บทที่ 2 ทฤษฎี และแนวคิดการเกิด ......บทท 2 ทฤษฎ และแนวค ดการเก ดอ บ ต เหต

บทท 2

ทฤษฎ และแนวคดการเกดอบตเหต

การทบทวนปจจยการเกดอบตเหตจราจรทางบกจากงานวจยตางๆ ทเกยวของ

1. สถานการณการเกดอบตเหต ผวจยไดด าเนนการรวบรวมขอมลสถตอบตเหตจากกรมทางหลวง โดยใชขอมลสถต

อบตเหตยอนหลง 3 ป (พ.ศ.2557-2559) ในสวนนจะน าเสนอภาพรวมของสถตการเกดอบตเหต บนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 และทางหลวงพเศษหมายเลข 9 รวมถงปจจยตางๆ ทสงผลตอการเกดอบตเหตบนชวงถนนและจะน าไปวเคราะหเพอจดล าดบจดทมปญหาอบตเหตบอยครงตอไป สรปภาพรวมการเกดอบตเหตดงน

1.1 สถตการเกดอบตเหต 3 ป จากขอมลกรมทางหลวง ในป พ.ศ.2557-2559 พบวา สถตการเกดอบตเหตบน

ทางหลวงพเศษหมายเลข 7 ในป พ.ศ.2557 มจ านวนอบตเหตเกดขน 493 ครง ในป พ.ศ.2558 มจ านวนอบตเหตเกดขน 533 ครง และในป พ.ศ.2559 มจ านวนอบตเหตเกดขนทงหมด 731 ครง จะเหนไดวาในป พ.ศ.2559 มแนวโนมการเกดอบตเหตเพมขนจากป พ.ศ.2557 รอยละ 48.27 ดงแสดงในแผนภาพท 2-1 และสถตการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 ในป พ.ศ.2557 มจ านวนอบตเหตเกดขน 943 ครง ป พ.ศ.2558 มจ านวนอบตเหตเกดขน 808 ครง และในป พ.ศ.2559 มจ านวนอบตเหตเกดขน 709 ครง จะเหนไดวาจากป พ.ศ.2559 มแนวโนมการเกดอบตเหตลดลง จากป พ.ศ.2557 รอยละ 24.81 ดงแสดงในแผนภาพท 2-2 แผนภาพท 2-1 สถตการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

7

แผนภาพท 2-2 สถตการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

1.2 สถตการเกดอบตเหตแยกตามประเภทความรนแรง จากสถตกรมทางหลวง พบวา จ านวนผ เกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษ

หมายเลข 7 ป พ.ศ.2557-2559 มแนวโนมอตราการบาดเจบเพมขน โดยในป พ.ศ.2557 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 209 คน บาดเจบสาหส 30 คน เสยชวต 7 คน ในป พ.ศ.2558 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 193 คน บาดเจบสาหส 25 คน เสยชวต 2 คน และในป พ.ศ.2559 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 248 คน บาดเจบสาหส 43 คน เสยชวต 22 คน จะเหนวาจากขอมลผบาดเจบและเสยชวต จากป พ.ศ.2557 ถง พ.ศ.2558 ลดลง และเพมขนในป พ.ศ.2559 ในป พ.ศ.2558 มผบาดเจบและเสยชวตลดลงจากป พ.ศ.2557 รอยละ 7.9 และในป พ.ศ.2559 มผบาดเจบและเสยชวตเพมขนถงรอยละ 30.45 ดงแสดงในแผนภาพท 2-3

8

แผนภาพท 2-3 สถตการเกดอบตเหตแยกตามประเภทความรนแรงบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

จากสถตจ านวนผเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 ในป พ.ศ.2557-2559 พบวา ในป พ.ศ.2557 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 203 คน บาดเจบสาหส 55 คน เสยชวต 16 คน ในป พ.ศ.2558 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 169 คน บาดเจบสาหส 46 คน เสยชวต 15 คน และในป พ.ศ.2559 มผไดรบบาดเจบเลกนอย 224 คน บาดเจบสาหส 32 คน เสยชวต 6 คน จะเหนวาจากขอมลผบาดเจบและเสยชวตลดลงตามล าดบในป พ.ศ.2558 มผบาดเจบและเสยชวตลดลงจากป พ.ศ.2557 รอยละ 5.06 และในป พ.ศ.2559 มผบาดเจบและเสยชวตลดลงถงรอยละ 8.54 ดงแสดงในแผนภาพท 2-4

9

แผนภาพท 2-4 สถตการเกดอบตเหตแยกตามประเภทความรนแรงบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


1.3 สถตการเกดอบตเหตแบงตามชวงเวลา จากขอมลสถตกรมทางหลวง ชวงเวลาทเกดอบตเหตมากทสดบนทางหลวง

พเศษหมายเลข 7 คอเวลา 06.00-11.59 น. เกดอบตเหตสงถง รอยละ 29.64 รองลงมาอยทชวงเวลา 00.00-05.59 น.เกดอบตเหต รอยละ 27.36 รองลงมาคอชวงเวลา 12.00-17.59 น. เกดอบตเหต รอยละ 23.32 และชวงเวลาทเกดอบตเหตนอยทสด คอชวงเวลา 18.00-23.59 น. เกดอบตเหต รอยละ 19.69 ดงแสดงในแผนภาพท 2-5

10

แผนภาพท 2-5 สดสวนชวงเวลาทเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


ชวงเวลาทเกดอบตเหตมากทสด บนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 คอเวลา 00.00-05.59 น. เกดอบตเหตสงถง รอยละ 27.20 รองลงมาอยทชวงเวลา 12.00-17.59 เกดอบตเหต รอยละ 26.08 รองลงมาคอชวงเวลา 06.00-11.59 น. เกดอบตเหต รอยละ 25.04 และชวงเวลาทเกดอบตเหตนอยทสด คอ 18.00-23.59 น. เกดอบตเหต รอยละ 21.68 ดงแสดงในแผนภาพท 2-6

แผนภาพท 2-6 สดสวนชวงเวลาทเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


11

1.4 สถตการเกดอบตเหตจากความรนแรงตอปรมาณจราจรแบงตามชวงเวลา จากขอมลสถตกรมทางหลวง สถตการเกดอบตเหตจากความรนแรงตอปรมาณจราจรแบงตามชวงเวลาบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 พบวา ชวงเวลาทมคนบาดเจบเลกนอยมากทสด คอชวงเวลาตงแต 00.00-05.59 น. เปนรอยละ 51.50 รองลงมาเปน ชวงเวลา 18.00-23.59 น. รอยละ 17.95 ชวงเวลาทมคนบาดเจบสาหสมากทสด คอชวงเวลาตงแต 00.00-05.59 น. เปนรอยละ 65.45 รองลงมาคอ ชวงเวลา 18.00-23.59 น. รอยละ 19.45 และชวงเวลาทมคนเสยชวตมากทสด คอ ชวงเวลา 18.00-23.59 น. เปนรอยละ 55.16 รองลงมาคอชวงเวลา 12.00 -17.59 รอยละ 29.73 ดงแสดงในแผนภาพท 2-7

แผนภาพท 2-7 สดสวนการเกดอบตเหตจากความรนแรงแบงตามชวงเวลาบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


จากขอมลสถตกรมทางหลวง สถตการเกดอบตเหตจากความรนแรงตอปรมาณ

จราจรแบงตามชวงเวลาบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 พบวา ชวงเวลาทมคนบาดเจบเลกนอยมากทสด คอชวงเวลาตงแต 00.00-05.59 น. เปนรอยละ 57.86 รองลงมาเปน ชวงเวลา 18.00-23.59 น. รอยละ 19.76 ชวงเวลาทมคนบาดเจบสาหสมากทสด คอชวงเวลาตงแต 00.00-05.59 น. เปนรอยละ 56.19 รองลงมาคอ ชวงเวลา 18.00-23.59 น. รอยละ 20.48 และชวงเวลาทมคนเสยชวตมากทสด คอ ชวงเวลา 00.00-05.59 น. เปนรอยละ 45.88 รองลงมาคอชวงเวลา 18.00-23.59 รอยละ 35.83 ดงแสดงในแผนภาพท 2-8

บาดเจบเลกนอย บาดเจบสาหส เสยชวต

12

แผนภาพท 2-8 สดสวนการเกดอบตเหตจากความรนแรงแบงตามชวงเวลาบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


1.5 สถตการเกดอบตเหตในวนธรรมดาและวนหยด จากขอมลสถตกรมทางหลวง สถตการเกดอบตเหตในวนธรรมดาและวนหยด

บนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 พบวา การเกดอบตเหตสวนใหญเกดในชวงวนธรรมดา รอยละ 71.00 และการเกดอบตเหตในวนหยด รอยละ 29.00 ดงแสดงในแผนภาพท 2-9 แผนภาพท 2-9 สดสวนการเกดอบตเหตในวนธรรมดาและวนหยดบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


บาดเจบเลกนอย บาดเจบสาหส เสยชวต

13

ทางหลวงพเศษหมายเลข 9 พบวา สถตการเกดอบตเหตสวนใหญเกดขนในชวงวนธรรมดา รอยละ 73.05 และเกดอบตเหตในวนหยด รอยละ 26.95 ดงแสดงในแผนภาพท 2-10 แผนภาพท 2-10 สดสวนการเกดอบตเหตในวนธรรมดาและวนหยดบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


1.6 จ านวนผบาดเจบและเสยชวต แยกเพศชายเพศหญง จากขอมลสถตกรมทางหลวง จ านวนผบาดเจบและเสยชวตแยกเพศชายเพศหญง

บนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 พบวา ผบาดเจบเลกนอยเปนเพศชาย รอยละ 58.06 เปนเพศหญง 41.94 ส าหรบผบาดเจบสาหสเปนเพศชาย รอยละ 67.35 เปนเพศหญง รอยละ 32.65 และผเสยชวตเปนเพศชาย รอยละ 57.76 เปนเพศหญง รอยละ 42.24 จะเหนไดวาเพศชายมแนวโนมของการบาดเจบและเสยชวตมากกวาเพศหญง ดงแสดงในแผนภาพท 2-11

แผนภาพท 2-11 จ านวนผบาดเจบและเสยชวตแยกเพศชายเพศหญงบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


14

จ านวนผบาดเจบและเสยชวต แยกเพศชายเพศหญงบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 พบวา ผบาดเจบเลกนอยเปนเพศชาย รอยละ 72.97 เปนเพศหญง รอยละ 27.03 ส าหรบผบาดเจบสาหส เปนเพศชาย รอยละ 75.19 เปนเพศหญง รอยละ 28.81 และผเสยชวตเปนเพศชาย รอยละ 71.69 เปนเพศหญง รอยละ 28.31 จะเหนไดวาเพศชายมแนวโนมของการบาดเจบและเสยชวตมากกวาเพศหญง ดงแสดงในแผนภาพท 2-12

แผนภาพท 2-12 จ านวนผบาดเจบและเสยชวตแยกเพศชายเพศหญงบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


1.7 สถตประเภทการเกดอบตเหต จากขอมลสถตกรมทางหลวง ประเภทการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษ

หมายเลข 7 อบตเหตสวนมากเกดจากการรถยนตชนกน รอยละ 50.00 รองลงมาคอ รถยนตพลกคว า/ตกถนน รอยละ 21.23 รองลงมา ไดแก รถยนตชนวตถ/สงของ รอยละ 13.02 ดงแสดงในแผนภาพท 2-13 แผนภาพท 2-13 ประเภทการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

15

ประเภทการเกดอบตเหต บนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 อบตเหตสวนมากเกดจากการรถยนตชนกน รอยละ 51.30 รองลงมาคอ รถยนตพลกคว า/ตกถนน รอยละ 27.77 รองลงมา ไดแก รถยนตชนวตถ/สงของ รอยละ 16.01 ดงแสดงในแผนภาพท 2-14

แผนภาพท 2-14 ประเภทการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


1.8 การเกดอบตเหตตามลกษณะทางกายภาพบนชวงถนน จากขอมลสถตกรมทางหลวง การเกดอบตเหตตามลกษณะทางกายภาพบนชวง

ถนนบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 ลกษณะทางกายภาพบนชวงถนนทเกดอบตเหตมากทสดคอ ชวงทางตรงเกดอบตเหต รอยละ 83.51 รองลงมาคอ ชวงทางหลวงตดกน รอยละ 7.59 และชวงทางโคง รอยละ 3.34 ตามล าดบ ดงแสดงในแผนภาพท 2-15

16

แผนภาพท 2-15 ลกษณะทางกายภาพบนชวงถนนทเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


ลกษณะทางกายภาพบนชวงถนนทเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 พบวา กษณะกายภาพของถนนบนชวงทางตรงเกดอบตเหตมากทสด รอยละ 82.27 รองลงมาคอชวงสะพาน รอยละ 8.04 และชวงทางโคง รอยละ 4.00 ตามล าดบ ดงแสดงในแผนภาพท 2-16

แผนภาพท 2-16 ลกษณะทางกายภาพบนชวงถนนทเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


17

1.9 ลกษณะการเกดอบตเหต จากขอมลสถตกรมทางหลวง ลกษณะการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษ

หมายเลข 7 พบวา ลกษณะการเกดอบตเหตสวนใหญเกดเปนการทมคกรณตงแต 2 คนขนไป รอยละ 51.25 รองลงมาคอไมมคกรณพลกคว า/ตกถนน รอยละ 35.90 อนๆ รอยละ 11.27 และชนวตถทสามารถเคลอนทได รอยละ 1.13 ดงแสดงในแผนภาพท 2-17

แผนภาพท 2-17 ลกษณะการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7


บนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 พบวา ลกษณะการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 7 พบวา ลกษณะการเกดอบตเหตสวนใหญเกดเปนการทมคกรณตงแต 2 คนขนไป รอยละ 51.82 รองลงมาคอไมมคกรณพลกคว า/ตกถนน รอยละ 45.02 อนๆ รอยละ 2.76 และชนวตถทสามารถเคลอนทได รอยละ 0.40 ดงแสดงในแผนภาพท 2-18

18

แผนภาพท 2-18 ลกษณะการเกดอบตเหตบนทางหลวงพเศษหมายเลข 9


2. การทบทวนงานสบสวนเชงล กอบตเหตจากการขนสงและจราจรของ สนข. การด าเนนการสบสวนอบตเหตจราจรทางถนนในเชงลกของตางประเทศ เชน

