1

Dziecko sześcioletnie

w szkole - pierwsze wyniki

badań

2

Program zajęć:

1. Najważniejsze kompetencje kluczowe dziecka sześcioletniego.

2. Rola nauczyciela w tworzeniu środowiska sprzyjającego rozwojowi dziecka.

3. Zabawa jako podstawowa forma nauki dziecka sześcioletniego.

4. Metody uwzględniające podmiotowość dziecka w procesie uczenia się.

Pytania:

• Czego wymaga się od dziecka rozpoczynającego naukę w szkole?

• Co zrobić, aby każdemu dziecku stworzyć szansę zostania „dobrym uczniem”?

• Jakie stosować metody, aby dziecko było aktywne, chciało działać, zadawać pytania i szukać na nie odpowiedzi (tam gdzie jest to możliwe)

• W jaki sposób kształtować w umysłach dzieci pozytywny wizerunek szkoły?

• Kim powinien być nauczyciel dziecka 6-letniego- wiedza, umiejętności, osobowość, cechy charakteru?

3

O wiele przyjemniej jest rozmawiać o drodze niż ją przebywać, dyskutować o właściwościachlekarstwa niż go zażywać. Antoni de Mello

Nie dość jest wiedzieć - trzeba również

zastosować.Nie wystarczy chcieć - trzeba także

wykonać.

J.W. Goethe

4

Przygotowanie szkoły na przyjecie dzieci sześcioletnich

• Podzielić sale lekcyjne na dwie części – do zajęć dydaktyczno – wychowawczych, do zabawy i odpoczynku;• Dostosować szatnie i łazienki do wzrostu najmłodszych

dzieci;• Wyposażyć sale w sprzęt dostosowany do wzrostu

małych dzieci;• Wydzielić oddzielny korytarz tłumiący hałas szkolnych

przerw;• Zorganizować przyszkolny ogródek (plac zabaw)

5

Refleksja – do jakiej szkoły zaproszę dzieci 6-letnie?

• Liczba uczniów w klasie

• Osobne klasy dla sześcioletnich dzieci, czy mieszane

• System jednozmianowy czy dwuzmianowy

• Dostosowane ławki i krzesła

• Plac zabaw

• Dywan w klasie (zabawa, odpoczynek), kąciki zainteresowań

• Szafki na książki

• Szkolna stołówka

• Przystosowane toalety

• Oddzielny korytarz (piętro)

• Oddzielna świetlica

• Liczba dzieci w grupie świetlicowej

• Rodzice w szatni

• Dzień otwarty

• Organizacja pracy w Zespołach Szkolno-Przedszkolnych

6

Absolwent przedszkola

Jest:• samodzielny w zakresie samoobsługi• Potrafi radzić sobie w trudnych sytuacjach• Zahartowany emocjonalnie• Rozbudzony poznawczo - ciekawy świata• Kreatywny, pomysłowy• Ma wpływ na to co będzie robić w szkole• Jego pomysły są wykorzystywane w działaniach

nauczyciela• Dorosłym i dzieciom sygnalizuje o swoich potrzebach

7

Absolwent przedszkola

• Dostrzega potrzeby innych• Śmiało potrafi mówić o tym co go interesuje• Wykorzystuje swoje umiejętności w praktycznych

działaniach• Jest przygotowany do roli ucznia, zgodnie z nową

podstawą programową• Przestrzega ustalone zasady zachowania• Umie radzić sobie w prostych sytuacjach życiowych

8

Dojrzałość umysłowa

• Pamięć, uwaga, myślenie, spostrzeganie, mowa powinny być rozwinięte na takim poziomie, który umożliwia osiąganie dobrych wyników w szkole.

