เอกสารวชาการสวนบคคล (Individual Study)

เรอง วกฤตสทธมนษยชนในเรอนจา:ปรากฏการณผตองขงลนเรอนจา

จดทาโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.ธาน วรภทร รหส 150156

รายงานนเปนสวนหนงของการฝกอบรม หลกสตร หลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑

วทยาลยรฐธรรมนญ สานกงานศาลรฐธรรมนญ

เรอง วกฤตสทธมนษยชนในเรอนจา:ปรากฏการณผตองขงลนเรอนจา

จดทาโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.ธาน วรภทร รหส 150156

หลกสตร หลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑ ป ๒๕๕๖ วทยาลยรฐธรรมนญ

สานกงานศาลรฐธรรมนญ รายงานนเปนความคดเหนเฉพาะบคคลของผศกษา

1

วกฤตสทธมนษยชนในเรอนจ า:ปรากฏการณผตองขงลนเรอนจ า

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธาน วรภทร

1.ความน า กระบวนการยตธรรมเปนเครองมอส าคญในการปกครองในระบอบประชาธปไตยภายใตหลกนตธรรม (Rule of Law) โดยเฉพาะกระบวนการยตธรรมทางอาญา ซงมบทบาทส าคญในการปองกนและปราบปรามการกระท าความผดอาญาและบทบาทในการรกษาความสงบเรยบรอยของสงคม กระบวนการยตธรรมจงตองมระบบ (System) รปแบบ (form of Justice) และกลไก (Mechanism) ทางกฎหมายทบรสทธยตธรรม มมาตรฐานการด าเนนกระบวนการทมความเปนภาวะวสย มความเปนเสรนยม เปนประชาธปไตย โปรงใส สามารถคมครองสทธเสรภาพและรกษาความสงบเรยบรอยใหกบสงคมไดเปนอยางด ซงในทางกลบกนถากระบวนการยตธรรมทางอาญาขาดความเปนภาวะวสย ระบบท างานไมปกต รปแบบทออกแบบน ามาใชมขอบกพรอง กลไกการท างานตามกฎหมายตางๆ ท างานไมมประสทธภาพ ยอมสงผลตอการรกษาไวซงหลกนตธรรมในสงคม และสงทตามมาคอการกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชน ความสงบเรยบรอยของสงคม ดงทจะกลาวถงในบทความนคอเรองของ วกฤตสทธมนษยชนในเรอนจ าจากปรากฏการณผตองขงลนเรอนจ าในประเทศไทย

จากขอมลสถตจากส านกงานศาลยตธรรม พบวา มาตรการบงคบทางอาญาทศาลไทยใชในการพพากษาสวนใหญยงอยใน 6 ประการ คอ ประหารชวต จ าคก กกขง ปรบ รบทรพยสน และรอการลงโทษ เปนหลก ปรากฏตามสถตขอมลประเภทของการก าหนดโทษทมค าพพากษาป 2546-25521

ตารางท 1 แสดงสถตขอมลประเภทของการก าหนดโทษทมค าพพากษาป 2546-2552

ป พ.ศ. ประเภทของการก าหนดโทษทมค าพพากษา รวม

ประหารชวต จ าคก ปรบ กกขง รบทรพย รอการลงโทษ อนๆ

จ านวน % จ านวน % จ านวน % จ านวน % จ านวน % จ านวน % จ านวน %

2546 270 0.05 64,983 11.10 305,753 52.21 5,622 0.96 672 0.11 205,943 35.16 2,415 0.41 585,649

2547 310 0.05 83,810 13.74 307,934 50.47 7,495 1.23 1,421 0.23 207,013 33.93 2,119 0.35 610,102

2548 311 0.05 61,443 10.52 293,701 50.28 6,464 1.11 137 0.02 217,055 37.16 5,073 0.87 584,184

2549 302 0.05 65,787 10.59 312,213 50.28 6,160 0.99 449 0.07 234,708 37.80 1,338 0.22 620,957

2550 963 0.15 102,178 15.92 275,262 42.90 4,289 0.67 352 0.05 254,730 39.70 3,907 0.61 641,681

2551 416 0.06 104,306 15.49 275,871 40.98 3,021 0.45 275 0.04 278,198 41.33 11,074 1.65 673,161

2552 595 0.09 108,633 16.22 242,908 36.27 9,800 1.46 740 0.11 286,626 42.80 20.358 3.04 669,660

จากตารางพบวาศาลไทยจะเลอกใชโทษปรบมากทสด และรองลงมาเปนการรอการลงโทษ และโทษจ าคกเปนล าดบทสามในการน ามาใช เมอเปรยบเทยบกบปรมาณคดอาญาทงหมดกบการใชโทษจ าคก กวารอยละ 10

1 ส านกงานศาลยตธรรม. รายงานประจ าปงบประมาณ 2546 – 2552.

2

ของศาล ยงถอวาเปนอตราการใชทสง เมอเปรยบเทยบกบสดสวนของการใชโทษจ าคกในประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนหรอประเทศญปน2 ยงมมาตรการบงคบทางอาญาอกมากมายทศาลไทยยงไมไดน ามาใชในการพพากษาคด 2.สถานการณผตองขงลนเรอนจ าในประเทศไทย

จากการส ารวจพบวาประเทศไทยมเรอนจ า/ทณฑสถานทวประเทศ จ านวนประมาณ 195 แหง ซงไมเพยงพอตอการรองรบปรมาณผตองขงทเพมขนอยางรวดเรว พจารณาไดจากจ านวนผตองขงในปจจบนทอยในความควบคมประมาณ 247,763 คน3 เปนชาย 209,844 คน หญง 37,919 คน4 ในขณะทความจมาตรฐานของเรอนจ า/ทณฑสถานทวประเทศมอยเพยง 109,430 คน5 ในทางขอเทจจรงพบวามจ านวนผตองขงเกนความจอยจ านวน 138,333 คน และมแนวโนมทจะเพมอยางตอเนอง เรอนจ าตางๆ มทตงกระจายอยทวไประเทศไทย ปรากฏตามรปภาพแผนทตอไปน

