ชนประถมศกษาปท ๖

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ผเรยบเรยง นางศรพรรณ พงศสฏานนท กศ.บ. (วชาเอกภาษาไทย),

ศศ.ม. (สาขาการสอนภาษาไทย)

ผตรวจ นางจไร วรศกดโยธน กศ.บ. (ภาษาไทย), ค.ม. (การสอนภาษาไทย)

นางพพชญ พฤทธพงษ กศ.ม. (ภาษาและวรรณคดไทย)

นางสาวสพรรณนา แกวเพชร ค.บ. (ภาษาไทย) เกยรตนยมอนดบสอง,

กศ.ม. (ภาษาไทย)

บรรณาธการ รศ.สกญญา สจฉายา อ.บ.(ภาษาไทย), อ.ม.(ภาษาไทย)

นางสาวสชาดา วราหพนธ กศ.บ.(สงคมศกษา), ค.ม.(พนฐานการศกษา)

ปทพมพ ๒๕๕๕ พมพครงท ๑ ISBN 978-616-07-0655-6

จดจำาหนายโดย บรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด • ฝายการตลาด, ฝายการเงนและบญช, ฝายผลตและจดสง : ๖๙/๑๐๙ หม ๑ ซ.พระแมการณย ต.บานใหม อ.ปากเกรด จ.นนทบร ๑๑๑๒๐ โทร. ๐-๒๕๘๔-๕๘๘๙, ๐-๒๕๘๔-๕๙๙๓, ๐-๒๙๖๑-๔๕๘๐-๒ โทรสาร ๐-๒๙๖๑-๕๕๗๓ • ฝายวชาการ : ๘๗/๑๒๒ ถ.เทศบาลสงเคราะห แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทร. ๐-๒๙๕๔-๔๘๑๘-๒๐, ๐-๒๙๕๓-๘๑๖๘-๙ โทรสาร ๐-๒๕๘๐-๒๙๒๓

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต ลขสทธเปนของบรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด

ภาษาไทย ๖ เลม ๑

ไดผานการตรวจสอบจากสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษาใหความเหนชอบเรยบรอยแลว

หนวยการเรยนรท ๑ นทานพนบาน ๑ นทานพนบาน ๒

คำาใหมในบทเรยน ๑๐

ฝกอานคำายาก ๑๐

สาระท๑ การอาน ๑๑

สาระท๒ การเขยน ๑๖

สาระท๓ การฟงการดและการพด ๒๑

สาระท๔ หลกการใชภาษาไทย ๒๓

สาระท๕ วรรณคดและวรรณกรรม ๒๖

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๓๐

หนวยการเรยนรท ๒ ตลาดเมองไทย ๓๑ ตลาดเมองไทย ๓๒

คำาใหมในบทเรยน ๔๑

ฝกอานคำายาก ๔๑

สาระท๑ การอาน ๔๒

สาระท๒ การเขยน ๔๔

สาระท๓ การฟงการดและการพด ๔๘

สาระท๔ หลกการใชภาษาไทย ๕๒

สาระท๕ วรรณคดและวรรณกรรม ๕๘

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๖๓

หนวยการเรยนรท ๓ ความพอเพยงหลอเลยงชวต ๖๔ ความพอเพยงหลอเลยงชวต ๖๕

คำาใหมในบทเรยน ๗๒

ฝกอานคำายาก ๗๒

สารบญ

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานภาษาไทย ๖ เลม ๑ชนประถมศกษาปท๖

เรยบเรยงตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑

เนอหาในหนงสอเรยนเลมนแบงออกเปน๕หนวยการเรยนรประกอบดวย

นทานพนบาน ตลาดเมองไทย ความพอเพยงหลอเลยงชวต การละเลน

ของเดกไทย และบทละครเรอง รามเกยรต ตอนศกไมยราพ เพอใหนกเรยน

ไดศกษาและฝกทกษะทางภาษาสามารถอานเขยนฟงดและพดภาษาไทย

ไดอยางมประสทธภาพ

หวงวาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานภาษาไทย ๖ เลม ๑ เลมนจะอำานวย

