8

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของ

การวจยครงนเพอศกษาความคดเหนเกยวกบสรรถนะหลกของพนกงานมหาวทยาลย (สายสนบสนน) สงกดส านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ ไดน าเสนอตามหวขอดงตอไปน 1. แนวคดเกยวกบสมรรถนะ 1.1 ความส าคญของสมรรถนะ 1.2 ความหมายของสมรรถนะ 1.3 ประเภทของสมรรถนะ 1.4 การก าหนดสมรรถนะ 1.5 ประโยชนของสมรรถนะ 2. แนวคดเกยวกบสมรรถนะหลก 2.1 ความหมายสมรรถนะหลก 2.2 องคประกอบสมรรถนะหลก 2.3 สมรรถนะหลกของส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน 3. สภาพการจดการทรพยากรมนษยของส านกงานอธการบด 4. งานวจยทเกยวของ 4.1 งานวจยตางประเทศ 4.2 งานวจยในประเทศ

แนวคดเกยวกบสมรรถนะ Spencer and Spencer (1993 : 9 - 11) ไดก าหนดคณลกษณะของ สมรรถนะ ของบคคล ทอยในเบองลก และฝงแนน เปนแนวพฤตกรรม แนวความคดทจะน าไปใชในสถานการณตาง ๆ โดยสามารถแบงไดเปน 5 ลกษณะ (Characteristics) 1. ความร (Knowledge) หมายถง ขอมลหรอองคความรอยางเฉพาะเจาะจงทบคคลนนๆ มความรเปนสมรรถนะทซบซอน ดงพบไดวาการวดความรโดยการทดสอบบอยครงไมสามารถพยากรณการท างานไดทงนเปนเพราะประการแรกการทดสอบเปนการวดความจ า ประการทสอง เปนการวดคาแสดงออกในสถานการณตาง ๆ อยางไร โดยไมไดวดความสามารถในการใชความรนน

9

เปนพนฐานประการทสาม การทดสอบความรเปนเพยงการพยากรณความสามารถทจะท า แตไมไดวดวาบคคลนนจะลงมาท า 2. ทกษะ (Skill) เปนความสามารถในการท างานทใชความสามารถทางรางกาย เชน หมอฟน สามารถใสฟนโดยไมท าใหคนไขกลว หรอความสามารถในกระบวนการทางความคด (Mental or Cognitive) เชน ความคดในเชงวเคราะห ความคดรวบยอด (Conceptual Thinking) เปนตน 3. อตมโนทศน (Self Concept) หมายถง ทศนคต (Attitudes) คานยม (Values) หรอจนตนาการ (Self-Concept) เชน การทเปนคนทเชอมนในตนเองสง กจะเปนคนทเชอวาตนเองสามารถท าในสงทมประสทธภาพไดในหลาย ๆ สถานการณ สวนคานยมเปนแรงบนดาลใจใหแสดงพฤตกรรมทสามารถพยากรณลวงหนาได เชน บคคลทมคานยมเปนผน ากแสดงพฤตกรรมออกเปนผน า ดงนนเมอเขากลาวถงงานทท ากจะมองไปวางานนนควรจะดกวาเดมอยางไร 4. คณลกษณะเฉพาะ (Traits) หมายถง ลกษณะทางกายภาพ (Physical) และลกษณะนสยของบคคลทตองแสดงออกตอสถานการณตาง ๆ เปนรปแบบอยางนน ๆสม าเสมอ เชน การมปฏกรยาทรวดเรวมสายตาดเปนลกษณะทางรางกายของนกบนหรอการมความสามารถในการควบคมตนเองและการมความคดรเรม ท าใหมความสามารถแกปญหาภายใตความกดดนตาง ๆ สงเหลานเปนสมรรถนะของผบรหารทประสบความส าเรจ 5. แรงจงใจ (Motive) หมายถง สงทบคคลคดค านงถง หรอตองการ ซงเปนแรงขบ ใหแสดงพฤตกรรมเปนแรงจงใจเปนแรงสงเสรมใหเลอกจะท าหรอแสดงพฤตกรรม เพอใหบรรลเปาประสงคทตองการ และเปนสาเหตทท าใหแตละบคคลแสดงพฤตกรรมแตกตางกน เชน คนทมลกษณะมงมนตอความส าเรจสง (Achievement) กจะเปนคนทตงเปาหมายกบตนเองอยางทาทาย แมคเซลแลนด (McClelland. 1973 : 87) ไดใหค าจ ากดความไววา สมรรถนะ คอ บคลกทซอนอยภายในปจเจกบคคล ซงสามารถผลกดนใหปจเจกบคคล สรางผลการปฏบตงานทดตามเกณฑ ทก าหนด ในงานทรบผดชอบโดยสามารถแสดงความสมพนธของสมรรถนะทง 5 คณลกษณะดงกลาวดวยภาพตอไปน

10

ภาพประกอบ 2 แสดงแบบจ าลองภเขาน าแขง (The Iceberg Model) ตามความหมายของ

Competency ตามแนวของ McClelland. ทมา : ชชย สมทธไกร. 2550 : 29. จากภาพประกอบ 2 สามารถอธบายไดวา คณลกษณะของบคคลนนเปรยบเสมอนภเขาน าแขงทลอยอยในน า โดยมสวนหนงทเปนสวนนอยลอยอยเหนอน าซงสามารถสงเกตและวดไดงาย ไดแก ความรสาขาตาง ๆ ทไดเรยนมา (Knowledge) และสวนของทกษะ ไดแก ความเชยวชาญ ความช านาญพเศษดานตาง ๆ (Skill) ส าหรบสวนของภเขาน าแขงทจมอยใตน า ซงเปนสวนทมปรมาณมากกวานนเปนสวนทไมอาจสงเกตไดชดเจนและวดไดยากกวา และเปนสวนทมอทธพลตอพฤตกรรมของบคคลมากกวา ไดแก บทบาททแสดงออกตอสงคม (Social Role) ภาพลกษณของบคคลทมตอตนเอง (Self Image) คณลกษณะสวนบคคล (Trait) และแรงจงใจ (Motive) สวนทอยเหนอน าเปนสวนทมความสมพนธกบเชาวนปญญาของบคคล ซงการทบคคลมความฉลาดสามารถเรยนรองคความรตาง ๆ และทกษะไดนน ยงไมเพยงพอทจะท าใหมผลการปฏบตงานทโดดเดน จงจ าเปนตองมแรงผลกดนเบองลกคณลกษณะสวนบคคล ภาพลกษณของบคคลทมตอตนเอง และบทบาททแสดงออกตอสงคมอยางเหมาะสมดวย จงจะท าใหบคคลกลายเปนผทมผลงานโดดเดนได ณรงควทย แสนทอง (2546 : 27) สมรรถนะ หมายถง ความสามารถหรอสมรรถนะของ ผด ารงต าแหนงงานทงานนน ๆ ตองการ ค าวา Competency นไมไดหมายถง เฉพาะพฤตกรรมแตจะมองลกไปถงความเชอทศนคต อปนสยสวนลกของตนดวย ดงนนสมรรถนะ คอ ความร ทกษะและพฤตนสย ทจ า เ ปนตอการท างานของบคคลใหประสบผลส า เ รจสงกวามาตรฐานทวไป ซงประกอบดวยองคประกอบหลก 3 ประการ ดงน

11

1. ความร (Knowledge) คอ สงทองคการตองการให “ร” เชน ความร ความเขาใจเกยวกบระเบยบของทางราชการทน ามาปฏบตในองคการ 2. ทกษะ (Skill) คอ สงทองคการตองการให “ท า” เชน ทกษะการใชเทคโนโลย ซงเปนทกษะทจะตองฝกฝนจนเกดความช านาญกอนน าไปใชงาน 3. พฤตนสยทพงปรารถนา (Attributes) คอ สงทองคการตองการให “เปน” เชน ความใฝร ความซอสตย และความมงมนในความส าเรจ จากการศกษาแนวคดเกยวกบสมรรถนะสรปไดวา สมรรถนะเปนพฤตกรรมของบคคล ซงจะม ความร ทกษะ พฤตกรรมทแตกตางกนขนอยกบวาใครจะสามารถดงตวตนของตนเอง หรอเขาใจในความคดของตวเองไดมากนอยเพยงไร ซงบางสวนเปนพฤตกรรมทแอบแฝงจะเหนรไดเมอไดเกดเหตการณตองคดหรอตดสนใจ ความโดดเดนจงจะแสดงออกมา ความส าคญของสมรรถนะ ปจจบนในการปฏบตงานขององคกรใหความส าคญ มงเนนความสามารถดานเทคนคและวชาชพมากขน ควบคกบการเนนการปฏบตงานรวมกนเปนกลมเปนทมงานทตองท ารวมกน โดยอยภายใตโครงการตาง ๆ ซงสอดรบกบการแขงขนในยคโลกาภวตน (Globalization) ดวยเหตผลดงกลาวการเพมสมรรถนะการงานจงถกน ามาใชเพอเพมประสทธภาพของทรพยากรบคคลในการปฏบตงานใหมประสทธภาพยงขน สรพงษ มาล (2549 : 19 - 20) กลาวถง ความส าคญของสมรรถนะไว 4 ประการ ดงน 1. ชวยใหองคกรใหความสนใจตอพฤตกรรมและทกษะทเกยวของกบความส าคญของงานอยางแทจรง สามารถชจดแขงของบคคลทสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนสงสด และระบจดออนหรอจดทตองไดรบการพฒนาและปรบปรง 2. สรางความมนใจวาการพฒนานนมความสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตรขององคกรชวยใหองคกรประสบความส าเรจ 3. ชวยใหการใชทรพยากรส าหรบการพฒนามประสทธภาพมากขน การพฒนาทกษะและพฤตกรรมทชวยสนบสนนยทธศาสตร และสอดคลองกบวฒนธรรมขององคกร จะชวยใหองคกรใชทรพยากร ทงเรองงบประมาณ และเวลาไดอยางเกดประโยชนสงสด 4. ใชเปนกรอบในการพฒนาส าหรบผบงคบบญชาและผทท าหนาทสอนงาน ในการใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลงานแกผใตบงคบบญชา โดยกรอบสมรรถนะจะชวยใหผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชามความเขาใจตรงกนวา สมรรถนะใดทจะน าไปสการท างานใหประสบความส าเรจ

