Diagnozowanie zjawisk kryzysowych - Pomoc … PREZENTACJI Diagnoza – co to? Diagnoza gminy Dobór jednostek struktury wewnętrznej – jednostek agregacji danych Obszary poprzemysłowe

Diagnozowanie zjawisk kryzysowych

Konferencja „Rewitalizacja w małych miastach” Mierzęcin k. Dobiegniewa, 5-7 czerwca 2017 r.

PLAN PREZENTACJI

Diagnoza – co to?

Diagnoza gminy Dobór jednostek struktury wewnętrznej – jednostek agregacji

danych

Obszary poprzemysłowe

Diagnoza obszaru rewitalizacji

Dobór wskaźników

Wnioski

2

DIAGNOZA – CO TO?

Diagnoza (z gr. rozpoznanie) – postępowanie mające na celu określenie:

stanu obecnego,

czynników powodujących ten stan.

3

Wytyczne w zakresie rewitalizacji (s. 6)

„Dla prowadzenia rewitalizacji wymagane są […] pełna diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analizie dotykających go problemów […]”

art. 4 ust. 1 ustawy o rewitalizacji

W celu opracowania diagnoz służących: - wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, - sporządzeniu albo zmianie gminnego programu rewitalizacji, - ocenie aktualności i stopnia realizacji gminnego programu rewitalizacji – wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi analizy, w których wykorzystuje obiektywne i weryfikowalne mierniki i metody badawcze dostosowane do lokalnych uwarunkowań.”

4

dwie diagnozy: diagnoza gminy i diagnoza OR diagnoza gminy =/= diagnoza OR monitoring

Dobór jednostek agregacji danych

Zasięg przestrzenny

diagnozy

Cel diagnozy Diagnoza Zakres

diagnozy

Dobór wskaźników

Charakter diagnozy

Partycypacja społeczna

5

Cel diagnozy

stwierdzenie występowania

sytuacji kryzysowej

wskazanie potrzeb rewitalizacyjnych i potencjałów OR

Zasięg przestrzenny diagnozy

diagnoza gminy - zróżnicowania wewnętrznego

diagnoza obszaru rewitalizacji

Zakres diagnozy

zjawiska w 5 sferach

analiza przyczyn zjawisk kryzysowych

i analiza potencjałów

6

Partycypacja społeczna

konsultacje społeczne dot. wyznaczenia

OZ i OR

badanie potrzeb i potencjałów OR /

interesariusze

Dobór jednostek agregacji danych

gmina w podziale na mniejsze

jednostki

obszar rewitalizacji /podobszary rewitalizacji

Charakter diagnozy

analiza ilościowa

analiza ilościowa i jakościowa

7

Źródło: Krajowe Centrum Wiedzy o Rewitalizacji – Program rewitalizacji krok po kroku

Nac

iśn

ij i

do

wie

dz

się

w

ięce

j

8

http://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/rewitalizacja/krajowe-centrum-wiedzy-o-rewitalizacji/

9 Źródło: System monitorowania rewitalizacji, Tom 11 Rewitalizacja miast polskich, IRM, Kraków, 2010 r.

DIAGNOZA GMINY Diagnoza

Zapisy innego dokumentu planistycznego lub strategicznego gminy przyjętego uchwałą rady gminy, w którym określono obszary charakteryzujące się cechami obszarów zdegradowanych informacja o spełnieniu wymagań w stosunku do obszarów zdegradowanych (LPR, Wytyczne w zakresie rewitalizacji oraz GPR, ustawa o rewitalizacji)

Dokument towarzyszący uchwale o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji (GPR, ustawa o rewitalizacji rekomendowany jako załącznik do uzasadnienia do uchwały)

Element programu rewitalizacji (LPR, Wytyczne w zakresie rewitalizacji)

Audyt Miejski Slajd 13-16

10

http://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/rewitalizacja/krajowe-centrum-wiedzy-o-rewitalizacji/program-rewitalizacji-krok-po-kroku/

http://www.mr.gov.pl/media/34153/21_Ustal_system_monitorowania_i_oceny_programu.pdf

Diagnoza

Element zarządzania

gminą

Służy podejmowaniu

decyzji

Ocena poziomu rozwoju i

efektywności działań

Wnioski monitoringu /

audytu miejskiego

Blok II Zarządzanie procesem rewitalizacji

11

W rewitalizacji diagnoza służyć ma identyfikacji stanu kryzysowego. Stwierdzenie występowania na określonym obszarze stanu kryzysowego oznacza możliwość wskazania obszaru zdegradowanego w gminie, a w jego zakresie obszaru rewitalizacji

decyzja o podjęciu rewitalizacji

diagnoza w celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

12

Stan kryzysowy – stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer:

a) gospodarczej,

b) środowiskowej,

c) przestrzenno-funkcjonalnej,

d) technicznej.