ประโยชนตอผสอนทจะนำาไปประยกตใชในการจดการเรยนรเพอใหนกเรยน

ไดพฒนาเตมตามศกยภาพและบรรลตามวตถประสงคและมาตรฐานการเรยนร

ทกำาหนดไวตอไป

ฝายวชาการ บรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด

มนาคม ๒๕๕๕

คำ�นำ�

สาระท๑ การอาน ๗๓

สาระท๒ การเขยน ๗๖

สาระท๓ การฟงการดและการพด ๙๑

สาระท๔ หลกการใชภาษาไทย ๙๔

สาระท๕ วรรณคดและวรรณกรรม ๑๐๑

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๐๗

หนวยการเรยนรท ๔ การละเลนของเดกไทย ๑๐๘ การละเลนของเดกไทย ๑๐๙

คำาใหมในบทเรยน ๑๑๘

ฝกอานคำายาก ๑๑๘

สาระท๑ การอาน ๑๑๙

สาระท๒ การเขยน ๑๒๓

สาระท๓ การฟงการดและการพด ๑๒๘

สาระท๔ หลกการใชภาษาไทย ๑๓๑

สาระท๕ วรรณคดและวรรณกรรม ๑๓๕

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๔๐

หนวยการเรยนรท ๕ บทละครเรอง รามเกยรต ตอนศกไมยราพ ๑๔๑ บทละครเรองรามเกยรตตอนศกไมยราพ ๑๔๒

