103 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

กลยทธการสอสารพระพทธศาสนาผาน www.dmc.tv ของวดพระธรรมกาย

Buddhism Communication Strategies via Website dmc.tv of

Wat Phradhammakaya

นรดา ไวศยะนนท1 บหงา ชยสวรรณ, Ph.D.2

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเ พอศกษากลยทธในการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกาย ผานเวบไซตดเอมซดอททว (www.dmc.tv) และศกษาถงปญหาและอปสรรคในการท าการสอสาร การศกษาครงนเปนการศกษาดวยการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) โดยมเครองมอคอแบบสอบถามกงโครงสราง โดยท าการสมภาษณจากผทเกยวของกบการวางกลยทธในการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกายผานเวบไซต dmc.tv จ านวน 17 คน

ผลการวจยพบวาการสอสารทงหมดเกดขนจากผน าศรทธา คอพระเทพญาณมหามน (หลวงพอธมมชโย) เจาอาวาสวดพระธรรมกายซงเปรยบเสมอนเปนผน าองคกร หรอเปนบคคลทเปนศนยรวมใจของวดพระธรรมกาย เปนผก าหนดนโยบายการสอสาร หลงจากการก าหนดนโยบาย ผรบผดชอบและผมสวนเกยวของดานการสอสาร ซงประกอบดวย 3 ส านก (ส านกสอ DMC, ส านกสอสารองคกร และส านกองคประธาน) กจะท าการผลตเนอหาสาร และควบคมสอใหเปนไปตามนโยบายทไดก าหนดมา โดยในการผลตเนอหาสารจะใชกลยทธการจงใจ 3 แบบดวยกน คอ กลยทธการจงใจโดยใชอารมณ กลยทธการจงใจโดยใชเหตผล และกลยทธการจงใจโดยใชอตลกษณบคคล

สวนกลยทธดานสอนน www.dmc.tv จะใชกลยทธดานเนอหาสารทถกตองครบถวนซงในเวบไซตนนจะใชการออกแบบทสรางความนาเชอถอใหกบผเขาชม ทงนทงนนในกระบวนการด าเนนกลยทธการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกายนน จะมกลยทธหลกเพอน าไปสความส าเรจคอ การมภาวะผน า ซงเปนผบรหารกลยทธทงหมด

ค าส าคญ: พทธศาสนา, กลยทธการสอสาร, เวบไซต

1 นกศกษามหาบณฑต คณะนเทศศาสตรและนวตกรรมการจดการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 2 ทปรกษา รองศาสตราจารย รองคณบดฝายวชาการ คณะนเทศศาสตรและนวตกรรมการจดการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

104

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

Abstract

The study of Buddhism Communication Strategies via Website dmc.tv of Wat Phradhammakaya focused on study of religion communication strategy of Dhammakaya Temple though website dmc.tv by using Qualitative Research Method with Semi structure In-depth Interview with 17 people of Dhammakaya communication strategy board

Finding was communication was leaded by spiritual influencer Phrathepyanmahamuni, (Most Ven.Dhammajayo) who made the communication policy with 3 departments manage under those policy which were DMC Administration Department, Communication Department and Office of the President. All 3 departments were created content and managed media followed the policy by using 3 types of persuasive communication strategy which were Emotional, Reasonable and Symbolic person.

Media strategy dmc.tv was used reasonable content and method to create reliability to audiences with all that leadership skill of Phrathepyanmahamuni, (Most Ven.Dhammajayo) had influential factor in communication strategy.

Keywords: Buddhist, Communication Strategy, Website, Religion Communication

บทน า

ธรรมะทพระพทธเจาตรสรเปนสงมคาทจะนบจะประมาณมได เพราะเปนแบบแผนแนวทางในการด าเนนชวตของมนษยและเทวดาทงหลาย และสงทพระองคปรารถนาอยางยงนนกคอ การใหสรรพสตวทงหลายไดหลดพนจากกองทกขและพบกบความสขทแทจรง

ดวยวธการสอสารระดบบคคล ทสามารถถายทอดไดแบบเฉพาะเจาะจง และสามารถไขขอของใจไดแบบทนททนใด ท าใหการเผยแผในสมยนนเกดประสทธภาพ และเกดผลส าเรจเปนอยางด ซงดวยจ านวนพระสาวกทงพระภกษ, ภกษณ, สามเณร และสามเณรทมความสามารถ และจ านวนทมากมาย ท าใหการเผยแผพระพทธศาสนาไมจ าเปนตองพงพาอปกรณ หรอเทคโนโลยทางการสอสารใดๆ มาชวยในการเผยแผ (อรทย พนาราม , 2547) ซงสามารถท าใหพระพทธศาสนามความเปนปกแผนขนมาในประเทศอนเดยในสมยนน

105 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

อยางไรกตาม ในปจจบนดวยความสามารถของผท าการเผยแผทไมอาจเทยบไดกบยคสมยนน อกทงสภาพสงคมทแตกตางจากสมยพทธกาลอยางสนเชง ท าใหผคนเหนหางและไมใหความส าคญตอพระพทธศาสนา ซงจากการส ารวจความคดเหนของสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา) เรองศาสนาและการปฏบตกจกรรมทางศาสนาของคนไทยป พ.ศ. 2553 พบวา คนไทยทนบถอพทธรอยละ 79 ในทกวยเหนดวยกบค ากลาวทวา ทกวนนคนไทยคอนขางจะหางจากศาสนาและการปฏบตธรรม จากกลมตวอยางปรากฏวารอยละ 45 เขารวมกจกรรมทางศาสนาเปนครงคราว และอกรอยละ 13 ระบวาเขารวมนานๆ ครง (ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2557)

การปรบรปแบบการเผยแผพระพทธศาสนาจากสอบคคลไปยงสอใหมใหนาสนใจจงเปนสงจ าเปนอยางยงเพอใหเขากบสภาพสงคมในยคปจจบน การใชสอออนไลนใหคนเขาถงศาสนา และกจกรรมทางพระพทธศาสนาผานเวบไซตจงถอเปนสงทด เพราะเทากบเปนจดเชอมโยงคนกบพระพทธศาสนาใหมความใกลชดกนมากขน

วดพระธรรมกายเปนวดหนงทไดรบการยอมรบโดยทวไปวามการน าสอสมยใหม มาประยกตใชในการเผยแพรศาสนาของตนเองไดอยางเปนระบบ ไดแกการสอสารผานเวบไซต dmc.tv, จานดาวเทยม, เฟสบก, ยทบ เปนตน วารสารวจยและพฒนาวลยอลงกรณ (2553) ไดกลาวไววาวดพระธรรมกายมการใชสอเชงพห เพอเชอมเครอขายกบสมาชกทวโลกโดยผานสออนเตอรเนต ทมประสทธภาพสงสด เปนเทคนคทกาวหนาในการสอนและการฝกอบรม และจากงานวจยเรอง การหลอมรวมสอขององคกรทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย วรชชย พงษเกาะ (2556) ยงกลาวอกวา วดพระธรรมกายมรปแบบการท างานสอทางศาสนาทประสบความส าเรจกวาวดอนๆ เนองจากเปนวดทใชชองทางสอในการชวยแนะน าชองทางสอตางๆ มาก นโยบายของวดเนนการเผยแผธรรมะเชงรก บคลากรมลกษณะของความเปนสอมออาชพสง ตวโครงสรางองคกรกอใหเกดความรวมมอขามสอททมงานสอสามารถประสานขอมลและรวมมอกบฝายอนในการผลตสอ

อยางไรกตามพบวายงไมมงานวจยใดทใหความส าคญกบกลยทธวธคดและการศกษาเนอหาสารทวดพระธรรมกายใชในการสอสารผาน www.dmc.tv จงเปนสงทนาสนใจใน การศกษาถงกลยทธการสอสารพระพทธศาสนาผานสอสมยใหมของวดพระธรรมกาย เพอใหทราบวา วดพระธรรมกายมกลยทธ, หลกการและแนวคดในการน าเสนอธรรมะผานสอสมยใหมอยางไรบาง เพอเปนประโยชนในการประยกตการใชสอใหมความเหมาะสมกบการเผยแผธรรมะในยคปจจบนใหกบเยาวชน และประชนชนทวไป ไดหนมาสนใจค าสอนของพระพทธศาสนามากขน