12

นศารตน รวมวงษ (2549 : 17-18) ใหส าคญกบสมรรถนะ เนองจากนกวชาการดานการบรการไดคนพบวาสมรรถนะเปนปจจยส าคญทสดในการพฒนาองคกร ดงน 1. ความส าคญตอผบรหารองคกร 1.1 ท าใหทราบถงทกษะ คณลกษณะ ทตองการของบคลากรในองคกร 1.2 ใชเปนขอมลพนฐานในการพจารณา สรรหา คดเลอกบคลากร ใหตรงกบคณสมบตและต าแหนงงานนนๆ 1.3 ชวยใหองคกรสามารถประเมนจดแขง และจดออนของศกยภาพของทรพยากร ในองคกรเพอใชในการก าหนดแผนกลยทธทงในระยะสนและระยะยาวได 1.4 ใชเชอมโยงกลยทธกบรปแบบการพฒนาองคกร 1.5 สามารถวดผลงานไดชดเจน 2. ความส าคญตอพนกงาน 2.1 ชวยก าหนดบทบาท หนาทการปฏบตงานแตละต าแหนงงาน ตามความคาดหวงขององคกร 2.2 มมาตรฐานในการวดทกษะความสามารถของแตละต าแหนงงานไดชดเจน 2.3 ระบจดแขง จดออน ของพนกงานจากการประเมน ตลอดจนแผนการพฒนาตนเองได 2.4 ชวยใหพนกงานเขาใจถงเสนทางในดานความกาวหนาของสายงาน 2.5 ชวยกระตนในดานการพฒนาตนเอง ณรงควทย แสนทอง (2549 : 11) กลาวถง ความส าคญของสมรรถนะ ดงน 1. ชวยสนบสนนวสยทศน ภารกจ และกลยทธขององคกร 2. ใชเปนกรอบในการสรางวฒนธรรมองคกร 3. เปนเครองมอในการบรหารงานดานทรพยากรมนษย 3.1 ใชในการคดเลอกบคคลเขาท างาน 3.2 ใชในการพฒนาฝกอบรม 3.3 ใชในการเลอนระดบปรบต าแหนง 3.4 ใชในการโยกยายต าแหนงหนาทการงาน 3.5 ใชในการประเมนผลการปฏบตงาน 3.6 ใชในการบรหารผลตอบแทน จากการศกษา ความส าคญของสมรรถนะ สรปไดวา สมรรถนะมความส าคญในตวตนของแตละคน ซงจะท าใหเหนไดถง ทกษะ ความร ความสามารถทสามารถถายทอดออกมาใหเหนในการปฏบตงานทมศกยภาพน นเอง หากองคกรสามารถจดสรรคนใหตรงกบความสามารถ ความถนดของแตละบคคลจะเพมประสทธภาพในการปฏบตงานไดดยงขน

13

ความหมายของสมรรถนะ สมรรถนะจะเปนสวนเสรมใหต าแหนงงานหนงทถกก าหนดดวย Job Description (JD) และ Job Specification (JS) อยางไรกดไดมผใหความหมายของสมรรถนะ ไวดงน วฒนา พฒนพงศ (2546 : 38) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง ระดบของความสามารถ ในการปรบใชกระบวนทศน (Paradigm) ทศนคต พฤตกรรม ความร และทกษะเพอการปฏบตงาน ใหเกดคณภาพ ประสทธภาพและประสทธผลสงสด ในการปฏบตหนาทของบคคลในองคการ อตชาต เจรญพาโชค (2547 : 37) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง พฤตกรรมของบคคล ทแสดงออกถงความร ทกษะ และเจตคต ในการปฏบตงานใหประสบผลส าเรจ กานดา เลาหศลปสมจตร (2547 : 23) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง ความรความสามารถทกษะและคณลกษณะของบคคลทมความส าคญโดยตรงกบงานทปฏบต เพอใหไดผลงานทมประสทธภาพโดยคณลกษณะในทนนหมายรวมถงพฤตกรรม บคลกภาพ ทมองเหนได และคานยมทศนคต ความเชอ ทไมอาจเหนได แตจ าเปนตองานทปฏบตนน ฎายน วงศหงส (2550 : 10) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง คณลกษณะเชงพฤตกรรมเปนพฤตกรรมทองคกรตองการจากขาราชการ เพราะเชอวาหากขาราชการมพฤตกรรมการท างาน ในแบบทองคกรก าหนดแลว จะสงผลใหขาราชการผนนมผลการปฏบตงานทจะสงผลใหองคกรบรรลเปาประสงคทตองการไว ตวอยางเชน การก าหนดสมรรถนะการบรการทดเพราะหนาทหลกของขาราชการ คอ การใหบรการแกประชาชน ท าใหหนวยงานของรฐบรรลวตถประสงค คอ การท าใหเกดประโยชนสขแกประชาชน รชฎา ณ นาน (2550 : 10) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง พฤตกรรมทบคคลแสดงออก โดยเกยวของกบความร ทกษะ ความสามารถ และคณลกษณะอน ๆ ในการท างานใหประสบความส าเรจและบรรลตามวตถประสงคขององคกรใหมผลงานไดตามเกณฑหรอโดดเดนกวามาตรฐานทก าหนด และเปนการจ าแนกความแตกตางระหวางบคคลทมผลการปฏบตงานทมประสทธภาพสงออกจากบคคลอนอยางสมเหตสมผล อานนท ศกดวรวชญ (2547 : 60 – 61) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง คณลกษณะของบคคล อนไดแก ความร ทกษะ ความสามารถ และคณสมบตอน ไดแก คานยม จรยธรรมบคลกภาพ คณลกษณะทางกายและอน ๆ ซงจ าเปนและสอดคลองกบความเหมาะสมกบองคกรโดยเฉพาะอยางยงตองสามารถจ าแนกไดระหวางผทประสบความส าเรจในการท างาน ออกจากผไมประสบความส าเรจในการท างานไดอยางเปนเหตและเปนผล ซงเรยกรวม ๆ วา KSAOs (Knowledge Skill Affective Other Charcteristics)

14

บรรจง ครอบบวบาน (2549 : 13) กลาววา สมรรถนะ หมายถง กลมของความรความสามารถ ทกษะ ตลอดจนทศนคตทจ าเปนในการท างานไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผลคณลกษณะของบคคลทมผลตอพฤตกรรมและผลของการปฏบตงาน ซงคณลกษณะเหลานสวนหนงประกอบขนจากทกษะ ความร ความสามารถ ทศนคต บคลกภาพ คานยมของบคคล หรอพฤตกรรมของผทมผลการปฏบตงานยอดเยยมในงานหนง ๆ ลอยด และคก (Lloyd and Cook. 1993 : 14) กลาวถง สมรรถนะ หมายถง ความสามารถ ทจะปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตามความคาดหวง เดวส และเอลลสน (Davies and Ellison. 1997 : 39-40) กลาววา สมรรถนะ หมายถง คณลกษณะทท าใหคนปฏบตงานไดดขน หรอเกดผลผลตทดขน สมรรถนะในมมมองนเปนปจจยชน าทจะท าใหเกดผลส าเรจในการท างานเปนปจจยน าเขาทจะท าเกดผลส าเรจของงาน องศนนท อนทรก าแหง และทศนา ทองภกด (2549 : 39) กลาววา สมรรถนะ (Competency) หมายถง ความร ความสามารถ ทกษะ ทศนคต พฤตกรรม และคณลกษณะตาง ๆ ทบคคลตองม เพอจะไดน ามาใชในการปฏบตงานตามบทบาทหนาท ความรบผดชอบในต าแหนงงาน และตามทองคกรหนวยงานตองการใหถอผลส าเรจบรรลเปาหมายของงานและหนวยงาน ไดเปนอยางด จากการศกษา ความหมายของสมรรถนะ สรปไดวา สมรรถนะเปนความร ความสามารถเฉพาะสวนบคคล ซงจะแสดงออกมาหรอไมขนอยกบโอกาสในการปฏบตงาน หรอการคนหาตวตนเพอใหพบกบสมรรถนะทซอนเอาไวออกมาใช ซงสามารถน าพาองคกรไปสเปาหมาย ประเภทของสมรรถนะ

จรประภา อครบวร (2549 : 68) กลาวถง สมรรถนะในต าแหนงหนง ๆ จะประกอบไปดวย 3 ประเภท ไดแก 1. สมรรถนะหลก (Core Competency) คอ พฤตกรรมทดททกคนในองคการตองม เพอแสดงถงวฒนธรรมและหลกนยมขององคการ 2. สมรรถนะบรหาร (Professional Competency) คอ คณสมบตความสามารถดานการบรหารทบคลากรในองคการทกคนจ าเปนตองมในการท างาน เพอใหงานส าเรจ และสอดคลองกบแผนกลยทธ วสยทศน ขององคการ

3. สมรรถนะเชงเทคนค (Technical Competency) คอ ทกษะดานวชาชพทจ าเปนในการน าไปปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจ โดยจะแตกตางกนตามลกษณะงาน โดยสามารถจ าแนกได 2 สวนยอย ไดแก สมรรถนะเชงเทคนคหลก (Core Technical Competency) และสมรรถนะเชงเทคนคเฉพาะ (Specific technical competency) ณรงควทย แสนทอง (2547 : 10-11) กลาวถง ประเภทของสมรรถนะตามแหลงทมาม 3 ประเภท คอ

15

1. สมรรถนะหลก (Core Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคนทอาจสะทอน ใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอและอปนสยของคนในองคการโดยรวม ทจะชวยสนบสนนใหองคการบรรลเปาหมายตามวสยทศนได 2. สมรรถนะประจ ากลมงาน (Job Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคน ทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอและอปนสย ทจะชวยสงเสรมใหคน ๆ นนสามารถสรางผลงานในการปฏบตงานต าแหนงนน ๆ ไดสงกวามาตรฐาน 3. สมรรถนะสวนบคคล (Personal Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคน ทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอ และอปนสย ทท าใหบคคลคนนน มความสามารถในการท า สงหนงสงใดไดโดดเดนกวาคนอนทวไป เทอน ทองแกว (2545 : 35 - 43) กลาววา ประเภทของสมรรถนะม 5 ประเภท คอ 1. สมรรถนะสวนบคคล (Personal Competencies) หมายถง สมรรถนะทแตละคนม เปนความสามารถเฉพาะตว คนอนไมสามารถลอกเลยนแบบได 2. สมรรถนะเฉพาะงาน (Job Competencies) หมายถง สมรรถนะของบคคลกบการท างานในต าแหนงหรอบทบาทเฉพาะตว

