(ร่าง) - UNESCO · 2019-04-23 · ร่างยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี 2560 -2579 6 บทน า น า บทน า 1.2 สถานการณ์ความมั่นคงในระยะยาว

( ร า ง )

ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ร ะ ย ะ 2 0 ป

( พ . ศ . 2 5 6 0 - 2 5 7 9 )

ดาวนโหลดเอกสารไดท :

www.thaigov.go.th www.nesdb.go.th

สารบญ หนา

บทน า 3-14

สวนท 1 อนาคตประเทศไทยป พ.ศ. 2579

15-28

สวนท 2 สภาพแวดลอมการพฒนาและความทาทายทประเทศไทยตองพรอมจะเผชญ

29-58

สวนท 3

วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร

59-112

ยทธศาสตรท 1 : ยทธศาสตรดานความมนคง

64-68

ยทธศาสตรท 2 : ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน

69-83

ยทธศาสตรท 3 : ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

84-93

ยทธศาสตรท 4 : ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม

94-100

ยทธศาสตรท 5 : ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวต ทเปนมตรตอสงแวดลอม

101-104

ยทธศาสตรท 6 : ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

105-112

สวนท 4

กระบวนการจดท ายทธศาสตรชาต การขบเคลอนสการปฏบตและการตดตามประเมนผล

113-117

บทสรป 118-122

บทน าบทน า

สถานการณและแนวโนมดานความมนคงในระยะยาว

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

สถานการณและแนวโนมของพฒนาการ

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ

ปจจยและเงอนไขภายในและภายนอกประเทศ

ในอนาคต 20 ปขางหนา... สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศ

มแนวโนมจะมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว รนแรง และฉบพลนในหลากหลายมต

ซงจะสงผลตออนาคตการพฒนาประเทศไทยเปนอยางมาก

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 บทน า

4

บทน า

บทน า

การวเคราะหเงอนไขและสถานการณภายในประเทศในปจจบนโดยเฉพาะอยางยงลกษณะในเชงโครงสราง ทงทางเศรษฐกจและสงคมทงท เปนจดแขงและเปนจดออน และแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต ทงจากภายในและภายนอก เพอบงชและประเมนโอกาสและความเสยงของประเทศในดานตาง ๆ เปนองคประกอบ ส าคญหนงของการจดท ายทธศาสตรชาตเพอการพฒนาในระยะยาว ซงตองมการก าหนดยทธศาสตร ทเหมาะสมเพอแกไขจดออนและเสรมจดแขงใหเออตอการพฒนาประเทศใหบรรลซงเปาหมายการสรางและรกษาไวซงผลประโยชนแหงชาตในการทจะใหประเทศไทยมความมนคงในทกดาน คนในชาตมคณภาพชวตทด และมงคง และประเทศสามารถพฒนาไปไดอยางยงยน

ทงน การวเคราะหใหไดขอสรปเกยวกบจดแขง จดออน โอกาสและขอจ ากด รวมทงความเสยง ของประเทศ จะน าไปสการก าหนดต าแหนงเชงยทธศาสตรและเปาหมายของประเทศทชดเจนและไดรบการยอมรบ รวมกน ในสงคม ไทยทจ ะส งผลให เกดการผนกก าลง แล ะร ะดมทรพยากรอยางมปร ะสทธภาพ ในการขบเคลอนการพฒนาไปในทศทางทสอดคลองกน การด าเนนการมบรณาการ และเปนเอกภาพ ภายใตการมองภาพอนาคตของประเทศทเปนภาพเดยวกน และตงอยบนพนฐานการวเคราะหสภาวะแวดลอม และแนวโนมในอนาคตทส าคญ รวมทงการทประเทศไทยจะตองด าเนนการตามเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ตามทองคการสหประชาชาต (The United Nations: UN) ไดก าหนดไว และตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (Sufffiicient Economy Philosophy: SEP)


5

บทน า

บทน า

1.1 แนวโนมดานความมนคงในระยะยาว

การประเมนสถานการณเพอประกอบการจดท ายทธศาสตรระยะยาว ด าเนนการจากการศกษาสภาพแวดลอม ทงปจจยภายในและปจจยภายนอก สถานการณท เกดขนในปจจบน และความไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต รวมถงการประเมนความเปนไปไดในอนาคตในกรณตางๆ น ามาก าหนดภาพอนาคต (Scenarios) โดยในระยะ 20 ปขางหนา มความเปนไปได (Possible Futures) ของภาพอนาคต 4 แนวโนมหลก ดงน

1) การเมองของโลกยงคงมสหรฐอเมรกา เปนตวแสดงหลก

2) กลมประเทศเศรษฐกจใหม (BRICS) ไดแก บราซล รสเซย อนเดย จน และแอฟรกาใต โดยเฉพาะจนและอนเดย จะเขามามบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจของโลกและกระแสโลกาภวฒนใหม

3) กระแสการเมองอสลามและการรอฟนระบอบการปกครองแบบรฐเคาะลฟะฮ (Caliphate)

4) ประเดนความมนคงยงคงเปนความวตกกงวลของหลายประเทศ

1.1.1 การเมองของโลกยงคงมสหรฐฯ เปนตวแสดงหลก

สหรฐอเมรกายงเปนผน าทางทหารทเขมแขงและสามารถผนกก าลงกบพนธมตร โดยเฉพาะยโรป ในการรบมอกบ วกฤตความขดแยงของโลก และภยคกคามใหมทเกดขน รวมถง สหรฐอเมรกา ยงมความไดเปรยบดานเทคโนโลยทมความกาวหนา มแหลงทรพยากรธรรมชาตทส าคญเพยงพอโดยไมตองพงพงหรอน าเขาจากประเทศอนๆ ไดแก น ามน และ กาซธรรมชาต นอกจากน สหรฐอเมรกายงมการใชอ านาจออน (Soft Power) รวมกบอ านาจแขง (Hard Power) สงผลให สหรฐอเมรกา ยงคงมความเขมแขงและเปนทนาเกรงขามตอประเทศอนๆ อยางไรกตาม มการคาดการณวาบทบาทของ สหรฐอเมรกา จะถกทาทายจากประเทศอนๆ มากขน โดยเฉพาะจากประเทศทไมใชพนธมตร อาท จน และ รสเซย เพอถวงดลอ านาจ

1.1.2 กลมประเทศเศรษฐกจใหม (BRICS) ไดแก บราซล รสเซย อนเดย จน และแอฟรกาใต โดยเฉพาะจน และอนเดย จะเขามามบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจของโลกและกระแสโลกาภวตนใหม

กลมประ เทศเศรษฐกจใหม ได แ ก บราซล รสเซย อนเดย จน และแอฟรกาใต จะมความส าคญมากขน ในการขบเคลอนเศรษฐกจ โลกใหขยายตว อ านาจทางเศรษฐกจของโลกจะย ายจากกลมประ เทศพฒนาแลว มาย งกล มปร ะ เ ทศ เศรษฐกจ ให ม โดย ท แนว โ นมการคา โลก ในป 2563 จ ะ ได รบการ ขบ เคล อนจากการค า ภายในกลมประเทศเกดใหมมากขนโดยเฉพาะจนและอนเดยทมประชากรรวมกนกวา 2,700 ลานคน และคาดการณวา ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ของทง 2 ประเทศ รวมกนจะมากกวา สหรฐฯ ภายในป 2573 นอกจากน ระบบเศรษฐกจโลกจะมลกษณะเชอมโยงและพงพาอาศยกนมากขน (Interlinked)

1.1.3 กระแสการเมองอสลามและการรอฟนระบอบการปกครองแบบรฐเคาะลฟะฮ (Caliphate) ภายหลงชวงทศวรรษ 1990 ไโดยเฉพาะหลงสงครามในอรกได เกดขบวนการอสลามทตองการรอฟน

ระบอบการปกครองแบบรฐเคาะลฟะห (Caliphate) โดยเฉพาะในภมภาคตะวนออกกลาง อยางไรกตามกระแสดงกลาว จะถกตอตานจากชาตตะวนตก

1.1.4 ประเดนความมนคงยงคงเปนความวตกกงวลของหลายประเทศ ปญหาภยคกคามตอความมนคงตางๆ สงผลใหหลายประเทศจดใหปญหาความมนคงเปนความส าคญล าดบตนๆ

ของปร ะ เ ทศ เ ช น ภ ย คกคามจ ากการ กอการ ร าย อาชญากรรมข ามชาต ความ ขด แย งภาย ในปร ะ เ ทศ การแพรขยายของอาวธท าลายลางสง การคาอาวธ การคามนษย ความยากจน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การแพรระบาดของโรคตดตอรายแรง ความมนคงดานอาหาร ความมนคงทางพลงงาน เปนตน


6

บทน า

บทน า 1.2 สถานการณความมนคงในระยะยาว

จากแนวโนมความเปนไปไดของภาพอนาคตโลก ในระยะ 20 ปขางหนา ไดแก 1) การเมองของโลกยงคงมสหรฐอเมรกา เปนตวแสดงหลก 2) กลมประเทศเศรษฐกจใหม (BRICS) ไดแก บราซล รสเซย อนเดย จน และแอฟรกาใต โดยเฉพาะจนและอนเดย จะเขามามบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจของโลกและกระแสโลกาภวตนใหม 3) กระแสการเมองอสลามและการรอฟน ระบอบการปกครองแบบรฐเคาะลฟะฮ (Caliphate) และ 4) ประเดนความมนคงยงคงเปนความวตกกงวลของหลายประเทศ สามารถน ามาก าหนดแนวโนมสถานการณความมนคงในระยะยาวได ดงน

1.2.1 ดานความสมพนธระหวางประเทศและการจดระเบยบของโลก และภมภาค ระเบยบระหวางประ เทศยงคงถก าหนดโดยประเทศมหาอ านาจ ไดแก สหรฐอเมรกาและ ย โรป อยางไรกตาม

ประเทศเศรษฐกจเกดใหมน าโดยกลม BRICS จะมความพยายามคานอ านาจกบสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะจนและอนเดย ทมความพยายามในการพฒนาขดความสามารถทางการทหารใหทดเทยมสหรฐอเมรกา ในขณะเดยวกน สหรฐอเมรกาและ ยโรป จะผนกก าลงเพอรกษาสถานภาพของตนในฐานะประเทศมหาอ านาจตอไป โดยจะเขาไปมบทบาทในการรกษาความมนคง การสงเสรมประชาธปไตยในแตละภมภาค ซงอาจน าไปสการกระทบกระทงระหวางกนเพอรกษาผลประโยชน แตจะไมน าสความขดแยง ดวยก าลงอาวธ

ส าหรบแนวโนมสถานการณความมนคงของภมภาคตางๆของโลก ในระยะยาว เปนดงน ภ ม ภ า ค ย โ ร ป จ ะ ม ก า ร ป ร บ โ ค ร ง ส ร า ง ท า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ( แ ร ง ง า น พ ล ง ง า น แ ล ะ น ว ต ก ร ร ม )

เพอ เพมขดความสามารถในการแขงขน และตองมการปฏ รปโครงสรางการบรณาการในกรอบของสหภาพย โรป เพอใหสหภาพยโรปมการบรณาการทางเศรษฐกจ การตางประเทศ และความมนคงมากขน รวมถงจะยงคงเผชญกบปญหา ผอพยพหนภย โดยทยโรปจะยงคงด าเนนนโยบายทสอดคลองกบ สหรฐอเมรกา โดยเฉพาะนโยบายการตอตานการกอการราย และ ภยคกคามรปแบบใหม

ภมภาคแอฟรกา จะเปนภมภาคทนาสนใจทงดานยทธศาสตรและการคารองจากภมภาคเอเชย อยางไรกตาม ภ ม ภ าคด งกล า ว ย งปร ะ สบ ปญหาคว าม มนคง โ ด ย เ ฉพา ะ ปญหากา ร กอกา ร ร า ย แ ล ะ ปญห าความ รน แ รง ในปจจบนทท าแอฟรกามการพฒนาทลาชา ยกเวนบางประเทศ เชน ไนจเรย และ แอฟรกาใต เปนตน จะเปนประเทศทมการพฒนา และเปนผน าทางเศรษฐกจของภมมภาค

ภมภาคตะวนออกกลาง จะยงคงประสบปญหาความรนแรง และไรเสถยรภาพจากความขดแยงภายในประเทศ ภ ม ภ าค เอ เช ย – แปซ ฟก จ ะทว คว า มส า คญมาก ขน โ ดย เ ฉพา ะ ใ นด า น เ ศรษฐ ก จ อย า ง ไ ร ก ต า ม

จะยงคงประสบปญหาขอพพาทเหนอดนแดนในพนทตางๆ อาท บรเวณทะเลจนใต และทะเลจนตะวนออก สงผลใหญปน เพมบทบาทดานความมนคงมากขนโดยรวมมอกบสหรฐอเมรกา อยางไรกตาม มการคาดการณวาจะมการรวมชาต ระหวางเกาหลเหนอเกาหลใตใน พ.ศ. 2578 แตอาจเปนเพยงการตกลงในหลกการเทานน

ภมภาคเอเชยกลาง จะยงเปนภมภาคทขาดความมนคง โดยสาเหตหลกของความไรเสถยรภาพมากจากระบบอ านาจนยม ซงอาจสงผลใหประชาชนในภ มภาคเกดการตอตานและอาจลกลามเปนการประทวง นอกจากน ภ มภาคดงกลาว จะยงคงเปนพนทขยายอทธพลของจนและรสเซย ท าใหหลายประเทศมความพยายาม ในการพฒนาความสมพนธกบจนและรสเซย ผานองคกรความรวมมอในภมภาค

ภมภาคเอเชยใต จะยงคงเปนภมภาคทมความส าคญตอความมนคงโลก เนองจากเปนพนทปญหาการกอการราย ปญหาความขดแยงระหวางอนเดยและปากสถาน ปญหาขบวนการแบงแยกดนแดน และปญหาการอพยพยายถน รวมถงเปนพนท ขยายอทธพลระหวางมหาอ านาจ ไดแก รสเซย จน และสหรฐอเมรกา นอกจากน เอเชยใตยงเปนตลาดใหมทนาลงทน เนองจากมประชากรกวา 1,700 ลานคน

ภ ม ภ า ค เ อ เ ช ย ต ะ ว น อ อก เ ฉ ย ง ใ ต จ ะ ม ก า ร ร ว ม ต ว ก น ม า ก ข น ผ า น ก ล ไ ก ป ร ะ ช า ค มอ า เ ซ ย น โดยทการพฒนาของภมภาคจะเตบโตอยางรวดเรว แตยงคงประสบปญหาระดบการพฒนา ทแตกตางกนของแตละประเทศ ในภมภาค อยางไรกตามภมภาคดงกลาวจะเปนแหลงดงดดการลงทนทส าคญ กอปรกบ หลายประเทศในภมภาค อาท มาเลซย เวยดนาม และไทย จะพยายามพฒนาประเทศไปสการเปนประเทศพฒนาแลว หรอประเทศทมรายไดสง


7

บทน า

บทน า 1.2.2 บทบาทของตวแสดงทไมใชรฐ (Non-State Actors) ตวแสดงทมใชรฐ ไดแก องคการระหวางประเทศ บรรษทขามชาต จะทวบทบาทและความส าคญในการก าหนดระเบยบ กตกา

และทศทางความสมพนธระหวางประเทศมากขน โดยทสหประชาชาตจะยงเปนองคการ ระหวางประเทศ ทประชาคมโลก ให คว ามส า คญ ในบทบาทการ รกษาส นต ภ าพ แล ะคว าม มนคงของ โลก ทง นสหปร ะ ช า ช าต จ ะ ขย ายจ า นวน สมาชกคณะมนตรความมนคงมากขน ทงสมาชกถาวรและไมถาวร

องคการระหวางประเทศอนๆทมบทบาทส าคญในการกาหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหาร ราชการและวถทางธรกจของประเทศอนๆใหตองปฏบตตาม ไดแก การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบการทาประมงผดกฎหมาย และไรการควบคม ( IUU Fishing) ของสหภาพยโรป การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการบนพลเรอน ( ICAO) รวมถงองคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชนจะเขามามบทบาทในการก าหนดและตรวจสอบ มาตรฐานสทธมนษยชน ของรฐบาลตางๆ มากขน

การกอการรายในระยะ 20 ปขางหนาจะมความซบซอนมากขนทงรปแบบและวธการกอการรายโดยจะอาศย ชองทางอ น เทอ ร เ นต ใ นการช กชวนแล ะ บม เพ า ะ แนว คดห ว รน แรง กบ บคคล ทง น เ ป าหมายการ กอการ ร าย จะมงสถานทสาธารณะซงกอใหเกดความเสยหายจ านวนมาก นอกจากน ปญหาอาชญากรรมขามชาตจะขยายตวมากขน อนเปนผลมาจากปรากฏการณโลกาภวตน

1.2.3 ประเดนปญหาความมนคงของโลกทครอบคลมทกมต ในระยะ 20 ปขางหนา ปญหาความมนคงของโลกจะขยายขอบเขตจากเดมทมงเนน ความมนคงทางการทหารเปนหลก

