บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง รปแบบการประกอบธรกจจดหางานเพอตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก เปนการวจยเชงคณภาพ ทสงเคราะหขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมและวเคราะหเนอหาสาระจากการสนทนากลม Focus group ซงผลการวเคราะหขอมลจากการสนทนากลม Focus group จะแสดงเปน 3 สวนดงน

สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลสภาพและลกษณะการประกอบธรกจจดหางาน

สวนท 2 ผลการวเคราะหขอมลความตองการจางงานภายนอกของหนวยงานภาครฐและเอกชน สวนท 3 ผลการสงเคราะหรปแบบการประกอบธรกจจดหางานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลสภาพลกษณะการประกอบธรกจจดหางาน

การสนทนาจากกลมผทรงคณวฒ (Focus Group) ซงเปนผประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน มวตถประสงคเพอศกษาสภาพและลกษณะของการประกอบธรกจจดหางานในประเทศไทย โดยผลการสมภาษณประกอบดวยขอมลสภาพการประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน และขอมลลกษณะการประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน ดงตอไปน

1.1 ขอมลสภาพการประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน ผประกอบธรกจเกยวกบการจดหางานทมารวมใหสมภาษณ เปนผบรหาร 20 คน จาก 20 องคการ (ก – ญ) โดยแบงออกเปน 2 กลมใหญๆ กลมแรกคอ ผประกอบธรกจจดหางาน 10 องคการ (ก) และกลมท 2 คอ ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงาน 10 องคการ ประกอบดวยผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน 6 องคการ (ข – ช) และผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงาน 4 องคการ (ซ – ญ) ซงมขอมลสภาพการประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน ดงแสดงในตารางท 4.1

41

ตารางท 4.1 ขอมลสภาพการประกอบธรกจของผประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน ผประกอบธรกจ ขอมลสภาพการประกอบธรกจ

รปแบบการประกอบการ สถานทตง พนทใหบรการ

1. จดหางาน (ก) บรษทจ ากด (10 ราย)

กรงเทพมหานคร ภาคเอกชนทวประเทศ ในอตสาหกรรมการผลตและบรการ ไดแก บญช การเงนและธนาคาร รถยนต ออกแบบ เทคโนโลยสารสนเทศ อเลกทรอนกส ตรวจสอบโลจส ต ก ส อ เ ล ก ท ร อ น ก ส ว ศ ว ก ร ร ม สถาปตยกรรม เปนตน

2. รบจางเหมาแรงงาน 2.1 ในโรงงาน (ข) บรษทจ ากด ปทมธาน ภาคเอกชนในกรงเทพมหานคร ปทมธาน

ชลบร บางปะกง (ค) บรษทจ ากด ปทมธาน ภาคเอกชนในชลบร บางปะกง บางนา (ง) บรษทจ ากด ปทมธาน ภาคเอกชนในนคมอตสาหกรรมไฮเทค

อยธยา นคมอตสาหกรรมนวนครปทมธาน สมทรปราการ

(จ) บรษทจ ากด อยธยา ภาคเอกชนในอยธยา ปทมธาน สระบร นครราชสมา ปราจนบร

(ฉ) บรษทจ ากด กรงเทพมหานคร ภาคเอกชนในนคมอตสาหกรรมเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

(ช) บรษทจ ากด อยธยา ภาคเอกชนในอยธยา ปทมธาน ชลบร สมทรปราการ

2.2 ในส านกงาน (ซ) หางหนสวนจ ากด กรงเทพมหานคร หนวยงานราชการและรฐวสาหกจในกรงเทพมหานคร

(ฌ) หางหนสวนจ ากด กรงเทพมหานคร หนวยงานราชการและรฐวสาหกจทวประเทศ โดยสวนใหญคอกรงเทพมหานคร

(ญ) บรษทจ ากด สมทรปราการ หนวยงานราชการและรฐวสาหกจ 50% ภาคเอกชน 50% ทวประเทศ

จากตารางท 4.1 ผประกอบธรกจจดหางานประกอบการในรปแบบบรษทจ ากด ตงอยในกรงเทพมหานคร และใหบรการแกภาคเอกชนทวประเทศ สวนผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงานประกอบการในรปแบบบรษทจ ากดเชนเดยวกน ตงอยในกรงเทพมหานครและจงหวดใกลเคยง เชน อยธยา

42

ปทมธาน เปนตน และใหบรการแกภาคเอกชนในกรงเทพมหานคร ปรมณฑลและจงหวดใกลเคยงทมนคมอตสาหกรรมเปนหลก เชน อยธยา ปทมธาน ชลบร สมทรปราการ เปนตน ส าหรบผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงานประกอบการทงในรปแบบบรษทจ ากดและหางหนสวนจ ากด ต งอย ในกรงเทพมหานครและปรมณฑล และใหบรการภาครฐและ/หรอภาคเอกชนในกรงเทพมหานครเปนสวนใหญ

1.2 ขอมลลกษณะการประกอบธรกจเกยวกบการจดหางาน 1.2.1 ผประกอบธรกจจดหางาน ผประกอบธรกจจดหางานจะอยภายใตการก ากบดแลของกรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน โดยตองมค าวา “จดหางาน” ประกอบอยในชอของกจการ

1) ลกษณะการใหบรการ/ ขอก าหนดในสญญาจาง บรษทใหบรการรบจดหางานในต าแหนงเจาทหรอพนกงาน

ระดบปฏบตการ ผบรหารระดบตน ผบรหารระดบกลางและผบรหารระดบสงใหแกคนไทยและชาวตางชาตทตองการท างานในประเทศไทยและใหบรการแกบรษทตางๆในประเทศไทยและบรษทของตางประเทศทจดทะเบยนในประเทศไทยโดยคดคาบรการจากบรษทผวาจางหลงจากมการตกลงจางงานกบพนกงานหรอผบรหารทสงไปให

2) การจดระบบงานในการใหบรการ ผใชบรการหรอลกคา ก าหนดคณสมบตของพนกงานและผบรหารทตองการแลวแจงบรษทฯ การด าเนนการอาจมความแตกตางกนดงน

2.1) ฝายสรรหาของบรษทจะท าหนาท เปดรบผสมครงาน ผานทาง Websiteของบรษท ฝายสรรหาของบรษทจะคดเลอกพนกงานและผบรหารโดยพจารณาคณสมบต ทกษะ ความสามารถ แรงจงใจและทศนคตในการท างานตลอดจนความชอบของผสมครในเรองบรรยากาศและสงแวดลอมในการท างานเพอประกอบการพจารณาคณสมบตทลกคาตองการตลอดจนใชขอมลจากฐานขอมลลกคา (Database)หลงจากนนจะสงผสมครใหลกคาพจารณาคดเลอกตามขนตอนของบรษท เมอพนกงานเรมท างานแลวกสนสดการท างานและเรมคดคาบรการจากลกคา

2.2) ฝายสรรหาของบรษทจะท าตดตอกบผสมครโดยผาน ทางโทรศพท การออกงาน Job Fai หรอ Webside จดหางานแลวจงนดมาสมภาษณและจะคดเลอกพนกงานและผบรหารโดยพจารณาคณสมบตตามทบรษทลกคาตองการ

3) บคลากรและโครงสรางการบรหาร บคลากรในส านกงานมจ านวนแตกตางกนไปตาม ขนาดของกจการ ส าหรบโครงสรางองคการโดยทวไปเปนดงภาพท 4.1 และ 4.2

43

ภาพท 4.1 โครงสรางองคการส าหรบธรกจจดหางานโดยทวไป จากภาพท 4.1 แตละฝายมหนาทโดยสงเขปดงน

- ฝายการตลาด หาลกคา - ฝายปฏบตการ สรรหาลกจางและผบรหารระดบตน ผบรหารระดบกลางและผบรหาร

ระดบสง - ฝายทรพยากรมนษยและบรหาร ดแลเรองคาจาง สวสดการ แรงงานสมพนธ และ

บรหารงานทวไป ส าหรบฝายการเงนและบญชจะใชบรการ 0utsoure

ภาพท 4.2 โครงสรางการบรหารงาน จากภาพท 4.2 โครงสรางการบรหารงาน แบงเปน 3 ฝายโดยแตละฝายมหนาทดงน 1) Marketing Division มหนาท Recruit พนกงานหรอผบรหาร

2) Administration and Human Resource Division มหนาทเกยวกบการบรหารงานทวไปการบรหารทรพยากรบคคล 3) Account & Finance Division มหนาทเกยวกบการเงนและการจดท าบญช การจายเงนเดอนพนกงาน

4) การจดการการเงนในการช าระคาบรการจากผใชบรการ บรษทจดหางานโดยทวไปจะคดคาบรการในลกษณะดงน 1) คดคาบรการ เดอนละ 10,000-20,000 บาทตลอดทงป

กรรมการผจดการ

ฝายการตลาด (marketing)

ฝายทรพยากรมนษยและบรหาร

(human resource/administration) ฝายปฏบตการ (operation)

Marketing Administration and Human Resource Account & Finance

คาจาง

บญช

Recruit

กรรมการผจดการ

44

2) คดคาบรการในจ านวนเงนคงทคอ1-2 เดอนโดยคดคาบรการครงเดยวหลงจากท าสญญาวาจางแรงงาน

3) คดคาบรการในอตรา 10-20%ของเงนเดอนบวกโบนสโดยคดครงเดยว เงอนไขช าระเงนมทงช าระเปนเงนสดและใหเครดต 3-6 เดอน

5) ปญหาและขอเสนอแนะ 1) บรษทลกคามกจะก าหนดคณสมบตของพนกงานหรอผบรหารไวสงแตใหเงนเดอนไมเหมาะสมกบ

คณสมบตของพนกงานหรอผบรหาร 2) บรษทลกคาควรมองบรษทจดหางานในลกษณะของ Strategic HR Partner