• Takie doświadczenia będą budowały pozytywne skojarzenia z nauką

i motywowały do pracy

9

Dojrzałość społeczno-emocjonalna

• Panowanie nad emocjami

• Dostateczna motywacja do nauki

• Radzenie sobie z trudnościami

• Wrażliwość na uwagi nauczyciela

• Wytrwałość i obowiązkowość

10

Pytanie

• A co zrobić, gdy dziecko nie jest dojrzałe?

• Nie osiągnęło oczekiwanego poziomu dojrzałości: intelektualnej lub fizycznej lub społecznej lub emocjonalnej?

11

Dojrzałość szkoły:

W rozważaniach nad progiem szkolnym (…) należy przenieść punkt ciężkości z dojrzałości szkolnej na dojrzałość samej szkoły:

wrażliwość na dziecko, na jego potrzeby, oczekiwania, uczenie się, możliwości rozwojowe, które wpływać mają na modyfikację zmian programowo-organizacyjnych oraz zmian w procesie nauczania – uczenia się.

12

Nauczanie frontalne

• Ujednolicenie przekazu – treść i forma są jednakowe dla wszystkich

• Różnice między dziećmi postrzegane są jako utrudnienie przekazu, kłopot edukacyjny

• Celem edukacji jest (było?) przybliżenie ucznia – wychowanka do profilu zewnętrznego (statystycznego) standardu a działania diagnostyczne są nieustannym kontrolowaniem odległości realnego ucznia od modelu (są skoncentrowane na tropieniu braków

i uchybień, które należy wyeliminować i nadrobić).

• Z dzieckiem , który „na wejściu „ osiągnęło poziom modelowy „ nie ma co robić”. Powtarza, to co już zna.

Dorota Klus -Stańska13

Gotowość dziecka

• Uwarunkowana jest stopniem rozwoju jego kompetencji i funkcji od dobrze opanowanych do dopiero dojrzewających.

14

Szkoła

• na ile szkoła jest przygotowana

na przyjęcie dzieci sześcioletnich?

• na ile sam nauczyciel jest gotowy (przygotowany) pracować z dzieckiem sześcioletnim?

15

16

Mózg posiada 100 miliardów aktywnych komórek, z których każda może wytworzyć

do 20 000 połączeń

Mózg jest jak śpiący olbrzym.Tony Buzan

Umysł nie jest naczyniem które trzeba napełnić, lecz ogniem, który trzeba

rozniecić.Plutarch

17

Jak najlepiej wykorzystać decydujący okres:

od urodzenia do 10 roku życia• 50% zdolności człowieka do uczenia się, rozwija się w pierwszych 4 latach życia.• Kolejne 30% wykształca się do 8 roku życia.• Podczas tych lat tworzą się drogi nerwowe, na których

opiera się cała przyszła zdolność uczenia się.• Po ukończeniu 10 lat dendryty, które nie wytworzyły

połączeń obumierają.• Należy stymulować ich rozwój stwarzając warunki do

zdobywania informacji wszystkimi zmysłami.• Nauka, w tym także nauka czytania, pisania i liczenia

może i powinna być zabawą.

18

.

„IM WIĘCEJ ZABAWY, TYM WIĘCEJ NAUKI”.

NAUKA JEST NAJBARDZIEJ EFEKTYWNA, GDY SPRAWIA RADOŚĆ.

Peter KlineThe Everyday Genius

19

Cykl Kolba- fazy całościowego procesu uczenia się

Konkretne doświadczenie własne

uczniów lub zaprojektowane przez

nauczyciela

Analiza i refleksja

Uogólnienie, wnioski

Aktywne eksperymentowanie(sprawdzenie w praktyce)

20

Uczenie się przez doświadczenie opiera się na założeniach:

1. Najlepiej uczymy się wtedy- gdy jesteśmy włączeni w przeżycie dostarczające naukę.

2. Wiedzę najlepiej odkrywamy samodzielnie.

3. Uczymy się z zapałem- jeśli mamy możliwość wyboru celu i sposobu nauki.

Johnosonow

21

.Zwykle zajęcia (lekcje) zaczynają się od

uporządkowanego zbioru pojęć i zasad, podczas gdy w uczeniu doświadczalnym zajęcie (lekcja) zaczyna się od konkretnych doświadczeń lub czynności na podstawie których formułuje się pojęcia.