ครอบคลมปญหาความมนคงรปแบบใหม ตลอดจนปญหาทสงผลกระทบตอความมนคงของมนษย ประกอบดวย 5 ประเดนปญหาหลก ไดแก 1) ปญหาความขดแยงดานเขตแดน ทจะสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศ โดยย ง ไ ม ม แ นว โ นมยต ใ นอนาคตอ น ใกล 2) ปญหาความม นคงด านอาหารแล ะ แหล งน าอน เ ปนผลกร ะทบ จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และภยพบตทางธรรมชาตทรนแรงทกอใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจอยางรนแรง โดยมการคาดการณวาใน พ.ศ. 2593 จะมประชากรทประสบภาวะหวโหยมากถง 130 ลานคน 3) ปญหาความมนคงไซเบอร (Cyber Security) จ ะ มความ รน แรงมาก ขน โดย เฉพา ะ ปญหาการ ใช ช องทาง ไซ เบอ ร ในการจารกรรม ขอ มล การโจมตระบบสาธารณปโภค และการทาลายเสถยรภาพของรฐบาล 4) ปญหาความมนคงสาธารณสข จะมโรคระบาดรายแรง และโรคอบตใหมเกดขนเปนระยะ ซงสรางความเสยหาย และมการตดตอระหวางผคนในหลายประเทศ จากการอพยพยายถน แ ล ะ ก า ร เ ด น ท า ง ท ม ค ว า ม เ ส ร ม า ก ข น 5 ) ปญห าคว ามม น คงท าง เ ศรษฐก จ จ า กสภ า ว ะ เ ศ รษ ฐ ก จ โ ล ก ยงคงชะลอตวมความผนผวน กอปรกบมความเสยงทางการคลงของกลมประเทศในยโรปซงเปนความเสยง ทอาจสงผลกระทบ เปนลกโซตอประเทศพนฐานทางเศรษฐกจไมเขมแขง

1.3 สถานภาพดานความมงคงของไทย และแนวโนมสถานการณความมนคงของไทยในระยะยาว 1.3.1 การวเคราะหสถานภาพดานความมนคงของไทย โดยใชผลการจดอนดบการพฒนาดานตางๆ ตามวงรอบโดยองคการระหวางประเทศตางๆ นนสถานภาพการพฒนาของไทยเทยบกบนานาประเทศ เปนดงน 1) การจดอนดบด านคณภาพชวตมนษย ในด านคณภาพชวตม นษย มการจดอนดบ ทส า คญ ได แ ก ด ช น ก า รพฒน า ม น ษ ย (Human Development Index: HDI) แ ล ะ ด ช น คณภ าพช ว ต (Quality of Life Index) จากการส ารวจพบวาประเทศไทย ยงคงประสบปญหาความยากจน มอตราการฆาตกรรมทสง รวมถงมอตราการเสยชวต จากอ บต เหตทางรถยนตมากเ ปนอนดบตนของโลก อยาง ไรกตาม ไทยยงคงมจดแ ขงด านคาครองชพท ไ มสง และมคาเฉลยดานสขภาพและบรการดานสาธารณสขอยในระดบด 2) การจดอนดบดานคณภาพสงคม การเมอง และการบรหารประเทศ มการจดอนดบทส า คญ ได แ ก ร า ย ง า น ค ว า ม ส ข ข อ งป ร ะ ช า ก ร โ ล ก (World Happiness Report) อ น ด บ ค ว า ม โ ป ร ง ใ ส ป ร ะ จ า ป ซ ง จ ด ท า โดยองคกรความโปรงใสระหวางประ เทศ (Transnational International) ดชนความสามารถในการแขงขน ซงจดท า โดยสภาเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) การจดอนดบเสรภาพการใชอนเทอรเนตของประชาชน ซงจดท าโดย Freedom House การจดอนดบสภาพแวดลอม แล ะความส ะดวกในการปร ะกอบธ ร กจ จดท า โดยธนาคาร โลก รวมถงการจ ดท าต วช ว ดภาว ะส งคมของส า น กงานคณะกรรมการพฒนาการ เศรษฐ กจ แล ะส งคมแห งช าต ประเทศไทยยงประสบปญหาความยากจน ปญหาการทจรตคอรปชน ความไรเสถยรภาพทางการเมอง ปญหาความมนคง ปญหาทรพยสนทางปญญา การขาดเสรภาพในการใชอนเทอรเนต การขาดการบรหารจดการทดนอยางมคณภาพ อยางไรกตาม ประเทศไทยยงคงตดอนดบ 1 ใน 50 ประเทศของโลกทมสภาพแวดลอมนาลงทน รวมถงเปนประเทศ ทประชากรมความสขอยในอนดบตนของอาเซยน


8

บทน า

บทน า 1.3.2 แนวโนมดานความมนคงภายในประเทศไทยในระยะ 20 ป ขางหนา

ประเทศไทยจะยงเผชญกบความทาทายดานความมนคงทหลากหลายทงภยคกคามแบบดงเดมและภยคกคาม รปแบบใหม ไดแก ปญหาการเมองทเกดขนจากความแตกแยกของสงคม ปญหาการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาการกอการราย ปญหาอาชญากรรมขามชาต และปญหาความมนคงรปแบบใหม

ปญหาการเมองท เกดขนจากความแตกแยกของสงคม ไทยจะยงประสบปญหาการขาดเสถยรภาพ โดยสงผลใหการเมองไทยขาดเสถยรภาพ โดยปญหาดงกลาวมสวาเหตมาจากหลายปจจย อาท ความเหลอมล า ปญหาการทจรต การขาดระบบยตธรรมเพอลดความเหลอมล า การบรหารจดการภาครฐขาดประวทธภาพ อยางไรกตาม การจดยทธศาสตรชาต มวตถประสงคเพอวางรากฐานการพฒนาของไทยในอนาคตในการสรางธรรมาภบาล การพฒนาระบบบรหารราชการ ตลอดจนการเรงปรบปรง/พฒนา กฎหมาย ระเบยบ ทเกยวของ ทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอขจดสาเหตฐานรากของปญหาดงกลาว

ปญหาความ ไมสงบ ในจงหวดชายแดนภาค ใ ต ม แนว โ นมคล คลายหาก รฐบาลยงคงด า เ นนการ เพอสรางความเขา ใจ และผสมผสานพลงรวมกบประชาชน การเสรมสรางการยอมรบสงคมพหวฒนธรรม และการไดรบความรวมมอ จากมาเลเซย ซงจะสงผลใหสามารถสกดกนแนวคดหวรนแรงมใหแพรขยายเขามา ในไทยได รวมถงจะชวยใหไทยสามารถเชอมโยงในมตตางๆ เขากบประเทศอาเซยนทางตอนใตไดมากขน

ปญหาการกอการราย ไทยจะยงคงมความเสยงจากกลมท เขามาปฏบตการในไทย โดยเฉพาะจากกลม ทเคยเขามาปฏบตการแลว อาท กลมฮชบลเลาะฮ กลมชาวอหราน และกลมชาวตรก ซงจะใชวธการและรปแบบใหมๆ ในการกอการร าย อา ท การ ใช อ าว ธ เค ม อาว ธช วภาพ อาวธ แผ รงส แล ะการ กอการ ร ายทาง ไซ เบอ ร นอกจากนไทยยงเปนประเทศทางผานของกลมกอการรายทสนบสนน IS

ปญหาอาชญากรรมขามชาต ไทยจะยงคงประสบปญหาอาชญากรรมขามชาตอยางตอเนอง อนเปนผลมาจาก การ เช อม โยง ในภ มภาค พฒนาการทาง เทค โน โลยการส อส าร ท า เล ทต งของ ไทยซ งอย ใ จกลางภ มภาค นโยบายการเปดเสรการคาและการลงทนของไทย โดยปญหาอาชญากรรมขามชาตทส าคญทไทยตองเผชญ ไดแก การคายาเสพตด การลกลอบผลตและจดหาเอกสารปลอม อาชญากรรมทางเศรษฐกจ อาชญากรรมไซเบอร อาชญากรรมสงแวดลอม และการคามนษย

1.4 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

วาระการพฒนาทยงยนของโลก ค.ศ. 2030 ไดก าหนดทศทางการรกษาและบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางบรณาการ ในขณะเดยวกนการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทรนแรงและพนธกรณทเกยวของ ท าใหไทยตองพรอมรบภาระในการลดกาซเรอนกระจกมากขน ภายใตกระแสการแขงขนการคาทเขมขน วาระการพฒนาทยงยน ค.ศ. 2030 เปนทศทางหลกในการพฒนาของโลกหลง ค.ศ. 2015 โดยมเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ประกอบดวย 17 เปาหมายและ169 เปาประสงค จะมสวนส าคญในการก าหนดทศทาง การพฒนาประเทศไทยในอนาคต โดยเฉพาะการสรางหลกประกน ในการจดใหมน าและสขอนามยส าหรบทกคน ยกระดบคณภาพน า เพมประสทธภาพการใชน าทกภาคสวน การมรปแบบ การผลตและบรโภคทยงยน ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ลดการเกดของเสย การอนรกษและใชประโยชนจาก มหาสมทรและทะเล การปกปองและฟนฟระบบนเวศปาไมอยางยงยน และหยดยงการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การบรหารจดการการเมองอยางยงยน ลดผลกระทบทางลบ ตอสงแวดลอม และการด าเนนการอยางเรงดวน เพอตอสกบการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ และผลกระทบทเกดขน ท าใหประเทศตองมการก าหนดเปาหมายและแนวทาง การพฒนาเพอรกษาฟนฟฐานทรพยากรธรรมชาต ควบคกบแนวทาง การพฒนาทางเศรษฐกจทมการใชประ โยชนทรพยากรอยางยงยน ลดผลกระทบตอสงแวดลอมใหนอยทสด ซงจะเปนโอกาสทประเทศไทยจะพฒนากลไกด าเนนงาน ของหนวยงานตาง ๆ ภายในประเทศใหเกดการบรณาการ ไปในทศทางเดยวกน เพอบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ของโลกและพรอมไปกบการพฒนาภายในประเทศอยางยงยน

ขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะทวความเขมขน สงผลใหประเทศตาง ๆ รวมทง ไทยตองด าเนนมาตรการลดกาซเรอนกระจกอยางจรงจง ประเทศไทยไดประกาศเจตนารมณและก าหนดเปาหมาย ของประเทศในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหต ากวาระดบการปลอยตามปกต รอยละ 7 - 20 ภายในป พ.ศ. 2563 นอกจากน บนทกความตกลงปารส (Paris Agreement) ทนานาประเทศไดรบรองรวมกนเมอ 12 ธนวาคม 2558 ซงมงควบคมการเพมขนของอณหภมเฉลยของโลกใหต ากวา 2 องศาเซลเซยส และประเทศไทยไดลงนามรบรอง บนทกความตกลงดงกลาวเมอ 22 เมษายน 2559 สงผลใหไทยตองมสวนรวมในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก อยางตอเนองโดยก าหนดเปาหมายในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนเปนรอยละ 25 ภายในป พ.ศ. 2573


9

บทน า

บทน า อกทงตองมการทบทวนเพอเพมระดบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทก 5 ป กอให เ กดนยส าคญ ตอการพฒนาประเทศทจะตองเรงด าเนนการเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวนทงภาคอตสาหกรรม เ กษตรกรรม แล ะ บ ร ก า ร ตลอดจนภาคค ร ว เ ร อน เ ป น แ รงกดด น ใ ห ป ร ะ เ ทศต อง เ ปล ยน แ ปลง ร ป แ บบ การผลตและบรโภคใหเปนมตรกบสงแวดลอม และเพมการใชพลงงานหมนเวยนและพลงงานชวภาพเพมมากขน อยางไรกตาม ประธานาธบด Donald Trump ถอนตวออกจากขอตกลงสภาพอากาศปารส ซงเปนผลจากการประชม COP21 อาจสงผลตอทศทางการด าเนนการเพอแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกได

นอกจากน ยงมแนวโนมในการใชประเดนการปลอยกาซเรอนกระจกเปนเงอนไขส าหรบก าหนดมาตรฐานสนคา ในการคาระหวางประเทศ ซงอาจสงผลกระทบตอภาคการสงออกของไทย แตอาจสรางโอกาสส าหรบธรกจใหม ดานสงแวดลอม อา ท ผลตภณฑ แล ะบ รการ ท เ ปน มตรกบส ง แวดลอม การ เพ มปร ะสทธภ าพการลดของ เสย อย าง ไร กด แมวากรอบอนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดก าหนดใหมความชวยเหลอแกประเทศก าลงพฒนา ดานการถายทอดเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม แตในทางปฏบตยงมขอจ ากดเพราะความขดแยง กบแนวทางการปกปอง สทธของทรพยสนทางปญญาภายใตกรอบการคาโลก (World Trade Organization: WTO) ท า ใหประ เทศไทย ไมสามารถใชประโยชนจากขอก าหนดของอนสญญาฯ ในสวนนได

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาตมความผนผวนและรนแรงมากขนสงผลตอการผลต ในภาคเกษตร และความมนคงดานน าและอาหาร การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กอใหเกดการขาดแคลนน า อทกภย และภยธรรมชาตทรนแรง สรางความเสยหายตอระบบการเพาะปลก ท าใหปรมาณผลผลตทางการเกษตรของโลกลดลง อาจกอให เ กดความไมมนคงดานอาหาร ส าหรบประเทศไทยความผนผวนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สงผลตอเนองไปยงการผลผลตและการสงออกสนคาเกษตรและอาหาร ซงเปนแหลงรายไดส าคญของประเทศ อาจกอใหเกดความไมมนคงดานอาหารทงระดบประเทศและระดบครวเรอน ในขณะเดยวกน ภาคเกษตรเปนแหลงรายได หลกของเกษตรกรผ มรายได นอยทตองประสบความสญเสยจากสภาพภ มอากาศทแปรปรวนสงผลซ า เตม ตอปญหาความยากจน เชนเดยวกบการเปลยนแปลงฤดกาลทสงผลกระทบตอการทองเทยวของประเทศ

1.5 สถานการณและแนวโนมของพฒนาการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางกาวกระโดด และฉบพลนจะเปนเงอนไขส าคญส าหรบวถชวตและการพฒนาในทกดาน ในชวงทผานมาการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชน เทคโนโลยสอสารและเทคโนโลยชวภาพ ท าใหรปแบบการผลต

ก า ร ด า เ น น ธ ร ก จ แ ล ะ ก า ร ใ ช ช ว ต ข อ ง ป ร ะ ช า ช น เ ป ล ย น แ ปล ง ไ ป ม า ก อย า ง ร ว ด เ ร ว ม น ษ ย ส า ม า ร ถ ส อส าร ท งภาพแล ะ เ ส ยง ไ ด อย าง ไ รพรม แดน การท า ธ ร ก จ แล ะธ รกรรมบน โครง ข ายด จ ท ล เพ มม าก ขน ประ เทศทใช เทคโนโลย เปนฐานการพฒนาเศรษฐกจท าใหการเตบโตทางเศรษฐกจเปนไปอยางกาวกระโดด เชน การลงทนวจยและพฒนาอยางมากในประเทศเกาหลไดผลกดนผลตภณฑมวลรวมในประเทศใหเตบโตอยางกาวกระโดดจาก 67,000 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2523 เปน 561,000 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2543 หรอขยายตวประมาณ 8.3 เทาภายใน 20 ป และกรณประเทศจนท าให GDP เพมขนจาก 1.2 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2543 เปน 6.6 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2553 และใช เวลาอกเพยง 4 ปในการขยายตวเ ปน 10.4 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2557 ดงนน ประเทศไทยตองใหความส าคญกบการพฒนาก าลงคนดานวจยและพฒนา รวมทง สงเสรมระบบ STEM ศกษา เพอพฒนาเดกวยเรยนใหคดเปนวทยาศาสตร จะท า ใหสามารถเปนเจาของเทคโนโลย และนวตกรรมกาวทนโลก ซงจะสงผลใหเกดการสรางมลคาทางเศรษฐกจ กาวกระโดดการพฒนา และลดความเหลอมล าและสรางคณภาพชวต

ในอนาคตองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสงสมมาอยางตอเนอง ประกอบกบความกาวหนาทางวทยาศาสตรพนฐานแขนงใหม เชน วทยาการรบร (Cognitive Science) ซงเปนการท างานระหวางสมองและจตใจ ความสมพนธระหวางความคด อารมณ และการกระท า เปนตน มความส าคญตอการสรางเทคโนโลยและนวตกรรมใหมทจะสงผลใหเกดการพลกโฉมการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการด ารงชวตของมนษยแบบกาวกระโดด (Disruptive Technology) โดยมแนวโนมวาเทคโนโลยพนฐานใน 4 ดาน ไดแก เทคโนโลยชวภาพ นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยวสดศาสตร พลงงานและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และดจทล จะสงผลใหเกดการพฒนาเทคโนโลยใหม 12 ดาน ไดแก (1) อนเทอรเนตเคลอนท (2) โปรแกรมอจฉรยะทสามารถคดและท างานแทนมนษย (3) อนเทอรเนตในทกสงทกอยาง (Internet of Things) (4) เทคโนโลยคลาวด (Cloud Technology) (5) เทคโนโลยหนยนตขนกาวหนา (Advanced Robotics) (6) ยานพาหนะไรคนขบ (Autonomous and Near-Autonomous Vehicles) (7) เทคโนโลยพนธกรรมสมยใหม (Next-Generation Genomics) (8) เทคโนโลยการเกบพลงงาน (Energy Storage) (9) การพมพแบบสามมต (3D Printing) (10) เทคโนโลยวสดขนกาวหนา (11) เทคโนโลยการขดเจาะน ามนและกาซขนกาวหนา และ (12) เทคโนโลยพลงงานทดแทน แนวโนมการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยดงกลาวสงผลกระทบตอประเทศทงในมตเศรษฐกจและสงคมทส าคญ มดงน