3. สมรรถนะองคการ (Organization Competencies) หมายถง ความสามารถพเศษเฉพาะองคการนนเทานน

4. สมรรถนะหลก (Core Competencies) หมายถง ความสามารถส าคญทบคคลตองมหรอตองท าเพอใหบรรลผลตามเปาหมายทตงไว

5. สมรรถนะในงาน (Functional Competencies) หมายถง ความสามารถของบคคลทมตามหนาททรบผดชอบต าแหนงหนาทอาจเหมอน แตความสามารถตามหนาทตางกน

ณรงควทย แสนทอง (2547 : 10-11) ไดท าการสมรรถนะออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1. สมรรถนะหลก (Core Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคนทสะทอนใหเหน

ถง ความร ทกษะ ทศนคต ความเชอ และอปนสยของคนในองคการโดยรวมทจะชวยสนบสนนใหองคการบรรลเปาหมายตามวสยทศนได

2. สมรรถนะตามสายงาน (Job Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคนทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอ และอปนสยทจะชวยสงเสรมใหคนนน ๆ สามารถสรางผลงานในการปฏบตงานต าแหนงนนๆ ไดสงกวามาตรฐาน

3. สมรรถนะสวนบคคล (Personal Competency) หมายถง บคลกลกษณะของคน ทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอ และอปนสยทท าใหบคคลนนมความสามารถ

16

ในการท าสงใดสงหนงไดโดดเดนกวาคนทวไป เชน สามารถอาศยอยกบแมงปองหรออสรพษได เปนตน ซงเรามกจะเรยกสมรรถนะสวนบคคลวาความสามารถพเศษสวนบคคล

จรประภา อครบวร (2549 : 68) กลาวถง สมรรถนะในต าแหนงหนงๆ จะประกอบไปดวย 3 ประเภท ไดแก

1. สมรรถนะหลก (Core Competency) คอ พฤตกรรมทดททกคนในองคการตองม เพอแสดงถงวฒนธรรมและหลกนยมขององคการ

2. สมรรถนะบรหาร (Professional Competency) คอ คณสมบตความสามารถดานการบรหารทบคลากรในองคการทกคนจ าเปนตองมในการท างาน เพอใหงานส าเรจ และสอดคลองกบแผนกลยทธ วสยทศน ขององคการ

3. สมรรถนะเชงเทคนค (Technical Competency) คอ ทกษะดานวชาชพทจ าเปนในการน าไปปฏบตงานใหบรรลผลส าเรจ โดยจะแตกตางกนตามลกษณะงาน โดยสามารถจ าแนกได 2 สวนยอย ไดแก สมรรถนะเชงเทคนคหลก (Core Technical Competency) และสมรรถนะเชงเทคนคเฉพาะ (Specific Technical Competency) จากการศกษา ประเภทของสมรรถนะ สรปไดวา สมรรถนะสามารถแบงไดหลายประเภทตามลกษณะงานหรอความสามารถซงขนอยกบการปฏบตงานทจะตองใชความสามารถเฉพาะ โดยแบงเปน 3 หลก คอ สมรรถนะหลก สมรรถนะบรหาร และสมรรถนะเชงเทคนค ซงจะท าใหองคกรสามารถก าหนดประเภทเพอจดคนใหตรงกบลกษณะนนๆ การก าหนดสมรรถนะ อเนก เทยนบชา (2552 : 34 - 37) กลาวถง สรปผลการวจยถงแนวทางในการก าหนดระดบของสมรรถนะหรอ Proficiency Scales และ Behavioral Indicators ในการพฒนามาตรฐานอาชพและระบบคณวฒวชาชพส าหรบประเทศไทยวามดวยกนหลายวธ แนวทางในการก าหนดระดบสมรรถนะ (Competency) ทนยมใชกนมอย 3 วธ โดยทวไปมกน าหลกการแบงสเกล (Scale) ออกเปน 5 ระดบ หรอทนยมเรยกวา 5-Point Scale มาเปนแนวทางในการก าหนดระดบของสมรรถนะแตละแบบ ไดแก 1. ก าหนดตามบทบาทสายการบงคบบญชา ไดแก 1.1 ระดบพนกงาน (Support Staff) เปนระดบทองคกรคาดหวงใหพนกงานกลมนเกดทกษะและความช านาญในงานทรบผดชอบ 1.2 ระดบหวหนางาน (Supervisor) เปนระดบทองคกรคาดหวงใหพนกงานในระดบนสามารถสอนงานได เปนระดบทมความร ทกษะและความช านาญในงานเปนอยางด จนสามารถสอนงานพนกงานอน (โดยเฉพาะพนกงานระดบสนบสนน) ได

17

1.3 ระดบผ เชยวชาญ (Professional) เนองจากเปนผ ท มความร ทกษะ และความเชยวชาญในงานดเลศ แตอาจจะขาดทกษะในดานการบรหาร ดงนน สมรรถนะของพนกงานในกลมนจะมงเนนทความสามารถในการน าความร ทกษะ และความเชยวชาญของตนมาสราง หรอปรบปรงวธการท างานในหนวยงานของตน 1.4 ระดบผบรหาร (Manager) เปนกลมผบรหารระดบสงทองคกรคาดหวงใหมความสามารถในการวางแผนและจดระบบงาน 1.5 ระดบผบรหารระดบสงสด (Top Executive) เปนกลมผบรหารสงสดทก าหนด ทศทางและกลยทธขององคกร 2. ก าหนดตามความเชยวชาญ (Expert Model) ใชความเชยวชาญเฉพาะดานในการจดระดบพฤตกรรม โดยทวไปมกม 5 ระดบ จากระดบต าสดถงระดบสง ซงบางต าราอาจแบงถง 6 ระดบ โดยระดบสงสด คอ ปรมาจารยหรอผรจรง ซงเปนระดบทสงกวาขนเชยวชาญ 3. ก าหนดตามเกณฑคณภาพ/มาตรฐานคณภาพสากล (Global Scale) โดยการแบงระดบสมรรถนะจะคลาย ๆ กบก าหนดตามความเชยวชาญขางตน โดยเรมตนจากระดบต าสดไปถงสงสด ดงน คอ 3.1 ยงท าไมไดตามมาตรฐาน (Not Meet Standard) 3.2 ท าไดตามมาตรฐานทก าหนดบางสวน (Partially Meet Standard) 3.3 ท าไดตามมาตรฐานทก าหนด (Meet Standard) 3.4 ท าไดสงกวามาตรฐานทก าหนด (Exceeds Standard) 3.5 ท าไดสงกวามาตรฐานทก าหนดมาก (Substantially Exceeds Stansard) การก าหนดและพฒนาระบบสมรรถนะขององคกร ท าไดหลายวธ เชน วาจางทปรกษา ใหมาชวยด าเนนการจดท าระบบสมรรถนะ หรอแตงตงคณะท างานภายในขนมาศกษาและ รวมกนพฒนากได ซงแตละวธกมขอจ ากดแตกตางกน ในทนจะขอน าเสนอขนตอนการก าหนด และพฒนาระบบสมรรถนะทเปนรปธรรม และคดวามประสทธผล จงขอเสนอขนตอนการ พฒนาระบบสมรรถนะ ดงน ขนตอนท 1 : การเปดตวโครงการพฒนาระบบสมรรถนะ (Competency Kick-off) เรมดวยขนตอนการเปดตวโครงการพฒนาระบบสมรรถนะ ซงเปนขนตอนแรกทมความส าคญมาก โดยองคกรควรเชญทมงานทปรกษาหรอวทยากรทมความรความเชยวชาญเกยวกบระบบ สมรรถนะ มาเปนวทยากรเพอใหความรเกยวกบแนวคดของระบบสมรรถนะและแผนการด าเนนงาน ของโครงการ แกผบรหารระดบตน – สง วตถประสงคของขนตอนนกเพอใหผบรหารทกระดบ ทกคนม ความรความเขาใจเกยวกบระบบสมรรถนะความส าคญ และประโยชน รวมทง

18

แผนการด าเนนงานของโครงการ และคาดหวงวาผบรหารทกทานจะไปถายทอดความรตอใหกบผใตบงคบบญชารบทราบ สามารถตอบค าถามหรอขอสงสยในเบองตนได รวมทงสามารถใหความเหน/ขอเสนอแนะในการ พฒนาระบบสมรรถนะไดอยางถกตองและตรงกบวตถประสงค กลมเปาหมายควรเปนผบรหารตงแต ระดบหวหนากลมงาน หวหนาฝาย รองผอ านวยการ/รองคณบด จนถงผบรหารระดบสง และ คณะท างานพฒนาระบบสมรรถนะ เปนตน ขนตอนท 2 : ศกษารวบรวมขอมลปจจบนขององคกร (Organization Investigation and Diagnosis) ทมทปรกษาและคณะท างานฯ ศกษารวบรวมขอมลปจจบนขององคกรเกยวกบนโยบาย วสยทศน พนธกจ ยทธศาสตรการบรหารงาน วฒนธรรมองคกร ระบบการบรหารทรพยากรบคคล สมรรถนะทผบรหารคาดหวงจากบคลากร และขอมลทวๆ ไป โดยท าการรวบรวมขอมล จากเอกสาร คมอ Website สมภาษณผบรหารระดบสง การใชแบบสอบถามกบบคลากรระดบตาง ๆ ขององคกร รวมทงศกษาระบบสมรรถนะจากสถาบนองคกรคแขง หรอองคกรทมโครงสรางภารกจการ ด าเนนงานคลายคลง/ใกลเคยงกบองคกรของเรา เพอน ามาวเคราะหและเปนแนวทางในการให ค าปรกษาและก าหนดสมรรถนะของบคลากรใหถกตอง เหมาะสม และทาทายมากขน เมอ เปรยบเทยบกบองคกรตางๆ ขนตอนท 3: การประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาระบบสมรรถนะ (Competency Workshop) ในขนตอนนควรมการจดประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาระบบสมรรถนะขององคกร เชญผบรหารระดบสงตงแตหวหนา/ผอ านวยการ/คณบด ขนไปมารวมก าหนดสมรรถนะองคกร (Organizational Competency) และคนหาสมรรถนะหลก (Core Competency) ทงนเพราะ ผบรหารระดบสงจะทราบวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร ทศทางนโยบาย และเปาหมายในการ ด าเนนงานขององคกร รวมทงปญหาอปสรรคตาง ๆ อยางด จงก าหนดสมรรถนะขององคกรได ชดเจนและตรงประเดนมากกวาบคลากรกลมอน ๆ เมอก าหนดสมรรถนะองคกรและสมรรถนะหลก เสรจเรยบรอยแลว ขนตอนตอไปกควรก าหนดสมรรถนะตามสายวชาชพ (Functional Competency) ทงสมรรถนะรวม และสมรรถนะเฉพาะทางของแตละสายวชาชพ (Common & Specific Functional Competency) โดยกลมเปาหมายควรเปนบคคล (Key Persons) ทเปนตวแทนจาก สายวชาชพตางๆ ขนตอนท 4 การใหค าปรกษาเพอพฒนาระบบสมรรถนะ (Competency Development& Coaching) ภายหลงจากจบการประชมเชงปฏบตการแลว คณะทปรกษา/วทยากรควรมอบหมายให คณะท างานแตละสายวชาชพกลบไปปรบปรง และพฒนาสมรรถนะตามสายวชาชพของตน ประมาณ 1-2 สปดาหเพอเตรยมกลบมารวมพฒนากบทมทปรกษา/วทยากร หลงจากนน คณะทปรกษา/วทยากรควรใหค าปรกษาและชแนะ (Competency Consulting & Coaching) การพฒนา สมรรถนะในแตละวชาชพใหถกตองและมความสมบรณมากขนพรอมกบการเทยบสมรรถนะตาม สายวชาชพกบต าแหนงงาน (Functional Competency Mapping with Job Position)

