- ทัพเมอืงกาหลังยกมาสมทบ

บัดนั้น ตํามะหงงกาหลังกรุงใหญ

ทั้งดะหมังมหาเสนาใน เรงเกณฑทัพชัยฉับพลัน

จัดทหารอาสาไดหาหมื่น แตพื้นกําแหงแข็งขัน

ชางมาอาวุธครบครัน ธงสําคัญคอยนําดําเนนิพล

ทั้งสองเสนขีึ้นขี่มา โยธาเยียดยัดอัดถนน

ทนายเดนิเคยีงขางกางสัปทน ยกพลออกจากพารา

มาถงึทางรวมรมิดง พบสุหรานากงวงศา

สองทัพสมทบโยธา ยกรวมมรรคามาพรอมกัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยาง สัปทน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

บัดน้ัน ทั้งสองทูตาคนขยัน

ซึ่งถอืสารไปเมืองดาหาน้ัน พากันรีบกลับมาฉับไว

ถงึกะหมังกุหนิงนคเรศ มายังนิเวศนวังใหญ

พอเวลาเฝาทาวไท ก็เขาไปในพระโรงรจนา

จงึประณมกมเกลาเคารพ ทูลพระองคทรงพิภพนาถา

ขาไปไดถวายสารา ทาวดาหาทราบสิ้นทุกประการ

ตรัสขาดวาราชบุตรี จรกาธบิดมีาวาขาน

พระยกใหไดกําหนดนัดงาน ยังแตจะแตงการววิาหกัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

บรรดาของถวายน้ันไมรับ สงกลับคนืมาทุกสิ่งสรรพ

มิไดคดิเกรงองคพระทรงธรรม บากบ่ันสลัดตัดรอน

ขาทูลความตามสั่งนอกสารา วามิใหธดิาดวงสมร

จงเรงตกแตงพระนคร รับทัพภูธรจะยกมา

จะชิงนางโฉมยงใหจงได ใครมีชัยก็จะสมปรารถนา

ทาวตรัสวาตามแตวญิญาณ พระราชาจงทราบบาทมูล

เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงนเรนทรสูร

ไดฟงทั้งสองทูตทูล ใหอาดูรเดอืดใจดังไฟฟา

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จงึบัญชาตรัสดวยขัดเคอืง ดูดูเจาเมืองดาหา

เราออนงอขอไปในสารา แตวาจะรับไวก็ไมมี

ถงึจรกามากลาวนางไว ไดยกใหเขากอนก็ควรที่

จะโอภาปราศรัยเปนไรมี น่ีสติัดไมตรีใหขาดทาง

เราก็เรืองฤทธาศักดาเดช อาณาจักรนคเรศกวางขวาง

จําตองมีมานะไมละวาง จะชงินางบุษบาลาวัณย

แมนมิไดสมคดิดังจติปอง ไมคนืครองกรุงไกรไอศวรรย

จะสงครามตามตตีดิพัน ไปกวาชวีันจะบรรลัย

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

บัดน้ัน สองทูตทูลแจงแถลงไข

ขาไดยนิตระหนักประจักษใจ ทาวดาหาตรัสใชเสนี

ใหรีบไปแจงเหตุพระเชษฐา กับพาราสงิหัดสาหรี

อนุชากาหลังธบิด ี อกีบุรีระตูจรกา

เห็นกษัตริยทั้งสี่ธานีน้ัน จะมาชวยปองกันกรุงดาหา

เม่ือวันขาออกจากเมืองมา เสนาก็ไปพรอมกัน

เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงแข็งขัน

ไดฟงกร้ิวโกรธดังเพลงิกัลป จงึกระช้ันสหีนาทประภาษไป

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ถงึวากษัตริยทั้งสี่กรุง จะมาชวยรบพุงเปนศกึใหญ

กูก็ไมคร่ันครามขามใจ จะหักใหเปนภัสมธุลลีง

วาพลางทางมีพจนารถ สั่งอํามาตยดะหมังตํามะหงง

เรงเกณฑพวกพลรณรงค ที่สามารถอาจองในสงคราม

เลอืกสรรโยธทีั้งสี่หมู เคยทําลายคายคูขวากหนาม

แตกองรอยรบพันไมคร่ันคราม ใหครบสามสบิหม่ืนพ้ืนตัวด ี

เอาวหิยาสะกําเปนกองหนา ตรวจตราเตรียมกระบวนถวนถี่

อันกองหลังร้ังพลมนตรี ทั้งสองศรีอนุชาผูใจภักดิ์

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จะเปนจอมพลโยธา หนุนทัพลูกยาเขาโหมหัก

