เอกสารวชาการสวนบคคล

(Individual Study)

เรอง

การมสวนรวมทางการเมองตอการพฒนาประชาธปไตยของนกศกษา

(กรณศกษาเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖)

จดท าโดย นายชาญวทย รกษกลชน

รายงานชนนเปนสวนหนงของการฝกอบรม

หลกสตรหลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑

วทยาลยรฐธรรมนญ

ส านกงานศาลรฐธรรมนญ

เรอง

การมสวนรวมทางการเมองตอการพฒนาประชาธปไตยของนกศกษา

(กรณศกษาเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖)

จดท าโดย นายชาญวทย รกษกลชน

หลกสตรหลกนตธรรมเพอประชาธปไตย รนท ๑ ป ๒๕๕๖

วทยาลยรฐธรรมนญ

ส านกงานศาลรฐธรรมนญ

รายงานนเปนความคดเหนเฉพาะบคคลของผศกษา

สารบญ

หนา

บทน า 1

เนอหา 2

1.แนวคดเกยวกบนกศกษากบบทบาททางการเมอง 2

ขบวนการนกศกษา (Student Movement) 3

2.บทบาทของนกศกษาทางการเมองชวงเหตการณ 14 ต.ค. 2516 3

3. บทบาทของนกศกษาในชวงเหตการณ 14 ต.ค. 2516 กบการพฒนาประชาธปไตย 8

1. ผลตอการพฒนาทางการเมอง (Political Development) 9

2. การเสรมสรางเสถยรภาพทางการเมอง(Political Stability) 9

3. ผลตอการพฒนาประชาธปไตย (Democratic Development) 10

บทสรป 11

การมสวนรวมทางการเมองตอการพฒนาประชาธปไตยของนกศกษา

(กรณศกษาเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖)

1

บทน า

นกศกษาจดใหวาเปนกลมชนทมบทบาทส าคญในการเปนตวน าการเปลยนแปลงทางการเมองใน

หลายๆประเทศ โดยเฉพาะอยางยงนกศกษาจะเปนกลมทมบทบาทในการตอตานผน าเผดจการ ตอส

เรยกรองประชาธปไตยและการสรางความชอบธรรมในสงคม โดยนกศกษาอาจใชวธการประทวงรฐบาลท

กระท าการโดยไมชอบดงกลาว จนเปนผลท าใหเกดการใชก าลงรนแรงตอนกศกษา และมการรวมตวกน

ตอตานลมลางรฐบาลในทสด ยกตวอยางเชน นกศกษาในประเทศญปนไดประทวงสนธสญญาทญปนไดท า

กบสหรฐอเมรกา จนกระทงมผลท าใหรฐบาลของนายโนะบซเกะ คช ตองหมดอ านาจ หรอกรณของ

นกศกษาในสหรฐอเมรกาเดนขบวนประทวงหนาท าเนยบขาว ในกรณทสหรฐอเมรกาน าระเบดไปทงยง

เวยดนาม และมการคดคานสงครามเวยดนาม หรอกรณของนกศกษาในประเทศลาตนอเมรกาไดท าการ

ตอตานรฐบาลเผดจการ นกศกษาควบาไดเปลยนจากการโจมตรฐบาลโดยใชก าลงอาวธ และตอสดวย

รปแบบของการกอการรายหรอสงครามกองโจร รวมทง นกศกษาในประเทศ พมา เกาหลใต เวยดนามใต

จน อนโดนเซย และไทย กไดเกดการเปลยนแปลงทางการเมองทน าโดยนกศกษาเชนกน

งานวจยทเกยวของกบวฒนธรรมทางการเมอง ทศนคต และการมสวนรวมทางการเมองของ

นกศกษาไทย ไดมผท าการศกษาหลายทานดวยกน อาทเชน

ดร.สจต บญบงการ ไดท าการศกษาเปรยบเทยบนสตนกศกษา 3 กลม คอนสตทเรยนทางรฐศาสตร

นสตทเรยนทางสงคมศาสตร มนษยศาสตร และนสตทเรยนทางวทยาศาสตรและเทคนค การวจยนในนสตป

สดทายของจฬาลงกรณมหาวทยาลย และมหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2510 จ านวน 372 คน เปน

ประชากรกลมตวอยาง ผลการวจยพบวา นสตนกศกษามความสนใจทางการเมองพอสมควร โดยเฉพาะนสต

นกศกษากลมแรกทเรยนทางรฐศาสตรและนตศาสตร มความสนใจในการเขามสวนรวมทางการเมอง

มากกวานสตนกศกษาอก 2 พวก และยงพบอกวาอทธพลจากกระบวนการอบรมกลอมเกลาในครอบครว

และจากสภาพของสงคมโดยทวไป มสวนในการก าหนดทศนคตและคานยมของนสตนกศกษาอยางมาก

นกศกษาบางสวนมทศนคต คานยมและบคคลกภาพแบบเผดจการ ท งนเนองจากระบบ ลกษณะ วธ

การศกษาและสภาพสงคมในมหาวทยาลยมอทธพลอยมาก

2

ทนพนธ นาคะตะ ไดท าการศกษาวจยพบวา นสตนกศกษาสมยป 2520 มทศนคตทางการเมองเปน

แบบประชาธปไตย มความส านกในหนาทพลเมองและความเชอมนในตนเอง มความกระตอรอรนสนใจเขา

มสวนรวมในกจกรรมทางการเมองการปกครองมากกวานสตนกศกษาเมอป 2515 และมทศนคตทาง

การเมองแบบเผดจการนอยกวานสตนกศกษาป 2515 นนมาก นสตนกศกษาในสมย พ.ศ. 2520 มทศนคต

ทางการเมองไมเปนเผดจการ สวนนสตนกศกษาสมย พ.ศ. 2515 มทศนคตทางการเมองเปนแบบเผดจการ

ผลจากการศกษาน อาจสรปไดวาระบบการปกครองประเทศ และสารทวชาเปนปจจย ตวแปรท

อาจมอทธพลตอการมวฒนธรรมทางการเมองแบบเอออ านวยตอการปกครองแบบประชาชนโดยของนสต

นกศกษา

จากการศกษาทกลาวมาขางตนนเปนการศกษาในแงทศนคต วฒนธรรม และพฤตกรรม

การมสวนรวมทางการเมองของนสตนกศกษาเทานน ยงไมมผท าการศกษาในแงของการแสดงบทบาทใน

ฐานะทเปนตวน าการเปลยนแปลง (Agent of Change) ในทางการศกษา นกศกษาไดเขาไปมบทบาทอยางไร

มปจจยดานใดบางทผลกดนใหนกศกษาท าการเปลยนแปลง สภาพแวดลอม มสวนก าหนดบทบาทดงกลาว

อยางไร ดงนนการศกษาเกยวกบบทบาทของนกศกษาตอการพฒนาประชาธปไตย จงเปนเรองทการใหความ

สนใจ เพอใหมองเหนภาพการแสดงบทบาททางการเมองไดชดเจนยงขน

1. แนวคดเกยวกบนกศกษากบบทบาททางการเมอง

นบตงแตป ค.ศ. 1960 เปนตนมา การศกษาเกยวกบขบวนการนกศกษาไดรบความสนใจอยาง

แพรหลาย ทงจาก นกสงคมศาสตร นกจตวทยา นกรฐศาสตร โดยท าการศกษาคนควาถงสาเหตของการเกด

ขบวนการนกศกษา ไดมการรวบรวมปจจยทมความสมพนธตอขบวนการนกศกษา และความไมพอใจของ

ขบวนการนกศกษา และความไมพอใจของขบวนการนกศกษา ดงน

Lewis S. Fever กลาวถง ขบวนการนกศกษาวาเปนการรวมกลมกนของนกศกษาทม

แรงดลใจหรอมความมงหมายทจะบรรลถงอดมการณทางการเมอง การรวมกลมกนของนกศกษามก

เกดจากความรสกผดหวงหรอการไมยอมรบคณคาจากคนรนกอนในสงคมและการมเปาหมายไป

ในทางสรางสรรค สงทถกตองชอบธรรมสมาชกของขบวนการนกศกษามความเชอมนวาตนเปน

3

ปญญาชนหนมสาวมภารกจส าคญทจะตองปฏบตอนเนองมาจากชนรนกอน หรอชนชนอนในสงคมท

ลมเหลวในการปฏบตภารกจนน

ขบวนการนกศกษา (Student Movement) จงเกดขนจากสภาวะความไมสมดลระหวางคนสองวยใน

สงคม และการไมเปนอนหนงอนเดยวกนในสงคม เปนความไมสมดลของสภาพสงคม ขบวนการนกศกษาจะ

ไดรบแรงกระตนจากพวกปญญาชนใหปรบกจกรรมภายในมหาวทยาลยออกไปสการเมองและสงคม

ขบวนการนกศกษาเปนผทมมโนธรรมทางสงคม มอดมคต โดยเฉพาะในสงคมทประชาชนสวนใหญไมมปาก

เสยง ไมไดรบความเปนธรรม ขบวนการนกศกษาจะเขาไปท าหนาทเรยกรองสทธแทนประชาชน และใน

สงคมทประชาชนขาดความสนใจทางการเมอง ไมเขาใจถงบทบาทของตนในการเขามสวนรวมทางการเมอง

ขบวนการนกศกษากจะเปนผรเรมทางการเมอง โดยถอวาเปนหนาทของพวกตนตลอดมาในประวตศาสตร

นอกจากนการขยายตวของสงคมไดท าใหระบบการศกษาเปลยนไป สภาพแวดลอมของนกศกษาก

เปลยนไป นกศกษามสทธเสรภาพในการแสดงออก ในการเขาไปมสวนรวมทางการเมองมากขนกอใหเกดการ

แตกตางทางความคด และทศนคต เกดชองวาง (gap) ในการตดตอสอสารความเขาใจระหวางนกศกษาซงเปน

คนรนใหมกบคนรนเกาในสงคม ขบวนการนกศกษาจงเปนกลมทมแนวทางคดกาวหนารนแรงกวากลมอนใน

สงคม

2. บทบาทของนกศกษาทางการเมองชวงเหตการณ 14 ต.ค. 2516

การรวมตวกนเปนองคกรของขบวนการนกศกษา(Student movement) โดยเกดขนจากความพยายาม

ของกลมอสระภายในสถาบนตางๆทมสวนผลกดนใหเกดความคดทจะรวบรวมสถาบนการศกษาตางๆใหเขา

มาท าหนาทประสานงานรวมกนในกจกรรมทเปนการแสดงออกตอสาธารณชนในนามของนสตนกศกษา

ทงหมดพยายามผลกดนใหเกดการจดตง “ศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย” ขนโดยเรมจากการ

รวมตวกนของนกศกษาในการสงเกตการณเลอกตงระดบทองถน คอสภากรงเทพมหานครในป 2511 และใน

การเลอกตงทวไประดบชาตในป 2512 ทนสตนกศกษามบทบาทในการรกษาความเปนกลางทางการเมอง

4

พยายามรกษาความยตธรรมในการเลอกตง เปนการดงใหนกศกษาหนมาสนใจการเมอง และรวมกจกรรมทม

สาระกบนกศกษามหาวทยาลยอน

หลงจากทนกศกษาไดเขาไปมบทบาททางการเมองทงในระดบทองถน และระดบชาตแลว กไดม

การประชมของสมาคมบรการนกศกษานานาชาตแหงประเทศไทยขนไดมความเหนสอดคลองกนวาควรม

ศนยกลางนสตนกศกษาขน มชอภาษาองกฤษวา “The National Student Center of Thailand” (NSCT) เมอ

วนท 1 กมภาพนธ 2513

ภายหลงจากการจดตงศนยกลางนสตนกศกษาบทบาทของนกศกษาเรมขยายตวกวางขวางออกไป

โดยเรมจากการเกดชมรมทางวชาการตางๆ และกจกรรมเสรมหลกสตร รวมทงกจกรรมเพอสงคมสวนรวม

ชมรมและกลมตางๆ เกดขนทงในระดบคณะและมหาวทยาลย กลมตางๆ พยายามตอสเพอใหแนวความคด

ของตนไดรบการปฏบต การตอสระหวางกลมตางๆภายในมหาวทยาลยน ามาซงความตนตวในการแสดง

บทบาทรบผดชอบตอสงคม

การเคลอนไหวทางการเมองของนสตนกศกษาด าเนนไปโดยกลมอสระตางๆ ซงสวนใหญเปนการ

เขยนบทความและการออกหนงสอวารสารทลงบทความของนสตนกศกษา กลมนเปนประจ า โดยเนนการ

กระตนใหนสตนกศกษาหาทางเขาไปมบทบาททางการเมองและสงคม เชน บทความในเอกสารชอ

“อดมการณ” เขยนโดยเสกสรร ประเสรฐกล พมพในป 2513 ทพยายามกระตนใหนสตนกศกษาเขาใจ

บทบาทของตนเองในสงคมเสยใหม และไดทาทายระบบการปกครองและสงคมขณะนนวาตองมการ

เปลยนแปลง เพอความผาสกของคนสวนรวมอนเปนแนวความคดของระบบประชาธปไตย

ในป 2515 ขบวนการนกศกษาไดเขามามบทบาททางการเมองมากขนและไดรบการสนบสนนจาก

ประชาชนเปนอยางด เมอนายธรยทธ บญม นสตคณะวศวกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดรบเลอก

เปนเลขาธการศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย (ศนท.) โดยนายธระยทธ บญม ไดพยายามพฒนา

กจกรรมใหมความหมายทางการเมองมากขน เรมจากการตอตานสนคาญปนในเดอนพฤศจกายน โดยการจด

“สปดาหไมซอสนคาญปน” ระหวางวนท 20-30 พย. 2515 ตลอดสปดาหไมซอสนคาญปน ปรากฏวาไดรบ

การสนบสนนจากประชาชนอยางกวางขวาง

หลงจากการตอตานสนคาญปนตอมาในเดอนธนวาคม 2515 กไดมการประกาศคณะปฏวต ฉบบท

299 ทใหอ านาจรฐมนตรกระทรวงยตธรรมในการควบคมผพพากษามากขน เปนการเปดโอกาสใหฝายบรหาร

กาวกายอ านาจตลาการนสตนกศกษาจงแสดงความมงมนในการทจะด าเนนการทางการเมองในรปแบบของ

5

การตอตานรฐบาล โดยมองวาเผดจการทหารนนไดรวบอ านาจบรหารและอ านาจนตบญญตไวหมดสน จงได

รวมตวกนประทวงใหญทสนามหลวง การเคลอนไหวครงนด าเนนไปอยางรวดเรวกวางขวางจนเปนผลให

รฐบาลเลกลมความพยายาม นบจากนนเปนตนมานสตนกศกษาเรมมจดมงหมายไปในทางเดยวกน คอ

ตองการการปกครองทมกฎเกณฑ มความเสมอภาค และปกครองโดยมรฐธรรมนญ ซงถอเปนพนฐานของ

ระบอบประชาธปไตย

การเรยกรองของนสตนกศกษาไดขยายขอบเขตกวางขวางออกไปมากขน ไมเฉพาะแตการเคลอนไหว

ทางการเมองเทานน

สภาพการเมองและนโยบายเศรษฐกจและสงคมของผน าทางการเมองในชวง พ.ศ. 2511- 2516

นบตงแตสมยจอมพลสฤษด ธนะรชต เปนตนมา ทเนนลกษณะการปกครองภายใตระบอบเผดจการทหารเปน

สวนใหญ การพฒนาประเทศดวยการก าหนดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมภายใตกระบวนการทางการเมอง

แบบเผดจการอ านาจนยมและการด าเนนนโยบายตางประเทศแบบพงพาตางชาต ไดน ามาซงการเปลยนแปลง

ทางสงคมในหลายๆ ลกษณะดวยกน คอ เกดความไมสมดลในการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจระหวาง

ภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรม ในขณะเดยวกนระบอบการเมองการปกครองกไมไดเปดโอกาสให

ประชาชนเขามสวนรวมทางการเมอง ดวยเหตนกระแสการเรยกรองของกลมพลงทางสงคมจงเกดขน โดยม

ขบวนการนสตนกศกษาเปนตวน าในการเรยกรองการเปลยนแปลงเหตการณรนแรง 14 ตลาคม 2516

เหตการณอนเปนชนวนทท าใหนสตนกศกษาเผชญหนากบรฐบาลโดยตรงคอ “กรณทงใหญ” ท

ขาราชการต ารวจและทหารชนผ ใหญทใกลชดกบผ น าทางการเมองไปลาสตวในเขตปาสงวนทงใหญ

จ.กาญจนบร และเครองบนของทางราชการไดเกดอบตเหตตกเมอเดอน พ.ค. 2516 นกศกษาและสอมวลชนได

กลาวโจมตการกระท าของรฐบาลเพอตองการใหลงโทษผละเมดกฎหมาย

นอกจากน สภากลาโหมในขณะน นไดมมตตออายราชการแกจอมพลถนอม กตตขจร เปนผ

บญชาการทหารสงสด และจอมพลประภาส จารเสถยร เปนผบญชาการทหารบกตอไปอก 1 ป ท าให

ความชอบธรรมของรฐบาลลดลงเรอยๆ นสตนกศกษาและประชาชนแสดงความไมพอใจ ในเดอน ม.ย. 2516

ไดมนกศกษาจากมหาวทยาลยรามค าแหงเรมท าการเคลอนไหว คดคาน แจกใบปลวโจมตและพดใชปา มการ

ชมนมกนทอนสาวรยประชาธปไตยเรยกรองใหคนสภาพนกศกษาใหแกนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหงทง

9 คน ทถกค าสงใหลบชอออกจากระบบเปนนกศกษา ตามหนงสอค าสงมหาวทยาลยรามค าแหงท 272/2516

6

นสตนกศกษาไดชใหเหนวา ระบบเผดจการก าลงเขาครอบง าการศกษาชนอดมศกษาสะทอนใหเหน

ถงการทรฐบาลกดขขมขประชาชนตลอดเวลา ทางศนยกลางนสตนกศกษาฯ ไดยนขอเสนอใหรฐบาล

รางรฐธรรมนญใหมขนไดภายในระยะเวลา 6 เดอน โดยมการจดตง “กลมเรยกรองรฐธรรมนญ” มนกการเมอง

อาจารยมหาวทยาลย นสตนกศกษาประมาณ 100 คน ประการเจตนารมณ 3 ประการ คอ

1. เรยกรองใหรฐบาลประการใชรฐธรรมนญโดยเรวทสดอยางสนตวธ

2. ใหการศกษาทางการเมองเกยวกบเรองรฐธรรมนญตามระบอบประชาธปไตย

3. กระตนใหประชาชนเกดความส านกและหวงแหนในสทธเสรภาพของตน

เดอน ต.ค. 2516 มการเขาจบกมผเรยกรองรฐธรรมนญ 11 คน ในขอหามวสม ชกชวนใหมการชมนม

ทางการเมอง ทางศนยกลางนสตนกศกษาฯ ไดออกมาแถลงการณคดคานการจบกมผตองหาเพมเปน 13 คน

นกศกษาไดระดมก าลงกนตดโปสเตอรทบรเวณมหาวทยาลยธรรมศาสตรประนามการกระท าของ

รฐบาลอยางเปดเผย พฤตกรรมทเปนเผดจการของรฐบาลถนอมประภาส ในขณะนนมดงน

1. การจบกม 3 อดต สส. ทยนฟองคณะปฏวตชด ถนอม-ประภาส เปนกบฏในราชอาณาจกรตอศาล

ยตธรรม

2. การลมลางรฐธรรมนญ พ.ศ. 2511 และประกาศโดยกฎอยการศกดวยอ านาจปฏวต

3. การจบกมประชาชน 8 คน เมอเดอน ม.ย. 2516

4. การประการคณะปฏวต ฉบบท 299

5. ค าสงทบทวนเกยวกบการอภปรายในมหาวทยาลยของทบวงมหาวทยาลยของรฐ

6. กรณการลาสตวปาวททงใหญ

7. การใชอ านาจตามมาตรา 17 ของคณะปฏวต

8. การจบกมกลมเรยกรองประชาธปไตย

ไดมการเคลอนไหวคดคานการกระท าของรฐบาลทงในกรงเทพและในสวนภมภาค เหตการณไดบาน

ปลายจนน าไปสความรนแรง 14 ตลาคม 2516 ซงเปนผลจาการพฒนาของกระบวนการเปลยนแปลงทางการ

เมองทสะสมมาเปนเวลานาน โดยมเหตการณตางๆ เกดขนกอนหนาเปนระยะๆเปดโอกาสใหขบวนการ

นกศกษาท าการเคลอนไหวคดคานรฐบาลและไดรบการยอมรบจากประชาชน ดงนนเหตการณ 14 ต.ค. จงเปน

7

การเปดโอกาสใหศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย มความพรอมในการสรางระบบองคกรภายใน

อยางเขมแขงและมการเคลอนไหวอยางเปนแบบแผนนอกจากนยอมรบจากประชาชนใหเปนผน าในการ

คดคานรฐบาลทหารในขณะนน ประชาชนเกดความเบอหนายกบรปแบบการปกครองทมลกษณะเปนการ

ผกขาดอ านาจโดยบคคลบางกลมใชอ านาจบรหารประเทศตามความตองการของตน ไมเปดโอกาสให

ประชาชนเขามสวนรวมทางการเมอง พยายามปดกนการแสดงออกของนกศกษา จนในทสดการตอสทน าโดย

นกศกษาและประชาชนสามารถโคนลมผปกครองทใชอ านาจเผดจการลงได

หลงเหตการณ 14 ต.ค. 2516 ไดสนสดลงไดมการแตงตงกรรมการรางรฐธรรมนญส าหรบปวงชนชาว

ไทยโดย และไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรโดย พ.ศ. 2517 มเนอหาสาระทมความเปน

ประชาธปไตยมากทสด หลงจากน นนกศกษาไดเขาไปมบทบาททางการเมองโดยใหความส าคญกบ

“ประชาธปไตย” ทตนตอสเรยกรอง

ส าหรบขบวนการนกศกษาแลวเหตการณ 14 ต.ค. 2516 ใหสารางความหวงทจะไดเหนประเทศไทยกาว

สระบอบประชาธปไตยทสมบรณยงขน ทส าคญคอขบวนการนกศกษาไดเรยนรถงพลงของพวกตนในการ

แกปญหาทางการเมองกบปญหาทประชาชนประสบอยในขณะนน บทบาทในระยะนสวนใหญจงเปนการ

ตระหนกถงพลงของตนในการเปลยนแปลงสภาพการเมองใหดขนได ศนยกลางนสตนกศกษาฯ จงเรมเปนผน า

ในการเรยกรองความเปนธรรมในสงคมมากขน กจกรรมของนกศกษาเขาเกยวของทางการเมองสง กจการ

ฟงเฟอไรสาระลดจ านวนลงอยางรวดเรวมงแกปญหาของประเทศชาต เนนกจกรรมภายนอกมหาวทยาลย มการ

ออกคายอาสาพฒนาชนบท ออกไปสมผสกบชาวนาชาวไรททกขยาก สรางความเปนธรรมในสงคม

ในป 2517 ไดมการจดตง “โครงการเผยแพรประชาธปไตย” มคณะกรรมทเปนนสตนกศกษา นกเรยน

มาท าหนาทเผยแพรประชาธปไตยทวประเทศโดยก าหนดใหกลมนสตนกศกษาเขาไปสภาความส านกและความ

เขาใจใหแกประชาชนในชนบท ซงสงผลใหสวนกลางไดก าหนดนโยบายการกระจายอ านาจทางการเมองการ

ปกครองจากสวนกลางไปสทองถนมากขน มการจดตงกลมชาวนาชาวไร กลมกรรมกร สหพนธนกศกษาเสร

แหงประเทศไทย กลมสหภาพเพอสทธและเสรภาพ (ส.ส.ส) ในชวงนประชาชนมการตนตวทางการเมองมาก

ขนเชนกน มการเปดอภปรายโจมต เดนขบวนขบไลขาราชการทคดโกง กดขประชาชน มการจดตงกลมคดคาน

นโยบายหรอการกระท าทผดพลาดของรฐบาลและการแทรกแซงของตางชาต มการนดหยดงานเพอเรยกรอง

สทธอนชอบธรรม เรยกรองใหรฐบาลหนมาสนใจ หรอรบรปญหาของพวกตน

8

โครงการชวยเหลอชาวนาชาวไร และโครงการสามประสาน โดยทขบวนการนกศกษา เหนวา การ

เรยกรองของชาวนาชาวไรไมสามารถทจะสรางพลงในการตอรองทมประสทธภาพเนองมากจากชาวนาชาวไร

เปนผทมความส านกทางการเมองต ากวากลมอนๆ ในสงคม การบรหารงานของรฐมกจะเปนผทเคารพเชอฟง

เกรงกลวอ านาจรฐ ชาวนาชาวไรไมกลาทจะประทวงของความเปนธรรม เมอนกศกษาไดออกไปรวมกนพฒนา

ชนบทเพอใหชาวนาชาวไรเกดความตนตวทางการเมองตองการเรยกรองความชอบธรรม เรมมการเดนขบวน

ประทวงรฐบาล มการรวมตวชมนมเรยกรองใหรฐบาลแกปญหาเรองหนสนและทดนท ากนตอสการเอารดเอา

เปรยบของนายทน นกศกษาจะเปนผชวยเหลอในการหากลมผแทนชาวนาไปเจรจากบรฐบาล ท าใหการตอรอง

ของกลมตนมน าหนกนาเชอถอมการจดตง “สหพนธชาวไรชาวนาแหงประเทศไทย” เพอเปนองคการในการ

ตอรองกบรฐบาล

นอกจากนกไดเขาไปชวยเหลอรวมมอกบกรรมกรในโรงงานตางๆ เพอเรยกรองความเปนธรรมเรอง

คาจาง สภาพการท างาน สวสดการ มการตอสเรยกรองตามขนตอนของกฎหมาย ขบวนการนกศกษาไดเขาไป

ปลกจตส านกในการตอสเพอเรยกรองความเปนธรรม เชน การเขารวมประทวงของคนงานโรงแรมดสตธาน

การประทวงของคนงานบรษทแสตนดารด การเมนต การประทวงของกรรมกรทออมนอย เปนตน เปนการ

รวมมอกนระหวาง นกศกษา-กรรมกร-ชาวไรชาวนา หรอทเรยกวา “โครงการสามประสาน” ในทสดไดมการ

เพมคาจางแรงงานขนต าใหกรรมกร มการออก พรบ.ปฏรปทดนเพอชวยเหลอชาวนาชาวไร รวมไปถงโครงการ

“เคาะประตเรยกประชาชน” เพอเผยแพรประชาธปไตยในเดอน เม.ย - พ.ค. 2517 เปนการปลกจตส านกทาง

การเมองของประชาชนใหเกดขน

3. บทบาทของนกศกษาในชวงเหตการณ 14 ต.ค. 2516 กบการพฒนาประชาธปไตย

ขบวนการนกศกษาหลงเหตการณ 14 ต.ค. 2516 น นไดปลกการตนตวทางการเมองในหม

ประชาชนใหมมากขนอยางทไมเคยปรากฏมากอน เกดกลมทางการเมองขนหลายกลม เกดพรรคการเมองหลาย

พรรค และเกดการขยายตวของอดดมการณสงคมนยมเขาไปในหมนกศกษาและประชาชนอยางแพรหลาย ซงสง

เหลานมผลตอการก าหนดนโยบายของรฐบาลในชวงนน โดยตองค านงถงการยอมรบของประชาชน และให

สอดคลองกบสภาพการเมองทอดมการณสงคมนยมไดรบความนยมในชวงป 2516-2519 โดยรฐบาลไดก าหนด

นโยบายทางการเมองทเนนการใหสทธเสรภาพทางการเมองของนกศกษาและอาจารยมหาวทยาลย เหนไดจาก

9

นโยบายของรฐบาล นายสญญา ธรรมศกด ทสงเสรมใหมหาวทยาลยมบทบาทในการพฒนาประชาธปไตยและม

การพดถงรฐบาลจะจดทดนท ากนใหชาวไรชาวนาทเดอดรอนใหไดรบความเปนธรรม หากกลาวโดยสรปถงบท

บทบาทของนกศกษาในเหตการณ 14 ต.ค. 2516 ทสงผลกระทบตอการเมองในประเดนดงตอไปน คอ

1. ผลตอการพฒนาทางการเมอง (Political Development)

การเคลอนไหวของขบวนการนกศกษาในแตละครง จะมสวนชวยกระตนใหประชาชนมความตนตว

ทางการเมองเพมขน แตเดมนนประชาชนเฉยเมยตอระบบการเมอง เมอมการเคลอนไหวทางการเมองเพอให

ประชาชนตระหนกถงอทธพลทตนมอย ท าใหผมอ านาจทางการเมองใหความสนใจในประเดนทเรยกรอง ท าให

ระบบการเมองมการพฒนา สามารถตอบสนองไดตรงตามความตองการของประชาชน

นอกจากนขบวนการนกศกษายงชวยใหระบบการเมองมความสามารถ (Capacity) ในการแจกแจง

ทรพยากรอนมคาของสงคมใหเปนธรรม การใหการศกษา ใหบรการสาธารณสข การใหหลกประกนความ

ยตธรรมทางสงคม ขบวนการนกศกษาจะคอยตรวจสอบความสามารถของระบบการเมอง เพอใหเปนระบบทม

ประสทธภาพกอใหเกดประโยชนสขตอสวนรวม ซงในบางครงจ าเปนตองมการเปลยนแปลงหลายอยาง

เกยวกบคานยม ประเพณ ทศนคต การจดระบบการศกษา เศรษฐกจ ระบบราชการเสยใหม ปฏรปหลายๆ ดานท า

ใหเกดปฏกรยาคดคานจากพวกอนรกษทนยมทไมตองการเปลยนแปลง การตอสเพอสรางระบบใหมจงเปนเรอง

ทยากและมอปสรรค

2. การเสรมสรางเสถยรภาพทางการเมอง(Political Stability)

จากการทขบวนการนกศกษาด าเนนการเคลอนไหว เพอสรางสงคมใหมความเปนธรรมมความเสมอภาพ

มความเปนอยทดขน ประชาชนมความพอใจในความเปนอยของตน มองสงคมในทางทด และชวยกนสรางสรรค

สงคมใหดขนเรอยๆ ซงสงผลตอระบบการเมอง ขอเรยกรอง (demands) ตางๆ ทมตอระบบการเมองจะถกจดอยาง

เปนระบบ การตอบสนองขอเรยกรองกท าไดงาย ประชาชนมความเขาใจรชองทางในการเขามสวนรวมทางการ

เมอง โดยผานนกการเมอง พรรคการเมอง กลมผลประโยชน เปนตน ขบวนการนกศกษาจงเปนกลมพลงกลมหนง

ในสงคมทจะชวยใหระบบการเมองท าหนาทของตนไดอยางมประสทธภาพยงขน

10

3. ผลตอการพฒนาประชาธปไตย (Democratic Development)

บทบาททางการเมองของขบวนการนกศกษาตงแตตนไดแสดงบทบาทเปนนกตอสเพอระชาชนโดยเปน

ผคดคานระบอบการปกครองแบบเผดจการมาโดยตลอด จะแสดงออกถงความไมพอใจและคดคานการยด

อ านาจของทหาร ดงเชนเหตการณ 14 ต.ค. 2516 ขบวนการนกศกษาจงถอไดวาเปนพลงส าคญทมสวนชวยใน

การพฒนาประชาธปไตยโดยใหด ารงอยในสงคม คอยควบคมมใหผมอ านาจใชอ านาจตนรรอนสทธเสรภาพ

ของสวนรวม

ในขณะเดยวกนระบอบประชาธปไตยโดยจ าเปนทประชาชนตองมความรความเขาใจในเรองการเมอง

การปกครอง นกศกษาจงเปนผมบทบาทในการสรางการตนตวทางการเมองท าใหประชาชนสนใจและมสวน

รวมทางการเมอง เชน มการจดอภปรายปญหาทางการเมอง กระตนใหประชาชนไปใชสทธเลอกตง การตอส

เพอความเปนธรรม ปกปองผลประโยชนสวนรวม นกศกษาไดเผยแพรอดมการณและหลกการของประชาชน

โดยใหประชาชนเขาใจรจกสทธของตนทางการเมอง

การทนกศกษารวมตวกนจดตงเปนองคกรทเขมแขง เปนตวกระตนใหกลมตางๆ ในสงคมตระหนกถง

การรวมตวเพอปกปองผลประโยชนของกลมตน (Associationalinterest) ใหตระหนกถงผลประโยชนรวม

มากกวาปจเจกนบาลสรางใหเกดการรวมตวของกลมผลประโยชนเพอใหมปากเสยง และใหมผลแกกลมของตน

การเรยกรองของกลมตางๆ เปนการชวยสงเสรมการพฒนาประชาธปไตยโดยเขมแขงขน

11

บทสรป

จากทไดกลาวมาเปนทเหนไดอยางชดเจนวา นสตและนกศกษามบทบาทตอพฒนาการ

ทางการเมองของประเทศไทยเปนอยางมาก รวมทง ยงถอไดวาเปนกลมบคคลทมแนวคดและอดมการณ

ทางการเมองอยางชดเจน หากแตเพยงในปจจบน บทบาทของนสตและนกศกษาลดความส าคญลงไปอยาง

เหนไดชด เนองจากสภาพของสงคมทเปลยนแปลงไป นสตและนกศกษาทเปนความหวงใหมของประเทศ

ใหความสนใจกบการเมองการปกครองนอยลงอยางเหนไดชดจนเปนทนาเปนหวง อยางไรกตาม ผเขยน

เหนวา การปลกจตส านกของชนชนนกศกษาทจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาขบเคลอนประเทศชาต

ตอไปนนเปนสงส าคญอยางยงทผมสวนเกยวของสมควรใหความส าคญและไมอาจละเลยไดไมวาดวย

ประการใดทงปวง