ผศ.พญ.สายพณ หตถรตน ภาควชาเวชศาสตรครอบครว

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

แตเดมแตเดม

รกษาโรครกษาประคบรกษาโรค ประคบประคอง

เมอวนจฉยได ตายเรมใกลตายคนไข

ปจจบนปจจบนรกษาโรค

รกษาคน

เรมมอาการ เรมวนจฉยได ตายใกลตายไ

หลงการตายคนไขครอบครว

ผดแลคนไข

การดแลผปวยดวยโรคทหมดหวงการดแลผปวยดวยโรคทหมดหวงองคการอนามยโลก (1990):( )

• • การดแลสารทกขสขดบทกดานอยางจรงจง• สาหรบคนไขทปวยดวยโรคทรกษาไมหาย และม• สาหรบคนไขทปวยดวยโรคทรกษาไมหาย และมแนวโนมจะถงแกความตายได• เพอใหผปวยและญาตมชวตอยอยางมคณภาพมาก

ทสดในเวลาทเหลออยจากด

หลกการสาคญหลกการสาคญ1.คนไขมสทธผปวยทดเทยมกบโรคอนๆ2. ไมเรง หรอ ยด การตาย3. เนนทคน ไมใชโรค

4. เรมเรวแตเนนๆ 5.ดแลเปนทม อยางตอเนอง

ปฏกรยาตอความตายปฏกรยาตอความตายระยะ 1 :ชอค ปฏเสธความจรงระยะ 1 :ชอค ปฏเสธความจรงร ย 2 โกรธ ทาไมตองเปนฉนระยะ 2 :โกรธ ทาไมตองเปนฉน

ป ระยะ 3 :ตอรอง ถาฉนทาด ปาฏหารยคงมจรงระยะ 4 :ซมเศรา • ระยะ 5 :ยอมรบได

ป ปฏกรยาตอความตายระยะ 1 :เผชญหนากบขาวราย

ไ ไ ประยะ 2 :เจบไขไดปวย

ระยะ 3 :ระยะสดทาย

ใเขาใจจตวญญาณตนเอง

• เมอความตายมาเยอน เราจะคดตอตนเองเปลยนไป • จะอยอยางมความหมายมากขน (จตวญญาณ)

ไ 1. จะคยอยางไรด ไ 2. มอาการอะไรบาง

3 ชวงสดทายจะทาอยางไรด3. ชวงสดทายจะทาอยางไรด4 ดแลครอบครวอยางไร4. ดแลครอบครวอยางไร

ประเมนคนไขและครอบครวประเมนคนไขและครอบครวไ ไ โ • คนไขรอะไรเกยวกบโรคของตวเองบาง

•ญาตรอะไรเกยวกบโรคของคนไขบาง•ญาตรอะไรเกยวกบโรคของคนไขบาง• โรคอะไร ไปถงไหนแลวโรคอะไร ไปถงไหนแลว• ความทรมานดานตางๆของคนไขๆ• ภารกจคงคางทคนไขยงหวงกงวล• ปญหาอนๆของครอบครว• วางแผนลวงหนารวมกน

ขอควรร วงในการพดคยกบคนไข !!!ขอควรระวงในการพดคยกบคนไข !!!จรงใจ อยาโกหก

แปลความใหเขาใจเสยกอนวาคนไขตองการอะไร

ระวงภาษากาย > พด

“บอกมาเถดวาพอเปนอะไร”“บอกมาเถดวาพอเปนอะไร” โ ไ ป “ทพอถามแบบนเพราะคดถงโรคอะไรอยหรอเปลา”

[ความคด]“ทาไม พอถงคดวาจะเปนโรคนน”

[อาการทเปน เหตผล][อาการทเปน เหตผล]“พอเคยเหนใครเปนโรคนนบางหรอเปลา”

[ประสบการณ] ป โ ป ไ “ถาเปนโรคนนขนมา พอจะเปนอยางไรบาง”

[ผลกระทบ]

ไ “แมเหลอเวลาอกเทาไหร”

• “ทาไมแมคดวาตวเองกาลงจะตาย”• “มอาการอะไรผดปกตหรอเปลา”

ไ ป • “ทถามเพราะอยากจะทาอะไรหรอเปลาคะ”• ถาตองตอบจรงๆ ใหกะเปนหนวยเวลา เชน วน สปดาห เดอน ป• ถาตองตอบจรงๆ ใหกะเปนหนวยเวลา เชน วน สปดาห เดอน ป