106

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษากลยทธในการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกาย ผานเวบไซตดเอมซดอททว (www.dmc.tv)

2. เ พอศกษาปญหาและอปสรรคของการส อสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกาย ผานเวบไซตดเอมซดอททว (www.dmc.tv)

ค าถามน าการวจย

1. กลยทธในการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกาย ผานเวบไซตดเ อมซดอททว (www.dmc.tv) เปนอยางไร

2. ปญหาและอปสรรคของการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกายผานเวบไซตดเอมซดอททว (www.dmc.tv)

ประโยชนทไดรบจากการวจย

1. เพอเพมองคความรทางดานการสอสารศาสนา

2. เปนกรณศกษาใหแกผสนใจท างานดานการใชการสอสารออนไลน โดยเฉพาะการสอสาร ศาสนา หรอ การสอสารเพอสรางศรทธาอนๆ

ขอบเขตการวจย

การศกษาครงนเปนการศกษาดวยการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) โดยมเครองมอคอแบบสอบถามกงโครงสราง โดยท าการสมภาษณจากผทเกยวของกบการวางกลยทธในการสอสารพระพทธศาสนาของวดพระธรรมกายผานเวบไซต dmc.tv จ านวน 17 คน โดยเปนผบรหาร 3 คน และผผลตสอ 14 คน ซงเกบขอมลในเดอน พฤศจกายน-ธนวาคม 2557

107 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

แนวคด ทฤษฎทเกยวของ

ทฤษฎทน ามาใชเปนกรอบในการศกษามดงน

1. แนวคดเกยวกบการสอสารศาสนา เปนการศกษาแนวคด, วตถประสงค , องคประกอบ และขนตอนตางๆในการเผยแผพระพทธศาสนา นบตงแตสมยพทธกาลจนมาถงสมยปจจบน เพอใหเหนภาพรวมของรปแบบการสอสารตางๆทเกดขนในการท าการสอสารศาสนา ท าใหสามารถท าความเขาใจ และน ามาวเคราะหกลยทธและรปแบบการท าการสอสารศาสนาในยคปจจบนของวดพระธรรมกาย

2. แนวคดเกยวกบการวางแผนการสอสารเชงกลยทธ การจดการสอสารเชงยทธจดวาเปนการจดการระดบสงสดในการสอสารขององคกร โดยผบรหารระดบสงเปนผก าหนดหรอด าเนนการในรปของนโยบาย ทงนเพอใหบรรลพนธกจ (Mission) ขององคกร

3. แนวคดเกยวกบกลยทธการสอสาร เทคนคหรอวธในการสอสาร ซงครอบคลมตงแต กระบวนการสอสาร คอการสงสาร รปแบบและเนอหาของสาร ชองทางการสอสาร ผรบสาร ผลตอบกลบและสงแวดลอมของการสอสารนนๆเพอใหการสอสารบรรลวตถประสงคทก าหนดไว

(ยบล เบญจรงคกจ, 2554:57-59) ไดแบงกลยทธการจงใจออกเปนสามลกษณะ คอ 1. การจงใจโดยใชอารมณ 2. การจงใจโดยใชเหตผล และ 3. การจงใจโดยใชอตลกษณของบคคล

4. แนวคดเกยวกบกลยทธการสอสารผานสอใหม สอทมความสามารถแบบใหมทไมเพยงแตน าพาสารไปยงผรบไดอยางมประสทธ ภาพเทานน หากทวาการรบสารกเปนไปอยางมประสทธภาพดวยเชนกน สอใหมยงน าพาสารไปยงทวโลกอยางไรขอบเขต และเปนระบบเครอขายซงจะมผลอยางมากในการกระจายสารใหแพรกระจายไดกวางไกลและรวดเรวอยางไรขดจ ากด (นคม ชยขนพล, 2556)

5. แนวคดและทฤษฎการออกแบบเวบไซต เพอศกษาการสรางเวบไซตทมคณภาพมองคประกอบทเกยวของอยมากมายซงคณจะตองหาขอมล วเคราะหและตดสนใจกอนลงมอท า เชน วตถประสงคคออะไร, ใครเปนกลมผชมเปาหมาย, ทมงานมใครบางและแตละคนเชยวชาญเรองใด, เนอหาหรอขอมลจะมาจากทไหน, เทคโนโลยอะไรบางทจะถกน ามาใช, รปแบบเวบเพจเปนอยางไร

ผลการวจย

1. การก าหนดนโยบาย

การสอสารของวดพระธรรมกายเรมตนจากการรบนโยบายมาจากพระเทพญาณมหามน หลวงพอธมมชโย (เจาอาวาสวดพระธรรมกาย) โดยสวนใหญจะเปนเรองงานบญทาง

108

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

พระพทธศาสนาทจะจดขนในแตละครง ทงภายในและภายนอกวด และในนโยบายในแตละปกจะมลกษณะทคลายคลงกน แตปรบเปลยนไปตามสถานการณในแตละป ดงทพระวรวฒน มนวโร (ผอ านวยการส านกสอ DMC) ไดกลาววา “ ผน าองคกร คอ พระเดชพระคณพระเทพญาณมหามน (หลวงพอธมมชโย) ทานเจาอาวาส จะเปนผใหนโยบายมา”

2. วเคราะหสถานการณและก าหนดวตถประสงค

2.1 จากการศกษาขอมลการวเคราะหสถานการณจะแบงออกเปน 2 ประเภท

2.1.1 วเคราะหถงสภาพสงคม วามความนยม หรอมเหตการณและปญหาใดๆเกดขนในสงคมบาง

2.1.2 วเคราะหกลมเปาหมาย เพอใหทราบถงความชอบ, อธยาศยและจรตของกลมเปาหมาย เพอน ามาเปนขอมลในการก าหนดวตถประสงคการสอสาร

2.2 ดานการก าหนดวตถประสงคในการท าการสอสาร จากขอมลการสมภาษณ วดพระธรรมกายก าหนดไวหลกๆ 2 อยางคอ

2.2.1 เพอการเผยแผธรรมะ กระจายความร ความเขาใจในหลกธรรมค าสอนของพระพทธศาสนาใหฝงอยในใจของคนทกเพศทกวย โดยมเปาหมายใหคนทกๆคนมนสยรกบญกลวบาป, เขาใจเรองกฏแหงกรรม และน าศลธรรมกลบคนสโลก

2.2.2 เพอเปนการสอสารเหตการณงานบญตางๆ ใหพทธศาสนกชนไดมารวมบญสงสมบญอยางตอเนอง

3. กลมเปาหมาย

จากขอมลการวจย สามารถแบงกลมเปาหมายทางการสอสารของวดพระธรรมกายออกเปน 2 แบบตามมมมองของผบรหาร และมมมองของผผลตสอ ดงน

3.1 มมมองของผบรหารมองวากลมเปาหมายเปนกลมใหญกลมเดยว คอ คนทกๆคน เพราะมองวาธรรมะเปนสงทดมประโยชน และเปนสงททกคนควรน าไปปฏบตใหเขาใจและเขาถง เพอประโยชนของตนเอง

3.2 มมมองของผผลตสอ มองกลมเปาหมายตามลกษณะการผลตสอวาจะผลตเพอใคร ดงนนกลมเปาหมายจะถกแบงออกเปนกลมๆตามวย, ความตองการและอธยาศย เชน นกศกษา นกปฏบตธรรม เปนตน

109 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

4. จรรยาบรรณ

จากขอมลการสมภาษณพระวรวฒน มนวโร (ผอ านวยการส านกสอ DMC) ไดกลาววา “ หลกในการเผยแผพระพทธศาสนา จรงๆแลวกไมไดใชหลกอะไรพเศษ ใชหลกของโอวาทปาตโมกขของพระสมมาสมพทธเจา เปนหลกในการเผยแผ ” ซงแสดงใหเหนวา สงทวดพระธรรมกายยดถอเปนธรรมเนยม และถอวาเปนจรรยาบรรณในการท าการสอสารทงหมด กคอหลก โอวาทปาตโมกข ทพระพทธเจาทรงมอบไวเพอใชในการเผยแผพระพทธศาสนา ประกอบไปดวย

