AMC Magazine januari 2012

Inflammatoire darmziekten

Bacterin spelen Stratego

Borstkanker: De algoritmes van de patholoog

Tweede jeugd voor medicijnen?

Piepen voor stembandzenuw

januar i 2012 | nummer 1

AMC MAgAzine januari 20122

plinaire behandeling van snurken (slaapapneu) onder

de titel Het Obstructief Slaapapneu Syndroom vanuit

alle hoeken. De avond is bedoeld voor verwijzers.

Plaats: AMC, collegezaal 1

Tijd: 19.00 21.30 uur

Inlichtingen: secretariaat MKZ AMC,

mw. S. Vespasiano, [email protected]

13PromoTIe reumaToDe arTrITISCaroline Ospalt: The role of synovial fibroblasts

in Rheumatoid Arthritis. Sommige patinten met

reumatode artritis (RA) reageren niet of nauwelijks

op bestaande therapien. Om deze groep toch te kun-

nen behandelen, is meer kennis nodig over synoviale

fibroblasten (bindweefselcellen in de bekleding van ge-

wrichten). Die spelen een belangrijke rol in het ziekte-

proces. Ospalt onderzocht onder andere epigenetische

veranderingen (veranderingen in genfunctie zonder

dat de DNA-volgorde wijzigt) en vond een verhoogde

expressie van de ontstekingsstof CXCL12 en veranderin-

gen in micro-RNAs (niet-coderend RNA) en in verschil-

lende Toll-like receptoren. Haar belangrijkste conclusie:

epigenetische veranderingen in synoviale fibroblasten

spelen waarschijnlijk een sleutelrol in RA.

Promotor: prof. dr. P.P. Tak. Co-promotor: dr.

K.A. Reedquist.

Tijd: 12.00 uur

13PromoTIe reumaToDe arTrITISMarleen van de Sande: Clinical and molecular clas-

sification of very early arthritis patients. Om de juiste

behandeling te kiezen voor patinten met reumatode

artritis (RA) is het van belang tijdig een diagnose te

stellen en het risico op gewrichtsschade in te schat-

ten. Dit proefschrift beschrijft het eerste onderzoek

naar het weefsel dat de gewrichten bekleedt (syno-

vium) in de fase voor het ontstaan van artritis. Het

synovium toont dan geen tekenen van ontsteking.

Waarschijnlijk begint de afweerrespons elders in

het lichaam, waarna een andere factor een vervolg-

reactie uitlokt die resulteert in pijn en zwelling van

de gewrichten. Daarnaast onderzocht Van de Sande

eiwitten die geassocieerd zijn met RA en het ontstaan

van gewrichtsschade. Dit opent wegen voor nieuwe

therapien en mogelijk voor een methode om de

ziekte vroeg op te sporen.

Promotor: prof. dr. P.P. Tak. Co-promotores: dr.

M. Maas en dr. K.A. Reedquist.

Tijd: 14.00 uur

13SymPoSIumBijeenkomst over foetale echoscopie

Plaats: AMC, collegezaal 5

Tijd: 10.00 17.00 uur

Inlichtingen: secretariaat Verloskunde,

mw. A. Hartman, 020 566 2357, [email protected]

16 en 17maSTercl aSS en ruySchlezIngProf. dr. Alan Daugherty (directeur van het Cardiovas-

cular Research Center, University of Kentucky, Lexing-

ton, en hoogleraar Medicine and Physiology) houdt de

Ruyschlezing over Mechanisms of AngII induction of

thoracic and abdominal aneurysms. Daugherty ont-

wikkelde een muizenmodel voor aneurysma-studies

en onderzoekt de functie van de arterile vaatwand.

Daags voor de Ruyschlezing geeft Alan Daugherty een

masterclass.

Plaats: AMC, collegezaal 1 (lezing)

Tijd: 17.00 18.00 uur

Inlichtingen: mw. S. van Vliet, 020 566 7806,

[email protected] Inlichtingen over de masterclass:

mw. V. de Waard ([email protected]).

18afScheIDSSymPoSIum en afScheIDScollegeTer gelegenheid van het afscheid van prof. dr. Caro

Koning, hoogleraar Radiotherapie, is er een afscheids-

symposium onder de titel Tussen droom en daad.

Plaats: Aula, Oude Lutherse Kerk, Spui

Tijd: 10.45 17.00 uur.

Aanvang afscheidsrede: 15.30 uur

Inlichtingen: Judith Dubbeld, 020 566 3750,

[email protected]

19PromoTIe nIerzIekTeIngrid Stroo: Mechanisms of renal injury and repair.

Role of stem cells, chemokines and the nodosome.

De incidentie van nierziekten neemt nog steeds toe.

Meer inzicht in de mechanismen achter deze ziekten

is noodzakelijk om nieuwe therapien te ontwikkelen.

De promovendus onderzocht de rol van chemokines

tijdens acuut nierfalen. Dat zijn eiwitten die in bescha-

digd weefsel verantwoordelijk zijn voor het aantrek-

ken van ontstekings- en stamcellen. Stroo ontdekte

dat chemokines tijdens het herstel na nierschade

verhoogd aanwezig zijn. Ook hebben enkele van

deze eiwitten in de nier nog een andere werking. Ze

beschermen de cellen die de wand van de nierbuisjes

bekleden tegen acute nierschade.

Promotor: prof. dr. S. Florquin. Co-promotor: dr.

