๑

วดหนหมากเปง อ าเภอศรเชยงใหม จ.หนองคาย

วดหนหมากเปง ตงอยทบานไทยเจรญ ตาบลพระพทธบาท การเดนทางจากตวเมอง ใชทางหลวงหมายเลข 211 (หนองคาย-ศรเชยงใหม) ถง กม. 64 ตอดวยทางหลวงหมายเลข 2186 วดจะอยรมถนนดานขวามอ รวมระยะทางจากตวเมองประมาณ 75 กโลเมตร มพนทกวางขวาง รมรนดวยพรรณไม บรเวณวดโดยรอบสะอาด เรยบรอยและเงยบสงบ มพนทดานหนงตดกบลานาโขงซง

มองเหนทศนยภาพสวยงาม อาจารยเทสก เทสรงส เกจอาจารยชอดงของภาคอสาน ไดรเรมจดตงใหเปนสถานทปฏบตธรรมของภกษสงฆ แมช และผแสวงบญทงหลาย หลงจากทานมรณภาพ มการกอสรางเจดย เพอบรรจอฐของทาน ภายในมรปปนของอาจารยเทสก พรอมจดแสดงเครองอฐบรขารและชวประวตของทานอกดวย

สะพานมตรภาพไทย-ลาว อ าเภอเมอง จ.หนองคาย

สะพานมตรภาพไทย-ลาว สะพานมตรภาพไทย-ลาว เปนสะพานขามแมนาโขงไปจากอาเภอเมองหนองคายไปยงเมองทาเดอ ของ สปป.ลาว ซงอยหางจากตวเมองเวยงจนทนประมาณ 20 กโลเมตร สรางขนดวยความรวมมอของ 3 ประเทศ คอ ออสเตรเลย ลาว และไทย นบวาเปนสะพานทสรางความสมพนธไทย-ลาว ใหกระชบแนนแฟนยงขนทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

นกทองเทยวทวไปทตองการเดนทางจากหนองคายไปเวยงจนทน จาเปนตองใชสะพานแหงน ตวสะพานมความยาว 1,137 เมตร กวาง 12.7 เมตร มชองสาหรบเดนรถ 2 ชองทาง ซงตรงชวงกลางสะพานออกแบบไวสาหรบสรางทางรถไฟ เชงสะพานมดานตรวจคนเขาเมอง การเดนทางทองเทยวประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว โดยขามสะพานมตรภาพไทย-ลาว

นกทองเทยวสามารถเดนทางดวยตวเอง หรอใชบรการนาเทยวจากบรษทนาเทยวทไดรบอนญาตตามกฎหมาย ดานจะเปดทกวนตงแตเวลา 06.00-22.00น. เอกสารประกอบการเดนทาง

ชาวไทย ตองทาบตรผานแดนทศาลากลางจงหวดหนองคาย โทร. 0 4241 1778 เปดทาการทกวนไมเวนวนหยด คาธรรมเนยมคนละ 40 บาท หรอตดตอผานบรษททวรทรบดาเนนการให คาบรการ 100 บาท เอกสาร

๒

ประกอบการทาบตรผานแดนคอ สาเนาบตรประชาชนและรปถายขนาด 1 นว จานวน 2 รป กรณผตดตามอายตากวา 15 ป ใหใชสาเนาทะเบยนบานหรอสาเนาสตบตรแทนสาเนาบตรประชาชน และนาบตรผานแดนไปประทบตราทดานตรวจคนเขาเมอง คาธรรมเนยมฝงไทย 10 บาท คารรมเนยมฝงลาว วนจนทร-ศกร 50 บาท เสาร-อาทตย 70 บาท อายผานแดน 3 วน หากอยเกนตองขอตอทกระทรวงภายใน สปป.ลาวและใชไดเฉพาะการเดนทางไปเมองชายแดนไทย-ลาวไมเกน 25 กโลเมตร หากเดนทางไปเมองอนตองใชหนงสอเดนทางพรอมวซา

ชาวตางประเทศ ตองใชหนงสอเดนทาง(Passport) พรอมวซา โดยยนขอวซาไดทสถานฑตลาวประจาประเทศไทย 520/1-3 ซอยรามคาแหง 39 แขวงวงทองหลาง เขตบางกะป กรงเทพฯ โทร.0 2539 6667 หรอสถานกงสลลาว 18/1-3 ถนนโพธสถตย บานโนนทน ตาบลในเมอง อาเภอเมอง จงหวดขอนแกน โทร. 0 4322 1861,0 4322 3688 ทงนตองดาเนนการลวงหนากอนเขาประเทศอยางนอย 3 วนทาการ หรอตดตอบรษทนาเทยวดาเนนการได อนญาตใหอยในลาวได 30 วน หรอตดตอขอ visa on arrival ไดทดานตรวจคนเขาเมองของ สปป.ลาว อยในลาวได 15 วน การน ารถยนตออก-เขาประเทศ

ตองทาเอกสารนารถออกและเสยคาธรรมเนยมตามทกาหนด สามารถตดตอบรษททวรในหนองคายดาเนนการให หรอสอบถามรายละเอยดไดทดานศลกากรจงหวด โทร. 0 4241 1518,0 4242 1468-9 โทรสาร 0 4241 2654 ปจจบน บรษท ขนสง จากด ไดเปดใหบรการเดนรถโดยสารประจาทางระหวางประเทศไทย-สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว(สปป.ลาว) เสนทางจงหวดหนองคาย-เวยงจนทนแลว คาโดยสารเทยวละ 55 บาท/คน (สมภาระไมเกนคนละ 20 กโลกรม) สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดทโทร. 0 4224 7950-2

วดโพธชย อ าเภอเมอง จ.หนองคาย

วดโพธชย เปนพระอารามหลวง ตงอยทถนนโพธชย ใตเขตเทศบาลเมอง เปนทประดษฐานหลวงพอพระใส พระพทธรปศกดสทธคบานของชาวเมองหนองคาย หลวงพอพระใสเปนพระพทธรปขดสมาธราบ ปางมารวชย หลอดวยทองสสก มลกษณะงดงาม ตามตานานเลาวา พระธดา 3 องคของกษตรยลานชางไดหลอพระพทธรปขน 3 องคและขนานนามพระพทธรปตามพระนามของตนเอง คอ พระเสรมประจาพใหญ พระสกประจาคนกลางและพระใสประจานองคนสดทอง เดมประดษฐานทเวยงจนทน ตอมาในสมยรชกาลท 3 ไดอญเชญพระพทธรปทงสามลงเรอขามฝงมายงเมอง

๓

หนองคาย แตเกดพายพดพระสกจมนาหายไป สวนพระเสรมและพระใสไดถกอญเชญมาประดษฐานไวทหนองคาย จนในสมยรชกาลท 4 จงไดอญเชญพระเสรมลงมาประดษฐานทกรงเทพฯ สวนพระใสยงคงประดษฐานอยทวดโพธชย จงหวดหนองคาย ทกปในวนเพญกลางเดอน 7 ชาวเมองหนองคายจะมงานประเพณบญบงไฟบชาพระใสทวดโพธชยเปนประจา

ภทอก อ าเภอศรวไล จ.หนองคาย

ภทอกในภาษาอสานแปลวา ภเขาทโดดเดยว อยในเขตบานคาแคน ตาบลนาสะแบง เปนภเขาหนทรายโดดเดนมองเหนไดแตไกล ประกอบดวย ภทอกใหญ และภทอกนอย แตกอนบรเวณนเคยเปนปาทบ มสตวปาอาศยอยมากมาย พระอาจารยจวน กลเชฏโฐ ไดเรมเขามาจดตงเปนแหลงบาเพญเพยร เพอใหพทธศาสนกชนปฏบตธรรม เนองจากเปนสถานทเงยบสงบ ภทอกนอยเปนทตงของวดเจตยาครวหาร (วดภทอก) ซงเปน

จดเรมตนการเดนเทาขนสยอดภทอก โดยตองเดนไปตามสะพานไมเวยนวนรอบเขาสงชนจนถงยอด สะพานไมสรางขนดวยแรงศรทธาจากเหลาพระ เณร และชาวบาน เรมกอสรางในป พ.ศ. 2512 ใชเวลาในการกอสรางนานถง 5 ป บนไดททอดขนสยอดภทอกนเปรยบเสมอนเสนทางธรรม ทนอมนาสตบรษใหพนโลกแหงโลกยะสโลกแหงโลกตระหรอโลกแหงการหลดพน ดวยความเพยรพยายามและมงมน ภทอกยงคงเปนสถานทปฏบตธรรมและปฏบตศาสนกจของชมชน ดงนนผทมาเยอนสถานทแหงนควรอยในความสงบและเคารพสถานท บนไดขนภทอกแบงออกเปน 7 ชน แตกตางกนดงน

ชนท 1-2 เปนบนไดสชนท 3 ซงเรมเปนสะพานเวยนรอบเขา สภาพเปนปา เขามดครม มโขดหน ลานหน สดทางชนท 3 มทางแยกสองทาง ทางซายมอเปนทางลดไปสชนท 5 ไดเลย ซงเปนทางชนมาก ผานหลบหนทมลกษณะเหมอนอโมงค ทางขวามอเปนทางขนสชนท 4

ชนท 4 เปนสะพานลอยไตเวยนรอบเขา มองไปเบองลางจะเหนเนนเขา เตยๆ สลบกน เรยกวา “ดงชมพ” ทศตะวนออกจดกบภลงกา เขตอาเภอเซ กา ซงมสภาพเปนปาดงดบ บนชนท 4 น จะเปนทพกของแมช รอบชนม

ระยะทางประมาณ 400 เมตร มทพกผอนระหวางทางเปนระยะๆ

ชนท 5 มศาลาและกฏทอาศยของพระ ตามชองทางเดนจะมถาอยหลายถา ตลอดเสนทางสชนท 6 มทพกเปนลานกวางหลายแหง มหนาผาชอตาง ๆ กน เชน ผาเทพนมตร ผาหวชาง ผาเทพสถต เปนตน ถามาทางดานเหนอ

๔

จะเหนสะพานหนธรรมชาตทอดสพระวหาร อนเปนทบรรจพระบรมสารรกธาตไวดวย มองออกไปจะเหนแนวของภทอกใหญอยางชดเจน ผคนสวนใหญมกหยดการเดนทางเพยงแคน เพราะจากชนท 6 สชนท 7 เปนสะพานไมเวยนรอบเขายาว 400 เมตร เกาะตดอยรมหนาผาสงชนดนาหวาดเสยวอนตราย มความยาว 400 เมตร สดทางทชน 7 เปนปาไมรมครม การเดนทาง ภทอก อยหางจากตวเมองหนองคายประมาณ 185 กโลเมตร จากตวเมองใชทางหลวงหมายเลข 212 ผานอาเภอโพธชย อาเภอปากคาด และอาเภอบงกาฬ แลวเลยวขวาเขาเสนทางหลวงหมายเลข 222 ถงอาเภอศรวไล จากอาเภอศรวไลมทางแยกซายผานบานนาสงห บานสนทรายงาม สบานนาคาแคน ถงภทอกเปนระยะทางอก 30 กโลเมตร

พระธาตบงพวน อ าเภอเมอง จ.หนองคาย

พระธาตบงพวนเปนเจดยเกาแกบรรจพระบรมสารรกธาต เปนทเคารพสกการะของชาวหนองคายมาชานาน ตวองคพระธาตเดมสรางดวยอฐเผา ลกษณะสถาปตยกรรมแบบทองถน เปนสถปแบบอนเดยรนเดยวกบองคพระปฐมเจดย ตอมาไดพงทลายลงเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2513 เนองจากฐานทรด เจดยองคปจจบนไดรบการบรณะขนใหมโดยกรมศลปากร เปนรปปรางคสเหลยมตอกนเปนบวปากระฆง มฐานทกษณ 5 ชน กวาง 17.20 เมตร ชนท 6 เปนรประฆงควา ชนท 7 เปนรปดาวปล เหนอขนไปเปนทตงฉตร สงจากพนดน 34.25 เมตร ชาวหนองคายจดงานนมสการพระธาตใน

วนขน 11 คาเดอนยของทกป ภายในบรเวณวดมโบราณสถานอน ๆ ทนาสนใจอกหลายแหง ไดแก สตตมหาสถาน หรอ สถานทสาคญ 7 แหงในพทธประวตหลงจากทสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดทรงตรสรแลวและไดเสดจประทบเสวยวมตสขแหงละ 7 วน และสระปพพฬนาค หรอสระพญานาค ซงในสมยโบราณเมอมการแตงตงเจาเมอง กจะนานาจากสระนไปสรงเพอเปนสรมงคล การเดนทาง พระธาตบงพวน ตงอยทวดพระธาตบงพวน บานดอนหม ตาบลพระธาตบงพวน หางจากตวเมองประมาณ 23 กโลเมตร โดยเดนทางจากตวเมองหนองคายมาตามทางหลวงหมายเลข 2 (หนองคาย-อดรธาน) ประมาณ 11 กโลเมตร แลวแยกขวาเขาทางหลวงหมายเลข 211 ทางไปทาบอ ถงกม. 10 วดอยดานขวามอ

๕

ศาลาแกวก อ าเภอเมอง จ.หนองคาย

ศาลาแกวก ศาลาแกวกหรอทรจกกนในนามวดแขก ตงอยหางจากตวเมองหนองคาย 3 กโลเมตร ตามเสนทางไปอาเภอโพนพสยอยดานขวามอ ปจจบนอยในความดแลของพทธมามกะสมาคมจงหวดหนองคาย สถานทซงคลายพพธภณฑกลางแจงแสดงรปปนทางศาสนาแหงน เกดจากแรงบนดาลใจของหลวงปบญเหลอ สรรตน

ซงไดสรางสถานทแหงนเมอราวป พ.ศ.2521 ตามความเชอวาหลกคาสอนทกศาสนาสามารถนามาผสมผสานได งานปนอนใหญโตอลงการนมทงพระพทธรปปางตางๆ รปเทพฮนด รปปนเกยวกบศาสนครสต รปปนเลาเรองรามเกยรต และตานานพนบาน เปดใหเขาชมทกวนเวลา 08.00-18.30 น. คาเขาชม 10 บาท

อนสาวรยปราบฮอ อ าเภอเมอง จ.หนองคาย

อนสาวรยปราบฮอ ตงอยบรเวณหนาศาลากลางจงหวดหลงเกา เปนทบรรจอฐของผทเสยชวตในการปราบกบฏฮอเมอป ร.ศ. 105 (พ.ศ. 2429) ตงอยบรเวณหนาศาลากลางจงหวดหลงเกา เปนทบรรจอฐของผทเสยชวตในการปราบกบฏฮอเมอป ร.ศ. 105 (พ.ศ. 2429) เสดจในกรมหลวงประจกษศลปาคมซงเปนแมทพปราบกบฏฮอในครงนน รบสงใหสรางขนเพอเทดทนความดของผทไดเสยสละชวตเพอชาตบานเมอง ทอนสาวรยทง 4 ทศ มคาจารกภาษาไทย จน ลาว และองกฤษ มการจดงานบวงสรวงและฉลองอนสาวรยในวนท 5 มนาคม ของทกป

๖

หมบานท ายาสบ อ าเภอทาบอ จ.หนองคาย

หมบานทายาสบ อยบรเวณเสนทางจากอาเภอเมองไปอาเภอทาบอ (ทางหลวงหมายเลข 211) มชาวบานทาไรยาสบตามแนวเรยบรมฝงโขง มทวทศนธรรมชาตทสวยงาม นกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาตใหความสนใจมาก

๗

ประวตศนยวจยและพฒนาประมงน าจดหนองคาย สถานประมงนาจดจงหวดหนองคาย ตงอยตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม จงหวดหนองคาย ซงอยหางจากทตงจงหวดหนองคาย 52 กโลเมตร หางจากทตงอาเภอศรเชยงใหม 6 กโลเมตร หางจากทตงอาเภอทาบอ 9 กโลเมตร ทางทศตะวนออกจดแมนาโขง ทางทศตะวนตกจดหนองฤกษ ทางทศเหนอจดบานหาดทรายทอง อาเภอศรเชยงใหม ทางทศใตจดบานกองนาง อาเภอทาบอ

สถานประมงนาจดจงหวดหนองคาย มเนอททงหมด 131 ไร 3 งาน 64 ตารางวา กรมประมงไดจดซอสถานทกอสรางเมอ ป พ.ศ. 2510 ในราคา 690,000 บาท ซงในสภาพพนทขณะนนเปนสวนกลวยและปา แตมสภาพอดมสมบรณ ดวยเหตนเองจงทาใหกรมประมงตองเสยเวลาจดซอเพอสรางสถานฯ ถง 6 เดอน

สบเนองจากทานผอานวยการกอง กองบารงพนธสตวนา (นายเชดชาย อมาตยกล) ในสมยนน ไดพจารณาเหนวา จงหวดหนองคายมแมนาสายสาคญ คอ แมนาโขงไหลผาน จงนาจะมการจดตงสถานประมงเพอใหเปนหนวยงานรบผดชอบในการศกษา วจยทางการประมง โดยเฉพาะแมนาสายนมปลา ทมความสาคญทางเศรษฐกจของไทยหลายชนดทนาศกษาเกยวกบชวประวตการเพาะเลยง ซงผลจากการศกษา วจยตาง ๆ จะเปนแนวทางพนฐานการอนรกษทรพยากรอนมคาเหลานใหคงอยในแมนาโขงตลอดไป

ดงนน ทานผอานวยการกองฯ จงดารทจะจดตงสถานประมงแหงใหมขนในจงหวดหนองคาย จงไดนาเรองนเสนอทานผวาราชการจงหวดหนองคาย (นายเจรญ ปานทอง) ในสมยนน เพอใหหาทาเลทเหมาะสมในการจดตงสถานประมงจงหวด จงไดเสนอใหจดตงทอาเภอศรเชยงใหม ซงเปนอาเภอชายแดน จากการสารวจสภาพพนทของทานผอานวยการกองฯ พบวาทดนทมความอดมสมบรณ อยบรเวณตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม ตดกบหนองฤกษซงเปนแหลงนาสาธารณะ มเนอทประมาณ 706 ไร มปลาหลายชนดชกชม และสามารถนานามาใชในกจการเพาะเลยงปลาไดตลอดป

จากผลการสารวจสภาพทผอานวยการกองไดตกลงจดซอทดนดงกลาว โดยไดรบความรวมมอจากนายอาเภอศรเชยงใหม (นายสมโภชน วายพตร) เปนผอานวยความสะดวกในการจดซอทดนและไดเรมกอสรางเปนสถานประมงนาจดจงหวดหนองคาย

ปจจบนศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคายเดมใชชอ "สถานประมงนาจดจงหวดหนองคาย" และไดเปลยนชอเปน"ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย" เมอวนท 9 ตลาคม 2545 ตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวงกรม พ.ศ. 2545 ไดดาเนนการกอสรางเมอ ป พ.ศ. 2510 ตามนโยบายของผอานวยการกองบารงพนธสตวนา (นายเชดชาย อมาตยกล) เพอแบงภาระกจของสถานประมงนาจดจงหวดอดรธาน (ปจจบนเปลยนเปน ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน) และเพอตอบสนองพนธปลาของเกษตรกรผเลยงปลาซงทวขนทกป ประกอบกบศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน มเนอทจากดไมสามารถขยายกจการได

๘

ขอบเขตและสถานทตง ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย ตงอยบานหวทราย ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม จ.หนองคาย ซงอยทางทศเหนอของทตงจงหวดหนองคายประมาณ 52 กโลเมตรหางจากทตงอาเภอศรเชยงใหม 6 กโลเมตร และหางจากทตงอาเภอทาบอ 9 กโลเมตร โดยมเนอททงหมด 148 ไร 2 งาน 28 ตารางวา (เปนพนทของสวนมนกร 26 ไร 1 งาน 99 ตารางวา)

ทศเหนอ ตดบานหวทราย ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม

ทศใต ตดบานกองนาง ต.กองนาง อ.ทาบอ

ทศตะวนออก ตดแมนาโขง

ทศตะวนตก ตดหนองฤกษ

บทบาทหนาท ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย สงกด สานกวจยและพฒนาประมงนาจด กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ

1. ศกษา คนควา ทดสอบ วจยและพฒนาเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนาจดและทรพยากรประมงนาจด โดยเนนงานวจยทนาเทคโนโลย าทดสอบและขยายผลใหเหมาะสมกบสภาพทองถนเพอใหเกษตรกรสามารถนาไปปฏบต ไดจรง

2. วจยการเพาะเลยงสตวนาจดทมความสาคญทางเศรษฐกจ และพนธสตวนาหายากหรอใกลสญพนธของแตละทองถนเพอการอนรกษ และการวจยพนฐานทจาเปนเพอพฒนาใหเปนสตวนาเศรษฐกจ

3. ดาเนนการวจย รวบรวมขอมลและ วเคราะหขอมลชววทยาแหลงนา ทรพยากรประมง และสงคมเศรษฐกจชาวประมง เพอประเมนสถานภาพ แนวโนมของการประมงในแหลงนา และนามาเปนแนวทางใน

๙

การบรหารจดการทรพยากรประมงในแหลงนาของทองถน รวมทงตดตาม เฝาระวงการเปลยนแปลงของแหลงนา และทรพยากรในทองถนเพอการใชประโยชนอยางยงยน

4.ดาเนนการผลตและปลอยพนธสตวนา โดยเนนชนดพนธทองถนเพอเพมผลผลตประมงในแหลงนา เปนการสรางอาหารและรายไดแก ประชาชน รวมทงอนรกษพนธสตวนา และรกษาความหลากหลายทางชวภาพของสตวนา

5. ทาหนาทเปนหนวยงาน ทใหบรการทางวชาการ และถายทอดเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนาและใหการสนบสนนทางวชาการกบหนวยงาน สวนภมภาค ในเรองการกากบดแลดานการเพาะเลยงสตวนา และทาการประมง

แบงออกเปน 2 กลมงานคอ 1.กลมงานวจยการเพาะเลยงสตวนาจด 2.กลมงานวจยทรพยากรประมงนาจด

๑๐

รายนามผด ารงต าแหนง หวหนาสถานประมงน าจดจงหวดหนองคาย และ

ผอ านวยการศนยวจยและพฒนาประมงน าจดหนองคาย

รายนาม ปทด ารงต าแหนง หมายเหต 1. นายทรงศลป สจรตกล

2. นายนตย คเจรญไพศาล

3. นายชนนทร ศรทองสข

4. นายพทยา เพญนภาภรณ

5. นายปรชา เธยรเจรญ

6. นายประถม ทวศกด 7. ดร.อปถมภ ภวภตานนท ณ มหาสารคาม

8. นายสมศกด เจนศรศกด 9. นายวเชยร เปลงฉว

10.นายชาญชย แสนศรมหาชย

11.นายอนสสรณ มวรรณ

12.นายชตพงค วองสงสาร

13.นายอนพงษ สนทชน

(นป.5 รกษาการแทน ห.สปจ.นค) 14.นายมารต ทรพยสขสาราญ

15.นางสาวเรณ สรมงคลถาวร

16.นายอดมชย อาภากลอน 17.นายอรรณพ อมศลป

ป 2510 – 2511

ป 2512 – 2516

ป 2517 – 2521

ป 2521 – 2523

ป 2523 – 2525

ป 2525 – 2526

ป 2526 – 2531

ป 2531 – 2535

ป 2535 – 2535

ป 2535 – 2538

ป 2538 – 2540

ป 2540 – 2544

ป 2544 – 6 ม.ค. 46

7 ม.ค.46 – 11 ม.ย.49

12 ม.ย.49 – 14 ม.ค.51

15 ม.ค.51 – 2553

ป 2553 – ปจจบน

๑๑

อตรากาลง ป 2554

ท ชอ – สกล วฒ ต าแหนง หมายเหต

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

ขาราชการ นายอรรณพ อมศลป นายนเรศ นาเมองรกษ นายธงชย เยนปง นายธรชย พงศจรรยากล นางพสมย พงษไทย นางวชรา ชมพล นางสาวนยนปพร ทองแขก

ลกจางประจ า นายดวง ตาพา นายวเชยร แนนอดร นายตลา พนธคร นายบญถม โจยสา นายสงา บณหาราช นายประยร จนทนป นายวฒพงษ คาชมพ นายอนวฒน มนตา นายกาแหง บญธรรม นายเสพ หลาคา นายสวด ยดยาว นายวาท ทองลอย นายละมล โพธสะอาด นายทวท ภาโสม

พนกงานราชการ นายลขต บงทด นางสาวศภสตานนท บญธรรม นายนพดล ชมพล นายรชต แกวพลา นายกาธร วงศวเศษ

วท.บ.(ประมง) วท.บ.(ประมง) วท.บ.(ประมง) ปวส.(บญช) บธ.บ.(การจดการทวไป) วท.บ.(ประมง) ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 4 วท.บ.(ประมง) วท.บ.(ประมง) รป.บ ปวช.(ชางยนต) บธ.บ.(การจดการทวไป)

๑๒

27 28 29 30

นางสาวกรรณกา คาทว นายประสทธ โพธมล นางสธรา กวนเวยงจนทร นายดวงสมร กงบราณ

บธ.บ.(บญช) ปวช.(ไฟฟา) ปวช.(บญช) มธยมศกษาปท 6

ท ชอ – สกล วฒ ต าแหนง หมายเหต

นายมงกร คาตา

นายขวญชย โพธสะอาด

นายเซยง ยดยาว

นายศศศ บทมาตย นายประหยด ขวานทอง

นายนายศกดสทธ ทองคา

นายจนทบรณ ยดยาว

ลกจางชวคราว

นายสนน สหาบง

นายรณชย สหาบง

นายนพนธ ทองลอย

นางสมใจ โพธมล

นายมนส แกวเจรญ

นายอทศ กองอดม

มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 มธยมศกษาปท 6 ปวส.(ประมง) ปวส.(คอมพวเตอร) ประถมศกษาปท 6

มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 6

๑๓

หนาทความรบผดชอบ ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย มหนาทศกษา คนควา ทดสอบ วจยและพฒนาเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนาจดและทรพยากรประมงนาจด โดยเนนงานวจยทนาเทคโนโลยมาทดสอบและขยายผลใหเหมาะสมกบสภาพทองถนเพอใหเกษตรกรสามารถนาไปปฏบตไดจรง วจยการเพาะเลยงสตวนาจดทมความสาคญทางเศรษฐกจ และพนธสตวนาหายากหรอใกลสญพนธของแตละทองถนเพอการอนรกษและการวจยพนฐานทจาเปนเพอพฒนาใหเปนสตวนาเศรษฐกจ ดาเนนการวจย รวบรวมและวเคราะหขอมลชววทยาแหลงนา ทรพยากรประมง และสงคมเศรษฐกจชาวประมง เพอประเมนสถานภาพ แนวโนมของการประมงในแหลงนา และนามาเปนแนวทางในการบรหารจดการทรพยากรประมงในแหลงนาของทองถน รวมทงตดตาม เฝาระวง การเปลยนแปลงของแหลงนาและทรพยากรประมงในทองถนเพอการใชประโยชนอยางยงยน ดาเนนการผลตและปลอยพนธสตวนาโดยเนนชนดพนธทองถนเพอเพมผลผลตประมงในแหลงนา เปนการสรางอาหารและรายไดแกประชาชน รวมทงอนรกษพนธสตวนาและรกษาความหลากหลายทางชวภาพของสตวนา ตลอดจนทาหนาทเปนหนวยงานทใหบรการทางวชาการและถายทอดเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนา และใหการสนบสนนทางวชาการกบหนวยงานสวนภมภาคในเรองการกากบ ดแล ดานการเพาะเลยงสตวนาและทาการประมง