ออสเตรเลย องกฤษ สหรฐอเมรกา มการด าเนนการตอเนองมาหลายป เปนการสะสม องคความร จนสามารถน าไปสการ เปลยนแปลงทงในสวนของ นโยบาย วธปฏบต และกฎหมาย เพอท าใหการจราจรทางถนนมความปลอดภย มากยงขน ส าหรบประเทศไทยนน การสบสวนอบตเหตจราจรทรนแรง มการด าเนนการโดย ส านกระบาด วทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข และกองวทยาการ ส านกงานนตวทยาศาสตรต ารวจ ส านกงาน ต ารวจแหงชาต ซงตอมา ในป พ.ศ.2546 ไดมการสบสวนอบตเหตจราจรทางถนนเชงลก ขนเปนครงแรก ในประเทศไทย จากความรวมมอระหวาง กรมทางหลวง ธนาคารโลก ธนาคารพฒนาแหงเอเชย Global Road Safety Partnership และสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย ไดรวมกนจดตง (Thailand Accident Research Center: TARC) และสนบสนนใหมทมสบสวนอบตเหตขนทหนวยงานดงกลาว

ในป พ.ศ.2549 จนถง พ.ศ.2552 งานสบสวนเชงลกอบตเหตจากการขนสงและจราจรไดขยาย ครอบคลมทวประเทศไทย โดย ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) กระทรวงคมนาคม ได รวมกบ 5 มหาวทยาลย ใน 5 ภมภาคของไทย อนไดแก มหาวทยาลยเชยงใหม (ภาคเหนอ) มหาวทยาลยขอนแกน (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (ภาคกลาง) และมหาวทยาลยสงขลานครนทร (ภาคใต) ด าเนน การศกษาและพฒนาตนแบบหนวยสบสวนอบตเหตจากการขนสงและจราจร (Accident Investigation Unit: AIU) โดยมวตถประสงค เพอท าการสบสวนเชงลก (In-Depth Investigation) หาสาเหตการเกดอบตเหตจาก การขนสง และจราจรทางบกในพนทตางๆ ทวประเทศ

19

2.1 ผลการด าเนนการสบสวนสาเหตของอบตเหตของ สนข. 2.1.1 ปจจยของการเกดอบตเหต จากการด าเนนการศกษา และทดลองปฏบตจรงทงโครงการฯ (รวม

5 ภมภาค) ในระยะท 1 และ ระยะท 2 จ านวน 143 กรณ พบวา สาเหตของการเกดอบตเหตสงสดมาจากความผดพลาดของคน จ านวน 48 กรณ คดเปนรอยละ 33.57 รองลงมา มาจากคน และสงแวดลอม จ านวน 46 กรณ คดเปนรอยละ 32 ล าดบท 3 มาจากทงคน รถ และถนน ตามล าดบ นอกนจะเหนไดวากรณทมความผดพลาดของคนเขาไปเกยวของม มากถง 123 กรณ คดเปนรอยละ 86.01 รายละเอยดดงแสดงในตารางท 2-1 และแผนภาพท 2-19

ตารางท 2-1 ปจจยของการเกดอบตเหต

มหาว ทยาลย

สาเหตของการเกดอบตเหต

รวม ความผดพลาดของคน

ความ บกพรอง ของรถ

ความ บกพรอง ของถนน

คน+รถ คน+ถนน รถ+ถนน คน+รถ+

ถนน

มจธ. 11 1

- 2 3

- 7 24

(45.83%) (4.17%) (8.33%) (12.5%) (29.17%) (100%)

มข. 16 6 5 2 8 4 3 44 (36.36%) (13.63%) (11.36%) (4.54%) (18.18%) (9.09%) (6.81%) (100%)

มทส. 8 - 1 3 9 1 4 26 (30.77%) (3.85%) (11.54%) (34.61%) (3.85%) (15.38%) (100%)

มช. 5 - - 2 14 - 3 24 (20.84%) (8.33%) (58.33%) (12.50%) (100%)

มอ. 8 1 1 - 12 - 3 25 (32%) (4.0%) (4.0%) (48.0%) (12.0%) (100%)

รวม 48 8 7 9 46 5 20 143 (33.57%) (5.60%) (4.90%) (6.29%) (32.16%) (3.50%) (13.98%) (100%)


20

แผนภาพท 2-19 ปจจยของการเก ดอบตเหตพนททวประเทศ

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. 2.1.2 ระดบความรนแรงของกรณศกษา สวนใหญของกรณศกษาจะเนนไปทอบตเหตทมระดบความรนแรง

กรณเสยชวต จ านวน 96 กรณศกษา คดเปนรอยละ 67.6 ของกรณศกษาทงหมด รองลงมาเปนอบตเหตทมความรนแรงกรณบาดเจบ สาหส จ านวน 33 กรณ คดเปนรอยละ 22.1 ดงแสดงในตารางท 2-2 และแผนภาพท 2-20 ตารางท 2-2 ระดบความรนแรงของอบตเหตในกรณศกษาตางๆ


รวม มจธ. มข. มทส. มช. มอ. ครง % ครง % ครง % ครง % ครง % ครง %

กรณศกษาทงหมด 24 100 24 100 24 100 43 100 27 100 142 100 กรณเสยช วต 21 87.5 9 37.5 21 87.5 30 69.8 15 55.6 96 67.6

กรณบาดเจบสาหส 3 12.5 7 29.1 2 8.3 11 25.6 10 37.0 33 22.1 กรณบาดเจบเลก

นอย 0 0 4 16.7 0 0 2 4.6 2 7.4 8 5.6

กรณทรพยสนเสยหาย

0 0 4 16.7 1 4.2 0 0 0 0 5 3.5


21

แผนภาพท 2-20 ระดบความรนแรงของอบตเหตรวมทงประเทศ

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. 2.1.3 จ านวนผ ใชทางทเกยวของของการเกดอบตเหตกรณศกษา จากการสรปจ านวนกรณศกษาทไดท าการสบคนฯ โดย 5 ศนยฯ

จ านวน 143 กรณ พบวา ม จ านวนยานพาหนะทเกยวของทงหมด 260 คน จ าแนกเปน รถกระบะจ านวน 68 คน คดเปนรอยละ 26.2รถบรรทก จ านวน 47 คน คดเปนรอยละ 18.1 รถโดยสารประจ าทาง จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 13.5และไมประจ าทาง จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 4.2 และรถไฟ จ านวน 10 กรณ คดเปนรอยละ 3.8 รายละเอยดประเภทรถอนดไดจากตารางท 2-3 และแผนภาพท 2-21

22

ตารางท 2-3 จ านวนยานพาหนะทเกยวของกบการเกดอบตเหตในกรณศกษาตางๆ


มหาวทยาลย รวม

มจธ. มช. มข. มทส. มอ.

คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% คน/

คน %

คน/คน

%

จ านวนผใชทางทเกยวของ

ทงหมด 44 100 73 100 40 100 42 100 61 100 260 100

จกรยานยนต 4 9.1 13 17.8 5 12.5 0 0 17 27.9 39 15 รถยนตนงสวนบคคลบคคล

5 11.4 15 20.5 8 20 3 7.1 9 14.8 40 15.4

รถกระบะ 11 25 21 28.8 10 25 10 23.8 16 26.2 68 26.2 รถต 2 4.5 0 0 0 0 3 7.1 3 4.9 8 3.1

รถโดยสารประจ าทาง

7 15.9 9 12.3 6 15 10 23.8 4 6.6 36 13.8

รถโดยสารไมประจ าทาง

1 2.3 6 8.2 1 2.5 2 4.8 0 0 10 3.8

รถบรรทก 11 25 5 6.8 10 25 11 26.2 10 16.4 47 18.1 รถไฟ 3 6.8 3 4.1 0 0 3 7.1 1 1.6 10 3.8

คนเดนเทา 0 0 1 1.4 0 0 0 0 1 1.6 2 0.8

23

แผนภาพท 2-21 จ านวนผใชทางทเกยวของของการเกดอบตเหต ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

2.2 บทเรยนทไดจากกรณศกษาของโครงการ จากการวเคราะหสาเหตปจจยของการอบตเหตในกรณศกษาตางๆ ของ

โครงการ ทงหมด 143 กรณ พบวา อบตเหตทมทงหมดทเกดขนมสาเหตอยางนอยหนงใน 3 องคประกอบ คอ ความผดพลาดของคน ความบกพรองของรถ หรอถนน และสงแวดลอม รายละเอยดของแตละองคประกอบมดงน

2.2.1 องคประกอบดานคน จากข อม ลการส บสวนสาเหต การเก ดอ บ ต เหต ทางถนน สามารถ

สร ปผลของการเก ด อบต เหตทมปจจยจากคนเขามาเกยวของไดดงน 2.2.1.1 ผเกยวของทเปนผควบคมยานพาหนะทเกดเหต มกขาด

ความรเกยวกบการใชถนนและ ขาดท กษะทด ในการควบค มยานพาหนะ ตลอดจนขาดส าน กความร บผ ดชอบต อ สาธารณะ (เช น ไม ตระหน ก/ไม เห น/ไม ได มองรถข างหน า หร อรถทางตรง หร อให ความส าคญกบช วตเพอนรวมทาง) แสดงตามแผนภาพท 2-22

24

แผนภาพท 2-22 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากคนขาดความรเกยวกบการใชถนน

กรณศกษา รถไฟชนรถบรรทก จดตดทางรถไฟสถานรถไฟบานคบว ทล.3338 กม.5+600 จ.ราชบร สาเหตการเกดอบตเหต ผขบขรถบรรทกมพฤตกรรมการขบขทประมาท เนองจากผขบขรถบรรทกไดขบขขามจดตดทางรถไฟขณะทเครองกนอตโนมตไดปดลงแลว


2.2.1.2 ท าผด พรบ. จราจร หรอขาดจตส านกทด ในการปฏ บตตาม

กฎจราจร แสดงตามแผนภาพท 2-23 ไดแก 2.2.1.2.1 ขบรถเรวเกนกฎหมายก าหนด/ความเรงรบ 2.2.1.2.2 ฝาฝนปายจราจร สญญาณไฟจราจร ไมสนใจ

ตอการบงคบใชกฎหมาย 2.2.1.2.3 ไมคาดเขมขดนรภย ไมสวมหมวกนรภย 2.2.1.2.4 เสพสารออกฤทธตอจตประสาท เชน ดม

แอลกอฮอลกอนขบรถใชสารกระตนรางกาย 2.2.1.2.5 ไมมใบอนญาตขบข 2.2.1.2.6 ขบรถตามรถคนหนากระชนชด ไมมระยะหยด

ปลอดภยทเพยงพอ เมอมเหตฉกเฉน 2.2.1.2.7 การเปลยนชองจราจรกะทนหน เพอแซงหรอ

กลบรถ

25

แผนภาพท 2-23 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากคนท าผด พรบ. จราจร หรอขาดจตสานกทดในการปฏบตตามกฎจราจร

กรณศกษา รถโดยสารประจาทางชนรถจกรยานยนต ถนนประชาสงเคราะหกรงเทพมหานคร สาเหตการเกดอบตเหต การทผขบขไมปฏบตตามกฎจราจรเนองจากตลอดระยะทางจากวนของผขบขจ กรยานยนต มาถงจ ดเก ดเหต ได ม เจาหนาทต ารวจพยายามสกดจบ และเปนชวงเวลาทเปดการจราจรเดนรถทางเดยว (One Way)ท ถ.ประชาสงเคราะห ในทศทางม งด น แดง แตดวยความไมใสใจของผขบข และการกล วการโดยจ บ เพราะตนเองและผซอนทายไม ได สวมหมวกนรภย จ งท าให ผ ขบขพยายาม ฝาฝนขบเขาซอยไป


2.2.1.3 สภาพร างกายไม พร อมทจะข บข (เช น ความล า ความ

อ อนเพล ย พ กผ อนไม เพ ยงพอ อารมณเสย) แสดงตามแผนภาพท 2-24

แผนภาพท 2-24 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากคน ทสภาพรางกายไมพรอมทจะขบข

กรณศกษา กรณรถโดยสารพลกคว าตกถนน ทล.35 กม.46+200 จ.สมทรสาคร สาเหตการเกดอบตเหต ผขบขเกดอาการหลบใน เนองจากเปนถนนทางตรงระยะทางหลายกโลเมตรประกอบก บสภาพอากาศชวงทเก ด อบตเหต


26

2.2.1.4 ไมคนเคยกบถนนหรอรถทขบ แสดงตามแผนภาพท 2-25

แผนภาพท 2-25 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากคน ทไมคนเคยกบถนนหรอรถทขบ

กรณศกษา รถบรรทกพวงเฉยวชนรถจกรยานยนต ถนนแจงวฒนะ กรงเทพมหานคร สาเหตการเกดอบตเหต เกดจากการทผขบขรถบรรทกพวงขาดประสบการณและความช านาญในการขบรถขนาดใหญ


2.2.2 องคประกอบดานรถ ผลของการออกส บสวนในหลายกรณ พบประเด นทเกยวข องก บ

ความบกพร องของยวดยาน แสดงตามแผนภาพท 2-26 โดยสามารถสรปเปนประเดนหลกได ดงน 2.2.2.1 ความแขงแรงของโครงสร างต วถ งรถโดยสารสาธารณะท

ประกอบขนในประเทศส วนหนงไม ม การร บรองความแข งแรงของโครงสร าง หร อไม ม การก าหนดมาตรฐานการ ทดสอบ นอกจากนทนงผ โดยสารไม ม เข มข ดน รภ ย และระบบการย ดเก าอทนงไม แขงแรง

27

แผนภาพท 2-26 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากรถ จากความแขงแรงของโครงสรางตวถงรถโดยสารสาธารณะ

กรณศกษา อบตเหตรถโดยสารชนราวสะพาน สาเหตการเกดอบตเหต รถโดยสารประจ าทางบรรท กผ โดยสารเก นอ ตราทก าหนดท าให รถเก ดเส ยสมด ล และผ ข บขไมสามารถควบคมรถได


2.2.2.2 อปกรณสวนควบคมตางๆ ของรถไมไดมาตรฐาน/ไมมขอก าหนดก าก บแสดงตามแผนภาพท 2-27 เช น ล อรถไมม ดอกยางและเส อมสภาพ ระบบเบรกไมสามารถท างานไดเตมประสทธภาพ การใชยาง หลอดอก สลกยดลกพวงช ารด ประต ช ารด

แผนภาพท 2-27 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากรถทอปกรณสวนควบคมตางๆ ของรถไมไดมาตรฐาน/ช ารด