คำาใหมในบทเรยน ๑๕๙

ฝกอานคำายาก ๑๖๐

สาระท๑ การอาน ๑๖๑

สาระท๒ การเขยน ๑๖๗

สาระท๓ การฟงการดและการพด ๑๗๕

สาระท๔ หลกการใชภาษาไทย ๑๗๙

สาระท๕ วรรณคดและวรรณกรรม ๑๙๓

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๙๗

อภธานศพท ๑๙๘บรรณานกรม ๒๐๘

นทานพนบานหนวยการเรยนรท๑

เดกหญงพลอยใส ใจบญ เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท ๖ ของ

โรงเรยนแหงหนงทอยในเขตปรมณฑลของกรงเทพมหานคร บานของ

พลอยใสอยไมไกลจากโรงเรยนนก เธอเดนทางมาโรงเรยนโดยรถ

โดยสารประจำาทางทกวน วนนพลอยใสมาโรงเรยนเชากวาปกต เพราะ

ตองมาเตรยมตวเลานทานหนาชนเรยนในวชาภาษาไทย พลอยใส

ตนเตนมากกลวจะทำาไมได แมเธอจะเตรยมตวมาเปนอยางดแลวกตาม

ดงนนเพอความไมประมาทเธอจงซอมใหคลองกอน

เมอถงชวโมงเรยน คณครนภาเดนเขาหองดวยใบหนายมแยม

“สวสดคะนกเรยนทกคน”ครนภากลาวทกทาย

“ครไดบอกลวงหนาแลววาชวโมงนจะใหนกเรยนฝกพดหนาชน

นกเรยนเตรยมตวมาหรอเปลาคะ”ครนภาถาม

“เตรยมมาครบ”“เตรยมมาคะ”นกเรยนทงชนตอบพรอมกน

“ชวโมงน สามคนแรกทรบอาสาพดกอน พลอยใส พชต แปงรำา

พรอมไหมคะ”ครนภามองหนานกเรยนทเอยชอ

“พรอมครบ”“พรอมคะ”พลอยใสยมแลวตอบอยางหนกแนนเพอ

เรยกกำาลงใจใหตวเอง

“นกเรยนคะ ขณะทเพอนออกมาพดหนาชน นกเรยนตองเปน

ผฟงทดนะคะ ขอปฏบตและมารยาทของการฟงทดนนมอะไรบางทกคน

ทราบแลวดงนนระหวางทนกเรยนฟงเพอนพดครจะประเมนมารยาทใน

การฟงไปพรอมๆกบการพดของเพอนไปดวย เขาใจไหมคะ” ครนภายำา

นกเรยนทกคนรบคำา

นทานพนบาน

2

“ขอเชญพลอยใสออกมาพดเปนคนแรกเลยคะ” ครนภากลาว

พรอมกบปรบมอนกเรยนทงชนจงปรบมอตาม

“สวสดคะคณครทเคารพและเพอนทรกทกคนวนนดฉนรสกยนด

เปนอยางมากทไดมาเสนอเรองสนกๆใหเพอนๆฟงเพอนๆคะคงไมมใคร

ในทนทไมเคยฟงนทาน และกไมมใครทไมชอบฟงนทานนะคะ เพราะวา

นทานสวนใหญลวนเปนเรองทใหความสนกสนานเพลดเพลนแกผฟงทงสน

โดยเฉพาะเดกๆอยางเรา ฉะนนในชวงเวลาตอไปน ดฉนขอเสนอนทาน

เรองหนงใหเพอนๆฟง นทานเรองนเปนนทานพนบานของจงหวดพระนคร

ศรอยธยานทานเรองนมชอวานายสกกบนายดบดงน”

3

นานมาแลวมสามภรรยาคหนง มลกสาวสองคน สามภรรยารก

และหวงแหนลกสาวทงสองคนมาก ตอมาสามภรรยาเหนวาลกสาวของ

ตนมอายอยในวยสมควรจะแตงงานมเหยามเรอนไดแลว พอคดจะยก

ลกสาวใหชายหนมทฉลาดทสดและดทสด จงบอกแมวาจะยกอมซงเปน

ลกสาวคนโตใหกบนายสกทมาสขอทาบทามแลวแมไมเหนดวยแตพอพดวา

“ขาวาทดสกฉลาดและดกวาผชายทงหมดในเมองน เพราะเขา

บวชเรยนมาหลายปขาจะไมยกแมอมใหใครนอกจากทดสกคนเดยวเทานน”

แมคดคานอยางไรพอกไมยอมฟง ดงนน แมจงบอกวาจะยกอน

ซงเปนลกสาวคนเลกใหกบนายดบบางพอไมเหนดวยพรอมกบใหเหตผลวา

“เจาดบมนยงไมเคยบวชเรยนมากอนสกพรรษาเดยว มนโงไมได

เรองไดราวอะไรสกอยางเปนคนดบสมชอของมนจรงๆขายอมไมไดทจะให

ลกสาวขาไปแตงงานกบมน”พอยนยน

แมจงยนคำาขาดวาถาพอไมยอมใหอนแตงงานกบดบแมกไมยอม

ใหอมแตงงานกบสกเชนกนดงนนทงพอและแมจงจำายอมทำาตามขอแมของ

กนและกน

หลงจากแตงงานแลวลกเขยทงสองคนไดยายเขามาอยในบานของ

พอตาแมยาย ฝายพอตาไมชอบนายดบ จงมกคอยหาเรองกลนแกลงอย

เสมอ แตนายดบกรอดตวไปไดทกครง เพราะมแมยายคอยชวยเหลอ

4

วนหนง พอตาใหลกเขยทงสองลงเรอแจวไปดวยกนเพอไปดทนา

ทอยไกลออกไปนายสกแจวทางหวเรอนายดบแจวทายเรอมพอตานงกลาง

ลำาเรอระหวางทางพอตาเหนสงใดมกนำามาถามเพอทดสอบสตปญญาของ

ลกเขยทงสองอยตลอดเวลาเมอเหนนกกระทงลอยนำากถามวา

“ทำาไมนกกระทงถงลอยนำาได”

