การลดของเสียในขั้นตอน ......ป ท 9 ฉบ บท 2 กรกฎาคม 2559 – ธ นวาคม 2559 การลดของเส

30 Industrial Technology Lampang Rajabhat University Journal

วารสารวชาการคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏล าปาง ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2559 – ธนวาคม 2559

การลดของเสยในขนตอนกระบวนการบรรจ โดยการประยกต ใชการออกแบบการทดลอง กรณศกษา: บรษทผลตขนมขบเคยว

Reducing Defects in Packaging by Applying Experimental Results: A Case Study of A Snack Company

บญชย แซสว1* และณฐธยาน โสกล2 1”สาขาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

110/1-4 ถ.ประชาชน เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท 08-4642-4983 E-mail : [email protected] 2สาขาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

110/1-4 ถ.ประชาชน เขตหลกส กรงเทพมหานคร 10210

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอลดของเสยจากกระบวนการบรรจทเกดจากอาการซองรว

โดยศกษาระดบปจจยในการปรบตงคาเครองจกรใหเหมาะสม โดยใชหลกการออกแบบการทดลอง เชงแฟคทอเรยล 2k ในการออกแบบการทดลองซงจากการวเคราะหพบวาประกอบดวย 4 ปจจยหลก ไดแก ความเรวรอบ อณหภม แรงกด และเวลาในการซล โดยท าการทดลองซ าแบบละ 3 ครง จ านวนผลการทดลองทงสน 48 การทดลอง ผวจยไดท าการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหผลการทดลองเชงสถต ผลทไดจากการทดลองพบวาระดบปจจยในการปรบตงเครองจกรทเหมาะสม คอ ความเรวรอบ 60 รอบตอนาท อณหภม 157 องศาเซลเซยส แรงกด 6 bar และเวลาในการซล 0.5 วนาท เมอน าผลจากการวจยมาใชในกระบวนการท างานจรงพบวา มลคาของเสยทเกดจากอาการซองรว ลดลงจากเดม 855,571.72 บาท เหลอ 596,482.21 บาท คดเปนอตราลดลงรอยละ 30.29 ค าส าคญ : การออกแบบการทดลอง, การควบคมคณภาพ, แฟคทอเรยล ดไซน

Abstract The objective of this research was to reduce the number of defects arising during the packing process through adjusting machine parameters. Using a factorial 2K experimental design, 4 major factors were found: the speed of packing, temperature, pressure and sealing time. In each setup, 3 tests were conducted, giving a total of 48 results. The most successful parameters for packaging were 60 RPM, 157oC, 6 bars of pressure and 0.5 seconds to seal. The results were used in actual production and the lost value through scrap production was reduced from 855,571.72 THB to 596,482.21 THB, or a reduction of 30.29%. Keywords : Design of Experiments, Quality Control, Factorial Designs 1. บทน า

ในกระบวนการทางธรกจทงภาคการผลต และภาคบรการลวนมจดประสงคเชนเดยวกน คอ ท าอยางไรใหสามารถผลตแลวสามารถขายได โดยความสามารถในการขายไดของผลตภณฑ

Industrial Technology Lampang Rajabhat University Journal 31


จะขนอยกบผซอหรอผใชผลตภณฑโดยจะอาศยการพจารณาเพอการตดสนใจซอผลตภณฑหรอไม จาก “คณภาพ” ของผลตภณฑเปนส าคญ (กตศกด พลอยพานชเจรญ, 2551) การควบคมคณภาพ และการลดความสญเสยในกระบวนการผลต ถอเปนอกหนงปจจยส าหรบประเภทความสญเปลา 7 ประการท เกดขนในกระบวนการผลต (ปฐมพงษ หอมศร และจกรพรรณ คงธนะ,2557) ทมความส าคญอยางยงตอการด าเนนธรกจ นอกจากจะสะทอนใหเหนถงประสทธภาพในการผลตแลว ยงสงผลกระทบตอตนทนในกระบวนการผลตอกดวย

จากการศกษาสภาพปจจบนของโรงงานทเปนกรณศกษา เปนโรงงานผลตขนมขบเคยว มขนตอนในกระบวนการผลตคอ ผสม ขนรป อบไลความชน เคลอบ อบแหง บรรจซอง และบรรจลง พบวามของเสยทเกดในขนตอนกระบวนการผลต เปนจ านวนมากทเกดจากกระบวนการบรรจซอง บรรจลง และน าสง เมอพจารณาถงทมาแลวท าใหพบวาของเสยทพบสวนมากในกระบวนการเกดจากเครองบรรจระบบอตโนมต อาการทพบมากทสดคอซองรว ซงขนมภายในซองทเกดจากอาการดงกลาวไมสามารถน ากลบมาบรรจไดใหม เนองจากความกรอบ และรสชาตของขนมเปลยนไป ไมตรงตามมาตรฐานททางโรงงานก าหนด โดยในเดอน มถนายน 2558 มมลคาของเสยทเกดจากอาการดงกลาว 855,571.72 บาท คดเปนรอยละ 2.08