ภาพท 1 แสดงแผนภาพการกระจายตวของเรอนจ าในประเทศไทย

จดด าในแผนทคอทตงของเรอนจ าและทณฑสถานทวประเทศ เมอระบบและกลไกของกระบวนการยตธรรมมปญหาบกพรองท าใหเกดภาวะผตองขงลนเรอนจ า ตามทกลาวมาแลว การท างานของราชทณฑจงท าไดเพยงขงไวในเรอนจ ามใหออกมาเพอใหเปนไปตามค าพพากษาเทานน การจ าแนกและการจดแบงผตองขง การแยกประเภทความผด การแกไขฟนฟ (Rehabilitation) ไมสามารถท าได สภาพของเรอนจ าจงเปนการขงใหอยใน

2 ด บทท 4. 3 กองแผนงาน กรมราชทณฑ 4 ขอมล ณ วนท 1 ธนวาคม 2555 5 สวนมาตรการควบคมผตองขง ส านกทณฑวทยา

3

เรอนจ าตามค าพพากษา ผตองโทษอยอยางปะปนกน เพราะไมมพนททเพยงพอและงบประมาณมจ ากด ไมสามารถท าหองแบบแยกทกนนอนไดเหมอนในตางประเทศ สภาพการด ารงชวตต ากวามาตรฐานทควรจะเปน ปรากฏการณทเกดขนกบคนกลมน เมอราชทณฑไมสามารถแกไขฟนฟได คนทเปนอาชญากรอาชพหรอพวกท าผดตดนสย อยปะปนกบผตองโทษทเปนผกระท าผดครงแรก พวกประมาทพลาดพลง หรอนกโทษทอยในวนรน ผลทตามมาคอเกดการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนเองในทกเรอนจ า พฒนาการการกระท าความผดเกดการแพรระบาดของความคดและกลมพวกพองจากการกระท าผดรายยอย ไปสการเปนกลมอาชญากรรม จากการเปนกลมอาชญากรรมพฒนาเปนองคกรอาชญากรรม และพฒนาเปนองคกรอาชญากรรมขามชาต ผกระท าผดมความเชยวชาญขนในการกระท าความผด และมเครอขายขององคกรอาชญากรรมทเขมแขง ปจจบนทราบวาผตองขงมพนฐานความรคอนขางสง ดงนน จะเหนวาการกระจายของเรอนจ ามทวประเทศ ถาเรอนจ าท าไดแคเพยงขงตามค า พพากษาอยางเดยว กจะเหมอนเปนสถานทพบปะพดคยแลกเปลยนของอาชญากร ใหเขากนนอน ใชชวตรวมกน เปนเวลานานๆ เพาะบมนสยอาชญากรรมถายทอดตอกน เปนเสมอนมหาวทยาลยผลตบณฑตยทางอาชญากรรมมออาชพสสงคม ทกเรอนจ าท าแบบน เราจะมอาชญากรออกสสงคมเพมขนเรอยๆ มความช านาญ เกงขน คนในสงคมกจะเดอดรอน เศรษฐกจสงคม การเงนการลงทนกจะวกฤต เหนไดชดจากการทปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญามอตราเตบโตมากขนๆ ทกป การด าเนนการของกระบวนการยตธรรมทางอาญาไมสามารถบรรลวตถประสงคของกฎหมายอาญาตามทกลาวมาแลวได

สถานการณและแนวทางเปรยบเทยบ ; จากการศกษาพบวาประเทศญปนเคยประสบปญหาผตองขงลนเรอนจ ามาแลวในชวงหลงสงครามโลกครงทสอง จงไดใหความสนใจในการแกไขปญหาโดยดตนแบบจากทางยโรปและจากประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศญปนในชวงเวลาดงกลาวสภาพและสถานการณไมตางจากประเทศไทยในปจจบนญปนไดศกษาและรบไดรบอทธพลแนวคดมาจากประมวลกฎหมายอาญาของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน6 กฎหมายทใชในปจจบนมพฒนาการในการปรบปรงแกไขมากวา 100 ป โดยมบคคลทมความเชยวชาญในทางทฤษฎการลงโทษและมการเรยนการสอนเรองนอยางตอเนองกนมาโดยตลอด ทงมการปรบปรงแกไขทงระบบหรอทงกระบวนการยตธรรม ไดแก กฎหมายอาญา กฎหมายวธพจารณาความอาญา และกฎหมายบงคบโทษ ตลอดทงกลไกในภาคสงคม ท าใหมการสรางองคความรและทรพยากรบคคลในดานนไดอยางมคณภาพ เปนผลท าใหกระบวนการยตธรรมทางอาญาของญปนมความทนสมย7 จากการศกษายงพบวากระบวนการยตธรรมทางอาญาของญปน ไมวาในชนสอบสวนฟองรอง ชนพจารณาพพากษา ชนบงคบโทษ ตางท างานเชอมโยงกนอยางเปนระบบ มความสมดลและเขมแขงมากในรปแบบเดยวกนกบของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน กลไกและระบบการกรองคดในการจ าแนกคดในเบองตน ท างานอยางมประสทธภาพ สามารถคดกรองผทบรสทธหรอผทไมจ าเปนตองเขาสกระบวนการยตธรรมได สามารถบรหารจดการกระบวนการยตธรรม บรหารจดการโทษและโทษจ าคกไดอยางด

6 Gunther Kaiser. Strafvollzu. pp.136-137. 7 Bindzus. D., Ishii A. Strafvollzug in Japan. p.2 .

4

เมอระบบกฎหมายและระบบบรหารจดการกระบวนการยตธรรมมประสทธภาพ ปญหาผตองขงลนเรอนจ าของญปนกหมดไป โดยเฉพาะโทษจ าคกนนมหลกการทชดเจนวา จะใชกบผกระท าผดทจ าเปนตองโทษจ าคกเทานน ทสามารถแกไขฟนฟลกษณะการกระท าความผดนนไดทตองถกน าเขาสเรอนจ า ถาเรอนจ าไมสามารถทจะแกไขเปลยนแปลงผกระท าความผดได กระบวนการยตธรรมตนทางจะบรหารจดการผนหรอสงผกระท าความผดนนไปสกระบวนการและโทษชนดอน หรอเขาสมาตรการอนแทน เชน ใชวธการเพอความปลอดภย ชะลอการฟอง การคมประพฤต เปนตน ปรากฏตามแผนภาพกระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศญปน

เมอพจารณาอตราการเจรญเตบโตของผตองขงในประเทศไทยตงแตอดตตอเนองมาถงปจจบน พบวามอตราการเตมโตของยอดผตองขงระหวางพจารณาและนกโทษเดดขาดเพมขนอยางรวดเรว มลกษณะเปนอตรากาวหนา ไมวาปรมาณของผตองขงระหวางพจารณา หรอปรมาณของนกโทษเดดขาด รายละเอยดปรากฏตามขอมลสถตจ านวนผตองขงระหวางพจารณา นกโทษเดดขาด และจ านวนผตองขงรวมทงประเทศ ตงแตป พ.ศ.2538 ถง พ.ศ. 2555 ดงตารางตอไปน ตารางท 2 แสดงขอมลสถตจ านวนผตองขงระหวางคด นกโทษเดดขาด และจ านวนผตองขงรวมทงประเทศ

ตงแตป พ.ศ.2538 ถง พ.ศ. 2555 ป ผตองขงระหวางคด นกโทษเดดขาด จ านวนผตองขงรวมทงประเทศ

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

34,911 35,562 50,550 67,296 74,284 85,056 86,650 87,110 89,561 37,463 40,559 42,976 44,796 46,423 52,518 56,966 59,118 56,560

73,920 65,336 75,320 97,027 125,258 132,337 164,253 169,960 153,766 129,679 121,734 108,610 123,860 140,026 157,065 157,097 181,089 191,203

108,915 100,966 125,955 164,451 199,673 217,697 250,903 257,070 211,327 167,142 162,293 152,625 168,656 188,398 212,058 215,997 240,207 247,763

5

จากตารางแสดงใหเหนวาจ านวนผตองขงตงแตป พ.ศ. 2538 ถงป พ.ศ. 2546 ปรมาณผตองขงเพมขนถง 211,327 คน แยกเปนระหวางพจารณา 89,561 คน นกโทษเดดขาด 153,766 คน ตอมาในป พ.ศ. 2547 ปรมาณผตองขงลดลงมาอยท 167,142 คน แยกเปนตองขงระหวางพจารณาคด 37,463 คน นกโทษเดดขาด 129,679 คน และตงแตนนมามปรมาณเพมขนตอเนองจนถงป พ.ศ.2555 รวมจ านวน 247,763 คน เปนผตองขงระหวางพจารณา 56,560 คน นกโทษเดดขาด 191,203 คน เมอน าขอมลความผนแปรดงกลาวมาจดเปนกราฟเสนปรากฏเปนภาพใหเหนดงน

ภาพท 2 กราฟแสดงจ านวนผตองขง ตงแตป พ.ศ. 2543 – 2555

ภาพท 3 กราฟแสดงการเปรยบเทยบจ านวนเจาหนาทและจ านวนผตองขงป พ.ศ.2543 – 2555

กราฟแสดงการเปรยบเทยบจ านวนเจาหนาทและจ านวนผตองขงรวมท งจ านวนเจาหนาทตอจ านวนผตองขงตงแตป พ.ศ. 2543 ถง 2555 ปรากฏตามภาพกราฟดงน

184,031 204,479 204,737

168,523 160,453 136,004 128,885 143,996 158,946

169,121 179,303 207,567 209,845

39,375 46,424

49,333 42,952

40,023 27,292 23,740

24,660 26,136

27,651 29,654 32,640 37,919

223,406 250,903 254,070

211,475 200,476 163,336 152,625

168,656 185,082 196,772 208,957

240,207 247,763

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

ชาย

หญง

รวม

223,406

250,903

254,070

211,475 200,476

163,336

152,625

168,656

185,082 196,772 208,957

240,207 247,763

115,070

115,500

115,500

113,930

113,850

114,510

114,490

110,290

113,360

113,360 109,944 109,500 109,980

11,507 11,550 11,550 11,393 11,385 11,451

11,449 11,029

11,336 11,336 10,944 10,950 10,997

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

จ ำนวนผตองขงจรง

จ ำนวนผตองขงตำมอตรำเจำหนำท

จ ำนวนเจำหหนำท

6

ภาพท 4 กราฟแสดงการเปรยบเทยบจ านวนเจาหนาทและจ านวนผตองขงป พ.ศ.2543 – 2555

ปจจบนกรมราชทณฑมอตราก าลงขาราชการ 10,807 คน8 โดยแยกเปนขาราชการทปฏบตหนาทอยในสวนกลางกรม จ านวน 559 คน และอยในเรอนจ าและทณฑสถานทวประเทศจ านวน 10,248 คน ตารางท 2 แสดงสถตนกโทษเดดขาด แยกตามอาย ส ารวจ ณ วนท 30 กนยายน 2555

แยกตามอาย ชาย หญง รวม รอยละ ไมเกน 18 ป กวา 18-20 ป กวา 20-21 ป กวา 21-25 ป กวา 25-30 ป กวา 30-35 ป กวา 35-40 ป กวา 40-45 ป กวา 45-50 ป กวา 50-60 ป กวา 60 ปขนไป

197 5,548 8,458

20,307 32,282 31,591 17,862 12,707 8,833 4,492 1,493

32 827

1,516 3,487 4,907 4,870 3,522 2,583 2,085 1,091

307

229 6,375 9,974

23,794 37,189 36,461 21,384 15,290 10,918 5,583 1,800

0.14 3.77 5.90

14.08 22.01 21.57 12.65 9.05 6.46 3.30 1.07

รวมทงสน 143,770 25,227 168,997 100.00 อายผตองโทษพบวา อาย 21-35 ป เพศชาย ตดคกมากทสด และรองลงมาคอ อาย 35-45 ป ขอมล

สวนนเปนจดออนทตองรบแกไข เพราะคนเหลานอยในชวงวยทเปนก าลงส าคญของประเทศตอไป หากขาดการแกไขปรบพฤตนสยจะกลายเปนอาชญากรอาชพ และเขาตองอยกบสงคมนาน