“ฉดยาใหพอตายไปเถด”• หมายความวาอยางไร• หมายความวาอยางไร• ไมสบายตรงไหนหรอเปลาไมสบายตรงไหนหรอเปลา• ดแลรกษาอาการตางๆให ๆ• เฝาตดตามอยางใกลชด

อาการทพบบอยอาการทพบบอยป • ปวด

• ซมเศรา• เบออาหาร

คลนไสอาเจยน• เลอดออก

• คลนไสอาเจยน• ทองผก / ทองเสย

• ภาวะขาดนาบวม ทองมาน• ทองผก / ทองเสย

• ออนเพลย / ไมมแรง• บวม ทองมาน• นอนไมหลบออนเพลย / ไมมแรง • นอนไมหลบ

ปตนตอความปวดอารมณ

กายบคลกเดม กายประสบการณประสบการณ

ครอบครวครอบครว

ร บบบรการสขภาพสงแวดลอม ระบบบรการสขภาพสงแวดลอม

เบออาหาร ผอมแหง แรงนอยเบออาหาร ผอมแหง แรงนอย

มะเรงสารเคมจากมะเรงสารเคมจากมะเรง รางกายรางกาย

สารเคมตอสสารเคมตอสสารเคมในตวผดปกตสารเคมในตวผดปกต

สลายกลามเนอสลายกลามเนอ

ผอมแหงผอมแหงสลายไขมนสลายไขมน เบออาหารเบออาหารผอมแหงผอมแหง ออนเพลยออนเพลย

โ ชวโมงทายๆของชวต

• อวยวะวายหลายสวน• อวยวะวายหลายสวน

• รางกายยอยสลายตวเอง

• รางกายประหยดพลงงาน

ญาต กบ คนไขญาต กบ คนไข

• ทกขทรมาน และ ตองการในสงทตางกน • การสอสารหยดชะงกเพราะหวงดตอกน

• จงพย ย มไมพดถงสงร ยๆ (ทเกดขน)• จงพยายามไมพดถงสงรายๆ (ทเกดขน)

การดแลญาตๆการดแลญาตๆ• เขาใจความสญเสยของญาตแตละคน

ใ ไ • ชวยใหญาตไดมสวนรวมแตเนนๆป ใ • ประชมญาตบอยๆ อยาตดสนใจคนเดยว

“หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร”หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร

เปนเพราะญาตกลวคนไขสะเทอนใจ• เปนเพราะญาตกลวคนไขสะเทอนใจ• พยายามใหหมอชวยปดบงความจรง• พยายามใหหมอชวยปดบงความจรง

“หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร”หมอ อยาบอกผปวยนะวาเขาเปนอะไร

• จรงๆแลวความจรงคอความเจบปวยทเกดกบคนไข• ความจรง ไมใช ความลบทอยกบหมอ

• หนหนาเขาหากน และใชเวลาใหคมคาดวยกนดกวา

“สใหถงทสดน ค คณหมอ”“สใหถงทสดนะคะ คณหมอ” ใ ไ ใ • ญาตตองการใหหมอชวยคนไขใหมากทสด

ใ ใ ไ • แตหมอเขาใจ “การสใหถงทสด”ไมตรงกบญาต

“สใหถงทสดน ค คณหมอ”“สใหถงทสดนะคะ คณหมอ” โ ใ ไ • การสกบโรคมกจะทาใหคนไขทรมานมากขน

ไ ไ • จะหายกไมหาย จะตายกไมตาย จะอยกทรมาน

ไมสาคญวาอยไดนานแคไหนไมสาคญวาอยไดนานแคไหนขอใหเราไดใชเวลาอยางคมคาดวยกนกพอขอใหเราไดใชเวลาอยางคมคาดวยกนกพอ

บทสรปบทสรป• การตายเปนการพลดพราก สญเสย สมควรเสยใจ

• แตการตายกทาใหเราตางใชชวตคมคาขน ไ • เรามาชวยกนสรางสงคมทไมกลวการตาย

ใ • แตอยกบความตายทใกลเขามาอยางมสตและมความสขรวมกนความสขรวมกน• อะไรทยงไมไดทาดวยกน กใหทาเสยเดยวน• อะไรทยงไมไดทาดวยกน กใหทาเสยเดยวน