10

บทน า

บทน า การเกดสาขาอตสาหกรรมและบรการใหม ๆ ทผสมผสานการใชเทคโนโลยสมยใหมหลากหลายสาขา เพ อตอบสนองความตองการ ในภ าคการผล ต บ รก าร แ ล ะพฤต กรรมของผ บ ร โ ภค ท เ ปล ยน แปลง ไป โดยอตสาหกรรมใหมทคาดวาจะเกดขนใน 5 กลมหลก ไดแก (1) กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ (2) กลมสาธารณสข สขภาพ แล ะ เทค โน โลยท างการแพทย (3 )กล ม เ ค รอง มออ ปกรณอ จฉ รย ะ ห นยนต แล ะร ะบบ เค รองกล ท ใชร ะบบอ เลกทรอนกสควบคม (4) กลมดจ ทล เทคโนโลยอนเทอร เ นต ท เชอมตอและ บงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลย สมองกลฝงตว และ (5) กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง รวม ท ง ร ป แ บบ แ ล ะ กร ะ บ วนก า ร ปร ะ กอบธ ร ก จ บ ร ก า รจ ะ เ ปล ย น แ ปลงอย า ง รวด เ ร ว แ ล ะ หล า กหล าย รปแบบผลตภณฑและบรการมวฎจกรชวตสนลง การแขงขนในตลาดอยบนฐานของการใชนวตกรรมทงในกระบวนการผลต การออกแบบผลตภณฑ แล ะบ รการ นวตกรรมด านตลาดแล ะการบ รหารจดการ ถาภาคธร กจ โดย เฉพา ะ ผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอมปรบตวไมทน อาจสญเสยความสามารถในการแขงขนได ในขณะเดยวกน จะสรางโอกาสใหผประกอบการในการสรางธรกจรปแบบใหมๆ ทใช เทคโนโลย เพอปรบเปลยนกระบวนการผลต ทท าใหสามารถบรหารจดการหวงโซการผลตไดอยางมประสทธภาพมากขน

เกดความ เหลอมล า ในม ต ต างๆ อ น เ นองจากการ เปล ยน แปลง เทค โน โลยอย าง กาวกร ะ โดด เช น ความเหลอมล า ในการเขาถงเทคโนโลย เ นองจากความแตกตางดานรายได ดานความร ดานทกษะ หรอดานการ เขาถงโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย ความเหลอมล าของแรงงานทมทกษะ ดานเทคโนโลยขนสง และแรงงาน ทไมมทกษะความเหลอมล าของผประกอบการขนาดใหญและขนาดเลกทมความสามารถในการลงทนเพอยกระดบ ศกยภาพทางเทคโนโลยแตกตางกน เปนตน

ปร ะ เ ทศ ไ ท ยจ า เ ป น ต อ ง เ ร ง ส ร า ง สมรรถน ะ ท า ง เ ท ค โ น โ ล ย ช น ส ง ใ น 5 กล ม ด ง กล า ว ข า ง ต น โดยกลมเทคโนโลยท ไทยมศกยภาพพฒนาไดเอง ไดแก การเกษตร การแพทย และสงแวดลอม อตสาหกรรม สรางสรรคและวฒนธรรม จะตองพฒนาตอยอดให เ กดมลคา เพม ขนและ เ ปนฐานเศรษฐกจใหมในระยะตอไป ส าหรบกลมเทคโนโลยอน ๆ ทประเทศไทยยงขาดศกยภาพในการพฒนา อาจใชรปแบบการใหพฒนา ในลกษณะวศวกรรม ยอนกลบ (Reverse Engineering) เพอใหสามารถเรงพฒนาเทคโนโลยใหทนการเปลยนแปลงของโลก และในขณะเดยวกน จะตองลงทนวจยและพฒนาวทยาศาสตรพนฐานทเปนฐานของการพฒนาเทคโนโลยในอนาคต รวมทงตองเตรยม พฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรทงในระยะสนและในระยะยาว โดยในระยะสนตองดงดดนกวจยจากตางประเทศ และในระยะยาว พฒนาคนและบคลากรวจย โดยเฉพาะวทยาศาสตรพนฐานในลกษณะสหสาขา เพอสงสมองคความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยส าหรบการพฒนาเศรษฐกจ และยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในระยะยาว

1.6 สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ ในปจจบนเศรษฐกจโลกมการแตบโตต ากวาศกยภาพทควรจะเปนภายหลงจากทตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจหลายครง มปญหาในเชงโครงสรางทยงออนแอในหลายภาคสวนของโลก โดยเฉพาะอยางยงปญหาการคลงไมยงยนและ ปญหาหนสาธารณะของกลมสหภาพยโรป ปญหาเศรษฐกจจนชะลอตว และการฟนตวของเศรษฐกจญปนทลาชา ในขณะทมขอจ า กดจากโครงสรางประชากรสงอาย ภาวะความซบเซาของเศรษฐกจโลกสงผลใหการแขงขน ใ นตล าด โล ก ร น แ รง ข น มก า ร ใ ช ม าตรก า ร ท ไ ม ใ ช ภ า ษ ใ น ก า ร ก ด ก นกา ร ค า (Non-tariff Barriers: NTBs) และทส าคญคอการเพมผลตภาพการผลตดวยการใชนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและแกปญหาอปสรรคดานทรพยากรและก าลงคน ในขณะเดยวกนการรวมตวทางการคาและการลงทนเพอสรางขดความสามารถในการแขง ขนและสรางรายไดมความเขมขนขน

ส าห รบ เศรษฐ กจ ไทยกยงอย ใ นช วงของการขยายต วต ากว า ศกยภาพ เช น กน ทงจากผลกระทบ เศรษฐกจโลกซบเซาและยงอย ในชวงของการฟนตวของการลงทนภายในประเทศ โดยเฉพาะอยางยงการลงทน ใ น ก า ร พ ฒ น า โ ค ร ง ส ร า ง พ น ฐ า น แ ล ะ ร ะ บ บ โ ล จ ส ต ก ส เ พ อ เ พ ม ข ด ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร แ ข ง ข น การกร ะจาย โอกาส ในการพฒนา เศรษฐกจแล ะสงคม แล ะ เพอการยกร ะดบ คณภาพชวต ทด ของปร ะชาชน ร ว ม ท ง ย ง ต อ ง ป ร บ โ ค ร ง ส ร า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ไ ป ส เ ศ ร ษ ฐ ก จ ฐ า น คว า ม ร ท ข บ เ ค ล อ น ด ว ย น ว ต ก ร ร ม และผลตภาพการผลตใหสมฤทธผล


11

บทน า

บทน า ส าหรบสถานการณและสภาพแวดลอมภายในประเทศไทยนน ผลของการพฒนาตงแตอดตถงปจจบน ท าใหประเทศไทย มร ะดบการพฒนา ทสง ขนตามล าดบ โดยถกจดอย ใ นกล มประ เทศระดบราย ไดปานกลางมาตง แต ป 2531 และไดขยบสงขนมาอยในกลมบนของกลมประเทศระดบรายไดปานกลางตงแตป 2553 โดยมรายไดประชาชาตตอหวเทากบ 4,957 ดอลลาร สรอ. (ประมาณ 157,088 บาท) ตอป และลาสดในป 2559 รายไดประชาชาตตอหวเพมขนเปนประมาณ 6,000 ดอลลาร สรอ. ตอป (ประมาณ 212,980 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 35.30 บาทตอดอลลารสหรฐ ) โดยทฐานการผลตและบรการมความหลากหลายมากขน มลกษณะโครงสรางเศรษฐกจของประเทศกงอตสาหกรรม ฐานการส งออก โดย เ ฉพา ะก ารส งออกส น ค าอ ตสาหกรรม ใ หญ ข นต ามล า ด บ หล ายส าข าการผล ต และบรการสามารถแขงขนและมสวนแบงในตลาดโลกมากขนและเปนฐานรายได เงนตราตางประเทศทส าคญ อาท กลมยานยนต อเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา อตสาหกรรมอาหารสนคาเกษตร การทองเทยว และบรการดานสขภาพ เปนตน

ประเทศไทยใหความส าคญกบการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศของไทยกบนานาชาตทงในรปของทวภาคและพหพาค เพอเปนกลไกและชองทางในการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองมากขนตามล าดบ และนบวา มความกาวหนาไปมาก โดยเฉพาะอยางยงภายใตกรอบแผนงานการพฒนาเศรษฐกจ 3 ฝาย (The Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle : IMT-GT) ความรวมมอทางเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Mekong Subregion : GMS) และสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations : ASEAN) ในสาขาตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานความเชอมโยงระหวางกนทงกายภาพ กฎระเบยบ เชงสถาบน และผคน แล ะการผลกดน ให เ กดการพฒนา เ ปนแนวร ะ เ บยง เศรษฐกจ รวมกน นนมความคบหนา เ ปน รปธรรมมาก ขน อนจะเปนการสรางโอกาสทางเศรษฐกจแกประชาชนในพนทและเกดการพฒนาเชงพนทตาง ๆ ทกวางขวางขน กลาวไดวาในชวงหลายปทผานมาประเทศไทยไดด าเนนนโยบายความรวมมอระหวางประเทศดานการคาและการลงทน รวมทงการพฒนาเชงสรางสรรคทเปนเชงรกชดเจนขน การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสภายใต กรอบแนวทางการสรางความเชอมโยงภายในประเทศไทยเองเพอกระจายโอกาสของการพฒนาความเชอมโยง ในอนภ มภาคแล ะ ในภ มภาค เอ เชย เพอการเช อมตอหวง โซอปทานจ ะสงผลใหประ เทศไทยสามารถใชจด แ ขง ในเรองต าแหนงทตงทางภมศาสตรของประเทศใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศมากขน โดยไดก าหนดต าแหนง ในเชงยทธศาสตรใหเปนเทศไทยเปน Gateway of Asia ทเดนชดมากขน ในขณะเดยวกนประเทศไทยกไดใหความส าคญ และเขาไปมสวนรวมในการผลกดนขบเคลอนการพฒนารวมกนภายใตกรอบความรวมมอพหภาคส าคญอน ๆ อาท RCEP กล ม เอ เชย แปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) ซ ง เ ปนกรอบความ รวมมอ ท มความส า คญ ในการยกระดบมาตรฐานตาง ๆ ไปสระดบสากล และการยกระดบการบรหารจดการ และสรางการแขงขนในตลาด เปนตน

ฐานเศรษฐกจทพฒนากวางขวางหลากหลายมากขนสงผลใหประชากรวยแรงงานมงานท าเปนจ านวนเพมขนตามล าดบ แตแรงงานยงขาดคณภาพ โดยในปจจบนมจ านวนการจางงานรวม 38.1 ลานคน จากประชากรวยแรงงานทงหมด 38.1 ลานคน และการวางงานมอตราเฉลยไมถงรอยละ 1 ปญหาความยากจนลดลงตามล าดบ จากรอยละ 20.0 ในป 2550 เปนรอยละ 7.1 ในป 2558 คณภาพชวตด ขนในทกระดบโดยทโอกาสการไดรบการศกษา บรการสาธารณสข บรการสาธารณะ โครงสรางพนฐานตาง ๆ และการคมครองทางสงคมอน ๆ รวมถงการเขาถง ทรพยากรตาง ๆ มความครอบคลม และมคณภาพดขนตามล าดบ อาท จ านวนปการศกษาเฉลยอย ท 9 ป และประชาชนเกอบรอยละ 100 อยภายใต ระบบประกนสขภาพประ เภทใดประ เภทหนง กลมคนพการแล ะดอยโอกาสได รบความคมครองทางสงคมด ขน ขณะทอายขยเฉลยยนยาวขน เปนตน อยางไรกตาม การเปลยนแปลงดานประชากรทประเทศไทยจะเขาสสงคมสงวย ระดบสดยอดในป 2579 โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 30 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลง อยางตอเ นองโดยวยเดกมสดสวนคดเปนรอยละ 14 ขณะทวยแรงงานคดเปนรอยละ 56 ทงน การลดลง ของจ านวนวยแรงงานซงเรมตงแตป 2557 ประกอบคณภาพและทกษะฝมอแรงงานยงไมสอดคลองกบนโยบาย Thailand 4.0 จะเปนความเสยงส าคญทสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

*ขอมลดงกลาวเปนขอมล GNI per Capita (GDP per capita อยท 6041 ดอลลาร สรอ (ประมาณ 199,353 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 33 บาทตอดอลลารสหรฐ) ตอหวตอป โดย สศช.)


12

บทน า

บทน า

โดยสรปจากสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนทงทเปนจดแขงและจดออนและแนวโนมบรบท และเงอนไข การพฒนาภายนอกประเทศดงกลาวประ เทศไทยยงจะตองเผชญกบความเสยงและความทาทายท เ ปนแนวโนม ในระยะยาวหลายประการทส าคญ อนประกอบดวย

ปจจยและเงอนไขภายในประเทศ ไดแก (1) การมต าแหนงทตงทสามารถเปนจดกระจาย ความเชอมโยงในภมภาค และเปนประตสเอเชย (Gateway of Asia) ทส าคญ โดยมชองทางสภายนอกในทกภาคของประเทศ (2) การเปนฐานการผลต และบรการส าคญทหลากหลาย (3) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15 – 20 ป ตอจากนไป ก าลงคนในวยเดกและวยแรงงานลดลง ผสงอาย จะเพมขนอยางรวดเรว สงผลตอศกยภาพทางเศรษฐกจ ของประเทศ รปแบบการใชจาย การลงทนและการออม ตลอดจนคาใชจายดานสขภาพ ความมนคงทางสงคม และคณภาพชวตผสงอาย (4) ขอจ ากดดานทรพยากร ทงดานแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ทมนยยะตอตนทน การผลตแล ะสภาพแวดลอมความเ ปนอย ของปร ะชาชน (5) ผลตภาพการผลตของเศรษฐกจ ไทยยงต า การพฒนาและการใชนวตกรรมมนอย และการลงทน เพอการวจยและพฒนามนอย (6) ปญหาความเหลอมล าในมตตาง ๆ ท ม นยย ะตอการส รางความสา มคคสมานฉน ท ในสงคม เ ปน ขอจ า กดตอการยกร ะด บ ศกยภาพทนมนษย ความจ าเปนในการลงทนเพอยกระดบบรการ ทางสงคมและโครงสรางพนฐานทมคณภาพอยางทวถง และการปฏรป กฎระเบยบและกฎหมาย ทท าใหเกดความเปนธรรมและลดความเหลอมล า และ (7) ความออนแอของการบรหารราชการแผนดน จงจ าเปนตองเรง ปฏรประบบราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการทมประสทธภาพ โปรงใส และรบผดรบชอบ

ส าหรบเงอนไขภายนอก ทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคตในระยะ 20 ป ขางหนา ไดแก (1) กฎเกณฑมาตรฐานโลกทสงกวามาตรฐานประเทศไทยทประเทศตองท าตาม เชน องคการระหวางประเทศอนๆ ทมบทบาทส าคญในการก าหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหารราชการของประเทศอน ๆ ใหตองปฏบตตาม ไดแก การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบการท าประมงผดกฎหมายและไรการควบคม ( IUU Fishing) ของสหภาพยโรป การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการบนพลเรอน ( ICAO) รวมถงองคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชน จ ะ เ ขามา มบทบาท ในการก าหนดแล ะตรวจสอบมาตรฐานสทธม นษยชนของรฐบาลต างๆ มากขน เ ปนตน (2) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (3) การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาค น าไปสความเชอมโยงทกระบบ ในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชย (4) การเขาสสงคมสงวย ของโลกสงผลใหเกดโอกาสทางธรกจใหม ๆ แตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (5) เทคโนโลยทกอใหเกด การเปลยนแปลงอยางฉบพลนจะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขน แตในขณะเดยวกน กเปนเงอนไขทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสย จากการน ามาใชไมเหมาะสม (6) สภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยง จากภยธรรมชาตเพมขน รวมทง มความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฎระเบยบและขอตกลงดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน แตน าหนกเสยงและสทธของประเทศก าลงพฒนาในการควบคมก ากบหลกเกณฑและการดแลสภาพแวดลอมจะเพมขน ตามระดบการพฒนาเศรษฐกจและการยกระดบระบบมาตรฐานในประเทศก าลงพฒนา ภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลง สภาวะภมอากาศทผนผวนและกอใหเกดภยธรรมชาตททวความรนแรงมากขน และจะกดดนใหตองมการปรบเปลยนรปแบบ การด าเนนธรกจ การด ารงชวต การปรบการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอสงแวดลอมมากขน (7) แนวโนมความตองการ พลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน ตองสรางสมดลความมนคง ดานพลงงาน และอาหาร (8) ความเปนเมองทเตบโต อยางตอเนองและมขอก าหนดของรปแบบ และกฎเกณฑทเกยวเนอง กบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (9) การยดถอหลกการบรหารจดการทดและระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