13

Sfera społeczna

Sfera gospodarcza

Sfera środowiskowa

Sfera przestrzenno

-funkcjonalna

Sfera techniczna

Obszar zdegradowany

„Obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy to obszar zdegradowany.

Obszar rewitalizacji

Obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji.

14

obszar zdegradowany ≥ obszar rewitalizacji

Sfera gospodarcza

Sfera społeczna

Analiza zróżnicowania

wewnątrz-gminnego

min. zakres

diagnozy

Sfera środowiskowa

Sfera przestrzenno-funkcjonalna

Sfera techniczna

Diagnoza gminy

Stan kryzysowy

Obszar zdegradowany


Pogłębiona diagnoza OR

15

http://www.mr.gov.pl/media/34137/8_Wyznacz_obszar_zdegradowany_i_obszar_rewitalizacji.pdf

http://www.mr.gov.pl/media/34135/6_Zdiagnozuj_zjawiska_kryzysowe.pdf

JEDNOSTKI STRUKTURY WEWNĘTRZNEJ

Przeprowadzenie analizy zróżnicowania wewnątrzgminnego wymaga od gminy określenia jednostek przestrzennych, do których odnoszone będą wszystkie zbierane informacje.

Jednostki struktury wewnętrznej: jednostki modularne (np. GRID – siatka kwadratów, heksagony) –

narzucona na mapę gminy siatka identycznych figur geometrycznych o określonych parametrach, prezentujących podstawowe dane o gminie,

jednostki urbanistyczne – jednostki, których granice odpowiadają granicom układów osadniczych, np. dzielnice, osiedla ale także obwody spisowe czy rejony statystyczne.

16

Źródło: Delimitacja obszarów kryzysowych dla Miasta Słupska – wyniki wielokryterialnej analizy Statystycznej (załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII/276/16 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji na terenie Miasta Słupska)

17

18

Źródło: Program Rewitalizacji Gminy Milicz na lata 2016-2023 19

Źródło: Diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Włocławka (załącznik do wniosku o wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji przyjętych Uchwałą nr XXX/44/2017 Rady Miasta Włocławek z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Miasta Włocławek) 20


„W skład obszaru rewitalizacji mogą wejść obszary występowania problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji.”


„Niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe, na których występują negatywne zjawiska, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1-4, mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji wyłącznie w przypadku, gdy działania możliwe do przeprowadzenia na tych terenach przyczyniają się do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym, o których mowa w art. 9 ust. 1.”

21

OBSZARY POPRZEMYSŁOWE

Źródło: Lokalny Program Rewitalizacji Chorzowa 2023 22

Źródło: Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Wałbrzycha (Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/285/2016 Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 29 marca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Wałbrzycha 23

24

Źródło: Zasady programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020, Załącznik nr 10 do SZOOP RPO WK-P

25


26


27


28

Źródło: Strategia Rozwoju Miasta Torunia – Raport o stanie miasta, Toruń 2015

29


30



„Program rewitalizacji zawiera co najmniej […] zasięgi przestrzenne obszaru/obszarów rewitalizacji […] i identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych terytorium/terytoriów najbardziej wymagających wsparcia”

art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o rewitalizacji

„ Gminny program rewitalizacji zawiera w szczególności szczegółową diagnozę obszaru rewitalizacji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2, obejmującą analizę negatywnych zjawisk, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz lokalnych potencjałów występujących na terenie tego obszaru.”