1.2.2. ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงาน ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานจะตองด าเนนการตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ.2541 เปนหลก โดยพระราชบญญตฉบบดงกลาวก ากบดแลโดยกรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ส าหรบลกษณะการประกอบธรกจของผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน และผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงาน มดงตอไปน 1.2.2.1 ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน 1) ลกษณะการใหบรการ/ขอก าหนดในสญญาจาง

ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน ใหบรการรบจางเหมาแรงงานโดยสงลกจางไปปฏบตงานในโรงงานอตสาหกรรมตางๆ ตามสญญาทก าหนดและรบเงนคาบรการตามสญญาจากคสญญาเพอน ามาจายเปนคาจางใหแกลกจางอกทอดหนง ลกจางสวนใหญปฏบตงานในฝายผลตและเปนลกจางรายวน ซงแตละบรษทอาจมกลมลกคาหลกและระยะเวลาของสญญาแตกตางกนโดยบรษท ข บรษท ง บรษท จ และบรษท ช ระบวา “บรษทใหบรการรบจางเหมาแรงงานไรฝมอ (unskill) และกงฝมอ (semi-skill) โดยเนนอตสาหกรรมอเลกทรอนกส ชนสวนรถยนต เครองใชไฟฟาในบาน (เชน เครองปรบอากาศ) สวนในดานสญญาตองวางแผนระยะยาวและท าสญญาเปนปเพอใหสอดคลองกบสญญาจางทบรษทตองท ากบลกจาง” บรษท ข “บรษทใหบรการรบจางเหมาแรงงานในอตสาหกรรมชนสวนรถยนตเปนหลก” บรษท ง “บรษทใหบรการรบจางเหมาแรงงานโดยมการตอสญญาปตอป” บรษท จ “บรษทใหบรการรบจางเหมาแรงงานโดยเนนอตสาหกรรมอเลกทรอนกส ชนสวนรถยนต โลจสตกส และอาหาร โดยท าสญญาจางทมก าหนดระยะเวลา 1 ปขนไป” บรษท ช 2) การจดระบบงานในการใหบรการ การใหบรการรบจางเหมาแรงงานในโรงงานเรมจาก ผใชบรการหรอลกคาก าหนดคณสมบตของลกจางหรอพนกงานทตองการแลวแจงบรษทด าเนนการ ซงโดยทวไปแตละบรษทจะมขนตอนด าเนนการคลายกนโดยบรษท ข และบรษท ช ระบวา “ขนตอนด าเนนการเรมตนทดานการตลาดซงเปนฝายตดตอกบลกคา (โดยทวไปคอฝายทรพยากรบคคลของลกคา) หลงจากทราบความตองการของลกคาแลว จะมการวเคราะหวาจะหาแรงงานจากทใดซงในอดตจะไปหาจากตางจงหวด แตปจจบนหาแรงงานโดยการสรรหาและมแรงงานตางดาวมากขน เมอไดแรงงาน

45

ตามทลกคาตองการแลวกจะสงไปท างานกบลกคาโดยประสานงานกบลกคาเพอตดตามดแลลกจางทสงไปท างานเปนระยะๆ ในลกษณะของ After Sales Service ขณะเดยวกนบรษทตองจายคาจางและดแลสวสดการของลกจางอยางตอเนองรวมถงการจดการแรงงานสมพนธอยางเหมาะสม ทงนแรงงานตางดาวแตละเชอชาตมลกษณะแตกตางกน เชน ลาว – ไมอดทน พมา – สงาน แตมปญหาการสอสารและกนหมาก เขมร - สงาน แตมปญหาการสอสาร เปนตน” บรษท ข “ขนตอนด าเนนการเรมตนทลกคาตดตอบรษท หลงจากนนฝายสรรหาท าหนาทคดเลอกพนกงานสงใหลกคา ฝายประสานงานลกคาดแลพนกงานทสงไปท างานกบลกคา และฝายธรการทวไปดแลสวสดการของพนกงาน” บรษท ช 3) โครงสรางการบรหารงาน ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงานจดโครงสรางการบรหารงานของบรษทโดยองกบขนตอนด าเนนการในการใหบรการ ซงแตกตางกนตามขนาดของบรษท โดยบรษท ค บรษท ง บรษท จ บรษท ฉ และบรษท ช โดยแตละบรษท ระบโครงสรางการบรหารงานดงน “บรษท ค ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 4 ฝายดงภาพท 4.3 ประกอบดวย 1) ฝาย Operation แบงเปนแผนก Marketing ท าหนาทหาและตดตอลกคา แผนก Recruitment ท าหนาทสรรหาลกจางดวยกลยทธ ตางๆ 2) ฝาย Administration แบงเปนแผนก Human Resource ท าหนาทดานทรพยากรบคคลในสวนของการธ ารงรกษา เชน แรงงานสมพนธ สวสดการ เปนตน และการออกจากงาน แผนก Payroll ท าหนาทดานคาจางและเงนเดอน แผนก Site Coordinator ท าหนาทประสานงานในแตละโรงงาน 3) ฝาย Finance and Accounting ท าหนาทดานการเงนและบญช 4) ฝาย Regional Operation”

ภาพท 4.3 โครงสรางบรษท ค

CEO Advisory Group

Operation Administration Finance and Accounting Regional Operation

Marketing

Recruitment

Human Resource

Payroll

Site Coordinator

46

“บรษท ง ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 3 ฝายดงภาพท 4.4 ประกอบดวย 1) ฝาย Marketing 2) ฝาย Human Resource and Administration แบงเปน Site I Site II Site III 3) ฝาย Finance and Accounting บรษทมบคลากรประมาณ 200 คน เปนพนกงานในส านกงาน 3 คนและ 1 คนในแตละ Site และแรงงานประมาณ 160 คน”

ภาพท 4.4 โครงสรางบรษท ง “บรษท จ ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 3 ฝายดงภาพท 4.5 ประกอบดวย 1) ฝาย Marketing แบงเปนแผนก Sourcing และ Pricing 2) ฝาย Human Resource แบงเปนแผนก Recruit และ Personnel 3) ฝาย Accounting บรษทมบคลากรเปนพนกงานในส านกงาน 15 คน และแรงงาน 887 คน”

ภาพท 4.5 โครงสรางบรษท จ “บรษท ฉ ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 4 ฝายดงภาพท 4.6 ประกอบดวย 1) ฝาย Marketing 2) ฝาย Administration and Human Resource ท าหนาทดานบรหาร เชน การสรางภาพลกษณองคกร เปนตน และดานทรพยากรบคคล เชน สวสดการ ประกนสงคม เปนตน 3) ฝาย Operation 4) ฝาย Finance บรษทมบคลากรเปนพนกงานในส านกงาน 50 คน และแรงงาน 3,500 คน”

MD

Marketing Human Resource and Administration Finance and Accounting

Site I Site II Site III

Marketing Human Resource Accounting

Pricing Sourcing Recruit

GM

MD

Personnel Finance Cost

47

ภาพท 4.6 โครงสรางบรษท ฉ

“บรษท ช ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 4 ฝายดงภาพท 4.7 ประกอบดวย 1) ฝายการตลาด 2) ฝายการเงน/บญช 3) ฝายธรการทวไป 4) ฝายกจการสาขา บรษทมบคลากรเปนพนกงานในส านกงาน 25 คน และแรงงาน 1,000 คน”

ภาพท 4.7 โครงสรางบรษท ช 4) การจดการการเงน

ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงานมการจดการการเงนคลายกน โดยบรษท ค บรษท ง บรษท จ บรษท ฉ และบรษท ช ระบวา “บรษทใหเครดตลกคาและรบเงนจากลกคาเปนเชคหรอโอนเงนเขาบญชธนาคาร” บรษท ค “บรษทใหเครดตลกคา 30 วน โดยรบเชคทกวนท 30 ของทกเดอน” บรษท ง

“บรษทรบคาบรการตามงวดคาจาง และใหเครดต 30 วนในบางแหง ท าใหบรษทตองมเงนส ารองจายกอน” บรษท จ “การจายเงนคาจางใหแกลกจางม 3 แบบ คอ 1) ตดงวดคาจางโดยคดคาจางและคาบรการแลววางบลเรยกเกบจากลกคา เมอลกคาตรวจสอบความถกตองและจายเงนใหบรษท บรษทจงจายคาจางใหแกลกจาง ตวอยางเชน ตดงวดคาจางวนท 1-15 และลกคาจายใหหลงวนท 25 บรษทน าไปจายคาจางใหแกลกจางในวนสน

Marketing Administration and Human Resource Finance

MD

CEO

Recruit คาจาง

บญช

Operation

Employee Relations

การตลาด การเงน/บญช ธรการทวไป

MD

กจการสาขา

48

เดอน ซงสงผลใหบรษทตองก าหนดการจายคาจางใหสอดคลองกนโดยลกจางทเรมท างานกอนวนท 16 จายคาจางสนเดอนนน แตถาเรมท างานหลงวนท 16 จายสนเดอนถดไป เปนตน 2) ตดงวดคาจางโดยคดคาจางและคาบรการแลวจายคาจางใหแกลกจางพรอมเรยกเกบและรบเงนจากลกคาในวนเดยวกน 3) ตดงวดคาจางโดยคดคาจางและคาบรการแลวจายคาจางใหแกลกจางพรอมวางบลเรยกเกบจากลกคาโดยใหเครดตไมเกน 30 วน แบบทธรกจรบจางเหมาแรงงานนยมใชในปจจบนคอแบบท 2 และ 3 โดยเครดตทใหอาจเปน 15 ,30 ,45 วน เนองจากการหาแรงงานไดยากขนจงตองแขงขนกนดวยการจายคาจางแกลกจางใหรวดเรวขน สงผลใหบรษทสวนใหญตองใชบรการดานการเงนจากสถาบนการเงนในรปของการกเงนโดยใชบญชลกหนค าประกน ซงจะใชใบรบวางบลของลกคาเปนหลกฐานและรบเงนได 80% ของยอดวางบล ส าหรบแบบท 1 นนยงคงใชบางกบลกคาทใชบรการกนมาเปนเวลานาน” บรษท ฉ “ลกคาจายคาบรการตามเงอนไขทตกลงไวในสญญาจางโดยวธโอนเงน หรอจายเปนเชค” บรษท ช