8 ศนยขอมลบคคล กองการเจาหนาท

1:19

1:22 1:22

1:19

1:15 1:15

1:14

1:15 1:16

1:18 1:19

1:21 1:22

1:09

1:10

1:12

1:13

1:14

1:16

1:17

1:19

1:20

1:22

1:23

2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

อตราสวนเจาหนาทตอจ านวนผตองขง

7

ตารางท 3 แสดงสถตนกโทษเดดขาด แยกตามอาย ส ารวจ ณ วนท 30 กนยายน 2555 ลกษณะความผด ชาย หญง รวม รอยละ

ความผดเกยวกบทรพย พ.ร.บ.ยาเสพตด/สารระเหย ความผดตอชวต ความผดตอรางกาย ความผดเกยวกบเพศ ภยนตรายตอประชาชน อนๆ (เชน พรบ.ปาไม, การพนน, อาวธปน,คนเขาเมอง,ลหโทษฯ)

13,208 52,877 9,380 4,428 6,347

216 6,606

1,898 18,303

374 114 129 27

596

15,106 71,180 9,754 4,542 6,476

243 7,202

13.19 62.16 8.52 3.97 5.66 0.21 6.29

รวมทงสน 93,062 21,441 114,503 100.00 จากตารางพบวาฐานความผดทตองจ าคกมากทสดคอ ความผดเกยวกบยาเสพตด รอยละ 62.16

รองลงมาคอความผดเกยวกบทรพย เมอจดท าเปนแผนภาพกราฟวงกลมปรากฏตามแผนภาพดงน ภาพท 5 แสดงสดสวนสถตนกโทษเดดขาดแยกตามลกษณะความผด

เมอพจารณาขอมลการกระท าความผดซ าของผตองโทษ สถตททางกรมราชทณฑรวบรวมไว ส ารวจ ณ วนท 30 กนยายน 2556 ปรากฏตามตารางตอไปน

ตารางท 4 แสดงสถตนกโทษเดดขาด แยกตามจ านวนครงทตองโทษ ส ารวจ ณ วนท 30 กนยายน 2555 จ านวนครงทตองโทษ ชาย หญง รวม รอยละ

ตองโทษครงท 1 ตองโทษครงท 2 ตองโทษครงท 3 ตองโทษครงท 4 ตองโทษ 5 ครงขนไป

121,159 17,511 3,518 1,048

534

22,627 1,935

490 121 54

143,785 19,446 4,008 1,169

588

85.06 11.51 2.37 0.69 0.35

รวมตองโทษ ครงท 2-5 22,611 2,600 25,211 14.92 รวมทงสน 143,770 25,227 168,997 100.00

สถตนกโทษเด ดขาด ยกตามลกษ ะความผดความผดเกยวกบทรพย พ.ร.บ.ยาเสพตด สารละเหย

ความผดต อ ชวตความผดต อร างกายภยนตรายต อประชาชน

อนๆ

8

ผตองขงทตองโทษครงแรก มอตราประมาณรอยละ 85.06 สวนใหญเปนเพศชาย กระท าผดซ าครงทสอง รอยละ 11.51 สวนทเหลอเปนผทตองโทษซ า 3-5 ครง ซงมจ านวนนอยมาก ขอมลสวนนเปนจดแขงทนาสนใจมาก เพราะตามหลกอาชญาวทยาและทณฑวทยา และตามวตถประสงคของการบงคบโทษ เห นตรงกนวามาตรการแกไขตางๆ จะใชไดผลส าหรบผทกระท าความผดครงแรก ซงสนนษฐานวายงไมเปนอาชญากรอาชพ การเพมขนของปรมาณผตองขงนน สงผลกระทบโดยตรงตองบประมาณและประสทธภาพในการบรหารงานราชทณฑ การควบคมดแลและพฒนาพฤตนสยผตองขง และยงน าไปสปญหาตางๆ มากมาย ทงความแออด งบประมาณ บคลากร การบรหารงานเรอนจ าและในเรองสทธมนษยชนของผตองขง เชนในเรองสถานทนอน อาหาร สขภาพอนามย การทะเลาะววาทระหวางนกโทษเปนตน อนเปนวกฤตของสงคมไทยอยางหนงทสงคมภายนอกจะตองใหความส าคญ และไดเขามามสวนรวมในการหาแนวทางการแกไขและปองกนปญหานกโทษลนคก เพราะปญหาดงกลาวนจะสงผลกระทบทางลบมากในปจจบนและอนาคต

อยางไรกตาม การแกไขผกระท าผดในปจจบน แมจะเปนแนวทางทยอมรบกนในวงการราชทณฑโดยทวไป แตกยงเปนทสงสยวาจะไดรบผลตามวตถประสงคเพยงไร เพราะการแกไขฟนฟผกระท าผดจะมอปสรรคหลายประการ กลาวคอ9 1.ผกระท าผดไดสญเสยบคลกภาพไปแลวโดยถกหลอหลอมและขดเกลาใหมบคลกลกษณะเชนนนมาเปนเวลานาน แตใชเวลาในเรอนจ าไมนาน ในการทจะแกไขฟนฟใหฟนคนจตส านกทดกลบมา และปรบตวเขากบคนโดยทวไปในสงคมนนท าไดยาก 2.การลงโทษเพอการแกไขนน จะขดกบความรสกของคนในสงคมวาผกระท าผดไมควรไดรบการปฏบตทดกวาคนปกตทวไป ซงเปนไปตามหลกของเบนเทม(Bentham)ทวา“หลกการไดรบประโยชนทนอยกวา” (Principle of less eligibility) ทงนเพราะคนโดยทวไปจะเหนวาเปนการไมเปนธรรมทผกระท าผดจะไดรบประโยชนมากกวาคนทวไป เชน ผกระท าผดจะไดรบการอบรมแกไขฝกวชาชพ สวสดการ อาหาร ทอยอาศย ตลอดจนการจดการศกษา การหางาน ในขณะทคนทวไปในสงคมอกจ านวนมากไมไดรบบรการดงกลาวความรสกของคนทวไปดงกลาวเหนไดวาขดกบหลกของการแกไขฟนฟ 3.การแกไขฟนฟเหมาะสมส าหรบผกระท าผดบางประเภทเทานน เชน ผกระท าผดครงแรก ซงไดกระท าผดไปเพราะอารมณชววบหรอโดยพลงพลาด หรอท าไปเพราะความจ าเปน การแกไขฟนฟไมใหกระท าผดซ าขนอกยอมมทางท าส าเรจไดมาก แตส าหรบผกระท าผดทเคยกระท าผดและถกลงโทษมาหลายครงแลว หรอพวกอาชญากรอาชพหรอพวกท าผดตดนสย โอกาสทจะแกไขฟนฟใหกลบตวจะยอมเปนไปไดยาก ดงนน การแกไขฟนฟจงไมสามารถจะท าใหผกระท าผดกลบตวไดทกกรณไป

9 นทธ จตสวาง. หลกทณฑวทยา พมพครงท 3 กรงเทพฯ:มลนธพบลยสงเคราะห กรมราชทณฑ (ม.ป.พ.) หนา 30-31.