กรณศกษา รถรบสงนกเรยนตกคลองสงน าชลประทาน สาเหตการเกดอบตเหต ป จจ ยหล กซงก อให เก ดอ บ ต เหต ได แก การช าร ดของล กหมากค นส ง ซงท าให การควบค มท ศทางของรถจาก พวงมาลยไมสามารถท าได จงเปนเหตใหรถบสพงตรงลงสขอบคนทางและเสยหลกพลกคว า


28

2.2.2.3 การด ดแปลงสภาพรถ และการบรรทกผโดยสารหรอน าหนกเกนจ านวนทก าหนด แสดงตามแผนภาพท 2-28

แผนภาพท 2-28 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากรถทบรรทกผโดยสารหรอน าหนกเกนจ านวน ทก าหนด

กรณศกษา รถบรรทกพวง 18 ลอ บรรทกนาตาลทราย พวงทายหลด แลวพลกคว า สาเหตการเกดอบตเหต ปจจยทกอใหเกดอบตเหตในครงนมาจากอปกรณชดขอตอพวง (รอคคงเกอร) ทไมอยในสภาพพรอมใชงาน และน าหนกของตวพวงทบรรทกนาตาลทรายมาเตมลน


2.2.2.3 เกดเงอนไขของจดบอดของกระจกมองขาง (Blind Spot) กบผขบข แสดงตามแผนภาพท 2-29

29

แผนภาพท 2-29 ตวอยางกรณศกษาทมปจจยจากรถซงเกดเงอนไขของจดบอดของกระจกมองขาง (Blind Spot)

กรณศกษา อบตเหตรถชนกน 3 คน บรเวณหนา อบต.คานหาม สาเหตการเกดอบตเหต จดบอดของกระจกมองข างนนพบเหนไดกบรถยนตทกค น เนองจากมมมองของผข บขทไมสามารถเหลยวมองข ามไหล ของ ตนได ประกอบกบมมการมองทกระจกขาง และกระจกมองหลงจ ากดท าให เกดจดบอด


2.2.3 องคประกอบดานถนนและสงแวดลอม จากการวเคราะหสาเหต อบต เหตในกรณ ศกษาพบว าความบกพร อง

ของถนนเป นปจจยตอ ความรนแรงของอ บตเหตโดยสรปเปนประเด นหลกไดด งน 2.2.3.1 ทางลาดชนทมคาสงเกนกวาความสามารถในการขบขแบบ

ปกต 2.2.3.2 ทางฉกเฉนส าหรบจอดรถ ของถนนทลาดชนหรอทางทตด

ผานหบเขา ไมไดมาตรฐาน 2.2.3.3 ระยะการมองเหนทปลอดภยถกบดบง เชน ตนไม สงปลกสราง 2.2.3.4 การเปดกลบรถบรเวณทมการจราจรคบคงหรอตรงกบ

ทางเขาออกหมบาน 2.2.3.5 ทางเชอมอยใกลทางแยกหรอบรเวณทางโคงบนถนนทม

ความเรวสง 2.2.3.6 การตดตงเครองหมายจราจรไมเพยงพอและไมเหมาะสม

เชน ปายบอกทกลบรถ 2.2.3.7 ถนนลน เนองจาก Skid Resistance ต า และถนนทเปนหลมบอ

เมอฝนตกเปน อนตรายมาก

30

2.2.3.8 ถนน 2 ชองจราจรทมไหลทางแคบ และลาดชน ไมมการปรบกายภาพของถนนใหม ความปลอดภยและเปนแบบใหอภย (Forgiving Highway) แกผใชถนนทผดพลาด

2.2.3.9 การออกแบบและการกอสรางไมเหมาะสม เชน การยกโคงบรเวณทางโคงไมเหมาะสม ทงขนาดการยก และอปกรณประกอบทางโคงไมเพยงพอ

2.2.3.10 สภาพขางทางทอนตราย เนองจากภาพในเขตปลอดภย (Clear Zone) มสงกดขวาง ซงเพมความรนแรงของอบตเหต วสดทใชเปนวตถแขง เชน หลกน าทางคอนกรต (Guide Post) ตนไมทมขนาดใหญเสนผานศนยกลางเกนกวา 10 ซม. และเสา สาธารณปโภคตางๆ

2.2.3.11 ทางขามทตดผานทางรถไฟทไมไดมาตรฐาน เชน ถนนกอนจะถงรางรถไฟจะเปนเนน สง บรเวณระหวางทางไมราบเรยบ ระยะมองเหนปลอดภยทไมเพยงพอ เปนตน

3. งานวจยของศนยวจยอบตเหตแหงประเทศไทย ศนยวจ ยอบ ตเหตแหงประเทศไทย (TARC) เป นศนยกลางระด บชาต ในการ

จดเกบข อมลอบ ตเหตทาง ถนนของประเทศไทยอย างเป นระบบ ศนยวจ ยฯ เป นผ บกเบ กโครงการ ทเกยวข องความปลอดภยทางถนนของ ประเทศไทย ซงเป นการด าเนนงานแบบควบค ก นไป เพอเตร ยมความพร อมทางด านเทคน คระดบสง การจด ฝกอบรม และการสบคนสาเหตการเกดอบตเหต โดยมวตถประสงคการด าเนนงานของศนยวจยฯ

3.1 วตถประสงคการด าเนนงานของศนยวจยฯ 3.1.1 เพอส บค น ว เคราะห ประเม น ให ได มาซงองค ความร ของกลไก

การเก ดอ บ ต เหต และการ บาดเจบจากอบต เหตอยางตอเนอง 3.1.2 เพอจดหาวธการทางวชาการทเปนรปธรรม พรอมแนวทางการแกไข

ทสามารถน ามาปรบใช ใหเขากบแบบฉบบของสงคมไทยได เพอลดความสญเสยจากอบตเหตทางถนน

3.1.3 เพอสนบสนนการจดตงเครอขาย การประสานงาน และเสรมสรางการศกษาวจยดาน อบตเหต ใหเปนการพฒนาการวจยทยงยน

3.1.4 เพอเพมความสามารถของหนวยงานและบคลากรทรบผดชอบดานความปลอดภยทางถนน ผานกระบวนการเรยนรและการฝกอบรม

3.1.5 เพออ านวยความสะดวกในการถายทอดผลการวจยไปสกระบวนการปฏบต

3.2 การด าเนนงานของศนยวจยฯ ในการด าเนนงาน พ.ศ.2548-2550 ขอบขายของการศกษาวจยจะ

ครอบคลมยานพาหนะและ อบตเหตทกประเภท เพอเปนการสรางพนฐานและความเขาใจถงรปแบบอบตเหตทเกดขนในประเทศไทยใน เบองตน และนบเปนการสรางองคความรแกเจาหนาททมเกบขอมลอบตเหตในการจดเกบขอมล การพฒนา แบบฟอรม การวเคราะห และการประยกตใชในสถานการณของอบตเหตทหลากหลาย

31

3.2.1 ผลการศกษาระหวางป พ.ศ.2548-2550 จากอบตเหตทง 64 ครง ประกอบดวยอบตเหตทมผเสยชวต 11 ครง

มผบาดเจบสาหส 21 ครง มผบาดเจบเลกนอย 20 ครง และไมมผบาดเจบ 12 ครง (ตารางท 2-4) และเมอพจารณา ผประสบอบตเหตทง 457 คนทงหมดแลว แยกเปนสดสวนผเสยชวต 7% ผบาดเจบสาหส 27% ผบาดเจบเลกนอย 26% และผทไมไดรบบาดเจบ 26% ดงตารางท 2-5

ตารางท 2-4 จ านวนอบตเหตแยกตามความรนแรง (ครง)

ความรนแรง จ านวน

เสยชวต 11 (17%) บาดเจบสาหส 21 (33%)

บาดเจบเลกนอย 20 (31%) ไมไดรบบาดเจบ 12 (19%)

รวม 64 (100%) ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560.

ตารางท 2-5 จ านวนผ ประสบอบตเหตแยกตามความรนแรง (คน)

ความรนแรง จ านวน เสยชวต 34 (77%)

บาดเจบสาหส 124 (27%) บาดเจบเลกนอย 180 (39%) ไมไดรบบาดเจบ 119 (26%)

รวม 457 (100%)


จากจ านวนรถทเกยวข องกบอ บต เหต 114 คน รถกระบะมส ดสวนส งทส ด 40 คน (35%) ตามมาด วยรถจกรยานยนต 31 คน(27%) และรถยนตสวนบคคล 19 คน (17%) ตามล าดบ เมอพจารณาความรนแรงตามประเภทรถทเกดเหต พบวา จากอบตเหตรถโดยสาร 7 คนนน มผประสบอ บต เหตสงถ ง 201 คน ในจ านวนนน มผเสยชวตสงสดถง 22 คน รายละเอ ยดความรนแรงของการบาดเจบแสดงใน ตารางท 2-6

32

ตารางท 2-6 ประเภทของรถทเกยวของ (คน)

ประเภท จ านวน รถจกรยานยนต 31 (27%)

รถยนตสวนบคคล 19 (17%) รถกระบะ 40 (35%)

รถต 1 (1%) รถโดยสาร 7 (6%) รถบรรทก 16 (14%)

รวม 114 (100%)


ตารางท 2-7 ความรนแรงของอบตเหตแยกตามประเภทรถและความรนแรง ของผประสบอบตเหต (คน)

รถ เสยชวต บาดเจบ สาหส

บาดเจบ เลกนอย

ไมไดรบ บาดเจบ

รวม

คนเดนเทา 3 2 - - 5 รถจกรยานยนต 3 15 21 4 43

รถยนตสวนบคคล 2 3 9 24 38 รถกระบะ 3 9 58 57 127 รถโดยสาร 22 91 86 2 201 รถบรรทก 1 4 6 14 25


3.2.2 ประเภทของอบตเหต อบ ตเหตแตละครงถ กจ าแนกประเภทตามล กษณะของการเก ดเหต

โดยพจารณาจากแนวทางวงกอนการชน ระหว างชน และแนวทางว งของรถค กรณ ค นอนๆ ซง National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA) ไดแบงประเภทของอบ ตเหตออกเป น 6 ประเภทหล ก และแบงแยกตามรปแบบ ของการชนยอยลงไปอ ก ดงนน จงสามารถแยกประเภทของอบ ตเหตออกเป นรปแบบหล กได 13 ประเภท ดง แสดงในแผนภาพท 2-30

33

แผนภาพท 2-30 แผนผ งการชน

ทมา : National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA), 2560.

34

จากประเภทของอบตเหตทเกดขนทง 64 ครง พบวา อบตเหตทเกดขน กบรถคนเดยว (Single Vehicle Accident) สงถง 23 ครง หรอคดเปน 35% ครงหนงในจ านวนนนเปนอบตเหตเสยหลกและหลด ออกจากชองทางวงทางดานซาย ซงเปนแนวทศทางเดยวกนกบความลาดผวทางของถนนในประเทศไทย นอกจากนน รปแบบของอบตเหตทมสดสวนสงทสดอนหนง คอ อบตเหตชนทาย คดเปน 23% จากทงหมด สวนอบตเหตทเกยวของกบการเปลยนชองทางมสดสวน 22% และอบตเหตบนทางแยกคดเปน 8% รายละเอยดดงแสดงใน ตารางท 2-8

ตารางท 2-8 ประเภทอบตเหตทเกดขน

ประเภท รปแบบ จ านวน รถจกรยานยนต หลดออกทางดานขวาของถนน 6 (9%)

หลดออกทางดานซายของถนน 11 (17%) ชนดานหนา 6 (9%)

ชองทางวงเดยวกน ชนทาย 15 (23%) ชนดานหนา 1 (2%) เฉยวชน 4 (6%)

ชองทางวงตรงกนขาม ชนประสานงา 2 (3%) ชนดานหนา (มปจจยเสรม) - - เฉยวชน - -

เปลยนชองจราจร ตดหนา 7 (11%) ทศทางเดยวกน 7 (11%)

ทางแยก ชนดานขาง 5 (8%) อนๆ - -

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. 3.2.3 ขอมลผขบข การกระจายของอายผประสบอบตเหต แสดงตามตารางท 2-9 ทงผขบ

ขและผโดยสาร พบวาอายเฉลย อยท 35 และ 30 ปตามล าดบโดยกลมใหญของผขบข (21%) มอายอยในชวง 30-35 ป แตเมอพจารณากลมท อายต ากวา 20 ป พบวา ทงหมด 6 คนเปนผขบขรถจกรยานยนตทงหมด

เมอพจารณาเฉพาะอายของผขบขแยกตามประเภทรถ ดงแสดง ในตารางท 2-10 พบวา รถจกรยานยนตมอายผขบขเฉลยนอยทสด 27 ป รถประเภทอน ไดแก รถยนตสวนบคคล รถกระบะ และ รถบรรทกมอายเฉลยผขบขใกลเคยงกนอยท 38 36 และ 39 ปตามล าดบ สวนกลมทมอายสงทสด คอ รถโดยสารมอายผขบขเฉลยอยท 47 ป ซงบรษทเดนรถสวนใหญเลอกใชผขบขทมความช านาญ และประสบการณสงเปนเกณฑ

35

ตารางท 2-9 กลมอายของผขบขและผโดยสาร

กลมอาย ผขบข

ผโดยสาร 0-10 - - 16 (5%) 10-15 3 (3%) 13 (4%) 15-20 3 (3%) 41 (14%) 20-25 21 (21%) 63 (21%) 25-30 14 (14%) 61 (20%) 30-35 14 (14%) 24 (8%) 35-40 13 (13%) 27 (9%) 40-45 10 (10%) 12 (4%) 45-50 10 (10%) 17 (6%) 50-55 8 (8%) 13 (4%) 55-60 4 (4%) 7 (2%) 60-65 - - 4 (1%) >65 - - 3 (1%) รวม 100 (100%) 301 (100%)


ตารางท 2-10 อายเฉลยของผขบข

ประเภทรถ จ านวน อายเฉลย (ป) รถจกรยานยนต 24 27

รถยนตสวนบคคล 18 38 รถกระบะ 37 35 รถโดยสาร 6 47 รถบรรทก 14 39

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. 3.2.4 ทศทางการชน (ไมรวมอบตเหตรถพลกคว า) ทศทางการชน หมายถงมมทแรงชนมากระท าตอรถคนนนๆ อาจจะ

เปนรถคกรณหรออปกรณขางทางตางๆ ซงจะมประโยชนในการประเมนความรนแรง ทศทาง และ ผลตอการบาดเจบของผประสบอบตเหต โดยพจารณาการชนครงแรกหรอครงทรนแรงทสดเปนเกณฑ (MMUCC, 2003)