แบงออกเปน 1 งาน 2 กลม 1. งานธรการ งานธรการ งานสารบรรณ งานงบประมาณ การเงน บญชและพสด งานบคคล ดแลความเรยบรอยสถานทราชการ และเวรยามรกษาการณ ควบคมการใช การดแลและบารงรกษายานพาหนะ

2. กลมงานวจยการเพาะเลยงสตวน า ศกษา คนควา ทดสอบ วจยและพฒนาเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนาจด โดยเนนงานวจยทเชอมโยงกบสถาบนตาง ๆ ของสานก เพอนาเทคโนโลยมาทดสอบขยายผลภายใตขอจากดของสภาพพนทจรง วจยการเพาะเลยงสตวนาจดทมความสาคญทางเศรษฐกจ และพนธสตวนาหายากหรอใกลสญพนธของแตละทองถน เพอการอนรกษ/วจยพนฐานทจาเปน เพอพฒนาใหเปนสตวนาเศรษฐกจ ดาเนนการผลตพนธสตวนาโดยเนนชนดพนธทเหมาะสมกบแหลงนา เพอเพมผลผลตประมงในแหลงนา ตรวจสอบตดตามและรบรองฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ใหบรการทางวชาการและถายทอดเทคโนโลยการเพาะเลยงสตวนา และใหการสนบสนนทางวชาการกบหนวยงานสวนภมภาคในเรองการกากบดแลดานการเพาะเลยงสตวนา

3. กลมงานวจยแหลงน า

ศกษา คนควา วจย ชววทยาแหลงนา ทรพยากรประมง สภาวะการทาประมง สภาวะเศรษฐกจและสงคมของชาวประมง เพอประเมนสถานการณและคาดการณผลผลตประมงในแหลงนา และใชเปนแนวทางในการบรหารจดการทรพยากรประมงในแหลงนา ตดตาม เฝาระวงการเปลยนแปลงของทรพยากรประมงในแหลงนาเพอการใชประโยชนอยางยงยน ปลอยพนธสตวนาโดยเนนชนดพนธทเหมาะสมกบแหลงนาเพอเพม

๑๔

ผลผลตประมงและดารงความอดมสมบรณในแหลงนา อนรกษพนธสตวนาและรกษาความหลากหลายทางชวภาพในแหลงนา ใหบรการทางวชาการและถายทอดเทคโนโลยการทาการประมงและใหการสนบสนนทางวชาการกบหนวยงานสวนภมภาคในเรองการกากบดแลดานการทาการประมง

แผนผงการแบงสวนราชการ

กรมประมง

ส านกวจยและพฒนาประมงน าจด

ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดหนองคาย

งานธรการ

กลมงานวจยและเพาะเลยงสตวน าจด

กลมงานวจยแหลงน า

๑๕

งานธรการ 1. งานสารบรรณ ทาหนาทเกยวกบการรบ-สง รางและโตตอบหนงสอราชการตาง ๆ เกบรวบรวมหนงสอราชการ และเอกสารตาง ๆ จดเปนหมวดหม ประมวลรายงานตาง ๆ สงกรมประมงและหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ ดแลจดการเอกสารเพอการสบคน ตรวจการลงเวลาปฏบตราชการ รวมทงการลากจ ลาปวย ลาพกผอนประจาป การขาดงาน การมาสาย ของขาราชการและลกจาง

ในรอบปงบประมาณ 2554 มการรบ – สง หนงสอและออกคาสงศนยฯ ดงน - หนงสอ รบ (ภายนอก) จานวน 1,602 ฉบบ - หนงสอสง จานวน 1,008 ฉบบ - ออกคาสงศนยฯ จานวน 55 ฉบบ - หนงสอรบ (ภายใน) จานวน 769 ฉบบ 2. งานพสด มหนาทดแล รกษา พสด ครภณฑตาง ๆ การจดซอจดหาวสด-ครภณฑ รวมถงการเบกจายวสดประเภทตาง ๆ ศนยฯ ไดรบงบประมาณในการจดซอครภณฑ ในปงบประมาณ 2554 ดงน 1. กจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ

- ครภณฑวทยาศาสตร (เครองชงดจตอล ทศนยม 4 ตาแหนง) จานวน 69,500 บาท 2. งานเงนทนหมนเวยนในการผลตพนธปลา พนธกง และพนธสตวนาอน ๆ - ครภณฑยานพาหนะและขนสง (รถจกรยานยนต 2 คน) จานวน 76,000 บาท 3. งานการเงน-การบญช ในปงบประมาณ 2554 ไดมการวางฎกาเบกจายเงนงบประมาณ / โครงการตาง ๆ ดงมรายละเอยดการใชเงนดงน

๑๖

รายงานผลการใชจายเงนงบประมาณประจ าป 2554 ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดหนองคาย

งาน/โครงการ งบประมาณทไดรบ (บาท)

จายเดอนน สะสมแตตน

ป

ประมาณการกน

เงน คงเหลอ

คดเปน %

1.กจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ 97,600.00 0.00 97,600.00 0.00 100.00

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

- คาสาธารณปโภค 28,100.00 0.00 28,100.00 0.00 100.00

- คาครภณฑทดนและสงกอสราง 69,500.00 0.00 69,500.00 0.00 100.00

2.กจกรรมเพมผลผลตสตวน า 3,653,180.00 307,803.10 3,653,179.31 0.69 100.00

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 2,319,980.00 180,493.98 2,319,979.31 0.00 0.69 100.00

- คาสาธารณปโภค 206,400.00 31,469.12 206,400.00 0.00 100.00

- คาจางพนกงานราชการ 1,126,800.00 95,840.00 1,126,800.00 0.00 100.00

3.กจกรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง 1,011,230.00 42,786.20 1,011,224.22 5.78 100.00

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 518,090.00 8,986.20 518,084.22 0.00 5.78 100.00

- คาสาธารณปโภค 96,000.00 0.00 96,000.00 0.00 100.00

- คาจางพนกงานราชการ 397,140.00 33,800.00 397,140.00 0.00 100.00

4.กจกรรมสนบสนนโครงการพระราชด าร (สพจ.) 217,680.00 17,224.00 217,680.00 0.00 100.00

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 10,260.00 714.00 10,260.00 0.00 100.00

- คาจางพนกงานราชการ 207,420.00 16,510.00 207,420.00 0.00 100.00

5.กจกรรมสนบสนนโครงการพระราชด าร (สทป) 252,670.00 8,822.00 230,854.00 21,816.00 91.37

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 115,030.00 622.00 114,979.00 0.00 51.00 99.96

- คาสาธารณปโภค 26,400.00 0.00 26,400.00 0.00 100.00

- คาจางพนกงานราชการ 111,240.00 8,200.00 89,475.00 21,765.00 80.43

6.งานเงนทนหมนเวยนในการผลตพนธปลาพนธกง และพนธสตวน าอน ๆ 1,724,800.00 289,697.04 1,724,776.69 23.31 100.00

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 986,900.00 240,497.04 986,876.69 0.00 23.31 100.00

- คาสาธารณปโภค 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

- คาจางชวคราว 590,400.00 49,200.00 590,400.00 0.00 100.00

- คาครภณฑทดนและสงกอสราง 147,500.00 0.00 147,500.00 0.00 100.00

๑๗

7. โครงการบรหารทรพยากรประมงใน แหลงน าขนาดเลก (เพมฯ)

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 49,000.00 13,765.00 48,999.75 0.25 100.00

8. โครงการปลาเสอตอลายเลก (วจย)

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 60,000.00 0.00 59,981.00 19.00 99.97

9. โครงการยกระดบมาตรฐานฟารมเพาะเลยง

ปลานลเพอการสงออก (ตรวจสอบ)

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 278,000.00 32,815.00 277,999.48 0.00 0.52 100.00

10. ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 55,000.00 442.00 54,999.60 0.40 100.00

11. ถายทอดเทคโนโลยการเพาะเลยงและ

การจดการ

- คาตอบแทนใชสอยและวสด 258,800.00 323.00 258,799.21 0.00 0.79 100.00

รวม

7,657,960.00

713,677.34

7,636,093.26

-

21,866.74 99.71

๑๘

ผลการปฏบตงานตามงบประมาณประจ าป 2554

1. แผนงาน ปรบโครงสรางเศรษฐกจภาคเกษตร ผลผลตท 1 สนคาประมงมคณภาพไดมาตรฐาน กจกรรม ตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง กจกรรม ยกระดบมาตรฐานฟารมและเพาะเลยงปลานล ผลผลตท 2 สนคาเกษตรไดรบการสงเสรมและพฒนา กจกรรม พฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ ผลผลตท 3 เกษตรกรไดรบการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ กจกรรม สนบสนนโครงการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดาร กจกรรม ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน ผลผลตท 4 การจดการใหเกดผลผลตสตวนาในแหลงนาธรรมชาต กจกรรม ผลตพนธสตวนา 3. งานเงนทนหมนเวยนในการลตพนธปลา พนธกงและพนธสตวน าอน ๆ 4. กจกรรมดานอน ๆ 1. การเพาะพนธปลายสกจากแมนาโขง 2. แหลงฝกอบรมประสบการณวชาชพ 3. แหลงทศนศกษา ดงานของหนวยงานอน 4. งานบรการดานประมง

๑๙

1. แผนงาน ปรบโครงสรางเศรษฐกจภาคเกษตร ผลผลตท 1 สนคาประมงมคณภาพไดมาตรฐาน กจกรรม ตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง 1. หลกการและเหตผล

นบตงแตป พ.ศ. 2546 เปนตนมา สานกวจยและพฒนาประมงนาจด เปนอกหนวยงานหนงทไดรบ

มอบหมายจากกรมประมงใหดาเนนโครงการความปลอดภยดานอาหารประมง เนองจากในขณะนนสนคาท

สงออกไปจาหนายยงตางประเทศประสพปญหาเรองยาและสารเคมตกคาง อกทงมการคาดการณวากงกามกราม

จะเปนสนคาสตวนาจดทมศกยภาพสงตอการสงออกในอนาคต สานกวจยและพฒนาประมงนาจด

จงไดจดโครงการนารองสาหรบการเพาะเลยงกงกามกรามทด และไดพฒนาพรอมทงจดทามาตรฐานการปฏบต

ทดสาหรบการผลตกงกามกรามและกาหนดขนตอนวธการปฏบต จากนนในป พ.ศ. 2547 กรมประมงไดจดทา

มาตรฐานขนปลอดภยสาหรบการผลตสตวนาจดขนเพอรองรบเกษตรกรสวนใหญทมการเลยงสตวนาจดเพอการ

ยงชพซงเปนการเตรยมความพรอมของเกษตรกรใหพฒนาตนเองไปสมาตรฐานทสงตอไป ในชวงปลายป พ.ศ.

2547 กรมประมงดาเนนการปรบปรงระเบยบขนตอนวธการ และรายละเอยดการปฏบต โดยยกเลกระเบยบกรม

ประมงวาดวยการออกใบรบรองการผลตกงทะเลตามมาตรฐานจ เอ พ พ.ศ. 2546 ระเบยบกรมประมงวาดวยการ

ปฏบตทางประมงทดสาหรบการผลตสตวนาจด พ.ศ. 2546 และประกาศใช “ระเบยบกรมประมงวาดวยการออก

ใบรบรองการผลตสตวนาขนปลอดภย พ.ศ. 2547” และ “ระเบยบกรมประมงวาดวยการออกใบรบรองการ

ปฏบตทางประมงทดสาหรบสตวนา (จ เอ พ) พ.ศ. 2548” และไดยกเลกระเบยบกรมประมงวาดวยการออก

ใบรบรองการปฏบตทางประมงทดสาหรบสตวนา (จ เอ พ) พ.ศ. 2548 แลวไดประกาศใชระเบยบกรมประมงวา

ดวยการออกใบรบรองการปฏบตทางประมงทดสาหรบสตวนา(จ เอ พ) พ.ศ. 2553 มาจนถงปจจบน

2. วตถประสงค 2.1 เพอตรวจประเมนฟารมเพาะเลยงสตวนาจดตามระเบยบกรมประมงวาดวยการออกใบรบรองการผลตสตวนาขนปลอดภย พ.ศ. 2547 และระเบยบกรมประมงวาดวยการออกใบรบรองการปฏบตทางประมง ทดสาหรบสตวนา (จ เอ พ) พ.ศ. 2553 2.2 เพอใหไดสตวนาทปลอดภยจากการใชยาและสารเคม 3. เปาหมาย 3.1 กจกรรมตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ป 2554 จานวนทงสน 360 ฟารม โดยแยกเปน - ตรวจประเมนรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด จานวน 324 ฟารม - ตรวจตดตามฟารมเพาะเลยงสตวนาจดทผานการรบรองมาตรฐาน จานวน 36 ฟารม 3.2 กจกรรมตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาจด จานวน 1,060 ตวอยาง (ยา)

3.3 กจกรรมตรวจวเคราะหวตถดบสตวนาจากแหลงเพาะเลยงสตวนาจด จานวน - ตวอยาง (ยา) (เฉพาะ

๒๐

หนวย Lab) 3.4 กจกรรมเฝาระวงฟารมเพาะเลยงสตวนาจด จานวน - ฟารม

3.5 กจกรรมการพฒนาหองปฏบตการเขาสมาตรฐาน ISO 17025

3.6 กจกรรมตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดภายใตสงกด สานกวจยและพฒนาประมงนาจด จานวน 2 ครง ตอ ป

3.7 กจกรรมการดาเนนการตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคม NRCP (ม.ค.-ธ.ค.54) เปาหมาย จานวน 56 ฟารม

4. ระยะเวลาและวธด าเนนการ 4.1 ระยะเวลาด าเนนงาน ตงแต 1 ตลาคม 2553 – 30 กนยายน 2554 4.2 วธด าเนนการ 1) จดทาแผนตรวจประเมนรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาทงฟารมใหม ฟารมตออาย และฟารมตรวจตดตามสงมายงสานกวจยและพฒนาประมงนาจดเพอพจารณา 2) สานกวจยและพฒนาประมงนาจดพจารณาแผนงานของหนวยงานและจดสรรงบประมาณเพอใหหนวยงานเขาดาเนนการ 3) จดทารายงานผลการดาเนนงานรายเดอนแจงมายงสานกฯ ทราบทกเดอน 4) จดทารายงานสรปผลการดาเนนงานของโครงการ Food Safety สงสานกฯ เมอสนสดงบประมาณในแตละป

5. ผลการด าเนนงานโครงการ Food Safety ปงบประมาณ 2554 จากการดาเนนงานตามกจกรรมตางๆ ภายใตโครงการ Food Safety ของศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย ในปงบประมาณ 2554 ทผานมาสามารถสรปผลการดาเนนงานโดยแยกเปนกจกรรม ไดดงน 5.1 กจกรรมตรวจประเมนรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน า

ในปงบประมาณ 2554 ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย ดาเนนการกจกรรมตรวจประเมนรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ประกอบดวย 1. ฟารมตามมาตรฐานการปฏบตการประมงทดสาหรบการผลตสตวนา (GAP) รวม 36 ฟารม แยกเปน 1) ตรวจประเมนฟารมใหม – ฟารม 2) ตรวจประเมนฟารมตออาย 6 ฟารม และ3) ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม 30 ฟารม 2. ฟารมตามมาตรฐานการผลตสตวนาขนปลอดภย (safety level) รวม 324 ฟารม แยกเปน 1) ตรวจประเมนฟารมใหม 98 ฟารม 2) ตรวจประเมนฟารมตออาย 220 ฟารม และ3) ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม 6 ฟารม โดยสรปผลการดาเนนการ ดงน 5.1.1 ตรวจประเมนฟารมตามมาตรฐานการปฏบตการประมงทดส าหรบการผลตสตวน า (GAP)

ตามแผนการปฏบตงานกจกรรมตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนา ปงบประมาณ 2554 แยกตามรายละเอยดแผนงาน ดงน

๒๑

- ฟารมเดมทตออาย GAP ปลาอนๆ จานวน 2 ฟารม - ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม จานวน 30 ฟารม แยกเปน ปลานลทรบรองโดย ศรฟ. จานวน 28 ฟารม ปลาอนๆ จานวน 2 ฟารม

ตารางท 1 ผลการตรวจประเมนฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน GAP แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผนทงหมด(ฟารม)

ผลการตรวจประเมน GAP (ฟารม) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) 28 - - - - 28 - ปลานลรวมกบปลาอนๆ

ปลาอนๆ 8 - - 6 - 2 - 5.1.2 ตรวจประเมนฟารมตามมาตรฐานการผลตสตวน าขนปลอดภย (safety level)

ตามแผนการปฏบตงานกจกรรมตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนา ปงบประมาณ 2554 แยกตามรายละเอยดแผนงาน ดงน

- ฟารมเดมทตออาย safety level จานวน 200 ฟารม - ฟารมใหม จานวน 98 ฟารม - ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม จานวน 6 ฟารม

ตารางท 2 ผลการตรวจประเมนฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน safety level แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผนทงหมด(ฟารม)

ผลการตรวจประเมน safety level (ฟารม) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) - - - - - - - ปลานลรวมกบปลาอนๆ 261 64 - 191 - 6 -

ปลาอนๆ 63 34 - 29 - - - 5.2.1 ตรวจรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน า GAP ฟารมเพาะเลยงสตวนาจดทจะเขารบรองมาตรฐาน GAP ศนยจะทาการสมเกบ ตวอยงสตวนา 100% ของฟารมทตรวจประเมนทงหมด เพอสงใหหนวยงาน ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน และ สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด ซงเปนหนวยงานปฏบตการตรวจวเคราะหสารตกคางในเนอสตวนา ซงจะทาการตรวจวเคราะหสารตกคาง จานวน 2 ชนดสาร ตอ 1 ตวอยางสตวนา โดยเลอกจากสาร

๒๒

กลม Tetracycline (Oxy,Tetra,Chlotetra), Oxolinic acid, Chloramphenicol, Nitrofurans และ Malachite green ผลการดาเนนงานในป 2554 พบวา จากการสงสตวนาของฟารมเพาะเลยงสตวนาจดทจะเขารบรองมาตรฐาน GAP จานวน 8 ฟารม ผลการตรวจสารตกคางผานเกณฑ จานวน 8 ฟารม ตารางท 3 ผลการตรวจรบรองฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน GAP แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผนทงหมด(ฟารม)

ผลการตรวจประเมน GAP (ฟารม) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) - - - - - - - ปลานลรวมกบปลาอนๆ - - - - - - -

ปลาอนๆ 8 - - 6 - 2 - 5.2.2 ตรวจรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน า safety level

ฟารมทจะรบรองมาตรฐานขนปลอดภย สถาบน/ศนยจะทาการสมเกบตวอยาง สตวนาสงตรวจ (ฟารมใหมสม 10% ของฟารมทตรวจประเมนทงหมด และฟารมตออายสมตรวจ 40% ของฟารมทตรวจประเมนทงหมด) เพอสงใหหนวยงาน ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน และสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด ซงเปนหนวยงานปฏบตการตรวจวเคราะหสารตกคางในเนอสตวนา ซงจะทาการตรวจวเคราะหสารตกคาง 2 ชนดสาร ตอ 1 ตวอยางสตวนา โดยเลอกจาก สารกลม Tetracycline, Oxolinic acid, Chloramphenicol, Nitrofurans และ Malachite green ผลการดาเนนงานในป 2554 พบวา

จากการสงสตวนาของฟารมเพาะเลยงสตวนาจดทจะเขารบรองมาตรฐาน safety level จานวน 128 ฟารม ผลการตรวจสารตกคางผานเกณฑ จานวน 78 ฟารม แยกเปน

ตรวจพบสารตองหาม จานวน 12 ฟารม แตผลทไดไมเกนคามาตรฐานทกาหนด ไดแก กลม Tetracyclin จานวน 2 ฟารม กลม Malachite green จานวน 2 ฟารม และ

Nitrofurans จานวน 2 ฟารม ตรวจไมพบสารตกคาง จานวน 66 ฟารม และฟารมทยงไมทราบผล จานวน 50 ฟารม

๒๓

ตารางท 4 ผลการตรวจรบรองฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน safety level แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผนทงหมด(ฟารม)

ผลการตรวจประเมน safety level (ฟารม) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) - - - - - - - ปลานลรวมกบปลาอนๆ 128 - 128 - - -

ปลาอนๆ - - - - - - - 5.3 กจกรรมตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวน าจด

ในปงบประมาณ 2554 สถาบน/ศนย ไดมอบใหผตรวจประเมนฟารมดาเนนการตรวจสอบ และสมเกบตวอยางปจจยการผลตทใชในฟารมเพาะเลยงสตวนา เชน รา อาหารเสรม อาหารเมดสาเรจรป เปนตน เพอตรวจสอบการปนเปอนของยาและสารเคม โดยใชชด Screening test (ตรวจกลม Tetracycline กลม Nitrofurans และกลมสารเคมอนๆ เชน Roxazone) หากสงสยใหสงตวอยางอาหารสตวนา/วตถดบอาหาร/สวนผสมลวงหนา ตรวจทสถาบนวจยอาหารสตวนาจด เพอยนยนผลวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ประกอบดวย 1. ฟารมตามมาตรฐานการปฏบตการประมงทดสาหรบการผลตสตวนา ( GAP) รวม 36 ฟารม แยกเปน 1) ตรวจประเมนฟารมใหม - - ฟารม 2) ตรวจประเมนฟารมตออาย 6 ฟารม และ3) ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม 30 ฟารม 2. ฟารมตามมาตรฐานการผลตสตวนาขนปลอดภย ( safety level) รวม 324 ฟารม แยกเปน 1) ตรวจประเมนฟารมใหม 98 ฟารม 2) ตรวจประเมนฟารมตออาย 220ฟารม และ3) ตรวจประเมนฟารมตรวจตดตาม 6 ฟารม โดยสรปผลการดาเนนการ ดงน

ผลการดาเนนงานในป 2554 พบวา ตามแผนการตรวจวเคราะหปจจยการผลตทงหมด 504 ตวอยาง ผลการดาเนนงานสามารถตรวจวเคราะหปจจยการผลตทงหมด รวมทงหมด 1,060 ตวอยาง แยกเปน

มาตรฐาน GAP ทงหมด 36 ฟารม 144 ตวอยาง แยกเปน - ฟารมตรวจตดตามปลานลจานวน 28 ฟารม 112 ตวอยาง - ฟารมปลาอนๆ จานวน 8 ฟารม 32 ตวอยาง แยกเปน

ฟารมตรวจตดตาม จานวน 2 ฟารม ฟารมตออายตอเนองป 54 จานวน 6 ฟารม

มาตรฐาน safety level ทงหมด 229 ฟารม 916 ตวอยาง แยกเปน - ฟารมตออาย จานวน 152 ฟารม 608 ตวอยาง - ฟารมใหม จานวน 71 ฟารม 284 ตวอยาง - ฟารมตรวจตดตาม จานวน 6 ฟารม 24 ตวอยาง

๒๔

ตารางท 5 ผลการตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน GAP แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผน (ตวอยาง)

ชนดอาหาร ผลการตรวจตวอยางฟารม GAP (ตวอยาง) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) 112 อาหารเมดสาเรจรป

- - - - 28 -

ปลานลรวมกบปลาอนๆ - - - - ปลาอนๆ 32 อาหารเมด

สาเรจรป - 6 - 2 -

ตารางท 6 ผลการตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาตามมาตรฐาน safety level แยกตามชนดสตวนา

ชนดสตวนา

แผน (ตวอยาง)

ชนดอาหาร ผลการตรวจตวอยางฟารม safety level (ตวอยาง) ฟารมใหม ฟารมตออาย ฟารมตรวจตดตาม

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ปลานล (ศรฟ.) - - - - - - - - ปลานลรวมกบปลาอนๆ 728 อาหารเมด

สาเรจรป 44 - 132 - 6 -

ปลาอนๆ 188 อาหารเมดสาเรจรป

27 - 20 - - -

5.7. กจกรรมตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวน าจดภายใตสงกด ส านกวจยและพฒนาประมง

น าจด ผลการ ตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดของสถาบน/ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน ทาการตรวจประเมนครงท 1 วนท 24 เดอน มนาคม 2554 โดยมคณะผตรวจประเมนจากสถาบน/ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย เปนผตรวจประเมน ดงน 1. นายทวศกด สกณา ตาแหนง หวหนาผตรวจประเมน 2. นางสาวนยนปพร ทองแขก ตาแหนง ผตรวจประเมน 3. นายลขต บงทด ตาแหนง ผตรวจประเมน

๒๕

ครงท 1 สรปผลการตรวจประเมนโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาตามมาตรฐานการปฏบตทางการ