5) ขอคดเหนและขอเสนอแนะ ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงานมขอคดเหนและขอเสนอแนะใกลเคยงกน โดยบรษท ข บรษท จ บรษท ฉ และบรษท ช ระบวา “ปญหาในปจจบนคอการขาดแคลนแรงงานไรฝมอประมาณ 200,000 คน เนองจากราคาสนคาเกษตรสงขน แรงงานไทยไปท างานตางประเทศ แรงงานมการศกษาสงขน และสดสวนประชากรวยท างานทนอยลง ขณะทความตองการจางเหมาแรงงานมมากขนซงเปนโอกาสของธรกจรบจางเหมาแรงงาน แตกลบหาแรงงานตอบสนองไดยาก” บรษท ข

“ควรยกระดบมาตรฐานขององคการประกอบธรกจจดหางานใหมมาตรฐานเดยวกน เชน ม ระเบยบ กฎหมาย ขอบงคบ เปนตน ผประกอบธรกจจดหางานทกประเภทควรมใบประกอบวชาชพ และภาครฐควรมมาตรการแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานทเกดขน” บรษท จ “เพอความรวมมอและรวมกนแกไขปญหาในธรกจรบจางเหมาแรงงาน บรษทในธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงานจงไดเรมจดตงสมาคมนายจางผประกอบกจการรบเหมาแรงงาน ซงมสมาชก 28 บรษทในปจจบน บรษทในธรกจนควรรวมกลมกนและแขงขนกนดวยการจดการ ไมใชแขงขนกนดวยราคา ส าหรบขอเสนอแนะคอลกคาควรมองบรษทรบจางเหมาแรงงานเปนหนสวน (Partner) ทางธรกจมากกวาเปนลกไลทมอ านาจตอรองนอยกวา เพราะบรษทตองลงทนและมความเสยงในการด าเนนงานเชนเดยวกน อยากใหเปนแบบบรษทญปนในอตสาหกรรมชนสวนรถยนต ซงจะท าใหบรษทตองพฒนาตนเองอยางตอเนองดวย” บรษท ฉ “รปแบบการใหบรการมการเปลยนแปลงตลอดเวลาตามสภาพเศรษฐกจ เชน แรงงานขาดแคลน อาจทดแทนดวยแรงงานตางดาวน าเขาในธรกจทกฎหมายอนญาตใหใชได เปนตน” บรษท ช 1.2.2 ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงาน

1) ลกษณะการใหบรการ/ขอก าหนดในสญญาจาง ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงาน ใหบรการรบจางเหมาแรงงานโดยสงลกจางไป

ปฏบตงานในส านกงานของหนวยงานราชการ รฐวสาหกจ และภาคเอกชนตางๆ ตามสญญาทก าหนดและรบเงนคาบรการตามสญญาจากคสญญาเพอน ามาจายเปนคาจางใหแกลกจางอกทอดหนง นอกจากนอาจใหบรการ

49

รบจางเหมางานบรการอนๆ เชน ท าความสะอาด ท าสวน เปนตน โดยแตละบรษทมกลมลกคาหลกทตองการบรการแตกตางกนไป โดย หจก.ซ หจก.ฌ และบรษท ญ ระบวา “หางใหบรการรบจางเหมาแรงงานคณวฒตางๆ เพอปฏบตงานในหนวยงานตามสญญา” หจก.ซ

“หางใหบรการรบจางเหมาแรงงานคณวฒตางๆ เชนเดยวกน โดยปฏบตงานในต าแหนง เจาหนาทธรการ พนกงานขบรถยนต ชาง พนกงานท าความสะอาด เปนตน ลกคาของหางเปนหนวยงานราชการและรฐวสาหกจ เชน การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง เปนตน ” หจก.ฌ “บรษทใหบรการรบจางเหมาแรงงานทกชนด เชน งานบนทกขอมล งานไอท งานธรการ งานสวน รถเชา เปนตน โดยท าสญญาเปนรายป” บรษท ญ

2) การจดระบบงานในการใหบรการ การใหบรการรบจางเหมาแรงงานในส านกงานเรมจากงานดานการตลาดเชนเดยวกบการใหบรการรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน ซงแตละแหงจะมขนตอนด าเนนการคลายกนโดย หจก.ซ หจก.ฌ และบรษท ญ ระบวา “หางเรมตนดวยการตดตองานโดยหาขอมลจากหนวยงานใหญๆทมการประมลงาน เมอไดงานแลวจงจดหาลกจางตามคณวฒทลกคาก าหนด สงลกจางใหไปท างานกบลกคาและตดตามผลการท างานพรอมกบสอบถามความพงพอใจในการท างานของลกจางจากลกคา” หจก.ซ “หางเรมตนดวยการหารายละเอยดของหนวยงานและประมลงานตามระบบของหนวยงานเชนเดยวกน เมอท าสญญากบหนวยงานแลวจะจดหาลกจางตามสญญา ด าเนนงานตางๆตามสญญาและมการตรวจสอบงานจางกบลกคา” หจก.ฌ “บรษท ญ เรมดวยงานการตลาดเพอหาลกคา หลงจากนนเปนงานการสรรหาและคดสรรใหไดลกจางตามตองการ มงาน Operation ประสานงานระหวางลกจาง ลกคาและบรษท งาน Billing วางบลเรยกเกบเงนจากลกคา งาน Site Auditor ตรวจสอบกบลกคาเพอใหลกคาไดรบงานตามเงอนไขทตกลงกนไว งาน Payroll จายคาจางใหแกลกจาง และงานบญช” 3) โครงสรางการบรหารงาน ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงานจดโครงสรางการบรหารงานของบรษทโดยองกบขนตอนด าเนนการในการใหบรการ ซงแตกตางกนตามขนาดของบรษทเชนเดยวกน โดย หจก.ซ หจก.ฌ และบรษท ญ ระบวา

“หางมพนกงานในส านกงาน 3 คน ประกอบดวย ผท าหนาทตดตอกบหนวยงาน เจาหนาท เดนเอกสาร และเจาหนาทการเงน และมลกจางประจ าหนวยงาน 100 คน” หจก.ซ “หางจดโครงสรางโดยแบงเปนฝายบรหารงาน/บคคล ฝายการเงน และฝายจดหา มพนกงานในส านกงาน 4 คน” หจก.ฌ “บรษท ญ ระบวาบรษทจดโครงสรางโดยแบงเปน 6 ฝายดงภาพท 4.8 ประกอบดวย 1) ฝายการตลาด 2) ฝายสรรหา 3) ฝาย Operation 4) ฝาย Billing 5) ฝาย Site Auditor 6) ฝายบญช บรษทมพนกงานในส านกงาน 208 คน และลกจางประจ าหนวยงาน 8,000 คน”

50

ภาพท 4.8 โครงสรางบรษท ญ 4) การจดการการเงน

ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงานมการจดการการเงนคลายกนกบผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน โดย หจก.ซ และบรษท ญ ระบวา “หางตองมเงนเพอส ารองจายใหลกจางกอนลวงหนา โดยเรมสงใบวางบลแจงหนไดหลงจากสงมอบงานงวดแรก” หจก.ซ “แมวาบรษทสามารถเรยกเงนคาบรการจากลกคาบางรายทมผลประกอบการดไดลวงหนา 3 เดอน แตลกคาสวนใหญของบรษทนน บรษทตองส ารองจายใหลกจางไปกอนลวงหนาไมวาลกคาหนวยงานภาครฐหรอภาคเอกชน โดยจะไดรบเงนคาบรการจากลกคาภาคเอกชนหลงจากจายใหลกจางไปแลวประมาณ 30-60 วน แตถาเปนภาครฐจะนานกวาคอประมาณ 60-180 วน ซงท าใหบรษทตองมเงนทนในการด าเนนงานพอสมควร โดยการจายสวนใหญจะจายในรปของเงนเดอน” บรษท ญ

5) ขอคดเหนและขอเสนอแนะ ผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในส านกงานมขอคดเหนและขอเสนอแนะคลายกนกบผประกอบธรกจรบจางเหมาแรงงานในโรงงาน โดยบรษท ญ ระบวา “ลกคาควรมองบรษทเปนหนสวนทางธรกจมากกวาเปนคคา และนอกจากใหบรการรบเหมาแรงงานแลว บรษทยงสามารถใหค าแนะน าปรกษาในลกษณะของ Consult แกลกคาไดอกดวย” บรษท ญ สวนท 2 ผลการวเคราะหขอมลความตองการจางงานภายนอกของหนวยงานภาครฐและเอกชน

2.1 ประเภทของกจการทมความตองการใชบรการการจางงานภายนอก ผลจากการสนทนากลม Focus group จ านวน 20 ราย เปนหนวยงานภาครฐ 10 ราย คดเปน

รอยละ 50 และหนวยงานภาคธรกจ 10 ราย คดเปนรอยละ 50 (รายชอแสดงในภาคผนวก) มความเหนวา ในปจจบนการจดจางพนกงานจากภายนอกในลกษณะ outsource ก าลงเปนทนยมของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME’s) จนไปถงบรษทขนาดใหญประเภทขามชาตจ านวนมาก เนองจากสามารถตอบสนองและเขาถงความตองการในรปแบบการท าธรกจไดเปนอยางด รวมทงท าใหกลมผประกอบธรกจจดหางานภายนอก (Outsource) เกดขนจ านวนมากตามไปดวย ซงทางฝายทรพยากรมนษยจะเปนฝายทมบทบาทอยางมากในการด าเนนตามนโยบายของบรษทดงกลาว โดยการจางพนกงานแบบชวคราวนน จะมแนวทางในการคดเลอกกลมผประกอบธรกจจดหางานภายนอกเพอใหไดบคลากรทมความรความสามารถและ