9

4.กระบวนการยตธรรมทางอาญากบปรากฏการณผตองขงลนเรอนจ า ในระบบของกระบวนการยตธรรมทางอาญานน เมอบคคลใดไดกระท าความผดอาญาเกดขนและถกจบได

การด าเนนคดกจะตามมา กระบวนการในการด าเนนคดอาญาแบงออกไดเปน 2 ขนตอนใหญๆ คอ “การด าเนนคดอาญาชนก าหนดคด” และ “การด าเนนคดอาญาชนบงคบคด” กลาวคอ 1.การด าเนนคดอาญาในชนก าหนดคด (Erkenntnisverfahren)10 เปนการด าเนนการทงหลายของเจาพนกงาน เปนการกระท าเพอยนยนขอกลาวหา ซงถารบฟงไดโดยปกตเจาพนกงานกจะฟองเพอใหศาลพจารณาพพากษาตอไป และเมอไดมการยนฟองแลวการด าเนนการทงหลายในศาลในคดทเจาพนกงานไดฟองแลวนน รวมทงในคดทผเสยหายฟองคดเองกเปนการกระท าเพอยนยนขอกลาวหาเชนเดยวกนกบการด าเนนการชนเจาพนกงาน และถาหากฟงไดวามการกระท าความผดจรงศาลกจะก าหนด “มาตรการบงคบทางอาญา” (โทษและ/หรอวธการเพอความปลอดภย และมาตรการบงคบทางอาญาอนๆ)11 ส าหรบคดนนการด าเนนการทงหลายของเจาพนกงานทงนอกศาลและในศาล รวมทงการด าเนนการทงหลายของศาลซงอาจเปนหลายชนศาลจนกระทงไดมค าพพากษาถงทสดแลว ซงในขนตอนนเปนขนตอนทจะท าการศกษามาตรการทางกฎหมายในชนสอบสวนฟองรองและชนพจารณาพพากษา เพอจะน าไปสแนวทางในการลดปรมาณผตองขงในเรอนจ าตอไป

2.การด าเนนคดอาญาชนบงคบคด เมอศาลไดมค าพพากษาทก าหนดมาตรการบงคบทางอาญาในคดใดแลวและค าพพากษาในคดนนกไดถงทสดแลว กจะตองมการจดการบงคบใหเปนไปตามค าพพากษาอนถงทสดแลวนนตอไป เวนแตจะไดมการลดโทษ เปลยนโทษ หรออภยโทษ หรออนๆ12 ไดวเคราะหผลกระทบจากกระบวนการยตธรรมกบการบงคบโทษจ าคก ในเบองตนพบวา ปญหาพนฐานของเรอนจ าในประเทศไทยคอ ผตองขงลนเรอนจ า อนเปนผลท าใหเกดปญหาเจาหนาทไมเพยงพอ และปญหาการบงคบโทษเพอการเปลยนแปลงพฤตกรรมชวของผทกระท าความผด จงไมสามารถจะท าไดตามมา สาเหตของปญหาสวนหนงทส าคญนนมาจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาตนทางตามทกลาวมาแลว ไมสามารถคดกรองคนผดทเหมาะสมกบการลงโทษจ าคกไดอยางมประสทธภาพ และใชโทษจ าคกโดยปราศจากหล กวชาบงคบโทษ เรอนจ าหรอคกกจะมผตองขงมากเกนก าลงทจะรบได กอปรกบกฎหมายอาญาในประเทศไทยมกจะก าหนดระวางโทษจ าคกเปนสวนใหญ ปญหาเรองนเปนความรบผดชอบรวมกน ของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทงหมดมใชปญหาของแตเฉพาะราชทณฑสวนเดยว ซงผวจยไดพบวามผลมาจากกระบวนการยตธรรมตนทางกอนมาถงหนวยงานสดทายคอ ราชทณฑ ปรากฏตามแผนภาพดงตอไปน

10 คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. พมพครงท 7 กรงเทพฯ:วญญชน,2549. หนา 44. 11 ด คณต ณ นคร. กฎหมายอาญาภาคทวไป. พมพครงท 3 กรงเทพฯ:วญญชน,2547. หนา 361. 12 เรองเดยวกน. หนา 44.

10

จากแผนภาพขางตน จะเหนไดวากระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทยนนด าเนนงานเปนระบบสายพาน สงถายตอกนเปนทอดๆ เหมอนสายพานทล าเลยงสงของ ภายใตการบรหารจดการคดทตางกนในกระบวนการยตธรรมเดยวกน กรณจงขาดทศทางการบรณาการและแนวคดในการปฏบตรวมกนในการบรหารจดการคด เปนลกษณะอาณาจกรใครอาณาจกรมน หนวยใครหนวยมน สงงานไปหนวยงานถดไปแลวถอวาหมดภารกจของหนวยงานตนเองแลว กเขาใจวาเสรจงานแลว ผลในทสดภาระปญหาไปตกอยกบหนวยงานสดทายคอ ราชทณฑ สถานการณปจจบนทตองเผชญอยคอ เกดภาวะวกฤตราชทณฑ