เพาะเลยงสตวนาทด GAP ของหนวยงานผลตพนธสตวนาของ ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน ตามรายการประเมน ครงท 1 ดงน 1. สถานท ใกลแหลงนาสะอาด หางจากแหลงมลพษ การคมนาคมสะดวกมสาธารณปโภคขนพนฐาน 2. การจดการ มการคดพอ,แมพนธทสมบรณ มการเพาะพนธตามหลกวชาการเหมาะกบชนดพนธปลา มการเตรยมนากอนการเพาะเสมอ มการเตรยมอาหารทเพยงพอและเหมาะสม มแผนท และแผนผงแสดงอยางชดเจนนาทงจากบอเพาะและบออนบาลไมเกนคามาตรฐาน 3. ปจจยการผลต มการใชปจจยการผลตทไดขนทะเบยน และมการกาหนดการวางแผนการใช และการผลตอาหารเองถกตองตามหลกการ วตถดบสด สะอาด ปลอดภยตอสตวนา 4.การจดการดแลสขภาพสตวนา มการเตรยมบอ และรกษาอปกรณ มการเฝาระวงเรองสขภาพสตวนาและใชยาทขนทะเบยนอยางถกตอง 5.สขลกษณะฟารม ระบบนาทงอาคารแยกจากระบบการเพาะฟก การจดเกบเครองมอ อปกรณ รวมถงขยะ มการจดเกบอยางเปนระเบยบ หองนาแยกเปนสดสวนชดเจน 6. การเกบเกยวและการขนสง มการเกบเกยวตรงตามความตองการของลกคา มการจดการขนสงทด 7. มบนทกขอมล ตงแตพอแมพนธ ลกพนธ การใชยาและสารเคมทเหมาะสม ผลการ ตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดของสถาบน/ศนย ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน ทาการตรวจประเมนครงท 2 วนท 11 เดอน กรกฎาคม 2554 โดยมคณะผตรวจประเมนจากสถาบน/ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย เปนผตรวจประเมนดงน 1. นายทวศกด สกณา ตาแหนง หวหนาผตรวจประเมน 2. นางสาวนยนปพร ทองแขก ตาแหนง ผตรวจประเมน 3. นายลขต บงทด ตาแหนง ผตรวจประเมน โดยสรปผลการดาเนนการ ดงน สรปผลการตรวจประเมนโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาตามมาตรฐานการปฏบตทางการเพาะเลยงสตวนาทด GAP ของหนวยงานผลตพนธสตวนาของ ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดอดรธาน ตามรายการประเมน ครงท 2 ดงน 1. สถานท ใกลแหลงนาสะอาดอางเกบนาเขอนหวยหลวง หางจากแหลงมลพษ การคมนาคมสะดวกมสาธารณปโภคขนพนฐาน 2. การจดการ มการคดพอ,แมพนธทสมบรณ มการเพาะพนธตามหลกวชาการเหมาะกบชนดพนธปลา มการเตรยมนากอนการเพาะเสมอ มการเตรยมอาหารทเพยงพอและเหมาะสมมแผนท และแผนผงแสดงอยางชดเจนนาทงจากบอเพาะและบออนบาลไมเกนคามาตรฐาน

๒๖

3. ปจจยการผลต มการใชปจจยการผลตทไดขนทะเบยน และมการกาหนดการวางแผนการใช และการผลตอาหารเองถกตองตามหลกการ วตถดบสด สะอาด ปลอดภยตอสตวนา 4.การจดการดแลสขภาพสตวนา มการเตรยมบอ และรกษาอปกรณ มการเฝาระวงเรองสขภาพสตวนาและใชยาทขนทะเบยนอยางถกตอง 5.สขลกษณะฟารม ระบบนาทงอาคารแยกจากระบบการเพาะฟก การจดเกบเครองมอ อปกรณ รวมถงขยะ มการจดเกบอยางเปนระเบยบ หองนาแยกเปนสดสวนชดเจน 6. การเกบเกยวและการขนสง มการเกบเกยวตรงตามความตองการของลกคา มการจดการขนสงทด ตารางท 9 ผลการดาเนนงานกจกรรมตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดของสถาบน/ศนยวจยและ

พฒนาประมงนาจดอดรธาน

แผน

ผลการตรวจประเมนโรงเพาะฟก ตรวจประเมน ตรวจเนอ ชนดสารทตรวจ หนวยงานทตรวจประเมน คะแนน

เฉลย ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ไมเกนคามาตรฐาน

เกนคามาตรฐาน

ครงท 1 Tetracycline OXolinic acid Chloramphenicon

Nitrofurans และ Malachite green

ศพจ. หนองคาย 1.90

ครงท 2 Tetracycline OXolinic acid Chloramphenicon

Nitrofurans และ Malachite green

ศพจ. หนองคาย 2

5.8. การด าเนนการตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคม NRCP ศนยดาเนนการสมตวอยางสตวนาจากฟารมทจะรบรองมาตรฐาน Safety Level และ GAP ในป 2554 หรอจากฟารมทไดรบการรบรองในป 2553 หรอจากฟารมทไมไดรบการรบรอง จานวนทงสน 5 ฟารม โดยมการกระจายตวของฟารมตามพนทและชวงระยะเวลา และเกบตวอยาสตวนาสงตรวจ 1 ชนดสาร ตอ 1 ตวอยางสตวนา ณ หองปฏบตการทตรวจการปนเปอนยาและสารเคม ดงน

๒๗

1) หองปฏบตการ ของศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน และ สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด เพอตรวจสารตกคางกลม Tetracycline OXolinic acid Chloramphenicon Nitrofurans และ Malachite green 2) หองปฏบตการกองตรวจสอบรบรองมาตรฐานคณภาพสตวนาและผลตภณฑสตวนา เพอ

ตรวจสารตกคางกลม Stilbenes, กลมSteroids, กลมNitroimidazoles, กลมSulphonamide, กลมChemical

elements และกลม Fluoroquinelone (เชน Enrofloxacin เปนตน

3). หองปฏบตการสถาบนและพฒนาทรพยากรประมงนาจด เพอตรวจโลหะหนกกลม

Organochlorine (เชน DDT & Metabolite, Endosulfan, PCBs) เปนตน

ผลการดาเนนตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคม NRCP ประจาป 2554 ของสถาบน/ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน โดยสงตวอยางจากฟารม Safety Level จานวน 14 ตวอยาง สงตรวจทหองปฏบตการศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน และสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 6 ตวอยาง สงตรวจทหองปฏบตการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด ตามเปาหมายการดาเนนงานสมตวอยางสตวนาตามแผนควบคมสารตกคาง NRCP (EU) ปงบประมาณ 2554 จานวน 55 ตวอยาง ผลการดาเนนงานสงตวอยางรวมทงสน 56 ตวอยางแยกรายละเอยด ตวอยางตามกลมสารดงน 1. TETRACYCLINE (Oxytetracyline, Teteacycline, Chlotetracycline) จานวน 9 ตวอยาง สงตรวจทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน

2. FLUOROQUINOLONE(Oxylinic Acid, Enrofloxacin, Difloxacin, Sarafloxacin, Fllumequin)

จานวน 15 ตวอยาง

- สงตรวจทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน จานวน 6 ตวอยาง โดย สงตวอยางจากฟารม

Safety Level จานวน 4 ตวอยาง และสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 2 ตวอยาง

- สงตรวจหองปฏบตการกองตรวจสอบรบรองมาตรฐานคณภาพสตวนาและผลตภณฑสตวนา จานวน 9

ตวอยาง โดยสงตวอยางจากฟารม Safety Level จานวน 8 ตวอยาง และสงตวอยางจากฟารม GAP

จานวน 1 ตวอยาง

3. CHLORAMPHINICOL จานวน 4 ตวอยาง สงตรวจทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดขอนแกน โดย

สงตวอยางจากฟารม Safety Level จานวน 1 ตวอยาง และสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 3 ตวอยาง

4. NITROFURANS จานวน 4 ตวอยาง สงตรวจ หองปฏบตการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด

โดยสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 4 ตวอยาง

5. MALCHITE GREEN (Malachite green/Luco malachite green) จานวน 15 ตวอยาง สงตรวจ

หองปฏบตการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวนาจด โดยสงตวอยางจากฟารม Safety Level จานวน 13

ตวอยาง และสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 2 ตวอยาง

๒๘

6. STILBENES (Diethylstibestrol (DES)/Hexestrol(HEX)/Dienestrol(DIEN) จานวน 9 ตวอยาง

- สงตรวจหองปฏบตการกองตรวจสอบรบรองมาตรฐานคณภาพสตวนาและผลตภณฑสตวนา โดยสง

ตวอยางจากฟารม Safety Level จานวน 5 ตวอยาง และสงตวอยางจากฟารม GAP จานวน 4 ตวอยาง รวม

ทงสน 56 ตวอยาง

๒๙

ตารางท 10 ผลการดาเนนงานตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคม NRCP แยกตามชนดยา

ชนดสารทสงตรวจ แผน/ผล ชนดสตวนาทสงตรวจ

ปลา ลกปลา กง

กามกราม ลกกง

กามกราม รวม

TETRACYCLINE แผน 6 - - - 6

(Oxytetracycline, Tetracycline, Chlotetracycline) ผล 9 - - - 9

FLUOROQUINOLONE แผน 10 - - - 10 ( Oxolinic Acid, Enrofloxacin, Difloxacin, Sarafloxacin, Flumequine) ผล 15 - - - 15

CHLORAMPHINICOL แผน 3 - - - 3

ผล 4 - - - 4 NITROFURANS แผน 3 1 - - 4

ผล 3 1 - - 4 MALCHITE GREEN แผน 13 2 - - 15

Malachite green/Luco malachite green ผล 13 2 - - 15

STILBENES แผน 6 1 - - 7

Diethylstilbestrol (DES)/Hexestrol (HEX)/ Dienestrol (DIEN) ผล 6 3 - - 9

STEROIDS แผน - - - - -

Methyl testosterone ผล - - - - -

NITROIMIDAZOLES แผน - - - -

Dimetridazole/Metronidazole/Ronidazole/ Ipronidazole ผล - - - - -

SULPHONAMIDE แผน - - - - -

Sulfamonomethoxin/ Sulfamerezine/Trimetoprim ผล - - - - -

CHEMICAL ELEMENT แผน - - - - -

(Cadmium(Cd), Lead(Pb), Mercury(Hg)) ผล - - - - -

ORGANO CHLORINE แผน - - - - -

(DDT & metabolite/Endosulfan, PCBs) ผล - - - - -

รวมทงสน แผน 50 5 - - 55

ผล 50 6 - - 56

6. งบประมาณและคาใชจายในการด าเนนงานโครงการ Food Safety ปงบประมาณ 2554

สรปผลการใชงบประมาณในการดาเนนงานโครงการ Food Safety ในป 2554 ของสถาบน/ศนยวจยและ พฒนาประมงนาจดหนองคาย แบงเปนกจกรรมตางๆ ดงน

ตามแผนงานกจกรรมตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ป 2554 6.1 กจกรรมตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด ป 2554 แผนดาเนนงาน

- ฟารมตออาย จานวน 222 ฟารม แยกเปน ฟารม GAP ปลาอนๆ จานวน 2 ฟารม ฟารม safety

๓๐

level 220 ฟารม ผลการดาเนนงานฟารม GAP ปลาอนๆ จานวน 6 ฟารม ฟารม safety level 220 ฟารม

- ฟารม safety level รายใหม จานวน 98 ฟารม ผลการดาเนนงานฟารม safety level รายใหม จานวน 98 ฟารม - ฟารมตรวจตดตาม 36 ฟารม แยกเปน ฟารม GAP จานวน 30 ฟารม ฟารม safety level 6 ฟารม

6.2 กจกรรมตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาจด แผนดาเนนงาน จานวน 504 ตวอยาง ผลทปฏบต 1,060 ตวอยาง กรณทมการตรวจวเคราะหปจจยการผลตจากฟารมเพาะเลยงสตวนาจด จานวนมากกวาแผนการดาเนนงาน เนองจาก ในพนทจงหวดหนองคายเกษตรกรสวนใหญเปนการเลยงปลาในกระชง ซงผลผลตมการสงโรงงานแปรรปและมการตรวจหาสารตกคางในเนอสตวนา ทาใหเกษตรกรกงวลใจวาอาหารทใชมยาและสารเคมตองหาม เกษตรกรจงนาตวอยางอาหารมาใหตรวจจานวนมาก

6.3 กจกรรมตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดภายใตสงกด สานกวจยและพฒนาประมงนาจด

แผน ผลการตรวจประเมนโรงเพาะฟก

ตรวจประเมน ตรวจเนอ ชนดสารทตรวจ หนวยงานทตรวจประเมน คะแนนเฉลย ผาน

เกณฑ ไมผานเกณฑ

ไมเกนคามาตรฐาน

เกนคามาตรฐาน

ครงท 1

Tetracycline OXolinic acid Chloramphenicon

Nitrofurans และ Malachite green

ศพจ. หนองคาย 1.90

ครงท 2

Tetracycline OXolinic acid Chloramphenicon

Nitrofurans และ Malachite green

ศพจ. หนองคาย 2

6.4 กจกรรมการดาเนนการตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคม NRCP (ม.ค. - ธ.ค.54) เปาหมาย จานวน 55 ตวอยาง ผลการดาเนนงาน จานวน 56 ตวอยาง

๓๑

ตารางท 11 ผลการใชจายงบประมาณในการดาเนนงานโครงการ Food Safety ปงบประมาณ 2554 แยกตามกจกรรม

กจกรรม งบประมาณทไดรบ (บาท) งบประมาณทใชจาย (บาท) ตรวจประเมนฟารมเพาะเลยงสตวนาจด 687,430.00 687,984.22 ตรวจปจจยการผลตจากแหลงเพาะเลยง 318,000.00 318,000.00 ตรวจวเคราะหคณภาพวตถดบสตวนาจากแหลงเพาะเลยง(รายงานเฉพาะหนวย Lab)

- -

เฝาระวงฟารมเพาะเลยงสตวนาจด - - ตรวจรบรองโรงเพาะพนธและอนบาลสตวนาจดภายในสงกดสานกฯ

3,000 2,440

การพฒนาหองปฏบตการเขาสมาตรฐาน ISO 17025

- -

การดาเนนตามแผนควบคมการปนเปอนยาและสารเคมจากการเพาะเลยงสตวนา (NRCP)

2,800 2,800

7. ปญหา/อปสรรค

7.1 ดานบคลากร - บคลากรทปฏบตงานไดรบมอบหมายใหปฏบตหลายดาน ทาใหตองแบงเวลาในการทางานให

เหมาะสม - ในการทางานมปญหาในเรองการตดตอประสานงานกบหนวยงานทรบผดชอบ เนองจากบคลากร

ของหนวยงานนน ไมเขาใจเรองแผนการปฏบตงาน และความเขาใจในการปฏบตงานไมตรงกน

7.2 ดานงบประมาณ งบประมาณทไดรบไมเพยงพอตอการปฏบตงาน 7.3 ดานเกษตรกร เกษตรกรสวนใหญยงไมเหนความสาคญในเรองการขอขนทะเบยนฟารมเพาะเลยงสตวนา และการขอรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาจด จงใหความรวมมอคอนขางนอย ในปจจบนเกษตรกรหลายรายในจงหวดหนองคาย ซงสวนใหญเปนการเลยงในกระชงประสบปญหาขาดทน เนองจากปญหาในดานตางๆ เชน อาหารสตวนาสาเรจรปมราคาสง ภาวะภยธรรมชาต มลพษทางนา โรคระบาด และผลผลตลนตลาด ทาใหเกษตรกรจานวนมากเลกประกอบการไปหลายราย

7.4 ดานแผนการด าเนนงาน - แผนการดาเนนงานเหมาะสมตอการปฏบตงาน

๓๒

8. ขอเสนอแนะ

- การตรวจประเมนฟารมตามมาตรฐานการเพาะเลยงสตวนาทด (GAP) ปลานล ควรใหศนยพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวนาเปนผดาเนนการตรวจประเมนฯ เพอใหมมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ และลดขนตอนในการปฏบตงาน - ควรมการพฒนาหองปฏบตการของศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย เพอใหการตรวจวเคราะหมมาตรฐานมากยงขน โดยเปนการพฒนาดานอปกรณ และการฝกอบรมเจาหนาท - ควรมการจดประชมชแจงการดาเนนงานทงในสวนของ สถาบน/ศนย และทางสานกงานประมงจงหวดกอนการปฏบตงานในแตละปเพอใหรบทราบถงภาระกจทตองปฏบต กาหนดระยะเวลาในการดาเนนการใหสอดคลองกน

รปถายผลงานทเกดจากการด าเนนโครงการ ฯลฯ

ขนตอนการยนแสดงหลกฐานเอกสารประกอบเพอรบการตรวจตดตามฟารมพรอมอธบาย

หลกเกณฑและขอปฏบตแกเกษตรกร

๓๓

ขนตอนการตรวจสอบวตถดบ/ปจจยทใชในการเพาะเลยงสตวนา

ตรวจวเคราะหคณสมบตของนาบรเวณกระชงเลยงปลานลแปลงเพศ

ขนตอนหนงในการเขาตรวจประเมนฟารมเลยงสตวนาจด

๓๔

เกบผลผลตตวอยางสตวนาเพอสงตรวจหาสารเคมตกคางในเนอสตวนา

เกษตรกรทผานการตรวจประเมนฟารม ทางศนยวจยและพฒนาประมงนาจด

หนองคายออกใบรบรองมาตรฐาน Safety Level และ GAP มอบใหแก

เกษตรกร

๓๕

กจกรรม ยกระดบมาตรฐานฟารมและเพาะเลยงปลานล

ตามทกรมประมงไดมโครงการยกระดบมาตรฐานฟารมเพาะเลยงปลานลเพอการสงออก เปนการ

สงเสรมใหมการพฒนาฟารมเพาะเลยงปลานลในประเทศไทยใหไดมาตรฐานเพอความปลอดภยแกผบรโภค

และสงเสรมการศกษาหาแนวทางในการเพาะเลยงปลานลรวมกบเกษตรกรผเลยงปลานล โดยใหมการคดเลอก

เกษตรกรผมความรและประสบความสาเรจในการเลยงปลานลในแตละจงหวด เปนปราชญปลานล โดยจดใหม

เจาหนาทจากโครงการฯเขารวมศกษาแนวทางการเพาะเลยงรวมกบปราชญปลานล แนะนาองคความรทไดจาก

การศกษารวมกนในแตละจงหวดมาแลกเปลยนกบปราชญปลานลในจงหวดตางๆ เพอพฒนาการเลยงปลานล

และนาองคความรทไดมาเผยแพรแกเกษตรกรตอไป

ขอมลพนฐานปราชญ

ชอ นายสมพงษ ภาด อาย 66 ป เกดเมอวนท 22 มถนายน 2488 ทบานเลขท 72 ม.13 ต.สรอยพราว

อ.หนองหาน จ.อดรธาน

จบการศกษา ป.4 จากโรงเรยนบานดอนกลอย อ.พบลยรกษ จ.อดรธาน

ทอย(ตามทะเบยนบาน) 38/222 หม1 ต.คลอง 1 อ.คลองหลวง

จ.ปทมธาน

อาชพ เลยงปลานลในกระชงในแมนาโขง

รางวลทเคยไดรบ

- รางวลพฒนาอาชพดเดน ของอาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน

กจกรรมสาธารณะประโยชน

- ไดรวมกบคนในชมชนพฒนาชมชนโดยการทาความสะอาด ตดหญาในวนสาคญ เชน วนแมแหงชาต

เปนตน

จดเดน

- เปนคนทมการวางแผนในการเลยงและแกปญหาเฉพาะหนาไดด

- เปนคนกลาตดสนใจ

- เปนคนละเอยดรอบคอบ

- เปนคนกระตอรอรน หาความรเพมเตมอยเสมอ

- เปนคนใจกวาง เสยสละ

ความเชยวชาญ

๓๖

ความเชยวชาญของปราชญปลานลจงหวดหนองคาย จะมความเชยวชาญเรองการใชยาและวตามน

และการทานาหมกเพอนามาผสมกบอาหารใหปลากนเพอเพมภมคมกนและทาใหระบบยอยอาหารของปลาด

ใหสงผลใหปลาเจรญเตบโตดขนทงนกขนกบ

สายพนธของปลาทนามาเลยงดวย

- ความโดดเดน ปราชญปลานลมความโดดเดนในเรองการควบคมการใหอาหารใหพอดกบทตองการโดยท

ไมใหอาหารเหลอและจะเปนคนชางสงเกต รอบคอบ และเปนคนททาอะไรจะใชเหตและผลมาไตรตรองอยาง

รอบคอบและเปนคนกลาคด กลาทาและกลาตดสนใจเปนคนทมความเชอมนในตวเอง มการจดบนทกขอมลใน

ขณะทเกษตรกรคนอนสวนมากจะไมมการจดบนทกขอมล

ในการพฒนายกระดบมาตรฐานฟารมเพาะเลยงปลานลเพอการสงออกไดมการคดเลอกเกษตรกรเพอ

เขารวมโครงการจานวน 24 ราย เขาไปใหความรกบเกษตรกรในดานความร GAP รวมถงสรางความเขมแขงใน

การรวมกลมของเกษตรกรดวย

1. รายชอ เกษตรกรทเขารวมโครงการฯ

เกษตรกรทเขารวมโครงการยกระดบมาตรฐานฟารมเพาะเลยงปลานลเพอการสงออก จานวน 24

ราย ไดแก

ตารางท 1 รายชอและรายละเอยดจานวนและขนาดกระชงทเกษตรกรใชเลยงปลานลในกระชง

ลาดบท ชอ-สกล จานวนกระชง ขนาดกระชง

1 นายชพาส สลอ 2 กระชง 3x6x1.7 เมตร

2 นางสาวนสาชล เปลยนโมฬ 5 กระชง 3x6x2 เมตร

3 นายอบล บญนช 5 กระชง 4x6x1.7 เมตร

4 นางสงวร ชอบทางด 6 กระชง 3x6x1.7 เมตร

5 นางนงลกษณ หมวนต 8 กระชง 3x6x1.8 เมตร

6 นางคาพล บตรนนท 6 กระชง 3x6x1.7 เมตร

7 นายบญชย บตรนนท 6 กระชง 3x6x1.7 เมตร

๓๗

8 นางคาสอน ลนลน 8 กระชง 3x6x1.7 เมตร

9 นางปภาดา หนวนต 5 กระชง 3x6x1.7 เมตร

10 นางพรนภา หมวนต 5 กระชง 3x6x1.7 เมตร

11 นางอรญญา จนทะนาม 10 กระชง 3x6x1.7 เมตร

12 นายอนนต ไกรวาสง 5 กระชง 3x6x1.7 เมตร

13 นายนฤรงค อนทะวงษ 4 กระชง 5x5x1.6 เมตร

14 นางดวงป พนธอามาตย 6 กระชง 3x6x2 เมตร

15 นายวทรย เหลาหนาด 6 กระชง 3x6x2 เมตร

16 นางน เหลาหนาด 6 กระชง 3x6x2 เมตร

17 นายชาญ ไกรแกว 4 กระชง 3x6x1.7 เมตร

18 นางสวรรณา สหาสทธ 3 กระชง 3x6x1.7 เมตร

19 นายธวชชย วงษไกรสอน 8 กระชง 3x6x1.8 เมตร

20 นางวนน เหลาหนาด 5 กระชง 3x6x2 เมตร

21 นายหนก เหลาหนาด 5 กระชง 3x6x2 เมตร

22 นายสญญา วพบตร 5 กระชง 3x6x2 เมตร

23 นางสมาล ศรษา 5 กระชง 3x6x2 เมตร

24 นางนงลกษณ ตะตนช 5 กระชง 3x6x2 เมตร

๓๘

ภาพการอบรมใหความรเกษตรกรทงนอกและในศนยวจยและพฒนาประมงน าจดหนองคาย

๓๙

ผลผลตท 2 สนคา เกษตรไดรบการสงเสรมและพฒนา กจกรรม พฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ

ผลลต การผลตสนคาเกษตรไดรบการสงเสรมและพฒนา แผนงาน ปรบโครงสรางเศรษฐกจภาคเกษตร

ศนยฯ ไดรบงบประมาณในการดเนนการวจยในป 2554 จานวนทงสน 1 เรอง คอ 1. องคประกอบชนดและการแพรกระจายของพรรณไมนา ในอางเกบนาลาปาว จงหวดกาฬสนธ ผลการดาเนนงาน 1. องคประกอบชนดและการแพรกระจายของพรรณไมนา ในอางเกบนาลาปาว จงหวดกาฬสนธ อยในขนตอนเกบรวบรวมขอมล

องคประกอบชนดและการแพรกระจายของพรรณไมน า

ในอางเกบน าเขอนล าปาว

จงหวดกาฬสนธ

นพมาศ เจยวตง๑* และ เบญจมาศ มสแกว๒

๑ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดอดรธาน ๒ศนยวจยและพฒนาประมงน าจดชยภม

๔๐

บทคดยอ

การศกษาองคประกอบชนดและการแพรกระจายพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว ด าเนนการในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550 โดยเกบตวอยาง 6 จด จ านวน 3 ครง เปนตวแทนในแตละฤดกาล การส ารวจพบวามพรรณไมน าทงสน 49 ชนด (species) เทากบ 0.30112 กโลกรมตอตารางเมตร พรรณไมน าทพบมากทงปรมาณและมการแพรกระจายสงสด คอ ประเภทลอยน า (Floating type) คดเปนรอยละ 55.31 ไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา รองลงมา คอ ประเภทชายน า (Marginal type) คดเปนรอยละ 30.50 ไดแก กกสามเหลยม หญาแพรกน า และผกเปดไทย

จากการส ารวจองคประกอบชนดและการแพรกระจายพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว พบวาในชวงเดอนเมษายน 2550 ซงเปนฤดรอน จะพบปรมาณและการแพรกระจายของพรรณไมน านอยกวา ชวงเดอนมกราคม 2550 ซงเปนฤดหนาว เพราะในชวงฤดรอนมปรมาณน านอย และในชวงฤดหนาวผานฤดฝนมา ซงมการพดพาธาตอาหารตางๆ จากบนแผนดนลงมาในแหลงน าท าใหมธาตอาหารเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพรรณไมน า

ค าส าคญ : พรรณไมน า การแพรกระจาย อางเกบน าเขอนล าปาว

*ผ รบผดชอบ : ๕๙๕ ถ.เพาะนยม ต.หมากแขง อ.เมอง จ.อดรธาน ๔๑๐๐๐ โทร. ๐๔๒–๒๒๑๑๖๗,

๒๒๓๒๓๓

E – mail address : nnple@yahoo.com

๔๑

ค าน า

ล าปาวเปนล าน าสาขาของแมน าช มตนน าอยหนองหาน อ าเภอกมภวาป จงหวดอดรธาน ไหลผานจงหวดอดรธานไปยงจงหวดกาฬสนธ ปรมาณน าในล าปาวไดกอใหเกดอทกภยแกหมบานและพนทเพาะปลกประมาณ 70,000 ไร เปนประจ าทกป และเกดปญหาการขาดแคลนน าในฤดรอน กรมชลประทานจงพจารณาโครงการกอสรางเขอนล าปาวขน ในป พ.ศ. 2499 เรมกอสรางในป พ.ศ. 2506 โดยรบการสนบสนนงบประมาณจากธนาคารโลกและรฐบาลไทย โดยมพนทสงน าดานทายเขอนเพอการเกษตรรวมทงสน 314,300 ไร อยในเขตอ าเภอยางตลาด อ าเภอเมอง อ าเภอกมลาไสย และกงอ าเภอ

ฆองชย จงหวดกาฬสนธ (http.www.lampaodam.com)

อางเกบน าเขอนล าปาวเปนแหลงผลตทรพยากรประมงทส าคญของประชาชนทอาศยอยโดยรอบ ตลอดจนชมชนทอยใกลเคยง ไดขนชอวาเปนแหลงเลยงกงกามกรามมากทสดในภาคอสาน มการท าการประมงเปนอาชพหลก การใชประโยชนจากทรพยากรประมงทจบไดทงเพอการบรโภคและจ าหนาย พบวาปรมาณสตวน าทจบไดในอางเกบน าเขอนล าปาวมแนวโนมลดลงจากเดม (ศนยปองกนและปราบปรามการประมงน าจดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน จงหวดกาฬสนธ, 2551) จากการศกษาสถานภาพศกยภาพและแนวโนมการจดการทรพยากรสตวน าของอางเกบน าเขอนล าปาว จงหวดกาฬสนธพบวาชาวประมงในเขอนล าปาวประสบปญหาจ านวนปลาในเขอน จบไดนอยลง โดยเฉพาะหมบานทตงอยใกลบรเวณตอนบนและตอนกลางของอางเกบน า (นภาพรและคณะ, 2553)