จากอบตเหตทง 64 ครง ศนยวจยอบตเหตฯ ไดแยกประเภทของรถ ในการพจารณาออกเปนสามกลม คอ รถขนาดใหญ ไดแก รถโดยสารและรถบรรทก รถขนาดกลาง ไดแก รถยนตสวนบคคลและรถกระบะ และ รถขนาดเลก ไดแก รถจกรยานยนต จากแผนภาพท 2-31

36

เมอพจารณาถงรถขนาดใหญ ทศทางการชนสวนใหญ จะอยบรเวณตอนหนารถในทศทาง 12 นาฬกา และตอนทายรถในทศทาง 6 นาฬกา คดเปน 43% และ 22% ตามล าดบ ในหลายๆ กรณพบวา เหตของการชนเกดจากการทรถคนหนาเกดการเปลยนแปลงความเรวหรอ ชองทางกะทนหน และ โดยปกตรถประเภทดงกลาวใชความเรวต าแตมขนาดสง ท าใหบดบงการมองเหนของรถ คนหลง สดสวนอบตเหตชนทายจงพงสงขนในรถจกรยานยนต แมวาสดสวนการชนดานหนาทศ 12 นาฬกา จะ มคาใกลเคยงกบรถขนาดใหญ แตการชนทศทางดานขางท 4 นาฬกากเพมสงขนมา 10% สวน รถขนาดกลางม สดสวนการชนดานหนาและการชนทายใกลเคยงกนท 22% และ 23%ตามล าดบ สวนทเหลอกระจายไปยง ทศทางตางๆ ดานขาง

แผนภาพท 2-1 ทศทางของการชน

แผนภาพท 2-31 สดสวนของทศทางการชนในรถประเภทตางๆ

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. 3.2.5 อปกรณปองกนการบาดเจบ ในศาสตร ของการป องก นการบาดเจบ (Passive safety) ผ ใชรถ

ทวไปควรจะได รบการป องกนการ บาดเจบหากอบ ตเหตเกดขนเพอลดความรนแรงจากแรงปะทะ ซงหมวกนรภยส าหรบผใชรถจกรยานยนต และเข มข ดน รภ ย ส าหร บผ ใช รถยนต ถ อเป นอ ปกรณ ช นส าค ญทจะช วยลดการบาดเจ บทอาจเก ดขนก บผ ข บข และผโดยสาร ดงนน การศกษานจงประเมนการใชงานของผประสบอบ ตเหตดวย ดงแสดงใน ตารางท 2-11

37

ตารางท 2-11 อปกรณปองกนการบาดเจบและการใชงาน

อปกรณ รถ ใช ไมใช ไมมการตดตง ไมทราบ หมวกนรภย รถจกรยานยนต 17 (40%) 26 (60%) - เขมขดนรภย รถยนตสวน

บคคล 26 (68%) 10 (26%) 2 (5%) -

รถกระบะ 51 (40%) 8 (6%) 68 (54%) - รถต - 2 (11%) 14 (78%) 2 (11%) รถโดยสาร 1 (5%) - 200 (99.5%) - รถบรรทก 8 (32%) 6 (24%) 10 (40%) 1 (4%)


จากตารางท 2-11 ผใชรถจกรยานยนตมสดสวนการใชหมวกนรภย 17 คน หรอ 40% โดย 14 คน ใชหมวกนรภยแบบครงใบ ซงเปนทนยมในทองตลาดในประเทศไทย โดยเนอหาของการบาดเจบของผใชรถจกรยานยนตจะกลาวถงในรายละเอยดในหวขอถดไป

ในอดตทผานมา การประเมนการใชเขมขดนรภยของหนวยงาน ทเกยวของจะมตวเลอกอยเพยง “ใช” และ “ไมใช” เทานน ซงสดสวนของผท “ไมใช” จะมสดสวนสง แตจากการสบคนสาเหตการเกดอบตเหตของ ศนยวจยอบตเหตฯ พบวามผโดยสารท “ไมใช” นน นงอยในต าแหนงทไมมการตดตงเขมขดนรภยอยจ านวน มาก จากตวเลขพบวา 54% ของผโดยสารรถกระบะนงอยในต าแหนงทนงแคป และกระบะหลงทไมมการ ตดตงเขมขดนรภย ซงพบมากในพนทตางจงหวด นอกจากนน ในรถโดยสาร พบวามเพยงหนงคนเทานนทใช เขมขดนรภย สวนทเหลออก 200 คน ไมมการตดตงเขมขดนรภยแตอยางใด รายละเอยดการบาดเจบ จากรถโดยสารจะกลาวถงรายละเอยดในหวขอ “อบตเหตรถพลกคว า” ตอไป

3.2.6 รปแบบการบาดเจบ ศนยวจยอบตเหตฯ ไดใชระบบการบนทกขอมลการบาดเจบตาม

รปแบบ International Statistical Classification of Diseasesand Related Health Problems หรอ ICD-10 จาก World Health Organization (WHO, 2007) การบนทกจะใชโคดตวอกษรสตวเพอแสดงถงต าแหนงและรปแบบการบาดเจบ ของอวยวะแตละแหง ไดแก ศรษะ คอ ทรวงอก ทอง (รวมถงหลงสวนลางกระดกสนหลง บรเวณเอวและ กระดกเชงกราน) ไหลและตนแขน ศอกและปลายแขน ขอมอและมอ สะโพกและตนขา เขาและปลายขา และ ขอเทาและเทา

ผลสรปของการบาดเจบของผประสบอบตเหตทงหมดแสดงใน ตารางท 2-12 พบวาการบาดเจบทศรษะมจ านวนสงทสด 30% รองลงมาคอการบาดเจบททรวงอก เขาและปลายขา 12% เทากน อยางไรกตาม รปแบบการบาดเจบเหลานขนอยกบปจจยอนๆ ประกอบดวย เชน ประเภทรถ รปแบบการชน ความรนแรง ของการชน ต าแหนงทนง การใชอปกรณปองกนการบาดเจบ ฯลฯ

38

ตารางท 2-12 จ านวนและสดสวนการบาดเจบทอวยวะตางๆ ของผประสบอบตเหต

อวยวะ จ านวน ศรษะ 162 (30%) คอ 19 (3%)

ทรวงอก 65 (12%) ทอง หลง เอว 39 (7%)

ไหลและตนแขน 42 (8%) ศอกและปลายแขน 51 (9%)

ขอมอและมอ 35 (6%) สะโพกและตนขา 37 (7%) เขาและปลายขา 68 (12%)

ขอเท าและเทา 30

(5%)


3.2.7 ประเดนส าคญตางๆ จากการสบคนหาสาเหตและการฟนฟสภาพการเกดอบตเหต

นอกจากข อม ลเบองต นทได จากการส บค นสาเหต และการฟนฟ สภาพการเก ดอ บ ต เหต แล ว รายงาน ฉบ บนได รวบรวมรายละเอ ยดของอ บ ต เหต แต ละประเภทแสดงในห วข อถ ดไป รวมถ งผลการว เคราะห และขอเสนอแนะ เพอจะลดจ านวน และความรนแรงของอบต เหตประเภทตางๆ เหลานนต อไป

3.2.7.1 ผขบขทดมแอลกอฮอล 3.2.7.1.1 แอลกอฮอลมผลตอพฤตกรรมการขบขโดยตรง

ใน 2 ลกษณะ คอ Critical non-performance และ Recognition errorsจากกรณตวอยาง 3 กรณทพบ ผขบขไมสามารถควบคมการขบขในสภาวะปกต จากการเกบขอมลอบตเหต โดยศนยวจยอบตเหตฯ ซงจากการตรวจสอบไมพบรองรอยในความ พยายามหลกเลยงการชน อยางไรกตามถอวาเปนความโชคดททง 3 กรณ ไมมผอนทไดรบบาดเจบ หรอสญเสยจากผขบขในกลมน

3.2.7.1.2 อกกล มของผขบขทดมแอลกอฮอลทถกจดกลมอยใน Recognition errors คอมการรบรทชา และไมคงท (ตอเนอง) ระหวางขบขในกระแสจราจร โดยทกคนไมสามารถควบคมยวดยาน เพอหลกเลยงจากอบตเหต

3.2.7.1.3 แอลกอฮอลจะเปลยนพฤตกรรมการขบขของผขบข ขาดความใสใจตอความปลอดภย จากขอมลสถตพบวา ผขบขรถจกรยานยนตทดมแอลกอฮอล มโอกาสหลกเลยงทจะไมสวมใสหมวกนรภย

3.2.7.1.4 ผทดมแอลกอฮอล ควรทจะไดรบการควบคมและจบกมตามกฎหมายอยางจรงจง เพราะผลจากการดมแอลกอฮอล ท าใหความสามารถในการขบขลดลง และเปลยนพฤตกรรมทอาจเกดกอใหเกดอนตรายตอตนเอง และผอน

39

3.2.7.1.5 แนวทางการปรบปรง และแกไขส าหรบปญหาของผขบขทดมแอลกอฮอลมดงน

3.2.7.1.6 เพมจ านวนเจาหนาทต ารวจ ณ บรเวณจดตรวจ และก าหนดจดตรวจ เวลาตรวจ โดยเนนบรเวณ สถานเรงรมย และรานอาหาร เปนตน

3.2.7.1.7 ผขบขตองปฏบตตามเจาหนาทต ารวจในการตรวจสอบแอลกอฮอลอยางเครง ไมควรมการอนโลม หรอมทางเลอกทจะไมไดรบการตรวจ

3.2.7.1.8 ในการปฏบตงาน เจาหนาทต ารวจควรไดรบคาใชจายในการปฏบตงาน ควรมการจดเตรยมเบยเลยง คาใชจาย ในการปฏบตงานของเจาหนาท เพอสงเสรมใหเจาหนาทมความกระตอรอรน และหลกเลยง การตดสนบนจากผขบขทไมยอมตรวจสอบ

3.2.7.1.9 ควรจดใหมบรการขนสงสาธารณะ อาท รถโดยสาร และรถแทกซ บรเวณพนทสถานเรงรมย เพอเพม ทางเลอกใหกบผขบขทดมแอลกอฮอล ในการเดนทางกลบบานหลงจากดมแอลกอฮอล

3.2.7.2 การบาดเจบของผขบขรถจกรยานยนต และผขบขวยรน 3.2.7.2.1 ปญหาใหญปญหาหนงเกดจากขอจ ากดในการ

มองเหนของผขบขรถจกรยานยนต 3.2.7.2.2 ผใชรถจกรยานยนต ควรหลกเลยงการขบขท

กระชนชดกบรถคนหนา เนองจากการมองเหนทจ ากดของระยะมองเหนของรถยนตทอยดานหนา 3.2.7.2.3 ควรก าหนดมาตรฐานส าหรบหมวกนรภย และ

ควรมการรณรงคในเรองของความปลอดภย เพอใหมการใชหมวกนรภยอยางจรงจง รวมถงการใชใหถกตอง เชน การใชสายรด เนองจากหากไมมการยด รดหมวกทแนหนา กอาจท าใหหมวกกระเดนหลดออกจากศรษะได

3.2.7.2.4 เนองจากอบตเหตทรนแรง สวนใหญเกดขนในบรเวณของทางแยก ดงนน ในบรเวณทางแยกควรจะม การควบคมจดการอยางเหมาะสม การมองเหนของผขบขทถกจ ากดดวยสงกดขวางรมถนน เชน ปาย โฆษณา สงผลใหผขบขตองออกจากถนน/ซอย และมการล าเขามาในชองจราจรซายสดซงสวนใหญ เปนผขบขรถจกรยานยนต

3.2.7.2.5 การออกแบบอปกรณเพอความปลอดภยตอขาของผขบขควรไดรบการพจารณา อยางไรกตาม จ าเปนตองศกษาในเชงลกถงผลด และผลเสยของอปกรณดงกลาว

3.2.7.2.6 เสอผาทหนา รวมถงถงมอและรองเทาไดรบการพสจนแลววาสามารถชวยปองกนการบาดเจบบรเวณ ผวหนง หรอภายใน

3.2.7.2.7 ผปกครองไมควรสงเสรมใหลกหลานทอยใน วยเยาวขบขรถจกรยานยนต เชนเดยวกนกบพฤตกรรม ทางสงคมอนๆ ทไมเหมาะสมกบผเยาว และอาจสงผลตอความคดและการตดสนใจ

40

3.2.7.2.8 ควรสงเสรมใหมโรงเรยน ส าหรบการเรยนรและการขบขทปลอดภย โดยหลกสตร และคาใชควรทจะก าหนดใหมความดงดด และนาสนใจตอกลมเปาหมาย

3.2.7.2.9 การกอสรางคนชะลอความเรวจ าเปนตองมการออกแบบใหถกตอง เหมาะสม ส าหรบทกประเภทของชองทางเปดทใหรถจกรยานยนตผาน เพราะอาจเปนสาเหตใหมการลมของรถจกรยานยนต เมอมการกระแทกกบคนชะลอความเรว

3.2.7.2.10 ตะกราใสของควรจ าเปนทจะตองมการตดตงไวทหนารถจกรยานยนต เนองการขบขโดยใชมอเดยว เพอทจะใชมออกขางถอสงของนน อาจเสยงตอการเกดอบตเหตได

3.2.7.3 การพลกคว า 3.2.7.3.1 แมวากรณพลกคว า สวนใหญจะถกพจารณาวา

เปนการชนหรออบตเหตของยานพาหนะคนเดยว กยงเปนทเขาใจผดพลาดวา สาเหตเกดจากผขบข โดยในการศกษานพบวา 4 ปจจยหลกของกรณรถพลก คว า ไดแก การบรรทก (loading) การเอยง (tipping) การหกเลยวกะทนหนของพวงมาลย (panic- like steering) และความลาดชนของคนทาง (roadside slope)

3.2.7.3.2 คา Static Stability Factor (SSF) เปนคาทใชในการพจารณาโอกาสของยานพาหนะทจะพลกคว า แตวาปจจบนแนวทางการศกษาการพลกคว าจะเปลยนไปใชวธการ Vehicle Dynamic ซงรเรมใชในประเทศอเมรกา โดยการเพมการบรรทกของยานพาหนะ ซงจะสงผลใหคา SSF และโอกาสทยานพาหนะจะพลกคว าเพมขน ปจจบนมหลายๆ แนวทางทไดด าเนนการ เพอปองกนการพลกคว า เชน Electronic Stability Control เปนตน