ปจจยและเงอนไขภายในและภายนอกประเทศ


13

บทน า

บทน า

อย า ง ไ รกต าม ใ นช วงท ผ านมา ปร ะ เ ทศ ไทยม ไ ด ม ก า รก า หนด วส ยท ศน ปร ะ เ ทศ เปาหมายและยทธศาสตรของประเทศในระยะยาว จงสงผลใหการบรหารราชการแผนดนของฝายบรหาร ใหความส าคญกบนโยบายพรรคการเมอง หรอนโยบายของรฐบาลเปนหลก ซงเมอมการเปลยน รฐบาลท าใหขาดความตอเนองของการด าเนนนโยบายส าคญและขาดบรณาการ ทงในระดบนโยบาย และการน าสการปฏบต ถอ เปนการสญเสย โอกาส และสน เปลองทรพยากรของประ เทศ ดงนนเพอเปนการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทยใหมเปาหมายการพฒนาในระยะยาว และเพอเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบทจะตองขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทเปนทยอมรบ รวมกนและเปนเอกภาพ

ประเทศไทยจ าเปนจะตองม “ยทธศาสตรชาต” ซงภายใตยทธศาสตรชาต ประเทศไทยตองปฏรป แล ะปรบ เปล ยนอย าง เป นร ะ บบขนาน ใหญ เ พอ ใ ห โ ครงสร างทาง เศรษฐก จ แล ะส งคมของปร ะ เทศ เหมาะสมกบภมทศนใหมของโลก ยดหยนปรบตวไดเรว สามารถรบมอกบความเสยงและภยคกคามแบบใหมได และสามารถอาศยโอกาสจากการเปลยนแปลงบรบทโลกมาสรางประโยชนสขใหกบคนในชาตได

ดงนน การจดท า “ยทธศาสตรชาต 20 ป” เพอเปนเปาหมายการพฒนาในระยะยาว จงเปนองคประกอบ จ าเปนของการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทยใหสามารถด าเนนงานในการขบเคลอนการพฒนาไปส เปาหมายอนาคตของประเทศทพงประสงคไดในระยะยาว และเพอเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบทจะตอง ขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทเปนทยอมรบรวมกนและเปนเอกภาพ มการจดล าดบความส าคญส าหรบปญหาพนฐานส าคญ ของประเทศทจะตองแกไข ปรบปรง หรอปฏรปอยางตอเนอง จะตองบรณาการการด าเนนการทงในเชงประเดนการพฒนา และพนทการพฒนา โดยใหไดรบการจดสรรทรพยากรมาสนบสนนการด าเนนงานอยางเหมาะสม ภายใตหลกคดดงกลาว ปร ะ เทศ ไทยจ า เ ปนจ ะตองม “ยทธศาสตรชาต ” ซ งภาย ใตย ทธศาสต รชาตจ ะตอง มการก าหนดวสย ทศ น เปาหมายอนาคตของประเทศ และทศทางในการขบเคลอนประเทศใหสอดคลองกบประเดนการเปลยนแปลง และความทาทายตาง ๆ ของบรบทโลก และบรบทการพฒนาภายในประเทศ เพอมงสการบรรลเปาหมายอนาคตของประเทศทตงไว

ก า ร ก า ห น ด ใ ห ม “ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ”เ พ อ เ ป น ย ท ธ ศ า ส ต ร ใ น ก า ร พฒ น า ป ร ะ เ ท ศ ใ น ร ะ ย ะ ย า ว พรอมกบการปฏรปและการพฒนา ระบบการบรหารราชการแผนดนในการขบเคลอนยทธศาสตร ใหสามารถ น า ไปส การปฏ บตอยางจรงจงจ ะชวยยกระดบคณภาพของประ เทศไทยในทกภาคสวนแล ะน าพาประ เทศไทย ใหหลดพนหรอบรรเทาความรนแรงของสภาพปญหาทเกดขนในปจจบน ทงปญหาความมนคง ปญหาทางเศรษฐกจ ปญหาความเหลอมล า ปญหาการทจรตคอรปชน และปญหาความขดแยงในสงคม รวมถงสามารถรบมอกบภยคกคาม แ ล ะบ รห า รจ ด ก าร กบความ เส ย ง ท จ ะ เ ก ด ข น ใ นอนาคต แล ะส า มารถ เ ปล ยนผ า น ปร ะ เ ทศ ไทย ไปพ รอม กบการเปลยนแปลงภมทศนใหมของโลกได ซงจะท าใหประเทศไทยยงคงรกษาบทบาทส าคญ ในเวทโลกสามารถด ารงรกษา ความเปนชาตทมความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และคนไทยในประเทศ มความอยดมสขอยางถวนหนา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงบญญตใหรฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล เพอ ใช เ ปนกรอบในการจดท าแผนตาง ๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอ ให เ กด เ ปนพลงผลกดนรวมกน ไปสเปาหมายดงกลาว โดยการจดท าการก าหนดเปาหมาย ระยะเวลาทจะบรรลเปาหมาย และสาระทพงมในยทธศาสตรชาต ให เ ปนไปตามหลกเกณฑแล ะวธการทพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560 บญญต โดย ทการจดท ายทธศาสต รชาต 20 ป ได ก าหนด เ ป าหมายอนาคตของปร ะ เทศ ทส ะ ทอน ถงผลปร ะ โยช น แ ห ง ช าต แ ล ะ ป ร ะ โ ยช นส ข ของปร ะ ช า ชนช า ว ไทยบนพ นฐ า นของการว เ ค ร า ะ ห ป จจ ย แ วดล อม ใน ปจจ บ น และแนวโนมในอนาคตทงภายในและภายนอกประเทศอยางรอบดาน วเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและความเสยง จากการว เครา ะหดงกลาวภายใตยทธศาสตรชาต 20 ปกรรมการฯ ไดก าหนดยทธศาสตร และแนวทางหลก ทประเทศจะตองขบเคลอนด าเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายอนาคตประเทศทก าหนด


14

บทน า

บทน า

ยทธศาสตรชาต 20 ปก าหนดเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาว ทตองมความชดเจน เพอใหเหนอนาคตของประเทศทจะน าไปใชเปนกรอบหลกในการจดท าแผนเพอการพฒนาในมตและระดบตาง ๆ ใหสอดคลองแล ะบรณาการกน เพอ ให เ กด เ ปนพลงผลกดนรวมกนไปส เ ป าหมายอนาคตประ เทศในระยะยาว แล ะภายใตยทธศาสตรแตล ะด านจ ะ มการจดท า แผนแ มบท ส าหรบประ เดนการพฒนา/ประ เด นปฏ รปส า คญ เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบต เพอน าไปสการบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาต ทงน ภายใตกรอบยทธศาสตรชาตและแผนแมบทดงกลาว ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ าเปนตองด าเนนการเปลยนแปลง ส าคญในเชงโครงสรางกลไก และกฎหมายทเกยวของ จงจะสามารถขบเคลอนการพฒนาในเรองนน ๆ ไดสมฤทธผล รวมทงบรณาการระหวางนโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาตของสภาความมนคงแหงชาต (สมช.) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) และแผนปฏรปทสอดคลองกน ดงนน แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการ ปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกน เพอพฒนาเศรษฐกจและสงคมมความเชอมโยงกนภายใตกฎเกณฑของสหประชาชาต (United Nations)

ส าหรบการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเชงบรณาการระยะ 5 ป และ นโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาตกตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต โดยทประเดนการพฒนาและความมนคงในทกดานจะถกครอบคลมภายใต 2 แผนน ซงบางประเดนการพฒนาภายใต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจะมแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทก ากบไวดวยหากมความจ าเปน แตระยะเวลา ส าหรบแผนแมบทอาจจะสนหรอยาวกวา 5 ป และ ในบางประ เดนการพฒนาภายใต แผนพฒนาเศรษฐกจแล ะ ส ง คม แ ห ง ช า ต ก อ า จจ า เ ป นต อ งด า เ น นก า ร ในร ะ ด บ ของก า รปฏ ร ปจ ง จ ะ เ ก ดผล ใ นส ว นของ รฐบ าล คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภา โดยยดความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ( ม าตร า 162 ของ ร ฐธ รรม นญ แห ง ร า ชอ าณาจ กร ไ ทย พ ท ธ ศ กร า ช 2560 ) รวม ถ ง ใ ช เ ป น กรอบ ในการจดสรรงบประมาณประจ าป ซงเปนแผนงบประมาณในลกษณะบรณาการทครอบคลมทงมตประเดนการพฒนา (Agenda) ภารกจ (Function) และพนท (Area) ซงตองสอดคลองกบยทธศาตรชาตเชนกน (มาตรา 5 วรรคสาม ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ส าหรบการเชอมโยงน าสระดบปฏบต ...... สวนราชการน าแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะ 5 ป มาจดท าแผนปฏบตราชการและแผนปฏบตราชการประจ าป รวมถงใช เปนกรอบในการจดท า แผนพฒนาภาค/จงหวด แผนอ าเภอแผนทองถน/ชมชน เชนกน (มาตรา 10 วรรคสาม ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560) ในขณะเดยวกน หากมประเดนการพฒนาใดทจ าเปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรป หนวยงานทรบผดชอบจะน าแผนปฏรปในเรองนนๆ มาด า เ นนการ โดยอาจจะผนวกรวมไวภายใต แผนปฏ บตการ ทง น การจดท า แล ะ ขบ เคลอนแผนในทกระดบ ตงแตระดบยทธศาสตรชาตลงมาถงระดบพนทจะเนนการสรางความสมดลระหวางความตองการในระดบพนท (Bottom-Up) และทศทางในภาพรวมของระดบประเทศ (Top-Down) โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการก าหนดทศทางการพฒนา ประเทศของทกภาคสวน

11

สวนทสวนท

อนาคตประ เทศไทยป พ.ศ. 2579อนาคตประ เทศไทยป พ.ศ. 2579

อนาคตประเทศไทยทามกลางการเปลยนแปลง

รปแบบการเปลยนผานพฒนาประเทศในชวง 20 ป

ภาพเปาหมายอนาคตประเทศไทยป พ.ศ. 2579

การก าหนดใหม “ยทธศาสตรชาต” เพอเปนยทธศาสตร ระยะยาวทามกลางการเปลยนแปลงทส าคญตงแตชวงตนศตวรรษท 21 ได แ ก กระแสโลกาภวตน เขมขนขนมากเ นองจากประเทศตาง ๆ ด าเนนนโยบายเศรษฐกจการคา การลงทนเสรกนอยางกวางขวางทามกลางความกาวหนาอยางกาวกระโดดของเทคโนโลยหลากหลายสาขา โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสารสนเทศซงไดท าใหโลกเชอมตอถงกนไดงายขน ภายใตกระแสโลกาภวฒนทเขมขนสนคา บรการ เงนทน ผคน และขอมลขาวสารและองคความร รวมถงเทคโนโลยมการเคลอนยายถงกนและขามพรมแดนกนไดงายและกระจายทวถง โลกไรพรมแดนไดสงผลใหภมทศนทางดานเศรษฐกจสงคมและภมรฐศาสตรของโลกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เศรษฐกจของประเทศตาง ๆ มความเชอมโยงใกลชดและตองพงพาอาศยซงกน โอกาสทเปดกวางขนและผลกระทบถงกนไดอยางรวด เ รว ผกพนตอ เ นองแล ะ รนแรงมาก ขน กอปรกบ การพฒนาเทคโนโลยกาวหนาไปอยางกาวกระโดด โดยเฉพาะในกลมของเทคโนโลยชวภาพ นาโนเทคโนโลย วทยาศาสตรและเทคโนโลยทเกยวกบวทยาการปญญา ไดสงผลใหรปแบบการด าเนนชวต คณภาพชวตและรปแบบธรกจพฒนาไปมาก และในอนาคตขางหนาการเปลยนแปลงจะยวรวดเรวขนจะเปนเงอนไขส าคญทพลกโฉมอนาคตของโลกรวมทงประเทศไทยเอง โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสมยใหมทเปนอจฉรยะ รวมทงเกดการเชอมตอและการบรรจบกนของเทคโนโลยกาวหนาทงเทคโนโลยฐานชวภาพ เทคโนโลยฐานฟสกส และฐานดจทลทจะเปนความทาทายตอโลกของการแขงขนอยางมาก ประเทศไทยจงจะตองลงทนดานทรพยากรมนษยแล ะการพฒนาวทยาศาสตร วจยและพฒนาใหสามารถพฒนาเทคโนโลยสมยใหมและเกดนวฒนกรรมทจะพฒนาผลตภณฑและบรการทมมลคาสงและแ ขงขนได รวมทงพฒนาคณภาพชวตคน

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 สวนท 1

16

อนาคตป

ระเทศไทย

ป พ.ศ. 2

579 อนาคตประ เทศไทยท ามกลางการเปลยนแปลง

การด าเนนนโยบายการคาและการลงทนระหวางประเทศอยางเสรนบเปนกลไกทมความส าคญมากขนในการเพมศกยภาพการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการพฒนาดานอน การรวมกลมทางเศรษฐกจและการคาเพอสรางพลงอ านาจการตอรองและพลงอ านาจทางเศรษฐกจเกดมากขนในสวนตาง ๆ ของโลก รวมทงเปนการปรบตวทามกลางการเปลยนแปลงทางภมรฐศาสตรดวย การแขงขนในเวทโลกเปนทงการแขงขนระหวางกลมทจบมอกนและขณะเดยวกนกแขงขนกนเองภายในกลม การเปลยนแปลงในบรบทโลกดงกลาวไดสรางโอกาสทงในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม เทคโนโลย และการเมอง ส าหรบประเทศไทยเองกได รบประโยชนในการขยายตลาด ขยายฐานการผลตและบรการรวมถงการใชเทคโนโลยสงขน จงมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากขนและไดกาวขนเปนประเทศรายไดปานกลางขนสง รวมถงมการพฒนาทรพยากรมนษยและสงคมสงขน ทงน โอกาสทเกดจากกระแสโลกาภวฒน ความรวมมอระหวางประเทศและความกาวหนาทางเทคโนโลย เมอประกอบเขากบจดแขงของประเทศไทยทมมฐานการผลตและบรการทส าคญหลายสาขาและมทตงทเหมาะทจะพฒนาเปนประตสเอเชยทส าคญได กนบวาเปนโอกาสทจะใชยทธศาสตรทเปน เชง รกมากขนภายใตการก าหนดเ ปาหมายหรอต าแหนง เชงยทธศาสตรของประเทศไทยใหมความทาทาย ซงจะท าใหสามารถใชประโยชนจากจดแขงให เกดผลตอการพฒนาได อยางเตมท

1 Cognitive Science

ความกาวหนาของเทคโนโลย

เคลอนยายไดอยางเสรใน ทกดาน

เปลยนแปลง/ผนผวนของสภาพแวดลอม

การรวมกลมประเทศ/แขงขน

ความมนคงชาตและไซเบอร

ปจจยภายนอก

ป ร ะ ต เ อ เ ช ย

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

ส

การทประเทศไทยมต าแหนงทตงทเหมาะส าหรบการพฒนาเปนจดกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชย (Gateway to Asia) ทส าคญแหงหนง เมอประกอบกบการเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลายประเทศไทยจะสามารถพฒนาตอยอดตอไปใหเปนฐานการผลตและบรการทใชเทคโนโลยสง มลคาสง และตอบโจทยความตองการของตลาดในอนาคตไดอยางโดดเดน ความไดเปรยบในเชงภมศาสตรของทตง หากมกลยทธทเหมาะสมและเชงรกจะท าใหประเทศไทยเปนจดเชอมโยงทส าคญระหวางประเทศทมพลงอ านาจทางเศรษฐกจสงในฝงตะวนออกและกลมประเทศในฝงตะวนตกทก าลงเจรญเตบโตมากขนตามล าดบ รวมทงการทกลมประเทศเพอนบานมศกยภาพทจะพฒนากาวหนาไดมากขนโดยทประเทศเหลานมโครงสรางประชากรทมกลมเดกและหนมสาวในสดสวนทสง จงเปนสภาพแวดลอมการพฒนาทนบวาเปนโอกาส ดงนน การลงทนดานโครงสรางพนฐานเพอการเชอมโยงเปนโครงขายภายในประเทศและเชอมโยงสภายนอกในเชงรก การพฒนาในเชงพนทเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนและพนท เขตเศรษฐกจฝงตะวนออก และการพฒนาขอตกลงระหวางประเทศดานการขนสงและการอ านวยความสะดวกทางการคา จะสงผลใหประเทศไทยเปนประตสเอเชยทส าคญ ในขณะทสามารถขยายโครงขายความเชอมโยงสยโรป โดยทางบกโดยเชอมตอกบเสนทางสายไหมของจน (One Belt One Road: OBOR) (ตงแตเดอนพฤษภาคม 2560 ทางการจนไดเปลยนชอเปน Belt and Road Initiative)ไดอกดวย ซงหากด าเนนการควบคไปกบการด าเนนบทบาททสรางสรรคในการสนบสนนการลดชองวางการพฒนาระหวางประเทศ และการพฒนามาตรฐานและระบบมาตรฐานทเปนสากลมากขนและการขบเคลอนสเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ตามมตสหประชาชาตประเทศไทยจะไดรบความไวเนอเชอใจจากประเทศเพอนบาน และมบทบาทส าคญในเวทโลกมากขน