19

ขนตอนท 5: การรวบรวมและจดท าพจนานกรมสมรรถนะ (Competency Profile & Dictionary) คณะทปรกษาและคณะท างานพฒนาระบบสมรรถนะขององคกร รวมกนทบทวนสมรรถนะ หลกขององคกร การจดท าพจนานกรมสมรรถนะแตละตว (ค าอธบายรายละเอยดพฤตกรรมเพมเตม วธการประเมนผลและแนวทางการพฒนา) และจดท าการเทยบสมรรถนะหลกกบต าแหนงงาน (Core Competency Mapping with Job Position) โดยพจารณาวาแตละต าแหนงควรจะมระดบ ความสามารถมาตรฐานอยในระดบใด คณะทปรกษาฯ รวบรวมสมรรถนะทงหมด และจดท าคมอ พจนานกรมสมรรถนะขององคกร (Competency Dictionary) เพอจดเปนหมวดหมสมรรถนะและใช เปนมาตรฐานกลางเผยแพรใหบคลากรทกหนวยงานรบทราบ ตลอดจนขออนมตใชระบบสมรรถนะ ขององคกรจากผบรหารระดบสง ขนตอนท 6 : การสอสารและการประเมนสมรรถนะขาราชการ (Communication & Competency Assessment) ขนตอนนเปนอกขนตอนหนงทมความส าคญไมนอยกวาขนตอนทกลาวมาแลวกลาวคอ เมอพฒนาระบบสมรรถนะเสรจแลวจะตองท าการสอสารหรอถายทอดระบบสมรรถนะใหกบ บคลากรทกคนรบทราบรายละเอยดของระบบสมรรถนะ ตงแตแนวคดหลกการ ประโยชนของ สมรรถนะ ขนตอนการพฒนา พจนานกรมสมรรถนะ วธการประเมนสมรรถนะ และนโยบายการน า ระบบสมรรถนะไปใชในการบรหารทรพยากรบคคล ทงน เพอใหบคลากรทกคนมความร ความเขาใจ เหนประโยชน และใหความรวมมอในการน าไปใชในการวดประเมน และพฒนาสมรรถนะ ของตนเอง เมอสอสารใหบคลากรทกคนมความร ความเขาใจแลวกท าการประเมนสมรรถนะ บคลากรเปนรายบคคล และจดท าแผนการพฒนาบคลากร ตามแนวทางทก าหนดไวในพจนานกรม สมรรถนะ จากการศกษา การก าหนดสมรรถนะ สรปไดวา การก าหนดสมรรถนะของบคคล องคกรสามารถ ก าหนดตามบทบาทสายการบงคบบญชา ก าหนดตามความเชยวชาญ ก าหนดตามเกณฑคณภาพ/มาตรฐานคณภาพสากล ซงจะเปนขอก าหนดเพอเปนเงอนไขในการเลอกกลม และก าหนดคณลกษณะของบคคลไดตรง ประโยชนของสมรรถนะ ณรงควทย แสนทอง (2547 : 78) กลาวถง ประโยชนของสมรรถนะ ไวดงตอไปน 1. ชวยสนบสนนวสยทศน ภารกจและกลยทธขององคกร สมรรถนะทเปนหลกหรอทเรยกกนวาสมรรถนะหลกนนจะชวยในการสรางกรอบแนวคด พฤตกรรม ความเชอ ทศนคตของคนในองคกรใหเปนไปในทศทางเดยวกนกบวสยทศน ภารกจ และกลยทธขององคกร และสมรรถนะทเปนหลกเปรยบเสมอนตวเรงปฏกรยาใหเปาหมายตางๆ บรรลเปาหมายไดด และเรวยงขน

20

2. การสรางวฒนธรรมองคกร (Corporate Culture) ถาองคกรใดไมไดออกแบบวฒนธรรมโดยรวมขององคกรไว อยไปนาน ๆ พนกงาน หรอบคลากรจะสรางวฒนธรรมองคกรขนมาเองโดยธรรมชาตซงวฒนธรรมองคกรทเกดขนเองตามธรรมชาตน อาจจะมบางอยางสนบสนนหรอเออตอการด าเนนธรกจขององคกร แตวฒนธรรมบางอยางอาจจะเปนปญหาอปสรรคตอการเตบโตขององคกร ดงนนสมรรถนะจงมประโยชนตอการก าหนดวฒนธรรมองคกร กลาวคอชวยสรางกรอบการแสดงออกทางพฤตกรรมของคนในองคกรโดยรวมใหเปนไปในทศทางเดยวกน ชวยสนบสนนการด าเนนงานขององคกรใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพมากขน ชวยใหเหนแนวทางในการพฒนาบคลากรในภาพรวมขององคกรได และยงชวยปองกนไมใหเกดวฒนธรรมองคกรตามธรรมชาตทไมพงประสงคได 3. เปนเครองมอในการบรหารงานดานทรพยากรมนษย 3.1 การคดเลอกบคลากร (Recruitment) สมรรถนะมประโยชนในการคดเลอกบคลากร ไดแก ชวยใหการคดเลอกคนเขาท างานถกตองมากขน เพราะคนบางคนเกง มความรความสามารถสงประสบการณด แตอาจจะไมเหมาะสมกบลกษณะการท างานในต าแหนงนน ๆ หรอไมเหมาะสมกบลกษณะของวฒนธรรมองคกรกได น าไปใชในการออกแบบค าถาม หรอแบบทดสอบ ลดการสญเสยเวลา และคาใชจายในการทดลองงาน ชวยลดการสญเสยเวลา และทรพยากรในการพฒนาฝกอบรมพนกงานใหมทมความสามารถไมสอดคลองกบความตองการของต าแหนงงาน และชวยปองกนความผดพลาดในการคดเลอก เพราะหลายครงทผท าหนาทคดเลอกมประสบการณนอยตามผสมครไมทน หรออกนยหนงกคอ ถกผสมครหลอกนนเอง 3.2 การพฒนาและฝกอบรม (Training and Development) สมรรถนะมประโยชน ในการพฒนาและฝกอบรม ไดแก น ามาใชในการจดท าเสนทางความกาวหนาในการพฒนาและฝกอบรม (Training Road Map) ชวยใหทราบวาผด ารงต าแหนงนนๆ จะตองมความสามารถเรองอะไรบาง และชองวาง (Training Gap) ระหวางความสามารถทต าแหนงตองการกบความสามารถ ทเขามจรงหางกนมากนอยเพยงใด เพอน าไปใชในการจดท าแผนพฒนาความสามารถสวนบคคล (Individual Development Plan) ตอไป 3.3 การวางแผนการพฒนาผด ารงต าแหนงใหสอดคลองกบเสนทางความกาวหนา ในอาชพ ดวยการน าเอาสมรรถนะของต าแหนงงานทสงขนไปมาพฒนาบคลากรในขณะท เขายงด ารงต าแหนงงานทต ากวา 3.4 การเลอนระดบปรบต าแหนง (Promotion) สมรรถนะมประโยชนในการเลอนระดบและปรบต าแหนง คอ ใชในการพจารณาความเหมาะสมในการด ารงต าแหนง หรอระดบทสงขนไป โดยพจารณาทงเรองของความสามารถในงาน (Technical Competencies) และ