การตลาด การสรรหา Billing บญช

MD

Operation Site Auditor

51

ความเชยวชาญในเรองตาง ๆ เปนการเฉพาะเขามาท างานแทนทงหมดหรอเพยงบางสวนทส าคญจะตองไมมผลกระทบตอการด าเนนงานในภาพของบรษทดวย ส าหรบหนวยงานภาครฐ ทงหนวยงานรฐวสาหกจและหนวยงานราชการ กมการน ากลยทธการจาง ภายนอกมาใชเชนเดยวกน โดยเฉพาะวธการจดซอจดจางจากหนวยงานเอกชน และการจางบรการ ซงเปนการด าเนนงานตามระเบยบพสด

2.2 เหตผลทหนวยงานภาคธรกจและภาครฐใชบรการจดหางาน 1. เพอประหยดตนทน (Cost Saving) โดยเฉพาะคาใชจาย

ทางดานแรงงานทมความแตกตางกนระหวางประเทศพฒนาแลว และประเทศก าลงพฒนา รวมทงชวยปรบโครงสรางตนทน (Cost Restructuring) จากตนทนคงทไปยงตนทนผนแปรมากขน และยงท าใหตนทนผนแปรสามารถคาดการณไดงายขน

2. ชวยใหองคการสามารถเนนกจกรรมไปยงธรกจหลก (Focus on Core Business) ภายใตขอจ ากด ของทรพยากรทมอย องคกรสามารถมงท าในสงทเปนธรกจหลก และมขอไดเปรยบทางการแขงขนไดมากขน

3. สรางองคความรใหแกองคกรมากขน (Knowledge) จากการเขาหาประสบการณ ความร และ ทรพยสนทางปญญาจากแหลงตาง ๆ ไดกวางขวางขน

4. การปฏบตตามสญญาอยางเครงครด (Contracts) ถาการปฏบตงานไมเปนไปตามสญญา องคกร สามารถปรบเปนตวเงนและฟองรองทางกฎหมายได ซงอาจท าไดยากในกระบวนการท างานภายใน

5. ไดรบบรการจากผทมความช านาญในการด าเนนงาน (Operational Expertise) ซงบางครงยาก ทจะสรางขนมาไดเอง ในระยะเวลาอนสนภายในองคการ โดยเฉพาะทางดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย

6. ลดความเสยงทางธรกจ (Risk Management) ทไมตองรบภาระทงหมด ถาเกดการเปลยนแปลง ทไมคาดคด หรอชวยในเรองของการบรหารก าลงการผลต (Capacity Management) ทมกจะเกดจากวฏจกรธรกจทมชวงขาขนและขาลง

7. เปนตวกระตนส าหรบการเปลยนแปลง (Catalyst for Change) องคกรสามารถใชขอตกลงทท า ผรบท างานแทนเปนเครองมอส าหรบการเปลยนแปลงในกระบวนการท างานทไมสามารถท าไดโดยล าพง

8. สามารถใชประโยชนจากเวลาทตางกน (Leveraging Time Zones) ในกรณของผทรบท างาน แทนอยคนละประเทศ ซงชวยใหการท างานสามารถท าไดในระยะเวลานานขน บางครงอาจนานตลอด 24 ชวโมง เพมประสทธภาพของทงการใหบรการ และการตลาด ทจดสงของไดทนตามความตองการของลกคา อยางไรกตาม การทหนวยงานภาคธรกจและภาครฐ จะน ากลยทธการจางงานภายนอกมาใชใหเกดประสทธภาพและประสทธผล ควรค านงถงปจจยตอไปน 1. องคการใดกตามทจะน าวธ Outsourcing มาใช ตองแยกใหออกและชดเจนวา กจกรรมสวนใดเปนกจกรรมหลกขององคการและกจกรรมสวนใดเปนกจกรรมเสรม ไมเชนนนแลว ปญหาตาง ๆ จะเกดขนตามมาอกมากมาย โดยเฉพาะงานบรการ 2. ตองวเคราะหตนทนใหมความชดเจนระหวางการท าเองกบการจางท าวา วธการใดจะถกกวากน 3. การเลอกบรษททจะจาง ตองเปนบรษททนาเชอถอ และเคยมผลงานปรากฏเดนชด และ

52

4. ตองค านงถงผลกระทบกระบวนการสายโซแหงคณคา (Value Chain) ขององคการในการสงมอบคณคาแกลกคา 2.3 ลกษณะความตองการใชบรการจางงานภายนอก 2.3.1 ความถ จากการสอบถามเกยวกบความถในการใชบรการจางงานภายนอกจากผแทนหนวยงานภาคธรกจและภาครฐทรวมสนทนากลม จ าแนกความถในการใชบรการ ไดดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 ความถในการใชบรการจางงานภายนอก ความถในการใชบรการ

(ครง/ป) จ านวน

(n=20 ราย) รอยละ

(100.00) 1 3 15.0

1-2 2 10.0 2 3 15.0

มากกวา 2 ครง/ป 12 60.0 จากตารางท 4.2 แสดงใหเหนวา หนวยงานภาคธรกจและภาครฐรอยละ 60 ใชบรการจางงานภายนอกมากกวา 2 ครง/ป ทงน การจางงานภายนอกในลกษณะทท าเปนสญญาจางเหมาแรงงานในบรการแตละประเภทมระยะเวลาของสญญาอยางนอย 1 ป และหนวยงานตาง ๆ ทใชบรการมการใชบรการหลายล กษณะและท าสญญาแยกจากกนท าใหมความถในการใชบรการมากกวา 2 ครง/ป 2.3.2 จ านวนคนทตองการตอครง จากการสอบถามประเดนทวา ในการใชบรการจดหางานแตละครง มจ านวนคนทตองการมากนอยเทาใดนน ผรวมสนทนากลมไดระบจ านวนความตองการทแตกตางกน ตามขนาดของกจการ ซงแสดงไดดงตารางท 4.2

ตารางท 4.3 จ านวนคนทตองการตอครงของการใชบรการจางงานภายนอก จ านวนคนทตองการ

ตอครง จ านวน

(n=20 ราย) รอยละ

(100.00) ไมเกน 10 คน 10-100 คน

100 คนขนไป

2 16 2

10.0 80.0 10.0

จากตารางท 4.3 แสดงใหเหนวา หนวยงานภาคธรกจและภาครฐรอยละ 80 มความตองการจดหาคนจากการจางงานภายนอกตอครง จ านวน 10-100 คน

53

2.3.3 ลกษณะงานทจดจางภายนอก องคการภาคธรกจและภาครฐทเขารวมสนทนากลม เปนผประกอบกจการทด าเนนกจการตาง ๆ ดงตอไปน

1. การบรหารจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) เปนกจกรรมดานโลจสตกเปน สวนใหญ เชน การบรหารจดการสนคาคงคลง และการขนสง เปนตน

2. การปฏบตการ (Operations) เชน การวจยและพฒนา การผลต การตรวจสอบคณภาพ เปนตน สวนใหญไมคอยมบรษทใดท า หากจะท ากจะเปนลกษณะของการจางทปรกษา หรอผเชยวชาญเขามาชวยในองคการมากกวาการจางองคการอนมาด าเนนการ

3. การบรหารงานสนบสนนภายในองคการ (Business Administration) ไดแก งานการเงนและ บญช การพฒนาบคลากร การเบกจายตางๆ เปนตน ในกลมนจะมการ Outsource มากทสด

4. การบรการลกคา (Sales, Marketing, and Customer Care) ไดแก การขาย ลกคาสมพนธ การตลาด เปนตน มกจะอยในรปของ Call Center หรอ Contact Center แตทคนสวนใหญมกจะรบรและนยม Outsource กนคอ ดานระบบสารสนเทศ (IT Outsourcing) ดานการตลาด (Market Outsourcing) และดานบคลากร (Human Resource Outsourcing)

5. ธรกจเฉพาะดานอสงหารมทรพย ในการสนทนากลม มเจาของธรกจอสงหารมทรพย 2 ราย รายหนงเปนธรกจบานจดสรร สวนอกรายหนงเปนอสงหารมทรพยครบวงจร ไดแก บานจดสรร คอนโดมเนยม ศนยการคา ซงทงสองรายมความตองการจางเหมาแรงงานในการกอสราง ซงแตละปมโครงการจ านวนมาก ท าใหตองจางเหมาแรงงานจาก Subcontractor หลายราย ส าหรบการด าเนนงานในหนวยงานภาคราชการ ทมความตองการจางงานภายนอก มลกษณะกจกรรมในขอ 3 คอ การบรหารงานสนบสนนภายในองคการ เชน งานแมบาน คนสวนและยามรกษาการณ เปนตน จากลกษณะการประกอบการองคการภาคธรกจและภาครฐดงกลาว ท าใหลกษณะงานทตองการใชบรการจดหางาน มลกษณะดงตอไปน 2.3.3.1 งานบ ารงรกษา เชน ดแลลฟท งานสารสนเทศ 2.3.3.2 งานรกษาความปลอดภย งานรกษาความสะอาด 2.3.3.3 งานธรการในส านกงาน การจดเกบและสงเอกสาร 2.3.3.4 งานขนสงสนคา สมภาระตาง ๆ 2.3.3.5 คนงานกอสราง 2.3.4 ประสบการณการใชบรการจางงานภายนอก ผแทนองคการภาคธรกจและภาครฐบาลทเขารวมสนทนากลม เปนผมประสบการณในการจดหางาน ซงจ าแนกระยะเวลาในการใชบรการจางงานภายนอกเปน 2 กลม คอ 5-10 ป และเกนกวา 10 ป ซงมจ านวนความถในแตละกลมดงแสดงในตารางท 4.4