17

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในเชงสงคม แนวโนมการเปลยนแปลงของบรบทโลกทส าคญมากขนในอนาคต ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรซงนบวาเปนความเสยงและความทาทายส าคญส าหรบนานาประเทศ ประเทศทพฒนาแลวและก าลงพฒนาจ านวนไมนอยตองเผชญกบความเสยงทเกดจากโครงสรางประชากรสงวยขนตามล าดบ ซงเปนความเสยงจากการขาดแคลนแรงงานและภาระดานงบประมาณทสงขน รวมทงผลกระทบตอคณภาพชวตผสงอาย แตในขณะเดยวกนในอกดานหนงไดเกดโอกาสทางการตลาดของผลตภณฑและบรการทตอบโจทยสงคมสงวยหลากหลายขน และเปนความทาทายตอการวจยและพฒนาเพอยกระดบคณภาพชวตของผสงวยใหดขน ววฒนาการและปจจยดงกลาวไดสงผลใหภมทศนของโลกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวในทกดาน โดยเฉพาะอยางยงในดานการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการตอบโจทยการด ารงชวตและการด าเนนธรกจรปแบบใหม ๆ

ขณะเดยวกนแนวโนมของการยายถนฐานของประชากรท เพม ขนจากการแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจ และความกดดนภายในประเทศจะสงผลกระทบตอการผสมผสานทางวฒนธรรมและกฎเกณฑทางสงคม นอกจากน รปแบบการด าเนนชวตและความสมพนธของคนจะเปลยนแปลงไป อนเปนผลจากอทธพลของโลกาภวตนและความกาวหนาทางเทคโนโลย ดงนน การสรางภมคมกนและความเขาใจถงการผสมผสาน และการเลอนไหลทางวฒนธรรม รวมทงการเพมทกษะหลากหลายและเรยนรอยอยางตอเนองจะเปนเงอนไขส าคญ ตอการด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกซงน าดวยเทคโนโลยและไรพรมแดน นอกจากน ยงมปจจยจากภาวะโลกรอนและ การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศทสงผลกระทบตอสขภาพและความเปนอยของคน


18

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

แตคนไทยจ านวนไมนอยยงขาดทศนคตทพงประสงค เมอประกอบกบบรการทางสงคมทมคณภาพยงไมสามารถกระจายไปไดครอบคลมทวถง จงตดกบดกทกษะระดบต าและรายไดต า ในขณะทภมทศนดานเศรษฐกจและสงคมเปลยนแปลงไปมากและรวดเรว แตผคนยงขาดการปรบวฒนธรรมในดานตาง ๆ ของการด าเนนชวตใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางโครงสรางเศรษฐกจ และสงคม สงคมไทยจงมความลกลนระหวางความกาวหนาทางเศรษฐกจและเทคโนโลยกบความกาวหนาทางคณภาพของสงคม การเลอนไหลและผสมผสานทางสงคมและวฒนธรรมขาดการกลนกรองและภมคมกนทเหมาะสม จงตองเรงปรบเปลยนวฒนธรรมในทกดานโดยเฉพาะอยางยงวฒนธรรมการเรยนร การท างานรวมกน การมวนย การมจตสาธารณะและรบผดชอบตอสงคม การคดวเคราะหและสรางสรรค ความกระตอรอรนและขยน และความเปนคนไทยสากล เปนตน

ส าหรบประเทศไทยการพฒนาทางสงคมกาวหนามาตามล าดบสงผลใหคนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพ ดขน และระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขงเปนทนทางสงคมทส าคญ นอกจากนน กลาวไดวาระบบการศกษา ระบบสาธารณสขและสวสดการ และโครงสรางพนฐานในทกดานกมการพฒนากาวหนาไปตามล าดบ แตหากเมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลวและกลมประเทศก าลงพฒนาดวยกนนบวาประเทศไทยพฒนาไปไดชากวาหลายๆ ประเทศ การพฒนาประเทศไทยในชวงระยะเวลาถดไปจะเผชญกบความทาทายในหลายดาน ทงการเปลยนแปลงดานประชากรทประเทศไทยจะเขาสสงคมสงวยระดบสดยอดในป 2579 โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 30 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงาน มสดสวนลดลงอยางตอเนอง โดยวยเดกมสดสวนคดเปน รอยละ 14 ขณะทวย แรงงานคด เ ปนรอยล ะ 56 ทง น การลดลงของจ านวนวยแรงงานซงเรมตงแตป 2557 จะเปนความเสยงส าคญทสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจหากการด าเนนนโยบายในการทดแทนก าลงแรงงานดวยการใชเทคโนโลยและการยกระดบคณภาพและขดความสามารถของแรงงานไมประสบความส าเรจ นอกจากนน สถาบนครอบครวมขนาดเลกลงและมรปแบบทหลากหลายมากขน ปญหาเชงคณภาพของประชากรทกกลมวย ทงในสวนของคณภาพการศกษา ระดบคณธรรมจรยธรรม ความเจบปวยจากโรคไมตดตอเรอรง

นอกจากนน ทามกลางโอกาสทเกดขนจากกระแสโลกาภวฒนและความกาวหนาทางเทคโนโลยมความเสยงและภยคกคามทแทรกแฝงอยในโอกาสดงกลาว ซงตองบรหารจดการด วยความยากล า บ ากมาก ขน อ า ท คว าม เ ส ย งด า นอาชญากรรมขามชาต ความเสยงตอการโจมตทางไซเบอร ผลกระทบในทางลบตอคณภาพทางสงคม และมความเสยงตอความมนคงและคณภาพชวตของประชาชนทปรบตวไมทนหรอขาดความรและทกษะททนกบยคสมยทเปลยน โดยเฉพาะอยางยงการท างานรวมกบเทคโนโลยกาวหนาเปนตน ซงในสงคมไทยยงมผคนจ านวนมากทขาดการปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลง กฎเกณฑและกตกาใหม ๆ และมาตรฐานทสงขน

นอกจากนน ในชวงทศวรรษทผานมาโลกตองเผชญกบความเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสภาพแวดลอมตางๆ ทสงผลกระทบ ในทางลบตอการพฒนา อา ท สภาพภมอากาศเปลยนแปลงรวดเรวและผนผวน ฤดกาลเปลยนแปลงไป อบตภยทางธรรมชาตรนแรงขน การใชเชอเพลงฟอสซลทเพมขนมากสงผลเสยตอสภาพแวดลอม ในขณะทราคาพลงงานกสงขนมากตามความตองการทเพม ขน เ ปนตน ในขณะทปรมาณการผลตมขอจ า กด ความผนผวนของสภาพภมอากาศไดกดดนใหประชาคมโลกตองรวมกนปรบเปลยนกฎเกณฑและระเบยบดานสงแวดลอมใหมความเขมงวดขนเพอทคนจะอย กบโลกไดอยางยงยน มาตรฐานของสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม ถกก าหนดเปนมาตรฐานสากลในโลกของการแขงขน เงอนไขการผลตและการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอมกจะเปนเกณฑมาตรฐานทกดดนใหประเทศไทยตองปรบเปลยนไปสสงคม สเขยวโดยการพฒนาและน าเทคโนโลยสเขยวมาใชกจะมสวนส าคญ และชวยแกปญหาการลดลงของทรพยากรตาง ๆ รวมทง น า มน ซ ง แ มราคาจ ะลดลงแต มผลกร ะทบตอสภาพแวดลอม จงตองผลกดนใหมงสการผลตพลงงานทดแทนในรปแบบตาง ๆ รวมทงพชพลงงานทอาจจะสง ผลกระทบตอความมนคงทางอาหารได นอกจากน การรกษาความหลากหลายเชงนเวศนซงนบวาเปนจดแขงส าคญอกดานหนงของประเทศไทย ใหสามารถเปนฐานส าคญของการพฒนาเศรษฐกจฐานชวภาพและการทองเทยว


19

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ส าหรบประเทศไทยเสนทางการพฒนาทผานมามการเจรญเตบโตในเชงปรมาณมากกวาคณภาพ มการใชทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลอง สภาพแวดลอมเสอมโทรมลงอยางรวดเรว รปแบบการพฒนามงเนนการดงดดการลงทนจากตางประเทศ พงพาการสงออกทตองอาศยการน าเขาทนและเทคโนโลยเขามาสนบสนนในสดสวนทสง ท าใหเศรษฐกจของประเทศพฒนาเตบโตไดอยางรวดเรว สามารถปรบเปลยนประเทศจากประเทศทมเศรษฐกจในระบบ“เกษตรแบบพงตนเอง” เปนระบบเศรษฐกจท “พงพาอตสาหกรรมและการสงออก” จนกระทงท าใหประเทศไทยกลายเปนฐานการผลตของสนคาอตสาหกรรมส าคญ ๆ ของโลก เชน ยานยนต อเลกทรอนกส และปโตรเคม ซงการลงทนจากตางประเทศสงผลใหภาคอตสาหกรรมขยายตวเรวกวาและมผลตภาพการผลตทสงกวาภาคเกษตรและ ภาคบรการซงเปนภาคเศรษฐกจทเปนฐานรองรบประชากรขนาดใหญกวา แตภาคเกษตรและภาคบรการโดยเฉพาะการทองเทยวนนผลตภาพยงต าแมวาจะเปนสาขาส าคญทสามารถชวยรองรบผลกระทบของไทยจากความผนผวนจากสถานการณเศรษฐกจโลกทเกดขนเปนระยะ ๆ ได จงนบวาการพฒนาในรปแบบทผานมาสงผลใหประเทศไทยตดในกบดกความไมสมดล กบดกผลตภาพต า และกบดกความเหลอมล า

ประเภท การกกเกบ อดต ปจจบน

กาซธรรมชาต

น าเขา :MOC - ลานบาท (2539) 103,037 ลานบาท (2559)

ปรมาณส ารอง :BP

ประมาณ 5.4 ป (Reserves-to-production ratio)

ถานหน น าเขา :MOC 4,069 ลานบาท (2539) 41,905 ลานบาท (2559)


ประมาณ 63 ป (Reserves-to-production ratio)

น ามนดบ น าเขา :MOC

113,037 ลานบาท (2539)

520,886 ลานบาท (2559)


ประมาณ 2.3 ป (Reserves-to-production ratio)

ภาคเกษตร ภาคอตสาห

กรรม ภาคบรการ ป 2558

แรงงาน (Labors) :NESDB 12.27 ลานคน

12.27 ลานคน

17.17 ลานคน

มลคาเพม (Value added) :NESDB

1.19 ลานลานบาท

4.18 ลานลานบาท

8.29 ลานบาท

มลคาเพมตอแรงงาน 96,984 บาท 340,668 บาท 482,818 บาท


20

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

รปแบบก

ารเปลย

นผาน

พฒ

นาปร

ะเทศในช

วง 20 ป


21

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในขณะเดยวกน โครงสรางแรงงานของประเทศยงคงกระจกตวอยในภาคเกษตร แตไมไดชวยสรางมลคาเพมให กบภาคเกษตรมากเทาทควรเพราะการใชความรขอมล และการท างานรวมกบเครองมอและเทคโนโลยสมยใหมยงมนอย สงผลใหผลตภาพแรงงานของภาคเกษตรยงอยในระดบต า เปนตวฉดรงการยกระดบรายไดของเกษตรกรและแรงงานใน ภาคการเกษตร จงยงเปนขอจ ากดในการสรางความมงคงของประเทศ ประกอบกบการพฒนาทพฒนาคณภาพและทกษะขนสงของแรงงานไมตรงกบความตองการของตลาด จงเปนอปสรรคส าคญในการยกระดบศกยภาพของภาคการผลต และบรการไทยไปสการใชความรและเทคโนโลยเขมขน ประเทศไทยจงยงไมสามารถหลดพนกบดกของการเปนประเทศผรบจางผลตสนคาและผใหบรการในสาขาทมมลคาเพมต าได ดงนน การตดอยในกบดกรายไดปานกลางของประเทศไทยสะทอนถงการตดกบดกในหลายดานทเปนรากฐานส าคญของการพฒนา ได แ ก กบดกของผลตภาพต า ทหยงรากลกไปถงปญหาคณภาพคน การขาดการบรหารจดการทด การขาดโครงสรางพนฐานและระบบ และระบบโลจสตกสทมคณภาพ และความไมเพยงพอของการพฒนาศกยภาพเพอการดดซบ การกระจายเทคโนโลยตางประเทศ และกาวกระโดดไปสการพฒนาเทคโนโลยของตน เอง เ นองจากการลง ทนว จย แล ะพฒนาด านวทยาศาสตรและเทคโนโลยพนฐานยงนอย ท าใหประเทศไทยไมสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมได รวมถงการทสงคมไทยยงตดกบดกความเหลอมล าและกบดกของความไมสมดลซงลวนแลวแตเปนขอจ ากดของการเพมศกยภาพของประเทศ

นอกจากนน ยงกลาวไดวาการพฒนาทผานมาของประเทศไทยมกใหความส าคญกบการขบเคลอนเศรษฐกจใหเตบโตอยางรวดเรว แตขาดการมงเนนในการกระจายโอกาสและความมงคงเพอยกระดบใหทกคนในสงคมสามารถพฒนา ใ ห เ ก ด ข นควบ ค กน ไ ป ส งผล ให ก า รพฒนา ไ ม สมด ล มความเหลอมล าในสงคมไทยในทกดาน การกระจายรายไดและการเขาถงโอกาสตางๆ ทเกดขนยงกระจกตวในเฉพาะบางกลม รายไดระหวางภาคอตสาหกรรมกบภาคเกษตรและภาคบรการแตกตางกนมาก ภาคอตสาหกรรมพฒนาไดเรวกวาภาคเกษตรและบรการซงคณภาพและผลตภาพเพมขนชามาก ยงมความเหลอมล าระหวางพน ท เมองและชนบท โอกาสการเขาถงเทคโนโลยการเขาถงทรพยากร การเขาถงบรการทางสงคมและบรการสาธารณะทมคณภาพอยางครอบคลมทวถง การเขาถง และการเขาถงกระบวนการยตธรรม

ปญหาดงกล า ว บนทอนความ เ ขม แ ขงของโครงสรางทางเศรษฐกจและทางสงคมของไทยลงตามล าดบ ทเปนปญหาส าคญ คอ (1) คนไทยมความเปราะบางและออนไหวตอการเปลยนแปลงทางสถานการณเศรษฐกจ ทางสงคมและวฒนธรรม (2) คนไทยขาดทกษะและดลยพนจในการเลอก รบ ปรบ ใช วฒนธรรมและเทคโนโลยไดอยางชาญฉลาดและรเทาทน ดงนนการทคนไทยยงคณภาพต าประเทศไทยจงยงมขอจ ากดในการใชประ โยชนอนเกดจากโอกาสของกระแสโลกาภวตน กระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และโอกาสจากการเลอนไหลของกระแสวฒนธรรมทน าไปสการผสมผสานหรอการบรรจบกนทางวฒนธรรมของประเทศตาง ๆ อยางรวดเรวทจะสามารถน ามาสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศในระดบของศกยภาพทสงขน ผลพวงทเกดขนตามมา คอ วกฤตพฤตกรรมทางสงคมและวกฤตทางวฒนธรรมของประเทศในหลายดาน เชน พฤตกรรมบรโภคนยมและคานยมทเนนวตถนยมทใหคณคากบฐานะทางสงคมและความมงคงมากกวาความดงามและความเอออาทรตอผอน คานยมทเปนปจเจกสง รกษาสทธตนเอง แต ไม เคารพสทธของผอน ขาดความรบผดชอบ ไมค านงถงการกระท าของตนทจะกระทบตอสงคมและสวนรวม และความไรวนยสงผลใหเกดปญหาสงคมดานตางๆ ตามมา ไมวาจะเปนปญหาคอรรปชน ปญหาการเอารดเอาเปรยบทางสงคม ความไมตนตวทจะปรบตว และปญหาอาชญากรรมตางๆ รวมทงการทคนไทยจ านวนไมนอยขาดการเรยนรใหเทาทนสถานการณจงปรบตวตอการเปลยนแปลงไมได เปนตน


22

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในภาพรวมกลาวไดวา การพฒนาประเทศไทยทมความกาวหนามาตามล าดบยงมไดสรางพนฐานทเขมแขงเพอการพฒนาภาคการผลตและบรการใหเปนฐานรายไดทมงคง มความมนคงและยงยนส าหรบคนทกกลมได กลาวไดวากลไกขบเคลอนเศรษฐกจทแทจรงของประเทศยงไมเขมแขงพอ ทยกระดบคณภาพชวตประชาชนไดอยางทวถง ประเทศไทยยงคงตองพงพาการน า เขา เทคโนโลยจากตางประเทศสง เปนเพยงประเทศผใชเทคโนโลยและนวตกรรมจากตางประเทศ โดยยงไมสามารถเปนผสรางเทคโนโลยโดยเฉพาะเทคโนโลยขนสงไดเอง อกทงยงตองพงพาพลงงานจากตางประเทศอยางมากและ มการใช ทสน เปลอง โดยในชวงเวลา ทผานมาการใชทรพยากรตางๆ ในการพฒนาประเทศไมมการวางกลยทธระยะยาวในการใช แล ะการรกษาทรพยากรทชด เจน สงผลใหทรพยากรส าคญหลายอยางหมดสนไปอยางรวดเรว หรอเสอมโทรมมากจนตองอาศยระยะเวลายาวนานทจะฟนฟใหกลบคนมา เชน กาซธรรมชาตทเปนทรพยากรพลงงานหลกของประเทศ ทรพยากรแรตางๆ และปาไม เปนตน