J.C. Leemans.

Tijd: 14.00 uur

20PromoTIe TuBerculoSeAlistair Story: Epidemiology and control of tuber-

culosis in hard to reach groups in London. Londen

heeft de meeste gevallen van tuberculose van de grote

Westeuropese hoofdsteden. Story richt zich op de

longaandoening bij groepen die moeilijk te bereiken

zijn zoals daklozen, drugsverslaafden en gevange-

nen. Hun ziektebeeld kenmerkt zich door een late

10naScholIng JeugDgezonDheIDSzorg Mw. dr. K. Sijstermans (AIOS Kindergeneeskunde,

Emma Kinderziekenhuis AMC) belicht Niet-scrotale tes-

tis, wanneer verwijzen, laatste stand van zaken. Dr. L.J.

van Rijn (afd. Kinderoogheelkunde, VUmc) gaat daarna

in op veelvoorkomende oogafwijkingen bij kinderen,

zoals scheelzien en congenitale traanwegstenose.

Plaats: AMC, collegezaal 4

Tijd: 19.30 20.30 uur

Inlichtingen: de AMC Congresorganisatie,

mw. S. Beek, 020 566 8585, [email protected]

11PromoTIe nIerk ankerPatricia Beemster: Defining the position of cryoabla-

tion in the therapeutic armamentarium of small renal

masses. Niertumoren kunnen behandeld worden met

sterk afgekoelde naalden (cryoablatie). De promo-

vendus onderzocht het gedrag van de naalden en

constateert dat de werking in verschillende omgevin-

gen anders is. De verschillen die optreden, staan een

verantwoord gebruik in de praktijk niet in de weg. Uit

een analyse van patinten die cryoablatie ondergingen

voor de behandeling van kleine niertumoren, blijkt dat

er goede resultaten worden geboekt. De grootte van

de tumor en de conditie van het hart bepalen in hoge

mate of er complicaties optreden bij de behandeling.

Promotor: prof. dr. J.J.M.C.H. de la Rosette.

Co-promotores: dr. M.P. Laguna Pes en prof. dr. ir.

H. Wijkstra.

Tijd: 12.00 uur

11 PromoTIe uITSTellen kInDerwenSAnna Musters: Reproductive choices in women with

ovarian poor reserve and recurrent miscarriages.

Wereldwijd krijgen vrouwen hun eerste kind op steeds

latere leeftijd. Het uitstellen van de kinderwens heeft

grote gevolgen, omdat de kans op subfertiliteit en mis-

kramen toeneemt. Musters onderzocht het effect van

een injectie met een hormoon (gerecombineerd lute-

iniserend hormoon rLH) op de kwaliteit van embryos

van vrouwen boven de 35 jaar die IVF ondergaan. Het

verschil in het aantal zeer goede embryos in de rLH

groep (17 procent) met dat van de controlegroep (11

procent) was niet statistisch significant. Vrouwen

die op latere leeftijd zwanger worden, na IVF of na

natuurlijke conceptie, hebben een grotere kans op een

miskraam. Er is onvoldoende bewijs om bij paren met

herhaalde miskramen embryoselectie aan te bevelen.

Promotores: prof. dr. F. van der Veen en prof. dr.

S. Repping.

Tijd: 15.00 uur

12Thema-avonD Sl a aPaPneuDe afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschi-

rurgie organiseert een bijeenkomst over de multidisci-

w e T en S c h a P Sk a l enDer Ja n ua r I

Zie verder pagina 32

i n h o u d

2Wetenschapskalender

4Borstkanker

De algorITmeS van De PaTholoog

6Off-label medicijngebruik

TweeDe JeugD voor meDIcIJnen?

8Inflammatoire darmziekten

BacTerIn SPelen STraTego

11Darmkanker

vIJf genen voorSPellen PrognoSe

12Immuuntherapie

a anvallen meT rem

14SchildklieroperatiesPIePen voor

STemBanDzenuw

16Hartritmestoornissen

meer zekerheID meT nIeuwe TeST

18Niet te moeilijk graagneDerlanD IS een oPInIe-economIe

22Medische beeldvormingPavlov In De mrI-Scanner

24Vasculaire geneeskundeenzym zonDer SPoIlerS

26KindergeneeskundePuBerS meT harTInfarcT

27Berichten

28AMC CollectieDe rITmIek van een wanDelIng

30De StellingDe PIePer worDT acaDemISch

31Colofon/Berichten

Foto omslag: Xander Remkes

amc magazIne

AMC MAgAzine januari 20124

computerpathologiePieter Lomans

Een computerprogramma heeft drie nieuwe kenmerken

gevonden die een goed zicht geven op de vooruitzichten

van borstkankerpatinten. Met behulp daarvan kan de

patholoog beter beoordelen welke therapie zij nodig

hebben. De kenmerken hebben vooral te maken met de

wisselwerking tussen gezonde en tumorcellen. Patholoog

Marc van de Vijver en Amerikaanse collegas publiceerden

er onlangs over in Science Translational Medicine.

b o r s t k A n k e r

Vrouwen met een tumor in de borst willen graag weten wat hen te wachten staat. Is de tumor te verwijderen en komt hij niet meer terug? Zijn er meer problemen in de nabije toekomst te verwachten? Voor het opstel-len van een prognose levert de uitgenomen tumor zelf belangrijke aanknopingspunten, zegt patholoog prof.