3.2.7.3.3 รถกระบะทใชขนสงสนคา หรอผโดยสาร จ าเปนตองใหความส าคญตอการขบขทปลอดภย การควบคมการขบขทไมเหมาะสม อาจจะน าไปส ความเสยงทรถจะพลกคว าได

3.2.7.3.4 กรณการพลกคว าทเกดขน เนองจากการเอยง โดยสวนมากแลวจะเกดขนตามบรเวณคนขอบของถนน ในบรเวณทยวดยานพาหนะมการเปลยนทศทาง ดงนนควรทจะมการศกษาการพลกคว าเนองจากคน ขอบคอนกรตกนทางเปรยบเทยบกบคนขอบทางเดนเทา เพอทจะลดปญหาการพลกคว าจากการเอยง

3.2.7.3.5 แนวทางปฏบตในการเตรยมการปองกนบรเวณดานขางของถนนเปนสงส าคญ ผลจากดนออนนมและความลาดชนตองมการพจารณาในการออกแบบ กรณรถพลกคว าหลายๆ กรณพบวา เกดในบรเวณทมความลาดชนนอยกวา 3:1

3.2.7.3.6 เขมขดนรภยไดมการพสจนแลววา เปนอปกรณนรภยทจ าเปนทจะชวยลดความเสยงในการเสยชวต หรอการบาดเจบทรนแรง จากกรณการเสยชวตหรอการไดรบบาดเจบรนแรงในการศกษานพบวา ในเกอบทกกรณไมมการตดตงเขมขดนรภย ในรถยนต (หนงในนนคอการยนบนรถกระบะโดยสารสองแถว)

41

3.2.7.4 อนตรายขางทาง 3.2.7.4.1 ส งอ นตรายขางทางยงไมไดมการพจารณาวา

เปนสาเหตส าคญของการเกดอบตเหต แตหลงจากมการชนกบสงอนตรายขางทางของยานพาหนะขน ท าใหสงอนตรายขางทางนนถอวาเปนสาเหตหนงทท าใหเกดอบตเหต

3.2.7.4.2 ในการเกดอบตเหตเสยชวต 2 กรณ รถทเกดอบตเหตชนกบเสาปายจราจร แตไมปรากฏรองรอยความเสยหายตอโครงสรางเสา ขณะทรถสวนบคคลคนทเกดอบตเหตดงกลาวนนถกจดระดบความรนแรง เนองจากความเสยหายอยในระดบ 4

3.2.7.4.3 วสดทยดหยนหรอแตกหกงาย ควรไดรบการพจารณาในการออกแบบส าหรบใชเปนโครงสรางเสาปาย จราจร เพอลดหรอบรรเทาแรงปฏกรยาจากการชนของยานพาหนะเหลานน ในกรณเสาโครงสรางของปายจราจรในปจจบนควรจะมตดตงและหอหมดวยวสดทสามารถดดซบและลดแรงกระแทกได และควรมการตดตงอยางถกวธ

3.2.7.4.4 รายละเอยดของอปกรณปองกนขางทาง ควรไดรบการพจารณาในการออกแบบ และถอวาเปนสวนประกอบส าคญอยางหนงของอปกรณขางทาง

3.2.7.4.5 ควรทจะมการศกษาเพมเตม ในเรองของระยะหรอต าแหนงของการตดตงปายจราจรหรอปาย สญญาณขางทางตางๆ เนองจากถามการตดตงปายจราจรหรอปายสญญาณตางๆ ใหอยในต าแหนง หรอระยะทเหมาะสม โอกาสทจะเก ดการชนกบปายเหลานนกจะมนอยลง

3.2.7.5 ภาพรวมสาเหตของอบตเหต หนงในว ตถประสงคหลกของการศกษาอ บต เหตในเช งล ก

เพอทชใหเห นถงสาเหตและป จจยทมส วนตอ การเก ดอ บ ต เหต ทางถนนซงสาเหต และแนวทางการแก ไขต อการเก ดอ บ ต เหต ในพนทหนงอาจจะไม เหมาะสมส าหร บทพนทหนง ด งนน การท าความเข าใจต อสาเหต ของอ บ ต เหต อย างถ องแท จะช วยให การแก ไขป ญหา อบต เหตทางถนนดวยแนวทางทถกตองและเหมาะสม ในหวขอนจะอธบายถงป จจยทมสวนตอการเกดอบ ตเหต ทางถนนทงในลกษณะปจจยเดยว และปจจยรวมในกรณอบตเหตทง 64 ครงในชวงการเก บข อมลและว เคราะห อบต เหต

แผนภม (Venn Diagram) แสดงความสมพนธขององคประกอบในการเก ดอ บต เหตทง 3 ปจจย ซงทงปจจยเดยวและปจจยรวมจาก คน รถ ถนนและสงแวดลอมจากผลสรปขางตน แสดงในแผนภาพท 2-32

42

แผนภาพท 2-32 แผนภมปจจยการเกดอบตเหต (Venn Diagram)

ทมา : Collaboration with Accident Research Program at AIT on Partnership Basis to Establish Thailand Accident Research Center, Final Report, 2007

แผนภาพท 2-33 แสดงแผนภมปจจยการเกดอบตเหต (Venn Diagram) สรปจากการศกษาใน สหรฐอเมรกาและองกฤษ โดยมหาวทยาลยอนเดยนา สเตท และ Transport and Road Research Laboratory (TRRL) ซงไดจากการสบคนสาเหตการเกดอบตเหตในการวเคราะหอบตเหตในเชงลก

แผนภาพท 2-33 สดสวนของปจจยการเกดอบตเหตจากการศกษาอบตเหตในเชงลกในสหรฐอเมรกาและองกฤษ

ทมา : Collaboration with Accident Research Program at AIT on Partnership Basis to Establish Thailand Accident Research Center, Final Report, 2007.

43

เม อเปร ยบเท ยบแผนภ ม ป จจ ยการเก ดอ บ ต เหต ในประเทศไทยก บประเทศสหร ฐอเมร กา และอ งกฤษ พบว าส ดส วนของป จจ ยต างๆ เป นไปในท ศทางเด ยวก น อย างไรก ตาม ส ดส วนป จจ ยจากถนนและส งแวดล อม และป จจ ยจากรถจะส งกว าทพบในสหร ฐอเมร กาและอ งกฤษ ซงอาจสะท อนถ งมาตรฐานความปลอดภ ยของ ถนนและยานพาหนะ ในประเทศไทย ซงการปร บปร งมาตรฐานความปลอดภยของทงถนน และยานพาหนะเช อว าจะม ส วนช วยลดส ดส วนของป จจ ยระหว าง คน-ถนนและส งแวดล อมและ คน-รถ ลงด วย อย างไรก ตาม ปจจยจากคนซงมสดสวนสงสดจ าเปนทจะต องมการศกษาต อในรายละเอยด

Treat และคณะ (1977) ไดท าการศกษาปจจยของอบ ตเหตจากคนและแบงสาเหตการเก ดอ บต เหต เป น 5 กล ม ได แก ตงใจท าให เก ดอ บ ต เหต (Nonaccident) ไม อย ในสภาพทควบค มรถได (Critical non- performance) การรบร ผ ดพลาด (Recognition errors)การตดส นใจผ ดพลาด (Decision errors) และการควบคมรถผ ดพลาด (Performance errors) ดงนน อบ ตเหตจากการศกษาของศนยวจ ยอบ ตเหตฯ จากผ ขบข 50 คน ม ป จจ ยทก อให เก ดอ บ ต เหต 102 ป จจ ย สามารถน ามาจ ดกล มตามสาเหต การเก ดอ บ ต เหต จากคนได ดงแสดงใน แผนภาพท 2-34 และตารางท 2-13

แผนภาพท 2-34 ปจจยการเกดอบตเหตจากความผดพลาดของคน


44

ตารางท 2-13 สดสวนของปจจยการเกดอบตเหตจากความผดพลาดของคน

ไมอยในสภาพทควบคมรถได 9% Blackout 1% Dozing 8%

การรบรผดพลาด 23% Inattention 10%

Internal distraction 1% External distraction 2% Improper lookout 9%

Delay in recognition 1% การตดสนใจผดพลาด 59%

Misjudgment 3% False assumption 4%

Improper maneuver 3% Improper driving technique 6% Improper driving practice 20%

Inadequately defensive driving technique 6% Excessive speed 1%

Tailgating 4% Inadequate signal 1%

Pedestrian ran into traffic 1% Improper evasive 8%

การควบคมรถผดพลาด 9% Inadequate directional control 4%

Overcompensation 5%


จากข อม ลข างต นค อนข างม ความช ดเจนว า ความผ ดพลาดส วนใหญ มาจากการต ดส นใจผ ดพลาด (Decision Error) โดยประมาณหนงในสามมาจากการขาดการฝ กฝนในการขบขอย างช านาญ ตามด วยการแกไขปญหาทผดพลาด (7%) และขาดทกษะในการขบรถอยางปลอดภ ย (6%)

4. การทบทวนงานวจยการสบสวนเชงลกสาเหตการเกดอบตเหตจากการขนสงและจราจรของ กปถ.

กรมการขนสงทางบก ไดม งานวจ ยการส บสวนเช งล กสาเหตการเก ดอ บต เหตจากการขนส งและจราจร โดยเป นการว เคราะห หาสาเหต ทแทจร งของอ บ ตเหต เพอเสนอแนะแนวทางหร อมาตรการในการป องก นและ แกไขปญหาอบต เหตทางบกทงระดบนโยบายและระดบพนท ซงงานวจยนจะเนนเนนส บสวนเช งล กในอบ ตเหต รถขนาดใหญ เช น รถโดยสาร รถบรรท กขนาดใหญ

45

และรถพ วง อ บ ต เหต จ ดต ดทางรถไฟ อ บ ต เหต ทเป นทน าสนใจของสาธารณะหร อม ผลกระทบต อส งคม เช น อ บ ต เหต รถร บส งน กเร ยน รถกระบะทใช ขนคน และรถ ขนส งส นคาอ นตราย ซงเปนการศกษารวมกนของ 5 มหาวทยาลย ในแต และพนทของประเทศ ประกอบดวย มหาว ทยาลย เชยงใหม ด าเนนการส บสวนในพนทศ กษาภาคเหนอ มหาว ทยาลยขอนแก นด าเนนการส บสวน ในพนทศ กษาภาคตะว นตะว นออกเฉ ยงเหน อตอนบน มหาว ทยาล ยเทคโนโลย ส รนาร ด าเนนการส บสวนในพนท ศกษาภาคตะว นออกเฉ ยงเหน อตอนล าง และภาคตะว นออก มหาว ทยาล ยเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาธนบร ด าเนนการสบสวนในพนทศกษาภาคตะวนตกและภาคกลาง รวมกรงเทพ มหานคร มหาวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร ด าเนนการสบสวนในพนทภาคใต

ผลการส บสวนเช งล กสาเหต การเก ดอ บ ต เหต จากการขนส งและจราจรของแต ละมหาว ทยาล ยตาม พนทศ กษา อย างน อย 15 กรณ ซงประกอบด วย บทสร ปสาเหต ของการเก ดอ บ ต เหต จราจรทางถนน รวมทงข อเสนอแนะในการป องก นแก ไขป ญหาอ บ ต เหต จราจรทางถนน และเมอรวมก บผลการศ กษาของท ก มหาวทยาลย ท าใหมผลการสบสวนเชงลกสาเหตการเกดอ บต เหตจากการขนส ง และจราจรอย างนอย 75 กรณ โดยงานวจยการสบสวนเช งลกสาเหต การเกดอบต เหตจากการขนสงและจราจร (กปถ.) สรปไดด งน

4.1 ผลงานวจยการสบสวนเชงลกสาเหตการเกดอบตเหตจากการขนสงและจราจร

4.1.1 ปจจยของการเกดอบตเหต จากการด าเนนการศ กษา และทดลองปฏ บ ต จร งทงโครงการฯ (รวม

5 ภม ภาค) ในระยะท 3 จ านวน 83 กรณ พบว า สาเหต ของการเก ดอ บ ต เหต ส งส ดมาจากความผ ดพลาดของคน จ านวน 35 กรณ ค ดเป นร อยละ 42 รองลงมา มาจากคนและสงแวดล อม จ านวน 28 กรณ คดเป นรอยละ 34 ล าด บท 3 มาจากทงคน และรถ ตามล าด บ นอกนจะเห นได ว ากรณ ทม ความผ ดพลาดของคนเข าไปเกยวข องม มากถ ง 74 กรณ ค ดเป นร อย ละ 89.15 รายละเอยดดงแสดงในตารางท 2-14 และแผนภาพท 2-35

46

ตารางท 2-14 สาเหตของการเกดอบตเหต


สาเหตของการเกดอบตเหต

รวม ความผด

พลาด ของคน

ความบก พรอง ของ

รถ

ความบก พรอง ของ

ถนน

คน+รถ

คน+ถนน

รถ+ถนน

คน+รถ+

ถนน มจธ. 6

40.00% - - 2

13.00% 6

40.00% -

1 7.00%

15 (100%)

มข. 5 32.00%

1 7.00%

1 7.00%

- 6 40.00%

1 7.00%

1 7.00%

15 (100%)

มทส. 4 26.00%

1 7.00%

- 2 13.00%

6 40.00%

1 7.00%

1 7.00%

15 (100%)

มช. 9 61.00%

- - 2 13.00%

2 13.00%

- 2 13.00%

15 (100%)

มอ. 11 48.00%

1 4.00%

2 9.00%

- 8 35.00%

1 4.00%

- 23 (100%)

รวม 35 3 3 6 28 3 5 83 (100%) 42.00% 4.00% 4.00% 7.00% 34.00% 4.00% 6.00%

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. แผนภาพท 2-35 สาเหตของการเกดอบตเหตทวประเทศ


47

4.1.2 ระดบความรนแรงของกรณศกษา ส วนใหญ ของกรณ ศ กษาจะเน นไปทอ บ ต เหต ทม ระด บความร นแรงกรณ

บาดเจ บสาห สจ านวน 42 กรณ ศ กษาค ดเป นร อยละ 50.6 ของกรณ ศ กษาทงหมด รองลงมาเป นอ บ ต เหต ทม ความร นแรงกรณ เส ยช ว ต จ านวน 29 กรณ คดเปนรอยละ 34.9 ดงแสดงในตารางท 2-15 และแผนภาพท 2-36 ตารางท 2-15 ระดบความรนแรงของอบตเหตในกรณศกษาตางๆ

มหาว ทยาลย รวมทง ประเทศ มจธ. มข. มทส. มช. มอ.