พรรณไมน ามความส าคญในเรองการเปนแหลงทอยอาศย หลบภย แหลงอาหาร และแหลงวางไขของสตวน าหลายชนด พรรณไมน าหรอพชน าจะเปนสวนประกอบทเหนไดเดนชดของแหลงน า พรรณไมน าเปนสวนส าคญทท าใหสภาวะแวดลอมในแหลงน านนอยในภาวะสมดล พรรณไมน าหลายชนดมอตราการเจรญเตบโตแพรขยายพนธรวดเรวมากในสภาวะทเหมาะสม การเกดพรรณไมน าชนดใดชนดหนงทมากเกนไปจนกลายเปนวชพช จะมผลกระทบอยางมากตอระบบนเวศนของแหลงน านน (กองประมงน าจด, 2538) จงมความจ าเปนในการศกษาโครงการส ารวจองคประกอบของชนดและการแพรกระจายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวขนเพอเปนแนวทางในการฟนฟทรพยากรประมงในอางเกบน าเขอนล าปาวใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลตอไป

๔๒

วตถประสงค 1. เพอศกษาองคประกอบชนดและปรมาณของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว 2. เพอศกษาการแพรกระจายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว

วธด าเนนการ

การวางแผนการศกษา

การศกษาองคประกอบชนดและการแพรกระจายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว จงหวดกาฬสนธ ไดวางแผนการศกษา โดยก าหนดจดส ารวจ 6 จดส ารวจ ตามลกษณะพนทของอางเกบน า และ 3 ชวงเวลาทตางกนในรอบป โดยแบงเปนจดส ารวจดงน (ภาพท 1)

อางเกบน าตอนบน ประกอบดวย จดส ารวจท 1 บรเวณ บานดงบง ต.ดงสมบรณ อ.ทาคนโท จ.กาฬสนธ

จดส ารวจท 2 บรเวณ บานทาลาด ต.ค าโคกสง อ.วงสามหมอ จ.อดรธาน อางเกบน าตอนกลาง ประกอบดวย

จดส ารวจท 3 บรเวณ บานโนนแหลมทอง ต.ค าโคกสง อ.วงสามหมอ จ.อดรธาน จดส ารวจท 4 บรเวณบานโนนปลาขาว ต.ภสงห อ.สหสขนธ จ.กาฬสนธ

อางเกบน าตอนลาง ประกอบดวย จดส ารวจท 5 บรเวณ บานนาอวน ต.หนองสรวง อ.หนองกงศร จ.กาฬสนธ จดส ารวจท 6 บรเวณ บานสะอาดนาทม ต.ล าคลอง อ.เมอง จ.กาฬสนธ

ระยะเวลาในการเกบขอมล

ครงท 1 เดอนมกราคม 2550 เปนตวแทนของฤดหนาว ครงท 2 เดอนเมษายน 2550 เปนตวแทนของฤดรอน

ครงท 3 เดอนสงหาคม 2550 เปนตวแทนของฤดฝน 2. การรวบรวมขอมล

การศกษาองคประกอบชนดและการแพรกระจายพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว ด าเนนการเกบตวอยางพรรณไมน า โดยใชกรอบเหลกสเหลยมขนาด 1 x 1 เมตร จดส ารวจละ 3 บรเวณ แบงเปนบรเวณบนฝง บรเวณชายน า และบรเวณหางฝง 3 เมตร บรเวณละ 3 ซ า รวบรวมพรรณไมน าทงหมดทอยในกรอบเหลกกลบมาศกษาในหองปฏบตการ โดยจ าแนกชนดเพอน าไปค านวณหาความถทพบ และชงน าหนกรวมของแตละชนด และวเคราะหปรมาณผลผลต มวลชวภาพ (biomass) ของน าหนกสด (wet weight)

๔๓

ภาพท 1 แผนทแสดงจดส ารวจพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว จากการส ารวจเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550 3. การวเคราะหขอมล

3.1 องคประกอบชนดและปรมาณพรรณไมน า 3.1.1 ชนดของพรรณไมน า น าตวอยางพรรณไมน าทไดไปจ าแนกสกลในหองปฏบตการ ตามคมอจ าแนกของ

กองประมงน าจด (2538) สมศกด (2525) และ สชาดา (2542) 3.1.2 ปรมาณพรรณไมน า

เปนการศกษา ปรมาณมวลชวภาพของน าหนกสด (wet weight biomass) โดยน าพรรณไมน าทเกบรวบรวมมาชงน าหนกสด

N

1

2

3

4

5

6

= จดส ารวจ

๔๔

3.1.3 ความถของการพบพรรณไมน า (frequency of occurrence) โดยการค านวณจากคาเปอรเซนตความถทพบพรรณไมน าจากการสมตวอยาง โดยมสตรดงน

รอยละความถ = x 100

3.2 การแพรกระจายของพรรณไมน า 3.2.1 ดชนความหลากหลายของชนดพนธ (Diversity index) เปนคาดชนใชวเคราะหความหลากหลายของพรรณไมน า ทงในจดส ารวจและเดอน

ส ารวจ โดยใชการค านวณคาดชนตามสตรของ Shannon-Wiener Diversity Index (Washington, 1984; Ludwig and Reynolds, 1988; Clarke and Warwick, 1994) สตรดงน

H = - (pi log2 pi)

โดย H' = ดชนความหลากหลาย

s = จ านวนชนดพรรณไมน าทงหมด

pi = สดสวนระหวางจ านวนชนดท i ตอจ านวนพรรณไมน าทงหมด

เมอ i เทากบ 1,2,3,…ถง s

3.2.2 ดชนความคลายคลงของชนดพนธ (Similarity index) เปนคาทแสดงการเปรยบเทยบโครงสรางของชนดของพรรณไมน าและจ านวนชนดท

พบในแตละชนดพบตวอยางทสม 2 ตวอยาง วามระดบความเหมอนหรอแตกตางกนมากนอยเพยงไรท าใหทราบวาโครงสรางพรรณไมน าพบในแตละบรเวณทน ามาเปรยบเทยบกนมองคประกอบของชนดและจ านวนทพบชนดพนธเดยวกนมความคลายคลงกนหรอไมอยางไร โดยใชวธการค านวณคาสมประสทธความคลายคลงแบบ Bray-Curtis (Bray–Curtis coefficient) (Washington, 1984; Ludwig and Reynolds, 1988; Clarke and Warwick, 1994) คาทไดถามคาสงแสดงถงโครงสรางพรรณไมน าทพบมความคลายคลงกนมาก สตรทใชจะอยในรปเมทรกซของแถวในแนวตงและแนวนอน

s

i = 1

จ านวนครงของการสมทพบพรรณไมน าชนดนน

จ านวนครงของการสมตวอยางทงหมด

๔๕

S = 100 [ 1-( (i=1 n Yij - Yik/ (i=1 n (Yij + Yik))]

โดย S = คาดชนความคลายคลง มคาอยระหวาง 0 – 100 S = 0 แสดงวาทงสองตวอยางไมมชนดและปรมาณ พรรณไมน าทเหมอนกนเลย S = 100 แสดงวาทงสองตวอยางมชนดและปรมาณ พรรณไมน าทเหมอนกน j = จ านวนชนด i ทพบในตวอยางจดส ารวจ j k = จ านวนชนด i ทพบในตวอยางจดส ารวจ k i = ชนดทพบในจดส ารวจทเปรยบเทยบกน (1 ….n)

3.2.3 การกระจายของประชาคมพรรณไมน า (Ranked species abundance curve) การวเคราะหและเปรยบเทยบการกระจายของพรรณไมน า โดยการเปรยบเทยบ

ลกษณะเสนโคงความชกชมของพรรณไมน าในแตละจดส ารวจและแตละเดอนส ารวจ ตามวธของ species abundance distribution (Clarke and Warwick, 1994) โดยการเปรยบเทยบลกษณะเสนโคงทไดจากความสมพนธระหวางคารอยละสะสมของปรมาณพรรณไมน าในชนดทพบมากกบการเรยงล าดบในมาตราสวน logarithm ของชนดพรรณไมน าทพบจากมากไปนอยขององคประกอบชนดสงมชวตของพรรณไมน านนๆ ในแตละจดส ารวจและแตละเดอนส ารวจ

3.2.4 การวเคราะหจดกลมของประชาคมพรรณไมน า (cluster analysis) เปนการวเคราะหทางสถตแบบ multivariate โดยจ าแนกและแสดงลกษณะการจด

กลมความหลากหลายและความชกชมของพรรณไมน าทส ารวจพบ มพนฐานการค านวณและการเปรยบเทยบจากคา Bray-Curtis similarity index ของพรรณไมน ากลมนน ๆ ทพบในแตละจดส ารวจและเดอนทส ารวจ กอนการค านวณขอมลบางคาไดปรบขอมลใหอยในรปแบบเดยวกนดวยคารอยละ และแปลงขอมลเพอใหขอมลมการกระจายทเทาเทยมกน ผลการวเคราะหน าเสนอโดยภาพ Dendrogram หรอ Tree diagram ซงมระดบการจดกลมแบบ Hierarchical clustering ดวยคา Bray–Curtis similarity ทระดบตาง ๆ กน (Clarke and Warwick, 1994)

3.2.5 การเปรยบเทยบความคลายคลงและความแตกตางของพรรณไมน าแตละกลมดวยวธ Similarity percentage (Simpler analysis) เปน การเปรยบเทยบระดบคาความคลายคลงกนของประชาคมพรรณไมน าในแตละกลม และเปรยบเทยบระดบความแตกตางกนของพรรณไมน าระหวางกลมโดยใชการเปรยบเทยบคา average similarity และ average dissimilarity ของจ านวนพรรณไมน านนๆ ของแตละกลมขอมลทน ามาวเคราะห หลงจากนนไดท าการวเคราะหและค านวณตอเพอเปรยบเทยบคาการกระจายความคลายคลงกนตามรายชนดพรรณไมน าทพบวามความคลายคลงและคาความแตกตางกนตามจ านวนชนดพรรณไมน าทพบวามความคลายคลง หรอแตกตางกนของประชาคมพรรณไมน าในแตละค และวเคราะหขอมลใชโปรแกรม simpler analysis จากชดโปรแกรมส าเรจรปของ Primer

๔๖

ผลการศกษาและวจารณผล 1. องคประกอบของชนดและปรมาณของพรรณไมน า

1.1 ชนดของพรรณไมน า

การศกษาองคประกอบชนดและการแพรกระจายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวโดยการส ารวจจาก 6 จดส ารวจ ในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550 พบ จ านวนทงสน 49 ชนด พรรณไมน าทพบ แบงไดเปน 4 ประเภท ไดแก ประเภทลอยน า (Floating type) 10 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 20.41 ประเภทโผลพนน า (Emerged type) 1 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 2.04 เปนประเภทใตน า (submerged plants) 7 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 14.29 และประเภทชายน า (Marginal type) 31 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 63.27 ของชนดทพบ (ตารางท 1) จากการศกษาครงนพบพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวมจ านวนชนดมาก เมอเปรยบเทยบกบการศกษาชนดและปรมาณพรรณไมน าในหนองหารในชวงเดอนตลาคม 2543 และเดอนมนาคม 2544 ทพบพรรณไมน า 44 ชนด สวนใหญเปนพรรณไมน าประเภทลอยน า 10 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 56.32 (ประมขและคณะ, 2548) ความแตกตางของสดสวนประเภทพรรณไมน าทพบอาจเกดจากการความแตกตางของการเปลยนแปลงระดบน า ในหนองหารมการเปลยนแปลงระดบน านอยกวาใน ล าปาว ทมการเปลยนแปลงระดบน ามากกวา ซงสอดคลองกบการศกษาของทศนย (2551) พบวาในล าน ายมทมการเปลยนแปลงระดบน ามาก พรรณไมน าสวนใหญทพบเปนประเภทชายน า

ตารางท 1 จ านวนชนดพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวจากการส ารวจในเดอนมกราคม

เมษายน และสงหาคม 2550

กลมพรรณไมน า จ านวนชนด รอยละของจ านวนชนด

ประเภทลอยน า (Floating type) 10 20.41

ประเภทโผลพนน า (Emerged type) 1 2.04

ประเภทใตน า (Submerged type) 7 14.29

ประเภทชายน า (Marginal type) 31 63.26

รวม 49 100.00

๔๗

เมอพจารณาตามฤดกาล พบวาพรรณไมน าพบมากทสดในชวงมกราคม (ฤดหนาว) คอ พรรณไมน าประเภทชายน า คดเปนสดสวนรอยละ 56.7 รองลงมา คอ ประเภทลอยน า คดเปนสดสวนรอยละ 24.32 ประเภทใตน า คดเปนสดสวนรอยละ 16.22 และประเภทโผลพนน าพบนอยทสด คดเปนสดสวนรอยละ 2.70 ตามล าดบ รองลงมา คอ ในชวงเดอนสงหาคม (ฤดฝน) พบพรรณไมน าชนดทมากทสดคอ ประเภทชายน า คดเปนสดสวนรอยละ 62.07 รองลงมา คอ ประเภทลอยน า คดเปนสดสวนรอยละ 31.03 และประเภทใตน า คดเปนสดสวนรอยละ 6.90 และพบพรรณไมน านอยทสดในชวงเดอนเมษายน (ฤดรอน) พบชนดพรรณไมน า คอ ประเภทชายน า คดเปนสดสวนรอยละ 62.07 รองลงมาพบประเภทลอยน า คดเปนสดสวนรอยละ 31.03 และประเภทใตน า คดเปนสดสวนรอยละ 6.90 ตามล าดบ (ตารางท 2)

ในเดอนมกราคม (ฤดหนาว) พบชนดพรรณไมน ามากชนดทสด คอ จ านวน 37 ชนด รองลงมาคอเดอนสงหาคม (ฤดฝน) พบชนดพรรณไมน าจ านวน 29 ชนด พบพรรณไมน านอยทสดในเดอนเดอนเมษายน (ฤดรอน) จ านวน 25 ชนด (ตารางท 3) พรรณไมน าทพบในทกชวงเวลา ไดแก ผกตบชวา จอกหหน แพงพวยน า ผกบง ผกชลอม สาหรายหางกระรอก กก(ไหล) กกสามเหลยม กกสามเหลยมเลก หญาขน ผกปลาบ ผกเปดไทย ผกเปดน า หญาเงยงปา (ตารางท 3)

ตารางท 2 จ านวนชนดพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวตามฤดกาล จากการส ารวจเดอน

มกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

กลมพรรณไมน า

ฤดหนาว ฤดรอน ฤดฝน

จ านวน

ชนด

รอยละของ

จ านวนชนด

จ านวน

ชนด

รอยละของ

จ านวนชนด

จ านวน

ชนด

รอยละของ

จ านวนชนด

ประเภทลอยน า 9 24.32 5 20.00 9 31.03

ประเภทโผลพนน า 1 2.70 - - - -

ประเภทใตน า 6 16.22 4 16.00 2 6.90

ประเภทชายน า 21 56.76 16 64.00 18 62.07

37 100.00 25 100.00 29 100.00

๔๘

ผลศกษาชนดพรรณไมน าตามจดส ารวจ พบชนดพรรณไมน ามากทสด จ านวน 26 ชนด ในจดส ารวจท 1 โดยพบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 9 ชนด คดเปนรอยละ 34.61 ประเภทโผลพนน า จ านวน 1 ชนด คดเปนรอยละ 3.85 ซงเปนจดเดยวทพบพรรณไมน าในกลมน ประเภทใตน า จ านวน 2 ชนด คดเปนรอยละ 7.69 และประเภทชายน า จ านวน 14 ชนด คดเปนรอยละ 53.85 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 1 รองลงมา คอจดส ารวจท 3 และ 5 จ านวน 22 ชนด โดยจดส ารวจท 3 พบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 5 ชนด คดเปนรอยละ 22.73 ประเภทใตน า จ านวน 4 ชนด คดเปนรอยละ 18.18 และประเภทชายน า จ านวน 13 ชนด คดเปนรอยละ 59.09 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 3 สวนจดส ารวจท 5 จ านวน 22 ชนด พบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 3 ชนด คดเปนรอยละ 13.64 ประเภทใตน า จ านวน 4 ชนด คดเปนรอยละ 18.18 และประเภทชายน า จ านวน 15 ชนด คดเปนรอยละ 68.18 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 5 รองลงมา ขณะทจดส ารวจท 4 จ านวน 21 ชนด พบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 7 ชนด คดเปนรอยละ 33.33 และประเภทชายน า จ านวน 14 ชนด คดเปนรอยละ 66.67 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 4 และจดส ารวจท 2 และ 6 พบจ านวน 17 ชนด โดยจดส ารวจท 2 พบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 6 ชนด คดเปนรอยละ 35.29 ประเภทใตน า จ านวน 2 ชนด คดเปนรอยละ 11.77 และประเภทชายน า จ านวน 9 ชนด คดเปนรอยละ 52.94 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 2 ในจดส ารวจท 6 พบพรรณไมน าประเภทลอยน า จ านวน 1 ชนด คดเปนรอยละ 5.88 ประเภทใตน า จ านวน 3 ชนด คดเปนรอยละ 17.65 และประเภทชายน า จ านวน 13 ชนด คดเปนรอยละ 76.47 ของชนดพรรณไมน าทพบในจดส ารวจท 6 (ตารางท 4) พรรณไมน าทพบในทกสถานในการส ารวจ จ านวน 2 ชนด ไดแก ผกเปดไทย และผกแวน (ตารางท 5)

๔๙

ตารางท 3 จ านวนชนดพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวตามฤดกาล จากการส ารวจเดอน

มกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

ล าดบท

ชอไทย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ฤดหนาว

ฤดรอน

ฤดฝน

ประเภทลอยน า 1 ผกตบชวา Water hyacinth Eichornia crassipes [Mart.] Solms + + +

2 ผกตบไทย Monochoria Monochoria hastata [L.] Solms - - +

3 จอกหหน Cuculate salvinai Salvinia cucullata Boxb. + + +

4 จอก Water lettuce Pistia stratiotes L. + - +

5 ตบเตานา Frogbit Hydrochalis morsus-ranae L. + - +

6 แหนแดง Water fern Azolla pinnata R. Br. + - -

7 แพงพวยน า Creeping water primrose

Jussiaea repens L. + + +

8 ผกบง Morningglory Ipomoea aquatica Forssk. + + +

9 ผกชลอม Oenanthe stolonifera Wall. + + +

10 ผกกะเฉด Water mimosa Neptinia oleracea Lour. + - +

ประเภทโผลพนน า

11 บวสาย Water lily Nymphaea lotus L. + - -

ประเภทใตน า

12 สาหรายหางกระรอก Hydrilla Hydrilla verticillata [L.f.] Royle + + +

13 สาหรายไฟ Stone wort Nitella spp. + - -

14 สาหรายขาวเหนยว Common bladderwort Utricularia aurea Lour. + - -

15 สาหรายเสนดาย Najas graminea Del. + + -

16 สนตะวาใบพาย Ottelia alismoides (L.) Pers. + - -

๕๐

ล าดบท

ชอไทย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ฤดหนาว

ฤดรอน

ฤดฝน

17 สนตะวาใบขาว Blyxa echinosperma (C.B.Clarke) Hook.f.

- + +

18 พญารากด า Ludwigia pariviflora Roxb + + -

ประเภทชายน า

19 กก (ไหล) + + +

20 เฟรน + - -

21 แหวหม Cyperus rotundus L. - + + 22 กกสามเหลยม Bulrush Scirpus grossus L.f. + + +

23 กกสามเหลยมเลก Cyperus imbricatus Retz. - - +

24 กกสามเหลยมเลก Cyperus pilosus + + +

25 ผกปอด Goose weed Sphenoclea zeylanica Gaertn + - -

26 เอองเพชรมา Polygonum tomentosum Willd. + - -

27 หญาหนวดแมว Lesser fimbristylis Fimbristylis miliacea [L.] Vahl - + +

28 บอน Elephant ear Colocssia antiquorum Schott - - +

29 กกสามเหลยม Cyperus spp. - + -

30 แหวทรงกระเทยม Spike rush Eleocharis dulcis [Burm.f.] Hensch. + + -

31 หญาขน Paragrass Brachiaria mutica [Forssk.] Stapf. + + +

32 ผกปลาบ Dayflower Commelina benghalinsis L. + + +

33 ผกเปดไทย Ailligator weed Alternanthera sessilis (L.) DC. + + +

34 ผกเปดน า Ailligator weed Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb

+ + +

35 ผกแวน Water clover Marsilea crenata Presl + - -

36 แวนแกว Water pennywort Hydrocotyle umbellata L. + - +

37 หญาคอนกลอง Sphaeranthus africanus L. + - -

38 ผกกดเขากวาง Pod fern Ceratopteris thalicatroides (L.) Brongn + - -

39 กะเมง False daisy Eclipta prostrata L. + - -

40 นางรกทง + - +

41 เซงใบมน + - -

42 หญาเงยงปา(หญาเหงยงปา) + + +

43 หญาละมาน + - -

๕๑

ล าดบท

ชอไทย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ฤดหนาว

ฤดรอน

ฤดฝน

44 หญาแพรกน า Wrinkle duck-beak Ischaemum rugosum Salisb. + + -

45 หญาหนวดปลาดก Tall-fringe rush Fimbristylis dichotoma (L.) Vahl - + +

46 ใบบวบก Tiger herbal Centells asiatica Urban - + -

47 กกทราย Umbrella sedge Cyperus iria L. - + +

48 แกวรกนา (มะไฟนกคม) Ammania baccifera L. - - +

49 ผกแพรว - - +

รวม 37 25 29

หมายเหต + หมายถง พบ , - หมายถง ไมพบ

ตารางท 4 จ านวนชนดพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวตามจดส ารวจ จากการส ารวจเดอน

มกราคม เมษายน และสงหาคม

จดส ารวจท 1 จดส ารวจท 2 จดส ารวจท 3 จดส ารวจท 4 จดส ารวจท 5 จดส ารวจท 6

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

จ านวนชนด

รอยละของจ านวนชนด

ประเภทลอยน า (Floating type)

9 34.61 6 35.29 5 22.73 7 33.33 3 13.64 1 5.88

ประเภทโผลพนน า (Emerged type)

1 3.85 - - - - - - - - - -

ประเภทใตน า (Submerged type)

2 7.69 2 11.77 4 18.18 - - 4 18.18 3 17.65

ประเภทชายน า (Marginal type)

14 53.85 9 52.94 13 59.09 14 66.67 15 68.18 13 76.47

รวม 26 100 17 100 22 100 21 100 22 100 17 100

๕๒

ตารางท 5 องคประกอบชนดของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวแตละจดส ารวจ ในชวงเดอน

มกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

ล าดบท ชอไทย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร จดส ารวจ

1 2 3 4 5 6

ประเภทลอยน า 1 ผกตบชวา Water hyacinth Eichornia crassipes [Mart.] Solms + + + + - -

2 ผกตบไทย Monochoria Monochoria hastata [L.] Solms + - - - + -

3 จอกหหน Cuculate salvinai Salvinia cucullata Boxb. + - + + - -

4 จอก Water lettuce Pistia stratiotes L. + - - - - -

5 ตบเตานา Frogbit Hydrochalis morsus-ranae L. + + - - - -

6 7

แหนแดง แพงพวยน า

Water fern Creeping water primrose

Azolla pinnata R. Br. Jussiaea repens L.

- +

- +

- +

+ +

- -

- +

8 ผกบง Morningglory Ipomoea aquatica Forssk. + + + + + -

9 ผกชลอม Oenanthe stolonifera Wall. + + + + + -

10 ผกกะเฉด Water mimosa Neptinia oleracea Lour. + + - + - -

ประเภทโผลพนน า

11 บวสาย Water lily Nymphaea lotus L. + - - - - -

ประเภทใตน า

12 สาหรายหางกระรอก

Hydrilla Hydrilla verticillata [L.f.] Royle + + - - + +

13 สาหรายไฟ Stone wort Nitella spp. - - + - - -

14 สาหรายขาวเหนยว Common bladderwort Utricularia aurea Lour. - - + - - -

15 สาหรายเสนดาย Najas graminea Del. - + - - + +

16 สนตะวาใบพาย Ottelia alismoides (L.) Pers. + - + - + -

17 สนตะวาใบขาว Blyxa echinosperma (C.B.Clarke) Hook.f.

- - - - - +

18 พญารากด า Ludwigia pariviflora Roxb - - + - + -

ประเภทชายน า

19 กก (ไหล) - + - - + -

20 เฟรน + - - + - -

21 แหวหม Cyperus rotundus L. - + + + - -

22 กกสามเหลยม Bulrush Scirpus grossus L.f. + + + - + +

23 กกสามเหลยมเลก Cyperus imbricatus Retz. - - - - + +

๕๓

ล าดบท ชอไทย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร จดส ารวจ

1 2 3 4 5 6 24 กกสามเหลยมเลก Cyperus pilosus + + + - - -

25 ผกปอด Goose weed Sphenoclea zeylanica Gaertn - - + - - -

26 เอองเพชรมา Polygonum tomentosum Willd. + - - - - -

27 หญาหนวดแมว Lesser fimbristylis Fimbristylis miliacea [L.] Vahl - + + - + +

28 บอน Elephant ear Colocssia antiquorum Schott - - - + + -

29 กกสามเหลยม Cyperus spp. - - - - + -

30 31

แหวทรงกระเทยม หญาขน

Spike rush Paragrass

Eleocharis dulcis [Burm.f.] Hensch. Brachiaria mutica [Forssk.] Stapf.