2. วตถประสงค 2.1 เพอลดปรมาณของเสยทเกดจากอาการซองรวพบในกระบวนการบรรจ โดยการ

ประยกตใชการออกแบบการทดลอง 2.2 เพอศกษาระดบปจจยในการปรบตงเครองจกรทมผลตอปรมาณของเสยทเกดจากอาการ

ซองรวพบในกระบวนการบรรจ

3. วธการด าเนนการวจย การออกแบบการทดลอง (V. L. Anderson and R. A. McLean, 1974) เปนการตรวจสอบดวาปจจย (Factor) ใดหรอตวแปรใดทมผลตอสงทสนใจ (Response) โดยมวตถประสงคเพอยนยนขอเทจจรง (Confirmation) คอ พสจนขอเทจจรงหรอความเชอหรอทฤษฏทเกยวของกบกระบวนการผลต และเพอคนหาขอเทจจรง (Exploration) คอการศกษาอทธพลของปจจยทมผลตอกระบวนการ การออกแบบการทดลอง (Design of Experiment: DOE) มขนตอนทวไปของการออกแบบการทดลอง (D.C. Montgomery, 2001) เปนดงน 1. ก าหนดปญหา (Problem Identification) 2. เลอกตวแปรทใชชวด (Define Response Variables) 3. ก าหนดปจจย (Factors Identification) 4. ออกแบบการทดลอง (Design Experiment) 5. วเคราะหขอมล (Analyze Data) 6. สรปผล (Conclusion)



(โสภตา ทวมม และอรรถกร เกงพล, 2550) ชนดและรปแบบของการทดลองนนมใหเลอกหลายรปแบบเพอน ามาใชในการวเคราะหปญหาซงหลกเกณฑในการพจารณาวาเราควรทจะเลอกรปแบบการทดลองแบบไหนนนขนอยกบปจจยหลาย ๆ อยางเชน เวลาทมใหในการวเคราะห ระดบความถกตองในการวเคราะห งบประมาณในการออกแบบการทดลอง เปนตน ตารางท 1 รปแบบการทดลองทนยมใชในปจจบน

รปแบบ การทดลอง

ลกษณะการทดลอง เวลาในการวเคราะห

ความ ถกตอง

งบ ประมาณ

Single Factor

การท าการทดลองส าหรบหนงปจจย โดยปจจยดงกลาวเปนปจจยส าคญทคาดวามผลกระทบสงสดตอปญหา

รวดเรว ปานกลาง นอย

Factorial Design

การทดลองทมมากกวาหนงปจจยและเปนการทดลองเตมรปแบบ

ใชเวลานาน มากทสด มาก

2k Design การทดลองทมมากกวาหนงปจจยและเปนการทดลองเตมรปแบบแตก าหนดระดบของแตละปจจยอยทปจจยละ 2 ระดบเทานน

ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง

2k-p Design การทดลองทมมากกวาหนงปจจยแตไมท าการทดลองแบบเตมรปแบบทงหมด (ลดรป)

รวดเรว นอย นอย

ในการการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบ 2 ระดบ หมายถงการทดลอง ทพจารณาถงผลทเกดจากการรวมกนของระดบของปจจยท งหมดทเปนไปไดในการทดลองนน ๆ การออกแบบเชงแฟกทอเรยลแบบ 2K เปนการออกแบบการทดลองในกรณมปจจย k ปจจย ซงแตละปจจยประกอบดวย 2 ระดบ ระดบเหลานอาจจะเกดจากขอมลเชงปรมาณ หรออาจจะเกดจากขอมลเชงคณภาพ นจะแทนดวยระดบสงและต า

ภาพท 1 การทดลองรวมปจจยของการออกแบบ 22



(ปรญญา คณม, 2554) จากภาพ 2 ผลของ A ทระดบต าของ B คอ [a-(1)]/n และผลของ A ทระดบสงของ B คอ [ab-b]/n น าคาทงคนมาเฉลยจะไดผลหลกของปจจย A คอ

{[ ] [ ]} (1)

[ ]

คาเฉลยของผลหลกของปจจย B หาไดจากผลของB ท A ระดบต า คอ [b-(1)]/n และท A ระดบสง คอ [ab-a]/n ซงเขยนไดเปน

