ FİNALİ

25 MAYIS

U - 12 FUTBOL MİLLİ TAKIM BÖLGE SEÇMELERİ

22 ve 25 ŞUBAT

SPOR TIRMANIŞ DAĞCILIK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI I.AYAK YARIŞLARI

04 - 05 HAZİRAN

ALP DİSİPLİNİ 2.ETAP YARIŞLARI 26 - 27 ŞUBAT OLİMPİK GÜN KOŞUSU VE YÜRÜYÜŞÜ

05 HAZİRAN

ALP DİSİPLİNİ TÜM KATEGORİLER TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

11 - 13 MART CURLİNG FEDERASYON KUPASI

09 - 11 EYLÜL

58

Tablo 4-16: 2012 yılında Erzurum’da düzenlenen spor etkinlikleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi ATLI KIZAK VE OKÇULUK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

03 - 04 MART GAP OYUNLARI VE İL SPOR MERKEZLERİ AÇILIŞ TÖRENİ

29 HAZİRAN

YEREL KIZAK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

03 - 04 MART GAP OYUNLARI KORTEJ YÜRÜYÜŞÜ

30 HAZİRAN

YILDIZ ERKEKLER BASKETBOL BÖLGE ŞAMPİYONASI

07 - 11 MART JUDO MÜSABAKALARI 29 HAZİRAN - 01 TEMMUZ

KAYAKLI KOŞU TÜM KATEGORİLER TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

08 - 10 MART TAEKWONDO MÜSABAKALARI

29 HAZİRAN - 01 TEMMUZ

ASLI NEMUTLU ALP DİSİPLİNİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

09 - 10 MART İŞİTME ENGELLİLER FUTBOL MÜSABAKASI

29 HAZİRAN - 03 TEMMUZ

SNOWBOARD TÜM KATEGORİLER TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

16 - 17 MART BASKETBOL MÜSABAKALARI 29 HAZİRAN - 04 TEMMUZ

ASIM KURT KAYAKLI KOŞU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

17 - 18 MART VOLEYBOL MÜSABAKALARI 29 HAZİRAN - 04 TEMMUZ

ALP DİSİPLİNİ KULÜPLERARASI ASIM KURT KUPASI

24 - 25 MART BADMİNTON MÜSABAKALARI

30 HAZİRAN - 01 TEMMUZ

SHORT TRACK FEDERASYON KUPASI

24 - 25 MART MASA TENİSİ MÜSABAKALARI

30 HAZİRAN - 02 TEMMUZ

ÜNİVERSİTELER ARASI BOKS TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

25 - 28 NİSAN GÜREŞ MÜSABAKALARI 30 HAZİRAN - 03 TEMMUZ

14 - 15 YAŞ MİNİK ERKEKLER GREKOROMEN GÜREŞ GRUP MÜSABAKALARI

27 - 29 NİSAN ATLETİZM MÜSABAKALARI 03 TEMMUZ.

HENTBOL GENÇ ERKEKLER GRUP MÜSABAKALARI

03 - 06 MAYIS YÜZME MÜSABAKALARI 03 - 04 TEMMUZ

SHORT TRACK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

05 - 06 MAYIS TÜRKİYE FUTBOL FEDREASYONU SÜPER KUPA MÜSABAKASI (FENERBAHÇE-GALATASARAY)

12 AĞUSTOS

ÜNİVERSİTELER ARASI BUZ HOKEYİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

07 - 11 MAYIS ATLI CİRİT TÜRKİYE ŞAMPİYONASI GRUP ELEMELERİ

24 - 26 AĞUSTOS

OKULLARARASI YILDIZLAR BASKETBOL GRUP BİRİNCİLİĞİ MÜSABAKALARI (8 Erkek 2 Bayan )

16 - 20 MART BİATHLON TEST YARIŞI 15 - 16 EYLÜL

5.DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU KIŞ SPOR OYUNLARI

23 - 24 MART SHORT TRACK FEDERASYON KUPASI

24 - 25 EYLÜL

OKULLARARASI PUANLI ATLETİZM GRUP BİRİNCİLİĞİ

14 - 15 NİSAN SHORT TRACK PALANDÖKEN KUPASI

24 - 25 ARALIK

VOLEYBOL KULÜPLER ARASI KÜÇÜK KIZLAR GRUP BİRİNCİLİĞİ

22 - 24 NİSAN

59

ÜNİVESİTELER ARASI GÜREŞ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

07 - 10 MAYIS SHORT TRACK FEDERASYON KUPASI YARIŞLARI

01 - 02 EYLÜL

NİKE HALI SAHA BÖLGE BİRİNCİLİĞİ

07 - 08 HAZİRAN

TÜRKİYE KUPASI 1. TUR FUTBOL MÜSABAKALARI (Erzurum Büyükşehir Bld. Spor-Beşikdüzü Spor)

19 EYLÜL

U - 21 GENÇLER VE BÜYÜKLER BAY-BAYAN TÜRKİYE R-4 RAFTİNG ŞAMPİYONASI

01 - 03 HAZİRAN

NEREDE HAREKET ORADA BEREKET

21 EKİM

SPOR TIRMANIŞ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 2. AYAK YARIŞI