Najskuteczniejszy sposób uczenia się to

UCZENIE W DZIAŁANIU inaczej

UCZENIE SIĘ PRZEZ DOŚWIADCZENIE.

22

Teoria humanistyczna zakłada, że:

• Człowiek z natury zdolny jest do uczenia się.• Każdy człowiek jest jednostką twórczą .• Podmiotowe traktowanie dziecka (ucznia) gwarantuje

poczucie bezpieczeństwa, prawo do godności, liczenie się z jego potrzebami i możliwościami.

• Rzeczywiste uczenie się odbywa się poprzez doświadczenie.

• Uczenie się jest efektywne, gdy angażuje nie tylko umysł, ale i emocje.

• Samoocena jest kluczowym aspektem procesu uczenia się.

23

Uczenie się dziecka może przebiegać w kilku formach:

1. Uczenie się spontaniczne- (wg własnego wewnętrznego programu) „dziecko robi to co chce”

2. Uczenie się reaktywne- (wg programu zewnętrznego) „dziecko robi to, czego chce jego nauczyciel”

3. Uczenie się spontaniczno- reaktywne- „dziecko robi to co chce, ale chce tego, czego chce jego nauczyciel”

Wszystkie formy występują w wieku przedszkolnym i szkolnym - wszystkie niosą wartości i pewne niebezpieczeństwa (gdy jedna z nich jest nadużywana lub niedostosowana do właściwości rozwojowych).

24

Tworzenie warunków do rozwoju1. Organizowanie środowiska fizycznego:

a. Organizacja dnia;

b. Aranżacja oraz wykorzystanie przestrzeni i wyposażenia;

c. Selekcja i przechowywanie materiałów;

- natychmiast reagować na potrzeby dzieci, - unikać sytuacji, w których dzieci oczekują na zajęcia, - dostosować czas wykonywanych czynności do okresu koncentracji uwagi indywidualnych dzieci, - pozwalać na jak najdłuższe indywidualne interakcje między dziećmi i personelem, aby rozwijać język i budować dobre stosunki.

25

Cd.

2. Tworzenie przyjaznego środowiska społecznegoa) Docenianie wysiłku dziecka i budowanie jego poczucia

własnej wartości;

b) Uwzględnianie i docenianie różnic kulturowych;

c) Tworzenie kontekstu uczenia się mającego dla dzieci znaczenie (rozwojowy, kulturowo-społeczny, edukacyjny)

d) Rozwijanie poczucia niezależności i odpowiedzialności;

e) Wyrabianie poczucia sprawiedliwości;

f) Stwarzanie możliwości zaspokojenia naturalnej ciekawości świata

g) Organizowanie spotkań z rzeczywistością;

h) Dostarczanie okazji do zdziwienia;

i) Zabezpieczenie poczucia bezpieczeństwa i wolności;

j) Traktowanie sytuacji edukacyjnych w sposób odważny

i pomysłowy.

26

Kluczowym elementem procesu uczenia się jest pamięć, powiększanie jej zasobów ściśle powiązane jest z zastosowaną

metodą nauczania. Zależności te przedstawia stożek doświadczenie Dale’a.

czytanieczytanie

słuchaniesłuchanie

Oglądanie obrazów nieruchomychOglądanie obrazów nieruchomych

Oglądanie obrazków ruchomychOglądanie obrazków ruchomych

demonstracjademonstracja

Aktywne zwiedzanieAktywne zwiedzanie

Dramatyczne prezentacjeDramatyczne prezentacje

Gry z podziałem na role i symulacjeGry z podziałem na role i symulacje

Zastosowanie w praktyceZastosowanie w praktyce

Ludzie generalnie pamiętają

10% tego co czytają

10% tego co słyszą

30% tego co widzą

50%tego co widzą i słyszą

70%tego co mówią i piszą

90% tego co mówią podczas wykonywania

Poziom abstrakcji

Odbiór werbalny

Odbiór wizualny

Słyszenie, mówienie, widzenie i robienie

27

SŁUCHOWCY:

• Lubią dialog i rozmowy• Powtarzają głośno to, co napisali• Rozmawiają ze sobą• Lubią słuchać• Lubią wykłady• Lubią długie wypowiedzi własne• Lubią muzykę• Wolą mówić o dziełach sztuki, niż je oglądać• Dobrze pamiętają imiona, twarze

28

WZROKOWCY:

• Lubią demonstracje lub pokazy• Lubią wykresy i tabele• Lubią opisy• Pamiętają twarze i imiona• Lubią robić notatki• Lubią patrzeć, rysować• Preferują sztuki wizualne

29

CZUCIOWCY:

• Uczą się przez wykonywania i bezpośrednie zaangażowanie

• Lubią emocje, ruch, nie lubią słuchać• Nie lubią czytać, tupią, gestykulują• Pamiętają to- co sami wykonali• Muszą się poruszać, wiercić, coś trzymać

30

DEKALOG NAUCZYCIELA

1. Pamiętaj, że ludzie z natury posiadają zdolność do uczenia się.

2. Podmiotowo traktuj swoich wychowanków: oni tak jak ty mają silne poczucie swojej godności.

3. Zapewnij im poczucie bezpieczeństwa.4. Ucz przez doświadczenie! Ucz umiejętności!5. Nie zapomnij, że w procesie uczenia się ważny jest nie tylko

intelekt, ale też emocje!6. Staraj się nie stosować takich metod, których sama w dzieciństwie nie akceptowałaś.7. Pozwól, aby uczniowie znali rezultaty własnego uczenia się i mieli wpływ na jego proces.8. Wzmacniaj pożądane zachowania. Czasami bądź adwokatem

swoich uczniów.9. W procesie uczenia się zwróć uwagę na informację zwrotną.10. Pozwól uczniom na samoocenę

31

Rady dla nauczycieli1. Ceń myślenie, gdyż dzieci bardzo szybko uczą się tego co się u nich

ceni.

2. Zachęcaj do manipulowania przedmiotami, badania ich.

3. Podtrzymuj ciekawość i chęć zdobywania wiedzy.

4. Strzeż się sztywnych schematów, gdyż hamują one ważne elementy aktywności (wolność, swoboda działania, możliwość wyboru).

5. Twórz atmosferę, która charakteryzuje się przyzwoleniem, nie- skrępowaniem, poczuciem bezpieczeństwa, brakiem lęku, wspólną pracą, elastycznością działania.

6. Stwarzaj sytuacje wymagające twórczego myślenia (potrzeba matką wynalazków).

7. Zapewniaj okresy wzmożonej aktywności oraz względnego spokoju.

8. Pilnuj realizacji pomysłów, bo idea to nie wszystko.

9. Wychowuj i rozwijaj siebie na nauczyciela o otwartym umyśle- bądź wzorem dla tych, którzy przy Tobie rozwijać się będą.

10. Bądź ich mistrzem i przyjacielem.

32

.

„Kiedy wędkarz idzie na ryby,

To bierze taką przynętę,Która smakuje rybie -A nie wędkarzowi!”

Apollo 13 – Gene Kranz

• „Nigdy nie straciliśmy człowieka

w kosmosie. Nie stracimy go na mojej zmianie. Klęska nie wchodzi w grę.

„Nie stracimy żadnego dziecka - póki jesteśmy - klęska nie wchodzi w grę”

33

Rezultat

• Duma z wykonywanego zawodu i oklaski za szeroko otwarte okna z widokiem na dobrą przyszłość dla każdego dziecka

34