54

ตารางท 4.4 ประสบการณในการใชบรการจางงานภายนอก จ านวนคนทตองการ

ตอครง จ านวน

(n=20 ราย) รอยละ

(100.00) 5-10 ป

มากกวา 10 ป 5 15

25.0 75.0

จากตารางท 4.4 จะเหนไดวา ทกองคการทรวมสนทนากลม เปนผมประสบการณในการใชบรการจางงานภายนอก โดยรอยละ 75 มประสบการณใชบรการจางงานภายนอกมากกวา 10 ป

2.4 ความพงพอใจจากการใชบรการจางงานภายนอก เมอสนทนาถงประเดนความพงพอใจจากการใชบรการจางงานภายนอก โดยขอใหผรวมสนทนา

กลมใหระดบประเมนความพงพอใจมากทสดเปน 5 มากเปน 4 ปานกลางเปน 3 พงพอใจนอยเปน 2 และพงพอใจนอยทสดเปน 1 และประเมนความพงพอใจใน 2 ดานคอ ดานการประหยดตนทนและดานประสทธภาพในการด าเนนงาน ไดขอมลระดบความพงพอใจดงแสดงในตารางท 4.5

ตารางท 4.5 ระดบความพงพอใจในการใชบรการจางงานภายนอก ระดบความพงพอใจ 5 4 3 2 1 คาเฉลย การประหยดตนทน

ประสทธภาพในการด าเนนงาน - -

10 6

10 12

- 2

- -

3.5 3.2

จากตารางท 4.5 เหนไดวา ผรวมสนทนากลมมความพงพอใจในการใชบรการจางงานภายนอกใน ดานการประหยดตนทน คาเฉลยเทากบ 3.5 ในขณะทมความพงพอใจในการใชบรการจางงานภายนอกในดานประสทธภาพในการด าเนนงานคาเฉลย 3.2 ซงเหนไดชดเจนวาความพงพอใจในดานประสทธภาพการด าเนนงานมคาเฉลยต ากวาดานการประหยดตนทน

2.5 ขอคดเหนและขอเสนอแนะขององคการภาคธรกจและภาครฐตอหนวยงานทใช บรการจางงานภายนอก ผรวมสนทนากลมผใชบรการจางงานภายนอกทเปนผแทนจากองคการภาคธรกจและภาครฐ ไดแสดง ความคดเหนเกยวกบปญหาทพบจากากรใชบรการจางงานภายนอกสรปได 4 ประการ คอ

1. ตวผท างานเองทมคณภาพและประสทธภาพต า 2. บรษท Outsource สงมาใหมจ านวนไมเพยงพอกบชวงเวลาทตองการก าลงคนจ านวนมาก 3. มการ Turnover สง บรษทหรอหนวยงานทรบพนกงาน Outsource เขามารวมงานจะรสกวาเปน

เหมอนสถานทฝกงาน กลายเปนปญหา 3 เสา ระหวางผใชบรการ ผใหบรการ และพนกงาน Outsource 4. อตราคาตอบแทนทบรษท Outsource จายใหกบพนกงานมกไมสง ท าใหไมจงใจโดยเฉพาะ

พนกงานทมฝมอ ส าหรบประเดนขอเสนอแนะ ผแทนองคการภาคธรกจและภาครฐทใชบรการจดหางานมขอเสนอแนะ

เกยวกบการประกอบธรกจจดหางาน สรปไดดงน

55

1. ดานปรมาณ กจการทประกอบธรกจจดหางานควรจดสงพนกงาน คนงานใหเพยงพอกบความ ตองการ และทนตอการใชงาน อยาใหเกดการขาดแคลน

2. ดานคณภาพ กจการทประกอบธรกจจดหางานควรจดสงพนกงาน คนงานทมคณภาพ มทกษะ หรอมประสบการณ โดยเฉพาะงานทตองใชความเชยวชาญเฉพาะ

3. ดานคาตอบแทน กจการทประกอบธรกจจดหางานควรพจารณาคาจาง และสวสดการท เหมาะสมเพอเปนการจงใจพนกงาน คนงานทจดสงมา ทงนเนองจาก อตราการเขาออกของพนกงาน คนงานมคอนขางสง 4.ดานกฎหมาย กจการทประกอบธรกจจดหางานควรพจารณาถงการปฏบตใหถกตองตามกฎหมายแรงงานโดยเฉพาะแรงงานตางดาว

สวนท 3 ผลการสงเคราะหขอมลรปแบบการประกอบธรกจจดหางานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอกของนกวชาการและผเกยวของ

ผลจากการสนทนากลม Focus group ในสวนของนกวชาการ ซงเปนคณาจารยดานบรหารธรกจทสอนวชาการจดการเชงกลยทธและการบรหารทรพยากรมนษยจากมหาวทยาลยภาครฐ 3 แหง และภาคเอกชน 3 แหง และผทเกยวของไดแก นกวชาการแรงงานช านาญการ กรมสวสดการและคมครองแรงงาน 1 ทาน จดหางานจงหวด 1 ทาน และผบรหารกรมการจดหางาน 2 ทาน รวมเปน 10 ทาน (รายชอแสดงในภาคผนวก) ไดขอมลดงน 3.1 รปแบบการประกอบธรกจจดหางานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก กลยทธการจางงานภายนอกในองคการแตละแหง มรายละเอยดความตองการทแตกตางกน ขนอยกบ ลกษณะงาน รปแบบการประกอบกจการ ฐานะทางการเงน ตลอดจนความสามารถและประสบการณของผบรหารระดบสง ท าใหการตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก เปนโอกาสของบคคลหรอคณะบคคลทจะประกอบกจการใหบรการในการจดหางานหรอจดหาคนท างาน ซงในปจจบนแบงรปแบบการประกอบกจการ เปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

1. ธรกจจดหางาน 2. ธรกจจดหาคนท างาน

ธรกจจดหางาน เปนการประกอบกจการทเขาขายกจการตามพระราชบญญตจดหางานและคมครอง คนงาน พ.ศ.2528 ซงการประกอบกจการประเภทนจะตองด าเนนงานตามขอบเขตทกฎหมายก าหนด โดยเฉพาะในเรอง ผประกอบกจการตองไดรบอนญาตจากนายทะเบยนทส านกงานนนตงอย และตองมทนจด ทะเบยนช าระแลวไมนอยกวา 1 แสนบาทส าหรบการจดหางานในประเทศ สวนธรกจจดหาคนท างาน เปนการประกอบกจการระบบจางงานแบบเหมาคาแรงซงมลกษณะเปนการ “จางท าของ” การประกอบธรกจประเภทนมชอเรยกอน ๆ เชน ธรกจจางเหมาคาแรง ธรกจรบเหมาแรงงาน เปนตน ลกษณะการประกอบธรกจประเภทนอยภายใตการคมครองของพระราชบญญตคมครองแรงงาน (ฉบบ

56

ท 2) พ.ศ. 2551 มาตรา 11/1 ลกษณะความสมพนธของธรกจทประสงคจะจางเหมาแรงงานกบผรบเหมาแรงงาน และแรงงานทเขามาท างาน เปนความสมพนธ 3 ฝาย ผประกอบกจการทใชกลยทธการจางงานภายนอก (Outsourcing Strategy) ดวยวธจางงานแบบเหมาคาแรงในกระบวนการผลตใหเกดประสทธภาพสงสด จะตองพจารณาประเดนส าคญ 2 ประเดนใหญ ๆ ประเดนแรกคอประเดนทางกฎหมาย และประเดนทสอง คอ ความสมพนธระหวางผประกอบกจการทใชกลยทธการจางงานภายนอกกบธรกจรบเหมาและแรงงานทเหมาคาแรง ประเดนในทางกฎหมาย การจางงานแบบเหมาคาแรง เปนการจางท าของผประกอบธรกจทใชกลยทธ การจางงานภายนอก ตองการความส าเรจของธรกจรบเหมาแรงงานในการจดหาคนท างาน การจายเงนเดอน การบรหารสวสดการผลประโยชนตอบแทนและดแลคนงานดานการบรหารบคคล ซงในหลกการแลวธรกจทใช กลยทธการจางงานภายนอก ซงเปนผประกอบกจการการผลตทจางเหมาคาแรงจะตองไมเขาไปเกยวของกบการ บรหารบคคลของธรกจผรบเหมาแรงงาน และคนท างานซงมฐานะเปนลกจางพนกงานของธรกจรบเหมาแรงงาน แตพระราชบญญตคมครองแรงงานฯ มาตรา 11/1 คมครองกรณทธรกจผผลตทใชกลยทธจางงานภายนอก ตอง รบผดชอบกรณทสญญาจางเหมาก าหนดใหผจางจายคาจางใหกบคนงาน จะตองจายในอตราเดยวกบลกจาง โดยตรงของกจการไมเลอกปฏบต ดงนนการใชแรงงานเหมาคาแรง ธรกจผประกอบการผลตตองระมดระวงใน การเลอกใชบรการของธรกจรบเหมาแรงงาน ประเดนในแงความสมพนธระหวางผประกอบธรกจการผลตกบแรงงานหรอพนกงานเหมาคาแรงน โดยหลกการไมควรตองมความสมพนธโดยตรง เพราะจะท าใหเกดปญหาในทางกฎหมายตามมาได การใชบรการธรกจรบเหมาแรงงาน มขอด-ขอเสย หลายประการดงน (ผจดการออนไลน)

1. ดานตนทน ขอด คอควบคมไดชดเจน เนองจากเราจะจายใหบรษทรบเหมาแรงงานตามจ านวนบวก คาการจดการ ท าใหวางแผนงบประมาณลวงหนาได แตขอเสย คอเมอแตกรายละเอยดลงไปในตนทนแฝงบางอยาง เชน การตองเอาเงนไปชวยเหลอเพอดงคน การจดรถรบสงทตองยดหยนท าใหตนทนสงกวาการจดรถแบบ ก าหนดตายตว กลายเปนวา การใชบรษทรบเหมาแรงงานมตนทนสงกวา