09 - 10 HAZİRAN

SHORT TRACK FEDERASYON TEŞVİK KUPASI

24 - 25 KASIM

7. DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU YAZ SPOR OYUNLARI

28 HAZİRAN - 04 TEMMUZ

BÜYÜK ERKEKLER FERDİ BOKS TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

26 KASIM - 01 ARALIK

Tablo 4-17: 2013 yılında Erzurum’da düzenlenen spor etkinlikleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi ALP DİSİPLİNİ ÇOCUK I - II ETAP MİNİKLER I. ETAP YARIŞLARI

18 - 19 OCAK BAYBURT VE ERZURUM GENÇLİK SPOR İKİLİ BOKS TURNUVASU

25 MAYIS

SNOWBOARD II. ETAP YARIŞLARI

15 -16 ŞUBAT DOĞUNUN YILDIZLARI ATLETİZM YARIŞLARI

15-16 HAZİRAN

KAYAKLI KOŞU II. ETAP YARIŞLARI

15 -17 ŞUBAT MİNİK YILDIZ GENÇ BÜYÜKLER HALK OYUNLARI KULÜPLERİ GRUP YARIŞMASI

14 NİSAN

SNOWBOARD TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

25 -26 ŞUBAT KARAKUCAK GÜREŞ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

29 HAZİRAN

KAYAKLI KOŞU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

01 - 03 MART KULÜPLER ARASI OKÇULUK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

31 AĞUSTOS- 01 EYLÜL

ALP DİSİPLİNİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

08 - 10 MART SNOWBOARD 2. ETAP KAYAK YARIŞLARI

15-16 ŞUBAT

17 - 18 YAŞ GENÇLER SERBEST GÜREŞ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

15 - 17 MART KAYAKLI KOŞU 2. ETAP YARIŞLARI

15-17 ŞUBAT

VETERANLAR KAYAK ŞAMPİYONASI

17 MART ATLI CİRİT ÖN ELEME MÜSABAKALARI

20 EYLÜL

ÜNİVERSİTELER ARASI BUZ HOKEYİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

19 - 23 MART ATLI CİRİT ÖN ELEME MÜSABAKALARI

21 EYLÜL

KÜÇÜK ERKEKLER BAKETBOL GRUP MÜSABAKALRI 9 FAALİYET

28 – 30 MART ATLI CİRİT ÖN ELEME MÜSABAKALARI

22 EYLÜL

İŞİTME ENGELLİLER HENTBOL GRUP MÜSABAKALARI

21 - 24 MART SHORT TRACK FEDERASYON KUPASI

7-8 EYLÜL

DOĞU VE GÜNEYDOĞU İL TAKIMLARI ARASI KROS YARIŞMALARI

06 NİSAN ESKRİM MİNİKLER-YILDIZLAR-GENÇLER TEŞVİK MÜSABAKALARI

14-15 EYLÜL

FUTSAL SÜPER BÖLGE ELEME MÜSABAKASI

09 - 12 NİSAN 3. GELENEKSEL HINIS SANTRANÇ TURNUVASI

05-06 EKİM

60

FUTSAL ÜNİVERSİTE LİG BAYANLAR MÜSABAKASI

13 NİSAN TEKERLEKLİ KIZAK TAKIM VE FERDİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

04-07 EKİM

GENÇ ERKEKLER VOLEYBOL GRUP MÜSABAKALARI

21 - 23 NİSAN SHORT TRACK FEDERASYON 2. YARIŞLARI

26-27 EKİM

YILDIZ ERKEKLER BASKETBOL TÜRKİYE ŞAMPİYONASI

07 - 12 MAYIS ATLI CİRİT TÜRKİYE ŞAMPİYONASI ELEMELERİ

25-27 EKİM

U -19 YAŞ FUTBOL GRUP ELEME MÜSABAKALRI

09 - 12 MAYIS

Tablo 4-18: 2014 yılında Erzurum’da düzenlenen spor etkinlikleri

Yunan alfabesi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi MUAY THAİ ÇOÇUKLAR-BÜYÜKLER-MİNİKLER BAY - BAYAN BÖLGE ŞAMPİYONASI 07 - 09 ŞUBAT SNOWBOARD TÜM KATEGORİLER I.VE II. ETAP KAYAK YARIŞLARI ŞUBAT ATLI KIZAK TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 01 MART ATLI CİRİT TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 02 MART ALP DİSİPLİNİ BÜYÜK - GENÇ I. VE II. ETAP KAYAK YARIŞLARI 06 - 07 MART ALP DİSİPLİNİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 11 - 13 MART

Tablo 4-19: 2011 yılında Erzurum’da düzenlenen sporcu eğitim faaliyetleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi KAYAKLI KOŞU GENÇ MİLLİ TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