21

ความสามารถทวไป(General Competencies) เชน ดานการบรหารจดการ ดานการท างานรวมกบผอน ดานระบบการคด และยงชวยปองกนความผดพลาดในการเลอนระดบ ปรบต าแหนงเหมอนอดตทผานมาดงค ากลาวทวา “ไดหวหนาแย ๆ มาหนงคน และสญเสยผปฏบตงานเกง ๆ ไปอกหนงคน” ซงหมายถง การทองคกรพจารณาเลอนต าแหนงคนจากคณสมบตทวาคน ๆ นนท างานเกง ในต าแหนงเดมอยมานาน ผลงานดตลอด ซอสตยสจรตแลวตอบแทนเขาโดยการเลอนต าแหนงงาน ใหสงขน ทง ๆ ทผทไดรบการเลอนต าแหนงนนเขาไมมความสามารถในการปกครองคนเลย 3.5 การโยกยายต าแหนงหนาท (Rotation) สมรรถนะมประโยชนในการโยกยายต าแหนงหนาท โดยชวยใหทราบวาต าแหนงทจะยายไปนน จ าเปนตองมสมรรถนะอะไรบาง แลวผ ทจะยายไปมหรอไมมสมรรถนะอะไรบาง และยงชวยลดความเสยงในการปฏบตงาน เพราะถายายคนทมสมรรถนะไมเหมาะสมไป อาจจะท าใหเสยทงงานและก าลงใจของผปฏบตงาน 4. การประเมนผลการปฏบตงาน (Performance Appraisal) สมรรถนะมประโยชน ในการประเมนผลการปฏบตงาน ดงน 4.1 ชวยใหทราบวาสมรรถนะเรองใดทจะชวยใหผปฏบตงานสามารถปฏบตงาน ไดสงกวาผลงานมาตรฐานทวไป 4.2 ชวยในการก าหนดแผนพฒนาความสามารถสวนบคคล 5. การบรหารผลตอบแทน (Compensation) สมรรถนะมประโยชนในการบรหารผลตอบแทน ดงน 5.1 ชวยในการก าหนดอตราวาจางพนกงานใหมวาควรจะไดรบผลตอบแทน ทเหมาะสมกบระดบความสามารถไมใชก าหนดอตราจางเรมตนดวยวฒการศกษาเหมอนอดตทผานมา 5.2 ชวยในการจายผลตอบแทนตามระดบความสามารถทเพมขน ไมใชจายผลตอบแทนตามอายงาน หรอจ านวนปทผานมาทเพมขนเหมอนสมยกอนผปฏบตงาน ในการพฒนาตนเองใหมความรความสามารถเหมาะสมกบความตองการขององคกรองคกร/หนวยงาน สงผลใหบคลากรแตละคนมความรความสามารถในแบบทองคกรตองการดานการบรหารงานบคคล ชวยใหการบรหารงานบคคลสอดคลองตอเปาประสงคขององคกร ไดแก การคดเลอกคน ใหตรงกบภารกจ การประเมนผล ความกาวหนาในอาชพ และการคดเลอกแนวทางการพฒนาบคลากร การน าระบบสมรรถนะไปใชในการบรหารทรพยากรบคคลในองคกรมประโยชนตอบคลากร ผบรหาร หนวยงาน ผบรหารระดบสง และฝายบรหารทรพยากรบคคล ดงน

22

บคลากร (Operators) 1. ชวยใหบคลากรทราบถงระดบสมรรถนะของตนเอง (ความร ทกษะ และคณลกษณะ) วาอยในระดบใด มจดแขงจดออนในเรองใดบาง และจะตองพฒนาสมรรถนะในเรองใดบาง 2. ชวยใหบคลากรทราบกรอบพฤตกรรมมาตรฐาน หรอพฤตกรรมทองคกรคาดหวงใหตน แสดงพฤตกรรมในต าแหนงนนอยางไรบาง และสามารถใชเปนเกณฑในการวดผลความร ทกษะ และพฤตกรรมในการปฏบตงานไดอยางชดเจน และเปนระบบมาตรฐานเดยวกนทงองคกร 3. ชวยใหพนกงานทราบถงเสนทางความเจรญเตบโตกาวหนาในสายวชาชพ (Career Development) ของตนเอง และแนวทางการพฒนาศกยภาพของตนเองใหบรรลเปาหมายไดอยาง ชดเจน ผบรหารระดบหนวยงาน (Director, Dean) 1. ชวยใหผบรหารระดบหนวยงานทราบถงสมรรถนะ (ความร ทกษะ และคณลกษณะ) ท บคลากรในหนวยงานของตนเองจ าเปนตองมเพอใหการปฏบตงานในต าแหนงนนประสบความส าเรจ และบรรลเปาหมาย 2. เปนขอมลพนฐานในการวางแผนการพฒนาบคลากรในหนวยงานของตนเปนรายบคคล 3. ใชเปนเครองมอในการพจารณาสรรหาและคดเลอกบคลากรของหนวยงานใหตรงกบ คณสมบตของต าแหนงงานนน ๆ ผบรหารระดบสง (Top Executive) 1. สามารถเชอมโยงหรอแปลงวสยทศน พนธกจ วฒนธรรมองคกร หรอยทธศาสตรของ องคกรมาสกระบวนการบรหารทรพยากรบคคลไดอยางชดเจน 2. ใชสมรรถนะเปนตวผลกดน (Driver) ใหวสยทศน พนธกจ วฒนธรรมองคกรหรอ ยทธศาสตรขององคกรบรรลเปาหมายในการด าเนนงาน 3. ชวยใหองคกรสามารถประเมนจดแขงและจดออนในศกยภาพของบคลากรในองคกร และ สามารถน าไปใชในการก าหนดแผนยทธศาสตรการพฒนาก าลงคน ทงในระยะสนและระยะยาว 4. สามารถน าไปใชวดผลการด าเนนงานขององคกรไดอยางเปนระบบและชดเจน ฝายบรหารทรพยากรบคคล (Human Resource Management Division) 1. เหนภาพรวมของสมรรถนะองคกร สมรรถนะหลก และสมรรถนะตามกลมงาน/ สาย วชาชพของบคลากรทกต าแหนงงาน 2. สามารถวเคราะหความจ าเปนในการพฒนาและฝกอบรมบคลากรในองคกรไดตรงตามความตองการของบคลากรและหนวย

23

3. น าไปใชเปนพนฐานในการบรหารทรพยากรบคคลในองคกร อาทเชน การสรรหา และ คดเลอกการพฒนาบคลากร การประเมนผลการปฏบตงานการวางแผนสบทอดต าแหนง การพฒนาความกาวหนาในสายอาชพ การดแลรกษาบคลากร และการจายผลตอบแทน เปนตน จากการศกษา ความหมายประโยชนของสมรรถนะ สรปไดวา ประโยชนของสมรรถนะท าใหองคกรสามารถ คดเลอก สรรหาคนเขามารวมงาน สามารถตงก าหนด กฎเกณฑมาตรฐาน เพอคดเลอก และฝกอบรม พฒนาใหเพมพนความรความสามารถ รวมถงถายทอดใหพนกงานดวยกนเองอกดวย ซงจะท าใหองคกรไดประโยชนจากการใชพนกงานใหถกกบความร ความสามารถ ท าใหการปฏบตงาน และการพฒนางานขององคกรเปนไปไดอยางรวดเรว แนวคดเกยวกบสมรรถนะหลก สกญญา รศมธรรมโชต. (2549 : 11 - 12) จดเรมตนของแนวคดเกยวกบสมรรถนะ เกดขนในป ค.ศ. 1970 โดย บรษท McBar ไดรบการวาจางจาก The US State Department ใหคดเลอกเจาหนาททท าหนาทเปนตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกาในประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยมหนาทเผยแพรวฒนธรรม และเรองราวของประเทศสหรฐอเมรกาใหแตละประเทศรบร ซงในขณะนนเจาหนาทสวนใหญเปนคนผวขาวเกอบทงหมดโดยกอนหนานน The US State Department ไดคดเลอกเจาหนาทดวยการใชแบบทดสอบ ทเรยกวา Foreign Service Officer Exam ซงเปนแบบทดสอบทมงทดสอบดานทกษะทเจาหนาทระดบสงของหนวยงานนคดวาจ าเปนส าหรบ การปฏบตงานในต าแหนงดงกลาว แตกพบวาแบบทดสอบชดนมจดออนคอ 1) สวนใหญจะเปนการวดผลเรองวฒนธรรมของชนชนกลาง และสง ใชเกณฑทสงในการตดสน ท าใหชนกลมนอย ในประเทศหรอคนผวด าไมมโอกาสทจะสอบผาน จงสะทอนใหเหนวาการคดเลอกพนกงาน มลกษณะของ “การเลอกปฏบต” และ 2) คะแนนสอบไมสมพนธกบผลการปฏบตงานกลาวคอ ผทท าคะแนนสอบไดดกลบไมไดมผลการปฏบตงานทดตามทองคกรคาดหวงเสมอไป

ความหมายสมรรถนะหลก อไร รตนเมธาธร (2553 : 12) สมรรถนะหลก (Core Competencies) หมายถง ความสามารถส าคญทบคคลตองมหรอตองท าเพอใหบรรลผลตามเปาหมายทตงไว เชน พนกงานเลขนการส านกงานตองมสมรรถนะหลก คอ การใชคอมพวเตอรได ตดตอประสานงานไดด เปนตน หรอผจดการบรษท ตองมสมรรถนะหลก คอ การสอสาร การวางแผน และการบรหารจดการ และการท างานเปนทม เปนตน จรประภา อครบวร (2549 : 58) จ าแนกสมรรถนะหลกของคนท างานสามารถจ าแนก ไดเปน 2 แบบ คอ 1) สมรรถนะหลกตามแนวขององกฤษ (British Approach) ซงมวตถประสงค

24

เพอใหประกาศนยบตรรบรองวทยาฐานะของพนกงานหรอบคลากร โดยจะก าหนดมาตรฐาน ผลการปฏบตงานทสามารถยอมรบได ของงานและวชาชพนน สมรรถนะหลกจงเปนการก าหนดเฉพาะงานและเปนไปในลกษะการใหการยอมรบตามวชาชพ 2) สมรรถนะตามแนวคดของอเมรกน (American Approach) จะมวตถประสงคเพอการพฒนาบคลากร โดยก าหนดจากพฤตกรรมของผทมผลการปฏบตงานด ซงการพฒนาบคลากรนจะตองเปนไปตามแนวทางทองคการตองการ การจะเปนสมรรถนะหลกนจงไมสามารถลอกเลยนกนได เพราะแตละองคการยอมมความตองการบคลากรทมลกษณะแตกตางกน สเพนเซอร (Spencer. 1993 : 9) กลาววา สมรรถนะหลกวาเปนคณลกษณะทมความสมพนธเชงเหตและผลตอความมประสทธผลของเกณฑทใช และการปฏบตงานทดขนกวาเดม อานนท ศกดวรวชญ (2547 : 54) กลาวไววา สมรรถนะหลก คอ คณลกษณะของบคคล ซงไดแก ความร ทกษะ ความสามารถและคณสมบตตาง ๆ อนไดแก คานยม จรยธรรม บคลกภาพ คณลกษณะทางกายภาพ และอน ๆ ซงจ าเปน และสอดคลองกบความเหมาะสมกบองคการ โดยเฉพาะอยางยงสามารถจ าแนกไดวา ผทจะประสบความส าเรจในการท างานได ตองมคณะลกษณะเดนอะไรหรอลกษณะส าคญ ๆ อะไรบาง กลาวอกนยหนง คอ สาเหตทท างานแลว ไมประสบความส าเรจเพราขาดคณลกษณะบางประการ