2. ดานการคดเลอก ขอดคอ มคนเสาะหาแหลงคนแทนเรา โดยเฉพาะในเวลาทตองระดมคนใหทน ความตองการ แตขอเสยคอ มาตรฐานของคนทเราตองการกบมาตรฐานทบรษทรบเหมาหามามกจะไมเทากน เพราะบรษทรบเหมาเขามงเนนหาคนใหมากเขาไว ขณะทเรายงตองการคณภาพคกนไปดวย

3. ดานแรงงานสมพนธ ขอดคอ เปนการลดความเสยงของการลดพนกงานประจ าโดยเฉพาะใน อตสาหกรรมทขนลงตามฤดกาล แตขอเสยคอ มโอกาสกระทบกระทง แบงพกแบงพวกกนไดหากไมสามารถสรางบรรยากาศของการสมานฉนทไดอยางเปนรปธรรม

4. ดานการจดการ ขอดคอ เหมอนมคนท าแทนผประกอบการผลต ในเรองการบรหารพนฐานเกยวกบ คน แตขอเสยคอ ในความเปนจรงสวนใหญแลว ความพรอมของเจาหนาทบรษทรบเหมาทเขามาดแลพนกงานของเขาเอง มกมอยงไมถง ทงในเชงของความสามารถในการท างานและทกษะการแกปญหาเรองคน หลายครงทบรษททจางบรษทรบเหมาจะตองเขาไปใหการฝกอบรม ชแนะ หรอแมแตวางขนตอนการท างานใหกบเจาหนาทเหลานนดวยซ าไป

57

จากการระดมสมอง กลมนกวชาการและนกวชาชพ เกยวกบประเดนทวา การประกอบธรกจจดหางาน และจดหาคนท างานควรมลกษณะส าคญ อยางไรบางนน กลมนกวชาการและนกวชาชพมความเหนตรงกนวา ธรกจ 2 ประเภทมลกษณะของการด าเนนงานทแตกตางกนขนอยกบขอตกลง หรอสญญาในการจดหางานและ จดหาคนท างานซงมขอบเขตแตกตางกน ดงนนการระบลกษณะส าคญของการประกอบธรกจจดหางานและ จดหาคนท างานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอกควรอธบายแยกตามประเภทของธรกจทใหบรการดงน ลกษณะส าคญของการประกอบธรกจจดหางาน

1. เปนบรษทหรอกจการทจดทะเบยนพาณชย และไดรบอนญาตใหจดหางานจากนายทะเบยนแรงงานท กจการนนตงอย และมการวางเงนหลกประกนตามเงอนไขทก าหนด

2. ด าเนนการจดหางานตามระเบยบขอบงคบของพระราชบญญตจดหางานและคมครองแรงงาน พ.ศ. 2528

3. ในการด าเนนงานตองจดท ารายงานเกยวกบต าแหนงงานทสามารถตรวจสอบได โดยเจาหนาทตรวจ แรงงานกรมการจดหางาน

4. คาบรการจากการจดหางานตามทกฎหมายก าหนด ใหรบไดฝายธรกจผประกอบการ (ซงในทน หมายถง องคการทใชกลยทธจากงานภายนอกเพอจดหาคนเขามาท างาน แตเพยงฝายเดยวเทานน

5. สถานการณด าเนนงานของธรกจจดหางานในปจจบน ยงเปนการใหบรการในกลมงานทเปนงานระดบ ตน งานระดบกลางซงเปนงานทตองอาศยทกษะความช านาญและงานระดบสงทเปนงานวชาชพยงมนอยมาก ผประกอบธรกจจดหางานควรมการวเคราะหกลมงานทไดบรการเพอพฒนาการด าเนนงานจดหางานในอนาคต

6. ผประกอบกจการ ทใชบรการจดหางาน มลกษณะเปนองคการขนาดกลางและขนาดใหญทมกลยทธ ทตองการลดตนทนการด าเนนการจดหางาน และมปญหาการเขาออกจากงานของพนกงานโดยเฉพาะระดบปฏบตการสง นอกนนเปนธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทขาดความสามารถทางดานการจดหาทรพยากรมนษยเองอยางมประสทธภาพ ดงนนลกษณะบรการจดหางานทผประกอบกจการตองการอยางมาก คอ บรการจดหางานทรวดเรวมประสทธภาพดและมตนทนต า ดงนนทกษะของธรกจจดหางานในการมรายชอคนงานทสามารถตดตออยางรวดเรว และการฝกอบรมคนงานใหมทกษะการท างานจะท าใหบรการจดหางานสามารถตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอกไดอยางมประสทธภาพ ลกษณะส าคญของการประกอบธรกจจดหาคนท างานในระบบจางเหมาแรงงาน

1. ลกษณะทางกฎหมายของการประกอบธรกจประเภทน คอ การรบเหมาแรงงาน ทจะเขาไปประกอบ การผลตทงหมดหรอบางสวนในกจการของผประกอบการผลต

2. การรบเหมาแรงงาน มลกษณะยดหยนตอบสนองของตกลงของผประกอบกจการการผลตทใชกลยทธ การจางงานภายนอกไดเปนอยางด เนองขากขอตกลงการจางงาน สามารถตกลงใหธรกจรบเหมาแรงงานเปนผจายคาจางใหแกแรงงานหรอคนงานเอง ซงท าใหผประกอบกจการการผลตไมมภาระเรองการบรหารบคคลตอแรงงานทมาท างาน ภารกจการบรหารบคคลจงตกเปนของธรกจรบเหมาแรงงานเอง

58

3. ผประกอบธรกจจดหาแรงงานมกเปนผทมความเชยวชาญในการบรหารบคคลและมความสมพนธอนด กบผประกอบกจการผลต นกวชาการนกวชาชพบางรายระบไวอยางชดเจนวา ผประกอบธรกจจดหาแรงงานระบบจางเหมามกเปน “ผมอทธพล” เชน ก านน ผใหญบาน สมาชกองคการบรหารสวนต าบล ผพพากษาสมทบศาลแรงงานกลาง หรอกรมการสหภาพแรงงาน หรอเปนทปรกษาใกลชดของนายจางหลายบรษทอยแลว (บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ , มลนธอารมณพงศพงน)

4. ผประกอบธรกจจดหาแรงงาน ไมถกบงคบโดยกฎหมายจดหางาน แตแรงงานหรอคนงานไดรบการ คมครองตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน

3.2 ปจจยทมอทธพลตอการประกอบธรกจจดหางานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก จากการระดมสมองกลมนกวชาการวชาชพเกยวกบปจจยทมอทธพลตอการประกอบธรกจจดหางานทตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอก โดยใหแตละทานระบปจจยดงกลาวไมจ ากดจ านวน นกวชาการและนกวชาชพแตละทานไดตอบมาคนละ 3-5 ปจจย เมอน าค าตอบทงหมดมารวมกน ไดปจจยทมอทธพลจ านวน 10 ปจจย และมความถของจ านวนผทระบปจจย แสดงดงตารางท 4.6

ตารางท 4.6 ปจจยทมอทธพลตอการประกอบธรกจจดหางาน ปจจยทมอทธพล ความถ รอยละ

1.ความรเกยวกบกฎหมายจดหางานและคมครองแรงงาน 9 90.0 2.ความรและประสบการณของผบรหาร 8 80.0 3.ฐานะการเงน , เงนทนทเพยงพอ 7 70.0 4.ชอเสยงของผประกอบการ 6 60.0 5.ความนาเชอถอได 5 50.0 6.เงอนไขสญญาทสามารถตอบสนองได 5 50.0 7.จรยธรรมทางธรกจ 3 30.0 8.รบผดชอบตอเงอนไขของผใชบรการอยางฉบพลนรวดเรว 3 30.0 9.การเปลยนแปลงอตราคาจางขนต า 2 20.0 10.อน ๆ เชน ภาวะเศรษฐกจ , ท าเลทตงธรกจ 1 10.0

จากตารางท 4.6 จะเหนไดวาปจจยทนกวชาการวชาชพเหนวามผลตอการประกอบธรกจจดหางานท

ตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอกมากทสด คอ ความรเกยวกบกฎหมายจดหางาน ความเหนดงกลาวแสดงใหเหนวา คณคาเรองความถกตองทางกฎหมาย (Legitimacy Value) เปนคณคาทนกวชาการวชาชพเหนวาเปนเรองส าคญทสด ทงนอาจเนองมาจากความวตกกงวลของสงคมในเรองเกยวกบ การหลอกลวงแรงงาน และการคามนษย ซงมกเปนขาวผานสอบอยครง ดงนน การประกอบธรกจจดหางานจงจ าเปนตองใหความส าคญกบการประกอบกจการใหเปนไปตามบงคบของกฎหมายทเกยวของ การรกฎหมายของผประกอบธรกจจดหางานและจดหาคนท างานจงเปนปจจยส าคญทสดในการประกอบธรกจประเภทน