03 - 14 OCAK KAYAKLI KOŞU YILDIZLAR VE ÇOCUKLAR ÇALIŞMA KAMPI

05 - 12 EYLÜL

SNOWBOARD FREE STYLE KAMPI

04 - 09 OCAK

SHORT TRACK SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

06 - 16 EYLÜL

BİATLON ÜNİVERSİADE B TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

09 - 19 OCAK

BİATHLON B TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

08 - 18 EYLÜL

BİATLON ÜNİVERSİADE A TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

09 - 26 OCAK

BİATHLON MİLLİ TAKIM KAMPI

08 - 17 EYLÜL

GÜREŞ EĞİTİM MERKEZİ ANTRENÖR VE SPORCU TEKNİK TAKTİK METODLARI

21 - 26 ŞUBAT BİATHLON A TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

08 - 26 EYLÜL

BASKETBOL MAHALLİ LİG KULÜPLER TOPLANTISI

15 ŞUBAT SHORT TRACK SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

06 - 16 EYLÜL

KICK BOKS ADAY HAKEM KURSU 12 - 13 ŞUBAT CURLİNG A MİLLİ TAKIM AVRUPA ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

12 - 27 EYLÜL

BASKETBOL HAKEM KURULU EĞİTİM SEMİNERİ

10 - 14 ŞUBAT ALP DİSİPLİNİ B TAKIM GÜÇ GELİŞTİRME KAMPI

15 - 29 EYLÜL

GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DANIŞMA KURULU TOPLANTISI

03 - 04 ŞUBAT SHORT TRACK MİLLİ TAKIM KAMPI

12 EYLÜL - 01 EKİM

61

AMASYA ÜNİVERSİTESİ DAĞCILIK KIŞ TEMEL EĞİTİM KAMPI

03 - 10 ŞUBAT DAĞCILIK GENÇLİK EĞİTİM KAMPI

17 - 18 EKİM

BÜYÜK BAYANLAR BOKS MİLLİ TAKIM KAMPI

10 ŞUBAT - 02 MART

DAĞCILIK YAZ TEMEL EĞİTİMİ

19 - 25 EYLÜL

DAĞCILIK KULÜPLER TOPLANTISI

12 - 13 ŞUBAT DAĞCILIK YAZ GELİŞİM EĞİTİM FAALİYETİ

03 - 09 EKİM

BASKETBOL MERKEZ HAKEM KURULU EĞİTİM SEMİNERİ

10 - 14 ŞUBAT ANADOLU SPOR AKADEMİ FUTBOL TAKIMI KAMPI

07 - 13 EKİM

18 YAŞ ALTI 3.GRUP BUZ HOKEYİ DÜNYA ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

21 MART - 03 NİSAN

BOWLİNG ANTRENÖRLÜK KURSU

07 - 14 EKİM

ESKRİM ADAY HAKEM KURSU VE İL HAKEMLİĞİNE TERFİ SINAVI

27 MART KAYAKLA ATLAMA ÇALIŞMA KAMPI

10 - 25 EKİM

GENÇ ERKEKLER BOKS MİLLİ TAKIM KAMPI

06 - 20 MART U 15 GENÇ MİLLİ TAKIM FUTBOL SEÇMELERİ ANADOLU KARMASI

11 EKİM

ATLAMALAR VE SPRİNG MİLLİ TAKIM KAMPI

13 MART - 01 NİSAN

BİATHLON B TAKIMI PERFORMANS VE ATIŞ KAMPI

12 - 26 EKİM

KIZAK I.KADEME YARDIMCI ANTRENÖR YETİŞTİRME KURSU

20 - 31 MART BOWLİNG HAKEM KURSU 15 - 16 EKİM

SNOWBOARD MİLLİ TAKIM KAMPI

14 - 25 MART DAĞCILIK YAZ İLERİ KAYA EĞİTİMİ (DADAK)