4.1 หลกหรอจดมงหมายของพระพทธศาสนา 3 ประการ ไดแก 1.การไมท าบาปทงปวง 2.การท ากศลใหถงพรอม และ 3.การท าจตใจใหบรสทธ

4.2 อดมการณหรอแนวความคดในการด ารงชวตในทางพระพทธศาสนา 4 ประการ ไดแก 1.มความอดทนอดกลน กบสงทไมชอบใจ 2.มพระนพพานเปนเปาหมายหลกของชวต 3ไมเบยดเบยนผอนทงทางกายวาจาและใจ และ 4.มความสนโดษ ยนดพอใจในสงทตนเปนตนม

4.3 วธการหรอกลยทธในการสบอายพระศาสนา 6 ประการไดแก 1.การไมกลาวรายผอน 2.การไมท ารายผอน 3.การส ารวมในศลคอพระปาตโมกข 4.ความเปนผรจกประมาณในอาหาร 5.การอยในทสงด ไมคลกคลดวยหมคณะ และ 6.การมความเพยรในการก าจดกเลสใหหมดสนไปจากใจ

5. ก าหนดกลยทธ

จากขอมลทไดมาจากการสมภาษณผมสวนเกยวของในการก าหนดกลยทธการท าการสอสารศาสนาของวดพระธรรมกายผานสอออนไลน สามารถแบงการก าหนดกลยทธการสอสารออกไดเปน 2 ประเภทหลกๆไดดงน

5.1 กลยทธสอนน จะใชกลยทธการออกแบบเวบไซต เปนการก าหนดวธการ และเทคนคตางๆส าหรบตวสอ (www.dmc.tv) เ พอใหสามารถท าการสอสารกบผ เขาชมไดอยางมประสทธภาพ

ผลจากการวจยพบวา www.dmc.tv ไดใชหลกการออกแบบเวบไซตโดยใชหลกโครงสรางแบบตาราง หรอ Grid Structure และใชการจดการเวบไซตใหมคณสมบตของการเปนเวบไซตดานการเผยแผพทธศาสนาทด เชน

1. มเนอหาสารทด ถกตอง ครบถวน

2. รปแบบเวบไซตทสะอาด เรยบรอย งายตอการท าความเขาใจ

3. มการเชอมโยงขอมลทเชอมโยงกนอยางครบถวน สะดวกตอการเขาถง

4. มระบบสบคน เพอความรวดเรวในการเขาถงขอมล

110

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

5. มระบบความปลอดภยทด

6. มระบบการตดตอสอสารภายในตวเวบ เพอความสะดวกในการแลกเปลยนขอมล

7. มความเปนอตลกษณ โดยใชสแดงสรางธมของเวบไซตใหเหมอนกบสของโลโก DMC

5.2 กลยทธส าหรบเนอหาสาร เพอใหเนอหาสารทผลตออกมา มเนอหาและลกษณะตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย เพอท าใหเกดความเขาใจ, คลอยตาม และปฏบตตามในทสด จากผลการวจยพบวา เนอหาสารทวดพระธรรมกายไดใชในการสอสารผาน www.dmc.tv ม 4 หมวดใหญๆไดแก

1. อนปพพกถา แนวทางการแสดงธรรมแกคฤหสถผครองเรอน เปนการแสดงธรรมไปตามล าดบหวขอ มเนอหาลมลกไปตามล าดบ เพอขดเกลาอธยาศยผฟงใหประณตขนไปเปนขนๆ

2. กฎแหงกรรม กฎทแสดงใหเหนถงเหตและผลของการกระท าใดๆ ของมนษย กลาวคอ ใครกระท ากรรมอนใดไว ดหรอชวกตาม บคคลผกระท านนจกตองเปนผรบผลของกรรมนนๆ เสมอ

3. พทธประวต เรองราวการสรางบารมของมนษยธรรมดาคนหนงทตงความปรารถนาทจะมาตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา จงไดสงสมบารมอยางอกฤษ โดยอยางนอยทสดตองสรางบารม 20 อสงไขยกบแสนมหากป เมอบารมเตมเปยมบรบรณกไดมาตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา

4. ธรรมะปฏบต เปนแนวทางในการปฏบตเพอใหเขาถงสมาธ คอ ความสงบ สบาย และความรสกเปนสขอยางยงทมนษยสามารถสรางขนไดดวยตนเอง ตามวธปฏบตทพระเดชพระคณหลวงปวดปากน าภาษเจรญ พระมงคลเทพมน (สด จนทสโร) ไดเมตตาสงสอนไว

ซงการท าใหเนอหาธรรมะเหลาน มความเหมาะสมในการเขาถงกลมเปาหมายตางๆไดนนจ าเปนตองใชวธการทแตกตางกนออกไป ซงจากการสมภาษณเชงลกท าใหเหนกลยทธทางการสอสารทวดพระธรรมกายใชกคอ กลยทธการจงใจ ซงผลวจยแสดงใหเหนถงการใชกลยทธการจงใจ 3 แบบ จะแสดงใหเหนไดดงน

5.2.1 กลยทธการจงใจโดยใชอตลกษณของบคคล (Ethos) เปนกลยทธทใชมากทสด โดยมการใชกลยทธนอย 2 ลกษณะ อยางแรก เปนการใชภาวะผน า ของพระเทพญาณมหามน ทานเจาอาวาส อนเปนทเคารพรกและศรทธาของคณะศษยานศษยทงหลาย ซงจากการวจยผาน www.dmc.tv โดยตรง ในรายการโรงเรยนอนบาลฝนวทยา จะเหนไดวา ค าสงสอนของทาน

111 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

จะมผลตอการรบรของผทมความศรทธาเปนอยางมาก ทกครงททานแสดงธรรม หรอชกชวนในการรวมงานบญ กจะไดรบผลตอบรบทดกลบมาทกครง ดงจะเหนไดจากการทมสาธชนมากมายเขามารวมกจกรรมบญทกๆบญกบวดพระธรรมกาย

ลกษณะทสองเปนการน าบคคลตนแบบ ทนอมน าธรรมะไปประพฤตปฏบต แลวเกดความเปลยนแปลงของชวตไปในทางทดขน โดยการน าเสนอเชงเปรยบเทยบของการด าเนนชวตกอนและหลงการน าธรรมะไปใช และการประยกตใชธรรมะในกจวตรประจ าวนตางๆ ซงเปนการน าเอาอตลกษณของบคคล ซงมคณสมบตทดมาเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต การน าเสนอในลกษณะนนอกจากจะเปนการพสจนความเปนจรง, ความเปนเหตเปนผลของเนอหาสารทเปนธรรมะแลว ยงเปนการแสดงตวอยางใหเหนถงการน าเอาธรรมะไปประยกตใชในเหตการณตางๆในชวตประจ าวน ท าใหผรบชมสามารถน าไปเปนแบบอยางและปฏบตตามไดงาย ดงท กลฯรดเกลา ลวเฉลมวงศ (หวหนากองนกเขยนบท) ไดกลาววา “ การหยบยกบคคลทมความด มคณธรรมในตวเพมขน ซงทานมมมมองในการใชชวตของตวทานเอง การน าเอาธรรมะไปบรหารธรกจใหประสบความส าเรจ อนนเรากมองวาเปน know how ทด ทตองไปบอกคนอน เพอเขาจะไดไปท าบาง ”