+ +

- -

- -

- +

- +

+ -

32 ผกปลาบ Dayflower Commelina benghalinsis L. - + - - + +

33 ผกเปดไทย Ailligator weed Alternanthera sessilis (L.) DC. + + + + + +

34 ผกเปดน า Ailligator weed Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb

+ - + + + +

35 ผกแวน Water clover Marsilea crenata Presl + + + + + +

36 แวนแกว Water pennywort Hydrocotyle umbellata L. + - - + - -

37 หญาคอนกลอง Sphaeranthus africanus L. + - - - - -

38 ผกกดเขากวาง Pod fern Ceratopteris thalicatroides (L.) Brongn

+ - - + - -

39 กะเมง False daisy Eclipta prostrata L. - - - + - -

40 นางรกทง - - + - + -

41 เซงใบมน - - + - - -

42 หญาเงยงปา(หญาเหงยงปา) + - + + + +

43 หญาละมาน - - - - - +

44 หญาแพรกน า Wrinkle duck-beak Ischaemum rugosum Salisb. - - - + - +

45 หญาหนวดปลาดก Tall-fringe rush Fimbristylis dichotoma (L.) Vahl - + - - - +

46 ใบบวบก Tiger herbal Centells asiatica Urban - - - + + -

47 กกทราย Umbrella sedge Cyperus iria L. + - + - + +

48 แกวรกนา (มะไฟนกคม) Ammania baccifera L. - - - + - -

49 ผกแพรว - - + - - -

รวม 26 17 22 21 22 17

หมายเหต + หมายถง พบ , - หมายถง ไมพบ

๕๔

1.2 ปรมาณพรรณไมน า

ผลศกษาปรมาณพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวโดยการศกษามวลชวภาพ ของ น าหนกสด ในภาพรวมโดยการส ารวจจาก 6 จดส ารวจ ในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550 พบพรรณไมน าปรมาณเฉลย 301.12 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าทมปรมาณมากทสด คอ พรรณไมน าประเภทลอยน า พบปรมาณ 166.55 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 55.31 รองลงมา ไดแก พรรณไมน าประเภทชายน า พบปรมาณ 91.83 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 30.50 พรรณไมน าประเภทใตน า พบปรมาณ 42.68 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 14.17 ชนดพรรณไมน าทพบนอยทสด คอ พรรณไมน าประเภทโผลพนน า พบปรมาณ 0.06 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 0.02 (ตารางท 6) พรรณไมน าทพบปรมาณมาก 10 อนดบแรก ไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกบง สาหรายขาวเหนยว ตบเตานา กกสามเหลยม สาหรายหางกระรอก หญาแพรกน า ผกชลอม และผกเปดไทย ตามล าดบ (ภาพท 2)

จากการศกษาปรมาณพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว พบวามปรมาณนอย คอ พรรณไมน าปรมาณเฉลย 301.12 กรมตอตารางเมตร เมอเทยบกบอางเกบน าล าตะคอง ทพบปรมาณพรรณไมน าเฉลย 4,050 กรมตอตารางเมตร (อรณและมณรตน, 2544) และในหนองหารพบปรมาณพรรณไมน าเฉลย 4,090 กรมตอตารางเมตร สาเหตนาจะมาจาก อางเกบน าล าตะคองและหนองหารมพนทนอยกวาอางเกบน าเขอนล าปาว และมการรองรบธาตอาหารจากแหลงกจกรรมทางการเกษตรและชมชนตางๆ ท าใหมธาตอาหารส าหรบการเจรญเตบโตของพรรณไมน ามากกวาในอางเกบน าเขอนล าปาว

ตารางท 6 ปรมาณพรรณไมน า (กรมตอตารางเมตร) ทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวจากการส ารวจใน เดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

กลมพรรณไมน า ปรมาณ (กรม/ตารางเมตร) รอยละของปรมาณทพบ

ประเภทลอยน า (Floating type) 166.55 55.31

ประเภทโผลพนน า (Emerged type) 0.06 0.02 ประเภทใตน า (Submerged type) 42.68 14.17

ประเภทชายน า (Marginal type) 91.83 30.50

รวม 301.12 100.000

เมอพจารณาปรมาณพรรณไมน าตามฤดกาลพบวา ในเดอนมกราคม (ฤดหนาว) พบ พรรณไมน ามากทสด พบปรมาณ 422.50 กรมตอตารางเมตร รองลงมาคอเดอนสงหาคม (ฤดฝน)พบปรมาณพรรณไมน า 341.11 กรมตอตารางเมตร พบพรรณไมน าปรมาณนอยทสดในเดอนเดอนเมษายน (ฤดรอน) 139.76 กรมตอตารางเมตร (ตารางท 7) จากการศกษายงพบวาในชวงมกราคม (ฤดหนาว) พบปรมาณพรรณไมมากทสดและพบพรรณไมน าทง 4 ประเภท คอ พรรณไมน าประเภทลอยน า ปรมาณ 195.37 กรมตอ

๕๕

ตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 46.24 รองลงมาไดแก พรรณไมน าประเภทชายน า ปรมาณ 117.00 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 27.69 พรรณไมน าประเภทใตน า ปรมาณ 109.94 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 26.02 และประเภทโผลพนน าพบนอยทสด ปรมาณ 0.19 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 0.02 ตามล าดบ ในชวงเดอนสงหาคม (ฤดฝน) พบปรมาณพรรณไมน ารองลงมา และพบพรรณไมน า 3 ประเภท คอ พรรณไมน าประเภทลอยน า ปรมาณ 232.219 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 68.07 พรรณไมน าประเภทชายน า ปรมาณ 104.57 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 30.66 และพรรณไมน าประเภทใตน าปรมาณ 4.35 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 1.27 และพบปรมาณพรรณไมน านอยทสดในชวงเดอนเมษายน (ฤดรอน) พรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 072.09 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 51.58 พรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 53.93 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 38.59 และประเภทใตน าปรมาณ 13.74 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 9.83 ตามล าดบ (ตารางท 7) พรรณไมน าทพบมากทกชวงฤดกาล ไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกบง กกสามเหลยม สาหรายหางกระรอก ผกชลอมและผกเปดไทย (ภาพท 2)

ตารางท 7 ปรมาณพรรณไมน า (กโลกรมตอตารางเมตร) ทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวจากการส ารวจ

ในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

กลมพรรณไมน า

ฤดหนาว ฤดรอน ฤดฝน

ปรมาณ

(ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ

(ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ

(ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ประเภทลอยน า (Floating type)

195.37 46.24 072.09 51.58 232.19 68.07

ประเภทโผลพนน า (Emerged type)

0.19 0.05 - - - -

ประเภทใตน า (Submerged type)

109.94 26.02 13.74 9.83 4.35 1.27

ประเภทชายน า (Marginal type)

117.00 27.69 53.93 38.59 104.57 30.66

422.50 100.00 139.76 100.00 341.11 100.00

๕๖

ภาพท 2 ชนดและปรมาณพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวตามชวงเวลาจากการส ารวจ เดอนมกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

จากการศกษาพบวาในฤดรอนมปรมาณพรรณไมน านอยทสด เพมขนในฤดฝน และเพม

มากทสดในฤดหนาว เนองจากมการชะลางธาตอาหารจากพนทบรเวณรอบอางเกบน าเขอนล าปาวทมกจกรรมการเกษตรและแหลงชมชนโดยรอบท าใหมปรมาณธาตอาหารส าหรบพรรณไมน าในการเจรญเตบโตมากขน ท าใหปรมาณพรรณไมน าทส ารวจพบมากขน

เมอศกษาชนดพรรณไมน าตามจดส ารวจ ในจดส ารวจท 3 พบปรมาณพรรณไมน ามาก ทสด 437.51 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 248.07 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 56.70 พรรณไมน าประเภทใตน าปรมาณ 119.81 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 27.38 และพรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 69.63 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 15.92 จดส ารวจท 1 มปรมาณพรรณไมน ารองลงมา 403.59 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 293.44 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 72.71 พรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 100.89 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 25.00 พรรณไมน าประเภทใตน าปรมาณ 8.89 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 2.20 และพรรณไมน าประเภทโผลพนน าปรมาณ 0.37 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 0.09 จดส ารวจท 4 พบปรมาณพรรณไมน า 324.85 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 265.89 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 81.85 และพรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 58.96 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 18.15 จดส ารวจท 6 พบปรมาณพรรณไมน า 259.99 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 142.33 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 54.74 พรรณไมน าประเภทใตน าปรมาณ 58.85 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 22.64 และพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 58.81 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 22.62 จดส ารวจท 5 พบปรมาณพรรณไมน า 232.23 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 141.56 ตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 60.25 พรรณไมน าประเภทใตน าปรมาณ 46.67 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 20.10 และพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 44.00 กรมตอตารางเมตร

0%

20%

40%

60%

80%

100%

ฤดหนาว ฤดรอน ฤดฝน

อนๆ

ผกเปดไทย

ผกชลอม

หญาแพรกน า

สาหรายหางกระรอก

กกสามเหลยม

ตบเตานา

สาหรายขาวเหนยว

ผกบง

ผกตบชวา

แพงพวยน า

๕๗

คดเปนรอยละ 18.95 และในจดเกบตวอยางท 2 พบปรมาณพรรณไมน านอยทสด 148.55 กรมตอตารางเมตร โดยพบพรรณไมน าประเภทลอยน าปรมาณ 89.07 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 59.96 พรรณไมน าประเภทชายน าปรมาณ 37.63 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 25.33 และพรรณไมน าประเภทใตน า ปรมาณ 21.85 กรมตอตารางเมตร คดเปนรอยละ 14.71 (ตารางท 8)

จากการศกษาพบวาจดส ารวจท 3 มปรมาณพรรณไมน ามากทสด คอ 437.51 กรมตอ ตารางเมตร เนองจากในพนทมกจกรรม การเลยงวว ไก เปด หม การปลกผกตลอดทงป รองลงมาในจดส ารวจท 1 มปรมาณพรรณไมน า 403.59 กรมตอตารางเมตร มกจกรรม การเลยงวว ไก เปด หม ตลอดทงป ไมมการปลกผก และสวนในจดส ารวจท 4 มปรมาณพรรณไมน า 324.85 กรมตอตารางเมตร มการการปลกผกบางในชวงเดอนตลาคมถงเดอนธนวาคม (นภาพรและคณะ, 2553) กจกรรมทางการเกษตรในพนทตางกนมผลตอปรมาณธาตอาหารในน าแตละจดส ารวจ ในจดส ารวจท 2 ชมชนตงอยหางจากล าปาว และมกจกรรมทางการเกษตรนอย ในจดส ารวจท 5 และ 6 มพนทรบน ามาก เนองจากอยบรเวณตอนลางของอางเกบน าท าใหความเขมขนของปรมาณธาตอาหารต ากวา จดส ารวจท 1, 3 และ 4 ท าใหมปรมาณพรรณไมน าเฉลยต า

ตารางท 8 ปรมาณพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาวจากการส ารวจแยกตามจดส ารวจใน

เดอน มกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

จดส ารวจท 1 จดส ารวจท 2 จดส ารวจท 3 จดส ารวจท 4 จดส ารวจท 5 จดส ารวจท 6 ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ปรมาณ (ก./ตร.ม.)

รอยละของปรมาณ

ประเภทลอยน า (Floating type)

293.44 72.71 89.07 59.96 248.07 56.70 265.89 81.85 44.00 18.95 58.81 22.62

ประเภทโผลพนน า (Emerged type)

0.37 0.09 - - - - - - - - - -

ประเภทใตน า (Submerged type)

8.89 2.20 21.85 14.71 119.81 27.38 - - 46.67 20.10 58.85 22.64

ประเภทชายน า (Marginal type)

100.89 25.00 37.63 25.33 69.63 15.92 58.96 18.15 141.56 60.25 142.33 54.74

รวม 403.59 100 148.55 100 437.51 100 324.85 100 232.33 100 259.99 100

1.3 รอยละความถของการพบชนดพรรณไมน า

การศกษารอยละความถของการพบชนดพรรณไมน า โดยค านวณเปนรอยละความถของการ พบชนดของพรรณไมน าในแตละชนด ในภาพรวมจากการเกบตวอยาง โดยการส ารวจจาก 6 จดส ารวจ ในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม พบวา รอยละความถในการพบพรรณไมน า 6 อนดบแรก คอ ผกบง แพงพวยน า ผกตบชวา ผกชลอม กกสามเหลยม ผกเปดน า โดยมสดสวนรอยละ 6.78, 6.21, 5.65, 5.08, 4.52 และ 4.52 ตามล าดบ (ตารางท 9)

๕๘

จากการศกษาในแตละชวงฤดพบวาในเดอนมกราคม (ฤดหนาว) พรรณไมน า 5 อนดบแรก พบ ไดแก ผกแวน ผกเปดไทย แพงพวยน า ผกบง และสาหรายหางกระรอก โดยคดเปนสดสวนรอยละ 8.33, 6.94, 5.55, 5.55 และ 5.55 ตามล าดบ สวนในเดอนเมษายน (ฤดรอน) พรรณไมน า 5 อนดบแรกพบ ไดแก กกสามเหลยม ผกบง ผกตบชวา ผกเปดน า หญาเงยงปา โดยคดเปนสดสวนรอยละ 11.37, 9.09, 6.82, 6.82 และ 6.82 ตามล าดบ ในเดอนสงหาคม (ฤดฝน) พรรณไมน า 8 อนดบแรกพบ ไดแก แพงพวยน า ผกชลอม ผกตบชวา ผกบง ผกกะเฉด หญาหนวดแมว หญาเงยงปา กกทราย โดยคดเปนสดสวนรอยละ 8.19, 8.19, 6.55, 6.55, 4.92, 4.92, 4.92 และ 4.92 ตามล าดบ (ตารางท 10)

เมอพจารณารอยละความถชนดพรรณไมน าตามจดส ารวจ พบวาในจดส ารวจท 1 มพรรณไมน าทพบมากทสด คดเปนรอยละ 7.31 จ านวน 3 ชนด ไดแก ผกตบชวา แพงพวยน า และผกบง ในจดส ารวจท 2 มพรรณไมน าทพบมากทสด คดเปนรอยละ 10.55 จ านวน 2 ชนด ไดแก ตบเตานา และผกชลอม จดส ารวจท 3 มพรรณไมน าทพบมากทสด คดเปนรอยละ 10.34 จ านวน 2 ชนด ไดแก ผกตบชวา และจอกหหน จดส ารวจท 4 มพรรณไมน าทพบมากทสด คดเปนรอยละ 9.67 จ านวน 5 ชนด ไดแก ผกตบชวา แพงพวยน า ผกบง ผกชลอม และผกเปดน า จดส ารวจท 5 มพรรณไมน าทพบมากทสด จ านวน 2 ชนด ไดแก ผกบง (9.68%) และกก(ไหล) (9.67%) และในจดส ารวจท 6 มพรรณไมน าทพบมากทสด คดเปนรอยละ 11.12 จ านวน 3 ชนด ไดแก แพงพวยน า สาหรายหางกระรอก และ หญาเงยงปา (ตารางท 11)

ตารางท 9 รอยละความถชนดพรรณไมน าทพบในภาพรวม จากการส ารวจในอางเกบน าเขอนล าปาว

ในเดอนมกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

ชนดพรรณไมน า รอยละ สะสม ชนดพรรณไมน า รอยละ สะสม

ผกบง 6.78 6.78 จอก 1.13 81.29 แพงพวยน า 6.21 12.99 สนตะวาใบขาว 1.13 82.42

ผกตบชวา 5.65 18.64 พญารากด า 1.13 83.55

ผกชลอม 5.08 23.72 เฟรน 1.13 84.68

กกสามเหลยม 4.52 28.24 กกสามเหลยมเลก (C. Imbricatus) 1.13 85.81 ผกเปดน า 4.52 32.76 บอน 1.13 86.94

สาหรายหางกระรอก 3.95 36.71 ผกกดเขากวาง 1.13 88.07

หญาเงยงปา 3.95 40.66 นางรกทง 1.13 89.20

ผกเปดไทย 3.95 44.61 หญาแพรกน า 1.13 90.33 ผกแวน 3.38 47.99 หญาหนวดปลาดก 1.13 91.46

๕๙

จอกหหน 2.82 50.81 ใบบวบก 1.13 92.59 หญาหนวดแมว 2.82 53.63 แหนแดง 0.57 93.16

หญาขน 2.82 56.45 บวสาย 0.57 93.73

ตบเตานา 2.26 58.71 สาหรายไฟ 0.57 94.30

ผกกะเฉด 2.26 60.97 สาหรายขาวเหนยว 0.57 94.87 สาหรายเสนดาย 2.26 63.23 ผกปอด 0.57 95.44

กก (ไหล) 2.26 65.49 เอองเพชรมา 0.57 96.01

กกสามเหลยมเลก (C. pilosus) 2.26 67.75 กกสามเหลยม 0.57 96.58

ผกปลาบ 2.26 70.01 หญาคอนกลอง 0.57 97.15 กกทราย 2.26 72.27 กะเมง 0.57 97.72

สนตะวาใบพาย 1.69 73.96 เซงใบมน 0.57 98.29

แหวหม 1.69 75.65 หญาละมาน 0.57 98.86

แหวทรงกระเทยม 1.69 77.34 แกวรกนา 0.57 99.43 แวนแกว 1.69 79.03 ผกแพรว 0.57 100.00

ผกตบไทย 1.13 80.16

๖๐

ตารางท 10 รอยละความถชนดพรรณไมน าทพบ ในการส ารวจในเดอนมกราคม เมษายนและ สงหาคม 2550

ชนดพรรณไมน า มกราคม(ฤดหนาว) เมษายน(ฤดรอน) สงหาคม(ฤดฝน

รอยละ สะสม รอยละ สะสม รอยละ สะสม

ผกตบชวา 4.17 4.17 6.82 6.82 6.55 6.55

ผกตบไทย - 4.17 - 6.82 3.28 9.83

จอกหหน 2.78 6.95 2.27 9.09 3.28 13.11

จอก 1.39 8.34 - 9.09 1.64 14.75

ตบเตานา 2.78 11.12 - 9.09 3.28 18.03

แหนแดง 1.39 12.51 - 9.09 - 18.03

แพงพวยน า 5.55 18.06 4.55 13.64 8.19 26.22

ผกบง 5.55 23.61 9.09 22.73 6.55 32.77 ผกชลอม 2.78 26.39 4.55 27.28 8.19 40.96

ผกกะเฉด 1.39 27.78 - 27.28 4.92 45.88

บวสาย 1.39 29.17 - 27.28 - 45.88

สาหรายหางกระรอก 5.55 34.72 4.55 31.83 1.64 47.52 สาหรายไฟ 1.39 36.11 - 31.83 - 47.52

สาหรายขาวเหนยว 1.39 37.50 - 31.83 - 47.52

สาหรายเสนดาย 4.16 41.66 2.27 34.10 - 47.52

สนตะวาใบพาย 4.16 45.82 - 34.10 - 47.52 สนตะวาใบขาว - 45.82 2.27 36.37 1.64 49.16

พญารากด า 1.39 47.21 2.27 38.64 - 49.16

กก (ไหล) 2.78 49.99 2.27 40.91 1.64 50.8

เฟรน 2.78 52.77 - 40.91 - 50.8 แหวหม - 52.77 2.27 43.18 3.28 54.08

กกสามเหลยม 1.39 54.16 11.37 54.55 3.28 57.36 กกสามเหลยมเลก (C. Imbricatus) - 54.16 - 54.55 3.28 60.64 กกสามเหลยมเลก (C. pilosus) 1.39 55.55 2.27 56.82 3.28 63.92

ผกปอด 1.39 56.94 - 56.82 - 63.92

๖๑

ชนดพรรณไมน า มกราคม(ฤดหนาว) เมษายน(ฤดรอน) สงหาคม(ฤดฝน

รอยละ สะสม รอยละ สะสม รอยละ สะสม

เอองเพชรมา 1.39 58.33 - 56.82 - 63.92 หญาหนวดแมว - 58.33 4.55 61.37 4.92 68.84

บอน - 58.33 - 61.37 3.28 72.12

กกสามเหลยม - 58.33 2.27 63.64 - 72.12

แหวทรงกระเทยม 2.78 61.11 2.27 65.91 - 72.12 หญาขน 1.39 62.50 4.55 70.46 3.28 75.4

ผกปลาบ 2.78 65.28 2.27 72.73 1.64 77.04

ผกเปดไทย 6.94 72.22 2.27 75.00 1.64 78.68

ผกเปดน า 4.16 76.38 6.82 81.82 3.28 81.96 ผกแวน 8.33 84.71 - 81.82 - 81.96

แวนแกว 2.78 87.49 - 81.82 1.64 83.6

หญาคอนกลอง 1.39 88.88 - 81.82 - 83.6

ผกกดเขากวาง 2.78 91.66 - 81.82 - 83.6 กะเมง 1.39 93.05 - 81.82 - 83.6

นางรกทง 1.39 94.44 - 81.82 1.64 85.24

เซงใบมน 1.39 95.83 - 81.82 - 85.24

หญาเงยงปา 1.39 97.22 6.82 88.64 4.92 90.16 หญาละมาน 1.39 98.61 - 88.64 - 90.16

หญาแพรกน า 1.39 100.00 2.27 90.91 - 90.16

หญาหนวดปลาดก - 100.00 2.27 93.18 1.64 91.8

ใบบวบก - 100.00 4.55 97.73 - 91.8

กกทราย - 100.00 2.27 100.00 4.92 96.72

แกวรกนา - 100.00 - 100.00 1.64 98.36

ผกแพรว - 100.00 - 100.00 1.64 100.00

๖๒

ตารางท 11 รอยละความถชนดพรรณไมน าทพบตามจดส ารวจ ในการส ารวจในเดอนมกราคม เมษายน

และสงหาคม 2550

ชนดพรรณไมน า

จดส ารวจท 1 จดส ารวจท 2 จดส ารวจท 3 จดส ารวจท 4 จดส ารวจท 5 จดส ารวจท 6 รอยละ สะสม รอยละ สะสม รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

รอยละ สะสม รอยละ สะสม

ผกตบชวา 7.31 7.31 5.26 5.26 10.34 10.34 9.67 9.67 - - - -

ผกตบไทย 2.44 9.75 - 5.26 - 10.34 - 9.67 3.23 3.23 - -

จอกหหน 2.44 12.19 - 5.26 10.34 20.68 3.23 12.90 - 3.23 - -

จอก 4.88 17.07 - 5.26 - 20.68 - 12.90 - 3.23 - -

ตบเตานา 4.88 21.95 10.55 15.81 - 20.68 - 12.90 - 3.23 - -

แหนแดง - 21.95 - 15.81 - 20.68 3.23 16.13 - 3.23 - -

แพงพวยน า 7.31 29.26 5.26 21.07 6.89 27.57 9.67 25.80 - 3.23 11.12 11.12

ผกบง 7.31 36.57 5.26 26.33 6.89 34.46 9.67 35.47 9.68 12.91 - 11.12

ผกชลอม 4.88 41.45 10.55 36.88 3.45 37.91 9.67 45.14 3.23 16.14 - 11.12

ผกกะเฉด 4.88 46.33 5.26 42.14 - 37.91 3.22 48.36 - 16.14 - 11.12

บวสาย 2.44 48.77 - 42.14 - 37.91 - 48.36 - 16.14 - 11.12

สาหรายหางกระรอก 4.88 53.65 5.26 47.40 - 37.91 - 48.36 3.23 19.37 11.12 22.24

สาหรายไฟ - 53.65 - 47.40 3.45 41.36 - 48.36 - 19.37 - 22.24

สาหรายขาวเหนยว - 53.65 - 47.40 3.45 44.81 - 48.36 - 19.37 - 22.24

สาหรายเสนดาย - 53.65 5.26 52.66 - 44.81 - 48.36 3.23 22.60 7.41 29.65

สนตะวาใบพาย 2.44 56.09 - 52.66 3.45 48.26 - 48.36 3.23 25.83 - 29.65

สนตะวาใบขาว - 56.09 - 52.66 - 48.26 - 48.36 - 25.83 7.41 37.06

พญารากด า - 56.09 - 52.66 3.45 51.71 - 48.36 3.23 29.06 - 37.06

กก (ไหล) - 56.09 5.26 57.92 - 51.71 - 48.36 9.67 38.73 - 37.06

เฟรน 2.44 58.53 - 57.92 - 51.71 3.22 51.58 - 38.73 - 37.06

แหวหม - 58.53 5.26 63.18 3.45 55.16 3.23 54.81 - 38.73 - 37.06

กกสามเหลยม 4.88 63.41 5.26 68.44 3.45 58.61 - 54.81 6.44 45.17 7.41 44.47 กกสามเหลยมเลก (C. Imbricatus)

- 63.41 - 68.44 - 58.61 - 54.81 3.23 48.40 3.70 48.17

กกสามเหลยมเลก (C. pilosus)

2.44 65.85 5.26 73.70 6.89 65.50 - 54.81 - 48.40 - 48.17

๖๓

ชนดพรรณไมน า

จดส ารวจท 1 จดส ารวจท 2 จดส ารวจท 3 จดส ารวจท 4 จดส ารวจท 5 จดส ารวจท 6 รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

รอยละ สะสม

ผกปอด - 65.85 - 73.70 3.45 68.95 - 54.81 - 48.40 - 48.17

เอองเพชรมา 2.44 68.29 - 73.70 - 68.95 - 54.81 - 48.40 - 48.17

หญาหนวดแมว - 68.29 5.26 78.96 3.45 72.40 - 54.81 6.44 54.84 3.70 51.87

บอน - 68.29 - 78.96 - 72.40 3.23 58.04 3.23 58.07 - 51.87

กกสามเหลยม - 68.29 - 78.96 - 72.40 - 58.04 3.23 61.30 - 51.87

แหวทรงกระเทยม 2.43 70.72 - 78.96 - 72.40 - 58.04 - 61.30 7.41 59.28

หญาขน 4.88 75.60 - 78.96 - 72.40 3.22 61.26 6.44 67.74 - 59.28

ผกปลาบ - 75.60 5.26 84.22 - 72.40 - 61.26 6.44 74.18 3.70 62.98

ผกเปดไทย 2.44 78.04 5.26 89.48 3.45 75.85 3.23 64.49 6.44 80.62 3.70 66.68

ผกเปดน า 4.88 82.92 - 89.48 3.45 79.30 9.67 74.16 3.23 83.85 3.70 70.38

ผกแวน 2.44 85.36 5.26 94.74 3.45 82.75 3.23 77.39 3.23 87.08 3.70 74.08

แวนแกว 4.88 90.24 - 94.74 - 82.75 3.23 80.62 - 87.08 - 74.08

หญาคอนกลอง 2.44 92.68 - 94.74 - 82.75 - 80.62 - 87.08 - 74.08

ผกกดเขากวาง 2.44 95.12 - 94.74 - 82.75 3.23 83.85 - 87.08 - 74.08

กะเมง - 95.12 - 94.74 - 82.75 3.23 87.08 - 87.08 - 74.08

นางรกทง - 95.12 - 94.74 3.45 86.20 - 87.08 3.23 90.31 - 74.08

เซงใบมน - 95.12 - 94.74 3.45 89.65 - 87.08 - 90.31 - 74.08

หญาเงยงปา 2.44 97.56 - 94.74 3.45 93.10 3.23 90.31 3.23 93.54 11.12 85.20

หญาละมาน - 97.56 - 94.74 - 93.10 - 90.31 - 93.54 3.70 88.90

หญาแพรกน า - 97.56 - 94.74 - 93.10 3.23 93.54 - 93.54 3.70 92.60

หญาหนวดปลาดก - 97.56 5.26 100.00 - 93.10 - 93.54 - 93.54 3.70 96.30

ใบบวบก - 97.56 - 100.00 - 93.10 3.23 96.77 3.23 96.77 - 96.30

กกทราย 2.44 100.00 - 100.00 3.45 96.55 - 96.77 3.23 100.00 3.70 100.00

แกวรกนา - 100.00 - 100.00 - 96.55 3.23 100.00 - 100.00 - 100.00

ผกแพรว - 100.00 - 100.00 3.45 100.00 - 100.00 - 100.00 - 100.00

๖๔

2. การแพรกระจายชนดพนธของพรรณไมน า

2.1 ดชนความหลากหลาย (diversity index)