ไมเกรงวงศเทวาสุรารักษ ใหปรากฏยศศักดิ์เสยีคร้ังน้ี

คร้ันเสร็จสั่งมหาเสนา จงึถามขุนโหราทั้งสี่

เราจะยกพลไกรไปตอต ี พรุงน้ีดรีายประการใด

บัดน้ัน พระโหราราชครูผูใหญ

รับรสพจนารถภูวไนย คลี่ตําหรับขับไลไปมา

เทยีบดูดวงชะตาพระทรงยศ กับโอรสถงึฆาตชันษา

ทั้งช้ันโชคโยคยามยาตรา พระเคราะหขัดฤกษพาสารพัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จงึทูลวาถายกวันพรุงน้ี จะเสยีชัยไพรีเปนแมนม่ัน

งดอยูอยาเสด็จสักเจ็ดวัน ถาพันน้ันก็เห็นไมเปนไร

ขอพระองคจงกําหนดงดยาตรา ฟงคําโหราหาฤกษใหม

อันการยุทธยงิชิงชัย หนักหนวงนํ้าพระทัยดูใหด ี

เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงเรืองศรี

ไดฟงโหราพาท ี จงึมีพจนารถประภาษไป

เม่ือบัญชาการกําหนดทัพ แลวจะกลับงดอยูอยางไรได

อายแกไพรฟาเสนาใน จะวากลัวฤทธไิกรไพริน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จําจะไปตานตอรอฤทธิ์ ถึงมวยมดิมใิหใครดูหมิ่น

เกยีรตยิศจะไวในธรณนิทร จนสุดสิ้นดนิแดนแผนฟา

ประการหนึ่งถาวาชาวันไป ทัพใหญจะมาพรอมยังดาหา

จะตองหักหนักมอืโยธา เห็นจะยากยิ่งกวานี้ไป

สุดแทแตบุญกับกรรม จะฟงคําโหรานั้นหาไม

ตรัสพลางเสด็จคลาไคล เขาในไพชยนตมนเทยีรทอง

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

เม่ือน้ัน ฝายวหิยาสะกําเรืองศรี

คร้ันหักศึกมีชัยไดบุรี ใหตรวจเตรียมโยธทีุกกระทรวง

แลวยกพลนิกรกองหนา ยาตราดําเนินนําทัพหลวง

ตเีมืองรายทางทั้งปวง เลยลวงไปตามมรคา

สบิวันดั้นเดนิในไพรพง ก็สิ้นดงตกทุงกรุงดาหา

แลไปเห็นกําแพงพารา ทั้งมหาปราสาทเรียงรัน

จงึยับยั้งฟงองคพระทรงยศ จะกําหนดใหตั้งคายม่ัน

กองทัพนับแสนแนนนันต พรอมกันหยุดอยูที่ชายไพร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงเปนใหญ

เรงรีบร้ีพลสกลไกร มาใกลทวิทุงธานี

เห็นละหานธารนํ้าไหลหลั่ง รมไทรใบบังสุริยศรี

จงึดํารัสตรัสสั่งเสนี ใหตั้งที่นาคนามตามตํารา

บัดน้ัน ดะหมังรับสั่งใสเกศา

ออกมาเกณฑกันดังบัญชา ใหโยธาถางที่น่ีนัน

ทําคายหนาคายหลังตั้งบรรจบ ยกหอรบขึ้นปรับสับวหิลั่น

ชักปกกาขึงไปถงึกัน ผูกราวสามช้ันขันชะเนาะ

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยาง การตั้งวหิลั่น

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

หวางปอมเปนจังหวะระยะแยง ใสบังตางาแซงม่ันเหมาะ

พูนดนิเต็มตามสนามเพลาะ ไมไผเจาะรวงปลองเปนชองปน

บางปลูกโรงรถคชา ทั้งที่ผูกชางมามิใหตื่น

เสาตะลุงหลักแหลงแปลงปน ทั้งพ้ืนปราบเลี่ยนเตยีนตา

บางเรงทําตําหนักนอยใหญ เพิงรายรอบในซายขวา

ขางนอกคายปกขวากดาษดา ชักเขื่อนเขาหาประจบมุม

บางจัดคนลําลองทุกกองเกณฑ ออกตระเวนน่ังทางวางหลุม

คอยเล็ดลอดสอดแนมจับกุม ช้ันในใหประชุมจตุรงค

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยาง เสาตะลุง

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงสูงสง

เห็นตั้งคายเสร็จพลันม่ันคง จงึชวนองคโอรสธบิด ี

ตรัสเรียกสองราชอนุชา เสด็จจากรถาเรืองศรี

พรอมดวยกดิาหยันเสนี จรลขีึ้นสุวรรณพลับพลา

บัดน้ัน กองรอยคอยเหตุขางดาหา

ออกสอดแนมอยูนอกพารา เห็นไพรียกมาถงึชายไพร

กระบวนทัพหนาหลังมาตั้งลง ทวิธงซอนซับไมนับได

เสยีงคนองึอัดตัดไม ราบไปทั้งปาพนาล ี

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตางคนตางเผนข้ึนหลังมา พลางประมาณหมายตาดูถวนถี่