5.2.2 กลยทธการจงใจโดยใชอารมณ (Pathos) เหนไดชดจากเนอหาสารเกอบทงหมด ไมวาจะเปนรายการส าหรบเดก กจะใชความสนกสนาน เชนตวการตน, เพลง และกจกรรมตางๆมาสอดแทรกดวยสาระธรรม เพอใหเดกเกดความสนกในการซมซบธรรมะ ถาเปนชวงวยรน กจะใชความตนเตน ทาทาย เพอใหเกดความสนใจ ดงทกลฯ ศรพร นรนตรตน (หวหนาส านกงานเลขานการฝายพฒนาและสนบสนนส านกสอสารองคกร )ไดกลาววา “ จะสอนใหเดกสนกกบการเรยนธรรมะ เปนสอทเนนใหสนก ดแลวใหพอรวาของเหลานมอยจรง และใหเดกไดตระหนก กจะมเนอหาแทรกเขาไปในสอทผลตมา ” หรอถาเปนรายการส าหรบผใหญ การใชอารมณเพอสรางการจงใจกสามารถท าได โดยใชใหเกดอารมณรวมกบตวสอ เชน ภาพและเสยงทสวยงามในการบรรยายภาพสวรรค, อานสงสแหงบญเพอใหเกดความชอบ หรอใชสอถงความโหดรายเมอสอถงเรองนรกเพอจงใจใหคนดกลว ดงท พระก าธร ตทธโร (งานเทคนคพเศษกองพทธศลป) ไดกลาววา “ ขนอยกบวาเปนงานอะไร ถาเปนงานทสวย เชนสวรรคกตองสวยทสด ประณต สวนถาเปนงานนรก กตองท าใหนากลว ท าใหคนเหนแลวรสกไมอยากท าชวอกเลย ” รวมไปถงการใชภาพและเพลงทมความไพเราะสวยงาม เพอกลอมอารมณใหมความละเอยดออน เหมาะสมในการรองรบธรรมะหรอปฏบตธรรม

5.2.3 กลยทธการจงใจโดยใชเหตผล (Logos) เนองมาจากขอไดเปรยบของเนอหาสารอนเปนธรรมะ ทเปนเหตเปนผลดวยตวเอง อกทงยงสามารถพสจนไดดวยการประพฤตปฎบตตาม ยงทางวดพระธรรมกายไดน าธรรมะหวขอตางๆมาประยกตใชกบสถานการณหรอ

112

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

เหตการณทก าลงเปนประเดนในสงคม ดวยการอธบายเปนภาษาท เขาใจงาย จงท าใหกลมเปาหมายเหนวาธรรมะเปนเรองใกลตว สามารถน ามาใชในชวตประจ าวนได และทส าคญทสดคอ มเปาหมาย อดมการณ และวธการของการด าเนนชวตทถกตอง ดงท กลฯกฤตภค สสาม (Producer / Head of Script Writing Department)ไดกลาววา “ เหมอนเราไปบอกเขาวา เขาจะไดอะไรถาเขาท าแบบน เพราะวาสงคมปจจบนน คนไมสนใจ ถาไมใชเรองของตวเอง แตถาบอกวา ถาคณท าคณจะไดอะไร น าธรรมะขอนไปปฏบต ท าทาน รกษาศล นงสมาธแลว ชวตคณจะดขนอยางไร เขาอยากรแคน ”

6. การก าหนดรายการ

การก าหนดรายการ หรอเนอหาสารตางๆใน www.dmc.tv เปนการน ารายการรวมถงสกปและขาวตางๆทออกอากาศทางชองโทรทศนดาวเทยมชอง DMC รวมถงสอประเภทตางๆมาคดเลอกโดยใหมความสอดคลองกบนโยบายของทานเจาอาวาส หรอตรงกบกระแสหลกของสงคม ซงรปแบบตางๆของสารทจะสอผาน www.dmc.tv จะมความหลากหลายทงภาพนง, วดโอ, การตน, สกป และรายการตางๆ เพอใหสามารถท าการสอสารกบคนทกเพศทกวย ได ดงทพระสนทวงศ วฑฒว โส (ผอ านวยการส านกสอสารองคกร) ไดกลาววา “ ถาสอกระแสหลกน าเสนออะไรแลวสอกระแสหลกนนเขากบนโยบายและเนอหาทางพระพทธศาสนา เรากจะดงมาท าการสอสาร เชนวนส าคญทางศาสนา เทศกาลบงไฟพญานาค เปนตน ”

7. จดแขงและจดเดน

การศกษาขอมลจากการวจยแสดงใหเหนวา จดเดนทสดของการสอสารของวดพระธรรมกายอยทเนอหาสาร เนอหาสารทเปนค าสอนทางพระพทธศาสนา เปนความจรงและเปนเหตเปนผล ไมตกยค ผทปฏบตตามจะเหนผลไดดวยตนเอง จดเดนอกจดหนงกคอ การมรปแบบเนอหาสารทหลากหลายทงรปภาพ, เสยง, วดโอ ใหสามารถเขาถงกลมเปาหมายทหลากหลายมากขน ดงทพระมหาทศพร ปญญงกโร (หวหนากองภาพลกษณออนไลน) ไดกลาววา “ จดเดนทท าใหนาเขามาด นาสนใจ กคอความหลากหลายของเนอหาธรรมะทสอดแทรกไปตามสอ ”

8. การควบคมและประเมนผล

การประเมนการสอสารของวดพระธรรมกายนน ยงถอวาไมเพยงพอเทาทควร เปนการดจากกระแสตอบรบหรอคอมเมนทในสอออนไลนตางๆ และจากยอดผเขาชมในเวบเพจตางๆ อยางไรกตามจากการสมภาษณ กลฯ องอาท ธรรมนทา (ทปรกษายทธศาสตรฝายประชาสมพนธ) ไดกลาววา

“ พระเทพญาณมหามน หลวงพอธมมชโย (เจาอาวาสวดพระธรรมกาย) ทานไดมอบหลกการในการท าสอเอาไวดงน 1. ดรายการทตนเองท า 2. ชวนเพอนดและวจารณอยางสรางสรรค 3. ใหมอ

113 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

อาชพดและวจารณอยางสรางสรรค 4. รกษาวฒนธรรมองคกร ” ซงถอเปนการควบคมและการประเมนผลโดยเบองตน ซงถอวามความเหมาะสมกบทางวดและกบองคกรทมงบประมาณและบคลากรไมเพยงพอ

9. ปญหาและอปสรรค

จากการศกษาขอมลการสมภาษณ แสดงใหเหนปญหาทส าคญทสด 2 ประการ คอ การขาดบคลากรและทนทรพย

การขาดบคลากรทมความศรทธาทมเทเพองานพระศาสนาและมความเขาใจและความช านาญในการผลตสอ ปญหาเหลาน เปนปญหาทเกดขนในหลายๆองคกร ซงรวมไปถงวดพระธรรมกายดวย ดงท กลฯ ศรพร นรนตรตน (หวหนาส านกงานเลขานการฝายพฒนาและสนบสนนส านกสอสารองคกร) ไดกลาววา “ คนทจะเขาถงจดรวมเดยว บคคลากรไปท างานกนดานสอ ถาขางนอก นนหมายถงผลประโยชนทเขาจะได ซงผผลตสอของเราไมไดท าเพอธรกจ แตท าเพอจตใจ คนทจะมารวมงานกบเรา กวาเขาจะเขาใจวาเราท าไปเพออะไร ท าไมเขาถงไดปจจยตอบแทนนอย มนยาก นกเปนอกอปสรรคหนง ”

การขาดทนทรพย ซงเปนสงส าคญตอการท าการศกษาคนควาการวจยและพฒนา รวมถงตอยอดเทคนคการสรางสรรคงานดานการผลตตางๆ เชนการวจยเทคนคการท าภาพยนตรเอนเมชน 3 มต รวมไปถงการท าการประเมนผลงานดานตางๆเปนตน ดงทกลฯ ทวารตน บญเรอง (Group Head Animator) ไดกลาววา “ ปญหาทตดอยคอ ปญหาเรองเทคนค ซงถาพดในระดบ Hollywood เขามเมดเงนในการทจางทมในการคนควาและวจย แตส าหรบเราไมใช ของเราน าสงทมอยแลวน ามาพยายามฝกท าใหได ถงแมเราจะตามเขาไมทนแตเรากมการวางแผนงานในการพฒนาไปเรอยๆ โดยทบางอยางเรากอาศยประสบการณจากตวเราเอง บางครงกขอความชวยเหลอจากคนอน ซงในขณะทเราท างานของเชงวด ถาเราตดตอในเชงธรกจ บางอยางมนไดเพราะมเงนไปจางกจะไดมา ”

