JU GIMNAZIJA “VASO PELAGIĆ”

DINAMIČKE WEB STRANICE

JK

WEB STRANICE SE DIJELE NA:

• Statičke web sadržaje

• Dinamičke web sadržaje

JK

STATIČKI WEB SADRŽAJI

• Statički web sadržaji su datoteke koje su unaprijed smještene u odgovarajući direktorijum fajl-sistema web servera i spremne su za isporuku klijentima na njihov zahtjev.

• Prilikom izrade web sajta cio koncept je "fiksiran" i potrebno je angažovati stručno lice ukoliko želite da izmjenite postojeći ili dodate novi sadržaj.

HTTP klijent HTTP server

Klijent zahtjeva fajl

Sever učitava fajl iz fajl sistema i

šalje ga klijentu

JK

DINAMIČKI WEB SADRŽAJI

• Dinamičke stranice su ugrađeni programi (ugrađene skripte ili postoji povezanost s nekom pozadinskom aplikacijom ili bazom podataka) koji omogućavaju automatske promjene nekih podataka na stranicama bez intervencije autora stranice.

• Dinamičke stranice web sajta su stranice koje imaju sposobnost da se mijenjaju same na osnovu podataka i upita koje primaju od korisnika koji gleda web sajt.

HTTP klijent HTTP server

Klijent zahtjeva fajl

server generiše fajl i šalje ga klijentu; ne snima ga u svoj fajl-sistem

JK

• Potreba za svakodnevnim promjenama sadržaja na internetu dovela je do razvoja složenijih internet tehnologija koje omogućavaju dinamične web aplikacije.

• Dinamički sadržaji omogućavaju da korisnik može da izmijeni određen sadržaj nap. različita kupovina, prijava na određeni sajt, izmjena podataka o proizvodima koju vrši kompanija ...

• Postupak izrade dinamičke web stranice je složen i dugotrajan, jer se mora voditi računa o mnogim parametrima.

• Koriste se najčešće prilikom izrade zahtjevnijih web sajtova koji moraju da budu apsolutno prilagođeni zahtjevima korisnika koji pregleda web sajt.

• Primjer dinamičke web stranice http://www.booking.com/

JK

• Koristi se za povezivanje sa bazom podataka i njenom manipulacijom. Nezaobilazne su u izradi online web prodavnica.

JK

• Osnovna karakteristika dinamičkog web sajta je:

• jednostavno ažuriranje i

• dodavanje novih sadržaja.

• Isto tako dinamički web sajtovi pružaju mogućnost dvosmjerne komunikacije sa klijentima odnosno posjetiocima.

• Dinamički web sajtovi omogućavaju posjetiocima da vrše pretragu sajta po zadatim kriterijumima, ostavljaju komentare ili ojcenjuju članke. Takođe je moguće postavljanje anketa ili raznih kontakt formi.

JK

HTTP KOMUNIKACIJA

• Komunikacija između klijenta i servera zasnovana je na zahtijev/odgovor principu.

• Svaki par zahtijev/odgovor smatra se nezavisnim od ostalih.

• U slučaju da prvi klijent pošalje zahtijev serveru i dobije odgovor, zatim drugi klijent pošalje zahtijev i dobije odgovor, pa potom ponovo prvi klijent pošalje novi zahtijev, nema načina da se ustanovi da je prvi klijent poslao dva zahtijeva (prvi i treći).

• Server svaki zahtijev opslužuje nezavisno od ostalih zahteva.

JK

PRADENJE SESIJE KORISNIKA

• HTTP protokol ne omogućava praćenje sesije korisnika.

• Kako bi se ovaj cilj ipak postigao definisano je pomoćno rešenje - mehanizam slanja “kolačića” (cookies) između klijenta i servera

• Uveo ga je Netscape Navigator, a kasnije je postao standardni mehanizam podržan od strane svih web browsera i servera.

• Cookie - možemo ga shvatiti kao string od tipično 20-30 znakova koji je namijenjen za jednoznačno identifikovanje korisnika na serveru.

JK

• Prilikom slanja prvog zahtijeva server će ustanoviti da mu klijent nije poslao cookie kao jednu stavku u zaglavlju zahtijeva.

• U odgovor na taj zahtijev server će dodati cookie.

• Ukoliko je Web čitač podešen tako da radi sa cookie-ima, on će u svim sljedećim zahtevima koje bude slao tom serveru uključiti i cookie, tako da će server moći da prepozna klijenta koga je već ranije opsluživao.

• Glavna svrha kolačića jeste da sačuva informacije. Uglavnom se koriste za čuvanje korisničkog imena i lozinke – korisnik ne mora da ih unosi svaki put kada pristupi lokaciji.