15 - 21 EKİM

18 YAŞ ALTI 3.GRUP BUZ HOKEYİ DÜNYA ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

05 - 09 NİSAN CURLİNG HAKEM VE ANTRENÖR EĞİTİM GELİŞİM SEMİNERLERİ

15 - 18 EKİM

ALP DİSİPLİNİ MİLLİ TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

20 - 30 NİSAN U 15 GENÇ MİLLİ TAKIM FUTBOL SEÇMELERİ ANADOLU KARMASI

17 EKİM

SPORUN DÜNÜ BUGÜNÜ VE GELECEĞİ PANELİ

26 NİSAN GÖRME ENGELLİLER YÜZME MİLLİ TAKIM 1.SEÇME KAMPI

17 - 27 EKİM

JKA KARATE ANTRENÖR VE SPOR EĞİTİM SEMİNERİ

30 NİSAN - 01 MAYIS

MİNİ VOLEYBOL SEMİNERİ 21 - 23 EKİM

BASKETBOL MHK AYLIK HAKEM SEMİNERİ

04 - 08 MAYIS KARATE KUŞAK TERFİ SINAVI VE EĞİTİM SEMİNERİ

23 EKİM

OLİMPİK GÜN KOŞUSU DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

05 MAYIS CURLİNG 21 YAŞ ALTI MİLLİ TAKIM KAMPI

23 - 31 EKİM

ATLI CİRİT ADAY HAKEM KURSU 06 - 09 MAYIS TÜRKİYE GENÇLİK FEDERASYONU ŞİDDETSİZ PROJESİ

31 EKİM

KAYAKLA ATLAMA MİLLİ TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

16 - 29 MAYIS SHORT TRACK SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

01 - 11 KASIM

OLİMPİK GÜN KOŞUSU 2. DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

25 MAYIS KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI

01 - 14 KASIM

AVRUPA TAKIMLAR ŞAMPİYONASI ATLETİZM MİLLİ TAKIM KAMPI

28 MAYIS - 18 HAZİRAN

DAĞCILIK EĞİTİM ÇALIŞMASI 05 - 06 KASIM

BASKETBOL HAKEM KURULU EĞİTİM SEMİNERİ

04 - 05 HAZİRAN

BİATHLON A TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

10 - 23 KASIM

62

1.PALANDÖKEN CURLİNG TURNUVASI TEKNİK TOPLANTISI

10 HAZİRAN KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI

14 - 21 KASIM

BİATLON A VE B TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

14 - 28 HAZİRAN

CURLİNG 21 YAŞ ALTI MİLLİ TAKIM KAMPI

16 - 23 KASIM

SATRANÇ 1.KADEME YARDIMCI ANTRENÖR KURSU PASİNLER İLÇESİ

18 - 19 HAZİRAN

FUTBOL PRENSİ PROJESİ 19 - 20 KASIM

İSTANBUL OLİMPİK 2023 SPOR KULÜBÜ BUZ PATEN KAMPI

18 HAZ.- 01 TEMMUZ

BİATHLON B TAKIMI PERFORMANS VE ATIŞ KAMPI

18 KASIM - 01 ARALIK

ATLETİZM DÜNYA ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

19 HAZİRAN - 09 TEMMUZ

TAEKWONDO ADAY HAKEM KURSU

24 - 27 KASIM

CİMNASTİK İL TAKIMI TÜRKİYE ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

19 HAZİRAN - 29 TEMMUZ

BUZ HOKEYİ ADAY HAKEM KURSU

26 - 27 KASIM

İSTANBUL BUZ YILDIZLARI SPOR KULÜBÜ BUZ HOKEY KAMPI

21 - 27 HAZİRAN

SHORT TRACK SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

28 KASIM - 15 ARALIK

ATLETİZM DÜNYA ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

24 HAZ - 15 TEMMUZ

KAYAK SEKRETERYA VE ELEKTRONİK KRONOMETRE SEMİNERİ

02 - 04 ARALIK

ATLETİZM DÜNYA ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

25 HAZ - 09 TEMMUZ

KIZAK SPORCU EĞİTİM FAALİYETİ

02 - 06 ARALIK

BİATLON A TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

26 HAZİRAN 04 TEMMUZ

BİATHLON VE KAYAKLA ATLAMA HAKEM KURSU

02 - 04 ARALIK

ATLETİZM MESAFELER MİLLİ TAKIM KAMPI

25 HAZ - 29 TEMMUZ

KIŞ SPORLARI EĞİTİM PROJESİ (Buz Hokeyi)

05 ARALIK - 10 ŞUBAT

SHORT TRACK KISA MESAFE MİLLİ TAKIM KAMPI

09 - 29 TEMMUZ

KIŞ SPORLARI EĞİTİM PROJESİ (Buz Pateni)

05 ARALIK - 10 ŞUBAT

TENİS ADAY HAKEM KURSU 08 - 10 TEMMUZ

SHORT TRACK SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

05 - 15 ARALIK

KAYAKLI KOŞU GENEL VE ÖZEL HAZIRLIK KAMPI

11 - 31 TEMMUZ

CURLİNG KULÜP VE ANTRENÖR DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

07 ARALIK

BİATHLON B MİLLİ TAKIM KAMPI

15 - 31 TEMMUZ

ATLETİZM HAKEM VE ANTRENÖR SEMİNERİ

08 ARALIK

KAYAKLA ATLAMA ÇALIŞMA KAMPI

17 TEM - 09 AĞUSTOS

SNOWBOARD KAYAKLI ÇALIŞMA KAMPI

08 - 19 ARALIK

KAYAKLI KOŞU ÇOCUKLAR YILDIZLAR GENÇLER YAZ ÇALIŞMA KAMPI

17 - 28 TEMMUZ

SNOWBOARD FREESTYLE ÇALIŞMA KAMPI

09 - 19 ARALIK

ATLETİZM DÜNYA DAĞ KOŞUSU ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM KAMPI