สถานการณดงกลาวท า ใหความได เปรยบในดานทรพยากรของประเทศไทยลดลงอยางรวดเรว และการพฒนาประเทศไมยงยน และปญหาดงกลาวยงกลายเปนความเสยง ทส าคญของประเทศไทยในขณะทประเทศตาง ๆ เรงปรบตวเพมประสทธภาพโดยใชความกาวหนาทางเทคโนโลยและนวตกรรมรวมทงการบรหารจดการทดในขณะทประเทศไทยยงตดกบดกความเหลอมล า ผลตภาพต า และความไมสมดล รวมทงยงตองยกระดบการบรหารจดการใหมประสทธภาพและโปรงใส มากขน แกปญหากฎระเบยบทมลกษณะหยมหยมและลาสมยกลาย เ ปนอปสรรคส า คญในการด า เ นนธ ร กจ แล ะ เ ร ง เพมประสทธภาพของะบบราชการทยงขาดคณภาพในการขบเคลอนนโยบายสาธารณะและการใหบรการสาธารณะ

กบดกผลตภาพต า กบดกความเหลอมล า กบดกความไมสมดล

ก บด ก ใ นป จจ บ น 3

ผลตภาพ แรงงานต า

ประสทธภาพ ภาครฐต า

โครงสราง พนฐาน

ไมเพยงพอ

Source : IMD (2016)

เสถยรภาพทางการเมองต า

การใชเทคโนโลย และดจทลต า

ลงทนวจยและ พฒนาต า

ขอจ ากดของประ เทศน า ไปสกบดกการพฒนาประ เทศ

ดงนน ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงในบรบทโลกทถาโถมเขามาอยางรวดเรว ประเทศไทยจงจ าเปนอยางยงทจะตองทบทวนแนวทางการพฒนาประเทศทผานมา วเคราะหท าความเขาใจถงจดแขง จดออน โอกาส และความเสยง/ภยคกคามของประเทศภายใตแนวโนมกระแสการเปลยนแปลงของโลกในทกดานอยางรอบคอบเพอก าหนดเปาหมายอนาคตประเทศ ก าหนดยทธศาสตรและ ทศทางการพฒนาทจะพลกโฉมประเทศไปสเปาหมายอนาคตทวางไวใหพฒนาความกาวหนา มความมนคงและมความมงคงไปไดอยางยงยนในระยะยาว โดยจะตองปฏรปประเทศเพอก าจดจดออนในหลายดาน โดยเฉพาะอยางยงการปรบสมดลการด าเนนงานและการบรหารจดการภาครฐใหมบรณาการ มประสทธภาพ โปรงใส มธรรมาภบาล ลดปญหาคอรปชนและระบบอปถมภ นนนบวาเปนเงอนไขของความส าเรจของการขบเคลอนพฒนาประเทศไปสอนาคตทพงประสงค รวมทงตองเรงกระจายอ านาจและการแบงความรบผดชอบสองคกรปกครองสวนทองถนเพอใหการแกปญหาและการตอบสนองตอเปาหมายการพฒนาในพนทตาง ๆ ไดอยางมประสทธผล ตองวางระบบและกลไกทปองกนการด าเนนนโยบายประชานยมทสรางคานยมการไมพงพาตนเองใหกบประชาชนบางกลม และสราง ความเสยหายใหกบประเทศ รวมทงตองสรางบรรยากาศทเออตอการด าเนนธรกจ ปรบปรงกฎระเบยบใหมความทนสมย ลดความซ าซอน และมความชดเจน โดยมกระบวนการจดท านโยบายสาธารณะ กฎระเบยบ และกฎหมายทมการวเคราะหผลไดเสย ผลกระทบ ตนทนตอกลมผมสวนไดสวนเสยอยางรอบคอบ (Regulatory Impact Assessment: RIA)


23

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

World Thailand

Breakthrough Technology

(2002 - 2016) : MIT

Self-Driving Vehicle, Quantum computer, Gene Therapy, Crypto currency, Robot, Hot Solar Cells,

Artiffifiicialfi Intelligence, Reinforcement Learning

CO2 emissions (metric tons per capita) :

World bank

3.093 (1960) 4.991 (2013)

0.136 (1960) 4.448 (2013)

Natural disaster (USD) : UNISDR 1.4 trillions (2005-2014) 4.2 billion (2005-2014)

Average death rate due to natural disas-

ters (per 100,000 population) : WHO 0.2 0.3

Terrorist Attacks

and fatalities (2016) : ESRI

1,441 attacks 14,356 fatalities

37 attacks 44 fatalities

The average number of records exposed

in a data breach claim : Net Diligence

1.70 millions (2011) 2.04 millions (2016)

Estimate number of drug-related deaths (Persons) : UNODC

207,400 (2014) Asia = 85,900 (2014)

ในขณะเดยวกนตองสามารถปองกนและบรหารจดการความเสยงทเกดจากภยคกคามรปแบบใหม ๆ อยางมประสทธภาพ อาท เครอขายการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตทงดานยาเสพตด และอาชญากรรมไซเบอร การเกดโรคระบาดอบตใหมทงตอมนษย สตว พช และการเกดสภาพแปรปรวนทางธรรมชาตทกอใหเกดภยพบตทางธรรมชาตทยากจะคาดการณ รวมถงความเสยงตอความมนคงดานน า อาหาร และพลงงาน ซงสถานการณเหลานเปนสถานการณในระดบโลก จงตองมการปรบตวอยางพลกโฉมโดยม ความรวมมอกนเพอแกปญหาเหลานรวมกนเปนกลไกและสญญาประชาคมทส าคญมากขนตามล าดบ และประชาคมโลกตองปฏบตตามใหเกดผลจรงจงมากขน โดยก าหนดเปนวาระการพฒนาระดบโลก เชน เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG) ความตกลงปารส (Paris Agreement) ตามกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อนสญญาตอตานองคกรอาชญากรรมขามชาตของสหประชาชาต เปนตน ดงนน จงถงเวลาทประเทศไทยในฐานะทเปนสมาชกหนงของประชาคมโลกจ าเปนตองทบทวนสถานการณและหาแนวทางใหมส าหรบการพฒนาพลกโฉมประเทศ เพอรองรบการเปลยนแปลงในระดบโลกดงกลาวอยางจรงจง รวมถงการขบเคลอนใหประเทศไทยมบทบาทสนบสนนการพฒนาและบทบาทสรางสรรคทโดดเดนในเวทนานาชาต โดยท คนไทยเองอยดมสข เปนคนคณภาพและมความเปนสากล


24

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ส าหรบเงอนไขภายนอกทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคตในระยะ 20 ปขางหนา ทส าคญประกอบดวย (1) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสรและรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (2) การรวมกลมเศรษฐกจ ในภมภาคน าไปสความเชอมโยงทกระบบมมากขน ในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชย (3) การเขาสสงคมสงวยของโลกสงผลใหเกดโอกาสทางธรกจใหม ๆ แตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (4) เทคโนโลยทกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางฉบพลนจะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขน แตในขณะเดยวกนกเปนเงอนไขทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใชไมเหมาะสม (5) สภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฏระเบยบและขอตกลงดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน (6) แนวโนมความตองการพลงงานสะอาด และพลงงานทดแทนเพมขน ตองสรางสมดลความมนคงดานพลงงานและอาหาร (7) ความเปนเมองทเตบโตอยางตอเนองและมขอก าหนดของรปแบบและกฎเกณฑทเกยวเนองกบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (8) การยดถอหลกการบรหารจดการทดและระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

ทามกลางโอกาสและการมจดแขงจงตองเรงเสรมจดแขงใหแขงแกรงขน เพอใหประเทศไทยสามารถถใชโอกาสการพฒนาทเกดขนในเชงรกในการะยกระดบสประเทศทพฒนาแลว โดยมรายไดสง ยกระดบมาตรฐานและบรรทดฐานสระดบสากล และใชโอกาสในการพฒนาทางสงคมใหมคณภาพและสรางโอกาสกบคนไทยในทกภาคสวน โอกาสใหม ๆ ทามกลางการเปลยนแปลงทประเทศไทยจะตองกาวใหทนคอการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทพลกโฉมโลก อนเกดจากความกาวหนาวทยาศาสตรพนฐานซงท าใหเกดเทคโนโลยใหมทสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงในดานการพฒนาและการใชปญญาประดษฐ และระบบอตโนมต การใชระบบเชอมตอทางอนเตอรเนต เทคโนโลยและวทยาศาสตรสขภาพและแหงชวต การพฒนาพลงงานทางเลอก และการเกบกกพลงงาน และการพฒนาเศรษฐกจดจทล รวมไปถงการเกดตลาดสนคาและบรการใหม ๆ ทตอบโจทยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการตอบโจทยสงคมสงวยในภาคสวนตาง ๆ ของโลก

โดยสรป การวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไขการพฒนาภายนอกประเทศดงกลาวขางตน บงชวาประเทศไทยมจดแขง หลายดาน ไดแก การมต าแหนงทตงทสามารถเปนจดเชอมโยงและกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชยทส าคญแหงหนง การเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลาย คนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพดขน ระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขง และมความหลากหลายเชงนเวศน ส าหรบจดออนของประเทศไทยทส าคญ ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15 – 20 ปตอจากนไป ขอจ ากดดานทรพยากรทงแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ผลตภาพการผลตยงต า และการพฒนาและการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย และมปญหาความเหลอมล าในดานตาง ๆ และสงผลใหขาดความสามคคสมานฉนทในสงคม ขดความสามารถของทรพยากรยมนษยยงต า โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และบรการทางสงคมยงตองยกระดบคณภาพอยางทวถง รวมทงความออนแอของการบรหารราชการแผนดน รวมทงยงจ าเปนตองเรงปฏรประบบราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพและโปรงใส ลดคอรรปชน และการปฏรปกฎระเบยบและกฎหมายใหทนสมย


25

Quality and Global Thais Competitive

Thailand

ประเทศไทยในการแขงขนบนพนฐานความร ความคดสรางสรรค

คนไทยคณภาพและมความเปนสากลมรายไดสง มความเปนอยทดและ

มความสข

Efficient ทนสมย กะทดรด โปรงใส

มประสทธภาพ

Global เปนหนสวนทมบทบาทสรางสรรคและส าคญ

Livable Cities

การพฒนาเชงพนท ภาค และเมองมความโดดเดน

แขงขนได นาอย

สงคมไทยทมคณภาพและ เปนธรรม การพฒนา

มความครอบคลม ทวถง ไมทงใครไวขางหลง

Green Thailand Inclusive Thailand

สงคมและเศรษฐกจไทย ทเปนมตรกบสงแวดลอม

Secured Thailand

มความมนคงดานอาหาร น า พลงงาน และปลอดภย

ในทกระดบ ทกดาน

บนพนฐานการวเคราะหสถานการณและแนวโนมในดานตาง ๆ ทงภายในประเทศและภายนอกประเทศ ทบงชถงจดแขง จดออน

โอกาส และความเสยงและภยคกคาม รวมทงความทาทายในดานตาง ๆ การขบเคลอนการพฒนาใหประเทศเจรญกาวหนาไปใน

อนาคตนน จ าเปนตองก าหนดวสยทศนในระยะยาวและก าหนดเปาหมายภาพอนาคตประเทศไทยทตองบรรลภายในป 2579

ทงจากมมมองดานสภาพสงคมไทย คณลกษณะของคนไทย ความกาวหนาของการพฒนา ลกษณะปจจยพนฐานเชงยทธศาสตร

ของการพฒนาระบบบรหารราชการแผนดน รปแบบทางธรกจและฐานะทางเศรษฐกจ และสาขาการผลตและบรการทโดดเดน

ประกอบดวย (1) คนไทยคณภาพและมความเปนสากล (Quality Thais and Global Citizens) มรายไดสง มความเปนอยทดและม

ความสข (2) สงคมไทยทมคณภาพและเปนธรรม การพฒนามความครอบคลม ทวถง ไมทงใครไวขางหลง ( Inclusive Thailand)

(3) ประเทศไทยมความสามารถในการแขงขนในเวทโลก (Competitive Thailand) บนพนฐานของความร ความคดสรางสรรค

และนวตกรรม มความโดดเดนในเศรษฐกจฐานชวภาพและอตสาหกรรมและบรการแหงอนาคต (New S-Curves) เปนแหลงทองเทยว

และบรการสขภาพคณภาพสง โดยมลกษณะของสงคมประกอบการทผลตไดขายเปน และเศรษฐกจฐานรากของประเทศมความ

หลากหลาย ครอบคลม และแขงแกรง (4) พนทพฒนาพเศษ ภาค และเมองมความโดดเดน มเมองสเขยว แขงขนได และนาอยส าหรบ

ทกคนกระจายทวทงประเทศ (5) สงคมและเศรษฐกจไทยทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Thailand) (6) ประเทศไทยมความเปน

สากล เปนหนสวนการพฒนาทมบทบาทสรางสรรค และมบทบาทส าคญในเวทโลก (7) มความมนคงในดาน อาหาร น า และ

พลงงาน และเปนประเทศทมความมนคงปลอดภยในทกระดบและทกดาน (Secured Thailand) และ (8) มภาครฐทกระทดรด ทนสมย

โปรงใส มประสทธภาพ

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

สาระส าคญของรางยทธศาสตรชาตฉบบน ประกอบดวย วสยทศน เปาหมายอนาคตของชาตทคนไทยทกคนตองการบรรลรวมกน รวมทงยทธศาสตรหลก/นโยบายแหงชาตและมาตรการเฉพาะ ซงเปนแนวทาง ทศทาง และวธการททกองคกร และคนไทยทกคนตองมงด าเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอใหบรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการคอ ประเทศไทยมความมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขาของก าลงอ านาจแหงชาต อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และคนไทยทกคนอยดมสข


26

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579 ภาพอนาคตประเทศไทยในอนาคตอก 20 ปขางหนา

ภาครฐกะทดรด โปรงใส มประสทธภาพ

ประเทศไทยมความมนคงในทกระดบและทกมต มความพรอมในการปองกนภยคกคามทกรปแบบจากภายในและภายนอกประเทศ เปนทยอมรบของประชาคมโลก การเมองมเสถยรภาพ สงคมมความสามคคปรองดอง ประชาชนมความสข และมความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยน โดยสถาบนหลกของชาตด ารงอยอยางมนคงเปนจดยดเหนยวของสงคมมความสามคคของคนในชาต มความสงบและอยรวมกนอยางสนตสขในทกพนท และมระดบรายไดในกลมประเทศรายไดสง มความเปนธรรมในสงคม และความเหลอมล าลดลงในทกมต ประเทศไทยมบทบาทส าคญในภมภาคและโลก ประเทศไทยเปนประเทศทผลตไดขายเปน การพฒนาเศรษฐกจ ตงอยบนฐานฟสกส ฐานดจทล และฐานชวภาพ มการเตบโตอยางมคณภาพ กระจายฐานการผลตและบรการไปในพนทตาง ๆ อยางทวถง มเสถยรภาพ แขงขนบนฐานการพฒนาและใชนวตกรรม และมฐานการผลตบรการ และการลงทนทเชอมโยงในอาเซยน ซงลวนเปนพนฐานส าคญใหประเทศพฒนาเขาสการมรายไดสงภายในป 2579 แลเปนประ เทศพฒนาแลว ภาคเกษตร เปนฐานการผลต bio-bases ทส าคญ เปนฐานการผลตอาหารทมนคงและปลอดภย และเปนฐานการผลตทมผลตภาพการผลตสงมระบบบรหารจดการทดดานประมง ภาคอตสาหกรรม ฐานอตสาหกรรมเดมมศกยภาพสงขน มอตสาหกรรมอนาคตทไดรบการพฒนาใหเปนฐานรายไดใหม โดยมงสการเปนศนยกลางการผลต การคา และการลงทนในอนภมภาคและภมภาคอาเซยน เชน ศนยการผลตรถยนตและชนสวน ศนยทดสอบและวจยพฒนารถยนตและชนสวนเอเซย ศนยกลางการผลตพลงงาน/วสดชวภาพของภมภาคอาเซยน ศนยกลางผลตอตสาหกรรมดจทล เปนตน ภาคบรการ ธรกจบรการเดมไดรบการพฒนายกระดบคณภาพและศกยภาพใหสงขน เชน การขนสง ทงทางบก ทางอากาศ และทางทะเล และสงเสรมธรกจบรการอนาคตใหเปนฐานรายดใหม โดยมงสการเปนศนยกลางการลงทนและการใหบรการของภมภาคอาเซยน เชน ศนย กลางการใหบรการสขภาพของภมภาคอาเซยน เมองหลวงแหงการทองเทยวและบรการของอาเซยน ศนยบรการทางการเงน การศกษานานาชาต และบรการดานโลจสตกส วสาหกจและการด าเนนธรกจ วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขมแขง เปนฐานการผลตและบรการทส าคญของประเทศ คนไทยในอนาคต มศกยภาพในการรวมกนพฒนาประเทศ สามารถปรบตวรองรบบรบทการพฒนาในอนาคต มความพรอมทงกายใจ สตปญญา มทกษะในการวเคราะหอยางมเหตผล มการเรยนรตลอดชวต มภมคมกนตอการเปลยนแปลง มจตส านกวฒนธรรมทดงาน คณคาความเปนไทย และมความรบผดชอบ เปนรากฐานทมนคงของชมชน สงคม รกชาต และสถาบนพระมหากษตรย

สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรม มความเหลอมล านอย อตราความยากจนต า มการกระจายโอกาสเขาถงทรพยากรสรางฐานอาชพ บรการทางสงคมทมคณภาพ และกระบวนการยตธรรมอยางทวถง ไมมคอรรปชน โดยทประชาชนทกชวงวยมคณภาพชวตทด ครอบครวอยดมสข