{[ ] [ ]} (2)

[ ]

ผลของอนตกรยาของ AB คอ คาเฉลยของผลตางระหวางผลของ A ท B ระดบสง กบผลของ A ท B ระดบต า

{[ ] [ ]} (3)

[ ]

โดยมากแลวเมอจ านวนปจจยในการออกแบบ 2k เพมขน จะท าใหจ านวนการทดลองส าหรบ เรพลเคตทสมบรณเพมมากขนเกนกวาทรพยากรทมอยจะรองรบได (เชน เวลา หรอคาใชจาย เปนตน เชน ใน 1 เรพลเคตสมบรณของการออกแบบ 26 จะตองมการทดลองทงหมด 64 การทดลองในการออกแบบนแค 6 ตว จากระดบขนความเสร 63 ตวเทานนทเกยวของกบปจจยหลก ระดบขนความเสร 15 ตว จะเกยวของกบปจจยรวมแบบสองปจจย และระดบขนความเสรทเหลออก 42 ตว จะเกยวของกบปจจยรวมแบบสามปจจยและมากกวา ผทดลองสามารถตงสมมตฐานอยางมเหตผลไดวา ปจจยรวมขนสงบางตวสามารถละเลยได ในกรณนปจจยหลกและกรยารวมขนต าอาจหาไดโดยการออกแบบการทดลองเพยงแคเศษสวน ของการทดลองเชงแฟคทอเรยลอยางสมบรณเทานน การออกแบบเศษสวนเชงแฟคทอเรยล(Fractional Factorial Design) จดไดวาเปนการออกแบบทมการใชงานอยางแพรหลายในการออกแบบผลตภณฑและกระบวนการ นอกจากนนแลวยงใชชวยในการหาแนวทางในการปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการอกดวยการออกแบบเศษสวนเชงแฟคทอเรยลถกน ามาใชมากในการกรองเพอหาปจจยทมผลกลาวคอ ในการทดลองหนงอาจจะมปจจยมากมายทก าลงอยในความสนใจ จะใชการออกแบบเชนนเพอคนหาวาปจจยตวใดบางเปนปจจยทมผลอยางมนยส าคญ การทดลองเพอกรองปจจยนสวนมากจะใชในตอนเรมตนโครงการ เนองจากโดยมากแลวในขณะนนจะมปจจยเปนจ านวนมากทมแนวโนมวาจะเปนปจจยทมอทธพลนอยหรอไมมอทธพลตอผลตอบสนองทก าลงพจารณาอยหลงจากท าการทดลองเพอกรองปจจยเสรจสนแลว ปจจยทมอทธพลจะถกน าไปท าการทดลองอยางละเอยดในการทดลองตอ ๆ ไป ทจะตามมาในอนาคตในการทดลองทมปจจยตงแตสองปจจย นอกจากจะเกดอทธพลของปจจยหลกทสนใจแลวยงอาจจะเกดอทธพลของปจจยรวม คอ ผลทเกดขนจากการทปจจยหนงเปลยนแปลงไปแลว มผลท าใหอทธพลของอกปจจยหนงเปลยนแปลงดวย ดงตวอยางทเกดอทธพลของปจจยรวมหรอ ปฏสมพนธ (Interaction) แสดงไดดงภาพท 3



ภาพท 2 แสดงอทธพลของปจจยหลกและปจจยรวม

ในการทดสอบสมมตฐาน การวเคราะหความแปรปรวนของการออกแบบ 2k (ปารเมศ ชตมา, 2544) สมมตฐานทางสถต คอ ประโยค หรอขอความทกลาวเกยวกบพารามเตอรของการแจกแจงความนาจะเปนซงอาจจะเปนจรงหรอเทจกได การทดสอบสมมตฐานเพอเปรยบเทยบ

Ho : µ1 = µ2 = …… µn H1 : ม µi ≠ µj อยางนอย 1 ค : i ≠ j ตารางท 2 การวเคราะหความแปรปรวนของการออกแบบ 2k (ปารเมศ ชตมา, 2544)

แหลงทมา ผลบวกก าลงสอง องศาเสร K main effects

A SSA 1 B SSB 1 . .

.

. . .

K SSK 1 ( ) two – factor interactions

AB SSAB 1 AC SSAc 1 . .

.

. . .