ครง % ครง % ครง % ครง % ครง % ครง %

กรณศกษา ทงหมด

15 100 15 100 15 100 15 100 23 100 83 100

กรณเสย ชวต

8 52.13 8 52.13 4 26.67 3 20.00 6 26.09 29 34.94

กรณบาด เจบสาหส

5 32.13 7 46.67 9 60.00 12 80.00 9 39.13 42 50.60

กรณบาด เจบเลกนอย

2 12.13 0 0.00 2 12.13 0 0.00 8 34.78 12 14.46

กรณ ทรพย สน เสยหาย

0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00


48

แผนภาพท 2-36 ระดบความรนแรงของอบตเหตทวประเทศ


4.1.3 จ านวนผใชทางทเกยวของกบการเกดอบตเหตกรณศกษา จากการสรปจ านวนกรณศกษาทไดท าการสบคนฯ โดย 5 ศนยฯ จ านวน

83 กรณ พบวามจ านวนยานพาหนะทเกยวของทงหมด 154 คน จ าแนกเปนรถกระบะจ านวน 43 คน คดเปนรอยละ 27.9 รถยนตนงสวนบคคล จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 14.9 รถบรรทก จ านวน 32 คน คดเปนรอยละ 20.8 รถโดยสาร ไมประจ าทาง จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 12.3 และประจ าทาง จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 7.8 และ รถไฟ จ านวน 10 กรณ คดเปนรอยละ 6.5 รายละเอยดประเภทรถอนดไดจากตารางท 2-16 และแผนภาพท 2-37

49

ตารางท 2-16 จ านวนผ ใชทางทเกยวของกบการเกดอบตเหตในกรณศกษาตางๆ

มหาวทยาลย

รวมทงประเทศ

มจธ. มช. มข. มทส. มอ. คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% คน/คน

% จ านวนผใชทางทเกยว

ของ ทงหมด 28 100 25 100 26 100 41 100 34 100 154 100

จกรยานยนต 0 0.0 0 0.0 1 3.8 2 4.9 1 2.9 4 2.6 รถยนตนงสวนบคคล 2 7.1 1 4.0 2 7.7 9 22.0 9 26.5 23 14.9

รถกระบะ 6 21.4 7 28.0 11 42.3 13 31.7 6 17.6 43 27.9 รถต 6 21.4 1 4.0 1 3.8 0 0.0 3 8.8 11 7.1

รถโดยสารประจ าทาง 2 7.1 4 16.0 0 0.0 4 9.8 2 5.9 12 7.8 รถโดยสารไมประจ า

ทาง 2 7.1 5 20.0 3 11.5 7 17.1 2 5.9 19 12.3

รถบรรทก 6 21.4 6 24.0 5 19.2 6 14.6 9 26.5 32 20.8 รถไฟ 4 14.3 1 4.0 3 11.5 0 0.0 2 5.9 10 6.5

คนเดนเทา 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0

ทมา : ศนยวชาการเพอความปลอดภยบนทองถนน, 2560. แผนภาพท 2-37 จ านวนผใชทางทเกยวของของการเกดอบตเหต


50

4.1.4 บทเรยนทไดจากกรณศกษาของโครงการ จากการวเคราะหสาเหตปจจยของการอบตเหตในกรณศกษาตางๆ ของ

โครงการทงหมด 83 กรณพบวาอบตเหตทมทงหมดทเกดขนมสาเหตอยางนอยหนงใน 3 องคประกอบ คอ ความผดพลาดของคน ความบกพรองของรถ หรอ ถนนและสงแวดลอม รายละเอยดของแตละองคประกอบมดงน

4.1.4.1 องคประกอบดานคน จากขอมลการสบสวนสาเหตการเกดอบตเหตทางถนนสามารถสรปผลของการเกดอบตเหตทมปจจย จากคนเขามาเกยวของไดดงน

4.1.4.1.1 ผเกยวของทเปนผควบคมยานพาหนะทเกดเหต มกขาดความรเกยวกบการใชถนน และขาดทกษะทดในการควบคมยานพาหนะ ตลอดจนขาดส านกความรบผดชอบต อสาธารณะ (เช น ไมตระหน ก/ไมเหน/ไมได มองรถขางหนา รถทางตรงหรอใหความส าคญกบชว ตเพอนรวมทาง)

4.1.4.1.2 ท าผด พรบ.จราจรหรอขาดจตส านกทดในการปฏ บตตามกฎจราจร (ขบรถเรวเก นกฎหมายก าหนด/ความเรงรบ/ฝาผนปายจราจร/ดมแอลกอฮอล/ขบรถตดหนากระชนช ด)

4.1.4.1.3 สภาพรางกายไมพรอมทจะขบข (เชน ความลา ความออนเพลย พกผอนไมเพยงพอ อารมณเสย)

4.1.4.2 องคประกอบดานรถ ผลของการออกสบสวนในหลายกรณพบประเดนทเกยวของกบความบกพรองของยวดยานโ ดย สามารถสรปเปนประเดนหลกไดดงน

4.1.4.2.1 ความแขงแรงของโครงสรางตวถงรถโดยสารสาธารณะทประกอบขนในประเทศสวนหนงไมมการรบรองความแขงแรงของโครงสราง หรอไมมการก าหนดมาตรฐานการทดสอบ นอกจากนทนงผโดยสารไมมเขมขดนรภย และระบบการยดเกาอทนงไมแขงแรง

4.1.4.2.2 อปกรณสวนควบคมตางๆ ของรถไมไดมาตรฐาน/ไมมขอก าหนดก ากบ เชน ลอรถไมมดอกยาง และเสอมสภาพ ระบบเบรกไมสามารถท างานไดเตมประสทธภาพ การใชยางหลอดอก สลกยด ลกพวงช ารด ประตช ารด

4.1.4.2.3 การดดแปลงสภาพรถ และการบรรทกผโดยสารหรอน าหนกเกนจ านวนทก าหนด

4.1.4.2.4 เกดเงอนไขของจดบอดของกระจกมองขาง (Blind Spot) กบผขบข

4.1.4.3 องคประกอบดานถนนและสงแวดลอม จากการวเคราะหสาเหต อบต เหตในกรณศกษาพบวาความบกพร องของถนนเป นปจจยตอความรนแรง ของอ บตเหตโดยสรปเปนประเด นหลกไดด งน

4.1.4.3.1 ทางลาดชนทมคาสงเกนกวาความสามารถในการขบขแบบปกต

4.1.4.3.2 ทางฉกเฉนส าหรบจอดรถของถนนทลาดชนหรอทางทตดผานหบเขาไมไดมาตรฐาน

51

4.1.4.3.3 ระยะการมองเหนทปลอดภยถกบดบง เชน ตนไม สงปลกสราง

4.1.4.3.4 การเปดกลบรถบรเวณทมการจราจรคบคง หรอตรงกบทางเขาออกหมบาน

4.1.4.3.5 ทางเชอมอยใกลทางแยก หรอบรเวณทางโคงบนถนนทมความเรวสง

4.1.4.3.6 การตดตงเครองหมายจราจรไมเพยงพอ และไมเหมาะสม เชน ปายบอกทกลบรถ

4.1.4.3.7 ถนนลน เนองจาก Skid Resistance ต า และถนนทเปนหลมบอ เมอฝนตกเปนอนตรายมาก

4.1.4.3.8 ถนน 2 ชองจราจรทมไหลทางแคบ และลาดชน ไมมการปรบกายภาพของถนนใหมความปลอดภย และเปนแบบใหอภย (Forgiving Highway) แกผใชถนนทผดพลาด

4.1.4.3.9 การออกแบบและการกอสรางไมเหมาะสม เชน การยกโคงบรเวณทางโคงไมเหมาะสมทงขนาด การยก และอปกรณประกอบทางโคงไมเพยงพอ

4.1.4.3.10 สภาพขางทางทอนตราย เนองจากภาพในเขตปลอดภย (Clear Zone) มสงกดขวาง ซงเพมความรนแรงของอบตเหต วสดทใชเปนวตถแขง เชน หลกน าทางคอนกรต (Guide Post) ตนไมทมขนาดใหญเสนผานศนยกลางเกนกวา 10 ซม. และเสาสาธารณปโภคตางๆ

4.1.4.11 ทางขามทตดผานทางรถไฟทไมไดมาตรฐาน เชน ถนนกอนจะถงรางรถไฟจะเปนเนนสง บรเวณระหวางทางไมราบเรยบ ระยะมองเหนปลอดภยทไมเพยงพอ เปนตน

4.2 ขอเสนอแนะของโครงการ 4.2.1 ขอเสนอแนะเชงนโยบายของจดตดทางรถไฟ จากการสบสวนอบ ตเหต ของจดตดทางรถไฟไดจดท าขอเสนอแนะ

เชงนโยบายด งต อไปน 4.2.1.1 เสนอใหมการสร างกระบวนการหรอกลไกการจดการทจะ

ท าใหผ ขบขรถปฏ บต ตามกฎจราจรขณะขบขรถผานจดตดทางรถไฟ ด าเนนการได ดงน 4.2.1.2 การใหความรและการสรางความเขาใจผานการเรยนรท

เปนระบบ เพอใหผขบขรถรถงปญหาความปลอดภยหากผขบขไมปฏบตตามกฎจราจร ขณะขบขผานบรเวณจดตดทางรถไฟ

4.2.1.3 การบงคบใชกฎหมายทมอยใหเขมงวดมากขน โดยการเตอน ปรบ และจบกมผทไมปฏบตตามกฎจราจรขณะขบขผานทางรถไฟ

52

4.2.1.4 ควรมการสงเสรมความรใหแกผขบขในรถทกประเภท ซงอาจจะเปนการอบรมในขนตอนของการตอ อาย หรอสอบใบขบข และการเผยแพรความรของหนวยงานทเกยวของ เพอใหผขบขตระหนกถงความปลอดภยในการสญจรผานจดตดทางรถไฟ

4.2.1.5 เสนอให ม การต ดตงเคร องหมายจราจรบร เวณจ ดต ดทางรถไฟม ความถ กต องตามมาตรฐาน ซงสามารถด าเนนการไดโดย

4.2.1.6 ปจจบนยงมมาตรฐานเครองหมายจราจรและการตดตงเครองหมายจราจรบรเวณจดตดทางรถไฟอยหลายมาตรฐาน ดงนนสงทตองด าเนนการ คอการหาขอสรปรวมกนของการรถไฟแหงประเทศไทย และหนวยงานทเกยวของ เพอท าใหมมาตรฐานเครองหมายจราจร และการตดตงเครองหมายจราจรบรเวณจดตดทางรถไฟทเปนมาตรฐานเดยวของประเทศไทย โดยมาตรฐานดงกลาวควรจะมความสอดคลองกบสถานการณและความตองการ ทเปนอยในปจจบน

4.2.1.7 ด าเนนการตดตงเคร องหมายจราจรให เป นไปตามมาตรฐานก าหนดและตรวจสอบสภาพ เครองหมายจราจรใหสามารถใชงานไดดอยางมประสทธภาพ

4.2.1.8 เสนอใหมการจดการเรองระยะมองเหนปลอดภยเปน ซงสามารถด าเนนการไดโดย

4.2.1.9 สรางกลไกการจดการหรอเงอนไขทางกฎหมาย เพอไมใหมอาคารและสงปลกสรางบดบงการ มองเหนของผขบขในพนทสามเหลยม มองเหนปลอดภยตามทก าหนดในมาตรฐาน

4.2.1.10 สรางกลไกการจดการทจะน าไปสการดแล ไมใหมตนหญา พมไมหรอตนไมขางทางรถไฟ และขางถนนบดบงการมองเหนรถไฟของผขบขรถ

4.2.1.11 ควบคมรานคาทตงขายของกอนถงบรเวณจดตดทางรถไฟทงสองขางของถนน เนองจากรานคาเหลานน ท าใหระยะการมองเหนผขบขถกบดบง

4.2.1.12 เสนอใหการรถไฟแหงประเทศไทย และหนวยงานทดแลถนนทเกยวของ ควรจะก าหนดรปแบบทางกายภาพของจดตดทางรถไฟ ใหมลกษณะทผขบขรถสามารถเขาใจไดโดยงาย หรออยางรวดเรววามทางรถไฟตดผานอยขางหนา

4.2.1.13 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของควรสรางกระบวนการ หรอกลไกการจดการทจะท าใหผขบขลดความผดพลาดในการคาดคะเนการมาถงของรถไฟ ซงสามารถด าเนนการไดโดยการใหความรและการสรางความเขาใจ ผานการเรยนรทเปนระบบดวยการใหความรวารถไฟ ซงมขนาดใหญ แตเนองจากขนาดทใหญ ของรถไฟ กจะมสวนท าใหผขบขเหนภาพรถไฟเคลอนตวมายงจดตดทางรถไฟ ในลกษณะทชากวาความเปนจรง ซงท าใหผขบขรถเขาใจวา ยงมเวลาเพยงพอในการขบขรถขามจดตดทางรถไฟกอนทรถไฟขบวนดงกลาวจะมาถง

นอกจากการด าเนนการใหความร และการสรางความเขาใจผานการเรยนรทเปนระบบใหแกผขบขแลว ควรก าหนดใหพนกงานขบรถเปดไฟหนารถไฟในชวงเวลากลางวนเมอผานจดตดทางรถไฟควบคกบการเปด สญญาณหวด ทงนเพอชวยใหผใชรถใชถนน สามารถรบรวารถไฟก าลงแลนเขาสจดตด ซงการเปดสญญาณไฟ ดงกลาวจะท าใหผใชรถใชถนนสามารถมองเหน

53

รถไฟไดชดเจนขน และท าใหผใชรถใชถนนเกดความระมดระวงมากขน รวมถงชวยในการคาดคะเนระยะทางของรถไฟไดดขนดวย

4.2.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบายส าหรบการใหบรการรถโดยสารประจ าทาง จากอบตเหตทเกดกบการใหบรการรถโดยสารประจ าทาง ขอเสนอแนะ

เชงนโยบาย ดงน 4.2.2.1 ควรเสนอใหมการด าเนนการพฒนาผข บขรถโดยสารประจ า

ทาง ให เป นมออาช พ และมคณภาพชว ตทด ซง สามารถด าเนนการไดโดย 4.2.2.2 ก าหนดคณสมบตผขบขรถโดยสารประจ าทางทมความ