จากผลการวจยเรอง กลยทธการสอสารศาสนาผาน www.dmc.tv ของวดพระธรรมกาย สามารถสรปเปนแผนผงการสอสารศาสนาเพอสรางศรทธา ไดดงน

114

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

การสอสารทงหมดเกดขนจากผน าศรทธา ซงเปรยบเสมอนเปนผน าองคกร หรอเปนบคคลทเปนศนยรวมใจขององคกรนนๆ เปนผก าหนดนโยบายการสอสาร

หลงจากไดนโยบายมาแลว ผรบผดชอบและผมสวนเกยวของดานการสอสาร กจะท าการผลตเนอหาสาร และควบคมสอใหเปนไปตามนโยบายทไดรบมอบมา ซงการผลตเนอหาสารจะใช

แบงตามวย

เกดความศรทธา

ผน าศรทธา

กลยทธการสอสาร

กลยทธเนอหาสาร

- อตลกษณบคคล

- อารมณ

- เหตผล

สอเผยแผ (อนเตอรเนต)

กลมเปาหมาย

เดก

วยรน

ผใหญ

วยเกษยณ

สนกสนาน, นารก แฝงธรรมะงายๆสนๆ

ตนเตน, ผจญภย แฝงธรรมะใกลตว

ผอนคลาย, มสาระ แฝงธรรมะทเปนประโยชน

สขภาพกาย,ใจ แฝงธรรมะใสๆ ประมวลภาพงานบญ

นโยบาย

115 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

กลยทธการจงใจ 3 แบบดวยกน คอ กลยทธการจงใจโดยใชอตลกษณบคคล, กลยทธการจงใจโดยใชอารมณ และกลยทธการจงใจโดยใชเหตผล

เผยแผสอผานชองทางการสอสาร ซงจากงานวจยนใชสออนเตอรเนต โดยกลยทธสอเวบไซตนน จะใชการออกแบบทสรางความนาเชอถอใหกบผเขาชม โดยการใชเนอหาสารทถกตองและมเนอหาครบถวน ไมมการเตมแตงหรอตดทอนจนความหมายดงเดมผดเพยนไป และตองจดรปแบบใหสะอาดเรยบรอยเพอใหผเขาชมสามารถท าความเขาใจ และเขาถงขอมลทตองการไดงาย

นอกจากนกลยทธเนอหาสารของยงมการปรบไปตามกลมเปาหมายทมทงหมด 4 ประเภทดวยกน คอ

เดก ใชกลยทธ คอ เนนความนารกสนกสนาน และใชธรรมะงายๆสนๆ เพอใหเกดการจดจ าไดงาย เพราะเดกไมสามารถรบเนอหาทละมากๆได

วยรน ใชกลยทธคอ เนนความตนเตน ทาทาย นาตดตาม และเปนเรองใกลตว พรอมกบประยกตธรรมะทเขากบเหตการณนนๆ ซงจะท าใหวยรนสนใจ และสามารถน าไปปฏบตในชวตประจ าวนไดงายๆ

ผใหญ เนองจากเปนวยทตองมความรบผดชอบมากขน กลยทธจะใชเรองราวทผอนคลาย ไมตงเครยด แตแทรกเนอหาธรรมะทมสาระ และมประโยชนตอการด าเนนและพฒนาชวต

วยเกษยณ กลยทธจะใชเนอหาสารทท าใหเกดความสบายกาย และสบายใจ เชน เรองการดแลสขภาพรางกาย พรอมกบแทรกการใชธรรมะเพอดแลสขภาพใจ เปนตน

ซงจากภาวะผน าศรทธา รวมกบนโยบายและกลยทธการสอสารทเหมาะสมตรงกบกลมเปาหมาย สงผานสอเผยแผไป จะท าใหกลมเปาหมายเกดความเขาใจและคลอยตาม ไปจนถงเกดความศรทธา และปฏบตตามในทสด

อภปรายผล จะสรปผลเพอการอภปรายได 3 ประเดนดงน

1. ภาวะผน าในการสอสารเพอสรางศรทธา

จากขอมลการวจยการสอสารศาสนาของวดพระธรรมกายมาทงหมด จดเรมตนของการสอสารทกๆครงกคอ การก าหนดนโยบาย ซงถอเปนหวใจหลกของการท าการสอสาร และทกๆนโยบายการสอสารของวดพระธรรมกายนน จะถกก าหนดโดยผน าองคกร พระเทพญาณมหามน หลวงพอธมมชโย (เจาอาวาสวดพระธรรมกาย) ดวยศลาจารวตรทดงาม และการทมเทเสยสละอทศตนอบรมสงสอนศษยานศษยทงในประเทศและตางประเทศมามากกวา 40ป ท าใหทานเปนท

116

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

พงเปนศนยรวมใจ อกทงยงเปนผน าในการสรางบารมของเหลาศษยานศษยทงหลาย ซงตงแตเรมกอสรางวดในปพ.ศ. 2513 เปนตนมา วดพระธรรมกายไดมการพฒนาทงศาสนสถาน ศาสนบคคล และมการเผยแผศาสนาทขยายวงกวางไกลมากขนเรอยๆทงภายในและภายนอกประเทศ สงนแสดงใหเหนวา ผน าองคกรนนมความส าคญมากในการท าการสอสารเพอสรางศรทธาเพอน าพาองคกรใหบรรลเปาหมาย

ซงสอดคลองกบงานวจยของ ทรงธรรม ธระกล (2548) ทกลาววา “ ภาวะผน าของผบรหารทจะสามารถน าพาองคกรไปสความส าเรจนนยงคงเปนศาสตรและศลปทมความส าคญอยอยางไมเปลยนแปลง หากผบรหารไมมภาวะผน าและไมสามารถน ากลยทธการสอสารมาใชอยางชาญฉลาดและมประสทธภาพแลว ยอมจะน าพาองคกรไปสความลมเหลวได ไมวาองคกรจะมการเปลยนแปลงไปอยางไรและผบรหารขององคกรจะใชกลยทธใดในการบรหารจดการกตาม ” และยงตรงกบงานวจยของ สธญา พรหมาก (2554) ทกลาววา “ ภาวะผน าเปนปจจยส าคญในการรวมกลมคนและจงใจคนใหมงไปยงเปาหมายทตงไว กอใหเกดการเปลยนแปลงในการปฏบตงานและเกดความกาวหนา, จงใจบคคลอน ๆ ใหรวมมอกนในการปฏบตงาน เพอประโยชนในการด าเนนกจกรรมใหส าเรจตามเปาหมายขององคการ ”

2. กลยทธเนอหาสารเพอสรางศรทธา

2.1 หลกการและแนวคด

วดพระธรรมกายใชหลกธรรมทเปรยบเสมอนหวใจของพระพทธศาสนา ทเรยกวาหลกโอวาทปาตโมกข ซงมเนอหาประกอบไปดวยหลกการ, อดมการณ และวธการในการเผยแผและสรางศรทธาใหเกดกบผทยงไมศรทธา และใหผทมศรทธาอยแลวมศรทธายงๆขนไป ซงวดพระธรรมกายไดน ามายดถอปฏบต เพอเปนหลกแนวคดในการสอสารเพอสรางศรทธาของตน

ซงคลายคลงกบงานวจยของ วจตรา รชตวงศสกล (2551) ทกลาววา “ จรรยาบรรณของสอมวลชน มความส าคญตอวงการนกสอสารมวลชน ประชาชน และสงคม และยงเปนแนวทางในการควบคมความประพฤตของสอมวลชนใหมความรบผดชอบ และเปนหลกประกนใหประชาชนเกดความมนใจในความประพฤตของผประกอบวชาชพสอสารมวลชน เพอใหนกสอสารมวลชนไดรบการยกยองใหเกยรตและศรทธาจากประชาชน ” และสอดคลองกบบทความของ ธรารกษ โพธสวรรณ (2551) ทไดกลาวไววา “ จรยธรรมหรอจรรยาบรรณนน จรยธรรมเราอาจจะพดวาโดยทกวชาชพตองมจรยธรรม ในสวนของสอมวลชนเราบอกวาจรยธรรมจรงๆ กคอ จตส านก ความรบผดชอบ คณธรรม ศลธรรม จรยธรรมจะเปนหลกในการด าเนนชวตของบคคลหรอกลมวชาชพ เพอใหสงคมสงบสข ”