เศรษฐกจและสงคมพฒนาอยางเปนมตรตอสงแวดลอม เปนประเทศทมระบบเศรษฐกจสเขยว ระดบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดต า มพนทสเขยวใหญขน ประชาชนมพฤตกรรมการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ระบบการบรหารภาครฐมประสทธภาพ ทนสมย รบผดชอบ โปรงใส ตรวจสอบไดและประชาชนมสวนรวม กระจายอ านาจและมการก าหนดภารกจทเหมาะสมระหวางสวนกลาง ภมภาค และทองถน

เปาหมายอนาคตประเทศไทย ป 2579 : รวมมอกนขบเคลอนประเทศใหกาวไปสประเทศทพฒนาแลว


27

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

ในการทจะกาวเดนไปใหบรรลเปาหมายอนาคตประเทศไทยทก าหนดรวมกน

อยางมเอกภาพและไมทงใครไวขางหลง ประชาชนไทยทกภาคสวนจะตองรวมมอกน

ในการขบเคลอนการพฒนาดานตางๆ อยางเขมแขงและตอเนอง โดยมประเดน

การพฒนาส าคญทเปนคานงดหรอตวพลกโฉมประเทศ ประกอบดวย

(1) การพฒนาคน/ทรพยากรมนษย ในทกชวงวย และเปนการพฒนาในทกมต

ทงดานความร ทกษะ ทศนคต สขภาพกายและจตใจ และจตวญญาณอยาง

จรงจง เพอใหคนไทยเปนคนคณภาพอยางแทจรง

(2) การแกปญหาความเหลอมล าและสรางความเปนธรรมในสงคม โดยเฉพาะ

อยางยงจากการใหบรการทางสงคมคณภาพสงอยางทวถง

(3) การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และวจยและพฒนา และนวตกรรมให

กาวหนาทนโลกทตอบโจทยการผลตและบรการทมมลคาสงและแขงขนไดและม

คณคาทท าใหคณภาพชวตด โดยการสรางสภาวะแวดลอมและปจจยสนบสนน

ทเออตอการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา

เพอกาวขามกบดกการเปนผซอเทคโนโลยไปสการเปนผผลตและขายเทคโนโลย

(4) การปรบโครงสรางภาคการผลตและบรการทมงสคณภาพ มาตรฐาน และ

ความยงยน รวมถงการสงเสรมระบบเศรษฐกจศกยภาพสงบนฐานของการ

เพมผลตภาพ เพอสรางมลคาเพมส าหรบการพฒนาเศรษฐกจและคณคาเพม

ส าหรบการพฒนาสงคม

(5) การปฎ รปภาครฐแล ะกฎหมาย กฏระ เ บยบ เพอสรางความโปรง ใส

มประสทธภาพ ใหบรการคณภาพอยางทวถงทวถง และเปนธรรม

ทกภาคสวน ตองรวมมอกน เพอขบเคลอน ประ เดนการพฒนาท เปน คานงด พลกโฉมประ เทศ (Smar t Thai land New Genera t ion)


28

อนาคตป


ป พ.ศ. 2

579

สาระส าคญของยทธศาสตรชาตฉบบน ประกอบดวย วสยทศนและเปาหมายของชาตทคนไทยทกคนตองการบรรลรวมกน รวมทงนโยบายแหงชาตและแนวทางการพฒนาททกองคกรและคนไทยทกคนตองมงด าเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอใหบรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการคอ ประเทศไทยมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขาของก าลงอ านาจแหงชาต อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนตน

จากความจ าเปนทจะตองมการวางรากฐานทเขมแขงส าหรบการพฒนาประเทศไทยในอนาคตในระยะยาว โดยตองมการด าเนนการอยางตอเนองและมบรณาการ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงไดก าหนดใหรฐพงจดใหมยทธศาสตรชาต เปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล เพอใชเปนกรอบในการจดท า แผนตางๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว “ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560-2579)” จงเปนหวใจหลกของการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย เพอใหเปนกลไกการขบเคลอนการพฒนาไปสเปาหมายอนาคตของประเทศทพงประสงคไดอยางไมชะงกงน อกทงยงเปนการก าหนดใหฝายบรหารมความรบผดชอบรวมกนทจะตองขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทก าหนดอยางมเอกภาพตามก าหนดชวงระยะเวลาตาง ๆ ดวย ทงน รางยทธศาสตรชาตฉบบน ไดมการพจารณาจากทกมต ทงในมตของประเดนการพฒนา (Issue-based) มตการพฒนารายสาขา (Sector-based) และมตการพฒนาเชงพนท (Area-based) โดยทประชาชนทกภาคสวนมบทบาทส าคญตงแตในขนตอนการจดท า การขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลทเกดขน เกดเปนพลงรวมในการกาวไปสเปาหมายอนาคตประเทศตามยทธศาสตรชาต 20 ปน

ทงน ภายใตแตละประเดนหลก การก าหนดแนวทางและมาตรการในการขบเคลอนจ าเปนตองมการวเคราะหอยางลมลก

และปจจยแวดลอมรอบดานทจะน าไปสการวางแผนด าเนนการตามล าดบกอน -หลงของการขบเคลอนการพฒนาดานตางๆ

อยางเปนระบบโดยค านงถงความเชอมโยงทเปนเหตและผล รวมทงผลกระทบทงทางตรงและทางออมทบงชถงทางเลอกทาง

นโยบายและการก าหนดแนวทางในการรองรบผลกระทบทไมพงประสงค พรอมทงก าหนดบทบาทของภาคทเกยวของ โดยก าหนด

ผมบทบาทหลกและบทบาทสนบสนนในการพฒนาแตละประเดนทสามารถผลกดนขบเคลอนในระดบปฏบตไดชดเจน นอกจากนการ

จดสรรงบประมาณเพอสนบสนนการพฒนาประเทศตามแนวยทธศาสตรชาตจะตองมงเนนประเดนเชงบรณาการทมลกษณะของ

ความเปนปจจยรวมภายใตกลมประเดนพฒนาส าคญและยทธศาสตรหลกในดานตาง ๆ และจะตองมงเนนใหสามารถขบเคลอนได

อยางตอเนอง โดยมการก าหนดเปนเปาหมายทจะตองบรรลในแตละชวงเวลา

22

สวนทสวนท

สภาพแวดลอมการพฒนาสภาพแวดลอมการพฒนา และความทาทายทปร ะ เทศไทยและความทาทายทปร ะ เทศไทย

ตองพรอมจะ เผชญ ตองพรอมจะ เผชญ

ในอนาคต 20 ปขางหนา บรบทและสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศมแนวโนมทจะเปลยนแปลงรวดเรว พลวตรสง และซบซอนหลากหลายมต ซงจะสงผลตออนาคตการพฒนาประเทศไทยอยางมาก ประเทศไทยจงจ าเปนตอง “รเทาทน” และ “เขาใจ” บรบทตางๆ เหลานอยางลกซง ทงโอกาสทจะเกดขนและความเสยงความทาทายทตองบรหารจดการไดอยางชาญฉลาดและ ทนเหตการณ เพอทจะก าหนดกลยทธทงเชงรกในการใชประโยชนจากโอกาสทเกดขนและเชงรบในการบรหารความเสยงบนพนฐานของความเขาใจถง “จดแขง” และ “จดออน” ของประเทศอยางรอบดานโดยเฉพาะอยางยงลกษณะในเชงโครงสรางทงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศภายใตภาพอนาคตประเทศไทยทก าหนดเปนเปาหมายและต าแหนงเชงยทธศาสตรของประเทศทชดเจน ในการทจะพฒนาประเทศไทยไปสความเปนประเทศทพฒนาแลวใหไดภายในป 2579

ความทาทายทประเทศไทยตองพรอมจะเผชญ


30

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

เขาใจบรบทโลกและสถานการณภายใน

สถานการณ แล ะ แนว โ นม โลก ในอนาคตมหลากหลาย มต แล ะ มความซ บซอน เ กยวพนซ ง กน แล ะ กนอย างมาก ค าถามทส าคญส าหรบประเทศไทย คอ บรบททจะเกดขนเหลา นนจะสงผลตอประเทศไทยอยางไร จะบรหารจดการ ให เ กดปร ะ โยช นสงสด แล ะลดความ เส ยงหรอผลกระทบ ใหต าส ด ไดอย าง ไร ส าห รบ แนว โ นมการ เปล ยน แปลง ของบรบทโลกทส าคญทจะสงผลตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคตอยางมากและเปนแนวโนมทมโอกาสสงทจะเกดขน ในบางเรองนนแทบจะกลาวไดวา จะเกดขนอยางแนนอน

แนวโนมบรบทโลกทส าคญ อาจจ าแนกเปน 5 ดาน คอ ........

ดานการเมองและความมนคงโลก การพฒนาอยางกาวกระโดดดานเทคโนโลย ดานโครงสรางประชากรและกระแสสงคมโลก แนวโนมสถานการณและระบบเศรษฐกจโลก

และดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสงแวดลอมโลก

แนวโนมบรบททง 5 ดานดงกลาวจะสงผลอยางมากตอรปแบบและเวทการแขงขนทางธรกจ (Business Model and Competition Platform) ระบบและปฏสมพนธ เชงสงคม (Social System and Interaction) และคณภาพชวตและความมนคงของมนษย ซงจะเปนทงโอกาสและความทาทายส าหรบประเทศไทยในการทจะพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงคในระยะยาว

ส าหรบปจจยและแนวโนม ปจจยภายในประเทศทเปนจดแขงและจดออนทส าคญประกอบดวย โครงสรางทางประชากร และสถานการณทางสงคมไทย ปญหาความเหลอมล า การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจยและพฒนาและนวตกรรม สถ า นก า รณ แ ล ะ โ ค ร ง ส ร า ง ท า ง เ ศรษ ฐ ก จ ข ด ค ว า มส า ม า ร ถ ใ น ก า ร แ ข ง ข น สถ า นก า รณ แ ล ะ แ น ว โ น ม ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการบรหารจดการภาครฐ ซงปจจย และสถานการณภายในประเทศ ดงกลาวเมอเผชญหรอบรรจบเขากบการเปลยนแปลงในบรบทโลกแลวอาจจะสรางโอกาสและกอให เกดประโยชนตอ การพฒนาปร ะ เ ทศ โดย ใ ช ย ทธศาสต ร เ ช ง ร กบนพ นฐ านของจ ด แ ขง ท ม ห รออาจจ ะกล าย เ ปนความ เส ย ง และภยคกคามทบรหารจดการเพอปองกนไมใหเกดความเสยหายจากจดออนทามกลางปจจยเสยงและความทาทายจาก ปจจยภายนอกประเทศ

สภาพแวดลอมการพฒนาทตองเตรยมตวสภาพแวดลอมการพฒนาทตองเตรยมตว

เผชญในระย ะ 20 ป ข างหนาเผชญในระย ะ 20 ป ข างหนา


31

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

สถานการณและแนวโนมดานความมนคง 1

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 32

สถานการณและแนวโนมดานความมนคงระดบโลก ระดบภมภาค และภายในประเทศ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงดานความมนคง ในแตละหวงเวลา โดยภยคกคามรปแบบใหมทเกดขนและภยคกคามทางทหารจะสงผลส าคญตอการด าเนนนโยบายและยทธศาสตรของประเทศไทย เพอใหคนในชาตมภมคมกนและมความพรอมในการเผชญกบปญหาทเกดขน ทงน การวเคราะหสถานการณและแนวโนมดานความมนคง ประกอบดวย 4 สวน คอ สถานการณความมนคงในระดบโลก สถานการณความมนคงในระดบภมภาค สถานการณความมนคงภายในประเทศ และประเดนทาทายและผลกระทบดานความมนคงของไทย

*เขตปกครองทมประมขของอาณาจกรอสลามปกครอง

1.1 สถานการณและแนวโนมดานความมนคงในระดบโลก

1.1.1 การเมองระหวางประเทศ ประเทศมหาอ านาจโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา สาธารณรฐประชาชนจน สหพนธรฐรสเซย ยงคงมบทบาทส าคญในเวทโลกและมการแขงขนการขยายอทธพลทางเศรษฐกจและการทหารไปยงประเทศและภมภาคตางๆ เพอแสวงหาและรกษาผลประโยชน รวมทงเปนการถวงดลระหวางขวอ านาจตาง ๆ ยโรปจะมการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและรวมมอกบสหรฐฯ ในการตอตานการกอการรายและรบมอกบภยคกคามรปแบบใหม ในขณะทภมภาคตะวนออกกลางยงคงประสบความขดแยงรนแรง และจะประสบแรงกดดนจากชาตตะวนตกในการรอฟนรฐเคาะลฟะฮ2 เชนเดยวกบภมภาคเอเชยกลางทยงคงขาดเสถยรภาพและเปนแหลงอทธพลของจนและรสเซย ส าหรบแอฟรกาจะกลายมาเปนพนทยทธศาสตรและตลาดการคาทส าคญ รองจากเอเชยแมจะยงคงประสบกบความรนแรงและการพฒนาทลาชา ในขณะเดยวกน ยงมความเสยงทจะเกดปญหาความขดแยงดานเขตแดนในหลายพนทของโลกโดยยงไมมแนวโนมยตในอนาคตอนใกลและจะสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศ การสะสมอาวธและการเพมขดความสามารถทางการทหาร สถานการณและโครงสรางการเมองระหวางประเทศรวม ทงความเสยงความขดแยง นบเปนบรบทส าคญในการก าหนดนโยบาย/ยทธศาสตร/ทาทของไทยทามกลางพลวตของ ภมรฐศาสตรโดยเฉพาะอยางยงทาทของมหาอ านาจตาง ๆ การกลมทางเศรษฐกจในภาคสวนตาง ๆ ของโลก และการเกด ขวอ านาจทางเศรษฐกจใหม ๆ

1.1.2 องคการระหวางประเทศและบรรษทขามชาต จะยงมบทบาทและความส าคญในการก าหนดระเบยบ กตกาและทศทางความสมพนธระหวางประเทศรวมทงมาตรฐานสากลในดานตาง ๆ มากขน โดยทสหประชาชาตเปนองคการระหวางประเทศ ใหความส าคญในการรกษาสนตภาพและความมนคงของโลก นอกจากน องคการระหวางประเทศอนๆ ทมบทบาทส าคญในการก าหนดกตการะหวางประเทศทสงผลกระทบตอการบรหารราชการของประเทศอนๆ ใหตองปฏบตตาม อาท การก าหนดกฎการบนปลอดภยขององคการการบนพลเรอนระหวางประเทศ (ICAO) องคการระหวางประเทศดานสทธมนษยชน และองคกรทเฝาระวงดานสงแวดลอม เปนตน จงนบเปนความจ าเปนทประเทศไทยในฐานะทเปนสมาชกของประชาคมโลกจะตองสรางความพรอมในการทจะยกระดบมาตรฐานและมการปฏบตใหเปนไปตามระเบยบกตกาสากลในดานตาง ๆ

1.1.3 ความเสยงปญหาความมนคงโลก ในระยะ 20 ปขางหนาในขณะทประเทศตางๆ จะยงคงแขงขนกนเพอขยายอทธพลดานตางๆ ดงกลาวแลว มแนวโนมวา ตวแสดงทไมใชรฐจะพยายามเพมบทบาท ซงจะสงผลใหปญหาความมนคงของโลกขยายขอบเขตจากเดมทมงเนนความมนคงทางการทหารเปนหลก ปญหาความมนคงรปแบบใหมทจะสงผลกระทบตอความมนคงของมนษยไดมากประกอบดวยประเดนปญหาหลกหลายประการ อาท ปญหาการกอการราย ทจะมความซบซอนมากขนทงรปแบบและวธการกอการราย โดยจะอาศยชองทางอนเทอรเนตในการชวนเชอและบมเพาะแนวคดหวรนแรงกบบคคล ทงนเปาหมาย การกอการรายจะมงโจมตสถานทสาธารณะทสงผลกระทบตอความเสยหายจ านวนมาก ปญหาอาชญากรรมขามชาต จะมการขยายตวและทวความรนแรงมากขน ซงเปนผลมาจากการพฒนาทางเทคโนโลยและการเชอมโยงระหวางกน โดยปญหาอาชญากรรมขามชาตทส าคญในระดบโลก ไดแก ปญหาการลกลอบคาอาวธ ปญหาอาชญากรรมทางเศรษฐกจทงดานการเงนและทรพยสนทางปญญา ปญหาอาชญากรรมคอมพวเตอรทมความเชอมโยงกบการกออาชญากรรมอนๆ อาท การฟอกเงน การปลอมแปลงบตรเครดต การขโมยหรอปลอมแปลงขอมลสวนบคคล และปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม อาท การลกลอบคาสตวปา การลกลอบคาไม การลกลอบขนสงแรธาตขามแดน และการลกลอบขนยายและคาพลงงานและน ามนเชอเพลง และปญหาความมนคงทางไซเบอร จะมความรนแรงมากขนและสรางความเสยหายทเปนวงกวางในเชงระบบไดมากขน โดยเฉพาะปญหาการใชชองทางไซเบอรในการจารกรรมขอมล การโจมตโครงสรางพนฐานสาธารณปโภค