15 TEM - 15 AĞUSTOS

BUZ HOKEYİ U 20 MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

12 - 17 ARALIK

GENÇ ERKEKLER BOKS MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

15 - 27 TEMMUZ

KAYAKLI KOŞU YILDIZ VE ÇOCUK KAYAKLI ÇALIŞMA KAMPI

12 - 24 ARALIK

ULUSLARARASI BİATHLON KAMPI

30 TEM - 07 AĞUSTOS

ÖZEL SPORCULAR DÜNYA KAYAK ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

15 - 30 ARALIK

BÜYÜK ERKEKLER BOKS MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

11 - 31 AĞUSTOS

KAYAK İL TEMSİLCİLERİ TOPLANTISI

17 ARALIK

63

ALP DİSİPLİNİ KONDİSYON KAMPI

13 - 22 AĞUSTOS

GÜREŞ HAKEM VE ANTRENÖR TOPLANTISI

18 ARALIK

BİATHLON A VE B MİLLİ TAKIM GELİŞİM KAMPI

15 - 26 AĞUSTOS

ALP DİSİPLİNİ ÇOCUK TAKIMI GÜÇ GELİŞTİRME KAMPI

14 - 27 ARALIK

16 YAŞ ALTI BUZ HOKEYİ MİLLİ TAKIM KAMPI

18 - 25 AĞUSTOS

ALP DİSİPLİNİ BÜYÜK VE GENÇ TAKIMI KAYAKLI ÇALIŞMA KAMPI

20 - 28 ARALIK

FUTBOL MERKEZ HAKEM KOMİTESİ BÖLGESEL HAKEM SEMİNERİ

23 AĞUSTOS ALLAH-U EKBER ŞEHİTLERİNİ ANMA İZCİLİK KAMPI

22 - 26 ARALIK

KAYAKLI KOŞU ÖZEL HAZIRLIK KAMPI

03 - 21 EYLÜL BÖLGESEL GENÇLİK ÇALIŞTAYI

24 - 25 ARALIK

DÜNYA ATLETİZM ŞAMPİYONASI MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

04 - 26 AĞUSTOS

FİLİSTİNLİ ÇOCUKLARI KARŞILAMA KAMPI

27 - 31 ARALIK

Tablo 4-20: 2012 yılında Erzurum’da düzenlenen sporcu eğitim faaliyetleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI 04 - 20 OCAK GÜLÜMSEYEN GELECEĞİMİZ

İZCİLİK YAZ KAMPI 28 HAZİRAN - 04 TEMMUZ

KANO YÜKSEK İRTİFA KAMPI 07 - 21 OCAK KAYAKLI KOŞU MAHALLİ KAMPI

01 - 15 TEMMUZ

ENGELLİLER KAYAK ŞÖLENİ 11 - 12 OCAK KAYAK ALANLARININ YÖNETİMİ ÇALIŞTAYI

01 TEMMUZ

ÇILDIR GÖLÜ BUZ FESTİVALİ 13 OCAK TFF ÜLKER FUTBOL KÖYLERİ 01 - 10 TEMMUZ

CURLİNG KARIŞIK ÇİFTLER MİLLİ TAKIM KAMPI

20 - 30 OCAK KAYAKLI KOŞU MAHALLİ ÇALIŞMA KAMPI

01 - 15 TEMMUZ

İZCİLİK MAHALLİ KIŞ KAMPI 21 - 27 OCAK FİGÜR PATENİ SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

01 - 15 TEMMUZ

BİATHLON PERFORMANS VE ATIŞ KAMPI

21 OCAK - 02 ŞUBAT

KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI

02 - 22 TEMMUZ

BUZ PATENİ SPOR KULÜPLERİ TOPLANTISI

23 OCAK BİATHLON B TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

02 - 22 TEMMUZ

BUZ HOKEYİ 14 YAŞ ALTI GELİŞİM KAMPI

23 OCAK - 03 ŞUBAT

SHORT TRACK II. KADEME ANTRENÖR KURSU

02 - 14 TEMMUZ

BUZ HOKEYİ ANTRENÖRLÜK KURSU

26 OCAK - 14 ŞUBAT

SHORT TRACK I. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

04 - 15 TEMMUZ

KAYAKLI KOŞU MAHALLİ KAMPI 30 OCAK - 07 ŞUBAT

GÖRME ENGELLİLER MİLLİ TAKIM KAMPI LONDRA PARALİMPİK OYUNLARI GOALBALL KAMPI

09 - 10 TEMMUZ

KARATE 4. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

30 OCAK - 17 ŞUBAT

U 18 - U 20 ERKEKLER BUZ HOKEYİ MİLLİ TAKIM GELİŞİM KAMPI

09 - 18 TEMMUZ

RAFTİNG ADAY HAKEM KURSU 04- 05 ŞUBAT GENÇ ERKEKLER BOKS DÜNYA ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

09 - 28 TEMMUZ

64

15 - 17 YAŞ BUZ HOKEYİ EĞİTİM KAMPI

04- 15 ŞUBAT BUZ HOKEYİ MİLLİ TAKIM GELİŞİM KAMPI

22 - 01 TEMMUZ

15 - 17 YAŞ BUZ HOKEYİ GELİŞİM KAMPI

06- 12 ŞUBAT BİATHLON ÇALIŞMA KAMPI 14 TEMMUZ- 02 AĞUSTOS

HALK OYUNLARI 1. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

13- 26 ŞUBAT BUZ HOKEYİ MİLLİ TAKIM GELİŞİM KAMPI

22 TEMMUZ - 01 AĞUSTOS

KIŞ SPORLARI EĞİTİM PROJESİ 13 ŞUBAT - 23 MART

SPOR LİSESİ ÖZEL YETENEK SINAVLARI

30 TEMMUZ - 03 AĞUSTOS

SHORT TRACK MİLLİ TAKIM SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

14- 20 ŞUBAT KAYAKLA ATLAMA KAMPI 01 - 10 AĞUSTOS

SATRANÇ ANTRENÖRLÜK KURSU

18 - 19 - 25 - 26 ŞUBAT

U - 18 BAYANLAR BUZ HOKEYİ KAMPI

01 - 10 AĞUSTOS

DAĞCILIK KIŞ GELİŞİM EĞİTİM FAALİYETİ

18 - 24 ŞUBAT CURLİNG A MİLLİ TAKIM AVRUPA ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