JK SSJK 1



3.1 ก าหนดปญหา (Problem Identification) จากขอมลของทางโรงงานทเปนกรณศกษาของเสยทเกดในขนตอนกระบวนการผลต

เปนจ านวนมากจากกระบวนการบรรจซอง บรรจลง และการน าสง เมอพจารณาถงทมาแลวท าใหพบวาของเสยทพบสวนมากในกระบวนการเกดจากเครองบรรจระบบอตโนมต โดยอาการทพบมากทสดคอซองรว ในการวจยนผวจยไดท าการรวบรวมของเสยในสวนของขอมลซองรวทพบในขนตอนกระบวนการบรรจ จากขอมลดงกลาวสามารถสรปถงต าแหนงทพบอาการซองรวได 11 จด ดงภาพท 3

ภาพท 3 ลกษณะอาการซองรวทพบในกระบวนการผลต

ภาพท 4 การวเคราะหผงกางปลา

1. รว T – Joint บน 2. รว มมซองขวาบน 3. รว รอยซลทอง 4. รว มมซองขวาลาง 5. รว รอยซลลาง 6. รว T – Joint ลาง

7. รว มมซองซายลาง 8. รว คอซองลาง 9. รว คอซองบน 10. รว คอซองซายบน 11. รว รอยซลบน



3.2 ก าหนดปจจย (Factors Identification) จากการวเคราะหผงกางปลาสรปไดวาปจจยหลกทท าใหเกดอาการซองรว มากทสดเกดจากเครองจกร ทางผวจยไดท าการระดมสมองในการก าหนดปจจยทสงผลกระทบสามารถสรปออกมาไดดงน คอความเรว อณหภม แรงกด และเวลาซล ซงเปนปจจยในการปรบตง คาพารามเตอรตาง ๆ ในการปรบตงเครองจกร 3.3 ออกแบบการทดลอง (Design Experiment) ทางทมผวจยจงไดแนะน า เทคนคในการออกแบบการทดลอง Design of Experiments (DOE) เพอหาปจจยในการปรบตงเครองจกร ทเหมาะสมทสด การปรบตงเครองจกร จงไดรวมประชมเพอก าหนดปจจย และระดบของปจจยในการออกแบบการทดลอง โดยการทดลองนใชเทคนคการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยล 2k โดยการท าซ า 3 ครง รวมจ านวนทงสน 48 การทดลอง โดยการทดลองจะเปนการทดลองแบบสม ซงปจจยในการทดลองจะเปนดงตารางท 3

ตารางท 3 ปจจย และคาทใชในการทดลอง

ปจจย ระดบปจจย

หนวย ต า (-) สง (+)

ความเรว 50 60 รอบ/นาท อณหภม 175 163 องศาเซลเซยส แรงกด 5 6 บาร เวลาซล 0.4 0.5 วนาท

ตารางท 4 ตวอยางผลการทดลอง โดยการสมล าดบการทดลอง

ล าดบ

การส

ม

เงอนไข (Condition)

STD : > 1,000 g/15 mm Seal S. : Maximum Load

Lบน (g/mm)

Cบน (g/mm)

Rบน (g/mm)

Lลาง (g/mm)

Cลาง (g/mm)

Rลาง (g/mm)

ซองรว

อณหภ

ม (C

o )

ความ

เรว

(rpm

)

แรงก

ด (b

ar)

เวลา

ซล (s

ec)

15 157 50 5 0.40 4905.6 4979.2 4239.6 4815.0 4350.0 4530.0 37

7 157 50 5 0.50 5069.4 5161.4 4503.3 4432.1 4813.1 4776.0 0

3 157 50 6 0.40 5143.5 4816.9 5077.7 4694.8 4726.9 3835.3 50

5 157 50 6 0.50 4976.5 4608.4 4769.0 4554.6 4289.0 4904.9 0

8 157 60 5 0.40 4721.5 4268.2 4561.6 4604.7 4175.3 4131.3 24

23 157 60 5 0.40 4945.4 5042.8 4960.5 5103.4 4275.5 4692.9 0

9 157 60 6 0.50 4335.1 4492.5 4796.9 4806.7 4405.2 4895.2 33

19 157 60 6 0.40 5016.2 4446.1 4573.7 4729.9 4969.1 4702.5 0



ตารางท 4 ตวอยางผลการทดลอง โดยการสมล าดบการทดลอง (ตอ) ล า

ดบกา

รสม

เงอนไข (Condition)

STD : > 1,000 g/15 mm Seal S. : Maximum Load

Lบน (g/mm)

Cบน (g/mm)

Rบน (g/mm)

Lลาง (g/mm)

Cลาง (g/mm)

Rลาง (g/mm)

ซองรว

อ

ณหภ

ม (C

o )

ความ

เรว

(rpm

)

แรงก

ด (b

ar)

เวลา

ซล (s

ec)