ผลการค านวณคาดชนความหลากหลายของพรรณไมน า (diversity index) ในอางเกบ น าเขอนล าปาว (ตารางท 12 และ 13) พบวามคาดชนความหลากหลายของพรรณไมน าตามฤดกาล คาเฉลย 2.63 0.24 เดอนมกราคม (ฤดหนาว) มคาดชนความหลากหลาย 2.75 เดอนเมษายน (ฤดรอน) มคาดชนความหลากหลาย 2.36 และเดอนสงหาคม (ฤดฝน) มคาดชนความหลากหลาย 2.79 เมอพจารณาตามจดส ารวจ พบวาคาดชนความหลากหลายของพรรณไมน าเฉลย 2.30 0.33 โดยจดส ารวจมคาดชนความหลากหลายของพรรณไมน าสงสดไดแกจดส ารวจท 5 มคา 2.80 รองลงมาไดแก จดท 1, 6 , 2, 3 และ 4 มคา 2.62, 2.20, 2.16, 2.03 และ 1.98 ตามล าดบ เมอพจารณาจากคาดชนความหลากหลายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวพบวา ในจดส ารวจท 1-5 มคาอยระหวาง 2-3 หมายถงแหลงน าทมสภาพน าไดรบมลพษเลกนอย (light pollution) สวนในจดส ารวจท 6 พบวามคาดชนความหลากหลายอยระหวาง 1-2 หมายถงแหลงน าทมสภาพน าไดรบมลพษปานกลาง (moderate pollution) (Whitton, 1975)

ตารางท 12 ดชนความหลากหลายของพรรณไมน าตามฤดกาลในอางเกบน าเขอนล าปาว จากการส ารวจเดอนมกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

ฤดกาล เดอน จ านวนชนดพรรณไมน าทพบ ดชนความหลากหลาย

หนาว มกราคม 37 2.75

รอน เมษายน 25 2.36 ฝน สงหาคม 29 2.79

เฉลย SD 2.63 0.24

2.2 การแพรกระจายของพรรณไมน า

การแพรกระจายโดยความหลากหลายและความชกชมของพรรณไมน า โดยการ วเคราะหเปรยบเทยบลกษณะการกระจายตามวธ species abundance distribution (ภาพท 3 ก-ค) โดยการเปรยบเทยบเสนโคงทไดจากความสมพนธของคารอยละสะสมของปรมาณพรรณไมน าในชนดทพบมาก กบการเรยงล าดบในมาตราสวน logarithm ของชนดพรรณไมน าทพบจากมากไปนอยขององคประกอบชนดในแตละฤดกาล พบวาฤดหนาวในจดส ารวจท 1 มการแพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจทมการแพรกระจายของ พรรณไมน ามชนดเดนชดมากทสด คอจดส ารวจท 6 ในฤดรอน ในจดส ารวจท 5 มการแพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจท 1, 2, 3, 4 และ6 มการแพรกระจายของพรรณไมน ามชนดเดนชด ในฤดฝนในจดส ารวจท 1 และ 5 มการ

๖๕

แพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจท 2 มการแพรกระจายของพรรณไมน ามชนดเดนชดมากทสด

ตารางท 13 ดชนความหลากหลายของพรรณไมน าตามจดส ารวจในอางเกบน าเขอนล าปาว จากการ

ส ารวจเดอน มกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

จดส ารวจ จ านวนชนดพรรณไมน าทพบ ดชนความหลากหลาย

1 26 2.62

2 17 2.16

3 22 2.03

4 21 1.98 5 22 2.80

6 17 2.20

เฉลย SD 2.30 0.33

๖๖

ภาพท 3 การแพรกระจายโดยความหลากหลายและความชกชมของพรรณไมน า ในอางเกบน า

เขอนล าปาว จากการส ารวจในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

ST1

ST2

ST3

ST4

ST5

ST6

Cum

ula

tive

Dom

inan

ce%

Species rank

0

20

40

60

80

100

1 10 100

ST1

ST2

ST3

ST4

ST5

ST6

Cum

ula

tive

Dom

inan

ce%

Species rank

0

20

40

60

80

100

1 10 100

ST1

ST2

ST3

ST4

ST5

ST6

Cum

ula

tive

Dom

inan

ce%

Species rank

0

20

40

60

80

100

1 10 100

ก. เดอนมกราคม (ฤดหนาว)

ข. เดอนเมษายน (ฤดรอน)

ค. เดอนสงหาคม (ฤดฝน)

๖๗

2.3 การแพรกระจายของพรรณไมน า โดยการจดกลมความคลายคลงของชนด และ

ปรมาณพรรณไมน า (similarity index)

2.3.1 ดชนความคลายคลง (similarity index)

ผลการศกษาดชนความคลายคลงของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาวมคาเฉลยในภาพรวม 29.40 เมอแบงตามฤดกาล พบดชนความคลายคลงของชนดพรรณไมน าในทกคของจดส ารวจฤดหนาวมคาอยระหวาง 13.45 ถง 71.69 มคาเฉลย 30.62 15.60 ในฤดรอนมคาดชนความคลายคลงอยระหวาง 9.15 ถง 54.53 มคาเฉลย 26.00 13.71 และในฤดฝนมคาดชนความคลายคลงเฉลยอยระหวาง 5.31 ถง 53.08 มคาเฉลย 31.59 14.78 (ตารางท 14, 15, 16 และภาพท 4) ซงจะเหนวาในฤดฝนคาดชนความคลายคลงมากทสด รองลงมาคอฤดหนาว และมคานอยทสดในฤดรอน

ภาพท 4 ดชนความคลายคลงของพรรณไมน า ในอางเกบน าเขอนล าปาว จากการส ารวจในเดอน

มกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

0

10

20

30

40

50

หนาว รอน ฝน

ฤดกาล

ดชนค

วามคลายค

ลง

๖๘

ตารางท 14 ดชนความคลายคลงของพรรณไมน าระหวางจดส ารวจในฤดหนาว ในอางเกบน าเขอนล า

ปาว จากส ารวจในเดอนมกราคม 2550

จดส ารวจ 1 2 3 4 5

2 29.97

3 29.44 16.58

4 56.49 23.23 30.20

5 27.24 71.69 24.15 21.63

6 21.61 40.36 13.45 17.66 35.59

ตารางท 15 ดชนความคลายคลงของพรรณไมน าระหวางจดส ารวจในฤดรอน ในอางเกบน าเขอนล า

ปาว จากส ารวจในเดอนเมษายน 2550

จดส ารวจ 1 2 3 4 5

2 16.93

3 54.53 16.07

4 47.39 14.07 39.81

5 24.37 19.57 28.90 40.43

6 29.03 15.73 13.42 9.15 20.59

ตารางท 16 ดชนความคลายคลงของพรรณไมน าระหวางจดส ารวจในฤดฝน ในอางเกบน าเขอนล าปาว

ในจากส ารวจเดอนสงหาคม 2550

๖๙

จดส ารวจ 1 2 3 4 5

2 46.32

3 53.08 41.18

4 44.28 44.08 47.68

5 30.59 5.31 22.73 25.47

6 23.57 15.25 40.36 11.08 22.91

2.3.2 การวเคราะหการจดกลมของประชาคมพรรณไมน า (Cluster analysis)

จากการศกษาการจดกลมความคลายคลงของพรรณไมน า โดยการวเคราะหดวย วธ Cluster analysis ทระดบคาสมประสทธความคลายคลงกนแบบ Bray-Curtis ทรอยละ 40 ท าการแปลงขอมลดวยวธ logarithm เพอใหขอมลมการกระจายแบบเทาเทยม

จากคาดชนความคลายคลงของพรรณไมน า เมอน ามาใชเกณฑในการจดกลม ความคลายคลงของพรรณไมน าในแตละจดส ารวจตามฤดกาล ทสมประสทธความคลายคลงรอยละ 40 พบวาในเดอนมกราคม (ฤดหนาว) จดกลมได 4 กลม คอ กลมท 1 ประกอบดวย จดส ารวจท 1 และ 4 กลมท 2 ประกอบดวย จดส ารวจท 2 และ 5 กลมท 3 ประกอบดวย จดส ารวจท 3 และกลมท 4 จดส ารวจท 6 ในเดอนเมษายน (ฤดรอน) จดกลมได 4 กลม คอ กลมท 1 ประกอบดวย จดส ารวจท 1, 3 และ 4 กลมท 2 คอ จดส ารวจท 2 กลมท 3 ประกอบดวย จดส ารวจท 5 และกลมท 4 คอ จดส ารวจท 6 ในเดอนสงหาคม จดกลมได 3 กลม คอ กลมท 1 จดส ารวจท 1, 2, 3 และ 4 กลมท 2 จดส ารวจท 5 กลมท 3 จดส ารวจท 6 (ภาพท 5 และ 6) จากการศกษากจกรรมในรอบปของครวเรอนในหมบานรอบอางเกบน าเขอนล าปาวพบวาในจดส ารวจท 1, 3 และ 4 มชมชนและกจกรรมทางการเกษตรจ านวนมาก ท าใหพรรณไมน ามความคลายคลงกน (นภาพรและคณะ, 2553) สวนในจดส ารวจท 2 ชมชนอย ไมหนาแนน มกจกรรมการเกษตรนอย ท าใหมความแตกตางในดานของปรมาณธาตอาหารทลงสแหลงน า ในจดส ารวจท 5 และ 6 มความแตกตางในลกษณะกายภาพของแหลงน าจากจดส ารวจท 1, 2,3 และ 4

๗๐

ภาพท 5 การจดกลมความคลายคลงของชนดของชนดพรรณไมน าแบบ Bray-Curtis ในอางเกบน า

เขอนล าปาว จากการส ารวจเดอนเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

ST

6

ST

2

ST

5

ST

3

ST

1

ST

4

100

80

60

40

20S

imila

rity

ST

2

ST

6

ST

5

ST

4

ST

1

ST

3100

80

60

40

20

0

Sim

ilarity

ST

2

ST

4

ST

1

ST

3

ST

5

ST

6

100

80

60

40

20

Sim

ilarity

ก. เดอนมกราคม (ฤดหนาว)

ข. เดอนเมษายน (ฤดรอน)

ค. เดอนสงหาคม (ฤดฝน)

๗๑

ตารางท 17 คาสมประสทธความคลายคลงของชนดพรรณไมน าตามฤดกาล ในอางเกบน าเขอนล าปาว

จากการส ารวจเดอนมกราคม เมษายนและสงหาคม 2550

ฤดกาล คาสมประสทธ

ความคลายคลง

จ านวนชนดพรรณไมน าท

ระดบความคลายคลงสะสม

รอยละ 90

ชนดทพบเรยงล าดบคารอยละของระดบความ

คลายคลง

(แสดงเฉพาะชนดทมคามากกวารอยละ 4)

ฤดหนาว 47.50 4 ผกตบชวา ผกบง แพงพวยน า กกสามเหลยม

ฤดรอน 38.69 9 แพงพวยน า ผกตบชวา ผกเปดไทย ผกบง

ผกชลอม สนตะวาใบพาย

ผกกดเขากวาง ผกเปดน า

ฤดฝน 44.79 8 แพงพวยน า ผกตบชวา ผกชลอม

ผกกะเฉด ตบเตานา

ST 1

ST 2

ST 3

ST 4

ST 5 ST 6

Stress: .01

ก. เดอนมกราคม (ฤดหนาว)

๗๒

ภาพท 6 การจดกลมความคลายคลงของชนดของชนดพรรณไมน าแบบ MDS ในอางเกบน า

เขอนล าปาว จากการส ารวจเดอนเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550

ST 1

ST 2

ST 3

ST 4

ST 5

ST 6 Stress: .09

ST 1ST 2ST 3

ST 4

ST 5

ST 6 Stress: .01

ข. เดอนเมษายน (ฤดรอน)

ค. เดอนสงหาคม (ฤดฝน)

๗๓

2.3.3 การเปรยบเทยบความคลายคลงและความแตกตางของพรรณไมน าแตละกลม

ดวยวธ similarity percentage (similarity analysis)

การศกษาในแตละฤดกาล พบวาในฤดหนาว พบชนดพรรณไมน ามความ คลายคลงกนทระดบความคลายคลง 47.50 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก ผกตบชวา ผกบง แพงพวยน าและกกสามเหลยม ในฤดรอนพบชนดพรรณไมน ามความคลายคลงกนทระดบความคลายคลง 38.69 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกเปดไทย ผกบง ผกชลอม สนตะวาใบพาย ผกกดเขากวาง และผกเปดน า ในฤดฝนพบชนดพรรณไมน ามความคลายคลงกนทระดบความคลายคลง 44.79 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกชลอม ผกกะเฉด และตบเตานา (ตารางท 17 ภาพท 5 ก-ค) จากผลศกษาพบวาฤดกาลมผลตอชนดและปรมาณพรรณไมน าทพบในอางเกบน าเขอนล าปาว ซงเกดจากปจจยหลายอยาง ไดแก ระดบความลกของน า ปรมาณความเขมของแสง ปรมาณสารอนทรย โดยในฤดหนาวมระดบน าสงจากน าทสะสมมาจากฤดฝน แตอยในชวงทระดบน าก าลงลดลง ฤดรอนระดบน าลดลง และในฤดฝนระดบน าเพมสงขน

๗๔

สรปผลการศกษา

1. โครงสรางของชนดและปรมาณของพรรณไมน า 1.1. การศกษาชนด ปรมาณและการแพรกระจายของพรรณไมน า พบพรรณไมน า 4

ประเภทจ านวน 49 ชนด กลมพรรณไมน าทพบมากชนด ไดแก ประเภทชายน า (Marginal type) 31 ชนด คดเปนสดสวนรอยละ 63.265 ของชนดทพบ ในฤดหนาว พบชนดพรรณไมน ามากทสด คอ จ านวน 37 ชนด รองลงมาคอฤดฝน 29 ชนด และฤดรอน จ านวน 25 ชนด พรรณไมน าทพบในทกชวงเวลา ไดแก ผกตบชวา จอกหหน แพงพวยน า ผกบง ผกชลอม สาหรายหางกระรอก กก(ไหล) กกสามเหลยม กกสามเหลยมเลก หญาขน ผกปลาบ ผกเปดไทย ผกเปดน า หญาเงยงปา

1.2 พรรณไมน ามปรมาณเฉลย 301.12 กรมตอตารางเมตร โดยเปนพรรณไมน าประเภท ลอยน ามากทสด พบปรมาณ 166.55 กรมตอตารางเมตร คดเปนสดสวนรอยละ 55.31 พรรณไมน าทพบปรมาณมาก 10 อนดบแรก ไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกบง สาหรายขาวเหนยว ตบเตานา กกสามเหลยม สาหรายหางกระรอก หญาแพรกน า ผกชลอม และผกเปดไทย ตามล าดบ

1.3 การศกษารอยละความถของการพบชนดพรรณไมน า โดยค านวณเปนรอยละความถ ของการพบชนดของพรรณไมน าในแตละชนด ในภาพรวมจากการเกบตวอยาง โดยการส ารวจจาก 6 จดส ารวจ ในเดอนมกราคม เมษายน และสงหาคม 2550 พบวา รอยละความถในการพบพรรณไมน า 6 อนดบแรก คอ ผกบง แพงพวยน า ผกตบชวา ผกชลอม กกสามเหลยม ผกเปดน า

2. การแพรกระจายชนดพนธของพรรณไมน า

2.1 คาดชนความหลากหลายของพรรณไมน าในอางเกบน าเขอนล าปาว มคาเฉลย 2.63 0.24 โดยฤดรอน มคานอยทสดคอ 2.36 ฤดทมคามากทสดคอ ฤดฝน มคา 2.79 เมอพจารณาตามจดส ารวจมคาเฉลย 2.30 0.33 โดยจดส ารวจทมคาดชนความหลากหลายมากทสด คอ จดส ารวจท 5 มคา 2.80 จดส ารวจทมคาดชนความหลากหลายนอยทสดคอจดส ารวจท 6 มคา 1.70

2.2 การแพรกระจายของพรรณไมน า โดยการวเคราะหเปรยบเทยบลกษณะการกระจาย ตามวธ species abundance distribution ฤดหนาวในจดส ารวจท 1 มการแพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจทมการแพรกระจายของพรรณไมน ามชนดเดนชดเจนมากทสด คอจดส ารวจท 6 ในฤดรอนในจดส ารวจท 5 มการแพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจท 1, 2, 3, 4 และ6 มการแพรกระจายของพรรณไมน ามชนดเดนชดเจน ในฤดฝนในจดส ารวจท 1 และ 5 มการแพรกระจายของพรรณไมน าใกลเคยงกนมากทสด ในจดส ารวจท 2 มการแพรกระจายของพรรณไมน ามชนดเดนชด ในการแพรกระจายของพรรณไมน าทมชนดเดนชดมากเกนไปไมด เนองจากจะมความจ าเพาะตอสงมชวตเพยงชนดใดชนดหนงเฉพาะ การแพรกระจายของพรรณไมน าอยางสม าเสมอใกลเคยงกนจะเหมาะกบสตวน าหลายชนดทจะมโอกาสในการเจรญเตบโตไดดเทากน

๗๕

2.3 คาดชนความคลายคลงของพรรณไมน า โดยการจดกลมความคลายคลงของชนดและ ปรมาณพรรณไมน า เมอพจารณาตามฤดกาลมคาเฉลย 29.40 พบดชนความคลายคลงของชนดพรรณไมน าในทกคของจดส ารวจฤดหนาวมคาอยระหวาง 13.45 ถง 71.69 มคาเฉลย 30.62 15.60 ในฤดรอนมคาดชนความคลายคลงอยระหวาง 9.15 ถง 54.53 มคาเฉลย 26.00 13.71 และในฤดฝนมคาดชนความคลายคลงเฉลยอยระหวาง 5.31 ถง 53.08 มคาเฉลย 31.59 14.78 (ตารางท 14, 15, 16 และภาพท 4) ซงจะเหนวาในฤดฝนคาดชนความคลายคลงคามากทสด รองลงมาคอฤดหนาว และมคานอยทสดในฤดรอน ผลการจดกลมความคลายคลงของพรรณไมน า โดยการวเคราะหดวยวธ cluster analysis ทระดบคาสมประสทธความคลายคลงกนแบบ Bray-Curtis ทรอยละ 40 พบวาในฤดหนาว พบชนดพรรณไมน ามความคลายคลงกนทระดบความคลายคลง 47.50 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก ผกตบชวา ผกบง แพงพวยน าและกกสามเหลยม ในฤดรอนพบชนดพรรณไมน ามความคลายคลงกนทระดบความคลายคลง 38.69 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกเปดไทย ผกบง ผกชลอม สนตะวาใบพาย ผกกดเขากวาง และผกเปดน า ในฤดฝนพบชนดพรรณไมน ามความคลายคลงกนทระดบความคลายคลง 44.79 โดยมพรรณไมน าทพบคลายคลงกนไดแก แพงพวยน า ผกตบชวา ผกชลอม ผกกะเฉด และตบเตานา

๗๖

ผลผลตท 3 เกษตรกรไดรบการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ กจกรรม สนบสนนโครงการพฒนาอนเนองมาจากพระราชด าร ดาเนนการผลผลตพนธสตวนาทองถน ปลอยลงสแหลงนาธรรมชาต เพอปองกนการสญพนธของสตวนาหายาก คงความหลากหลายและสรางความยงยนของทรพยากรประมง ใหเปนแหลงอาหารและแหลงรายไดทสาคญของประชาชน โดยศนยฯ ไดรบงบประมาณในการผลตพนธสตวนาทองถน จานวน 1 ลานตว

๗๗

กจกรรม ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน วตถประสงค 1. เปนศนยเครอขายใหบรการความรเทคโนโลยดานการประมงแกเกษตรกรและผทสนใจ ทงในพนทรบผดชอบและเกษตรกรทมาดงานจากตางพนท 2. เปนศนยกลางแลกเปลยนความร ภมปญญาทองถนและประสบการณ ทงบคลากรภาครฐ

และประชาชนทวไป

๗๘

ผลผลตท 4 การจดการใหเกดผลผลตสตวนาในแหลงนาธรรมชาต กจกรรม ผลตพนธสตวนา 1. การเพมผลผลตสตวนาลงสแหลงนาธรรมชาต

ในป 2554 ศนยฯ ไดรบงบประมาณในการผลตพนธสตวนาจานวนทงสน 23 ลานตว โดยการผลตพนธสตวนาทมคณภาพ และปลอยลงสแหลงนาเพอเปนแหลงอาหารและรายไดแกชมชน

๗๙

2. การประเมนปรมาณสตวน าตอหนวยลงแรงประมงในแหลงน าจด 1. แหลงน า หนองฤกษ

1.1 ขอมลหมบาน

บานหวทราย หมท 12 ตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม จงหวดหนองคาย ตงอยทางทศตะวนออกของอาเภอศรเชยงใหม หางจากอาเภอศรเชยงใหม ประมาณ 4 กโลเมตร อาณาเขตทางทศเหนอตดกบหมท 11 บานหวทราย ตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม ทศใตตดกบบานกองนาง ตาบลกองนาง อาเภอทาบอ ทศตะวนออกตดกบแมนาโขง และทศตะวนตกตดกบหนองบว หมท 12 บานหวทราย ตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม หมบานหวทราย มสภาพพนทโดยทวไปเปนทดอน มแหลงนาสาคญคอแมนาโขง มความกวางเฉลย 1,500 เมตร ความยาวประมาณ 2,000 เมตร เปนแหลงประมงทสาคญของหมบาน และยงใชนาจากแมนาโขงในการเกษตรอนๆอกเชน การทาสวนมะเขอเทศ พรก มนและขาวโพด นอกจากนยงใชนาจากนาใตดนซงอยลกลงไปประมาณ 36 เมตร ในการสาธารณปโภคและอตสาหกรรมขนาดเลก คอการผลตแผนยอเพอใชทาเสนกวยเตยว

หมบานหวทรายประกอบดวยครวเรอนจานวน 260 ครวเรอน จานวนประชากรทงหมด 1,200 คน ประกอบดวยประชากรเพศชาย 500 คน และประชากรเพศหญง 700 คน ประชากรทงหมดนบถอศาสนาพทธ ประเพณทสาคญคองานบญเดอน 4 ราษฎรประกอบอาชพหลกคอ ทานา สาหรบอาชพรอง ไดแก การเพาะเลยงปลา และ เลยงสตว พบราษฎรประกอบอาชพทาแผนยอเปนอาชพเสรม ราษฎรมรายไดเฉลย 40,000 บาทตอครวเรอนตอป โดยมพนททาการเกษตรเฉลย 5 ไรตอครวเรอน ซงพนทเหลานรอยละ 90 เปนพนทของตนเอง สวนอกรอยละ 10 เปนการเชาพนท

1.2 สภาพพนทแหลงน า

แหลงนาหนองฤกษ ตงอยบานหวทราย หมท 12 ตาบลพานพราว อาเภอศรเชยงใหม จงหวดหนองคาย มพนท 31 ไร ความลกเฉลยของแหลงนา 3.5 เมตร มวตถประสงคเพอใชในการเพาะปลก แหลงรบนาจาก โครงการชลประทานหวยโมง และนาฝน

พนทองนาของแหลงนาหนองฤกษประกอบดวยดนเหนยว มวชพชจาพวกบวขนเลกนอย สวนมากจะเปนหญาทขนตามรมตลง ในระหวางชวงเดอนกรกฎาคม-ตลาคมซงเปนชวงหนาฝน จะมฝนตกชกทาใหระดบนาในแหลงนานเพมสงขน ประมาณ 4 เมตร สวนชวงเดอนมนาคม-มถนายนจะเปนชวงฤดแลงทหนองฤกษมระดบนาตาสดประมาณ 2 เมตร

การบรหารจดการทรพยากรและการใชประโยชนแหลงนา แหลงนาหนองฤกษเปนแหลงนาทตงอยหางจากหมบานประมาณ 300 เมตร ราษฎรในหมบานไดทาการบรหารและจดการแหลงนานโดยมการปลอยพนธปลานาจดตงแตป พ.ศ. 2546-2548 มการปลอยปลานล ปลาตะเพยน ปลานวลจนทรเทศ รวมแลวปละ 100,000 ตวเพอเปนแหลงอาหารโปรตนและแหลงเงนทนในการพฒนาหมบาน โดยทกปจะมการขาย

๘๐

บตรตกปลา และในบางปจะขายเหมาใหกบเอกชน นามาซงรายไดของหมบานเปนอยางมาก ชาวบานหวทรายไดจดตงคณะกรรมการแหลงนาประจาหมบานเพอดแลและรกษาหนองฤกษ ซงประกอบดวย ผใหญบานและอนๆรวม 10 คน ตงกฏระเบยบและตดปายไววา “หามจบสตวนา ฝาฝนปรบ 1,000 บาท” ในดานการใชประโยชนจากหนองฤกษ ไดอนญาตใหใชนาโดยการสบขนเพอทาการเพาะเลยงสตวนา และปลกผกสวนครว

ภาพท 1 แสดงทตง หนองฤกษ (ทมา: www.google.earth.com) ตารางท 1 ขอมลผลจบและการปลอยพนธสตวนา ป ชนดปลาปลอย จานวน

(ตว)

ผลจบปลา

(กก.)