ทางแกไข พจารณาจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาไทย การแกปญหาของงานราชทณฑตองอาศยความรวมมอกนทกฝายทเกยวของทงกระบวนการยตธรรมทางอาญา ทงทเปนตนทางกอนถกสงมายงสวนราชทณฑ และภาคสงคม จงตองพยายามใชมาตรการเลยงโทษจ าคก และผทเกยวของกบกระบวนการยตธรรมจะตองเหนเปนไปในทางเดยวกนวา “โทษจ าคกมไวส าหรบแกไขคนทสมควรไดรบโทษจ าคก ถาคกไมไดชวยแกไขอะไรคนๆ นนใหดขนไดเลยหรอไมนาจะท าใหคนคนนนดขนมาได กไมสมควรสงเขาคก” การเอาคนมาขงตามระยะเวลาโดยไมมเหตผลในทางบงคบโทษไมควรจะมอกตอไป

หลกคด คอ ลดคนเขาคก เพมคนออกจากคก โดยใชมาตรการทางอาญา คอ

ลดเขา คก เพมออก

จากหลกคดดงกลาวน เมอน ามาปรบกบกระบวนการยตธรรมของไทยทงระบบและมลกษณะทท างานรวมกน เปนไปในทศทางเดยวกน สามารถก าหนดแนวทางแสดงเปนแผนภาพไดดงน

จากแผนภาพทกหนวยงานทอยตนทางกอนงานราชทณฑจะมมาตรการทางกฎหมายในการในการเบยงเบนหรอเลยงโทษจ าคก ซงสามารถท าไดในทกหนวยงาน ในหลายมาตรการปรากฏอยในกฎหมายวธพจารณาความอาญา หากรวมมอกนในการบรหารงานคดและไดมการใชมาตรการตามกฎหมายทมอยอยางมประสทธภาพ ระบบจะสามารถท าใหลดปรมาณผตองขงลงได

11

5.คาใชจายในการบรหารจดการผตองขง จากปญหาผตองขงลนเรอนจ าพบวา มผลกระทบตอภาคเศรษฐกจและสงคมเปนอยางมาก กลาวคอ ใน

ภาคเศรษฐกจ คนไทยก าลงตองจายเงนใหกบกระบวนการยตธรรม ในการรกษาความสงบเรยบรอย ความเจรญของประเทศในดานตางๆ สงมากและมอตรากาวหนาเพมขนทกปปรากฏตามตารางดงตอไปน

ตารางท 5 แสดงงบประมาณรายจายประจ าปของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญาป พ .ศ.2549- 255413

ป สนง.ต ารวจแหงชาต

สนง.อยการสงสด สนง.ศาลยตธรรม

กรมราชทณฑ กรมคมประพฤต กรมพนจและคมครองเดก

รวม (ลานบาท)

2549 51,843.28 4,041.04 8,283.27 6,069.17 883.94 1,015.16 72,135.86 2550 62,510.66 4,775.63 8,631.13 7,135.79 1,208,.95 1,165.45 85,427.61 2551 69,882.94 5,035.83 9,808.81 7,398.39 1,233.93 1,165.45 94,525.35 2552 50,396.42 5,936.78 11,177.41 8,666.46 1,408.81 1,397.44 78,983.32 2553 67,144.57 5,596.86 10,835.98 7,908.70 1,343.96 1,368.90 94,199.00 2554 74,190.55 6,454.87 12,908.35 8,856.18 1,437.55 1,458.47 105,305.97

จากตารางขางตนในป 2553 ใชงบประมาณในกระบวนการยตธรรมทางอาญารวมท 94,199.00 ลานบาท และตอมาในป 2554 ใชงบประมาณเพมขนท 105,305.97 ลานบาท ซงมากกวางบประมาณของกระทรวงสาธารณสขถงหนงเทาครง และมากกวางบประมาณของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยถงสบเอดเทา14 ปรากฏตามตารางตอไปน ตารางท 6 แสดงงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2554 ของแตละหนวยงานเปรยบเทยบ หนวยงานใน

กระบวนการยตธรรม

กระทรวงสาธารณสข

กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

กระทรวง กลาโหม

กระทรวงคมนาคม

กระทรวง ศกษาธการ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

งบประมาณคาใชจาย 105,305.97 86,904.51 9,756.33 163,501.82 80,354.00 391,131.87 73,913.57

จากการวเคราะหคาใชจายรายหวของกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาตเปรยบเทยบกบคาใชจายรายหวของหนวยงานในกระบวนการยตธรรม (ส านกงานต ารวจแหงชาต ส านกงานอยการสงสด ส านกงานศาลยตธรรม กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กรมคมประพฤต และกรมราชทณฑ) พบวาคาใชจายเพอการรกษาพยาบาลผปวยสงกวาคาใชจายรายหวของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมเพยงเลกนองเทานน ซงพอจะพยากรณไดวาในอนาคตอาจจะสงกวา ปรากฏตามตารางตอไปน

13 ขอมลจากพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าป พ.ศ. 2549-2554 14 พระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าป พ.ศ. 2554

12

ตารางท 7 เปรยบเทยบคาใชจายรายหวกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาตกบคาใชจายรายหวของหนวยงานในกระบวนการยตธรรม พ.ศ.2549-2554

รายจาย พ.ศ.

2549 2550 2551 2552 2553 2554

หลกประกนสขภาพแหงชาต 1,659.20 1,899.60 2,100.00 2,202.00 2,401.43 2,546.48

หนวยงานในกระบวนการยตธรรม 1,148.14 1,355.16 1,491.18 1,243.34 1,474.66 1,648.54

รฐมตนทนสงในการจดการกระบวนการยตธรรมทางอาญา นอกจากนนถาพจารณาลงไปเฉพาะในเรองของราชทณฑ ยงพบอกวา รฐมตนทนสงมากในการจดการคก นกโทษถกแยกออกจากสงคมจากตลาดแรงงานในปจจบนกยากทจะกลบเขาสตลาดแรงงานอกในอนาคตเมอเขาพนโทษ ในขณะทตองโทษอยในการควบคมตวไวในอ านาจรฐไมวาเปนนกโทษเดดขาดหรอเปนผตองขงระหวางพจารณากตาม มคาใชจายผ ตองขง (Unit Cost) ยอนหลง 5 ป ดงน เมอพจารณาเฉพาะสวนของคาอาหารผตองขง เฉพาะคาอาหารผตองขงตอคนตอวน และรวมตอป ตงแต ป 2536 -2550 ปรากฏตามตารางดงตอไปน ตารางท 8 แสดงเฉพาะคาอาหารผตองขงตอคนตอวน และรวมตอป ตงแต ป 2536 -2550

ปงบประมาณ คาอาหารตอคนตอวน จ านวนผตองขง รวมตอวน รวมตอป 2536 20 90,307 1,806,140 659,241,100 2537 21 103,329 2,169,909 792,016,785 2538 22 111,028 2,442,616 891,554,840 2539 23 103,202 2,373646 866,380,790 2540 27 130,997 3,536,919 1,290,975,435 2541 27 170,490 4,603,230 1,680,178,950 2542 27 205,340 5,544,180 2,023,625,700

2543 29 223,406 6,478,774 2,364,752,510 2544 29 250,903 7,276,187 2,655,808,255 2545 29 254,070 7,368,030 2,689,330,950 2546 31 211,475 6,555,725 2,392,839,625 2547 31 200,476 6,214,756 2,268,385,940 2548 31 163,336 5,063,416 1,848,146,840 2549 42 152,625 6,410,250 2,339,741,250 2550 42 168,656 7,083,552 2,585,496,480

ส าหรบคาใชจายผตองขง (Unit Cost) ยอนหลง 5 ป และปงบประมาณ 2556 ปรากฏดงน

13

ตารางท 9 แสดงคาใชจายผตองขง (Unit Cost) ยอนหลง 5 ป และปงบประมาณ 2556 วงเงน/จ านวน ปงบประมาณ

2551 2552 2553 2554 2555 2556 จ านวนผตองขงจรง 185,069 194,913 210,608 226,651 239,024 244,233 ขอตง 160,000 170,000 195,300 180,000 210,000 240,000 อนมต 151,000 156,200 156,200 166,800 166,800 166,800

สวนตาง 34,069 38,713 54,408 59,851 72,224 77,433 ผตองขงชาย 120,000คนx16,455 บ. 124,960คนx16,455 บ. 124,960คนx16,455 บ. 133,440คนx16,455 บ. 133,440คนx16,455 บ. 133,440คนx19,010 บ.

ผตองขงหญง 30,200 คนx16,600 บ. 31,240 คนx16,600 บ. 31,240 คนx16,600 บ. 33,360 คนx16,600 บ. 33,360 คนx16,600 บ. 33,360 คนx16,600 บ.

งบประมาณ 2,510,967,000 2,574,911,000 2,574,911,000 2,750,000,000 2,750,000,000 3,175,705,200 คาอาหาร(อนมต) 42 60 60 60 60 60 คาอาหาร(ถอจาย) 42 42 42 42 42 49

จากตารางจะเปนวาตอหวตอคนตอป มคาใชจายทสงมาก ซงการเอาตวบคคลไวในอ านาจรฐในการก าหนดความผดอาญามากเกนไป หรอก าหนดความผดอาญาโดยไมจ าเปน จะท าใหรฐตองรบภาระคาใชจายสงมาก และจากสถตจะพบวาในแตละปทผานมามยอดงบประมาณใชไปเพมมากขน และหากไมมการศกษาคนควาแกไขปรบปรงอยางจรงจง ปญหานกจะทวความรนแรงมากขน วงเงนกจะสงขน การกระท ากลไกในกระบวนการยตธรรมไดใหกระบวนการยตธรรมท างานอยางมประสทธภาพ สามารถตรวจสอบพสจนความจรงแทไดอยางด กจะสงผลตอการลดปรมาณผตองขง เมอปรมาณผตองขงลดลง งบประมาณกไมตองถกจายไปในการน รฐกสามารถน าเงนพฒนาประเทศในดานอนๆ ไดมากยงขน มขอสงเกตประการหนงคอ ในสหพนธสาธารณรฐเยอรมน นกโทษตองจายคาธรรมเนยมตดคกดวย แตประเทศไทยไมมกฎหมายน การใชงบประมาณจ านวนมากของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมจงเปนประเดนทส าคญมาก เนองจากกระบวนการยตธรรมทางอาญานบวนจะมการใชทรพยากรของชาตเพมขน ไมวาจะเปนทรพยากรบคคล หรอทรพยากรอนๆ แตกลบพบวากระบวนการยตธรรมของไทยยงไมมประสทธภาพเทาทควร จงเปนความจ าเปนในการศกษาเพอปรบปรงพฒนาหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ก าหนดกลไก (Mechanism) รปแบบ (form of Criminal Justice) ตลอดทงหลกคดทฤษฎทมมาตรฐาน เพอน าไปสกระบวนการยตธรรมทมประสทธภาพและประสทธผล การเพมประสทธภาพและการลดขนาดขององคกรและลดปรมาณผตองขงจงเปนเรองส าคญและจ าเปนอยางยง

ในเรอง “คาใชจายในกระบวนการยตธรรม” ประเทศเรามคาใชจายในกระบวนการยตธรรมทางอาญาทสง จงเปนอกเรองหนงทผเขยนเหนวาส าคญมากและนาจะหยบยกขนมาพจารณากน เพราะเปนผลทสบเนองมาจากการบรหารกระบวนการยตธรรมของเราในชวงทผานมา ประเทศเรายงไมเคยมงานวจยทศกษาคนควาเกยวกบความคมคาของคาใชจายทเสยไปในกระบวนการยตธรรม ซงกหมายถง “เงนภาษ” ของคนทงประเทศ....