12 163 50 5 0.50 4461.9 4342.4 4146.8 4475.5 3829.6 4550.9 36

1 163 50 5 0.40 5439.5 3700.6 5458.7 4534.6 5070.1 4947.6 6

15 157 50 5 0.40 4905.6 4979.2 4239.6 4815.0 4350.0 4530.0 37

7 157 50 5 0.40 5069.4 5161.4 4503.3 4432.1 4813.1 4776.0 0

3 157 50 6 0.50 5143.5 4816.9 5077.7 4694.8 4726.9 3835.3 50

5 157 50 6 0.40 4976.5 4608.4 4769.0 4554.6 4289.0 4904.9 0

8 157 60 5 0.50 4721.5 4268.2 4561.6 4604.7 4175.3 4131.3 24

23 157 60 5 0.40 4945.4 5042.8 4960.5 5103.4 4275.5 4692.9 0

9 157 60 6 0.40 4335.1 4492.5 4796.9 4806.7 4405.2 4895.2 33

19 157 60 6 0.40 5016.2 4446.1 4573.7 4729.9 4969.1 4702.5 0

12 163 50 5 0.50 4461.9 4342.4 4146.8 4475.5 3829.6 4550.9 36

1 163 50 5 0.40 5439.5 3700.6 5458.7 4534.6 5070.1 4947.6 6

25 163 50 6 0.50 4832.2 4493.7 4828.6 4622.9 5495.6 4781.2 24

30 163 50 6 0.40 4774.7 4946.5 4530.5 4788.9 4378.0 5126.9 0

28 163 60 5 0.50 4625.2 4011.5 4875.2 4816.1 5014.0 3804.1 24

9 163 60 5 0.50 4804.9 4851.9 4566.6 4994.2 3971.8 5077.0 12

17 163 60 6 0.40 4837.6 4408.5 4820.9 4718.8 4223.5 4503.8 24

6 163 60 6 0.50 4763.5 4611.6 4938.2 3929.6 3907.1 4445.7 0

17 157 50 5 0.40 4464.6 4282.1 4632.8 5133.1 4563.2 3794.4 60

26 157 50 5 0.50 4779.2 4365.9 4688.3 3807.1 4383.8 3884.8 24

22 157 50 6 0.40 4823.6 4185.3 4611.9 4590.1 4181.6 4099.8 58

2 157 50 6 0.40 5503.6 4791.6 5161.0 4702.7 2706.3 4737.8 0

27 157 60 5 0.50 4412.6 4058.5 4802.0 4709.1 4154.6 4919.1 12

24 157 60 5 0.40 4581.5 4469.5 4931.7 4158.9 4584.3 4930.9 6



3.4 วเคราะหขอมล (Analyze Data) การวเคราะหผลการทดลอง ทางผวจยไดท าการใชโปรแกรม Minitab Release 14 โดยรปแบบของผลการทดลอง ดงภาพท 6

ภาพท 5 การวเคราะหสดสวนขอมล

จากการวเคราะหสดสวนขอมลจะเหนวาการกระจายตวของคาสวนตกคาง (Residual) (โสภตา ทวมม และอรรถกร เกงพล, 2550) พบวาการกระจายแบบปกตลกษณะจดตกคางเรยงตวกนบนเสนมแนวโนมเปนเสนตรง มความเปนอสระตอกน และกราฟระหวางคาของสวนตกคางกบล าดบการทดลองไมมลกษณะทเปนแนวโนม ดงนนสามารถทจะสรปไดวาเปนแบบอสระตอกนไมขนอย กบการทดลอง จงถอวาการทดลองนถกตอง การทดสอบโดย Histogram เมอพจารณาการกระจายของขอมลบนแผนภม พบวาการกระจายตวของ Residual มรปแบบทเปนอสระ ไมมรปแบบทแนนอน หรอไมสามารถประมาณรปแบบทแนนอนได แสดงใหเหนวาคา Residual มความเปนอสระตอกน (Independent) และในภาพท 6 (จตรลดา เลศกตตกล และนนทชย กานตานนทะ, 2014) ในการวเคราะหหาปจจยทมผลตอการเกดของเสยจะเรมจากการพจารณาอนตรกรยาทมคา P-value พบวาอนตรกรยาทมผลตอการเกดของเสยอยางมนยส าคญคอ ผลการวเคราะหความแปรปรวน จากภาพพบวา ปจจยทง 4 ทน ามาวเคราะหนน ตางมผลตอตวแปร ทระดบนยส าคญนอยกวา 0.05 มคา P-Value และพบวาปจจยอยางนอย 2 ปจจยขนไปยงสงผลอตรกรยา ( Interaction) ตอกนอยาง มนยส าคญเนองจากม คา P-Value นอยกวา 0.05 ซงมผลตอลกษณะขอบกพรองเชนเดยวกนดงแสดงในตารางท 5