องคประกอบสมรรถนะหลก อานนท ศกดวรวชญ (2547 : 54) กลาวถง สมรรถนะหลก ประกอบดวยองคประกอบตาง ๆ 5 สวน คอ 1. ความร (Knowledge) คอ ความรเฉพาะในเรองทตองรทเปนสาระส าคญส าหรบวชาชพ เชน ความรเกยวกบเครองจกร เครองกล 2. ความคดเหนเกยวกบตนเอง (Self – Concept) คอ เจตคต คานยม และความคดเหนเกยวกบภาพลกษณของตน หรอสงทบคคลเชอวาตนเองเปน เชน ความมนใจในตนเอง 3. ทกษะ (Skills) คอ สงทบคคลกระท าไดด และฝกปฏบต เปนประจ าจนเกดความช านาญ เชนทกษะของหมอฟนในการอดฟนโดยไมท าใหคนไขรสกเสยวเสนประสาท หรอเจบ 4. แรงจงใจหรอแรงขบภายใน (Motive) เปนแรงจงใจหรอแรงขบภายใน ซงท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมทมงไปสเปาหมาย หรอมงสความส าเรจ 5. บคลกลกษณะประจ าของบคคล (Traits) เปนสงทอธบายถงบคคลนน เชน คนทนาเชอถอและไววางใจไดหรอลกษณะเปนผน า

25

จากการศกษา แนวความคดเกยวกบสมรรถนะหลก สรปไดวา เปนเกณฑก าหนดคณลกษณะของบคคลทมพรอมความตามทองคกรตองการในแตละดานทพงมหรอปฏบตเพอ ใหเหนความชดเจน ของแตละบคคลในดานผลสมฤทธในการปฏบตงาน การมงมนในการใหบรการ ประสบการณ การมคณธรรมจรยธรรมตออาชพ รวมถงการท างานเปนทมภายในองคกร สมรรถนะหลกของส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2553 : 6) กลาวถง อธบายความหมายของสมรรถนะหลก 5 รายการ เพอใหผทปฏบตงาน และผทเกยวของไดศกษาท าความเขาใจ และใชประกอบการการก าหนดสมรรถนะหลกไดอยางถกตองและเปนมาตรฐานเดยวกน ดงน 1. การมงผลสมฤทธ หมายถง ความมงมนและตงใจทจะปฏบตหนาทราชการใหด ใหมประสทธผล หรอใหสงเกนกวามาตรฐานทมอยค าวา “มาตรฐาน” ดงกลาวนน อาจวดหรอเทยบจากผลการปฏบตงานของตนเองทผานมา หรออาจหมายถงมาตรฐานตามเกณฑวดผลสมฤทธทสวนราชการก าหนดขนกได นอกจากนการมงผลสมฤทธยงหมายรวมถงการรงสรรค การพฒนาผลงาน หรอการปฏบตงานทยากและทาทายอกดวย 2. บรการทด หมายถง ความมงมน ความตงใจ และความพยายามทจะใหบรการแก ผขอรบบรการจากงานในหนาทราชการของตนหรองานอนทเกยวของ ทตนเองสามารถทจะใหบรการ ไดบรการทดจงเปนการกระท าโดยไมเลอกกลมเปาหมาย ไมวาจะเปนประชาชนผมาตดตอขาราชการทงในสงกดเดยวกนหรอตางสงกด หรอหนวยงานทตดตอขอรบบรการ เปนการใหบรการในหลายรปแบบ ซงเกดจากจตส านกของผใหบรการและจตส านกของความเปนขาราชการทดการสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ คอ ความสนใจใฝรสงสมความรความสามารถของตนในการปฏบตหนาทราชการ ดวยการศกษา คนควา และพฒนาตนเองอยางตอเนอง จนสามารถประยกตใชความรเชงวชาการและเทคโนโลยตางๆ เขากบการปฏบตราชการใหเกดผลสมฤทธ 3. การสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ หมายถง ความสนใจใฝรในอนทจะสงสมความรความสามารถของตน ดวยการศกษา คนควา และพฒนาตนเองอยางตอเนอง จนสามารถประยกตใชความรทางวชาการและเทคโนโลยตาง ๆ เพอใชในการปฏบตหนาทราชการใหเกดประโยชนสงสดไดการยดมนในความถกตองชอบธรรม และจรยธรรม คอ การด ารงตน และประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมายคณธรรม จรรยาบรรณแหงวชาชพ และจรรยาบรรณขาราชการเพอรกษาศกดศรแหงความเปนขาราชการ 4. การยดมนในความถกตองชอบธรรม และจรยธรรม คอ การด ารงตนและการประพฤตปฏบตตนในวถแหงความดงาม ความถกตอง ทงในกรอบของกฎหมาย คณธรรม

26

จรยธรรม และจรรยาบรรณแหงวชาชพ เพอภาพลกษณ ศกดศร ชอเสยง และเกยรตยศของความเปนขาราชการทด 5. การท างานเปนทม หมายถง ความตงใจและความพรอม ทจะท างานรวมกบผอน หรอเปนสวนหนงของทม หนวยงาน หรอ สวนราชการ โดยผปฏบตมฐานะเปนสมาชก ไมจ าเปน ทจะตองอยในฐานะหรอต าแหนงหวหนาทมแตเพยงต าแหนงเดยว ความเปนสมาชกในทมดงกลาว หมายความ รวมถงความสามารถในการสรางและรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในทมดวยเกณฑระดบคะแนน ตวชวด ดานพฤตกรรมหรอสมรรถนะและแบบบนทกพฤตกรรม ในการปฏบตงาน ทสอดคลองกบสมรรถนะ จากการศกษา สมรรถนะหลกของส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สรปไดวาในการปฏบตงานของแตละบคคลจะมขอก าหนดในการประเมนอยางชดเจน 5 ดาน ประกอบดวยผลสมฤทธในการปฏบตงาน การมงมนในการใหบรการ ประสบการณ การมคณธรรมจรยธรรม ตออาชพ รวมถงการท างานเปนทม สภาพการจดการทรพยากรมนษยของส านกงานอธการบด ส านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ ไดพฒนามาจากวทยาลยครจนทบร เมอวนท 15 มถนายน 2515 เปนศนยกลางของการใหบรการและบรหารงานของสถาบน ซงม ความจ าเปนตองประสานงานกบบคลากรทกหนวยงานทงภายในและภายนอก และเพอใหสอดคลองกบการบรหารทเปดการเรยนการสอนถงระดบปรญญาตร เมอวนท 30 พฤศจกายน 2519 จงไดเปลยนเปนส านกงานอธการบด วทยาลยครจนทบร ตามพระราชบญญตวทยาลยคร พ.ศ. 2518 โดยแบง การบรหารงานออกเปน 10 ฝาย และในเดอนมนาคม 2528 วทยาลยครจนทบรไดรบพระราชทาน พระบรมราชานญาตใหอญเชญพระนามาภไธยของสมเดจพระนางเจาร าไพพรรณ พระบรมราชน ในรชกาลท 7 เปนนามของวทยาลยวา “วทยาลยร าไพพรรณ” จวบจนเมอพระราชบญญตสถาบนราชภฏ พ.ศ. 2538 ประกาศใชเมอวนท 28 มกราคม 2538 จงไดมการ แบงงานออกเปน 12 ฝาย คอ ฝายสาธารณปโภค ฝายอนามยและสขาภบาล ฝายการเจาหนาท ฝายพสด ฝายเลขานการ ฝายธรการ ฝายการเงน ฝายประชาสมพนธ ฝายอาคารสถานท ฝายรกษาความปลอดภยและการจราจร ฝายยานพาหนะ ฝายสวสดการ โดยไดมการบรหารงานมาตงแต วนท 28 มกราคม 2538 เปนตนมา และเมอพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 ประกาศใช ไดเปลยนสถานะเปนมหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ ตามราชกจจานเบกษา เลมท 122 ตอนท 20 ก ลงวนท 8 มนาคม 2548 และ แบงสวนราชการตามกฎกระทรวงศกษาธการ ปรชญา “ใหบรการอยางมคณภาพ ทวถง และเปนธรรม”

27

วสยทศน ส านกงานอธการบดเปนหนวยงานทใหบรการ สนบสนนปรชญาและพนธกจของมหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณใหเกดประสทธภาพ ประสทธผลสงสด พนธกจ 1. สนบสนน และด าเนนการ ใหการปฏบตงานของมหาวทยาลยดานการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม เปนไปอยางมประสทธภาพ 2. พฒนาบคลากรและพฒนางาน อนไดแก งานกองกลาง กองนโยบายและแผน กองบรการการศกษา กองพฒนานกศกษา ของส านกงานอธการบด อนเปนภาพรวมใหมคณภาพและประสทธภาพ ภาพประกอบ 3 โครงสรางของส านกงานอธการบด ทมา : ส านกงานอธการบด. 2554 : 3. มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ ไดออกขอบงคบฯ เพอใหการด าเนนการเรองการประเมนผลปฏบตราชการของบคลากรเปนไปดวยความเรยบรอย มหาวทยาลยจงมค าสงแตงตงกรรมการจดท าคมอการประเมนผลปฏบตราชการ (ขาราชการ/พนกงานมหาวทยาลย สายการสอน, ขาราชการ/พนกงานมหาวทยาลย สายสนบสนน และ ผบรหารทเปนบคลากรสายการสอน) เพอใช

อธการบด

รองอธการบดฝายบรหาร

หวหนากอง พฒนานกศกษา

หวหนา กองกลาง

หวหนากอง นโยบายและแผน

หวหนากอง บรการการศกษา

ผอ านวยการส านกงานอธการบด

28

ประเมน เกณฑและตวชวดทจะใชในการประเมนแตละดาน ขนตอนและกรอบเวลาในการเนนการ บทบาทหนาทของผทเกยวของ แบบฟอรมทใชในการประเมน ตลอดจนรายการเอกสารหลกฐาน ทผรบการประเมนจะตองเกบรวบรวมไว ซงมหาวทยาลยคาดหวงใหผประเมน ผรบการประเมน ผบรหารและเจาหนาททตองปฏบตหนาททเกยวของ ไดรบทราบแนวทางปฏบตทตรงกน อนจะสงผลใหการด าเนนการประเมนผลการปฏบตราชการ เปนไปไดอยางมประสทธภาพ

การประเมนผลการปฏบตราชการใหประเมนสององคประกอบ ไดแก ผลสมฤทธของงาน และพฤตกรรมการปฏบตราชการ