59

ส าหรบปจจยทมความส าคญรองลงมา ไดแก ความรและประสบการณของผบรหาร ทงนสบเนองจาก สงคมในปจจบนเปนสงคมฐานความร การบรหารกจการใหประสบผลส าเรจจงจ าเปนอยางยงทผประกอบการ ตองมความรและประสบการณทเพยงพอจงจะท าใหธรกจประสบผลส าเรจ ปจจยอนดบทสามไดแกฐานะ การเงนหรอการมเงนทนทเพยงพอ ส าหรบปจจยทมอทธพลในสงคมถดมาไดแก ชอเสยงของผประกอบกจการ ความนาเชอถอได เงอนไขสญญาทสามารถตรวจสอบได จรยธรรมทาธรกจ ความรบผดชอบตอเงอนไขของ ผใชบรการอยางฉบพลนรวดเรว และอน ๆ เชน ภาวะเศรษฐกจ ท าเลทตงของธรกจ เปนตน 3.3 ประโยชนและขอจ ากดของกลยทธการจางงานภายนอก นกวชาการและวชาชพทรวมใหความเหนในประเดนน พจารณาวากลยทธการจางงานภายนอกกอให เกดระบบการจางงานทเปนความสมพนธ 3 ฝาย ไดแก ฝายแรกคอฝายผประกอบธรกจ ซงเปนผใชกลยทธการจางงานภายอก ผประกอบธรกจมหลายประเภททงหนวยงานภาครฐและเอกชน ทงกจการขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ฝายทสอง คอ ธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนในระบบจางเหมาแรงงาน ธรกจ 2ประเภท มขอบเขตการใหบรการทแตกตางกนท าใหตอนสนองกลยทธการจางงานภายนอกในลกษณะทแตกตางกน และฝายทสาม ไดแก แรงงานทเปนผหางานหรอประสงคจะท างานใหแกนายจาง ซงกลยทธการจางงานภายนอกสงผลตอทงสามฝายนในลกษณะทแตกตางกน ซงพจารณาประโยชนและขอจ ากดของกลยทธการจางงานภายนอกทเกดกบแตละฝายไดดงน 3.3.1 ผประกอบธรกจทใชกลยทธการจางงานภายนอก ประโยชนหรอขอดของการใชกลยทธการจางงานภายนอก ไดแก

1. ประหยดตนทน โดยเฉพาะอยางยงการใชบรการในระบบจางเหมาแรงงาน ท าใหผประกอบการ ผลตสามารถลดตนทนในการสรรหาบคลากรเอง ซงขอมลตนทนเฉลยการสรรหาพนกงานประมาณรายละ 5,000 บาท

2. การประหยดเวลาในการจดหาคนมาท างาน หาแหลงจดหางานและจดหาคนมาท างานไดงาย และสามารถเปลยนแปลงแหลงจดหางานได ท าใหมคณภาพในการจดหาคนในการมาท างานทมประสทธภาพสง

3. ใชประโยชนคนไดอยางมประสทธภาพ สามารถกระจายคนไปในหนวยปฏบตการเชงกลยทธ (Strategic business units) ตามแผนกลยทธทไดวางไวอยางมประสทธภาพ ท าใหการท างานเปนไปอยางราบรน และมคณคาในการปฏบตงาน

4. สามารถปรบตวไดตามภาวะเศรษฐกจ และภาวการณของบรษทอยางเหมาะสมสอดคลองกบ ภาวการณทเปนอยอยางรวดเรว ส าหรบขอจ ากดหรอขอเสยของกลยทธการจางงานภายนอก ไดแก

1. ไมใหความส าคญกบทรพยากรมนษย ทองคการธรกจผประกอบการหลกจะตองมเพอธ ารงรกษา องคการอยางมประสทธผล

2. ความมนคงในงานของแรงงานทเขามาท างานใหกบองคการธรกจหรอองคการทใชระบบจดหา งานภายนอก จะถกละเลยในเรองความมนคง เนองจากสญญาจาง มกมการก าหนดระยะเวลาจางทสนและแนนอนตายตว

60

3. ความผกพนในงานของแรงงานตอองคการ ตลอดจนความพงพอใจในงานและคณภาพชวตในการ จะลดลง ท าใหประสทธภาพการท างานลดลงได

4. พนกงานในองคการซงมทงพนกงานทเปนพนกงานประจ าขององคการเองกบพนกงานทจางเหมา แรงงาน ซงอาจมการจางเหมามาจากหลายบรษทอาจเกดความขดแยง ซงอาจสงผลเสยหายตอประสทธภาพการผลตโดยรวมได 3.3.2 ผประกอบธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน ประโยชนหรอขอดของกลยทธการจางงานภายนอก ทมตอผประกอบธรกจจดหางานและผประกอบธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน ไดแก

1. เปนโอกาสในการด าเนนธรกจ ตอบสนองความตองการขององคการทใชกลยทธการจางงาน ภายนอก การแพรหลายของการใชกลยทธการจางงานภายนอกในหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนท าใหธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานมการเจรญเตบโตอยางตอเนอง และมผเขามาด าเนนธรกจประเภทนมากขน

2. ท าใหผประกอบธรกจจดหางานและจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานไดพฒนาความช านาญ และความเชยวชาญเฉพาะ เปนองคความรเกยวกบการใหบรการเพอตอบสนองความตองการขององคการทใชกลยทธการจางงานภายนอก ซงมลกษณะรายละเอยดของความตองการใชบรการทแตกตางกนไป

3. ผประกอบธรกจจดหางานและจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานทมระบบการบรหารจดการ ทด มคณธรรม สามารถพฒนาการด าเนนงานใหมลกษณะเปนหนสวนเชงกลยทธ (Strategic Partner) กบองคการผใชบรการจดหางานและจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานในระยะยาว ท าใหการประกอบธรกจประเภทนมความยงยนตอไปในอนาคตได ขอจ ากดหรอขอเสยของกลยทธการจางงานภายนอกตอผประกอบธรกจจดหางานและผประกอบธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน ไดแก

1. องคการทใชกลยทธการจางงานภายนอก มกมแนวทางในการใชบรการจดหางานจากผประกอบ ธรกจจดหางาน และผประกอบธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานหลายธรกจเพอกระจายความเสยงและเพอประสทธภาพการท างานทดทสดเปนผลใหมการแขงขนระหวางผประกอบการธรกจจดหางาน และธรกจจดหาคนงานสง การแขงขนเปนไปในลกษณะทเปนการแขงขนกนในการใหขอเสนอแกผใชบรการ ซงมผลท าใหตนทนของผประกอบธรกจจดหางานและจดหาคนท างานสง และมกจะสงผลตอคนงานหรอแรงงานทงทางตรงและทางออม

2. การประกอบธรกจจดหางาน ตองมการวางหลกประกนในการจดหางานท าใหขาดความคลองตว ทางการบรหารและมตนทนสง สวนการประกอบธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานมกถกผกมดดวยสญญาจางทผลกภาระเรองการจายคาตอบแทนใหแกแรงงานเอง ซงท าใหตองรบภาระแทนองคการทใชกลยทธการจางงานภายนอกในการเปนนายจางของแรงงาน ซงมผลท าใหตนทนสง รวมทงสญญาจางในกจการบางแหงมปญหาในการจายเงน ซงมกใชเวลานานในการช าระเงนคาบรการจางเหมาแรงงาน ท าใหกจการจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานทมฐานะการเงนไมมนคง จะไมสามารถด าเนนการได

61

3.3.3 คนหางานหรอแรงงาน ประโยชนหรอขอดของกลยทธการจางงานภายนอกตอคนหางานหรอแรงงาน ไดแก กลยทธการจางานภายนอก ท าใหสภาพการหางานทงของแรงงานมระบบการจดหางานและจางเหมาแรงงานเขามาเปนหนวยงานทท าหนาทประสานงานการหางานใหแกคนหางานหรอแรงงาน ซงคนหางานหรอแรงงานทขาดความรเกยวกบแหลงงาน และไมสามารถเขาถงองคการทตองการจางงานเองโดยตรงไดใชความช านาญเชยวชาญของคนกลางซงไดแก ธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานไดเขาท างานกบองคการทมความตองการจางงานเหลานน ขอจ ากดหรอขอเสยของกลยทธการจางงานภายนอกตอคนงานหรอแรงงาน ไดแก

1. แรงงานในระบบจางเหมาแรงงานมความมนคงในงานลดลง ความผกพนตอองคการ ความ จงรกภกดตอองคการลดลง

2. ประสทธภาพการท างานของพนกงานทมาจากระบบจางเหมาแรงงานทมสภาพเปนแรงงานทขาด ทกษะฝมอ ท าใหประสทธภาพการท างานต า คณภาพของสนคาและบรการขององคการทเปนนายจางไมเปนไปตามทตงไว

3. ภาพลกษณขององคการทใชแรงงานระบบจางเหมาอาจมผลทางลบในดานความรบผดชอบตอสงคม การจางงานทเปนธรรมและความสมพนธอนดระหวางองคการกบแรงงาน

4. การบงคบใชกฎหมายไมมประสทธภาพ เจาหนาทภาครฐมอตรานอย การควบคมบงคบใชกฎหมาย ท าไดไมทวถง

5. บทลงโทษทางกฎหมายไมรนแรง ท าใหผประกอบธรกจเลยงกฎหมาย ไมย าเกรง มการทจรตได ส าหรบขอเสนอแนะในการประกอบธรกจจดหางาน และธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานนน ความคดเหนโดยสรปของนกวชาการและวชาชพทเกยวของม 3 ประการดงน

1. ธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานยงมโอกาส มอนาคต ตราบใดท องคการตาง ๆ ยงมแนวทางการจดการเชงกลยทธ และน ากลยทธการจางงานภายนอกมาเปนเครองมอลดตนทนขององคการ หรอสรางความไดเปรยบทางการแขงขนในกจการ สรางประสทธภาพการท างานทสงขน

2. หากวเคราะหภาวการณแขงขน โดยใชการวเคราะหต าแหนงการแขงขนดวย Portfolio สามารถ วเคราะหไดวา ธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน จะเปนกลมธรกจทอยในต าแหนง Star โดยแนวโนมโอกาสทางธรกจของการจดหางานและจดหาคนท างานจะพฒนาไปสต าแหนงในระดบทสงขนจากงานระดบทนอยหรองานขนต า เปนงานทตองมทกษะและความช านาญงาน เชนงานสารสนเทศ (Information Technology, IT) และงานสารสนเทศการสอสาร (Information Communication Technology, ICT)

3. บคคลและคณะบคคลจะมความสนใจในการประกอบธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานระบบ จางเหมาแรงงานมากขน ทงนกฎหมายเกยวกบการจดหางานและคมครองแรงงาน กฎหมายคมครองแรงงาน และกฎหมายแรงงานสมพนธตองมความเขมแขงในการบงคบใช เพอสามารถชวยเหลอลกจางแรงงานมากขน โดยภาครฐตองรวมมอและชแจงกบองคการผใชบรการ (ใชกลยทธการจางงานภายนอก) และผประกอบกจการ