ตารางท 5 ผลการวเคราะหความแปรปรวนของขอมลเชงแฟคทอเรยลแบบสองระดบ General Linear Model: ซองรว versus อณภม , ความเรว , แรงกด , เวลา ซล Factor Type Levels Values อณหภม fixed 2 157,163 ความเรว fixed 2 50,60 แรงกด fixed 2 5,6 เวลาซล fixed 2 0.4,0.5 Analysis of Variance for ซองรว , using Adjusted SS for Tests (Source) ขอมล DF Seq SS Adj SS Adj MS F P อณหภม 1 154.1 154.1 154.1 0.76 0.390 ความเรว 1 1452.0 1452.0 1452.0 7.17 0.012 แรงกด 1 867.0 867.0 867.0 4.28 0.047 เวลาซล 1 12480.8 12480.8 12480.8 61.59 0.000 อณหภม*ความเรว 1 8.3 8.3 8.3 0.04 0.841 อณหภม*แรงกด 1 33.3 33.3 33.3 0.16 0.688 อณหภม*เวลาซล 1 168.8 168.8 168.8 0.83 0.368 ความเรว*แรงกด 1 630.8 630.8 630.8 3.11 0.087 ความเรว*เวลาซล 1 675.0 675.0 675.0 3.33 0.077 แรงกด *เวลาซล 1 48.0 48.0 48.0 0.24 0.630 อณภม *ความเรว *แรงกด 1 184.1 184.1 184.1 0.91 0.348 อณภม *ความเรว *เวลา ซล 1 0.0 0.0 0.0 0.00 1.000 อณภม *แรงกด *เวลาซล 1 27.0 27.0 27.0 0.13 0.718 ความเรว *แรงกด *เวลาซล 1 168.8 168.8 168.8 0.83 0.368 อณภม *ความเรว *แรงกด *เวลาซล

1 270.8 270.8 270.8 1.34 0.256

Error 32 6484.7 6484.7 202.6 Total 47 23653.3 S = 14.2354 R-Sq = 72.58% R-Sq (adj) = 59.73%

จากกาวเคราะหความแปรปรวนปจจยทสงผลกระทบตออาการซองรวทพบ โดยใชโปรแกรม Minitab พบวาปจจยหลกทมอทธพลตออาการซองรวอยางมนยส าคญ (p < 0.05) คอ ความเรว แรงกด และเวลาซล จากการวเคราะหความแปรปรวนของขอมลการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบสองระดบ (สรพงศ บางพาน, 2557) สามารถแสดงเปนแผนภาพของอทธพลจากปจจยตาง ๆ ทสงผลกระทบทท าใหเกดอาการซองรว ไดดงภาพท 10 และแผนภาพความส าคญของอทธพลรวมสองปจจยดงภาพท 6



ภาพท 6 การวเคราะห Main Effects Plot อาการซองรว

จากภาพท 6 เมอพจารณาปจจยหลกทสงผลกระทบตออาการซองรว ดงน อณหภม พบวากราฟมลกษณะเกอบเปนเสนตรง ซงหมายความวาไมวาจะปรบตงคาอณหภมสง หรอ ต า อาการซองรวไมมการเปลยนแปลงมากนก ดงนนอณหภมจงไมมผลตอจ านวนซองรวทพบ ความเรว พบวา เสนกราฟมลกษณะชนลง ซงหมายความวา ปจจยความเรว 60 รอบตอนาท นน สงผลกระทบตออาการซองรวลดนอยลงอยางมนยส าคญ แรงกด พบวา เสนกราฟมลกษณะชนลง ซงหมายความวา ปจจยแรงกด 6 bar นน สงผลกระทบตออาการซองรวลดนอยลงอยางมนยส าคญ เวลาซล พบวา เสนกราฟมลกษณะชนลงมาก ซงหมายความวา ปจจยเวลาซล 0.5 วนาท นน สงผลกระทบตออาการซองรวลดนอยลงอยางมนยส าคญ

ภาพท 7 การวเคราะห Interaction Plot อทธพลรวม 2 ปจจย ในภาพท 7 จากการพจารณากราฟอทธพลรวม 2 ปจจย พบวาอทธผลรวมระหวางปจจยความเรว และเวลาซล มผลตอปรมาณซองรวอยางมนยส าคญอยางชดเจน เนองจากมการปรบตงคาความเรวสง และเวลาในการซลสง จะสงผลใหปรมาณซองรวทพบในกระบวนการบรรจอยในระดบต า เมอมการปรบตงคาความเรวต า และเวลาในการซลต า จะสงผลใหปรมาณซองรวทพบในกระบวนการบรรจอยในระดบสง