01 - 18 AĞUSTOS

FIS ALP DİSİPLİNİ ULUSLAR ARASI PALANDÖKEN KUPASI HAZIRLIK KAMPI

11 - 13 MART SHORT TRACK MİLLİ TAKIM SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

01 - 25 AĞUSTOS

KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI 19 MART - 01 NİSAN

FUTBOL U - 14 MİLLİ TAKIM SEÇMELERİ

03 AĞUSTOS

CURLİNG KARIŞIK ÇİFTLER MİLLİ TAKIM KAMPI

26 MART - 06 NİSAN

U - 16 BUZ HOKEYİ BALKAN MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

06 - 16 AĞUSTOS

KIŞ SPORLARI EĞİTİM PROJESİ 26 MART - 25 MAYIS

BİATHLON A ÇALIŞMA KAMPI 09 - 20 AĞUSTOS

KIŞ SPORLARI EĞİTİM PROJESİ 26 MART - 25 MAYIS

PANCAR EKİCİLERİ KOOPERATİFİ TOPLANTISI

25 AĞUSTOS

FUTBOL HAKEMLERİ SEMİNERİ 29 MART 21 YAŞ ALTI CURLİNG MİLLİ TAKIM SEÇME KAMPI

26 AĞUSTOS- 01 EYLÜL

VOLEYBOL ADAY HAKEM KURSU 30 MART - 01 NİSAN

KAYAKLI KOŞU A TAKIMI ÇALIŞMA KAMPI

26 AĞUSTOS- 19 EYLÜL

BUZ HOKEYİ BÜYÜK ERKEKLER HAZIRLIK KAMPI

01 - 14 NİSAN UEFA FUTBOL ANTRENÖR KURSU

27 - 31 AĞUSTOS

KIZAK ANTRENÖRLERİ TOPLANTISI

03 NİSAN KARATE GELİŞİM VE EĞİTİM KAMPI

05 - 09 EYLÜL

FİGÜR PATENİ SPORCU GELİŞİM KAMPI

10 - 20 NİSAN KAYAKLA ATLAMA MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

08 - 22 EYLÜL

HENTBOL ADAY HAKEM KURSU 27 - 29 NİSAN BAYANLAR GÖRME ENGELLİLER GOALBALL MİLLİ TAKIM HAZIRLI KAMPI

11 EYLÜL- 02 EKİM

ATLI CİRİT SEYİS VE NALBANTLIK KURSU

28 - 29 NİSAN ŞANLIURFA SURUÇ GENÇLİK SPOR KULÜBÜ FUTBOL KAMPI

13 - 15 EYLÜL

BİLARDO ADAY HAKEM KURSU 03 - 06 MAYIS KARATE GELİŞİM VE EĞİTİM KAMPI

14 - 16 EYLÜL

1.KADEME BASKETBOL ANTRENÖRLÜK KURSU

07 - 18 MAYIS 2012 - 2013 KURUMLAR ARASI MASA TENİSİ TEŞFİK MÜSABAKALARI TEKNİK TOPLANTISI

26 EYLÜL

CİRİT ADAY HAKEM KURSU 08 - 10 MAYIS CANKURTARAN KURSU 10 - 12 EKİM

65

ATLETİZM KAMPI 08 MAYIS - 10 HAZİRAN

TEKERLEKLİ SANDALYE CURLİNG DÜNYA ŞAMPİYONASI ELEMELERİ HAZIRLIK KAMPI

17 - 22 EKİM

SHORT TRACK HOLLANDA - TÜRKİYE SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

14 - 29 MAYIS BASKETBOL AVRUPA YILDIZLAR 1. LİK TAKIMI 1999 - 2000 DOĞUMLU SPORCU TARAMASI

02 - 04 KASIM

ROMANYA - TÜRKİYE BUZ PATENİ DOSTLUK KAMPI

20 MAYIS - 05 HAZİRAN

21 YAŞ ALTI CURLİNG MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

02 - 08 KASIM

LONDRA OLİMPİYAT OYUNLARINA BÖLGESEL HALTER HAZIRLIK KAMPI

28 MAYIS - 28 HAZİRAN

MENDİL KAPMACA VE SEK SEK SEMİNERİ

03 - 04 KASIM

OLİMPİK JUDO MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

05 - 22 HAZİRAN

RAFTİNG I. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

09 - 20 KASIM

CURLİNG SPORCU EĞİTİM VE GELİŞİM KAMPI

12 - 19 HAZİRAN

CURLİNG AVRUPA ŞAMPİYONASI B GRUBU HAZIRLIK KAMPI

12 - 22 KASIM

KAYAKLI KOŞU ÇALIŞMA KAMPI 12 - 29 HAZİRAN

BOKS II. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

16 - 29 KASIM

OLİMPİYAT JUDO ÇALIŞMA KAMPI

14 - HAZİRAN - 07 TEMMUZ

ATLETİZM HAKEM SEMİNERİ 17 KASIM

BİATHLON ÇALIŞMA KAMPI 16 HAZİRAN - 05 TEMMUZ

BASKETBOL ADAY HAKEM KURSU

28 KASIM - 02 ARALIK

BÜYÜKLER SERBEST GÜREŞ A MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

18 HAZİRAN - 10 TEMMUZ

BOWLİNG HAKEM VİZE SEMİNERİ

01 ARALIK

2. AVRUPA DAĞ KOŞUSU ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

18 HAZİRAN - 01 TEMMUZ

BASKETBOL ANTRENÖRLERİ TOPLANTISI

05 ARALIK

SATRANÇ 1. KADEME YARDIMCI ANTRENÖRLÜK KURSU

21 - 22 HAZİRAN

BÜYÜK - GENÇ ERKEKLER JUDO MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