เหมาะสมขน เชน สขภาพรางกาย และจตใจ วฒการศกษา ผานการอบรมตลอดจนทดสอบการขบขทไดมาตรฐาน โดยหลกสตรใหรางขน โดยอางองขอผดพลาดทพบเหนไดบอยจากพฤตกรรมเสยงของ ผขบขรถโดยสารประจ าทาง ตลอดจนใชหลกการขบขทปลอดภย และปจจบนภาครฐมแผนการใหการศกษาฟร ควรน าจดเดนเหลาน มาใชเสรมวฒการศกษาของผขบขรถโดยสารสาธารณะ โดยอาจจะไดรบเงนเพมพเศษแกผส าเรจการศกษาในระดบทนาพงพอใจ

4.2.2.3 การใหความรและการสรางความเขาใจผานการเรยนรทเปนระบบ โดยด าเนนการฝกอบรมซ า ใหแกผขบขรถโดยสารประจ าทางเปนระยะๆ ทเหมาะสม เพอใหสามารถดแลผโดยสารและ ตนเองใหเกดความปลอดภยในขณะใหบรการ และจดใหมการเฝาตดตาม และประเมนผลอยางมประสทธภาพ

4.2.2.4 มระบบการจางงานทเปนธรรมมการก าหนดคาจางขนต า ตลอดจนผลตอบแทนอนใหเหมาะกบสภาพความรบผดชอบ และผลการด าเนนงานโดยเฉพาะผทมประวตการท างานทด

4.2.2.5 จดตงสมาคมผประกอบอาชพขบขรถโดยสารประจ าทาง เพอเพมอ านาจตอรองใหแกผทประกอบอาชพขบรถโดยสารสาธารณะ

4.2.2.6 เพมความส าคญกบการไดรบใบอนญาต และการรกษาใบอนญาตขบขรถโดยสารสาธารณะ

4.2.2.7 ควรเสนอใหด าเนนการพ ฒนาผประกอบการทมความรบผ ดชอบสง และพ งพอใจต อการให บร การสาธารณะ ซงสามารถด าเนนการไดโดย

4.2.2.8 สร างผ ประกอบการให ม ความร บผ ดชอบต อส งคม โดยผ านกระบวนการส งเสร ม ขณะเด ยวก นเขมงวดกบจ านวนระยะเวลาการท างานของผขบขและบงค บใชกฎหมายทมอย ใหเขมงวดมากขน โดยการเต อน ปร บ และจ บก มทงผ ควบค มรถ และผ ร บส มปทานทม เจตนาละเลยเรองความ ปลอดภ ย

4.2.2.9 ม ระบบด แลร กษารถโดยสาร เช นมาตรว ดค า ตลอดจนอ ปกรณ ส วนควบต างๆ ให ครบถ วน และ อย ในสภาพทใช การได โดยม ผ ตรวจการจากกรมการขนส งทางบกออกส มตรวจสภาพรถโดยสารสาธารณะอยเปนระยะๆ โดยมเกณฑ และวธการทชดเจน

4.2.2.10 เสนอให ร ฐบาลและหน วยงานทเกยวข องด าเนนการพ ฒนากฎระเบ ยบ กลไกการจ ดการ แล ะสงเสรมการใหบรการรถโดยสารประจ าทาง ซงสามารถด าเนนการได โดย

54

4.2.2.11 มการก าหนดการยกเลกสมปทานในกรณทผประกอบการไมผานการประเมน/ไมมเจตนาทจะเปน ผประกอบการภายใตสมปทานทด หรอท าผดรายแรงซ าซาก ดวยระบบการประเมนอยางโปรงใส

4.2.2.12 มการสนบสนนทงในดานกฎเกณฑ และในรปของเงนกบผประกอบการ เชน อปกรณทเกยวของ กบสวนของความปลอดภยของยานพาหนะ เชนการอดหนน การเปลยนยางตามระยะการใชงานจากภาครฐ การจดหาระบบหนวงรง การจดหาเขมขดนรภยทไดมาตรฐาน เปนตน

4.2.2.13 ควบคมความเรวในการเดนรถแบบเฝาตดตาม โดยผานศนยควบคมของ บขส. น าเทคโนโลย GPS ทปจจบนมคณภาพสงใชงานงายราคาไมสง โดยเปนการด าเนนการในเชงปองกนผานการเฝาตดตามอยางเปนระบบ และปองปรามผละเมดดานความเรว

4.2.2.14 มผตรวจสอบระบบประตฉกเฉน/ มการตรวจสอบระบบเบรก ยาง และระบบบงคบเลยวใหมมาตรฐานความปลอดภย และความปลอดภยตางทกลาวมาใหใชงานไดโดยผานการสมตรวจจากผตรวจการ

4.2.2.15 ควรเสนอใหมการปรบปรงโครงสรางรถโดยสารประจ าทางใหมนคงแขงแรง และจดใหมอปกรณ สวนควบดานความปลอดภยทเหมาะสม ซงสามารถด าเนนการไดโดยก าหนดรปแบบการสราง/ประกอบโครงสรางรถโดยสารประจ าทาง โดยก าหนดเกณฑความมนคง แขงแรงอยางเปน รปธรรม/มการทดสอบ/มแบบรถโดยสารประจ าทางทผานการทดสอบ/ มระบบการเชอมตอ/ตลอดจนระบวธการเชอมตออยางถกตองตามมาตรฐานวชาชพการเชอม /ประกอบโครงสรางรถ โดยสารประจ าทางะ โดยผประกอบรถตามมาตรฐานไมจ าเปนตองพสจน หรอทดสอบใดๆ อกสวนผทตองการพฒนาตวรถโดยสารประจ าทางเองจ าเปนตองมภาระในการพสจน และทดสอบความแขงแรงเอง

4.2.2.16 รปแบบการยดโครงเกาอทมนคงแขงแรงไดมาตรฐาน/ รปแบบระบบประตฉกเฉนทใชงานไดอยาง มประสทธภาพ

4.2.2.17 สงเสรม และอ านวยความสะดวกในการจดทะเบยนรถโดยสารสาธารณะทประกอบโครงสรางจากอตอรถมาตรฐานทก าหนดโดยกรมการขนสงทางบก

4.2.3 ขอเสนอแนะเชงนโยบายส าหรบการขบขรถกระบะ อบตเหตท เกดกบการขบขรถกระบะ ไดจดท าขอเสนอแนะเชง

นโยบาย ไดดงน 4.2.3.1 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของควรเรงด าเนนการ

ใหความรแกผขบขใหตระหนกถงความปลอดภยของการใชถนนด าเนนการได 4.2.3.2 การใหความรและการสรางความเขาใจผานการเรยนรทเปน

ระบบ โดยด าเนนการฝกอบรมใหแกผ ขอรบ/ตอใบอนญาตขบขรถกระบะ เพอใหสามารถดแลผโดยสารและตนเองใหเกดความปลอดภยในขณะใหบรการ และจดใหมการเฝาตดตาม และประเมนผลอยางมประสทธภาพ

4.2.3.3 เพมความส าคญกบการไดรบใบอนญาต และการรกษาใบอนญาตขบขรถ

55

4.2.3.4 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของควรเรงด าเนนการควบคมและปองปรามการอนญาตใหใชกระบะหลงในการบรรทกผโดยสาร การโดยสารบนกระบะหลงด าเนนการไดโดย

4.2.3.5 ใหความรและประชาสมพนธเกยวกบความปลอดภยของการโดยสารรถกระบะ

4.2.3.6 เขมงวดกวดขนไมใหประชาชนโดยสารบนกระบะ 4.2.3.7 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของควรเรงด าเนนการ

เพมบทลงโทษเกยวกบการกระท าความผดกฎหมายจราจร 4.2.3.8 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของ ควรเรงด าเนนการ

ใหความรแกผขบขใหตระหนกถงความปลอดภยของการใชถนนด าเนนการได 4.2.3.9 การใหความรและการสรางความเขาใจผานการเรยนรทเปน

ระบบ โดยด าเนนการฝกอบรมใหแกผขอรบ/ตอใบอนญาตขบขรถบรรทก เพอใหสามารถดแลผโดยสารและตนเองใหเกดความปลอดภยในขณะใหบรการ และจดใหมการเฝาตดตาม และประเมนผลอยางมประสทธภาพ

4.2.3.10 เพมความส าคญกบการไดรบใบอนญาต และการรกษาใบอนญาตขบขรถ

4.2.3.11 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของ ควรเรงด าเนนการควบคมและปองปรามการอนญาต ใหใชกระบะหลงในการบรรทกผโดยสารการโดยสารบนกระบะหลงด าเนนการไดโดย

4.2.3.12 ใหความรและประชาสมพนธเกยวกบความปลอดภยของการโดยสารรถกระบะ

4.2.3.13 เขมงวดกวดขนไมใหประชาชนโดยสารบนกระบะ 4.2.3.14 เสนอใหรฐบาลและหนวยงานทเกยวของควรเรงด าเนนการ

เพมบทลงโทษเกยวกบการกระท าความผดกฎหมายจราจร 4.2.4 ขอเสนอแนะเชงนโยบายส าหรบการขบขรถบรรทก อบตเหตท เกดกบการขบขรถบรรทก ไดจดท าขอเสนอแนะเชง

นโยบาย โดยควรฝกอบรมหรอรณรงคใหการศกษา แกคนขบรถบรรทกขนาดใหญ เชน รถบรรทกพวง 18 ลอทมน าหนกบรรทกรวมถง 53 ตน ใหมการขบขและควบคมรถดวยความระมดระวง เชน การใชความเรวในขณะขบข การเมาไมขบ การใชโทรศพทมอถอในขณะขบข เปนตน เพอความปลอดภย ในการใชรถใชถนนของรถทกประเภท

4.3 ขอเสนอแนะเพอลดความรนแรงและโอกาสการเกดอบตเหต 4.3.1 ปจจยดานคน 4.3.1.1 รณรงคผขบขในเรองความปลอดภยในการเดนทาง 4.3.1.2 รณรงคใหผขบขใหความส าคญกบการตรวจเชคสภาพเบรค

เปนประจ า 4.3.1.3 ผขบขรถควรปฏบตตามความเรวทกฎหมายก าหนด

56

4.3.1.4 รณรงคใหผขบขตระหนกถงความปลอดภยในการเขาสบรเวณทางแยก

4.3.1.5 ผขบขควรมการพกผอนอยางเพยงพอกอนการขบข 4.3.1.6 ไมควรดมแอลกอฮอลกอนขบขยวดยาน เพราะจะท าให

ประสทธภาพในการขบ 4.3.1.7 เพมระดบการตรวจจบผขบขทดมแอลกอฮอลขณะขบข 4.3.2 ปจจยดานยานพาหนะ 4.3.2.1 กวดขนจบกมยานพาหนะทมการดดแปลงตอเตมอปกรณ

ตางๆ ทสงผลตอความไมปลอดภยในการใชรถใชถนน 4.3.2.2 ควรมระบบตดไฟและหยดสงไอดอตโนมต เพอลดการ

เกดปฏกรยาทจะท าใหเกดไฟลกไหม 4.3.2.3 ใหความส าคญกบความแขงแรงของโครงสรางตวรถ และ

ระบบชวยชวต 4.3.2.4 กอนเลอกซอรถยนตควรพจารณาถงความปลอดภยของตวรถ

เมอเกดอบตเหต 4.3.2.5 การบงคบการใชเขมขดนรภยทกทนงของรถสาธารณะ และ

รถสวนตว 4.3.2.6 ตรวจสอบสภาพรถกอนการขบขทกครง เชน ตรวจสภาพเบรก

ตรวจเชคลมยาง หรอดอกยาง 4.3.3 ปจจยดานถนนและสงแวดลอม 4.3.3.1 บรเวณขางทางตองไมมตนไมใหญทมขนาดเกน 10 เซนตเมตร

หรอสงอนตรายอนๆ อย ในเขตปลอดภยรมทาง (Clear Zone) ทระยะหางจากขอบทางไมนอยกวา 8-10 เมตรตาม AASHTO

4.3.3.2 จดใหมการตรวจสอบความปลอดภยทางถนน ตงแตขนตอนการออกแบบ ระหวางกอสรางกอนเปดใชงาน และถนนทใชงานอย

4.3.3.3 ตดตงอปกรณควบคมการจราจร เชน Rumber Strip / Guard Rail/Guide Post Chevron และปายเตอน ไฟฟาสองสวาง ไฟกระพรบในบรเวณทเปนจดอนตราย

57

การทบทวนวธการจดเกบขอมลและระบบจดเกบขอมลอบตเหตจราจรจากโครงการระยะท 1

การปรบปรงระบบจดเกบขอมลอบตเหตจราจร ผวจยไดท าการปรบปรงระบบการจดเกบขอมลอบตเหตใหสอดคลองกบแบบฟอรมทปรบปรงใหม และบรณาการรวมกบพนทศกษาอนๆ เพอใหมรปแบบการจดเกบขอมลอบตเหตเปนรปแบบเดยวกน โดยน าระบบฐานขอมลอบตเหตเดมทไดจากการพฒนาในโครงการฯ ระยะท 1 มาท าการปรบปรงเนอหา และรปแบบใหมความสอดคลองกบแบบฟอรม โดยยงคงโครงสรางเดมของฐานขอมลไว รวมทงการเชอมโยงระบบฐานขอมลกบระบบ Arc VIEW GIS

การปรบปรงแบบฟอรมจดเกบขอมลอบตเหตจราจร จากการทดลองใชแบบฟอรมตนแบบทงในสวนการสมภาษณผรวมในอบตเหต (แบบฟอรมเกบขอมลทางการแพทย) และการเกบขอมลของจดเกดเหตและสภาพตวรถ (แบบฟอรมเกบขอมลทางวศวกรรม) ทไดจากการพฒนาในโครงการฯ ระยะท 1พบปญหาทวไปและปญหาเฉพาะของแตละแบบฟอรมดงตอไปน

1. ปญหาทวไป คอ มรายละเอยดคอนขางมากและมความซบซอน ใชเวลาในการกรอกขอมลมาก

2. ปญหาเฉพาะของแบบฟอรมการสมภาษณผรวมในอบตเหต (แบบฟอรมเกบขอมลทางการแพทย) คอ บางสวนเปนภาษาองกฤษ และยงขาดขอมลของผเสยชวตจากอบตเหต

3. ปญหาเฉพาะของแบบฟอรมเกบขอมล ณ จดเกดเหตและสภาพรถ (แบบฟอรมเกบขอมลทางวศวกรรม) คอ ภาษาทใชสบสน และยงขาดขอมลของจกรยานยนต และสามลอ