2.2 กลยทธเนอหาสาร สามารถแบงประเภทของการใชแรงจงใจออกไดเปน 3 กลมคอ

117 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

2.2.1 การสรางแรงจงใจโดยใชอตลกษณบคคล สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท

2.2.1.1 การสรางแรงจงใจโดยใชบคคลผน าศรทธา แรงจงใจประเภทนจะเกดขนจากความศรทธาทมตอตวผน า (จากงานวจยของวดพระธรรมกายกคอ ทานเจาอาวาส พระเทพญาณมหามน) เมอตวผน าไดรบการยอมรบและศรทธาจากมหาชนแลว การสอสารโดยอาศยผน ากจะไดรบการยอมรบและเชอถอ และใหความรวมมอในการปฏบตตามจากผทศรทธาไดโดยงาย เปนไปตามทฤษฏ การจงใจโดยใชอตลกษณบคคล ยบล เบญจงคกจ (2554) ทกลาววา “ บคคลทผรบสารยอมรบ การทบคคลมคณสมบตในสายตาของผรบสารวาเปนทนาเชอถอ ความนาเชอถอของบคคลน มสวนส าคญอยางยงในการโนมนาวใจใหคลอยตามหรอปฏบตตาม ความนาเชอถอทเกดจากการสงสมของบคคล อาจกอใหเกดความเชอถอในขอมลทน าเสนอ หรออาจจะกอนทบคคลนนจะน าเสนอขอมลเสยอก ” และยงสอดคลองกบงานวจยของ ภครนทร สวางด (2553) ทกลาววา “ การเปนคนทสงคมใหการยอมรบหรอการเปนทรจกในสงคม กเปนปจจยหนงทจะท าใหไดรบความรสกทดจากผสงสาร ซงเปนความรสกทผรบสารสนใจจะรบขาวสารจากผสงสารทเขาชนชอบ หรอรจกเปนอยางดอยกอนแลวและปจจยทจะสรางความนาเชอถออกอยางใหแกผสงสาร คอตองประกอบไปดวยความสามารถในการสอสารของตวผสงสาร ทจะตองมความร ความสามารถในขอมลขาวสารหรอเรองทจะสอสารนนๆ รวมทงความสามารถในการจดการควบคมสถานการณในการสอสารไดเปนอยางด ” สอดคลองกบงานวจยของ ณฏฐพร สงหค า (2555) ทกลาววา “ การสอสารเพอการโนมนาวใจนน จะมการใชการโนมนาวใจโดยการน าค าสอนของบคคลทมชอเสยง ” ซงจากงานวจยของวดพระธรรมกายกคอ ทานเจาอาวาส พระเทพญาณมหามน เปนผทเหลาศษยานศษยใหความเคารพเปนอยางมาก เมอทานท าการเทศนสอนดวยตวเอง ผคนกจะเกดเกดความเลอมใสศรทธาและปฏบตตาม

2.2.1.2 การสรางแรงจงใจโดยใชบคคลตนแบบ อาศยการเลาเรองของบคคลทมตวตนและเหตการณทเกดขนจรง จากการสอสารของวดพระธรรมกายจะเปนการน าเสนอเรองราวของบคคลทมความเหมาะสมในการเปนตนแบบในการละการท าความชว เปนตนแบบในการท าความด บคคลทน าธรรมะไปปฏบตแลวประสบความส าเรจในชวต โดยจะเป นการน าเสนอเรองราวของชวตตงแตชวงกอนไดเรยนรธรรมะ, ไดน าธรรมะไปปฏบต และชวงหลงจากการประยกตธรรมะน ามาใชในชวต วามการเปลยนแปลงจากเดมอยางไรบาง ท าใหกลมเปาหมายเกดแรงจงใจทอยากจะละเวนความชว และตงใจท าความดตาม

ซงสอดคลองกบงานวจยของ ทวป ลมปกรณวณช (2547) ทกลาววา “ การใชบคคลทนาเชอถอ ซงตองมความร ความเขาใจเรองทจะโนมนาวใจเปนอยางด อกทงมบคลกลกษณะนาเชอถอและนาไววางใจ จงจะท าใหประชาชนทวไปยอมรบได ” การเลาเรองใชบคคลตนแบบทเปนปถชนคนธรรมดานนมขอดตรงท เรองทเลานนจะเปนเรองทวไปทเกดขนไดกบคนทกคน หรอ

118

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

พบเหนไดในชวตประจ าวน ไมซบซอน คดตามไดงาย ทเหมาะแกการท าความเขาใจของกลมเปาหมาย ดงวทยานพนธของ จราพร เนตธาดา (2542) ทกลาววา “ การน าเหตการณจรงมาใชในการถายทอดธรรมะนน ตวละครและเหตการณตางๆจะมความสมพนธกนตามหลกเหตและผล ท าใหเรองราวแตละเรองงายตอการทจะสรปความคดหลกของเรอง ซงกคอธรรมะนนเอง ”

2.2.2 การสรางแรงจงใจโดยใชอารมณ

การสอสารศาสนาของวดพระธรรมกายจะมรปแบบของการใชอารมณทงดานบวกและดานลบ ซงกลยทธการใชอารมณนถอวามความเหมาะสมมากกบการสรางแรงจงใจในเรองบาปบญคณโทษ เพราะสามารถน าการใชอารมณทางบวก ชเหนเหนถงอานสงสและผลบญตางๆจากการท าความด มาจงใจใหกลมเปาหมายเกดความอยากในการท าความด ในอกทางหนงกใชอารมณดานลบ ดวยการแสดงใหกลมเปาหมายกลวโทษทณฑตางๆทเกดขนจากกรรมชว เพอใหเกดแรงจงใจในการละเวนจากความชว เปนตน

ซงสอดคลองกบทฤษฎของ ยบล เบญจรงคกจ (2554) ทกลาววา “ กลยทธการจงใจโดยใชอารมณนเปนทนยมใชมากในการจงใจใหผรบสารคลอยตามความคด โดยการใหขอมลหรอเรองเลาหรอภาพทกระตนการตอบสนองทางอารมณ เชน อารมณสขใจจากการไดรบรเรองทด อารมณเศราจากการไดรบฟงเรองเศรา อารมณกลวจากการไดเหนภาพทนาสยดสยอง การสรางใหเกดอารมณเพอน าไปสการเปลยนแปลงเชงพฤตกรรมเปนทนยมน ามาใชมากในการจงใจและในการสอสารเพอรณรงคทางสงคม ” และยงสอดคลองกบงานวจยของ อญชล ถรเนตร (2543) ทกลาววา “ การโนมนาวใจในหลกค าสอนของพระพทธเจา ใชวธการจงใจโดยการสรางความหมายใหกบเรองหรอประเดนทตองการใหละเวนหรอหลกเลยง โดยการสรางความหมายภายในเชงลบ ซงมลกษณะของการจงใจโดยใชความกลว โดยเปนการใชความกลวระดบต า ใชความเปนเหตเปนผลใหคดตามและตระหนกถงผลดานลบหรอโทษของสงนนๆ เพอการละเวนหรอหลกเลยงการปฏบตทตองการใหหลกเลยง ”

2.2.3 การสรางแรงจงใจโดยใชเหตผล

การน าค าสงสอนและธรรมะตางๆของพระพทธเจาทเปนความจรงและเปนเหตเปนผล มาใชเปนหลกอางอง และมการใชขอมลเสรมมาประกอบการสอสารเพอเพมการยอมรบ รวมถงมาประยกตใชกบเหตการณปจจบนในการน าเสนออยเสมอ ท าใหการสอสารนนดมเหตผลและนาเชอถอ จนสามารถสรางแรงจงใจในการปฏบตตามตอกลมเปาหมายไดในทสด