10 ARALIK - 03 OCAK

MASA TENİSİ ADAY HAKEM KURSU

21 - 24 HAZİRAN

21 YAŞ ALTI CURLİNG MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

14 - 25 ARALIK

MENDİL KAPMACA, SEKSEK OYUN LİDERLİĞİ VE HAKEM SEMİNERİ

23 - 24 HAZİRAN

ALLAHU EKBER ŞEHİTLERİNİ ANMA İZCİ KAMPI

19 - 24 ARALIK

Tablo 4-21: 2013 yılında Erzurum’da düzenlenen sporcu eğitim faaliyetleri

Yunan alfabesi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi

Etkinliğin Adı Etkinliğin

Tarihi BİATHLON HAZIRLIK KAMPI 07 - 18 OCAK İŞİTME ENGELLİLER

ATLETİZM MİLLİ TAKIM KAMPI

22 HAZİRAN - 12 TEMMUZ

SATRANÇ ANTRENÖRLÜK KURSU

19 - 20 OCAK CURLİNG 1. KADEME YARDIMCI ANTRENÖR YETİŞTİRME KURSU

22 HAZİRAN - 3 TEMMUZ

66

DAĞCILIK KIŞ TEMEL EĞİTİM KAMPI

19 - 20 OCAK TENİS YAZ KUPASI 22 - 30 HAZİRAN

ANADOLU FROM SPOR KULÜBÜ TAEKWONDO KUŞAK SINAVI

20 OCAK A-B TAKIMI BİATLON HAZIRLIK KAMPI VE IBU ULASLARARASI GELİŞİM KAMPI

24 HAZİRAN - 4 TEMMUZ

İZCİLİDERLERİNİN DENKLİK ÇLIŞMASI

19 OCAK ROMANYA, BULGARİSTAN VE TÜRKİYE SHORT TRACKM ORTAK ÇALIŞMA KAM.

07 TEMMUZ - 08 AĞUSTOS

SNOWBOARD EYOF TAKIMI HAZIRLIK KAMPI

25 - 31 OCAK CURLİNG 2. KADEME ANTRENÖR YETİŞTİRME KURSU

28 HAZİRAN - 13 TEMMUZ

MAHALLİ İZCİLİK KAMPI 01- 07 ŞUBAT ANKARA ALTINPATENLER SPOR KULÜBÜ HAZIRLIK KAMPI ÇALIŞMALARI

01 - 21 TEMMUZ

DAĞCILIK KIŞ GELİŞİM EĞİTİM KAMPI

16- 22 ŞUBAT İSTANBUL OLİMPİK SPOR KULÜBÜ HAZIRLIK KAMPI ÇALIŞMALARI

01 - 14 TEMMUZ

ÖZEL SPORCULAR KAYAK MİLLİ TAKIM KAMPI

13 ŞUBAT - 03 MART

KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BLD. KAĞIT SPOR KULÜBÜ HAZIRLIK KAMPI ÇALIŞMA.

10 - 19 TEMMUZ

SNOWBOARD MİLLİ TAKIM KAMPI

14 - 22 MART İZMİR BÜYÜKŞEHİR BLD. SPOR KULÜBÜ HAZIRLIK KAMPI ÇALIŞMALARI

20 TEMMUZ - 5 AĞUSTOS

ESKRİM ADAY HAKEM KURSU 17 MART ANKARA METROPOL SPOR KULÜBÜ HAZIRLIK KAMPI ÇALIŞMALARI

12 - 30 AĞUSTOS

ALP DİSİPLİNİ - SNOWBOARD - KAYAKLI KOŞU 1.2.3. KADEME KAYAK ANTRENÖRLÜK KURSU

25 MART - 04 NİSAN

ANKARA BUZ SPORLARI KULUBÜ CURLİNG TAKIMI

25 - 28 ŞUBAT

ATLI CİRİT İL BİRİNCİLİĞİ TOPLANTISI

25 MART İZMİT DERİNCE BELEDİYE SPOR KULUBÜ CURLİNG TAKIMI

27 - 30 ARALIK

YILDIZLAR BUZ HOKEYİ İL BİRİNCİLİĞİ TOPLANTISI

28 MART RUSYA MOSKOVA CURLİNG TAKIMI ÖZEL KULÜP

13 - 23 AĞUSTOS

KORT TENİSİ ADAY HAKEMLİK KURSU

04 - 07 NİSAN ARTİSTİK BUZ PATENİ 1. KADEME YARDIMCI ANTRENÖR YETİŞTİRME KURSU

28 HAZİRAN - 9 TEMMUZ

SATRANÇ 1. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

05 - 07 NİSAN TAEKWONDO DAN SINAVLARI

07 TEMMUZ

ATLETİZM MİLLİ TAKIM KAMPI 10 NİSAN - 02 MAYIS

SHORT TRACK SPORCU KAMPI

8 TEMMUZ - 7 AĞUSTOS

SATRANÇ 1. KADEME ANTRENÖRLÜK KURSU

13 - 14 NİSAN AVRUPA A GRUBU GOAL BOLL MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