แลวออมออกนอกทุงทันท ี ขับควบพาชเีขาเวยีงชัย

คร้ันถงึจงึไปแจงกจิจา แกปาเตะเสนาผูใหญ

เลาความแตตนจนปลายไป โดยไดเห็นสิ้นทุกสิ่งอัน

บัดน้ัน ปาเตะตกใจไหวหวั่น

ใหจดเอาถอยคําสําคัญ แลวผายผันเขาพระโรงรจนา

กมเกลาประณตบทบงสุ ทูลพระองคทรงพิภพดาหา

วาไพรีตเีมืองลวงมา ร้ีพลโยธามากมาย

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

มารถคชกรรมคร่ันคร้ืน ดังเสยีงคลื่นในสมุทรไมขาดสาย

บัดน้ีมาตั้งยังเนินทราย ที่ชายทุงกับปาตอกัน

เม่ือน้ัน องคศรีปตหรารังสรรค

ไดฟงปาเตะทูลพลัน พระทรงธรรมตริตรึกนึกใน

อันศึกคร้ังน้ีซึ่งมีมา เพราะเขาขอบุษบาเราไมให

จงึเปนเสี้ยนศัตรูหมูภัย นอยใจดวยอเิหนานัดดา

แกลงจะใหเกดิการโกลาหล รอนรนไปทั่วทุกเสนหญา

เสื่อมเดชเพศพงศเทวา ศกึมาถงึราชธานี

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

คดิพลางทางสั่งเสนาใน เรงใหเกณฑคนขึ้นหนาที่

รักษาม่ันไวในบุรี จะดูทขีาศกึซึ่งยกมา

อน่ึงจะคอยทามาใช ที่ใหไปแจงเหตุพระเชษฐา

กับสองศรีราชอนุชา ยังจะมาชวยหรือประการใด

แมนจะเคอืงขัดตัดรอน ทั้งสามพระนครหาชวยไม

แตผูเดยีวจะเคี่ยวสงครามไป จะยากเย็นเปนกระไรก็ตามท ี

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

มาจะกลาวบทไป ถงึสุหรานากงเรืองศรี

กับเสนากาหลังบุรี ยกพลมนตรีรีบมา

แรมรอนนอนปาสิบหาวัน ก็ละถงึเขตขัณฑดาหา

ไดขาวปจจามิตรตดิพารา ก็เรงยกโยธาเขากรุงไกร

คร้ังถงึกึ่งกลางพระนคร จงึใหหยุดพลนิกรนอยใหญ

แลวชวนตํามะหงงคลาไคล เขาไปที่เฝาพระผานฟา

เม่ือน้ัน พระองคทรงพิภพดาหา

เห็นสุหรานากงพระนัดดา กับเสนากาหลังบุรี

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จงึมีบัญชาปราศรัย เราขอบใจอนุชาทั้งสองศรี

ใหยกมาชวยตอตี ก็เห็นชอบทวงทดีนัีก

แตการศึกคร้ังน้ีไมควรเปน เกดิเข็ญเพราะลูกอัปลักษณ

จะมีคูผูชายก็ไมรัก จงึหักใหสาสมใจ

อันองคพระบรมเชษฐา เห็นจะใหใครมาหรือหาไม

เจามาในทางพนาลัย ยังไดขาวบางหรือนัดดา

เม่ือน้ัน สุหรานากงวงศา

กมเกลาทูลสนองพระบัญชา ขามาแจงขาวที่กลางคัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

พระปนภพกุเรปนธานี ใหกะหรัดตปิาตเีปนทัพขันธ

ยกจากเวยีงชัยไดหลายวัน บรรจบกันกับระเดนมนตรีมา

เม่ือน้ัน พระองคทรงพิภพดาหา

ฟงสุหรานากงนัดดา จงึมีบัญชาวาไป

อันกะหรัดตะปาตจีะมาชวย เห็นจะจริงอยูดวยไมสงสัย

แตอเิหนาเขาจะมาทําไม ผดิไปเจาอยาเจรจา

พระเชษฐาใหสารไปกี่คร้ัง เขายังไมจากหมันยา

จนสลัดตัดการววิาห ศกึตดิพาราก็เพราะใคร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

เห็นจะรักเมียจริงยิ่งกวาญาต ิ ไหนจะคลาดจากเมืองหมันยาได

ถงึมาตรจะมาก็จําใจ ดวยกลัวภัยพระราชบดิา

เราอยาคอยเขาเลยนะหลานรัก กมพักตรรบศกึไปดกีวา

แตวาวันน้ีเจาเหน่ือยมา จงไปพักโยธาใหสําราญ

เม่ือน้ัน สุหรานากงใจหาญ

กมเกลาสนองพจมาน อันการสงครามคร้ังน้ี

จะขอเอาเมืองข้ึนบรรดามา กับโยธาสงิหัดสาหรี

ยกออกโรมรันประจัญต ี ดูทฝีมือปจจามิตร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย