๗-๑

บทท ๗ ภาพถายทางอากาศ

(AERIAL PHOTOGRAPHS) ภาพถายทางอากาศ คอ ภาพถายทไดมาจากการถายภาพจากอากาศยาน (เครองบน , บอลลนหรอดาวเทยม) เปนภาพถายทใชกนอยางกวางขวางในกจการทหารแตในบทเรยนนมความมงหมายเพยงเพอใชเพมเตมรายละเอยดใหกบแผนท และใชแทนแผนทเทานน แผนทภมประเทศอาจจะมรายละเอยดไมสมบรณ เพราะจดพมพมานาน ภาพถายทางอากาศในปจจบนจะแสดงถงการเปลยนแปลงทอาจเกดขนตงแตเมอจดพมพแผนทจนถงปจจบน ดวยเหตนแผนทและภาพถายทางอากาศจงมความสมพนธกน แตการใชภาพถายทางอากาศและแผนทประกอบกนจะใหขอมลมากกวาการใชอยางใดอยางหนงเพยงอยางเดยว ๑. ขอเปรยบเทยบระหวางภาพถายทางอากาศกบแผนท ก. ขอด ภาพถายทางอากาศมขอดกวาแผนทดงตอไปน (๑) ใหทศนภาพของพนผวโลกมากกวาแผนทหลายเทานก (๒) พรอมใชงานไดในระยะเวลาอนสน หลงจากการถายภาพทางอากาศไมกชวโมง ซงถาเปนแผนทอาจใชเวลาเปนเดอนในการจดพมพ (๓) สามารถเขาไปถายภาพทางอากาศในบรเวณพนททไมสามารถเขาไปทางภาคพนดนได (๔) แสดงสงกอสรางทางทหารซงไมมปรากฏในแผนท (๕)สามารถใหขอเปรยบเทยบของพนททก าหนดวนตอวนซงน าไปประเมนคาขดความ สามารถหรอภารกจของขาศก (๖) เปนการบนทกการเปลยนแปลงของพนทแตละวน ข. ขอเสย ภาพถายทางอากาศจะมขอเสยเมอเปรยบเทยบกบแผนท ดงน (๑)ลกษณะภมประเทศของพนผวโลกจะยากตอการพจารณา เมอปราศจากสญลกษณและอาจจะถกปกปดหรอซอนเรนไวดวยสงอน ๆ เชน อาคารทอยในบรเวณทมตนไมปกคลมหนาแนน (๒)ต าแหนงทตงและมาตราสวนเปนคาโดยประมาณ (๓)ความแตกตางในดานความสงของพนผวโลกจะไมปรากฏ เมอไมมภาพถายทางอากาศทเหลอมกนและเครองมอชวยการมองเหนแบบทรวดทรง (๔)การอานภาพถายทางอากาศจะท าไดยากในบรเวณทมแสงสวางนอยเพราะความ แตกตางของสบนภาพถายมนอย

๗-๒ (๕) รายละเอยดของขอบระวางมอยางจ ากด

(๖) ใชเวลามากในการฝกหดใหช านาญ ๒. ประเภทของภาพถายทางอากาศ ภาพถายทางอากาศทใชกนทวไปในกจการทหารอาจแบงออกไดเปน ๒ ประเภทใหญ ๆ คอ ภาพถายทางดงและภาพถายทางเฉยง แตละประเภทขนอยกบมมของกลองถายรปทกระท ากบพนผวโลกขณะทท าการถายภาพ ๒.๑. ภาพถายทางดง (VERTICAL) เปนภาพซงกลองถายรปถายภาพลงมาตรง ๆ ในทางดง ความผดพลาดทยอมให + ๓ องศา จากแนวดงซงตงฉากกบพนผวโลกกบแกนของกลอง ภาพถายทางดงมคณลกษณะดงตอไปน:- (๑) แกนของกลองตงฉากกบพนผวโลก (๒) พนททครอบคลมไดมขนาดเลก (๓)พนททครอบคลมดวยภาพถายทางดงภาพหนง จะมรปรางเปนสเหลยมจตรสหรอสเหลยม ผนผา

(๔)เนองจากเปนภาพทถกถายจากดานบนจงเปนภาพถายทเราไมคนเคยเชนภาพทถาย จากพนดน (๕) ระยะและทศทางอาจจะถกตองใกลเคยงกบแผนท ถาพนททถกถายภาพเปนพนทราบ

(๖) ความสง ไมปรากฏใหเหนเดนชด

รปท ๑ แสดงความสมพนธระหวางกลองถายรปกบพนดนส าหรบภาพถายทางดง

๗-๓

รปท ๒ แสดงภาพถายทางดง

๒.๒ ภาพถายทางเฉยง สามารถแบงออกไดดงน:- ก. ภาพถายเฉยงต า (LOW OBLIQUE) เปนภาพถายซงกลองท ามมประมาณ ๓๐ องศากบแนวดง ใชในการศกษาพนทกอนการเขาต หรอใชแทนการลาดตระเวนหาขาวและใชแทนแผนท หรอเพมเตมรายละเอยดใหกบแผนท ภาพถายเฉยงต ามคณลกษณะดงตอไปน :- (๑) ครอบคลมพนทไดขนาดเลก (๒)พนททครอบคลมไดมลกษณะเปนรปสเหลยมคางหม แมวาภาพถายจะเปนรปสเหลยม จตรสหรอสเหลยมผนผา (๓) ภาพจะเปนภาพทเราคนเคยมากขน เหมอนกบภาพทเรามองเหนจากยอดเขาหรอตกสง ๆ (๔)มาตราสวนจะใชไมไดเลยทวทงภาพถายเชนเดยวกบระยะทวดไมได เสนทขนานกนบน พนดนจะไมขนานในภาพถาย ดงนนจงไมสามารถวดทศทางได (๕) ความสง เหนไดชดแตไมถกตองนก (๖) จะไมแสดงเสนขอบฟาใหเหน

๗-๔

รปท ๓ แสดงความสมพนธระหวางกลองถายรปกบพนดนส าหรบภาพถายเฉยงต า

รปท ๔ แสดงภาพถายเฉยงต า ข. ภาพถายเฉยงสง (HIGH OBLIQUE) เปนภาพถายทกลองท ามม ๖๐ องศา กบแนวดง ใชใน กจการทางทหารอยางจ ากด เปนภาพทใชในการท าแผนการบน อยางไรกตามอาจเปนภาพถายภาพเดยวทเรามอยจงมความจ าเปนตองใช ภาพถายเฉยงสงมคณลกษณะดงตอไปน :-

๗-๕ (๑) ครอบคลมพนทไดกวางขวาง (แตใชไมไดทงหมด)

(๒) พนททภาพถายครอบคลมมลกษณะเปนรปสเหลยมคางหม แตภาพถายจะเปนรปสเหลยมจตรสหรอสเหลยมผนผา (๓)ภาพจะแตกตางจากภาพทเรามความคนเคยจนถงภาพทเราไมคนเคยขนอยกบความสงทถาย (๔) ไมสามารถวดระยะและทศทางจากภาพถายได ซงมเหตผลเชนเดยวกบภาพถายเฉยงต า (๕) ความสง เหนไดชดแตไมถกตองนกเชนเดยวกบภาพถายทางเฉยงอน ๆ แตความสงจะไมปรากฏใหเหนเมอเครองบนมเพดานบนสงมาก ๆ (๖) ภาพเฉยงสงตองแสดงเสนขอบฟา

รปท ๕ แสดงความสมพนธระหวางกลองถายรปกบพนดนส าหรบภาพถายเฉยงสง

รปท ๖ แสดงภาพถายเฉยงสง

ค. ภาพถาย ๓ มม (TRIMETROGON) เปนภาพถายทเกดจากการรวมภาพถายทางอากาศ ๓ ภาพ ทถายในเวลาเดยวกนเปนภาพถายทางดงหนงภาพทเหลอเปนภาพถายเฉยงสง ทง ๓ ภาพ จะถาย

๗-๖ ในทศทางทตงฉากกบแนวบน ภาพถายทางเฉยงจะถกถายดวยกลองทท ามม ๖๐ องศา จากแนวดงและจะมสวนทเหลอมกบภาพถายทางดง เมอน าภาพถายทางเฉยงทง ๒ ภาพขนไปรวมกบภาพถายทาง ดงจะท าใหเราเหนภาพภมประเทศจากขอบฟาดานหนงไปยงขอบฟาอกดานหนง

รปท ๗ แสดงความสมพนธระหวางกลองถายรปกบพนดนส าหรบภาพถาย ๓ มม ง. ภาพถายผสม (MULTIPLY LENS PHOTOGRAPHY) คอ ภาพถายทางอากาศทเกดจากการใชกลองทมเลนซ ๒ เลนซหรอมากกวา หรอการใชกลอง ๒ กลองหรอมากกวา การผสมของภาพจะใชภาพถายทางเฉยง ๒ ภาพ หรอ ๘ ภาพ ลอมรอบภาพถายทางดงหนงภาพ ภาพถายทางเฉยงจะถกถายใหสามารถรวมหรอตอกบภาพถายทางดงไดในระนาบปกต ๓. ชนดของฟลม ก. ฟลมขาว-ด า (PANCHROMATIC) เปนฟลมชนดเดยวกนกบทใชในกลองถายรปทวๆ ไปโดยจะ บนทกแสงสะทอนจากวตถดวยความเขมของสเทาจากขาวถงด า ภาพถายทางอากาศสวนใหญ จะถกถายดวยฟลมชนดน ข. ฟลมอนฟราเรด (INFRARED) เปนฟลมขาว-ด า ทมความไวตอคลนหรอรงสอนฟราเรด ใช ส าหรบตรวจคนวสดพรางทประดษฐขนและใชถายภาพในเวลากลางคนถาตองการคนหาแหลงท กระจายรงสอนฟราเรดหรอคลนความรอนออกมา ค. ฟลมส (COLOR) เปนฟลมชนดเดยวกบฟลมทใชในกลองถายรปทวไป แตมขอจ ากดในการใชถายภาพทางอากาศเนองจากจะสนเปลองเวลาในการลางฟลมและการอดภาพมาก และจะใชถายภาพไดกตอเมอมทศนวสยแจมใสเทานน ง. ฟลมตรวจคนการพราง (CAMOUFLAGE DETECTION) เปนฟลมแบบพเศษซงจะบนทกสของพชพนธตามธรรมชาตดวยสแดง เมอวสดพรางทประดษฐขนถกถายภาพจะปรากฏเปนสน าเงน หรอสมวง วตถประสงคหลกในการใชกถกบงบอกโดยชอของฟลมชนดน

๗-๗ ๔. การจดล าดบและขอความ

ก. ภาพถายทางอากาศแตละภาพจะมขอความส าคญอยทขอบระวางเขยนไวส าหรบผใช การจดชนดและจ านวนของขอมลเหลานจะเปนมาตรฐาน อยางไรกตามหลงจากสงครามโลกครงท ๒ ไดมการพฒนากลองถายรป ฟลม และเทคโนโลยในการบนอยางรวดเรว ท าใหเกดการเปลยนแปลงในการจดล าดบและขอความของภาพถาย ดงนนผใชภาพถายอาจจะพบวารายละเอยดขอบระวางของภาพถายทางอากาศเกา ๆ จะแตกตางกบแบบมาตราฐานในปจจบนกลองถายรปบางชนดสามารถบนทกขอมลไดโดยอตโนมตในแตละภาพทท าการถาย ในขณะทกลองบางชนดเมอถายรปและผานการลางฟลมแลวคอยมาเพมเตมรายละเอยดขอบระวางทหลง ข. มาตรฐานในการจดล าดบและขอความจะอยในขอ ค. (๑) ส าหรบภาพถายทใชในการลาดตระเวนและท าแผนผง หมายเลข ๒ ถง หมายเลข ๑๔ และหมายเลข ๑๙ จะบนทกไวตนมวนและทายมวนของฟลม หมายเลข ๑ ถง หมายเลข ๙ และหมายเลข ๑๙ จะบนทกไวในแตละภาพ (๒) ส าหรบภาพถายทใชในการส ารวจและท าแผนท หมายเลข ๒ ถงหมายเลข ๑๙ จะบนทกไวตอนตนมวนของฟลม และหมายเลข ๑-๓,๕-๙,๑๓ และ ๑๙ จะบนทกไวในแตละภาพ ค. การจดล าดบและขอความ (๑) หมายเลขฟลม (๒) ต าแหนงของกลอง (๓) หนวยทท าการถายภาพ (๔) สงกด (๕) หมายเลขเทยวบน/หมายเลขภารกจ (๖) วน/เดอน/ป (๗) เวลาทเมองกรนซยานเวลา (๘) ความยาวโฟกส (๙) ความสงในการบน (๑๐) ชนดของการถายภาพ (๑๑) พกดภมศาสตร (๑๒) ชอของบรเวณทถายภาพ (๑๓) หมายเลขโครงการหรอชอ (๑๔) ชนดและหมายเลขกลอง (๑๕) หมายเลขของทตดตงกลอง (ถาม) (๑๖) ชนดและหมายเลขเลนซ

๗-๘ (๑๗) ชนดและหมายเลขทใสฟลม

(๑๘) ชนดของทกรองแสงทใช (๑๙) ชนความลบ ง. ขอมลทบนทกโดยอตโนมตอาจจะแตกตางในล าดบขนจากการล าดบขนขางตน แตกใหขอมล ประเภทเดยวกนตอผใชภาพถายทางอากาศ ๕.การก าหนดมาตราสวน กอนทจะน าภาพถายทางอากาศไปใชเพมเตมรายละเอยดใหกบแผนท หรอใชแทนแผนทนน จะตองทราบมาตราสวนเสยกอน มาตราสวนทพมพบนแผนท จะอยในรปอตราสวนระหวาง ระยะบนแผนทกบ ระยะในภมประเทศ เชนเดยวกน มาตราสวนของภาพถายทางอากาศจะเทากบ อตราสวนของระยะบนภาพถายกบระยะในภมประเทศ มาตราสวนโดยประมาณหรอมาตราสวนเฉลยของภาพถายทางดง สามารถค านวณหาไดโดยใชวธใดวธหนงใน ๒วธนคอ :- วธเปรยบเทยบ หรอ วธการใชความยาวโฟกสและความสงในการบน ก.วธเปรยบเทยบ มาตราสวนของภาพถายทางดงสามารถหาไดจากการเปรยบเทยบ ระหวางระยะทวดไดจากจด สองจดในภาพถาย กบระยะทวดไดจากจดสองจดนนในภมประเทศ มาตราสวน = ระยะในภมประเทศอาจจะไดจากการวดในภมประเทศจรงๆ หรอไดจากการใชมาตราสวน บนแผนทบรเวณเดยวกน(ค านวณ) และควรมระยะหางกนเพยงพอทจะท าใหเสนตรงซงเชอมระหวางจดทงสอง ผานหรอใกลเคยงกบกงกลางของภาพถาย

ตวอยาง ระยะบนภาพถาย ๘ เซนตเมตร ระยะในภมประเทศ ๒ กโลเมตร มาตราสวน = ๘ ซม. ๒ กม

= ๘ ซม . ๒ x ๑๐๐๐ x ๑๐๐ ซม

= ๑ ๒๕,๐๐๐

หรอ มาตราสวน = ๑: ๒๕,๐๐๐

ระยะบนภาพถาย ระยะในภมประเทศ

๗-๙

ข. วธการใชความยาวโฟกสและความสงในการบน เมอในรายละเอยดในขอบระวางภาพถายมการบนทกความยาวโฟกสและความสงในการบน มาตราสวนกหาไดโดยใชสตรตอไปน:- มาตราสวน = ความยาวโฟกส . (ความสงในการบน – ความสงเฉลยของพนดน) เมอความสงของพนดนเทากบระดบน าทะเลปานกลาง ฉะนน ความสงเฉลยของพนดน = ๐ สตรทใชกจะไดดงน มาตราสวน = ความยาวโฟกส . ความสงของการบน ตวอยาง ความยาวโฟกส ๖ นว ความสงการบน ๙,๐๐๐ ฟต เลนซ ความสงเฉลยพนดน ๐ ความยาวโฟกส มาตราสวน = ๖นว = ๐.๕ฟต ๙,๐๐๐ ๙,๐๐๐ ฟต = ๑ = ๑: ๑๘,๐๐๐ ๑๘,๐๐๐ ความสงในการบน ๙,๐๐๐ ฟต

ตวอยาง ความยาวโฟกส = ๖ นว ฟลม ความสงในการบน = ๑๐,๐๐๐ฟต ความสงเฉลยพนดน = ๑,๐๐๐ ฟต มาตราสวน = ๖ นว . เลนซ ความยาวโฟกส ๖ นว (๑๐,๐๐๐ - ๑,๐๐๐ ฟต) ความสงในการบน ๑๐,๐๐๐ ฟต ๐.๕ ฟต . = ๑ . ๙,๐๐๐ ฟต ๑๘,๐๐๐ หรอมาตราสวน ๑: ๑๘,๐๐๐ สงเฉลยพนดน๑,๐๐๐ ฟต ระดบน าทะเลปานกลาง

๗-๑๐ ระดบน าทะเลปานกลาง/สงเฉลยพนดน ๖. การท าสารบาญภาพถายทางอากาศ (INDEXING) ก. เมอมภาพถายทางอากาศหลายภาพปกคลมพนทในบรเวณเดยวกน ดงนนเพอความสะดวกใน การใชจงควรมการบนทกวาภาพถายทางอากาศแตละภาพครอบคลมพนทใดไดเทาใดในแผนท ทปกคลมพนทบรเวณเดยวกนกบภาพถายทางอากาศ และมการก าหนดแนวขอบของภาพถายทางอากาศและก าหนดหมายเลขหรอท าสารบาญใหตรงกบภาพถายแตละภาพซงเรยกวา แผนทสารบาญภาพถายทางอากาศ วธการท าแผนทสารบาญภาพถายทางอากาศมอย ๒ วธ คอ :- (๑) วธสมม (FOUR-CORNER METHOD) วธนตองก าหนดจดลงบนแผนทใหครบถวนแตละมม ในภาพถาย ถามวตถทเหนเดนชด เชน บาน หรอทางแยก ปรากฏอยในบรเวณมมใด มมหนงของภาพถายจดนอาจจะใชเปนมมหนงของภาพถายได ถาไมมวตถทเหนเดนชดอยทมมของภาพถายเลย กก าหนดแนวขอบของภาพถายลงบนแผนทโดยการโยงจดระหวางวตถทเหนเดนชด ๒ จด หรอมากกวานนทมอยตามขอบภาพถายจดทเสนแนวขอบมาตดกนควรจะเปนมมของภาพถายนน ถาภาพถายไมเปนภาพถายทางดงทสมบรณพนททเกดจากการก าหนดแนวขอบภาพถายบนแผนทจะไมเปนรปสเหลยมจตรสหรอสเหลยมผนผา หลงจากการก าหนดดานทงสดานลงบนแผนทแลวกก าหนดหมายเลขลงบนแผนท และภาพถายทางอากาศซงควรเขยนไวทมมเดยวกน (๒) วธใชแผนแบบ (TEMPLATE METHOD) วธนใชเมอมภาพถายเปนจ านวนมากทจะท า สารบาญลงบนแผนทและพนททปกคลมไมจ าเปนตองตรงกบในแผนทอยางถกตองทกประการเพยงแตตองการพนทและต าแหนงของสถานทตางๆ โดยประมาณเทานน วธนใชแผนแบบ (กระดาษแขง) ตดใหมขนาดเทากบพนททภาพถายปกคลมบนแผนทสารบาญภาพถายทางอากาศ แผนแบบนใชแทนพนทปกคลมโดยภาพถายแตละภาพ การสรางแผนแบบ (TEMPLATE) ตองค านวณหาขนาดเฉลยของพนทบนแผนทซงครอบคลมโดยภาพถายทางอากาศทกภาพ มวธดงน :- ดานยาว = ความยาวเฉลยขอบดานยาวของภาพถาย X ตวสวนของมาตราสวน เฉลยของภาพถาย X มาตราสวนของแผนท การค านวณหาคาของดานกวางกใชวธเดยวกน ดวยวธดงกลาวเราจะไดขนาดเฉลยทงดานยาวและดานกวางของพนท ซงภาพถายแตละภาพปกคลมบนแผนทหรอเทากบเราไดขนาดของแผนแบบทเราจะตด

๗-๑๑

ตวอยาง การท าสารบาญภาพถายทางอากาศดวยแผนแบบ ขนาดของภาพถาย = ๒๒.๘ ซม. X ๒๒.๘ ซม. มาตราสวนของภาพถาย = ๑:๑๘,๐๐๐ มาตราสวนของแผนท = ๑:๕๐,๐๐๐ ความยาวของแผนแบบ = ๒๒.๘ X ๑๘,๐๐๐ X ๑ = ๘.๒ ซม. ๕๐,๐๐๐ ความกวางของแผนแบบ = ๒๒.๘ X ๑๘,๐๐๐ X ๑ = ๘.๒ ซม. ๕๐,๐๐๐ การท าสารบาญภาพถายทางอากาศ กใชวธเลอกพนทสวนใหญซงปกคลมโดยภาพถายแผนแรกและวางภาพถายใหถกทศกบแผนท แลวน าแผนแบบมาวางบนแผนทบรเวณทเลอกไวแลวนนและท าการปรบจนแผนแบบครอบคลมพนทตรงตามภาพถายอยางถกตองมากทสดเทาทจะท าได ลากเสนโดยรอบรอบขอบของแผนแบบ ยกแผนแบบออกและท าเชนเดยวกนกบภาพถายแผนตอไป . ข. หลงจากทท าการก าหนดพนททปกคลมโดยภาพถายทกภาพแลว ใหเขยนขอความลงบนแผนทใหเพยงพอทจะทราบไดถงภารกจหรอเทยวบน ถามมากกวาหนงเทยวบนกใชสทแตกตางกนในแตละเทยวบน

๗-๑๒ ค.เมอหนวยตองการใชภาพถายทางอากาศ สวนใหญสารบาญภาพถายทางอากาศจะมประกอบมาดวยเพอใหขาวสารขนตนดงในขอ ก . ดงนนเราจงสามารถใชแผนบรวารแทนการเขยนหมายเหตหรอรายละเอยดประกอบแผนท

รปท ๘ แสดงการท าสารบาญภาพถายทางอากาศ ๗. การพจารณาทศทางของภาพถายทางอากาศ (ORIENTING OF PHOTOGRAPH) ทศทางของภาพถายทางอากาศเปนสงทส าคญมากเพราะวาภาพถายจะใหประโยชนนอยมากตอการใชเพมเตมรายละเอยดใหแผนทหรอใชแทนแผนทถาผใชไมทราบทศทางและต าแหนงทแนนอนของภาพถาย ก.ถาสามารถหาแผนทของพนทบรเวณเดยวกนกบภาพถายไดกใชวธวางภาพถายใหถกทศกบแผนทโดยการเปรยบเทยบภมประเทศทปรากฏอยทงบนภาพถายและแผนทแลวถายทอดทศทางจากแผนทลงบนภาพถาย

๗-๑๓ ข. ถาไมมแผนท เงาบนภาพถายอาจใชก าหนดแนวทศเหนอจรงได แตวธนไมแนะน าใหใชใน เขตรอน ค. ภาพถายทางอากาศทสามารถวางใหเขากบภมประเทศทอยรอบๆ โดยการตรวจสอบเราสามารถหาแนวทศเหนอแมเหลกโดยใชเขมทศ ซงมวธดงน (๑) วางภาพถายใหเขากบภมประเทศโดยการตรวจสอบ (๒) เปดฝาตลบเขมทศและวางลงบนภาพถาย (๓) ดวยการใหภาพถายอยกบท หมนเขมทศไปจนกระทงหวลกศรทศเหนออยตรงกบเสนขดหลกสด า (๔) ลากเสนตามขอบดานตรงของเขมทศ เสนนคอ แนวทศเหนอเขมทศ ๘. ตารางก าหนดจดทอย (POINT DESIGNATION GRID) ก. เนองจากเปนการยากทจะใหภาพถายทางอากาศมมาตราสวนเชนเดยวกบแผนททครอบคลม

พนทบรเวณเดยวกน ดงนนจงเปนไปไมไดทจะพมพตารางพกดทางทหารลงไปบนภาพถายจงตองใช ตารางพเศษในการก าหนดทอยของจดตางๆ ตารางชนดนเรยกวา ตารางก าหนดจดทอย ซงไมมความสมพนธใดๆกบมาตราสวนของภาพถายหรอตารางทใชบนภาพถายหรอแผนทฉบบอนเลยตารางนมจดมงหมายอยอยางเดยว คอ เพอก าหนดทอยของจดบนภาพถาย

ข. ตารางก าหนดจดทอยสวนใหญจะไมพมพลงบนภาพถาย ดงนนจงตกเปนหนาทของผใชในการสรางตารางลงบนภาพถายและผใชทกคนตองท าในแนวเดยวกน สงแรกทตองกระท ากอนการสรางหรอใชตารางน คอ วางภาพถายใหสวนทเปนขอความ (ซงไมค านงถงวาจะอยสวนไหนของภาพถาย) อยในต าแหนงทสามารถอานไดตามปกตการสรางตารางก าหนดจดทอยมขนตอนดงตอไปน (๑) ลากเสนเชอมระหวางจดหมายกงกลางภาพทอยตรงขาม ถาไมมจดหมายกงกลางภาพกใหใชกงกลางของแตละดานของภาพถาย (๒) สรางชองระวางเสนตาราง โดยเรมจากเสนกงกลางใหหางกนเสนละ ๔ เซนตเมตร (เทากบระยะทาง ๑๐๐๐ เมตร ตามมาตราสวน ๑:๒๕,๐๐๐) พกดฉากทมมาตราสวน ๑:๒๕,๐๐๐ สามารถน ามาใชวดเพอใหการอานต าแหนงทอยของจดตาง ๆ บนภาพถายถกตองมากขน (แตไมไดหมายความวาเราสามารถวดระยะไดจากภาพถายโดยใชมาตราสวนน)ตอเสนตารางใหเลยผานขอบระวางภาพถายออกมาเพอใหเสนตารางทงแนวตง และแนวนอนเลยออกมานอกบรเวณรปภาพ (๓) ก าหนดหมายเลขเสนกงกลางแตละเสนดวยจ านวน ๕๐ และก าหนดคาใหแกเสนตารางอน ๆ ทงทางแนวตงและทางแนวนอนโดยใหเพมขนเมอไปทางขวาและขนบน ค. เมอจะใชตารางก าหนดจดทอย ตองวางภาพถายใหถกทาง เชนเดยวกบแผนทและถอหลกการ อานไปทางขวากอนแลวขนบน พกดฉากทมมาตราสวน ๑ :๒๕,๐๐๐ อาจน ามาใชแบงตารางเปนสวนๆ ไดเชนเดยวกบบนแผนทอยางไรกตามเนองจากตารางก าหนดจดทอยนสรางขนแบบเดยวกนในภาพถาย

๗-๑๔ ทกภาพ พกดของแตละจดบนภาพถายจงตองมค าทเตมไวขางหนา โดยใชสวนทเปนขอความของภาพถาย ง. พกดทใชตารางก าหนดจดทอยจะมสวนประกอบ ๓ สวน เชน (๑) (๒) (๓) PDG ๑๓๗๓MCS - M๙๗-๕๑ ๔๘๕๕๑๑ (๑) ตวอกษร " PDG " แสดงวาเปนภาพถายทางอากาศไมใชพกดทางแผนท (๒) ภารกจและหมายเลขฟลม แสดงวาใชภาพถายภาพใด (๓) หมายเลข ๖ ตว แสดงต าแหนงทอยของจดบนภาพถายนน

รปท ๙ แสดงตารางก าหนดจดทอย

๙. การตความภาพถายทางอากาศ (IDENTIFICATION OF PHOTOGRAPH FEATURES) ก. การตความสงตาง ๆ บนภาพถายทางอากาศจะไมใชเรองทยากเลย ถาเราจดจ าและเขาใจ ถงหลกความจรงเกยวกบภาพถายทางอากาศตอไปน:- (๑) เปนภาพทไมคนเคย ภาพถายทางอากาศเปนภาพทมองจากขางบน เปนผลใหสงตาง ๆ ดไมคนเคยและผดไปจากธรรมดา (๒) การลดลงของขนาด สงตาง ๆ จะถกยอขนาดลงมาก ท าใหปรากฏผดจากปกต

๗-๑๕ (๓) การขาดส ภาพถายสวนใหญเปนภาพขาว -ด า และสทกสทปรากฏบนภาพถายจะอยในชนของสเทา สในธรรมชาตทมความเขมมากกวา กจะปรากฏในภาพถายดวยความเขมทมากกวา ข. การตความสงตาง ๆ บนภาพถายขนอยกบการใชปจจย ๕ ประการในการพจารณา ไมมปจจยใดปจจยหนงทสามารถท าใหพสจนทราบไดอยางแนชดวาสงนนเปนอะไร นอกจากจะใชปจจยทงหมดพจารณา รวมกน ปจจยเหลาน ไดแก (๑)ขนาด (SIZE) ขนาดของสงทไมทราบบนภาพถายพจารณาไดจากมาตราสวนของภาพถายหรอเปรยบเทยบกบสงททราบขนาดแลว ซงจะใหขอมลหรอขอสงเกตตอการพสจนทราบ ยกตวอยาง เชน ในบรเวณชมชนหนาแนน อาคารขนาดเลกควรจะเปนทพกอาศยและอาคารทมขนาดใหญกวาควรเปนอาคารพาณชยหรอศาลาประชาคม (๒) รปราง (SHAPE) รปรางเปนสงทบอกใหทราบวาสงนนเปนอะไร สงทมนษยประดษฐขนจะมลกษณะเปนเสนตรงหรอสวนโคงทสม าเสมอในขณะทสงทเกดขนตามธรรมชาตจะมลกษณะไมเปนระเบยบ สงถาวรบางอยางทมนษยสรางขน เชน ทางหลวงแผนดน ทางรถไฟ สะพาน คลองชลประทาน และอาคารตาง ๆ เมอน ามาเปรยบเทยบกบสงทมอยตามธรรมชาต เชน ล าธารและแนวไม จะเปนความแตกตางทเหนไดชด (๓) เงา (SHADOWS) เงาจะชวยไดมากในการตความภาพถายเนองจากเงาแสดงรป รางของวตถในดานทเราคนเคย ตวอยางทเหนไดชด คอเงาของถงน าประปาหรอปลองไฟของโรงงาน ถามองจากขางบนจะเหนเปนวงกลมหรอจดเทานน แตเงาจะแสดงใหเหนรปทรวดทรงและชวยในการตความ ความยาวของเงาจะแสดงถงความสงของวตถได เปนอยางด (๔) ความเขม (SHADE) ในปจจบนมฟลมใชอยหลายชนด แตทใชกนมากในกจการถายภาพ ทางอากาศ คอ ฟลมขาว - ด า ซงเปนฟลมทมความไวตอทกสและจะบนทกไวดวยสเทาซงมความเขมจากขาวถงด า ความเขมคอ ความออน -แกของสของวตถทปรากฏบนภาพถายทางอากาศซงจะขนอยกบความหยาบของผววตถ เชน ถนนลาดยางมผวเรยบจงใหความเขมอยางสม าเสมอบนภาพถาย ในขณะททงนาทมการไถใหม ๆ หรอหนองบงจะมผวหยาบ จงใหความเขมบนภาพถายหยาบหรอเปนเมดแตพงระลกไววา ภาพซงถายจากภมประเทศซงเหมอนกน อาจใหความเขมทแตกตางกน ทงนขนอยกบการ สะทอนของแสงแดด เชน แมน าจะเหนเปนสออนถาถายยอนแสง แตจะเปนสเขมเมอถายตามแสง แสงทกลาวนเปนแสงทสะทอนเขาหนากลองและผวของแมน าในภาพจะเรยบหรอหยาบขนอยกบพนผวของแมน าในขณะนน ตราบใดทเราระลกถงขอแตกตางเหลาน ความเขมจะชวยไดมากในการตความภาพถายทางอากาศ (๕) วตถทอยขางเคยง (SURROUNDING OBJECTS) มบอยครงทไมสามารถบอกไดวาวตถ ในภาพถายเปนอะไรเมออยตามล าพงแตถาเปรยบเทยบกบวตถทอยใกลเคยงจะสามารถบอกได เชน

๗-๑๖ อาคารหลงใหญ ๆ ซงตงอยรมทางรถไฟมกจะเปนโรงงานอตสาหกรรม หรอคลงเกบสนคา โรงเรยนอาจก าหนดใหทราบโดยสนามฟตบอล จะเปนการยากมากทจะบอกความแตกตางของถงน าทอยใกลสถานรถไฟ กบไซโลเกบผลตผลทางเกษตรทอยใกลคอกสตว ถาไมสงเกตจากวตถทอยใกลเคยงเชน ทางรถไฟหรอทงนา ค. กอนทจะน าภาพถายทางดงมาศกษาหรอตความ จะตองวางภาพถายใหถกทศเสยกอน การวาง ภาพถายเพอตความนจะแตกตางจากการวางภาพใหถกทศเพอการสรางหรอการใชตารางก าหนดจดการวางภาพถายแบบนจะวางโดยใหเงาบนภาพถายทอดมายงผใช และผใชหนหนาเขาหาแหลงใหแสงสวาง การกระท าแบบนจะวางต าแหนงของแหลงใหแสงสวาง วตถ และ เงาเปนไปตามความสมพนธในธรรมชาต การละเลยในการวางภาพถายใหถกทศทางอาจท าใหเกดการปรากฏของความสงหรอความลกของวตถเปนไปในทางกลบกน เชน บรเวณทเปนเหมองปรากฏเปนยอดเขาแทนทจะเปนหลม ๑๐. การมองเหนแบบทรวดทรง (STEREOVISION) ก. ขอจ ากดประการหนงของภาพถายทางดง คอ ภาพทปรากฏจะขาดการแสดงความสงต าของพนดน การมองเหนแบบทรวดทรงคอ ความสามารถในการมองเหนทง ๓ มต หรอมองเหนความยาวความกวางและความลก(ระยะ)ในเวลาเดยวกน การทจะมองเหนเชนนไดตองมภาพของวตถอนเดยวกน ๒ ภาพจาก ๒ ต าแหนงทแตกตางกนเลกนอยคนสวนมากจะมความสามารถใน การมองเหนทง ๓ มต เมอคนเรามองไปยงวตถหนงจะเปนการมอง ๒ ครง ดวยตาซายครงหนงและอกครงหนงดวยตาขวา ภาพทงสองน จะถกหลอมหรอรวมเขาดวยกนในสมองซงจะท าใหเกดการประมาณความลกหรอระยะ ข. ในการถายภาพทางอากาศ นอยครงเหลอเกนทจะมการถายท าเพยงภาพเดยว โดยปกตเครองบนจะบนผานเหนอพนททจะถายภาพแลวท าการถายภาพเปนชดหรอหลาย ๆ ภาพ แตละภาพจะเหลอมทบกน เพอวาพนทในภาพถายจะไดตอเนองกนไปโดยไมขาดเปนหวง ๆ บรเวณทเหลอมกนโดยปกตจะประมาณ ๕๖ เปอรเซนต ซงหมายความวา ๕๖ เปอรเซนตของรายละเอยดบนพนดนบนภาพถายทางอากาศภาพหนง จะไปปรากฏอยบนภาพถายอกภาพหนงเชนกน การบนถายภาพเทยวเดยวบางครงไมสามารถคลมพนทไดเพยงพอ จงตองมเทยวบนเพมเตมขน เทยวบนเพมเตมนจะมเสนทางการบน ขนานเทยวบนแรกและตองมสวนทเหลอมกน การเหลอมกนระหวางเทยวบนนเรยกวา การเหลอมทางขาง (SIDE LAP) โดยปกตจะประมาณ ๑๕ - ๒๐ เปอรเซนต

๗-๑๗

รปท ๑๐ แสดงการถายภาพทางอากาศใหเหลอมทบกน ค. ความตองการในการมองเหนแบบทรวดทรง คอ การมองเหนภาพ ๒ ภาพของวตถจาก ๒ ต าแหนงทแตกตางกนเลกนอยซงสามารถท าไดโดยการใชภาพถายทเหลอมกน ถาตาขางหนงมองวตถบนภาพถายภาพหนงและตาอกขางหนงมองวตถเดยวกนทอยบนภาพถายอกภาพหนง การกระท าแบบน สามารถท าไดโดยการฝกหดดวยตาเปลา แตจะงายมากขนถาเรามเครองมอชวยในการมองเหนแบบทรวดทรง เรยกวา สเตอรโอสโคป (STEREOSCOPES) ซงจะมอยหลายแบบ แตจะกลาวไวในบทเรยนน เพยง ๒ แบบ ทใชกนทวไป คอ (๑) สเตอรโอสโคปแบบพก (POCKET STEREOSCOPES) บางทเรยกวา สเตอรโอสโคป แบบเลนซ (LENS STEREOSCOPE) ประกอบดวยเลนซขยาย ๒ อน ตดตงอยกบโครงโลหะ เปนแบบทใชกนทวไปทางทหาร เนองจากวางายตอการใชและพกพา (๒) สเตอรโอสโคปแบบกระจก (MIRROR STEREOSCOPE) มขนาดใหญกวาและมน าหนก มากกวา นอกจากนนยงช ารดเสยหายไดงายกวาสเตอรโอสโคปแบบพก สเตอรโอสโคปแบบกระจก ประกอบดวยกระจก ๔ แผน ตดตงอยบนโครงโลหะ

๗-๑๘

รปท ๑๑ แสดงสเตอรโอสโคปแบบพกและแบบกระจก ง. วธการวางภาพถายทางอากาศ ๒ ภาพทเหลอมกนใหอยในต าแหนงทดทสดตอการมองภาพให เปนสามมตหรอเหนแบบทรวดทรงมขนตอนดงตอไปน :- (๑) จดภาพถายทเลอกไวแลวทงคใหอยในทศทางทเงาในภาพถายทอดตรงมายงผอาน และถาท าไดควรใหแสงเขามาทางดานขางของผอานในระหวางศกษาภาพถายทางอากาศ (๒)วางภาพถายทงสองใหซอนกนบนพนเรยบ โดยใหรายละเอยดบนภาพหนงทบรายละเอยด อนเดยวกนของอกภาพหนง (๓)วางสเตอรโอสโคปบนภาพถายทางอากาศ โดยใหเลนซขางซายอยเหนอภาพซาย และ เลนซขางขวาอยเหนอภาพขวา (๔)แยกภาพถายทงสองออกตามทศทางบนจนกระทงรายละเอยดของบรเวณทเหลอมกนของ ภาพซายอยใตเลนซซาย และรายละเอยดของภาพขวาอยใตเลนซขวา

๗-๑๙ (๕) ดวยการวางภาพถายทางอากาศและสเตอรโอสโคปตามลกษณะน ควรจะมองเหนภาพเปน ๓ มต อาจจะตองมการปรบเลกนอยตามความจ าเปน เชน การปรบภาพถายทางอากาศหรอสเตอรโอสโคปใหเหมาะกบตาของผอานเปนตน ภาพของภเขาจะปรากฏสงขน หบเขาจะต าลงไปเหมอนกบการมองจากเครองบนลงมาบนพนดน (๖) การตความภาพถายจะงายและถกตองยงขนดวยภาพ ๓ มตน อยางไรกตามปจจยในการตความภาพถาย ๕ ประการ (ขนาด,รปราง,เงา,ความเขมและวตถทอยขางเคยง) ยงตองน ามาใชอย แตครงนมความสงหรอทรวดทรงประกอบท าใหเหนภาพเปนไปตามธรรมชาตยงขน

***************************