4. จากการเปรยบเทยบรปแบบของแบบฟอรมกบสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย (AIT) พบวาแบบฟอรมของหนวยงานสบสวนอบตเหตทางถนนทใชเกบขอมลการเกดอบตเหตจราจร ยงขาดขอมลทส าคญทใชส าหรบการวเคราะหในเชงลก ซงทางคณะผวจยจะไดด าเนนการปรบปรงแบบฟอรมใหมความสมบรณ เพอใชส าหรบการวเคราะหในเชงลกไดอยางครบถวนตอไป และไดปรบปรงแบบฟอรมบนทกการเกดอบตเหตในสวนของแบบสอบถามขอมลทางการแพทยรวมกบการเกดอบตเหตจราจร ในหวขอการทดสอบดานจตวทยา โดยไดแปลขอความทเปนภาษาองกฤษ ทแสดงสวนตางๆ ของรางกายทไดรบบาดเจบทงภายในและภายนอก ใหอยในรปแบบภาษาไทย เพอใหสะดวกแกการใชงานและสามารถจดเกบรายละเอยดไดถกตองและครบถวน

การด าเนนงานสบสวนสาเหตของการเกดอบตเหต

1. การด าเนนการสบสวนสาเหตของอบตเหตในประเทศไทย การด าเนนงานการสอบสวนการบาดเจบจากการจราจรทางถนนส านกระบาดวทยา

กรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข ส านกระบาดวทยาไดมการด าเนนการสบสวนการบาดเจบจากการจราจรทางถนน และกระบวนการท างานมรายละเอยดดงน

58

1.1 การด าเนนการสบสวนการบาดเจบ 1.1.1 จ านวนการตายจากอบตเหตบนทองถนนในคราวเดยวกน 5 คน

หรอจ านวนการบาดเจบ 15 คน 1.1.2 การจดทเกดอบตเหต ท าใหมผบาดเจบหรอเสยชวตมากกวา 5 ครง

ในเดอนเดยวกน(ระยะทางบน ถนนสายเดยวกน หางกนไมเกน 200-300 เมตรถอเปนจดเดยวกน) 1.1.3 บาดเจบหรอเสยชวตเปนเหตทไดรบความสนใจพเศษจากสงคมเชนเกด

กบเดกเกดกบรถนกเรยน หรอรถขนสงสาธารณะ 1.2 การด าเนนงาน ส าหรบการด าเนนงาน แบงเปน 2 ขนตอน ดงน 1.2.1 ส านกระบาดวทยาและส านกงานควบคมปองกนโรคท 1-12 จดเตรยม

ทมสอบสวน (ถาเปนทม SRRT อาจจ าเปนตองมทมสนบสนนทมทกษะส าหรบสอบสวนการบาดเจบทงนใหขนอยกบการจดการภายในหนวยงาน) และออกสอบสวนในกรณทเปนไปตามเกณฑพรอมรายงานผลการสอบสวนมายงผอ านวยการส านกระบาดวทยา และใหส านกระบาดวทยาสรปและน าเสนอทกกรณทมการสอบสวนตอประธานคณะอนกรรมการควบคมปองกนการบาดเจบ กระทรวงสาธารณสข

1.2.2 ใหส านกงานสาธารณสขจงหวดสนบสนนบคลากรในการประสานและรวมทมเพอด าเนนงานในพนทในกรณทมการสอบสวนดงกลาว

2. การด าเนนงานของศนยวจยอบตเหตแหงประเทศไทยสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย

ศนยวจยอบตเหตแหงประเทศไทยไดกอตงขนโดยความรวมมอระหวางหนวยงานภาครฐและเอกซน ซงประกอบดวยกรมทางหลวง บรษท วอลโวล คาร จ ากด และ Thailand GRSP ใหการสนบสนนการจดตงศนยพรอมความชวยเหลอในดานตางๆ

2.1 วตถประสงคของการกอตงศนย 2.2.1 เพอแสวงหาความรวมมอระหวางภาครฐ องคกรอสระ และภาคเอกชน

ในการวจยอบตเหตทางถนนในประเทศไทย 2.2 เพอก าหนดพนธกจ เปาหมาย วตถประสงค และงานทมงเนนของ

ศนยวจยอบตเหตฯ ใหสอดคลองกบขอเสนอแนะของแผนแมบทความปลอดภยทางถนน 2.3 เพอประเมนความตองการทรพยากร งบประมาณ และแนวทางการ

บรหารจดการของศนยวจยอบตเหตฯ 2.4 เพอจดตงทมนกวจยดานความปลอดภยทางถนนทสามารถด าเนนการ

วจยและผลตผลงานจากการวจยทมคณภาพ 2.5 เพอจดการท าแผนธรกจท เปนไปได ส าหรบการเปนศนยวจย

ระดบประเทศอยางยงยน 2.2 การแบงการด าเนนงาน โดยโครงการการจดตงศนยวจยอบตเหตแหงประเทศไทยน ไดแบงการ

ด าเนนงานออกเปน 3 ระยะ ในชวง 3-6 ป คอ

59

2.2.1 ระยะเรมตน (Initialization phase) พ.ศ.2546-2547 2.2.2 ระยะด าเนนการ (Implementation/working phase) พ.ศ.2548-

2550 2.2.3 ระยะพฒนาสความยงยน (Upgrading phase to a sustainable

research center) พ.ศ.2548-2550 ในชวงระยะเรมตนทผานมา การด าเนนงานจะเนนทการจดเตรยมรากฐานในการจดตง

ศนยวจยอบตเหตฯ เฉพาะอยางยง บรษท วอลโว คาร จ ากด ไดใหความชวยเหลอตงแต พ.ศ.2546 เปนตนมา มการจดอบรม รวมถงถายทอดวธการตรวจสอบอบตเหตในภาคสนาม จ านวน 14 ครง แกนกศกษาไทยประมาณ 20 คน และบรษทยงมอบรถวอลโว XC 70(รวมประกนภยและการซอมบ ารง) รวมทงจดหาอปกรณตางๆ เพอใหศนยวจยอบตเหตฯใชในการเกบขอมลอบตเหตในระยะเวลา 3 ป ปจจบนในระยะด าเนนการศนยวจยอบตเหตฯ จะเนนไปทงานการศกษาวจย การพฒนาระบบฐานขอมลอบตเหต การจดท ารายงานการวจยตางๆ ฯลฯ เพอน าเสนอออกสสาธารณชนทวไป รวมทงมการจดเตรยมแผนธรกจระยะยาวส าหรบศนยวจยอบตเหตฯ ซงหลงจากระยะด าเนนการนแลวบรษทวอลโว คาร จ ากด เรมลดบทบาทลง ศนยวจยอบตเหตฯ จะด าเนนงานและรบผดชอบดวยตวเอง

2.3 วตถประสงคและขอบขายของงาน วตถประสงคและขอบขายของงานในระยะด าเนนการน จะเนนเกยวกบ

โครงการวจยน ารองในการสนบสนนการกอตงศนยวจยอบตเหตแหงประเทศไทย โดยมวตถประสงคเฉพาะ ดงน

2.3.1 เพอใหมการถายทอดองคความรในเรองของกลไกการเกดอบตเหต รวมทงการบาดเจบของผประสบอบตเหต เพอสามารถน าความรทไดไปใชในการพฒนาหาวธแกไข ทเหมาะสม กอใหเกดความปลอดภยทางถนนมากยงขน

2.3.2 เพอพฒนาเครอขายนกวจย และนกวเคราะหดานปญหาอบตเหตทางถนนของประเทศไทย

2.3.3 เพอใหมการเรยนร และด าเนนการจดเกบขอมลอบตเหต อยางเปนระบบ สามารถน าไปใชวเคราะห เพอจดเตรยมมาตรการแกไข ปรบปรงดานความปลอดภยทางถนน ในอนาคต

2.3.4 เพอศกษาถงสาเหตในเชงลกของการเกดอบตเหต โดยเนนการศกษาการฟนฟสภาพการเกดอบตเหต(Accident Reconstruction)

2.3.5 เพอพฒนาระบบฐานขอมลอบตเหตทนาเชอถอ และสามารถน าขอมลไปใชในกจกรรมอนๆ เชน งานวจย เพอก าหนดมาตรการการแกไข ไดอยางถกตอง แมนย า และทนเหตการณ

3. การด าเนนงานของกองวทยาการ ส านกงานนตวทยาศาสตรต ารวจ ส านกงานนตวทยาศาสตร (สนว. ตร.) มอ านาจหนาทและความรบผดชอบเกยวกบ

การบรหารงาน ก ากบ ดแล และปฏบตงานวทยาการต ารวจ การตรวจพสจนหลกฐาน การตรวจสอบสถานทเกดเหต การทะเบยนประวตอาชญากร การตรวจเปรยบเทยบลายนวมอแฝง ฝาเทาแฝง การ

60

ตรวจยนยนการกระท าความผดของผตองหา การตรวจพสจนเอกลกษณของบคคลทวราชอาณาจกร โดยอาศยหลกวทยาการทางนตวทยาศาสตร ใหแกพนกงานสอบสวนของส านกงานต ารวจแหงชาต และบคลากรในกระบวนการยตธรรมอนท เกยวของ หรอตามทไดรบมอบหมาย รวมถงการตดตอ ประสานงานกบองคกรหรอหนวยงาน ทงในประเทศและตางประเทศทเกยวเนองกบงานนตวทยาศาสตรและงานวทยาการต ารวจ จดการฝกอบรมศกษาวจย และพฒนาองคความรทางดานนตวทยาสตร และงานวทยาการต ารวจใหมประสทธภาพตามมาตรฐานสากล ตลอดจนก าหนดและควบคมมาตรฐานวชาชพและการปฏบตทางดานนตวทยาศาสตร

3.1 การแบงสวนราชการ แบงสวนราชการออกเปน 6 กองบงคบการ 2 ศนยและกลม 1 งานดงน

3.1.1 กองบงคบการอ านวยการ 3.1.2 กองพสจนหลกฐาน 3.1.3 กองวทยาการ 1 3.1.4 กองวทยาการ 2 3.1.5 กองวทยาการ 3 3.1.6 กองวทยาการ 4 3.1.7 ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ 3.1.8 ศนยพฒนานตวทยาศาสตร 3.1.9 กลมงานตรวจพสจนเอกลกษณบคคลและสงกลบ

3.2 ขนตอนในการท างาน การด าเนนการสบสวนอบตเหตเปนภารกจหนงของส านกงานนตวทยาศาสตร

ต ารวจโดยเมอเกดอบตเหตจราจร และมการรองขอจากเจาพนกงานสอบสวน กองวทยาการจะปฏบตหนาท ในการตรวจสอบสถานทเกดเหต เพอเกบพยาน หลกฐาน โดยมขนตอนการท างานดงน

3.2.1 ตรวจรองรอยและพยานหลกฐานในสถานทเกดเหต 3.2.2 ถายรปสถานทเกดเหต พยานหลกฐาน ของกลาง และรองรอยในทเกดเหต 3.2.3 เปนเจาหนาทรวบรวมพยานหลกฐานและของกลางในคดใหพนกงาน

สอบสวน เพอสงตรวจพสจน 3.2.4 จดท าแผนทเกดเหตและรายงานการตรวจสถานทเกดเหตใหพนกงาน

สอบสวน 4. การด าเนนการสบสวนสาเหตของอบตเหตในตางประเทศ 4.1 ประเทศออสเตรเลย ประเทศออสเตรเลย ในเมอง Darwin และ เมอง Alice Springs ไดมการ

จดตงหนวย Accident Investigation Unit ขนเปนหนวยงานในสงกดของหนวยงานต ารวจ ท าหนาทสบคนหาสาเหตของการเกดอบตเหตในกรณทมอบตเหตเกดขนอยางรายแรงหรอมผเสยชวตเกดขน โดยเจาหนาทของหนวยสบคนสาเหตอบตเหตจะมอปกรณทจ าเปนเพอใชในการหาสาเหต เชน อปกรณส าหรบวดระยะ สส าหรบท าเครองหมาย เปนตน นอกจากนในชวงเวลาทเจาหนาท ไมออกปฏบตการสบคนสาเหตอบตเหต เจาหนาทเหลานจะออกไปใหความรในเรองกฎหมายจราจรแกชมชนหรอตามโรงเรยนตางๆ

61

4.2 ประเทศองกฤษ ประเทศองกฤษ ในเมอง Lancashire Constabulary ไดมการจดตงหนวย

Accident Investigation Unit ท าหนาทสบคนในกรณของอบตเหตรายแรงทมการเสยชวตขน อบตเหตรายแรง และอบตเหตทตองใชเจาหนาททมความช านาญเฉพาะในการตรวจสอบ โดยเจาหนาทของหนวยสบคนสาเหตอบตเหตจะท ารายงาน ซงมรายละเอยดของอบตเหต ทงในระหวางเกดเหตและหลงจากเกดเหตแลว โดยในรายงานจะมรายละเอยดเกยวกบความเรวของรถยนต ลกษณะการเคลอนทของรถยนตระหวางเกดอบตเหต และปจจยอนๆ ทเกยวของ เมอท าการตรวจสอบและทราบสาเหตทแนนอนแลว หนวยงานนจะท าการสงขอมลทเกยวของกบรถยนต และถนนไปยงหนวยงานทเกยวของ เพอท าการปรบปรงถนนและปรบปรงการออกแบบรถยนตใหมความปลอดภยมากยงขน

4.3 ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศสหรฐอเมรกาในเมอง Westlake มลรฐ Ohio ไดมการจดตงหนวย

Accident Investigation Unit ขนเปนหนวยงานในสงกดของหนวยงานต ารวจ ซงประกอบไปดวยเจาหนาท 5 คน ท าหนาทสบคนหาสาเหตในกรณทมอบตเหตเกดขนอยางรายแรง หรอมผเสยชวตเกดขน โดยเจาหนาทของหนวยสบคนสาเหตจะตองมความรดานพลศาสตรของรถยนต การเกดอบตเหตของคนเดนเทา การเกดอบตเหตของรถพวง รถบรรทก และจกรยานยนต ลกษณะทางกายภาพของรถยนต และผลกระทบของอบตเหตทความเรวต าของรถยนต โดยเจาหนาท 3 คนจะมความช านาญในการจ าลองการเกดอบตเหต หนวยงานนท างานในอบตเหตทมผเสยชวตเกดขน และอบตเหตทมการบาดเจบรายแรง หรออบตเหตทตองการผเชยวชาญในการระบสาเหต

Documents

บทที่ 2 ทฤษฎี และแนวคิดการเกิด ......บทท 2 ทฤษฎ และแนวค ดการเก ดอ บ ต เหต