• Mogu se koristiti za čuvanje svih podešavanja koja je korisnik zadao kada je poslednji put pristupao lokaciji

JK

ARHITEKTURA MREŽE

Nakon pažljive analize prilikom izrade sajta, neophodno je doneti odluku o arhitekturi sistema, na kojoj će se sajt instalirati. • Odluka mora biti donijeta na osnovu trenutnih potreba i

budućeg razvoja. • za jednostavne statičke web aplikacije dovoljni su klijenti i server, • za dinamičke i poslovne aplikacije potrebne su najmanje tri

komponente: klijenti, web server i aplikacioni server.

• Odabir arhitekture zavisi od: • broja korisnika i računara na mreži, • vrsta razvojnih okruženja i programskih alata, • modela i obima baze podataka, • složenosti programskih procedura.

JK

Web aplikacije su najčešće zasnovane na klijent/server modelu arhitekture.

• Klijent/server arhitektura je razvijena kao:

• višenamjenska,

• modularna infrastruktura,

• zasnovana na slanju i primanju poruka,

sa ciljem unapređenja upotrebljivosti i fleksibilnosti.

Klijent/ server arhitektura može biti

• Dvoslojni klijent/server sistem

• Troslojni klijent/server sistem

• Arhitektura višeslojnih sistema

JK

KLIJENT – SERVER ARHITEKTURA

• U klasičnim sistemima za obradu podataka po klijent/server arhitekturi mogu se uočiti tri klase komponenti: server, klijenti i mreža.

JK

• Namjena servera :

• optimalno upravljanje zajedničkim resursima (podacima),

• upravljanje bazom podataka kojoj pristupa više korisnika,

• kontrola pristupa i bezbjednosti podataka i

• centralizovano obezbjeđenje integriteta podataka za sve aplikacije.

• Klijent-aplikacije vrše upravljanje korisničkim interfejsom i izvršavaju dio logike aplikacije.

• Računarska mreža i komunikacioni softver omogućavaju prenos podataka između klijenta i servera.

JK

DVOSLOJNA ARHITEKTURA

• Dvoslojna arhitektura sastoji se od 3 komponente distribuirane u dva sloja – klijentskom i serverskom.

Te tri komponente su:

• Korisnički interfejs – sesije, unos teksta, dijaloški prozori, prikaz na ekranu.

• Upravljanje procesima – generisanje, izvođenje i nadgledanje procesa i neophodnih resursa

• Upravljanje podacima – servisi vezani za deljenje podataka i datoteka

JK

• Jedna od osnovnih karakteristika klijent/server sistema je distribuirana obrada podataka – logika aplikacije je podijeljena između klijenta i servera tako da obezbedi optimalno korišćenje resursa. • Na primjer, prezentacija podataka i provjera ulaznih podataka su

sastavni dio klijent-aplikacije, dok se rukovanje podacima, u smislu njihovog fizičkog smještaja i kontrole pristupa, vrši na serveru.

JK

TROSLOJNI KLIJENT/SERVER SISTEMI

• Klijent/server sistemi sa troslojnom arhitekturom (three-tier architecture) predstavljaju sisteme sa tri, u velikoj meri nezavisna, podsistema.

U pitanju su sljedeći podsistemi:

1. podsistem za interakciju sa korisnikom (implementira funkcije korisničkog interfejsa);

2. podsistem za implementaciju osnovnih funkcija sistema (implementira tzv. “poslovnu logiku”);

3. podsistem za rukovanje podacima, pri čemu se prije svega misli na fizički smještaj podataka (ovo je, zapravo, sistem za upravljanje bazama podataka).

JK

• Za razliku od dvoslojnog modela obrade podataka, gdje je logika aplikacije bila podijeljena između klijenta i servera, u troslojnom modelu ona se nalazi koncentrisana u tzv. aplikacionom serveru – čija je namjena da izvršava programski kod koji implementira logiku aplikacije.

• Klijent aplikacija je namijenjena samo za implementaciju korisničkog interfejsa,

• a funkcija sistema za upravljanje bazom podataka (SUBP) je isključivo fizičko rukovanje podacima.

Klijent

aplikacija

Aplikacioni

server

Sistem za

upravljane bazom podataka

JK

PREDNOSTI TROSLOJNE ARHITEKTURE

• Troslojni koncept je doveo do podele programskog koda na segmente koji implementiraju tačno određene funkcije sistema.

• Tako organizovan sistem je jednostavniji za održavanje, jer je moguće nezavisno razvijati korisnički interfejs, i logiku aplikacije.

• Za potrebe fizičkog rukovanja podacima najčešće se koristi neki od komercijalno dostupnih servera.

• Podrazumijevaju oslanjanje na standarde u odgovarajućim oblastima, zasnovane na Internet tehnologijama, što omogućava integraciju sistema u pogledu korišćene hardverske i softverske opreme.

JK

TROSLOJNA ARHITEKTURA

JK

ARHITEKTURA VIŠESLOJNIH SISTEMA

Daljim proširivanjem koncepta troslojnih sistema dolazi se do pojma višeslojnih sistema (multitier architecture), gde se vrši dalja podjela na komponente u okviru srednjeg sloja sa ciljem još većeg povećanja performansi.