8 TEMMUZ - 30 AĞUSTOS

GELİN SPOR YAPALIM TEK GALİBİ DOSTLUK OLSUN SPOR TIRI ŞEHRİMİZDE

22 NİSAN KARATE 2. KADEME ANTRENÖRLÜK SEMİNERİ

17 TEMMUZ - 9 AĞUSTOS

İŞİTME ENGELLİLER ATLETİZM MİLLİ TAKIM KAMPI

20 NİSAN - 12 MAYIS

DAĞCILIK KULUPLER AĞRI DAĞI YAZ TIRMANIŞI

18 - 21 TEMMUZ

67

GENÇ BAYANLAR BASKETBOL ANADOLU ŞAMPİYONASI

24 - 28 NİSAN YILDIZ ERKEKLER BOKS MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

22 TEMMUZ - 6 AĞUSTOS

YILDIZLAR BOKS MİLLİ TAKIMI 24 NİSAN - 11 MAYIS

SEYYAH ULUÇINARIN İZİNDE PROJESİ GELEN (11 İLDEN)

13-16 AĞUSTOS

KARATE 3. ETAP ANTRENÖR VE HAKEM GELİŞİM SEMİNERİ

04 - 05 MAYIS SEYYAH ULUÇINARIN İZİNDE PROJESİ GELEN (11 İLDEN)

18-21 AĞUSTOS

GENÇLİK MERKEZİ MUNGALA TURNUVASI

07 - 12 MAYIS CURLİNG A MİLLİ TAKIM SEÇME KAMPI

12-22 AĞUSTOS

KAYAKLA ATLAMA HAZIRLIK VE FİZİKSEL TEST KAMPI

10 - 17 MAYIS DÜNYA ŞAMPİYONASI KARATE MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

18 EYLÜL - 9 EKİM

ALP DİSİPLİNİ MİLLİ TAKIM ÇALIŞMA KAMPI

12 - 27 MAYIS YÜZME HAKEMLİK KURSU 19 22 EYLÜL

SPOR MASÖRLÜĞÜ KURSU 13 - 25 MAYIS BASKETBOL 1. KADEME YARDIMCI ANTRNÖR KURSU

11-22 EYLÜL

İZCİLİK LİDERLİK TEMEL KURSU 17 - 19 MAYIS CURLING AVRUPA ŞAMPİYONASI HAZIRLIK KAMPI

01-13 EKİM

KİCK BOKS SİYAH KUŞAK SINAVI 18 MAYIS BİATHLON A-B TAKIMI HAZIRLIK KAMPI

02-14 EKİM

BÜYÜK ERKEKLER BOKS MİLLİ TAKIM GÜÇ GELİŞTİRME KAMPI

22 MAYIS - 09 HAZİRAN

KAYAKLA ATLAMA KAMPI 23-31 EKİM

BÜYÜK ERKEKLER AKDENİZ OYUNLARI SON ETAP MİLLİ TAKIM HAZIRLIK KAMPI

10 - 21 HAZİRAN

MASA TENİSİ HAKEM GELİŞİM SEMİNERİ

23-EKİM

2013 UEFA.PRO.ANTRENÖRLÜK 10 - 21 HAZİRAN

MASA TENİSİ 1. KADEME YARDIMCI ANTRENÖRLÜK KUESU

21 EKİM-3 KASIM

KAYAKLA ATLAMA KAMPI 10 HAZİRAN - 5 TEMMUZ

KAYAKLA ATLAMA HAZIRLIK KAMPI

5-15 KASIM

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BUZ HOKEYİ KAMPI

21 - 30 HAZİRAN

Tablo 4-22: 2014 yılında Erzurum’da düzenlenen sporcu eğitim faaliyetleri

Etkinliğin Adı Etkinliğin Tarihi

ALP DİSİPLİNİ ÇOCUK TAKIMI KAYAKLI ÇALIŞMA KAMPI 15 - 24 OCAK KAYAKLI KOŞU A TAKIMI HAZIRLIK KAMPI 21 OCAK - 04

ŞUBAT BİATLON A VE TAKIMI HAZIRLIK KAMPI 29 OCAK - 10

ŞUBAT ALP DİSİPLİNİ GENÇ TAKIM KAYAKLI ÇALIŞMA KAMPI 10 -18 ŞUBAT PARALİMPİK KAYAKLI MİLLİ TAKIMI KIŞ OYUNLARI HAZIRLIK KAMPI 15 ŞUBAT - 21

MART 1. ETAP KARATE ANTRENÖR - HAKEM VE SİYAH KUŞAK EĞİTİM SEMİNERİ 22- 23 ŞUBAT DAĞCILIK KIŞ GELİŞİM KAMPI 22- 28 ŞUBAT

68