“เพราะขนมนหนาครบ”นายสกตอบ

พอตาชอบใจคำาตอบของนายสกสวนคำาตอบนายดบนนทำาใหพอตา

ไมชอบใจเลยเพราะเขาตอบวา

“มนเปนธรรมดาของมนเองครบ”

เมอทงสามคนเดนทางตอไปกพบนกกระสาสงเสยงรองดงลนอย

พอตาจงถามเปนครงทสองวา“เหตใดนกกระสาจงรองเสยงดง”

5

“เพราะคอมนยาวครบ”

พอตาชอบใจคำาตอบของนายสกมาก ตรงกนขามกบคำาตอบของ

นายดบททำาใหเขาไมพอใจมากยงขนเพราะนายดบตอบวา

“มนเปนธรรมดาของมนเองครบ”

พอตาสงใหพายเรอตอไปในขณะนนกเหลอบเหนกอไผอยรมนำาใบไผ

ดานนอกมสแดงสวนดานในมสเขยวพอตาจงถามเปนครงทสามวา

“พอทดสกดกอไผทางขวามอนนซทำาไมดานนอกกอใบเปนสแดง

แตใบอยทดานในเปนสเขยว”

“ใบไผดานนอกเปนสแดงเพราะถกแดดสองสวนดานในเปนสเขยว

เพราะแดดสองไมถงครบ”ลกเขยคนโปรดตอบ

พอตาพอใจคำาตอบของนายสกตามเดมแตกลบขนใจนายดบมากขน

เพราะคำาตอบของเขาเหมอนเดมวา“มนเปนธรรมดาของมนเองครบ”

6

เรอลองไปตามลำานำาตอไปทงสามคนเหนทนาสองแปลงอยตดกน

แปลงหนงแหงแลงไมมตนขาวหรอตนไมสกตนเดยวแตอกแปลงใกลกนกลบ

มตนขาวและตนไมเจรญงอกงามดพอตาจงถามปญหาครงสดทายวา

“ทำาไมทนาสองแปลงนจงแตกตางกนทงๆทอยตดกน”

“ทนาแปลงนนมนำาทะเลไหลผานทำาใหดนเคมปลกขาวหรอตนไม

อะไรกไมขนจงแหงแลงแตทนาอกแปลงหนงมนำาจดไหลผานทำาใหดนไมเคม

ปลกตนขาวหรอตนไมอะไรกอดมสมบรณครบ”นายสกอธบายยาว

พอตาหวเราะชอบใจในคำาตอบของนายสกเพราะเหนวาเปนคนท

ฉลาดทสด แตโกรธนายดบหวฟดหวเหวยงเพราะเขาตอบเหมอนเดมวา

“มนเปนธรรมดาของมนเองครบ”

เมอกลบถงบานแลวในขณะททกคนกำาลงนงรบประทานอาหารเยน

พรอมหนาพรอมตากนนน พอตายงโกรธลกเขยคนเลกอย จงเลาเรอง

7

ทเกดขนใหทกคนฟงพรอมกบกลาวโทษวาเปนความผดของเมยตนคนเดยว

ทไปเลอกนายดบทเปนคนโงไมเคยบวชเรยนมาเปนลกเขย

แมยายจงใหนายดบผเปนคนโงตามสายตาของพอตาชแจงเหตผล

ในคำาตอบทงหมดใหทกคนฟงซงนายดบกเลาไปทละปญหาวา

“ทำาไมนกกระทงถงลอยนำาไดผมเหนวามนเปนธรรมดาของมนเอง

เพราะลกมะพราวกลอยนำาไดทงๆทไมมขนหนาเหมอนนกกระทงสกหนอย”

“คำาถามทวาเหตใดนกกระสาจงรองเสยงดงผมเหนวามนเปนธรรมดา

ของมนเองอกเพราะกบคางคกกรองเสยงดงๆไดโดยไมตองมคอยาวเหมอน

นกกระสา”