4. สรปผลและอภปรายผล จากการวจย การลดของเสยในขนตอนกระบวนการบรรจ โดยการประยกตใชการออกแบบการทดลอง กรณศกษา: บรษทผลตขนมขบเคยว โดยการออกแบบการทดลอง เปนการวจยเพอศกษาปจจยตาง ๆ ทมปจจยสงผลกระทบตออาการซองรวทพบในกระบวนการบรรจ เพอทจะน าไปเปนมาตรฐานในการปฏบตงาน จากการออกแบบการทดลองและด าเนนการทดลองพรอมวเคราะหผลของตวแปรตอบสนอง สามารถสรปผลการวจยทระดบนยส าคญ α = 0.05 ไดดงน อณหภม ความเรว แรงกด และเวลาซล จากผลการทดลองการหาคาทเหมาะสมทสดของปจจย (สทธชย สรตนชยการ และอรรถกร เกงพล, 2555) โดยใชฟงกชน Response Optimization (Pak J Pharm Sci, 2015) ซงเปนฟงกชนท ใชหาคาท เหมาะสมทสดของแตละปจจย ใชวดความพงพอใจ โดยรวบรวมผลตอบสนอง (Composite Desirability :D) โดยคาความพงพอใจของผลจะมคาอยระหวาง 0 – 1 ซงหมายถง ถาคา D ทได มคาเทากบ 1 หมายถงวาผลตอบนนเหมาะสมทสดของปจจย

ภาพท 8 คาผลตอบทเหมาะสมทสดของแตละปจจยไดรบความพงพอใจอยางสมบรณ จากผลการทดลองการวเคราะหหาระดบปจจยในการปรบตงเครองจกร เพอลดของเสย ทเกดจากอาการซองรวในกระบวนการบรรจ โดยอาศยการทดลองเชงแฟคทอเรยล 2 K โดยปจจย ทเหมาะสมสามารถสรปไดตารางตอไปน ตารางท 6 ผลการทดลองการวเคราะหหาระดบปจจย

ปจจย กอนปรบปรง หลงปรบปรง ความเรวรอบ 50 รอบตอนาท 60 รอบตอนาท อณหภม 155 oC 157 oC แรงกด 5.5 bar 6 bar เวลาในการซล 0.5 วนาท 0.5 วนาท



เมอน าผลการวจยทไดนไปใชในการผลต ผลการทดลองในเครองบรรจ A สามารถลดอาการของเสยในกระบวนการบรรจ ในสวนของซองรวไดดงภาพท 10 ดงน

ภาพท 9 มลคาของเสยทเกดจากอาการซองรว โดยกอนปรบปรงมลคาซองรวทเกดจากเครองจกร A คดเปนเงน 855,517.72 บาท หรอ รอยละ 2.08 หลงการทดลองในเดอนตลาคม มลคาของเสยทเกดจากอาการซองรวคดเปนเงน 596,482.21 บาท หรอรอยละ 1.45 คดเปนอตราลดลงรอยละ 30.29

ภาพท 10 แผนภมแสดงอาการของเสยทเกดจากซองรวกอนปรบปรง กอนปรบปรงอาการของเสยทเกดจากซองรวทไดจากการเกบขอมล 3 อนดบแรก ไดแก รอยซลบน รอยละ 41, รว 3 ทาง (T-Joint) ลาง รอยละ 28.3 และรว คอซองซายบน รอยละ 15.4



ภาพท 11 แผนภมแสดงอาการของเสยทเกดจากซองรวหลงปรบปรง โดยหลงปรบปรงพบวาอาการของเสยทเกดจากซองรวทไดจากการเกบขอมล 3 อนดบแรก ไดมการเปลยนแปลง ดงน รวคอซองซายบนรอยละ 27.1 รวรอยซลบนรอยละ 22.6 และรว 3 ทาง (T-Joint) ลางรอยละ 21.6

5. ขอเสนอแนะในงานวจย การวจยครงนไดท าการทดสอบสมมตฐานระดบปจจยทสงผลตอของเสยอาการซองรวทพบในกระบวนการบรรจ เครองจกร A 4 ปจจย คอ อณหภม ความเรว แรงกด และเวลาซล ในการทดสอบสมมตฐานโดยใชการออกแบบการทดลองแบบแฟคทอเรยล ดไซนแบบ 2K โดยยงมประเดน ทนาจะศกษาเพมเตมไดดงน