62

จดหางาน และธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงานใหมจตส านก มความรบผดชอบทางสงคม มวฒนธรรมองคการในการใหบรการ เพอใหเกดสนตสขในระบบการจางงานภายในประเทศไทยใหได ซงสอดคลองกบขอเสนอทางออกการแกปญหาแรงงานแบบเหมาคาแรง จากการสมมนาเรอง “ปญหาการจางเหมาแรงงานและผลกระทบตอสทธแรงงาน” ทสรปได 4 ประการดงน (บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ : 2547)

1) ผลกดนใหมการแกไขพระราชบญญตคมคอรงแรงงานมาตรา 5 (3) เพอก าหนดใหนายจาง ผรบเหมาคาแรงหรอผจดหาลกจางมาท างาน ตองรบผดชอบการปฏบตตามกฎหมายคมครองแรงงานทกอยาง

2) เสนอใหสหภาพแรงงานแจงขอเรยกรอยเพอเจรจาตอรองกบนายจางในเรองตอไปน 2.1 ก าหนดจ านวนคนงานของผรบเหมาหรอสดสวนจ านวนลกจางของผรบเหมาตอลกจางประจ า

ของบรษท 2.2 ก าหนดเงอนไขใหชดเจนวา ต าแหนงงานใดจ านวนเทาไรในสถานการณแบบไหน ทจะใหบรษท

วาจางผรบเหมาแรงงานได 2.3 บรษทฯ จะวาจางผรบเหมาคาแรง หรอผรบเหมาชวงไดตอเมอไดมการปรกษาหารอกบ

สหภาพแรงงานแลว 2.4 ใหสวสดการตาง ๆ ทเกดขนจากขอตกลงเกยวกบสภาพการจางระหวางสหภาพแรงงานกบ

บรษทฯ มผลบงคบใชกบลกจางทกคนทท างานในสถานประกอบการ 2.5 ใหนายจางรบลกจางของผรบเหมาชวงหรอผรบเหมาคาแรงเปนลกจางประจ าของบรษทฯ

3) ปรบปรงประสทธภาพการตรวจแรงงาน การบงคบใชกฎหมายเพอใหลกจางของผรบเหมา ไดรบ สทธตาม พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ร.บ. เงนทดแทน และ พ.ร.บ. ประกนสงคมทกประการ โดยเฉพาะกรณทผรบเหมาไมปฏบต ควรตองเรงบงคบแกสถานประกอบการทเปนผ จางเหมาใหรบผดชอบตอลกจางของผรบเหมา และใหครอบคลมถงสทธประโยชนทก าหนดไวในขอบงคบเกยวกบการท างานของสถานประกอบการดวย

4) ปรบปรงมาตรการทางกฎหมาย เพอคมครองใหลกจางของผรบเหมาทท างานในกระบวนการผลต หรอธรกจในความรบผดชอบของสถานประกอบการ ใหไดรบสทธประโยชนเสมอภาคเชนเดยวกบลกจางของสถานประกอบการ โดยเฉพาะในประเดนการขนคาจางตลอดจนสทธประโยชนทจ าเปนหรอเปนการตอบแทนการท างานโดยตรง เชน เบยขยน คาท างานกะ คาครองชพ ชดท างาน คาอาหาร บรการรถรบ-สงพนกงาน เปนตน 3.4 ขอคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ นกวชาการและนกวชาชพทรวมระดมสมองเกยวกบกลยทธการจางงานภายนอก มความเหนเปนเอกฉนทวา กลยทธการจางงานภายนอก เปนกลยทธทมประโยชนตอการจางงาน และสภาวะการแขงขนขององคการธรกจและองคการภาครฐ แตกมขอเสยหลายประการ โดยเฉพาะในดานการบรหารทรพยากรมนษยทท าใหแรงงานทเขามาท างานในองคการมความมนคงในงานลดลง ซงจะมผลใหขาดความผกพนและจงรกภกดตอองคการ และอาจสงผลกระทบถงปญหาเศรษฐกจและสงคมในระยะยาวได

63

ปญหาส าคญของการประกอบธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน ซงเปนธรกจทใหบรการตอบสนองกลยทธการจางงานภายนอกขององคการทงภาครฐและภาคเอกชนทส าคญคอ

1. ผประกอบธรกจจดหางานและธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน มกเลยงกฎหมายท ควบคม กลาวคอ ส าหรบธรกจจดหางาน แมวาจะมการจดทะเบยนรบอนญาตในการประกอบธรกจจดหางาน แตเงนประกนส าหรบการจดหางานภายในประเทศมวงเงนทนอยเพยง 100,000 บาท ประกอบกบ การมเจาหนาทรฐทจะควบคมตรวจแรงงานตามบงคบของกฎหมายมอตราก าลงนอย ควบคมดแลไมทวถง ท าใหม การหลอกลวงแรงงาน หรออาจมการเรยกรบเงนจากแรงงาน ตลอดจนการท างานไมมวนหยด วนลา และขาดสวสดการหรอสวสดการไมด ส าหรบธรกจจดหาคนงานในระบบจางเหมาแรงงาน ไมมการวางหลกประกนในการประกอบธรกจจดหาคนงาน แตสภาพการประกอบธรกจประเภทนมกเปนงานท เนนงานขนตน พนกงานยงขาดทกษะฝมอแรงงานและความช านาญ แรงงานจงท างานไมตรงตามมาตรฐาน เกดความเสยหายตอองคการทใชกลยทธการจางงานภายนอกได ส าหรบแรงงานกไมไดรบสทธตาง ๆ ตามทกฎหมายก าหนด เพราะธรกจจดหาคนงานมกเลยงกฎหมาย ปญหาการจางเหมาแรงงานและผลกระทบตอสทธแรงงานจากการสมมนาเรองน ไดสรปปญหาความไรสทธ 4 ประการ ดงน (บณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ,2551)

1) ไรสทธความมนคงในการท างาน เพราะลกจางของผรบเหมาจะถกท าสญญาจางงานระยะสน ชวคราว เชน จางงาน 3 เดอนหรอ 1 ป และพจารณาตอสญญาใหมเปนชวง ๆ ไปเรอย ๆ เพอหลกเลยงการจายคาชดเชย เพอความสะดวกในการเลกจางคดคนออก เพอความยดหยนในการเพมลดจ านวนคนงานตามปรมาณค าสงซอสนคาหรอภาวะเศรษฐกจในแตละชวง เปนตน

2) ไรสทธแรงงานตามกฎหมายแรงงาน หรอไดรบเพยงคาจางขนต าตาม พ.ร.บ. คมครองแรงงาน และการประกนสงคม เชน ไมไดรบคาจางในวนลาปวย วนหยดตามประเพณ ท างานในวนหยดตามประเพณ นายจางจายคาแรงหนงแรง ถกหกเงนประกนสงคม แตไมสามารถใชสทธประโยชนใด ๆ เพราะนายจางไมแจงชอ ไมสงเงนสมทบใหเรยบรอย มการจายคาจางไมตรงวนก าหนด หกคาแรงเมอลกจางท าผดเลกนอย เชน มาท างานสาย 5 นาท หกคาแรง 1 ชวโมง ลาปวย 1 วน โดยไมมใบรบรองแพทยถกหกคาแรง 1 วนทมาท างาน เรยกเกบเงนประกนเพอบงคบใหลกจางตองท างานครบก าหนดสญญาจางจงออกได หกคาจ างเปนคาอปกรณการท างาน คาชดท างาน คาจดท าบตรเอทเอม ฯลฯ ถกบงคบใหท างานลวงเวลาหรอวนหยดตลอด เปนตน นคอ ปรากฏการณแรงงานทาสยคอธรรมโลกาภวตน

3) ไรสทธรวมตวตอรองตาม พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ ไมกลาเปนสมาชกของสหภาพแรงงานในสถาน ประกอบการนน ไมกลาเรยกรองตอนายจาง ผรบเหมาหรอผวาจาง เพราะถกจางงานระยะสน มโอกาสถกเลกจางไดงาย ถกกลนแกลงกดดนใหลาออกไดตลอด หรอถกควบคมการใชแรงงานอยางหนกหนวง เพราะฉะนนตองขยนอดทนตรากตร าท างานเตมท เพอจะไดรบการตอสญญาจางหรออาจม โอกาสถกคดเลอกเปนพนกงานประจ าบรษท หรอถกสงไปท างานตอทอน บรษทธรกจรบเหมาแรงงานบางแหงมเงอนไขหามลกจางไปยงเกยวกบสหภาพแรงงานหรอบรษทผวาจางมอ านาจสงใหปลดคนงานของผรบเหมาออกได ถาไปรวมมอกบสหภาพแรงงาน

64

4) ไรสทธความเสมอภาคเทาเทยมกบลกจางประจ าของสถานประกอบการทตนเองไปท างานอย ทงท ตองท างานในกระบวนการผลตเหมอนกน ในสภาพลกษณะเดยวกนในพนทเดยวกน แตลกจางของผรบเหมากลบไดรบคาตอบแทน และสทธประโยชนนอยกวา หรอบางอยางไมไดเลยเมอเปรยบเทยบกบลกจางประจ าของบรษท จะไดรบสทธประโยชนตามกฎหมายคมครองแรงงานเทานนทพนกงานตรวจแรงงานจะบงคบสงใหผรบเหมาชวง หรอผรบเหมาแรงงานจายใหได กรณทบรษทนนมระเบยบขอบงคบจดสวสดการใหมากกวากฎหมายแรงงาน หรอมขอตกลงสภาพการจางทสหภาพแรงงานตอรองนายจางไดมากขนกวากฎหมายแรงงาน ลกจางของผรบเหมาแรงงานจะไมมสทธไดรบเลย