31

DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI

http://www.mr.gov.pl/media/34139/10_Przeprowadz_poglebiona_analize_obszaru_rewitalizacji.pdf

http://www.mr.gov.pl/media/34141/11B_szczegolowa_diagnoza_obszaru_rewitalizacji.pdf

Źródło: Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Starachowice na lata 2016-2025

stwierdzenie występowania sytuacji kryzysowej

wskazanie potrzeb rewitalizacyjnych i potencjałów OR

32

diagnoza gminy =/= diagnoza OR

Źródło: Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Starachowice na lata 2016-2025 33




Źródło: projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Słupska na lata 2017-2025+ 37



Źródło: Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2016-2018 (Wrocławia) 40




„Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju, w odniesieniu do wartości dla całej gminy.”


„W celu opracowania diagnoz […] wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi analizy, w których wykorzystuje obiektywne i weryfikowalne mierniki i metody badawcze dostosowane do lokalnych uwarunkowań.”

43

DOBÓR WSKAŹNIKÓW

Wskaźnik przedstawia w sposób liczbowy proces lub zjawisko, stanowiąc podstawowe narzędzie diagnostyczne i obserwacji sytuacji w różnych obszarach życia społecznego, gospodarczego i środowiska, są podstawą do podejmowania decyzji.

Wskaźniki wykorzystywane są do: diagnozy sytuacji bieżącej,

identyfikowania obszarów wymagających interwencji,

określania stanu docelowego,

monitorowania realizacji wyznaczonych celów.

Źródło: Na ścieżce zrównoważonego rozwoju, GUS, Warszawa 2016

Blok I – Seminarium 2 Monitorowanie PR

Blok I – Seminarium 1 Diagnozowanie zjawisk

kryzysowych

44

[…] „wskaźnik” i „miernik” są pojęciami używanymi zamiennie. Najważniejszą cechą wskaźnika jest porównywalność jego wartości (w odróżnieniu od cech wyrażonych wartościami bezwzględnymi), umożliwiająca określenie pozycji danego obiektu/jednostki na tle innych obiektów/jednostek.

W tym sensie wskaźnik jest funkcją jednej lub wielu cech i z reguły występuje jako tzw. miara natężenia, np. PKB per capita, emisja pyłów na km2.

Wskaźnik dotyczy pewnego stanu zjawiska, a indeks wyraża jego zmiany w czasie. Indeks wyraża więc dynamikę lub tempo zmian w czasie wartości wskaźnika lub wartości cechy statystycznej.

Źródło: Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski 2015, GUS i Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice, 2011 r.

45

Kryteria jakości danych (wyników badania): przydatność – aktualność danych,

dostępność – pokrycie informacyjne

porównywalność – poziom agregacji Źródło: Praca badawcza pt. „Identyfikacja obszarów specjalnych wewnątrz miast wojewódzkich oraz na ich obszarach funkcjonalnych uwzględniających sytuację demograficzną i ekonomiczną ich mieszkańców na podstawie analiz przestrzennych z wykorzystaniem Geographic Information System (GIS)”. Raport końcowy, GUS, Warszawa, 2015 r.

„Wiedza na temat tego, gdzie znaleźć informacje i jak je wykorzystać – to sekret sukcesu” Albert Einstein

46

http://www.mr.gov.pl/media/34135/6_Zdiagnozuj_zjawiska_kryzysowe.pdf

Źródło: Ustawa o rewitalizacji 47

Źródło: Diagnoza wyznaczająca miejskie obszary zdegradowane i obszar rewitalizacji w Lesznie 48

Źródło: Program rewitalizacji Ełku na lata 2016-2023 49




Źródło: Diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Włocławka 53



PODSUMOWANIE

„Jeśli nie mierzysz efektów, nie odróżnisz sukcesu od porażki.” David Osborne i Ted Gaebler

Diagnoza gminy

Stan kryzysowy

Obszar zdegradowany


Pogłębiona diagnoza OR

Wizja obszaru rewitalizacji

Cele i kierunki rewitalizacji

Przedsięwzięcia rewitalizacyjne

Monitoring programu

rewitalizacji

56

Aleksandra Kułaczkowska

Wydział Wsparcia JST

Departament Programów Pomocowych Ministerstwo Rozwoju

tel. 22 273 76 17

e-mail: [email protected]

Documents

Diagnozowanie zjawisk kryzysowych - Pomoc … PREZENTACJI Diagnoza – co to? Diagnoza gminy Dobór jednostek struktury wewnętrznej – jednostek agregacji danych Obszary poprzemysłowe