ดงงานวจยของ อญชล ถรเนตร (2543) ทกลาววา “ การเลอกใชเหตผลทมน าหนกตางๆซงกคอการใชหลกฐานมาอางองในหลกค าสอนของพระพทธเจา ท าใหผฟงเกดความเขาใจทชดเจนและเหนจรงตามหลกฐานทน ามาใชสนบสนนซงสงผลใหค าสอนของพระองคเปนทเขาใจและสามารถโนมนาวใจผฟงใหเชอและปฏบตตามไดอยางถกตอง ” นอกจากน การน าเสนอ

119 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

ขอเทจจรงผานการเลาเรองจากบคคลทประสบเรองราวนนดวยตนเอง ซงมการใชกลยทธนบอยในการน าเสนอเรองราวเกยวกบอานสงสของบญ เพอกระตนใหกลมเปาหมายเกดความคาดหวงและมความคดคลอยตามในทสด ตรงกบทฤษฎของ ยบล เบญจรงคกจ (2554) ทกลาววา “ การน าเสนอขอเทจจรง โดยอาจมการน าตวอยางทเคยเกดขนมาแลวมาใชเปนขอมลเสรม อาจมการใชภาพประกอบดวยถาสามารถหาภาพทเกยวของมาแสดงได การขอใหแสดงความเหนสนบสนน การกลาวถงขอดของสงตางๆทตองการสนบสนน หรอชใหเหนกจกรรมใหมๆทอาจเกดขนได และกระตนใหผรบสารยอมรบความคดนนๆ ”

3. กลยทธการสอสารผานสอเวบไซต

3.1 การออกแบบโครงสราง

การออกแบบเวบไซตของวดพระธรรมกายนนอยบนพนฐานการใชโครงสรางแบบตาราง (Grid Structure) ซงมความเหมาะสมในการน าเสนอเนอหาทมความหลากหลายทมการเชอมโยงกนของขอมลทงในแนวนอนและแนวตง ซงสอดคลองกบบทความของ ปยนนท อนศาสนนนท (2554) ทกลาววา “โครงสรางแบบตาราง เปนโครงสรางทมความยดหยนส าหรบผใช ทกๆเนอหามความส าคญเทาๆ กน หรอเปนเนอหายอยๆ เหมอนกนและมลกษณะรวมกน ดงนน ทกๆ เนอหาจงเชอมโยงถงกนได ตามทผใชตองการ ” และบทความของชยมงคล เทพวงษ (2550) ทกลาวไววา “ การออกแบบเพมความยดหยน ใหแกการเขาสเนอหาของผใช โดยเพมการเชอมโยงซงกนและกนระหวางเนอหาแตละสวน เหมาะแก การแสดงใหเหนความสมพนธกนของเนอหา การเขาสเนอหาของผใชจะไมเปนลกษณะเชงเสนตรง เนองจากผใชสามารถเปลยนทศทางการเขาสเนอหาของตนเองได ”

3.2 กลยทธการสอสารผานเวบไซต

กลยทธการสอสารผานเวบไซตของวดพระธรรมกายซงเปนการสอสารเพอการสรางศรทธา กลยทธทใชในการออกแบบจงควรสรางความนาเชอถอใหกบผเขาชม โดยการใชเนอหาสารทถกตองและมเนอหาครบถวน ไมมการเตมแตงหรอตดทอนจนความหมายดงเดมผดเพยนไป และตองจดรปแบบใหสะอาดเรยบรอยเพอใหผเขาชมสามารถท าความเขาใจ และเขาถงขอมลทตองการไดงายอกดวย

ซงสอดคลองกบ ธวชชย ศรสเทพ (2554) ทกลาววา “ เนอหาถอเปนสงทส าคญทสดในเวบไซต ดงนนจงควรจดเตรยมเนอหาและขอมลทผใชตองการ ใหถกตองและสมบรณ โดยมการปรบปรงและเพมเตมใหทนตอเหตการณอยเสมอ และสงทส าคญอกอยางคอ ความเรยบงาย หลกกคอ การสอสารเนอหาถงผใชโดยจ ากดองคประกอบเสรมทเกยวของกบการน าเสนอใหเหลอเฉพาะสงทจ าเปนเทานน เพราะจะชวยใหผใชไมสบสน ” และยงสอดคลองกบ ชยมงคล เทพวงษ (2550) ทกลาววา “ในการสอสารเนอหากบผใชนน เราตองเลอกเสนอสงทเราตองการน าเสนอจรง

120

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

ๆ ออกมาในสวนของกราฟก สสน ตวอกษรและภาพเคลอนไหว ตองเลอกใหพอเหมาะ ถาหากมมากเกนไปจะรบกวนสายตาและสรางความค าราญตอผใช ”

และยงสอดคลองกบงานวจยของภาวณ วชรชยประเสรฐ (2553) ทกลาววา “ ลกษณะทดของสอทใชในการเผยแผธรรมะดงน 1. เนอหาธรรมะทบรสทธทสามารถน ามาอางองได 2. ถายทอดความรทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม พยายามท าใหเนอหาเขาใจงายทสดเทาทจะสามารถท าไดในแตละระดบความร ความสามารถของแตละบคคล 3.ท าใหมรปแบบการเสนอททนสมยพอสมควร ไมปรงแตงจนเกนไป มรปแบบเรยบงายนาสนใจนาศรทธา 4. การแทรกเนอหาธรรมะทเขาใจงาย ทเปนเกรดของอานภาพของพระรตนตรยไดเพอเปนเครองสรางเสรมศรทธา 5.การใชภาษาทเรยบงาย ไมใชค าบาลฟมเฟอย และ 6.วสดทใชมคณภาพเกบไวไดนาน ”

3.3 คณสมบตของเวบไซต

จากขอมลการสมภาษณและการเขาชมโดยตรง ท าใหมองเหนคณสมบตหลายๆประการทท าใหเวบไซต dmc.tv ประสบความส าเรจ เชน การสรางเนอหาทมความถกตองและครบถวน อกทงรปแบบของเวบไซตทสะอาด เรยบรอย งายตอการท าความเขาใจ และมการเชอมโยงขอมลทเชอมโยงกนอยางครบถวน สะดวกตอการเขาถง รวมไปถงระบบการจดการดานตางๆของเวบไซตทด เชน ระบบการสบคนขอมลภายในเวบ, ระบบการสอสารและแลกเปลยนขอมล และระบบความปลอดภยดานตางๆภายในเวบ ซงสอดคลองกบทฤษฎการประเมนคณภาพเวบไซตของ (Parasuraman and Berry, 1985:41-50, 1988:12-40)

การน าผลการวจยไปประยกตใช

1. จากการวจยพบกลยทธเนอหาสารทวดพระธรรมกายใช คอ การสรางแรงจงใจ ซงมอย 3 แบบ คอ 1.1 กลยทธการจงใจดวยการใชอารมณ 1.2 กลยทธการจงใจดวยการใชเหตผล 1.3 กลยทธการจงใจดวยการใชอตลกษณบคคล ซงการใชกลยทธแตละแบบตองมการปรบประยกตใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายทแตกตางกน ดงน

1.1 กลยทธการสรางแรงจงใจดวยการใชอารมณ

จากการวจยพบวาการใชอารมณส าหรบเดก ควรใชความนารกสนกสนาน, วยรน จะเนนอารมณทตนเตนนาตดตาม และในผใหญควรใชความสบายและความเพลดเพลน ดงนนการใชจงใจโดยอารมณจงตองดจากอธยาศยของกลมเปาหมายวามความตองการเปนแบบไหน เพอทจะสามารถท าการสอสารไดตรงอธยาศยกลมเปาหมาย

1.2 กลยทธการสรางแรงจงใจดวยการใชเหตผล

จากการวจยพบวา ยงมการใหขอมลสนบสนนการน าเสนอมากเทาไหร กจะยงเพมความนาเชอถอใหกบการน าเสนอนนๆ ไมวาจะเปนขอความ, รปภาพ, เสยง หรอวดโอ จะชวย

121 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

เพมแรงจงใจในการยอมรบของกลมเปาหมายมากขน ดงนนในการสอสารหรอการน าเสนอขอมลใดๆ ควรมการเตรยมการเรองขอมลสนบสนน ยงขอมลทน ามาสนบสนนมความนาเชอถอเพยงใด การสอสารนนกจะยงมความนาเชอถอมากขนดวยเชนกน