1. ผลสมฤทธของงาน ใหประเมนจากปรมาณผลงาน คณภาพผลงาน ความรวดเรวหรอตรงตามเวลาทก าหนด หรอความประหยด หรอความคมคาของการใชทรพยากร และใหสดสวนคะแนนในการประเมน รอยละเจดสบ 2. พฤตกรรมการปฏบตราชการ (สมรรถนะ) ใหประเมนจากสมรรถนะหลก สมรรถนะประจ าสายงาน และสมรรถนะทางการบรหาร ตามประกาศมหาวทยาลย เรองการก าหนดสมรรถนะของขาราชการของมหาวทยาลย และใหสดสวนคะแนนในการประเมน รอยละสามสบ งานวจยทเกยวของ งานวจยตางประเทศ ฮามลน (Hamlin. 1991 : 6) ไดศกษาวจยเกยวกบสมรรถนะของผบรหาร โรงเรยนมธยมศกษา พบวา คณลกษณะทเปนสมรรถนะของผบรหารโรงเรยนมธยม ประกอบดวย 1) การแสดงออกถงความสนใจและมสวนรวมกบทมงาน 2) มบคลกลกษณะทดในการจดองคการ 3) แสดงออกถงการรกษามาตรฐานของงานโดยตดตามอยางใกลชด ใหการชวยเหลอบคลากรเมอม ความจ าเปน 4) ใหแนวทาง ใหก าลงใจและสนบสนนผรวมงาน 5) ปรกษาหารอรวมกนกบ คณะท างานในการตดสนใจ ยอมรบความคดเหนในการบรหารแบบมสวนรวม 6) ตนตวตอความ เปลยนแปลงดานนวตกรรม และพฒนาปรบเปลยนพฤตกรรมของบคคลทตอตานสงใหม ๆ จนเกด ความสมดล 7) มประสทธภาพในการมอบหมายงาน วล และซลลแวน (Wool and Sullivan. 1996 : 48 - 57) ไดศกษาวจยถง สมรรถนะ ทจ าเปนของผบรหารงานบคคลในอนาคต ผลการวจยพบวา ในอนาคตผบรหารงานดาน บคคลขององคการพงมสมรรถนะทตองการอย 3 ประการส าคญทสด คอ 1) การมความรอบรใน ธรกจและงานองคการเปนอยางด 2) ความสามารถในการขบเคลอนกอใหเกดความเปลยนแปลง และ 3) ทกษะในการโนมนาว จงใจ

29

คฟฟ (Cuffe. 1997 : 4606-A) ไดท าการวจยเรอง ศกษาความสมพนธของการเปนผบรหารทมวสยทศน โดยศกษาความคดรวบยอดของ ผบรหารโรงเรยนทมวสยทศนและความเปนผน าทมอทธพลในทางบวกตอบรรยากาศในโรงเรยน โดยศกษาจากโรงเรยนมธยม 37 โรงเรยน ในรฐนวเจอรซและรฐนวยอรค ผลการวจยพบวา ผบรหาร โรงเรยนทมวสยทศนจะท าใหสภาพบรรยากาศในโรงเรยนสมบรณยงขน และกอใหความศรทธาในตวผบรหารมากยงขนและ ในโรงเรยนขนาดเลกมประสทธภาในเรองการแลกเปลยนวสยทศน งานวจยในประเทศ อรทย รมคร (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของสถานศกษาการศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาจนทบร เขต 1 พบวา ผบรหารสถานศกษามบทบาทในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ในภาพรวมอยในระดบมากเมอพจารณารายดาน เรยงล าดบคะแนนเฉลยจากมากไปนอย คอ ดานการมสวนรวม ดานการบรหารตนเองดานการตรวจสอบและถวงดล ดานการกระจายอ านาจ และดานการคนอ านาจ การจดการศกษาใหประชาชน ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบประสบการณ ในการท างาน พบวา ประสบการณตางกนมบทบาทในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ทงโดยรวมและทกดานตางกน ปยรตน ชณหศร (2547 : บทคดยอ) ศกษาเรอง การเพมพนสมรรถนะของพนกงานระดบปฏบตการโดยการฝกอบรม กรณศกษา 5 บรษทในเครอซมมทกรป ผลการวจยพบวา หลกสตร การฝกอบรม เนอหาหลกสตรทวไปมความเหมาะสมตอการสรางเสรม และพฒนาสมรรถนะใน 3 ดาน คอ ดานทกษะ ดานความร และดานความสามารถในการประยกตใชของพนกงานระดบปฏบตการไดมมากกวาหลกสตรเฉพาะ โดยเนอหาหลกสตรเฉพาะ มความสอดคลองกบวตถประสงคของการอบรมมความเหมาะสมมากกวา ส าหรบการน าความรทไดรบจากการฝกอบรมไปประยกตใชในการปฏบตงานของพนกงานระดบปฏบตการ พบวา หลงจากการฝกอบรมพนกงานสามารถพฒนาสมรรถนะดานทกษะไดดมากทสด รองลงมา คอ ดานความร และดานความสามารถในการประยกตใช ตามล าดบ พนกงานมความคดเหนวาหลกสตรทวไป และหลกสตรเฉพาะมผลตอการสรางเสรม และพฒนาสมรรถนะทางดานทกษะ ดานความร และดานความสามารถในการประยกตใชของพนกงานระดบปฏบตการแตกตางกนแตไมถงระดบมนยส าคญทางสถต หวหนางานมความคดเหนวาหลกสตรทวไป และหลกสตรเฉพาะทใชในการฝกอบรมแมจะสามารถพฒนาสมรรถนะของพนกงานในดานตาง ๆ ไดดมาก แตหลกสตรทงสองกมผลในการพฒนาสมรรถนะไดไมแตกตางกนถงระดบมนยส าคญทางสถต

30

รจ จารภาชนธ (2548 : บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การพฒนารปแบบการประเมนผลสมรรถนะของบคลากรเพอการพฒนา : กรณศกษาวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดขอนแกน สรปผลการวจยไดวา 1. รปแบบการประเมนสมรรถนะ ใชเนอหาการประเมนสมรรถนะหลก (Core Competency) ของส านกงานคณะกรรมการพลเรอน (ก.พ.) ใน 5 หวขอหลก คอ การมงสมฤทธ การบรการทด การสงการ ความเชยวชาญในอาชพ ความรวมแรงรวมใจ และคณธรรมจรยธรรม แบบประเมนทใชคอ แบบประเมนพฤตกรรมก าหนดระดบ (Behaviorally Anchored Rating Scale : BARS) โดยแบงกลมตวอยางออกเปน 7 กลม ต าแหนงงาน ตามใบก าหนดหนาทงานทมใชต าแหนงตามกรอบอตราก าลงของส านกงาน ก.พ. (ก.พ. 7) ไดแก กลมประธานหลกสตร กลมหวหนาฝาย กลมหวหนางาน ในฝาย กลมหวหนากลมงาน/กลมวชาในหลกสตร กลมอาจารยผปฏบตงานในฝาย กลมอาจารยในหลกสตร และกลมผปฏบตงานในฝายดวยใชวธการประเมนแบบ 180 องศา เพอประเมนสมรรถนะทมอยในปจจบน (Actual Competency) ซงแตละกลมจะมคะแนนเตม 30 คะแนนใน 5 หวขอ สมรรถนะ และน าหนกคะแนนของผประเมน ทแตกตางกน มการก าหนดระดบความคาดหวงของสมรรถนะโดยใชวธหามตรวมของคณะกรรมการบรหารมหาวทยาลยภายใตแนวทางการก าหนดระดบของสมรรถนะหลกของส านกงานคณะกรรมการพลเรอน (ก.พ.) เพอหาชองวางสมรรถนะ (Competency Gep) 2. แผนทเสนทางการพฒนาบคลากรโดยเสนอภาพรวมของแตละกลมงานพบวาประธานหลกสตรมหวขอหรอเสนทางการพฒนามากทสด คอ หวขอการบรการทด กลมหวหนากลมวชากลมงานในหลกสตร คอ หวขอคณธรรมจรยธรรม กลมอาจารยผสอนในหลกสตร คอ หวขอความรวมแรงรวมใจ กลมหวหนาฝายคอ หวขอบรการทด กลมหวหนางานในฝาย คอ หวขอการสงสมความเชยวชาญในอาชพ และกลมผปฏบตงานในฝาย คอ หวขอการบรการทด 3. ผลสรปความคดเหนและแนวโนมตอการใชรปแบบการประเมนสมรรถนะพบวา สวนใหญ มความคดเหนดวย รปแบบการประเมนสมรรถนะ โดยสวนใหญรอยละ 93.44 เหนดวยวาวทยาลยควรจะน ารปแบบการประเมนสมรรถนะนมาพฒนาเพมเตมกอนทจะน าไปใชในบางหวขอ กฤษณพงศ สายวรณ (2548 : บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการบรหารงานการเงน ในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอ านาจเจรญ ผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษาทมประสบการณในการปฏบตงานตางกนมความคดเหนตอการปฏบตงานการเงนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอ านาจเจรญ โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ระหวางผทมประสบการณในการปฏบตงานนอยกวา 5 ป กบผทมประสบการณในการปฏบตงาน 5-10 ป ผทมประสบการณในการปฏบตงานนอยกวา