14

6.ผลกระทบตอสทธมนษยชนของผตองขงในเรอนจ าจากผตองขงลนเรอนจ า ผลกระทบทางสงคมทส าคญเกนความคาดหมายของคนทวไปคอ จากการศกษาพบวา การเอาคนไปขง

รวมกนไวนานๆ โดยไมมการบงคบโทษ การแกไขฟนฟ (Rehabilitation) กอใหเกดผลเสยหายมากมาย คนทถกขงจะถกเรยนรวฒนธรรมคก เนองจากเรอนจ าในประเทศไทย ประสบปญหาผตองขงลนเรอนจ า ผคมมจ านวนนอยไมเพยงพอตอการดแลแกไข ระบบกลไกการแกไขฟนฟไมสามารถท าได และทส าคญประเทศเราขาดองคความรในเรองน การอยปะปนของผตองขงในเรอนจ าโดยไมมการจ าแนก (Classification) กอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน เปนการเปดโอกาสใหมการรจกกบ เขากลมกน เปนพเปนนองกน ฝกทกษะอาชญากร อาชญากรรม ภายใตเงนทนสนบสนนจากรฐในเรองตางๆ ในการด ารงชวต ซงเปนเงนภาษจากประชาชนทงประเทศ และตอมาเมอพนโทษ กลบสสงคมเขาเหลานกยงตองคบหาสมาคมระหวางกน สงคมไทยยงไมเปดโอกาสใหคนเหลานไดมโอกาสมชวตใหมเทาเทยมกบคนอนๆ จงท าใหตองกลบไปกระท าผดอก หรออยหรอเกยวของกบกลมอาชญากรรม ซงจากการผานประสบการณในเรอนจ ามาท าใหคนเหลานมเครอขาย มความรความช านาญมากขน มประสบการณ มเครอขาย หลายกลมขยายตวจากผกระท าความผดรายยอยเปน “กลมอาชญากร” เปน “องคกรอาชญากรรม” หรออาจเปน “องคกรอาชญากรรมขามชาต” สถานทบมเพาะจงปฏเสธไมไดวามาจาก “เรอนจ า/ทณฑสถาน” ยกตวอยางเชน การกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด การคามนษย กอการรายขามชาต เปนตน

ขอเทจจรงตามความในวรรคกอน เมอพบวาประเทศไทยมเรอนจ า /ทณฑสถานทวประเทศจ านวนประมาณ 195 แหง ท าใหผวจยพบปรากฏการณการแตกตวของอาชญากรในประเทศไทย กลาวคอ ถาเปรยบเรอนจ าเปนมหาวทยาลยผลตอาชญากร กจะม 195 แหงทวประเทศ ทกวนมคนเขาคนออก ถาปลอยสถานการณไวเชนนโดยไมมการแกไขอะไรเลย บณฑตทางอาชญากรรม จะเขาสสงคมเพมขน มากขน อยางนาใจหาย ตามทฤษฎการแตกตวของอาชญากรรม สภาพเศรษฐกจ สงคม ในประเทศไทยกจะตกต าย าแย การกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดเปนตวอยางทดทเหนเปนประจกษ กลาวคอ ยงปราบปรามยงมากขน ยงซบซอน ตดตามยากขน การขยายตวของยาเสพตดมมากจนหนากลว จากขอมลทกลาวมาทงหมดท าใหเหนไดวา สภาพการด ารงชวตของผตองขงในเรอนจ า เมอผตองขงลนเรอนจ า ปญหาลกโซทตามมาดานสทธมนษยชนคอ การบรรจผตองขงลนเรอนจ า สทธอนๆ ทผตองขงยงมอยถกกระทบ ไมวาสทธความเปนสวนตว ในเรองทอย ทกน ทนอน อาหารการกน การตดตอสอสาร การนนทนาการ การฝกอาชพ การศกษา การปฏบตกจในทางศาสนา ไมสามารถด าเนนการได

7.สรป ปญหาหลกของกระบวนการยตธรรมทางอาญาไทย คอ ผตองขงลนเรอนจ า (Over Crowding) และกอใหเกดปญหาอนๆ ตามมาอกมากมาย โดยเฉพาะปญหาการคมครองสทธมนษยชนขนพนฐาน สาเหตของปญหามาจาก ;

15

1.ปญหาจากสงคมและสงแวดลอม เศรษฐกจ สถาบนครอบครว ความเปนผ เยาว ยาเสพตด สถานการณทางการเมอง 2.ปญหาจากการก าหนดความผดอาญาและการใชมาตรการบงคบในทางอาญา ประเทศไทยใชกฎหมายอาญามากเกนไปหรอก าหนดความผดอาญาฟมเฟอย และก าหนดมาตรการบงคบทมงใชโทษจ าคกเปนหลก สงผลใหความผดสวนใหญผกระท าความผดตองเขาสเรอนจ าโดยไมจ าเปนและสมควร ท าใหปรมาณผตองขงลนเรอนจ า เชน ความผดเกยวกบยาเสพตด การพนน ความผดทางอาญาอนเนองมาจากการใชเชค เปนตน จ าเปนอยางยงทตองด าเนนการลดทอนความเปนความผดทางอาญาลง (Decriminalization) 3.ปญหาจากกระบวนการยตธรรมทางอาญา ปญหากระบวนการยตธรรมทางอาญาทสงผลตอการลดปรมาณผตองขง ไดแก 1) ความสบสนของระบบกฎหมาย กลไกทางกฎหมายของผปฏบตงาน 2) มาตรการตางๆ ตามกฎหมายมไดถกน ามาใชอยางถกระบบและเตมท หลายเรองมแตมไดน ามาใช เชนวธการเพอความปลอดภย การไตสวนมลฟอง เปนตน 3) ขาดองคความรบางเรอง ไดแก การใชหลก Individualization of Punishment หลกการแกไขฟนฟผตองขง เปนตน โดยในทายทสดผทรบผลโดยตรงในเรองของผลกระทบตางๆ ในดานสทธมนษยชน คอ “ผตองโทษ” และผทไดรบผลตามมาคอ “คนในสงคม” ทตองจายคาใชจายในกระบวนการยตธรรมราคาแพง และผลในระยะยาวทตามมาอยางยงยนคอ เราจะมประชากรของอาชญากรเพมขนทกวน และคนเหลานกเปนสวนส าคญในการออกมาท างานละเมดสทธมนษยชนของคนในสงคมในอนาคตตอไป 8.เอกสารอางอง คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. พมพครงท 7 กรงเทพฯ:วญญชน,2549. คณต ณ นคร กฎหมายอาญาภาคทวไป พมพครงท 3 กรงเทพฯ : วญญชน,2551. นทธ จตสวาง. หลกทณฑวทยา พมพครงท 3 กรงเทพฯ:มลนธพบลยสงเคราะห กรมราชทณฑ (ม.ป.พ.) Bindzus. D., Ishii A. Strafvollzug in Japan. Gunther Kaiser. Strafvollzug. 5 Auflage. C.F.Müller Verlag: Heidelberg. 2003 .