1.3 กลยทธการสรางแรงจงใจดวยการใชอตลกษณบคคล ซงจากการวจยนพบวามการใช 1.3.1 การสรางแรงจงใจโดยภาวะผน า 1.3.2 การสรางแรงจงใจโดยบคคลตนแบบ

1.3.1 การสรางแรงจงใจโดยภาวะผน า

จากการวจยพบวา การใชอตลกษณของ ภาวะผน ามสวนส าคญทท าใหการสอสารประสบความส าเรจ ซงเกดจากความเชอถอและศรทธาในตวของผน า สงทผน าสอสารออกมา ยอมไดรบการเชอถอและปฏบตตามจากบคคลทเชอมนและศรทธาตอผน านนๆ อยแลว นอกจากนผน ายงมความส าคญตอกระบวนการสอสารทงหมด ถาผน ามวสยทศน, ความชดเจนและสามารถสรางความเขาใจได จะท าใหการสอสารทงหมดเปนไปในทศทางเดยวกน สามารถบรรลวตถประสงคไดอยางชดเจนโดยไมมความเคลอบแคลง ดงนนองคกรหรอหนวยงานทตองอาศยผน าในการสรางความเชอมนและศรทธา ควรมการคดสรรจากบคคลทมคณสมบตมความนาเคารพเชอถอ มคณธรรม เปนทยอมรบ และสามารถสรางความศรทธาใหเกดขน และมอทธพลตอผอนได จะสามารถน าพาองคกรนนใหประสบความส าเรจ

1.3.2 การสรางแรงจงใจโดยใชบคคลตนแบบ

จากการวจยพบวา การใชบคคลตวอยางกเปนอกกลยทธหนงทอาศยบคคลทประสบความส าเรจในชวตหรอมชอเสยง มาถายทอดประสบการณหร ออธบายถงองคความรตางๆ ซงผรบฟงจะเกดความเชอถอและคลอยตามไดงาย เพราะโดยปรกตคนเรามกจะมแนวโนมในการเชอถอผทมชอเสยง หรอประสบความส าเรจอยแลว เพราะทกคนยอมอยากประสบความส าเรจในชวตทงหนาทการงาน และชวตครอบครว และเปนการถ ายทอดทมบคคลยนยนจรงๆ ผรบฟงกจะเกดความเชอถอ ดงนนถาองคกรใดตองการสอสารเพอใหเกดแรงจงใจ กสามารถใชกลยทธบคคลตวอยางเพอสรางแรงจงใจ

2. จากผลการวจยพบวา ความนาเชอถอของการสอสารจะมเพมมากขน ถาการสอสารนนอยบนพนฐานของความรบผดชอบหรอมจรรยาบรรณ เพราะจรรยาบรรณเปนเสมอนขนบธรรมเนยมและประเพณตางๆ ทสงคมนนๆยดถอปฏบตสบทอดกนมา เปนเสมอนกรอบหรอแนวทางทดงามในการท าการสอสาร ดงนนในการท าการสอสารจงควรยดถอและตงอยบนหลกของจรรยาบรรณ เพอใหการสอสารนนเกดความราบรนและเรยบรอย

3. จากผลการวจยพบวากลยทธทใชในการออกแบบเวบไซตควรสรางความนาเชอถอใหกบผเขาชม โดยการใชเนอหาสารทถกตองและมเนอหาครบถวน ไมมการเตมแตงหรอตดทอน

122

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

จนความหมายดงเดมผดเพยนไป และตองจดรปแบบใหสะอาดเรยบรอยเพอใหผเขาชมสามารถท าความเขาใจ และเขาถงขอมลทตองการไดงาย ดงนนในการสอสารเพอสรางศรทธา ตองใหความส าคญกบความสะอาด, ความเรยบรอยของเวบไซต และความถกตองของขอมล เพราะสงเหลานจะสรางความนาเชอถอใหกบผเขาชม

ขอเสนอแนะในการการวจยครงตอไป

1. ควรศกษาเพมเตมเกยวกบการใชงานและความพงพอใจของผรบสาร เพอเปนการวดและประเมนผลในการท าการสอสารศาสนาของวดพระธรรมกาย

2. ควรมการศกษาเกยวกบคณภาพของตวสอ วา www.dmc.tv มคณภาพตามหลกการประเมนคณภาพเวบไซต ทง 6 ดาน โดยมการวเคราะหอยางละเอยด และครบถวน ซงไดแก

2.1 ดานประสทธภาพในการใชงาน (Efficiency)

2.2 ดานความสามารถของระบบ (System Availability)

2.3 ดานการท าใหบรรลผลส าเรจ (Fulfillment)

2.4 ดานความเปนสวนตว (Privacy)

2.5 ดานการตอบสนองตอการใชบรการ (Responsiveness)

2.6 ดานการตดตอ (Contact)

อางอง

ภาษาไทย

จราพร เนตธาดา, 2542. วธการถายทอดธรรมะของหลวงพอชา สภทโท. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชยมงคล เทพวงษ. 2550. “การออกแบบเวบไซต.” สบคนระบบออนไลน. แหลงทมาhttp://www.chaiwbi.com/501/5101.html คนเมอ 15 ตลาคม 2557

ปารชาต ค าวาส. 2556. หวน เดกรนใหมไมสนใจธรรมะ เหตมองวานาเบอ. คนวนท 27 สงหาคม 2557 จาก http://www.ictsilpakorn.com/ictmedia/detail.php?news_id=118

ทรงธรรม ธระกล. 2548. กลยทธสความส าเรจขององคกร. นตยสารวารปารชาต มหาวทยาลยทกษณ

ทวป ลมปกรณวณช. 2547. กลยทธการสอสารเพอโนมนาวใจบคคลใหมาบรจาคอวยวะ.

123 วารสารการสอสารและการจดการ นดา ปท 1 ฉบบท 3 (กนยายน – ธนวาคม 2558)

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธรารกษ โพธสวรรณ. 2551. จรยธรรมของสอมวลชน. คนวนท 22 มกราคม 2558 จาก http://www.stou.ac.th/study/sumrit/6-54/page1-6-54.html

ธวชชย ศรสเทพ. 2544. คมภร Web Design. กรงเทพฯ: โปรวชน.

ภครนทร สวางด. 2553. กลยทธการสอสารของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ยบล เบญจรงคกจ. 2554. การวางแผนและการประเมนผลการสอสารเชงกลยทธ.1,000. กรงเทพมหานคร: บรษท 21 จ ากด.

วรชชย พงษเกาะ. 2556. การหลอมรวมสอขององคกรทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย. ปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วจตรา รชตวงศสกล, 2551. บทบาทของสมาคมสอมวลชนในการควบคมจรยธรรมของ สอมวลชน. สาระนพนธ มหาวทยาลยมหดล.

สธญา พรหมาก. 2554. ภาวะผน ากบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาดานการทองเทยวขององคการบรหารสวนต าบลเขาชยสง จงหวดพทลง. วารสารวทยบรการ. ปท 22 กนยายน-ธนวาคม : 38

ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต. 2557. ชวนคนเขาวด แกปญหาวดราง. คนวนท 27 สงหาคม 2557 จาก http://www.onab.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=3370:2010-07-26-14-49-19&catid=62:2009-06-13-17-55-08&Itemid=245

อรทย พนาราม. 2547. สอมวลชนกบการเผยแผพระพทธศาสนา. ในวารสารพทธศาสตรศกษา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปท 11 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2547

อญชล ถรเนตร. 2543. กลยทธการสอสารเพอโนมนาวใจในหลกค าสอนของพระพทธเจา.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภาษาองกฤษ

Parasuraman,A., Zeithml, V. A.,&Berry,L.L. (1985). A conceptual model Of service quality and its implications for future research. The Journal of Marketing, 49(4), 41-50

124

Journal of Communication and Management NIDA Volume 1 Number 3 (September – December)

Parasuraman, A., Zeithml, V.A.,&Berry,L.L. (1988). Servqual: A multiple-item scale for measuring consumer perceptions of service quality. Journal of Retailing, 64(1), 12-40