มลคา

(บาท)

2546 นล,ตะเพยน,นวลจนทรเทศ 100,000

2547 นล,ตะเพยน,นวลจนทรเทศ 100,000

2548 นล,ตะเพยน,นวลจนทรเทศ 100,000

2549 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ,นวลจนทรเทศ 50,000

2550 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ,นวลจนทรเทศ 50,000

2551 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ,นวลจนทรเทศ 30,000

๘๑

2552 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ, กระแห 30,000

2553 นล,ตะเพยนขาว,ยสกเทศ 30,000 1,375 55,000

2554 นล,ตะเพยนขาว,นวลจนทร,ยสกเทศ 30,000

การดาเนนโครงการบรหารและจดการแหลงนาน กาหนดใหมการจดตงคณะกรรมการ (ราษฎรใน

หมบาน) เพอใหมสวนรวมในการดาเนนโครงการ เชน รวมกนดแลแหลงนารวมทงประสานและใหความรวมมอกบเจาหนาท ในการจดบนทกขอมลการใหอาหารปลาตลอดทงการจดการบารงรกษารวมทงปรบปรงแหลงนาใหอยในสภาพทเหมาะสมตอการอนบาลและเลยงปลา ทงนเพอใหบรรลวตถประสงคของโครงการฯ โดย คณะกรรมการ ประจาป 2554 ประกอบดวย

ชอ-นามสกล ทอย 1. นายประดษฐ ศรบตรด 212 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม ประธาน 2. นายอรณ สมรน 125 ม.11 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม รองประธาน 3. นางกองแพง ขจร 224 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม เหรญญก 4. นายหนส อนทวงษ 56 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 5. นายประสทธ โพธมล 240 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 6. นายวชย ศรบตรด 75/1 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 7. นายชาตร บตรนนท 159 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 8. นายเดช ชาวชายโขง 184 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 9. นางพสมย กลยารตน 244 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ 10. นายคอนส ทมคาม 27 ม.12 ต.พานพราว อ.ศรเชยงใหม กรรมการ

1.3 การอนบาลลกปลาในหนองฤกษ ป 2554

2.3.1 การสรางกระชง ดวยวสดผาขนาดมงสฟา ขนาดความกวาง 5 เมตร ความยาว 8 เมตร ความลกของกระชง 1.20 เมตร (จานวน 4 กระชง)

2.3.2 การปลอยลกปลาอนบาล ชนดปลาทปลอย ปลานล ปลาตะเพยน ปลายสกเทศ นวลจนทรเทศ ปลอยชนดละ 75,000 ตว รวม 30,000 ตว

2.3.3 การใหอาหารขณะอนบาลในกระชง ใหอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนา สาหรบปลากนพชโปรตนไมนอยกวา 18% ใหวนละ 2 ครง เวลา 9.00 น. และ 15.00 น.

2.3.4 ระยะเวลาการอนบาล 45 วน 2.3.5 อตรารอด และขนาดความยาวและนาหนก (จากการสมนบ)

๘๒

ตารางท 2 ชนด ขนาด อตรารอด ของปลากอนอนบาลและหลงอนบาล ในหนองฤกษ

ชนด

แรกปลอย หลงอนบาล การเจรญเตบโต

อตรา

รอด(%)

ความยาว นาหนก ความยาว นาหนก

ความยาว

นาหนก

เฉลย(มม) เฉลย(กรม) เฉลย(มม)

เฉลย

(กรม)

นล 2.84 0.38 3.95 1.10 1.11 0.71 63.1

ตะเพยนขาว 3.18 0.40 5.99 4.40 2.82 4.01 69.5

ยสกเทศ 3.95 0.57 6.12 2.50 2.17 1.94 72.7

นวลจนทรเทศ 3.22 0.79 5.80 1.76 2.58 0.97 70.3

1.4 การบรหารจดการแหลงน า จากการประชมคณะกรรมการบรหารแหลงนามมตในทประชมเหนชอบให หามจบปลาหากฝาฝนปรบเปนเงน 1,000 บาท 1.5 คณภาพน า

1.5.1 ผลการวเคราะหนาครงท 1 วนท 23 ธนวาคม 2553 ตารางท 3 ผลการวเคราะหคณภาพนาในหนองฤกษครงท 1 วนท 23 ธนวาคม 2553

พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย

อณหภมอากาศ (C0) 24.1 24.1 24.1 24.1

อณหภมนา (C0) 23.7 23.8 23.7 23.73

ความโปรงแสง (Cm) 50 60 60 56.67

ระดบนา (Cm) 1.8 1.9 1.8 1.83

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - -

ความเปนดาง (mg/L) 102 102 102 102

ความกระดาง (mg/L) 80 80 80 80

ความเปนกรดเปนดาง 7.68 7.70 7.71 7.70

๘๓

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4

คลอโรฟลล เอ (mg/L) - - - -

1.5.2 ผลการวเคราะหนาครงท 2 วนท 21 เมษายน 2554

ตารางท 4 ผลการวเคราะหคณภาพนาในหนองฤกษครงท 2 วนท 21 เมษายน 2554

พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย

อณหภมอากาศ (C0) 29.2 29.2 29.2 29.2

อณหภมนา (C0) 27.8 27.2 26.9 28.33

ความโปรงแสง (Cm) 7.67 7.58 7.78 7.68

ระดบนา (Cm) 1.2 1 1.2 1.13

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - -

ความเปนดาง (mg/L) 85 85 85 85

ความกระดาง (mg/L) 80 80 80 80

ความเปนกรดเปนดาง 7.67 7.58 7.78 7.68

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4

คลอโรฟลล เอ (mg/L) - - - -

1.5.3 ผลการวเคราะหนาครงท 3 วนท 3 สงหาคม 2554

ตารางท 5 ผลการวเคราะหคณภาพนาในหนองฤกษครงท 3 วนท 3 สงหาคม 2554 พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย

อณหภมอากาศ (C0) 26.2 26.2 26.2 26.2

อณหภมนา (C0) 26.5 26.5 26.5 26.5

ความโปรงแสง (Cm) 40 50 40 43.33

๘๔

ระดบนา (Cm) 1.8 1.9 1.8 1.83

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - -

ความเปนดาง (mg/L) 102 102 102 102

ความกระดาง (mg/L) 70 70 60 66.67

ความเปนกรดเปนดาง 7.8 8.0 7.9 7.9

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4

คลอโรฟลล เอ (mg/L)

1.6 การประเมนผลจบปลาในแหลงน า

1.6.1 ผลการประเมน ครงท 1 กอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553 จบปลาไดทงหมด 16 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ

2,663.68 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 20 มลลเมตร มผลจบสงสดเฉลย

1986.67 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 55, 70, 40 , 90และ 30

มลลเมตร มผลจบ 1983.33, 1648.13, 1065.00, 866.67 , และ 441.25 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตร

ตอคน โดยปลาตะเพยนขาว มผลจบสงสด 6,230.14 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดง

รายละเอยดตามตารางท 6 และ 7

ตารางท 6 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษจากการสมตวอยางกอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซา1 ซา 2 ซา 3 เฉลยกอน

ปลอย

ชนด

20 2777.78 1195.56 - 1986.67 8

30 672.50 210.00 - 441.25 7

40 410.00 1720.00 - 1065.00 4

๘๕

55 81.67 3885.00 - 1983.33 5

70 5.00 3291.25 - 1648.13 4

90 55.56 1677.78 - 866.67 2

เฉลย (รวม) 4002.50 11979.58 - 7991.04 16

หมายเหต เนองจากหนองฤกษเปนแหลงนาขนาดเลก คณะกรรมการแหลงนาหมบานอนญาตใหใชขายได

เพยง 2 ชด ตารางท 7 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองฤกษ จากการสมตวอยางกอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553

กอนปลอย ขนาดชองตา(มลลเมตร)

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90 รวม

กระดนาง 1591.11 632.50 2102.00 0.00 0.00 0.00 4352.61

กระทงเหว 120.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 120.00

กระแห 0.00 0.00 6.00 258.33 0.00 242.22 506.56

แขยงขางลาย 0.00 0.00 6.00 0.00 0.00 0.00 6.00

ซวแกว 355.56 57.50 0.00 0.00 0.00 0.00 413.06

ซวอาว 164.44 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 164.44

ตะเพยนขาว 97.78 7.50 0.00 2270.00 2363.75 1491.11 6230.14

ตะเพยนทราย 26.67 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 26.67

นวลจนทรเทศ 0.00 110.00 0.00 0.00 381.25 0.00 491.25

แปนแกว 1426.67 60.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1486.67

แปบ 191.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 191.11

ยสกเทศ 0.00 0.00 0.00 5.00 287.50 0.00 292.50

๘๖

สรอยขาว 0.00 0.00 16.00 1205.00 263.75 0.00 1484.75

สลาด 0.00 0.00 0.00 228.33 0.00 0.00 228.33

สลด 0.00 5.00 0.00 0.00 0.00 0.00 5.00

ไสตนตาขาว 0.00 10.00 0.00 0.00 0.00 0.00 10.00

รวม 3973.33 882.50 2130.00 3966.67 3296.25 1733.33 15982.08

1.6.2 ผลการประเมน ครงท 2 หลงปลอยพนธสตวนา วนท 21 เมษายน 2554

จบปลาไดทงหมด 25 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ 9,426.98 กรม ตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 20 มลลเมตร มผลจบสงสด 6977.78 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 55, 30 , 90 , 70 และ 40 มลลเมตร มผลจบ 6690.83, 5061.11, 3272.22, 3175.00และ 3104.00 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยปลา ตะเพยนขาว มผลจบสงสด 13,098.36 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดงรายละเอยดตามตารางท 7 และ 8 ตารางท 8 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษ จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 21 เมษายน 2554

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซา1 ซา 2 ซา 3 เฉลยหลง

ปลอย 1

ชนด

20 6964.44 6961.11 - 6977.78 10

30 3952.22 6170.00 - 5061.11 14

40 3390.00 2818.00 - 3104.00 9

55 3691.67 9690.00 - 6690.83 10

70 1315.00 4035.00 - 3175.00 10

๘๗

90 2193.33 4351.11 - 3272.22 5

เฉลย (รวม) 22506.67 34055.22 - 28280.94 25

หมายเหต เนองจากหนองฤกษเปนแหลงนาขนาดเลก คณะกรรมการแหลงนาหมบานอนญาตใหใชขายไดเพยง 2 ชด

ตารางท 9 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองฤกษ จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 21 เมษายน 2554

หลงปลอย1 ขนาดชองตา(มลลเมตร)

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90 รวม

กดเหลอง 0.00 0.00 0.00 863.3 0.00 0.00 863.33

กระดนาง 2484.44 4522.50 3752.00 946.67 1103.75 0.00 12929.36

กระดหมอ 257.78 42.50 0.00 0.00 0.00 0.00 300.28

กระทงเหว 368.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 368.89

กระแห 0.00 0.00 0.00 4638.33 148.75 253.33 5040.42

กราย 0.00 0.00 0.00 215.00 133.75 253.33 938.75

จงจอก 128.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 128.89

ชะโอน 0.00 0.00 0.00 0.00 126.25 0.00 126.25

ซวแกว 333.33 85.00 128.00 0.00 0.00 0.00 546.33

ซวอาว 1222.22 62.22 0.00 0.00 0.00 0.00 1284.44

ตะเพยนขาว 0.00 2167.00 956.00 2796.67 2153.75 5024.44 13098.36

ตะเพยนทราย 315.56 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 315.56

นวลจนทรเทศ 0.00 757.50 208.00 266.67 303.75 0.00 1535.92

นล 0.00 0.00 0.00 320.00 0.00 204.44 524.44

บ 0.00 525.00 0.00 0.00 742.50 0.00 1267.50

๘๘

แปนแกว 8706.67 27.50 100.00 0.00 0.00 0.00 8834.17

ยสกเทศ 0.00 600.00 200.00 36.67 0.00 0.00 836.67

สรอยขาว 0.00 0.00 0.00 1600.00 887.75 0.00 2483.75

สลาด 0.00 65.00 140.00 1698.33 523.75 472.22 2899.31

ไสตนตาขาว 0.00 0.00 610.00 0.00 230.00 0.00 840.00

หนาหมอง 0.00 235.00 0.00 0.00 0.00 0.00 235.00

หมอ 0.00 105.00 0.00 0.00 0.00 0.00 105.00

หมอชางเหยยบ 0.00 157.50 294.00 0.00 0.00 0.00 451.50

หลด 97.78 770.00 0.00 0.00 0.00 0.00 867.78

รวม 13955.56 10122.22 6208.00 13381.67 6350.00 6544.44 56561.89

1.6.3 ผลการประเมน ครงท 3 หลงปลอยพนธสตวนา วนท 2 สงหาคม 2554

จบปลาไดทงหมด 17 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ 9,259.17 กรม ตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 7 0 มลลเมตร มผลจบสงสด 7418.75 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 55, 90 , 20 ,40 และ 30 มลลเมตร มผลจบ 7158.33, 3753.89, 3597.78 และ 3460.00 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยปลาตะเพยนขาวมผลจบสงสด 13273.53 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดงรายละเอยดตามตารางท 9 และ 10

ตารางท 10 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษ จากการ สมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 2 สงหาคม 2553

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซา1 ซา 2 ซา 3 เฉลยหลง

ปลอย

ชนด

20 1911.11 5284.44 - 3597.78 6

30 1257.50 3520.00 - 2388.75 11

๘๙

40 4024.00 2896.00 - 3460.00 10

55 7431.67 6885.00 - 7158.33 9

70 10220.30 4617.50 - 7418.75 7

90 2304.44 5203.33 - 3753.89 4

เฉลย (รวม) 27148.72 28406.28 - 27777.50 17

หมายเหต เนองจากหนองฤกษเปนแหลงนาขนาดเลก คณะกรรมการแหลงนาหมบานอนญาตใหใชขายได

เพยง 2 ชด

๙๐

ตารางท 11 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตางๆ ใน หนองฤกษ จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 2 สงหาคม 2554

หลงปลอย 2

ขนาดชองตา (มลลเมตร)

20 30 40 55 70 90 รวม

กดเหลอง 0.00 0.00 0.00 0.00 1226.25 0.00 1226.25

กระดนาง 1097.78 795.00 682.00 873.33 0.00 0.00 3448.11

กระดหมอ 0.00 0.00 80.00 0.00 0.00 0.00 80.00

กระแห 0.00 0.00 0.00 368.33 170.00 0.00 538.33

ซวแกว 502.22 85.00 24.00 0.00 0.00 0.00 611.22

ซวอาว 1168.89 200.00 86.00 0.00 0.00 0.00 1454.89

ตะเพยนขาว 0.00 27.50 1802.00 2800.00 4826.25 3817.78 13273.53

ตะเพยนทราย 257.78 0.00 77.50 0.00 0.00 0.00 335.28

นวลจนทรเทศ 0.00 0.00 2754.00 5738.33 420.00 1402.22 10314.56

แปนแกว 4111.11 335.00 30.00 0.00 0.00 0.00 4476.11

แปบ 0.00 1575.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1575.00

ยสกเทศ 0.00 837.50 940.00 2985.00 1380.00 0.00 6142.50

สรอยขาว 0.00 580.00 242.00 1245.00 6247.50 1760.00 10074.50

สลาด 0.00 0.00 0.00 90.00 567.50 527.78 1185.28

ไสตนตาขาว 57.78 185.00 154.00 115.00 0.00 0.00 511.78

หนาหมอง 0.00 0.00 206.00 0.00 0.00 0.00 206.00

หมอชางเหยยบ 0.00 0.00 0.00 101.67 0.00 0.00 101.67

รวม 7195.56 4777.50 6920.00 14316.67 14837.50 7507.78 55555.00

๙๑

ตารางท 12 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองฤกษ.จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา(คาเฉลย2 ครง)วนท 21 เม.ย.และ 2 ส.ค.54

เฉลยหลงปลอย ขนาดชองตา(มลลเมตร)

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90 รวม

กดเหลอง 0.00 0.00 0.00 863.33 1226.25 0.00 2089.58

กระดนาง 3582.22 5317.50 4254.00 1820.00 1103.75 0.00 1607747

กระดหมอ 257.78 122.50 0.00 0.00 0.00 0.00 380.28

กระทงเหว 368.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 368.89

กระแห 0.00 0.00 0.00 5006.67 318.75 253.33 5578.75

กราย 0.00 0.00 0.00 215.00 133.75 590.00 938.75

จงจอก 128.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 128.89

ชะโอน 0.00 0.00 0.00 0.00 126.25 0.00 126.25

ซวแกว 835.56 170.00 152.00 0.00 0.00 0.00 1157.56

ซวอาว 2391.11 262.22 86.00 0.00 0.00 0.00 2379.33

ตะเพยนขาว 0.00 2195.00 2758.00 5596.67 6980.00 8842.22 26371.89

ตะเพยนทราย 573.33 77.50 0.00 0.00 0.00 0.00 650.83

นวลจนทรเทศ 0.00 757.50 2962.00 6005.00 723.75 1402.22 11850.47

นล 0.00 0.00 0.00 320.00 0.00 204.44 524.44

บ 0.00 525.00 0.00 0.00 742.50 0.00 1267.50

แปนแกว 12817.78 362.50 130.00 0.00 0.00 0.00 13310.28

แปบ 40.00 1575.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1615.00

ยสกเทศ 0.00 1437.50 1140.00 3021.67 1380.00 0.00 6979.17

สรอยขาว 0.00 580.00 242.00 2845.00 7131.25 1760.00 12558.25

สลาด 0.00 65.00 140.00 1788.33 1091.25 1000.00 4084.58

๙๒

ไสตนตาขาว 57.78 185.00 764.00 115.00 230.00 0.00 1351.78

หนาหมอง 0.00 235.00 206.00 0.00 0.00 0.00 441.00

หมอ 0.00 105.00 0.00 0.00 0.00 0.00 105.00

หมอชางเหยยบ 0.00 157.50 294.00 101.67 0.00 0.00 553.17

หลด 97.78 770.00 0.00 0.00 0.00 0.00 867.78

รวม 21151.11 14899.72 13128.00 27698.33 21187.50 14052.22 112116.89

1.7 สรปผลจบในแหลงน าเปรยบเทยบกอนปลอยและหลงปลอย

จากการประเมนผลจบสตวนากอนปลอยและหลงปลอย ในหนองฤกษ พบวากอนปลอยพนธสตวนามผลจบ 15982.08 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน และผลจบเฉลยหลงปลอยพนธสตวนามผลจบ 56058.44 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน แสดงวาการปลอยพนธสตวนาในหนองฤกษ มผลจบเพมขนรอยละ 250.76 (เฉลยหลงปลอย-กอนปลอย) /กอนปลอย*100) มรายละเอยดดงตารางท 11 และ 12 ภาพท 2, 3 และ 4 ตารางท 13 เปรยบเทยบประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษ จากการสมตวอยาง กอนและหลงปลอยพนธสตวนา

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) กอน

ปลอย

หลงปลอย

1

หลงปลอย

2

เฉลยหลง

ปลอย

เพมขน

(รอยละ)

20 3973.33 13955.56 7195.56 10575.56 166.16

30 882.50 10122.22 4777.50 7449.861 744.18

40 2130.00 6208 6920.00 6564 208.17

55 3966.67 13381.67 14316.67 13849.17 249.14

70 3296.25 6350 14837.50 10593.75 221.39

๙๓

90 1733.33 6544.444 7507.78 7026.111 305.35

เฉลย 15982.08 56561.89 55555.00 56058.44 250.76

ภาพท 2 เปรยบเทยบประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษ จากการ

สมตวอยาง กอนและหลงปลอยพนธสตวนา

0.00

2000.00

4000.00

6000.00

8000.00

10000.00

12000.00

14000.00

16000.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e 100 ตรม

/คน

ขนาดตา(ซม)

เปรบเทยบปรมาณสตวน ากอนปลอยและหลงปลอย

กอน

หลง

๙๔

ภาพท 3 ชนดสตวน าทจบไดจากเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษ จากการสมตวอยาง กอนปลอยพนธสตวน า

0.00

500.00

1000.00

1500.00

2000.00

2500.00

3000.00

3500.00

4000.00

4500.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e 1

00

ตรม

/คน

ขนาดตา(ซม)

ชนดปลาทส ารวจพบกอนการอนบาล

ไสตนตาขาว

สลด

สลาด

สรอยขาว

ยสกเทศ

แปบ

แปนแกว

นวลจนทรเทศ

ตะเพยนทราย

ตะเพยนขาว

ซวอาว

ซวแกว

แขยงขางลาย

กระแห

กระทงเหว

กระดนาง

๙๕

ภาพท 4 ชนดสตวน าทจบไดจากเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองฤกษจากการสมตวอยาง หลง ปลอยพนธสตวน า

0.00

5000.00

10000.00

15000.00

20000.00

25000.00

30000.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e กรม

/100 ตร

ม./คน

ขนาดตา(ซม)

ชนดสตวน าทส ารวจพบหลงปลอย

หลด

หมอชางเหยยบ

หมอ

หนาหมอง

ไสตนตาขาว

สลาด

สรอยขาว

ยสกเทศ

แปบ

แปนแกว

บ

นล

นวลจนทรเทศ

ตะเพยนทราย

ตะเพยนขาว

ซวอาว

ซวแกว

ชะโอน

จงจอก

กราย

กระแห

กระทงเหว

กระดหมอ

กระดนาง

กดเหลอง

๙๖

1.8 สรปปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ การประเมนปรมาณสตวนาในหนองฤกษป งบประมาณ 2554 จะพบวา ในการประเมนกอนปลอยพนธสตวนามคาการประเมนทนอยเนองจาก เมอป 2553 มการใชอวนลากปลาจากหนองฤกษขนมาจาหนายหารายได เพอสรางสงสาธารณประโยชนใหกบหมบาน และพบวาผลการประเมนครงท 2 และครงท 3 มคาการประเมนสงขน หลงจากมการปลอยพนธสตวนา และปลาขนาดเลกทเหลอรอดจากการลากอวนเพอจาหนายเมอป 2553 มการเจรญเตบโตขน ทาใหคาการประเมนปรมาณสตวนามคาสงเพมขน

๙๗

2. แหลงน า หนองหวาย

2.1 ขอมลหมบาน

บานอมเยน หมท 5 ตาบลนาโมง อาเภอทาบอ จงหวดหนองคาย ตงอยทางทศตะวนตกของอาเภอทาบอ หางจากอาเภอทาบอ ประมาณ 8 กโลเมตร มสภาพพนทโดยทวไปเปนทราบลม มแหลงนาสาคญคอหวยโมง มความกวางเฉลย 30-50 เมตร ความยาวประมาณ 2,000 เมตรและหวยคอม มความกวางเฉลย 5 เมตร ความยาวเฉลย 5,000 เมตร เปนแหลงประมงทสาคญของหมบาน นอกจากนยงใชนาจากนาใตดนซงอยลกลงไปประมาณ 25 เมตร ในการอปโภคและบรโภค

หมบานอมเยน ประกอบดวยครวเรอนจานวน 158 ครวเรอน จานวนประชากรทงหมด 950 คน ประกอบดวยประชากรเพศชาย 508 คน และประชากรเพศหญง 442 คน ประชากรทงหมดนบถอศาสนาพทธ ประเพณทสาคญคองานบญเดอน 4 ราษฎรประกอบอาชพหลกคอ ทานา สาหรบอาชพรอง ไดแก รบจาง และเลยงสตวนา ราษฎรมรายไดเฉลย 40,000 บาทตอครวเรอนตอป โดยมพนททาการเกษตรเฉลย 15 ไรตอครวเรอน ซงพนทเหลานรอยละ 80 เปนพนทของตนเอง สวนอกรอยละ 20 เปนการเชาพนท

2.2 สภาพพนทแหลงน า

แหลงนาหนองหวาย ตงอยบานอมเยน หมท 5 ตาบลนาโมง อาเภอทาบอ จงหวดหนองคาย มพนท 105 ไร ความลกเฉลยของแหลงนา 3 เมตร มวตถประสงคเพอใชในการเพาะปลก แหลงรบนาจาก โครงการชลประทานหวยโมง และนาฝน พนทองนาของแหลงนาหนองหวายประกอบดวยดนเหนยว มวชพชจาพวกผกตบชวา และกกอยเปนจานวนมาก ในระหวางชวงเดอนกรกฎาคม-ตลาคมซงเปนชวงหนาฝน จะมฝนตกชกทาใหระดบนาในแหลงนานเพมสงขน ประมาณ 3.5 เมตร สวนชวงเดอนมนาคม-มถนายนจะเปนชวงฤดแลงทหนองหวายมระดบนาตาสดประมาณ 2 เมตร

การบรหารจดการทรพยากรและการใชประโยชนแหลงนา แหลงนาหนองหวายเปนแหลงนาทตงอยหางจากหมบานประมาณ 500 เมตร ราษฎรในหมบานไดทาการบรหารและจดการแหลงนานโดยมการขดลอกแหลงนา ชาวบานอมเยนไดจดตงคณะกรรมการแหลงนาประจาหมบานเพอดแลและรกษาหนองหวาย ซงประกอบดวย ผใหญบานและอนๆรวม 10 คน ไดอนญาตใหใชนาโดยการสบขนเพอทาการเพาะปลก ทาสวนใบยาสบ และจะเปดขายบตรเพอจบปลาหารายไดเขาหมบาน

๙๘

ภาพท 5 แสดงทตง หนองหวาย (ทมา: www.pointasia.com)

ตารางท 14 ขอมลผลจบและการปลอยพนธสตวนาในหนองหวาย

ป ชนดปลาปลอย จานวน ผลจบปลา มลคา

(ตว) (กก.) (บาท)

2548 นล,ตะเพยน,นวลจนทรเทศ

2549 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ,นวลจนทรเทศ 150,000

2550 นล,ตะเพยน,ยสกเทศ,นวลจนทรเทศ 100,000

2551 นล ตะเพยน ยสกเทศ นวลจนทรเทศ 100,000

2552 นล ตะเพยน ยสกเทศ กระแห 100,000

2553 นล ตะเพยนขาว ยสกเทศ 100,000

๙๙

2554 นล ตะเพยน ยสกเทศ นวลจนทรเทศ 100,000

การดาเนนโครงการบรหารและจดการแหลงนาน กาหนดใหมการจดตงคณะกรรมการ (ราษฎรในหมบาน) เพอใหมสวนรวมในการดาเนนโครงการ เชน รวมกนดแลแหลงนารวมทงประสานและใหความรวมมอกบเจาหนาท ในการจดบนทกขอมลการใหอาหารปลาตลอดทงการจดการบารงรกษารวมทงปรบปรงแหลงนาใหอยในสภาพทเหมาะสมตอการอนบาลและเลยงปลา ทงนเพอใหบรรลวตถประสงคของโครงการฯ โดยคณะกรรมการ ประจาป 2554 ประกอบดวย

ชอ-นามสกล ทอย 1. นายประพนธ ขนตรกล 26 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ ประธาน 2. นายบญหนก ชยชมพ 65 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ รองประธาน

3. นายพนม ใจอดทน 60 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ เหรญญก

4. นายสมพร พนธศรทม 108 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

5. นายถาวร ศรคา 47 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

6. นายไมตร หมายคอกกลาง 51 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

7. นายตา หมอยาเกา 30 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

8. นายสงคราม พนธศรทม 33 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

9. นายนะ พนธศรทม 81 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

10. นายประกต หมอยาเกา 73 ม.5 ต.นาโมง อ.ทาบอ กรรมการ

2.3 การอนบาลลกปลา หนองหวายป 2554 ป 2554 หนองหวายไมมการอนบาล 2.4 การบรหารจดการแหลงน า จากการประชมคณะกรรมการบรหารแหลงนามมตในทประชม

เหนชอบใหผทสนใจในการตกปลา ใชเบด ในการหาปลาไดในกรณทเปดบอเพอหารายไดเขาหมบาน 2.5 คณภาพน า

2.5.1 ผลการวเคราะหนาครงท 1 วนท 24 ธนวาคม 2553

๑๐๐

ตารางท 15 ผลการวเคราะหคณภาพนาหนองหวาย ครงท 1 วนท 24 ธนวาคม 2553

พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย อณหภมอากาศ (C0) 24.2 24.2 24.2 24.20

อณหภมนา (C0) 23.6 23.8 23.6 23.67

ความโปรงแสง (Cm) 30 30 30 30.00

ระดบนา (Cm) 1.4 1.6 1.6 1.53

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - - ความเปนดาง (mg/L) 85 85 85 85.00

ความกระดาง (mg/L) 90 90 90 90.00

ความเปนกรดเปนดาง 7.81 7.78 7.79 7.79

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4.00

คลอโรฟลล เอ (mg/L) - - - -

2.5.2 ผลการวเคราะหนาครงท 2 วนท 22 เมษายน 2554 ตารางท 16 ผลการวเคราะหคณภาพนาหนองหวาย ครงท 2 วนท 22 เมษายน 2554

พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย อณหภมอากาศ (C0) 30.1 30.1 30.1 30.10

อณหภมนา (C0) 28.2 28.8 28.1 28.37

ความโปรงแสง (Cm) 20 20 20 20.00

ระดบนา (Cm) 1.3 1.4 1.2 1.30

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - - ความเปนดาง (mg/L) 119 119 119 119.00

ความกระดาง (mg/L) 90 80 90 86.67

ความเปนกรดเปนดาง 7.82 7.79 7.91 7.84

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4.00

คลอโรฟลล เอ (mg/L) - - - - 2.5.3 ผลการวเคราะหนาครงท 3 วนท 3 สงหาคม 2554

๑๐๑

ตารางท 17 ผลการวเคราะหคณภาพนาหนองหวาย ครงท 3 วนท 3 สงหาคม 2554

พารามเตอร สถานท 1 สถานท 2 สถานท 3 เฉลย อณหภมอากาศ (C0) 27.1 27.1 27.1 27.10

อณหภมนา (C0) 26.7 26.5 27.5 26.90

ความโปรงแสง (Cm) 40 50 50 46.67

ระดบนา (m) 1.6 1.7 1.7 1.67

ความนาไฟฟา (µs/cm) - - - - ความเปนดาง (mg/L) 102 119 102 107.67

ความกระดาง (mg/L) 60 60 60 60.00

ความเปนกรดเปนดาง 7.8 7.8 7.9 7.83

ออกซเจนละลายในนา (mg/L) 4 4 4 4.00

คลอโรฟลล เอ (mg/L) - - - - 2.6 การประเมนผลจบปลาในแหลงน า

2.6.1 ผลการประเมน ครงท 1 กอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553 จบปลาไดทงหมด 27 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ

9,971.01 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 70 มลลเมตร มผลจบสงสดเฉลย

5,372.50 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 40 ,55 ,90,20 และ 30

มลลเมตร มผลจบ 4831.33, 3947.22 , 3657.04 , 1139.26 , และ 1109.17 กรมตอพนทขาย 100 ตาราง

เมตรตอคน โดยปลาตะเพยนขาวมผลจบสงสด 17,695.56 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดง

รายละเอยด ตามตารางท 18 และ 19

๑๐๒

ตารางท 18 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขาย ขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวายจากการสมตวอยางกอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซาท1 ซาท2 ซาท3 เฉลย ชนด

20 768.89 1768.89 880.00 1139.26 8

30 2537.50 710.00 80.00 1109.17 6

40 8726.00 1586.00 4182.00 4831.33 10

55 3658.33 5991.67 2191.67 3947.22 11

70 5841.25 1447.50 8828.75 5372.50 15

90 6587.78 3218.89 1164.44 3657.04 10

เฉลย(รวม) 28119.75 14722.94 17326.86 20056.52 27

ตารางท 19 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองหวาย จากการสมตวอยางกอนปลอยพนธสตวนา วนท 23 ธนวาคม 2553

กอนปลอย ขนาดตา(มม.)