5.1 การท าวจยครงนไดตงสมมตฐานปจจยทสงผลกระทบตออาการซองรว 4 ปจจย คอ ความเรวรอบ อณหภม แรงกด และเวลาในการซล จากการทดลองในงานวจยนไดท าการทดสอบการปรบตงคาในปจจยตาง ๆ ในเครองบรรจ A เพยงหนงเครอง จงแนะน าใหทางโรงงานทเปนกรณศกษาไดท าการขยายผลการทดลองไปยงเครองบรรจเครองอน ๆ ทเปนกรณศกษาไดท าการขยายผลการทดลองไปยงเครองบรรจเครองอน ๆ เพมเตม

5.2 ควรจดใหมการก าหนดมาตรฐานวธการท างาน การปรบตงเครองจกรใหถกตอง ในทกเครอง และทกแผนก

5.3 การจดท าแผนบ ารงรกษาเครองจกร โดยก าหนดเปนการบ ารงรกษาเชงปองกน (Preventive Maintenance) ท าการก าหนดจดทจะตรวจสอบ และซอมบ ารงเครองจกร กอนทจะมการช ารดโดยพนกงานผควบคมเครองเปนผตรวจสอบกอนใชงานทกครง

5.4 ควรมการศกษาปจจยอน ๆ ทเกยวของกบเครองบรรจเพมเตม เชน ประเภทลกษณะฟนของ Jaws Seat, ระยะหางระหวางเครองจกรกบระบบสนบสนนการผลต (เครองอดอากาศ) ความหนาของบรรจภณฑ การตดตงอปกรณเสรมลมเปา เปนตน

5.5 ในการเพมเครองจกรควรพจารณาถงศกยภาพของระบบสนบสนนการผลตตาง ๆ ทใชในกระบวนการผลตทกครง



6. เอกสารอางอง กตศกด พลอยพานชเจรญ. (2551). หลกการควบคมคณภาพ. (พมพครงท 2) กรงเทพฯ: สมาคม

สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน). จตรลดา เลศกตตกล และนนทชย กานตานนทะ. (2554). การลดของเสยของบรรจภณฑดวยการ

ออกแบบการทดลอง. วารสารวชาการวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ชศร วงศรตนะ. (2544). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. (พมพครงท 8) กรงเทพฯ : เทพเนรมต

การพมพ. ปฐมพงษ หอมศร และจกรพรรณ คงธนะ. (2557). การพฒนาระบบการจดการสนคาคงคลง :

กรณศกษาบรษทตดตง และบ ารงรกษาเครองจกรของโรงงาน SME. วารสารวชาการ คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏล าปาง, ปท 7 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2557, หนา 42-56.

ปรญญา คณม. (2554). การศกษาสดสวนทเหมาะสมของการใชตะกรนเหลกเปนสวนผสมในการผลตคอนกรต. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ปารเมศ ชตมา. (2544). การออกแบบการทดลองทางวศวกรรม. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดษฎ บญธรรม วาทตวงษ ดอกไม และพงศเทพ กลชาตชย. (2556). การศกษาแนวทางการเพมผลตภาพในกระบวนการตดชนงานโดยใชเทคนคการออกแบบการทดลองทางวศวกรรม, การประชมวชาการขายงานวศวกรรมอตสาหการ.

สทธชย สรตนชยการ และอรรถกร เกงพล. (2555). การประยกตใชการออกแบบการทดลองทางวศวกรรมในการเพมประสทธภาพเครองบรรจยาน า. การประชมวชาการ ขายงานวศวกรรมอตสาหการ 17 – 19 ตลาคม 2555.

โสภตา ทวมม และอรรถกร เกงพล. (2550). การลดปรมาณของเสยในกระบวนการผลตพลาสตกแผน โดยการประยกตใชการออกแบบการทดลอง กรณศกษา บรษทในอตสาหกรรมการผลตพลาสตก. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2550.

สรพงศ บางพาน. (2557). การประยกตวธการทากชส าหรบกระบวนกลงทดทสดโดยศกษาคาพารามเตอรของเครองจกรทใชในการผลต.วารสารวชาการวศวกรรมศาสตร ม.อบ. ปท 7 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2557.

Pak J Pharm Sci. (2015). The optimization research of the multi-response problems based on the SUR. Nanchang University, Jiangxi Province, China.

V. L. Anderson and R. A. McLean, (1974). Design of Experiment: a Realistic Approach. New York: Dekker.

Documents

การลดของเสียในขั้นตอน ......ป ท 9 ฉบ บท 2 กรกฎาคม 2559 – ธ นวาคม 2559 การลดของเส