“คณพอเหนใบไผแลวสงสยวาทำาไมดานนอกกบดานในสถงไม

เหมอนกนผมเหนวามนเปนธรรมดาของมนอกเพราะเนอในของแตงโมกม

สแดงทงๆทไมเคยถกแดดสองเลยแตขางนอกกลบมสเขยวทงๆทถกแดด

สองอยตลอดเวลาจรงไหมครบ”

“ครงสดทายคณพอสงสยวาทำาไมทนาสองแปลงทอยตดกนแตอดม

สมบรณไมเหมอนกนผมเหนวามนเปนธรรมดาของมนอกเพราะคนหวลาน

อยางคณพอกไมมผมขนเหมอนกนทงๆทไมไดถกนำาเคมผานหวลานสกนด

ทผมพดมาทงหมดนถกไหมครบ”

ตงแตนนมา พอตากไมกลาวโทษหรอวานายดบโงอกตอไป กลบ

ชอบนายดบเทาๆกบนายสกเพราะรวาทกสงทกอยางในโลกนไมวาจะเปน

คนสตวพชมกแตกตางกนไปเปนเรองธรรมดาแมแตลกเขยของตนเองกตาม

จะโงหรอฉลาดกเปนเรองธรรมชาตอนเปนธรรมดาของโลก

8

“เพอนๆ ฟงนทานเรองนแลวมความคดเหนอยางไรบางคะ เหนดวย

กบความคดของนายดบหรอไมวาทกสงทกอยางทเราเหนอยในโลกนลวนม

ธรรมชาตเฉพาะตวสำาหรบดฉนดฉนคดวานทานเรองนสะทอนใหเหนถง

การมองโลก มองธรรมชาตตามความเปนจรงผานนายดบซงเปนตวละคร

ทมความเฉลยวฉลาดรจกสงเกตธรรมชาตรอบขางอยางลกซง”พลอยใส

กลาวสรป

“ดฉนหวงวานทานทเพอนไดฟงไปแลวนน คงจะใหขอคดหรอคต

เตอนใจทนำาไปใชในการดำารงชวตได สดทายนดฉนขอขอบใจเพอนๆท

กรณาตงใจฟงนทานจนจบสวสดคะ”พลอยใสกลาวพรอมกบพนมมอไหว

ครนภา

เพอนในชนปรบมอเสยงดงและยาวนานเมอพลอยใสเลานทานจบ

ครนภาชมวา “พลอยใสเลาไดสนกจรงๆ ใชนำาเสยงเหมาะสมกบตวละคร

ทำาใหเรองมอรรถรสมากขนนทานทเลอกมาเลากมสาระใหขอคดด”

พลอยใสยมเมอไดรบคำาชม เธอรสกภมใจและโลงใจทภารกจ

ของเธอสนสดลง ความกงวลใจวาจะเลาไดไมดหมดไป และบอกกบ

ตนเองวา นเปนเพราะเรามการวางแผนและเตรยมตวมาอยางดนนเอง

จงทำาใหประสบความสำาเรจในครงน

9

ฝกอานคำายาก

คำาใหมในบทเรยน

กลนแกลง ธรรมชาต พรรษา

ขนใจ นกกระทง ภารกจ

คตเตอนใจ นกกระสา มเหยามเรอน

ฉลาดเฉลยว นทานพนบาน หวฟดหวเหวยง

ทาบทาม บวชเรยน อรรถรส

ทด ประเมน อาสา

ธรรมดา ปรมณฑล อดมสมบรณ

ฉลาดเฉลยว อานวา ฉะ-หลาด-ฉะ-เหลยว

ธรรมชาต อานวา ทำา-มะ-ชาด

ปรมณฑล อานวา ปะ-ร-มน-ทน

ภารกจ อานวา พา-ระ-กด

อรรถรส อานวา อด-ถะ-รด

10