รวม ชนดปลา 20 30 40 55 70 90

กระดนาง 0.00 52.50 14.00 485.00 32.50 0.00 584.00

กระดหมอ 40.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 40.00

กระสบจด 0.00 0.00 0.00 196.67 0.00 267.78 464.44

กระแห 0.00 0.00 2152.00 1625.00 1427.50 552.22 5756.72

กราย 0.00 0.00 0.00 348.33 346.25 0.00 694.58

เกลดเงน 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3444.44 3444.44

แขยงขางลาย 0.00 45.00 0.00 0.00 0.00 0.00 45.00

๑๐๓

จาด 0.00 0.00 0.00 0.00 196.25 0.00 196.25

โจก 0.00 0.00 472.00 0.00 0.00 0.00 472.00

ชอน 0.00 0.00 0.00 670.00 0.00 0.00 670.00

ซวแกว 31.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 31.11

ซวอาว 146.67 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 146.67

ตะเพยนขาว 17.78 1130.00 5700.00 3431.67 3885.00 3531.11 17695.56

ตะเพยนทราย 17.78 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 17.78

ตะเพยนทอง 0.00 0.00 0.00 276.67 202.50 0.00 479.17

นวลจนทรเทศ 0.00 0.00 758.00 0.00 2862.50 824.44 4444.94

นล 0.00 0.00 0.00 1591.67 302.50 0.00 1894.17

เนอออน 0.00 0.00 0.00 0.00 1627.50 0.00 1627.50

บ 0.00 0.00 0.00 0.00 1168.75 0.00 1168.75

ปากหนวด 0.00 0.00 0.00 1213.33 332.50 0.00 1545.83

แปนแกว 506.67 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 506.67

แปบ 2608.89 1647.50 58.00 0.00 0.00 40.00 4354.39

สรอยเกลดถ 0.00 0.00 1740.00 0.00 797.50 188.89 2726.39

สรอยขาว 0.00 0.00 1184.00 693.33 255.00 97.78 2230.11

สลาด 0.00 0.00 848.00 0.00 2010.00 1756.67 4614.67

สวาย 0.00 70.00 0.00 0.00 0.00 0.00 70.00

ไสตนตาขาว 48.89 382.50 1568.00 1310.00 671.25 267.78 4248.42

Grand Total 3417.78 3327.50 14494.00 11841.67 16117.50 10971.11 60169.56

๑๐๔

2.6.2 ผลการประเมน ครงท 2 หลงปลอยพนธสตวนา วนท 23 เมษายน 2554 จบปลาไดทงหมด 26 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ

14,852.14 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 90 มลลเมตร มผลจบสงสดเฉลย

8991.52 กรมตอพนขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 70 ,55,40,30 และ 2 0

มลลเมตร มผลจบ 8440.00, 4312.78, 3514.00, 3357.50 และ 1088.89 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตร

ตอคน โดยปลา ตะเพยนขาว มผลจบสงสด 36,691.72 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดง

รายละเอยดตามตารางท 20 และ 21

ตารางท 20 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวายจากการ สมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 23 เมษายน 2554

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซาท1 ซาท2 ซาท3 เฉลย ชนด

20 862.22 1515.56 888.89 1088.89 5

30 4850.00 1897.50 3325.00 3357.50 13

40 3748.00 2660.00 4134.00 3514.00 11

55 6785.00 2601.67 3551.67 4312.78 12

70 7481.25 8370.00 9468.75 8440.00 11

90 10578.89 12805.56 3590.11 8991.52 7

(เฉลย)รวม 34305.36 29850.28 24958.42 29704.69 26

๑๐๕

ตารางท 21 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองหวาย จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 23 เมษายน 2554

หลงปลอย1 ขนาดตา(มม.) รวม

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90

กระดนาง 0.00 532.50 2736.00 913.33 118.75 0.00 4300.58

กระทงเหว 111.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 111.11

กระแห 0.00 465.00 0.00 1310.00 2986.25 457.78 5219.03

กราย 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 270.00 270.00

เกลดงน 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4666.67 4666.67

แขยงขางลาย 0.00 82.50 428.00 0.00 0.00 0.00 510.50

โจก 946.67 370.00 2636.00 1883.33 2633.75 0.00 8469.75

ชอน 0.00 900.00 0.00 0.00 0.00 0.00 900.00

ชะโอน 0.00 0.00 0.00 550.00 0.00 0.00 550.00

ตะเพยนขาว 0.00 437.50 2252.00 3000.00 7937.50 12964.44 26591.44

ตะเพยนทราย 75.56 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 75.56

ตะเพยนทอง 0.00 0.00 0.00 265.00 512.50 0.00 777.50

บก 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 388.89 388.89

บ 0.00 0.00 380.00 0.00 1208.75 0.00 1588.75

ปากหนวด 0.00 0.00 424.00 0.00 0.00 0.00 424.00

แปนแกว 0.00 10.00 0.00 0.00 0.00 0.00 10.00

แปบ 1586.67 5595.00 342.00 53.33 0.00 0.00 7577.00

สรอยเกลดถ 0.00 95.00 0.00 355.00 1143.75 0.00 1593.75

สรอยขาว 0.00 422.50 358.00 1355.00 0.00 0.00 2135.50

สรอยนกเขา 0.00 275.00 648.00 856.67 715.00 0.00 2494.67

สลาด 0.00 0.00 0.00 2223.33 7095.00 8203.33 17521.67

สวาย 0.00 0.00 0.00 0.00 300.00 0.00 300.00

๑๐๖

ไสตนตาขาว 0.00 0.00 154.00 173.33 0.00 0.00 327.33

หนาหมอง 0.00 0.00 184.00 0.00 0.00 0.00 184.00

หมอชางเหยยบ 0.00 515.00 0.00 0.00 668.75 23.44 1207.19

หลด 546.67 372.50 0.00 0.00 0.00 0.00 919.17

รวม 3266.67 10072.50 10542.00 12938.33 25320.00 26974.56 89114.06

2.6.3 ผลการประเมน ครงท 3 หลงปลอยพนธสตวนา วนท 3 สงหาคม 2554

จบปลาไดทงหมด 25 ชนด โดยมปรมาณตอหนวยการลงแรงประมงเทากบ 11,651.76 กรม ตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยขายขนาดชองตา 40 มลลเมตร มผลจบสงสดเฉลย 24,073.76 กรม ตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน รองลงมาคอขายขนาดชองตา 90,70 ,55 ,30 และ 20 มลลเมตร มผลจบ 21,860.00, 18,971.25 ,16,028.00 ,10,461.94 และ 5,631.39 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน โดยปลาตะเพยนขาว มผลจบสงสด 37,796.94 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ดงรายละเอยดตามตารางท 22 และ 23

๑๐๗

ตารางท 22 ประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวาย จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 3 สงหาคม 2554

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) ซาท1 ซาท2 ซาท3 เฉลย ชนด

20 2120.00 1946.67 4835.56 2967.41 10

30 4650.00 6787.50 4122.50 5186.67 8

40 6728.00 4248.00 12936.00 7970.67 12

55 6271.67 2761.67 1300.00 3444.44 12

70 3126.25 3133.75 2681.25 2980.42 9

90 7108.89 4466.67 4872.22 5482.59 12

รวม(เฉลย) 30004.81 23344.25 30747.53 28032.19 26

ตารางท 23 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองหวาย จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา วนท 3 สงหาคม 2554

หลงปลอย 2 ขนาดตา(มม.) รวม

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90

กระดนาง 0.00 1547.50 364.00 1610.00 62.50 0.00 3584.00

กระดหมอ 0.00 40.00 22.00 0.00 0.00 0.00 62.00

กระทงเหว 222.22 0.00 0.00 0.00 0.00

222.22

กระสบจด 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 597.78 597.78

กระแห 0.00 0.00 0.00 0.00 1132.50

1132.50

กราย 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 702.22 702.22

กาดา 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3111.11 3111.11

๑๐๘

เกลดเงน 293.33 0.00 0.00 0.00 0.00 4222.22 4515.56

แขยงขางลาย 0.00 0.00 1392.00 191.67 280.00 0.00 1863.67

แขยงใบขาว 0.00 0.00 208.00 0.00 0.00 0.00 208.00

โจก 0.00 1807.50 2602.00 2235.00 2147.50 686.67 9478.67

ซา 0.00 0.00 0.00 81.67 0.00 0.00 81.67

ซวแกว 400.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 400.00

ซวอาว 271.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 271.11

ตะเพยนขาว 240.00 1992.50 12340.00 2060.00 3467.50 2071.11 22171.11

ตะเพยนทราย 3035.56 1775.00 222.00 743.33 0.00 0.00 5775.89

บ 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 412.22 412.22

แปนแกว 2386.67 310.00 190.00 18.33 0.00 0.00 2905.00

แปบ 1786.67 7357.50 3956.00 1305.00 0.00 0.00 14405.17

สรอยเกลดถ 0.00 0.00 0.00 541.67 578.75 227.78 1348.19

สรอยขาว 0.00 730.00 1640.00 325.00 541.25 434.44 3670.69

สรอยนกเขา 0.00 0.00 762.00 601.67 0.00 0.00 1363.67

สรอยปกแดง 146.67 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 146.67

สลาด 0.00 0.00 0.00 0.00 590.00 3728.89 4318.89

ไสตนตาขาว 120.00 0.00 214.00 620.00 141.25 133.33 1228.58

หมอชางเหยยบ 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 120.00 120.00

Grand Total 8902.22 15560.00 23912.00 10333.33 8941.25 16447.78 84096.58

๑๐๙

ตารางท 24 ชนดและผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน) ขนาดชองตาตาง ๆ ใน หนองหวาย.จากการสมตวอยางหลงปลอยพนธสตวนา(คาเฉลย2ครง)วนท 23 เม.ย และ 3 ส.ค.54

เฉลยหลงปลอย ขนาดตา(มม.)

ชนดปลา 20 30 40 55 70 90 รวม

กระดนาง 0.00 2080.00 3100.00 2523.33 181.25 0.00 7884.58

กระดหมอ 0.00 40.00 22.00 0.00 0.00 0.00 62.00

กระทงเหว 333.33 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 333.33

กระสบจด 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 597.78 597.78

กระแห 0.00 465.00 0.00 1310.00 4118.75 457.78 6351.53

กราย 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 972.22 972.22

กาดา 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3111.11 3111.11

เกลดเงน 293.33 0.00 0.00 0.00 0.00 8888.89 9182.22

แขยงขางลาย 0.00 82.50 1820.00 191.67 280.00 0.00 2374.17

แขยงใบขาว 0.00 0.00 208.00 0.00 0.00 0.00 208.00

โจก 946.67 2177.50 5238.00 4118.33 4781.25 686.67 17948.42

ชอน 0.00 900.00 0.00 0.00 0.00 0.00 900.00

ชะโอน 0.00 0.00 0.00 550.00 0.00 0.00 550.00

ซา 0.00 0.00 0.00 81.67 0.00 0.00 81.67

ซวแกว 400.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 400.00

ซวอาว 271.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 271.11

ตะเพยนขาว 240.00 2430.00 14592.00 5060.00 11405.00 15035.56 48762.56

ตะเพยนทราย 3111.11 1775.00 222.00 743.33 0.00 0.00 5851.44

ตะเพยนทอง 0.00 0.00 0.00 265.00 512.50 0.00 777.50

บก 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 388.89 388.89

บ 0.00 0.00 380.00 0.00 1208.75 412.22 2000.97

ปากหนวด 0.00 0.00 424.00 0.00 0.00 0.00 424.00

๑๑๐

แปนแกว 2386.67 320.00 190.00 18.33 0.00 0.00 2915.00

แปบ 3373.33 12952.50 4298.00 1358.33 0.00 0.00 21982.17

สรอยแกลดถ 0.00 95.00 0.00 896.67 1722.50 227.78 2941.94

สรอยขาว 0.00 1152.50 1998.00 1680.00 541.25 434.44 5806.19

สรอยนกเขา 0.00 275.00 1410.00 1458.33 715.00 0.00 3858.33

สรอยปกแดง 146.67 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 146.67

สลาด 0.00 0.00 0.00 2223.33 7685.00 11932.22 21840.56

สวาย 0.00 0.00 0.00 0.00 300.00 0.00 300.00

ไสตนตาขาว 120.00 0.00 368.00 793.33 141.25 133.33 1555.92

หนาหมอง 0.00 0.00 184.00 0.00 0.00 0.00 184.00

หมอชางเหยยบ 0.00 515.00 0.00 0.00 668.75 143.44 1327.19

หลด 546.67 372.50 0.00 0.00 0.00 0.00 919.17

รวม 12168.89 25632.50 34454.00 23271.67 34261.25 43422.33 86605.02

2.7 สรปผลจบในแหลงน าเปรยบเทยบกอนปลอยและหลงปลอย จากการประเมนผลจบสตวนากอนปลอยและหลงปลอย ในหนองหวาย พบวากอนปลอยพนธสตวนามผลจบ 60,169.56 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน และผลจบเฉลยหลงปลอยพนธสตวนามผลจบ 86,605.32 กรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน แสดงวาการปลอยพนธสตวนาในหนองหวาย มผลจบเพมขนรอยละ 43.94 (เฉลยหลงปลอย-กอนปลอย) /กอนปลอย *100) มรายละเอยดดงตารางท 24 และ 25 ภาพท 6, 7 และ 8

๑๑๑

ขนาดชองตา ผลจบของเครองมอขาย (กรม/พนทขาย 100 ตารางเมตร/คน)

(มลลเมตร) กอน

ปลอย

หลงปลอย

1

หลงปลอย

2

เฉลยหลง

ปลอย

เพมขน

(รอยละ)

20 3417.78 3266.67 8902.22 6084.44 78.02

30 3327.50 10072.50 15560.00 12816.25 285.16

40 14494.00 10542.00 23912.00 17227.00 18.86

55 11841.67 12938.33 10333.33 11635.83 -1.74

70 16117.50 25320.00 8941.25 17130.63 6.29

90 10971.11 26974.56 16447.78 21711.17 97.89

(เฉลย)รวม 60169.56 89114.06 84096.58 86605.32 43.94

ตารางท 25 เปรยบเทยบประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวาย จากการสมตวอยาง กอนและหลงปลอยพนธสตวนา

ภาพท 6 เปรยบเทยบประสทธภาพผลจบของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวาย จากการสมตวอยาง กอนและหลงปลอยพนธสตวนา

0.00

5000.00

10000.00

15000.00

20000.00

25000.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e กรม

/100 ตร

ม/คน

ขนาดตา(ซม)

เปรยบเทยบปรมาณกอนปลอยและหลงปลอย

กอนปลอย

หลงปลอย

๑๑๒

ภาพท 7 ชนดสตวนาทจบไดจากเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวาย จากการสมตวอยาง กอนปลอยพนธสตวนา

0.00

2000.00

4000.00

6000.00

8000.00

10000.00

12000.00

14000.00

16000.00

18000.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e กรม

/10

0ตร

ม./

คน

ขนาดตา(ซม)

ชนดปลาทส ารวจพบกอนปลอยพนธน า

ไสตนตาขาว

สวาย

สลาด

สรอยขาว

สรอยเกลดถ

แปบ

แปนแกว

ปากหนวด

บ

เนอออน

นล

นวลจนทรเทศ

ตะเพยนทอง

ตะเพยนทราย

ตะเพยนขาว

ซวอาว

ซวแกว

ชอน

โจก

จาด

แขยงขางลาย

เกลดเงน

กราย

กระแห

กระสบจด

กระดหมอ

กระดนาง

๑๑๓

ภาพท 8 ชนดสตวนาทจบไดจากเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในหนองหวาย จากการสมตวอยาง หลงปลอยพนธสตวนา

0.00

5000.00

10000.00

15000.00

20000.00

25000.00

30000.00

35000.00

40000.00

45000.00

50000.00

20 30 40 55 70 90

cpu

e กรม

/10

0 ตรม

./คน

ขนาดตา (ซม)

ชนดสตวน าทส ารวจพบหลงปลอย

หลด

หมอชางเหยยบ

หนาหมอง

ไสตนตาขาว

สวาย

สลาด

สรอยปกแดง

สรอยนกเขา

สรอยขาว

สรอยแกลดถ

แปบ

แปนแกว

ปากหนวด

บ

บก

ตะเพยนทอง

ตะเพยนทราย

ตะเพยนขาว

ซวอาว

ซวแกว

ซา

ชะโอน

ชอน

โจก

แขยงใบขาว

แขยงขางลาย

เกลดเงน

กาด า

กราย

กระแห

๑๑๔

2.8 สรปปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ การประเมนปรมาณสตวนาตอหนวยลงแรงประมงในหนองหวายป 2554 ม คาการประเมน เพมขนคดเปนรอยละ 43.94 สวนปญหาและอปสรรคทเกยวเนองมาจากป 2553 คอการทานาปรงรอบบรเวณหนองหวายไดรบความรวมมอจากเกษตรกรในการใชนาอยางมระบบ และ มการลดพนททานาปรง ทาให ระดบนาของหนองหวาย อยในระดบทคอนขางคงท ไมพบการตายของปลาในหนองหวายเหมอนในป 2553 จงไมสงกระทบตอการประเมนปรมาณสตวนาฯ ในครงน

๑๑๕

4. กจกรรมดานอน ๆ 1. การเพาะพนธปลายสกจากแมน าโขง ปลายสกในแมนาโขง จะผสมพนธวางไขระหวางเดอนธนวาคม ถง กมภาพนธ ของทกป ชาวประมงจบปลายสกดวยขาย (มองไหล) ขนาดตาขาย 25 – 30 เซนตเมตร การผสมพนธวางไขในธรรมชาตของปลาชนดนเชอวามความสมพนธกบวนทางจนทรคต กรมประมงโดยศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย ประสพความสาเรจในการเพาะพนธผสมเทยมปลายสกโดยใชพอแมพนธทจบไดในแมนาโขงเปนครงแรกเมอป พ.ศ. 2517 และไดดาเนนการตอเนองจนถงปจจบนเพอรกษาสายพนธปลายสกใหคงอยสบไป ผลการด าเนนงานในป 2554 ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดหนองคาย ออกเพาะพนธปลายสก ทบานหวยนาไพร ตาบลสงคม และบานปากโสม ตาบลผาตง อาเภอสงคม จงหวดหนองคาย ระหวาเดอนพฤศจกายน 2553 ถงเดอนมกราคม 2554 โดยใช

2. แหลงฝกอบรมประสบการณวชาชพ การฝกอบรมประสบการณวชาชพใหกบนกเรยน นกศกษา และเกษตรกรทสนใจ ในป 2554 ม นกเรยน นกศกษาเขาฝกประสบการณวชาชพทศนยฯ ดงน

1 วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยอดรธาน ระหวางวนท 7 มนาคม – 30 เมษายน 2554 1.นายอาทตย พรมณา 2.นายวนเฉลม ศรบตรด 3.นายปรเมศร ยาวชยแกว 4.นายภพภทร สวรรสนธ

2.สถาบนเทคโนโลย พระนอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง คณะเทคโนโลยการเกษตร ระหวางวนท 14 มนาคม – 10 เมษายน 2554

1.นางสาวเกศสรยา ปานเมอง 2.นางสาวชลพร กลนเรองแสง 3.นางสาวประตภา ภภกด 4.นางสาวสวณา แพรสวรรณ

3.วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยนครพนม สาขาการประมง ระหวางวนท 14 มนาคม – 11 พฤษภาคม 2554 1.นางสาวพมพนธ ละดอกทา 2.นางสาวเอมกา พลาสข

4.มหาวทยาลยศลปากร คณะสตวศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร ระหวางวนท 15 มนาคม – 15 พฤษภาคม 2554

1.นายตตรนท พมสอน 2.นางสาวฃลธชา พรหมโสภา 3.นางสาวองสนา อาษาทพย

๑๑๖

5.มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ สาขาเทคโนโลยการประมง ระหวางวนท 21 มนาคม – 25 พฤษภาคม 2554

1.นายธวชชย ปานภม 2.นายสระสทธ กลชาต 3.นายธงชย ธรรมพต

6.มหาวทยาลยแมโจ คณะเทคโนโลยการประมงฯ ระหวางวนท 21 มนาคม – 20 พฤษภาคม 2554 1.นายกอศกด ลาภบรสทธ 2.นางสาวเทพสรนทร คาหมนแสน 3.นายภวณฐ อตตะมะตง 4.นางสาวสรนทรภรณ ไทยกรรณ

7.มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย ระหวางวนท 18 เมษายน – 18 พฤษภาคม 2554 1.นางสาวฉตรธดา ชามนตร 2.นางสาวอาทตยา ตอเสนา 3.นางสาวรงนภา เขมพมาย 4.นางสาวชนะชล พทธวงษ

8.มหาวทยาลยราชภฎสกลนคร คณะเทคโนโลยการเกษตร ระหวางวนท 25 เมษายน – 20 พฤษภาคม 2554 1.นางสาวสภาทพย พนศรทอง 2.นางสาวยลดา งอยหลา 3.นายกจประสงค ชอบบญ

9.วทยาลยอาชวศกษาหนองคาย สาขาคอมพวเตอร ระหวางวนท 18 พฤษภาคม – 14 กรกฎาคม 2554 1.นายอดศร นภากจ

3. แหลงทศนะศกษา ดงานของหนวยงานอน

เปนสถานทดงาน และทศนศกษาแกเกษตรกร และหนวยงานอนๆ ในป 2554 มผเขาเยยมชมดงานทศนยฯ ดงรายละเอยดตอไปน

- โรงเรยนพระพทธบาทเทสรงสวทยา ตาบลพระพทธบาท อาเภอศรเชยงใหม จงหวดหนองคาย จานวน 80 คน ในวนท 31 มกราคม 2554

- สานกงานเทศบาลตาบลนาเหลา ถนนอดร-วงสะพง จานวน 45 คน ในวนท 8 กมภาพนธ 2554

- โรงเรยนพระพทธบาทเทสรงสวทยา ตาบลพระพทธบาท อาเภอศรเชยงใหม จงหวดหนองคาย จานวน 126 คน ในวนท 17 กมภาพนธ 2554

- องคการบรหารสวนตาบลโพธศร อาเภอปรางคก จงหวดศรษะเกษ จานวน 56 คน ในวนท 28 กมภาพนธ 2554

- บานโพนหวาย หม 7 ตาบลสระใคร อาเภอสระใคร จงหวดหนองคาย จานวน 30 คน ใน วนท 13 มถนายน 2554

- ศนยเรยนรของชมชนเครอขายมหาวทยาลยชวตเซม โรงเรยนบานเซม หม 2 ตาบลเซม อาเภอโพนพสย จงหวดหนองคาย จานวน 38 คน ในวนท 24 กนยายน 2554

๑๑๗

- วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยอดรธาน อาเภอเมอง จงหวดอดรธาน จานวน 58 คน ในวนท 9 ตลาคม 2554

4. งานบรการดานประมง ในป 2554 ศนยฯ ไดดาเนนงานใหบรการงานดานอน ๆ ดงน 1. ใหคาแนะนาแกเกษตรกรดานการเพาะเลยงสตวนา โรคสตวนา การใชยาและสารเคม 2. ใหบรการตรวจวเคราะหนาและสขภาพสตวนา ใหกบเกษตรกร