31

5 ป กบผทมประสบการณในการปฏบตงานมากกวา 10 ป ขนไป และระหวางผทมประสบการณ ในการ ปฏบตงาน 5-10 ป กบผทมประสบการณในการปฏบตงาน 5 ป ประดษฐ แกวพรหม (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาสมรรถนะของผบรหารโรงเรยน ในอ าเภอหนองสองหอง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 3 ผลการศกษาพบวาสมรรถนะของผบรหารโรงเรยนในอ าเภอหนองสองหอง โดยภาพรวมอยในระดบมาก ไดแกสมรรถนะดานคณธรรมจรยธรรม ดานความสามารถในการปฏบตงาน และดานความรความเขาใจในการบรหาร ตามล าดบ ผบรหารโรงเรยนในอ าเภอหนองสองหองมความตองการในการพฒนาสมรรถนะในดานความร ความเขาใจ ในหลกการบรหารโดยม 3 อนดบแรก คอ หลกการท างานเปนทม คณธรรมจรยธรรม และทฤษฎการบรหาร ส าหรบความตองการในการพฒนาสมรรถนะดานวธการ รปแบบทจะท าใหเปนผบรหารมออาชพนน ผบรหารมความตองการวธการ และความตองการ ในการพฒนา 3 อนดบแรก คอ การอบรมสมมนา การท าวจย และความสามารถในการบรหาร จนทมา อมนตกล (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาสมรรถนะทเออตอการปฏรปการศกษาของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน จงหวดหนองคาย โดยท าการศกษาเปรยบเทยบสมรรถนะทเออ ตอการปฏรปการศกษาทเปนจรงและทคาดหวงตามความคดเหนของผ บรหารสถานศกษา ขนพนฐานชวงชนท 3 และ 4 จงหวดหนองคาย ผลการศกษาพบวา สมรรถนะทเออตอการปฏรปการศกษาทเปนจรงโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานจตพสย ดานคณลกษณะอน ดานความร และดานทกษะสวนสมรรถนะทเออตอการปฏรปการศกษาทคาดหวงโดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปน รายดานพบวาอยในระดบมากทสดทกดาน เรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานจตพสยดานคณลกษณะอนๆ ดานความร และดานทกษะ สมรรถนะทเออตอการปฏรปการศกษาทเปนจรงกบทคาดหวงของผบรหารสถานศกษา โดยรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 เมอพจารณาเปนรายดานพบวาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทกดาน สรยนต สะทาน (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาวจยเรอง ความสมพนธระหวาง พฤตกรรมการตดตอสอสารของผบรหารสถานศกษากบขวญและก าลงใจในการปฏบตงานของ ครผสอน ในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต 2 ผลการวจย พบวา 1) ผบรหาร สถานศกษามพฤตกรรมการตดตอสอสาร โดยภาพรวมอยในระดบมาก พฤตกรรมการสงสาร พฤตกรรมการใชสาร และพฤตกรรมการใชชองทางในการตดตอสอสารอยในระดบมาก สวนพฤตกรรมในการรบสารอยในระดบปานกลาง 2) ครผสอนมขวญและก าลงใจในการปฏบตงานโดย ภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก ดานทมคาเฉลยสงสด คอ ความรสกเปนสวนหนงของสถานศกษา รองลงมา คอ ความพงพอใจตองานทปฏบตในสถานศกษา และความรบผดชอบ

32

งานทปฏบตในสถานศกษา สวนดานทมคาเฉลยต าสด คอ ความมนคงในการปฏบตงาน ในสถานศกษา 3) พฤตกรรมการตดตอสอสารของผบรหารสถานศกษามความสมพนธทางบวก กบขวญและก าลงใจ ในการปฏบตงานของครผสอนในสถานศกษา อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 ไพบลย ไชยเสนา (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาวจยเรอง สมรรถนะการบรหารงานของ ผบรหารโรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร สงกดส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ผลการศกษา พบวา 1) สมรรถนะการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร โดยรวมมการ ปฏบตอยในระดบปานกลาง เมอแยกพจารณาเปนรายดานพบวา สมรรถนะ การบรหารงานของ ผบรหารโรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร ดานคณธรรมจรยธรรม ปฏบตอยในระดบมาก สวนสมรรถนะการบรหารงาน 4 ดาน มการปฏบตอยในระดบปานกลางทกดาน 2) สมรรถนะการ บรหารงานของผบรหารโรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร ตามความคดเหนของครผสอนเพศหญง กบครผสอนเพศชาย แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน โดยครผสอนเพศหญง มความคดเหนตอสมรรถนะการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร โดยรวมสงกวาครผสอนเพศชาย ส าหรบสมรรถนะการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนฝกอาชพ กรงเทพมหานคร ตามความคดเหนของครผสอนจ าแนกตามอายและประเภทของครผสอนทงโดยรวมและรายดานทกดานไมแตกตางกน ธารณ อภยโรจน (2553 : บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาสมรรถนะหลกเพอการพฒนาบคลากร: กรณศกษา ส านกงานอธการบด มหาวทยาลยมหดล วทยาเขตศาลายา ผลการวจยพบวา 1) สมรรถนะหลกของบคลากรในปจจบน โดยรวมอยในระดบมาก และสมรรถนะหลกของบคลากรตามความคาดหวง โดยรวมอยในระดบมากทสด 2) สมรรถนะหลกของบคลากร ทปฏบตงานในแตละหนวยงาน มความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต 3) คาเฉลยของสมรรถนะหลกในปจจบนของบคลากรแตกตางกบคาเฉลยของสมรรถนะหลกตามความคาดหวงของบคลากร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 4) แนวทาง การพฒนาบคลากรทเหมาะสมตามชองวางของสมรรถนะหลก (Core Competency Gap) ทมคาเฉลยตางกนมากทสดตามล าดบ ดงน (1) หลกสตรการพฒนาความคดเชงวเคราะห (2) หลกสตรการสรางบคลากรทมศกดศรและจรยธรรมทพงประสงค และ (3) หลกสตรการสรางสรรคความคดเชงนวตกรรม นรนช ชยวฑรย (2552 : บทคดยอ)) ศกษาเรอง ความคดเหนเกยวกบสมรรถนะหลกของพนกงานบรษท โตโยตา นนทบร ผจ าหนายโตโยตา จ ากด จ านวน 6 ดาน ไดแก ดานการสอสาร การท างานเปนทม การวางแผนและบรหารจดการ การบรหารเชงกลยทธ ส านกในเรองคณภาพ และส านกในความเปนสากล ผลการวจยสรปได ดงน

33

1. ความคดเหนเกยวกบสมรรถนะหลกของพนกงานในภาพรวม อยในระดบ ปานกลาง 4 ขอไดแก การสอสาร การวางแผนและบรหารจดการ การบรหารเชงกลยทธ และส านกในความเปนสากล อยในระดบมาก 2 ดาน ไดแก การท างานเปนทม และส านกในเรองคณภาพ 2. พนกงานทมอายตางกน มสมรรถนะดานการบรหารเชงกลยทธแตกตางกน 3. พนกงานทมระดบการศกษาตางกน มสมรรถนะโดยภาพรวม และรายดานทง 6 ดานแตกตางกน 4. พนกงานทมอายงานตางกน มสมรรถนะดานการวางแผนและบรหารจดการแตกตางกน 5. พนกงานทมระดบต าแหนงงานตางกน มสมรรถนะในภาพรวม และรายดาน ดานการสอสาร การท างานเปนทม การวางแผนและบรหารจดการ การบรหารเชงกลยทธ และส านกในความเปนสากลแตกตางกน 6. พนกงานทมการศกษาอบรมเพมเตมตามสายอาชพตางกน มสมรรถนะในภาพรวม และรายดานทง 6 ดาน ไดแก ดานการสอสาร การท างานเปนทม การวางแผนและบรหารจดการ การบรหารเชงกลยทธ ส านกในเรองคณภาพ และส านกในความเปนสากลแตกตางกน ธรรมศกด ศรสงคราม (2553 : บทคดยอ) ไดศกษาการเปรยบเทยบสมรรถนะหลกในการปฏบตงานของขาราชการพลเรอนจงหวดมกดาหาร ทมประสบการณการท างานและสงกด กลมภารกจตางกน พบวาขาราชการพลเรอนทมประสบการณการท างานสง จะมสมรรถนะหลก ในการปฏบตงานสงเชนกน ทเปนเชนน สาเหตเนองมาจากประสบการณการท างาน เปนตวแปร ทสงผลท าใหสมรรถนะหลกในการปฏบตงานตางกน ฉะนนหนวยงานทเกยวของกบการบรหารทรพยากรบคคล ควรมการพฒนารปแบบสมรรถนะหลกในการปฏบตงาน ใหสอดคลองกบประสบการณการท างาน และสงกดตามกลมภารกจของหนวยงานนน เพอใหไดกรอบสมรรถนะหลกในการปฏบตงานทสมบรณ เพอประสทธภาพ และประสทธผลสงสด ในการปฏบตงาน วนย ไขขาว (2553 : บทคดยอ) ศกษาเรอง สมรรถนะหลกของพนกงาน บรษท ครวแมศรเรอน จ ากด และบรษทในเครอ จ านวน 7 ดาน ไดแก ดานการสอสารทด การบรการทด ความคดรเรมสรางสรรค ความเปนผน า การท างานเปนทม ความผกพนกบองคกร และการมจรยธรรม ผลการวจยพบวา พนกงานมความคดเหนตอสมรรถนะหลกในภาพรวม และรายดานทง 7 ดาน อยในระดบมาก และพนกงานทม เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงงาน และประสบการณ การท างานตางกน มความคดเหนตอสมรรถนะหลก แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ธารณ อภยโรจน (2553 : บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาสมรรถนะหลกเพอการพฒนาบคลากร: กรณศกษา ส านกงานอธการบด มหาวทยาลยมหดล วทยาเขตศาลายา ผลการวจยพบวา

34

1) สมรรถนะหลกของบคลากรในปจจบน โดยรวมอยในระดบมาก และสมรรถนะหลกของบคลากรตามความคาดหวง โดยรวมอยในระดบมากทสด 2) สมรรถนะหลกของบคลากร ทปฏบตงานในแตละหนวยงาน มความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต 3) คาเฉลยของสมรรถนะหลกในปจจบนของบคลากรแตกตางกบคาเฉลยของสมรรถนะหลกตามความคาดหวงของบคลากร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ 4) แนวทาง การพฒนาบคลากรทเหมาะสมตามชองวางของสมรรถนะหลก (core competency gap) ทมคาเฉลยตางกนมากทสดตามล าดบ ดงน (1) หลกสตรการพฒนาความคดเชงวเคราะห (2) หลกสตรการสรางบคลากรทมศกดศรและจรยธรรมทพงประสงค และ (3) หลกสตรการสรางสรรคความคดเชงนวตกรรม จากการศกษางานวจยทเ กยวของ สรปไดวา องคกรสวนใหญใหความส าคญกบคณลกษณะของพนกงานในองคกร ซงมการเปรยบเทยบ อาย เพศ ประสบการณท างาน ต าแหนงหนาท เพอน าขอมลความคดเหนเกยวกบสมรรถนะหลกมาใชเปนแนวทางในการปรบปรงพฒนา สงเสรม สภาพการท างาน และประสทธภาพในการท างาน ตลอดจนน าไปใชเปนขอมลในการวางแผนพฒนาพนกงานใหสอดคลองกบองคกร และสถานการณทตองการ รวมทงใชเปนแนวทางในการปรบปรงการบรหารทรพยากรบคคลในองคกร น าความส าเรจในการด าเนนงานขององคกรตอไป