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


นอกจากน ยงมความเสยงทจะกระทบคณภาพชวตและความมนคงของมนษยในภาพรวมทจะกดดนใหนานาชาตตองรวมมอ เพอบรหารจดการความเสยงดวยกน และประเทศไทยเองจะตองวางระบบการบรหารจดการความเสยงไวลวงหนาอยางรอบคอบ อาท ความเสยงจากการเปลยนแปลงผนผวนของสภาพภมอากาศ และภยธรรมชาตทมระดบความรนแรงมากขน ความเสยงตอความมนคงดานอาหารและแหลงน า อนเปนผลกระทบตอเนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต ทรนแรง โดยมการคาดการณวา ใน พ.ศ. 2493 จะมประชากรทประสบภาวะหวโหยมากถง 130 ลานคน รวมทงความเสยงตอความมนคงดานพลงงาน อนเนองมาจากขอจ ากดของปรมาณพลงงานเทยบกบความตองการพลงงานทเพมขนของโลก สงผลใหมการแสวงหาพลงงานใหมๆ ซงอาจน าไปสความขดแยงระหวางประเทศได และในขณะเดยวกนกจะน าไปสการพฒนาเทคโนโลย การวจยและการพฒนาพลงงานทางเลอกและรปแบบการเกบกกพลงงานทมประสทธภาพมากขน และการพฒนารปแบบการคมนาคมขนสงและยานพาหนะทใชพลงงานทางเลอกทสะอาดและประหยดพลงงานจะมความกาวหนาอยางกาวกระโดด

1.2 สถานการณและแนวโนมความมนคงในภมภาค

1.2.1 การรวมกลมความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจและรกษาความมนคงรวมกน และการขยายอทธพลของมหาอ านาจในภมภาค ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะมการพฒนาอยางรวดเรวในทกดาน กอปรกบจะมการรวมตวกนมากขนผานกลไกประชาคมอาเซยน ประชาคมอาเซยนจะมความเชอมโยงและรวมตวกนในหลากหลายมตมากขน ทงทางดานการเมอง ความมนคง เศรษฐกจ และสงคม อนจะน าไปสการเสรมสรางพฒนาการทางการเมองและเศรษฐกจของประเทศสมาชก รวมทงมลกษณะเปนภมภาคไรพรมแดนมากขนจากการเชอมโยงผานเสนทางคมนาคมและขอตกลงการขนสงขามแดน การอ านวยความสะดวกทางการคาและความเชอมโยงของผคนในภมภาค อยางไรกตาม การเปนประชาคมเปนความทาทายโดยเฉพาะการทประเทศสมาชกยงมลกษณะการปกครองและเศรษฐกจทแตกตางกน การสรางความเปนประชาคมและการเปดกวางของการตดตอระหวางกนอยางเสรท าใหมความเสยงทจะเกดผลกระทบตอความมนคงของชาต โดยเฉพาะอยางยงในประเดนการยายถนฐานของประชากรในภมภาค และการขยายตวของอาชญากรรมขามชาตและเศรษฐกจนอกระบบและในขณะเดยวกนกสงผลใหมแนวโนมของการแขงขนและการขยายอทธพลของชาตมหาอ านาจ ทงในรปแบบของการใชพลงอ านาจทางทหารและทางเศรษฐกจเพอใหไดมาซงประโยชนของตน และการเขามาแทรกแซงกจการภายในของประเทศตางๆ ในภมภาค กอปรกบพนททางทะเลของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมมลคาสงและมความส าคญในเชงภมรฐศาสตร โดยเปน จดยทธศาสตรเสนทางการเดนเรอทส าคญของโลกและเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตทางทะเลทส าคญ สงผลใหมหาอ านาจมง ทจะรกษาและแผขยายอทธพลของตนเองในพนทดงกลาว

1.2.2 ความขดแยงทางดนแดน ประเทศทยงคงมปญหาความไมชดเจนของเสนเขตแดนและอาณาเขตทางทะเลระหวางกน รวมถงการขยายบทบาทของมหาอ านาจทเขามาแสวงประโยชน ท า ใหประเทศเอเชยมการเพมงบประมาณและ ขดความสามารถทางการทหารอยางตอเนอง นอกจากนการทประเทศในภมภาคยงขาดแนวทางในการบรหารจดการความขดแยงและขอพพาทรวมกนจะสงผลใหเกดความเสยงตอการใชความรนแรงระหวางกน

1.2.3 ปญหาการยายถนฐานของประชากร การยายถนฐานของประชากรระหวางกนและจากประเทศอนๆ เขาส ประเทศไทยยงคงมอย โดยทบางสวนจะมลกษณะผดกฎหมายและประสบปญหาการผลกดนกลบสประเทศตนทาง สงผลใหมผยายถนจ านวนมากยงตกคางอยในประเทศไทย และเกดปญหาอนๆตามมา เชน ปญหาสาธารณสข ปญหาสถานะและสทธของบคคลตามกฎหมาย ปญหาการศกษา ปญหาความขดแยงกบชมชนชาวไทยซงหากขยายตวและมความรนแรงมากขนจะสงผลกระทบตอความสงบของประเทศและการพฒนาเศรษฐกจและความสงบเรยบรอยของสงคม ดงนนจงความจ าเปนทจะตองวางระบบปองกนและแกไขปญหาใหมประสทธภาพ รวมทงควรมการก าหนดนโยบายการยายถนทชดเจนเพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานภายใตโครงสรางประชากรสงอาย โดยมงเนนกลมแรงงานฝมอและมคณภาพมากขน

ส าหรบความเสยงตอความมนคงจากปญหาอน ๆ นนมความเชอมโยงตอเนองจากปญหาในระดบโลก อาท ปญหา โรคระบาด ภยพบต ปญหาการกอการราย ปญหาอาชญากรรมขามชาต การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน ความมนคงและการรกษาผลประโยชนทางทะเล และความมนคงปลอดภยทางไซเบอร เปนตน

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


1.3 สถานการณและแนวโนมความมนคงภายในประเทศ

สถานการณทสงผลกระทบตอความมนคงภายในประเทศ มแนวโนมเปนปญหาทยงด ารงอย โดยบางปญหามสาเหตจาก ปจจยแวดลอมภายนอกประ เทศและความเหลอมล าทางสงคมทท า ให ปญหาเหล า นขยายตวขนจนเปนส งทาทาย ในการบรหารจดการเพอรกษาความมนคงของประเทศ อาท การหมนสถาบนหลกของชาต ความไมสงบในจงหวด ชายแดนภาคใตการทจรตและประพฤตมชอบ ความเชอมนในการบรหารประเทศตามหลกนตธรรม ยาเสพตด ความไมมนคง ทางการเมอง ประกอบกบความยากไรทางเศรษฐกจของประเทศท าใหเกดความขดแยงของคนในชาต ทสงผลตอความสามคค เกดความวนวาย การเมองขาเสถยรภาพสงผลใหการพฒนาเศรษฐกจชะงดงนเปนชวงๆ ตลอดจนปญหา อาชญากรรมขามชาต และสาธารณภยขนาดใหญ นอกจากน การทท าเลทตงของไทยอย ใจกลางภมภาค สงผลใหประเทศมหาอ านาจตางๆ พยายามด า เ นนน โยบายเพอขยายความสมพนธและอทธพลตอไทยเพอผลพวงตอการแขงขน อทธพลระหวางกน ทงในระดบโลกและในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต การปฏสมพนธและการรกษาดลยภาพความสมพนธ และความไวเนอเชอใจระหวาง ไทยกบประเทศมหาอ านาจตางๆ ท าใหไทยตองด าเนนนโยบายดานการตางประเทศทมความออนตว ดงน

1.3.1 ความทาทายตอความมนคงในระดบประ เทศ ส าหรบความทาทายตอความมนคงภายในประ เทศ ในอนาคตทตองเฝ าร ะวง ได แ ก ประ เดนขอพพาทด านเขตแดนแล ะการใชก าลงทางทหาร การท ไทยมชายแดน ท ง ท า ง บก แ ล ะ ท า ง ท ะ เ ล ต ด ก บ ป ร ะ เ ท ศ เ พ อ น บ า น ห ล า ยป ร ะ เ ท ศ ซ ง ย ง ไ ม ม ก า ร แ บ ง เ ข ต แ ด น ท ช ด เ จ น อาจท าใหเกดปญหากระทบกระทงกน อยางไรกตาม ความทาทาย ดงกลาวสามารถจ ากดขอบเขตและระดบความรนแรง ใหอย ในเฉพาะพนทได โดยเปนผลจากการเสรมสรางความสมพนธ และความรวมมอทใกลชดกนและการเสรมสราง ความสมพนธ ทางการ ทต เช ง ปอง กน นอกจาก น ม ปร ะ เ ด นความ มนคงทางท ะ เล เ นองจาก ทต งของ ไทย เปนจดยทธศาสตรทส าคญทางทะเล และความซบซอนในการก าหนดเขตแดนทางทะเล สงผลใหไทยจะเผชญกบความทาทาย ดานการสรางดลยภาพในการรกษาความมนคงและผลประโยชนของชาตทางทะเล ทงในเรอง ปญหาการอางสทธ ทบซอนทางทะเล ปญหาการท าลายสงแวดลอมโดยมนษย กฎหมายและการบงคบใช กฎหมายทางทะเล ปญหาอตสาหกรรม ท เ ก ยว เ นอง กบท ะ เล ปญหาการลกลอบขนสงส งผดกฎหมายทางท ะ เล โดย เฉพา ะสน ค า แล ะวสด อ ปกรณ ท ใ ช สองทาง ท มความ เส ยงจ ะน า ไ ป ใช ใ นการผลตอาว ธท าลายล างสง การลกลอบเ ข า เ มอง ผดกฎหมาย และการกระท าอนเปนโจรสลด

1.3.2 ประเดนความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตเปนปญหาทซบซอน ละเอยดออน และมความเชอมโยงกนหลายมต โดยมพนฐานมาจากปญหาอตลกษณ ชาตพนธ และการน าปญหาพนฐาน ดงกลาวมาขยายโดยกลมคนทตองการแบงแยกดนแดนไปสความรนแรง ท า ให เ กดบรรยากาศความไ ม ไววางใจ ระหวางรฐกบประชาชนและระหวางประชาชนกบประชาชนเพมมากขน นอกจากน ในพนทยงปรากฏปญหาใหมทมแนวโนมเพมมากขน อยางมนยส าคญ ไดแ ก ปญหายาเสพตด ปญหาภ ยแทรกซอน การลกลอบคา แล ะขนสงสน คาผดกฎหมาย บทบาทของภาคประชาสงคมโดยเฉพาะเยาวชนทเหนตางจากรฐ และถกดงเขามามสวนรวมในการเคลอนไหว รวมถง ประเดนความไมสงบในพนทจะเปนประเดนทประชาคมระหวางประเทศ องคการระหวางประเทศ และองคกรพฒนาเอกชน ระหว างประ เทศใหความสนใจ ท ง น ก ารด า เ น นก าร เพ อส ร า งความ เ ข า ใ จ แ ล ะผส านพล ง ร วม กบปร ะ ช า ชน เส รมสรางการยอมรบสงคม พห วฒนธรรม และเสรมสรางความรวมมอกบมาเลเซยจ าเปนตองมความตอเนอง ตามแนวทางสนตวธ และตองมความเขาใจในบรบทของพนท

1.3.3 ประเดนความขดแยงของคนในชาตสงผลตอความสามคคของคนในชาต โดยกลมคนทมความคด/ความเชอ ทางการ เ มอง ท แตกต าง กนย งคง มการ เคล อน ไหว โดย เฉพา ะการ เคล อน ไหวผ านทาง ส อส งคมออนไล น ซงอาจสงผลให เ กดความขดแยงร ะหว างกนได ซงอาจสงผลกระทบตอความเชอ มนของนกลงทนในระยะยาว โดยประเดนส าคญทถกหยบยกขนมาเปนประเดนเคลอนไหว ไดแก ประเดนสทธมนษยชน เสรภาพ และประชาธปไตย นอกจากนประเดนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจะถกน ามาผนวกเปนประเดนการเคลอนไหวทางการเมองมากขน ทงน การด าเนนการโดยภาครฐในการแกปญหาการทจรต การพฒนาระบบยตธรรมเพอลดความเหลอมล า และใหบรการทางสงคม ทมคณภาพและการยกระดบรายไดประชาชนในพนทหางไกลใหทวถง ใหสมฤทธผลจะสงผลใหคนในสงคมมความเชอมน ในการบรหารงานของภาครฐ

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


1.3.4 ประเดนปญหายาเสพตด สถานการณยาเสพตดของประเทศไทยมแนวโนมรนแรงเพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะการแพรระบาดของยาเสพตดในกลมของเยาวชนซงเปนกลมเสยงทส าคญ นอกจากน ปญหายาเสพตด ยงเปนปญหาทสงผลกระทบตอเนองไปยงปญหาอนๆ อาท ปญหาอาชญากรรม ปญหาการท าลายศกยภาพของประชากร และปญหาการขยายตวขององคกรอาชญากรรม ประเทศไทยตองเผชญกบการลกลอบคายาเสพตดจากประเทศอนๆ โดย เ ปนปร ะ เทศทางผ านแล ะปร ะ เทศปลายทาง โดยกล ม นกคาจากนอกภ มภาค เ ข ามา มบทบาทส า คญในการ คายาเสพตดระหวางประเทศ ซงมการกระท าในลกษณะทเปนขบวนการและใชวธการใหมๆ ในการลกลอบขนยาเสพตด ท าใหการจบกมกระท าไดยากขน

1.3.5 ประ เด น ปญหาอาชญากรรมข ามชาต แนว โ นมปญหาอาชญากรรมข ามชาต ท มก ารขยายต ว ทงในระดบโลกและระดบภมภาค รวมถงกลมอาชญากรไดมการน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช และอาศยชองวางทางกฎหมาย ของประเทศตางๆ เปนชองทางในการกระท าความผด โดยอาชญากรรมขามชาตส าคญทสงผลกบประเทศไทย ไดแก การคายาเสพตดทมแนวโนมรนแรงขน จากการทไทยอย ใกลแหลงผลต การลกลอบผลตและจดหาเอกสารปลอม โดย เ ฉพา ะห นงส อ เ ด นท าง อ าชญากรรมทาง เ ศรษฐ กจ อ า ท ก ารล กลอบ ค า แ ล ะ ขนส น ค าผ ดกฎหมาย การละเมดทรพยสนทางปญญา โดยไทยยงคงเปนประเทศทถกจบตามองเปนพเศษ การฟอกเงน ซงมความเกยวเนองกบ อาชญากรรมขามชาตอนๆ และการท ไทยไมสามารถปฏ บตตามค าแนะน าของคณะท างานตอตานการฟอกเงนได อาชญากรรมสงแวดลอม (การคาสตว ปาแล ะผลตภณฑจากสตวปา การลกลอบตดไมพะยง) และการคามนษย โดยไทยมสถานะเปนประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทางของการคามนษย ซงมแนวโนมวาปญหาดงกลาวจะยงคงอยตอไป แตจ านวนคดลดนอยลงจากการปองกนและปราบปรามอยางตอเนอง

1.3.6 ประเดนความมนคงทางไซเบอร ไซเบอรจะถกน ามาใชเปนโครงสรางพนฐาน ระบบการบรหารจดการสาธารณะ แล ะร ะบบสาธารณปโภคมากขนในอนาคต (Critical Infrastructure) รวมถงประชาชนจะ ใชชองทางไซ เบอร ในการ ตดตอสอสาร การท าธรกรรมทางการเงน และเคลอนไหวในประเดนตางๆ มากขน สงผลใหการโจมตและการจารกรรม ทางไซเบอรมแนวโนมซบซอนและรนแรงมากขน โดยทประชาคมระหวางประเทศมแนวโนมทจะก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ ใหประเทศตางๆ รวมปฏบต กอปรกบประเทศตางๆ จะใชชองทางการโจมตทางไซเบอรตอกนเพมขน ซงบางสวน อาจใชไทยเปนฐานปฏบตการ รวมถงการเฝาระวงความเสยงจากปญหาการใชประเทศไทยเปนทางผานของกลมผกอการราย

1.3.7 ประ เดนทรพยากรธรรมชาต และแหลงพลงงาน การบรหารจดการเพอแกปญหาความเสอมโทรม ของแหลงทรพยากรธรรมชาต แล ะ ปญหาส ง แวดลอม การสรางความ มนคงด านอาหาร น า แล ะพลงงาน เปนประ เดนทมล าดบความส าคญ ในการขบเคลอนการพฒนา ประ เทศไทยให มความมนคงและยงยนในระยะยาว ประเดนสงแวดลอม ประเทศไทย มความตองการพลงงานและทรพยากรทางธรรมชาตเพอการพฒนามากขนในอนาคต แตตองเผชญกบความทาทาย ทเกดขนจากการกระจายตวและการเขาถงทรพยากรทไมเปนธรรม และการบรโภค ทรพยากรธรรมชาตทขาดสมดล และปญหาทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม ซงการบรหารจดการ ประเดนดงกลาว อาจจะสงผลให เ กดความขดแยง ในการแยงชงทรพยากรจนอาจขยายผลไปส ความขดแยงระหว างประชาชน ก บ ห น ว ย ง า น ภ า ค ร ฐ ไ ด ส า ห ร บ ป ร ะ เ ด น ค ว า ม ม น ค ง ท า งพล ง ง า น น น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม ค ว า ม ต อ ง ก า ร ใ ช พล งง าน เพ ม ข นอย า งต อ เ น อง ไ ด แ ก น า ม น เ ช อ เพล ง แ ล ะ ก า ซ ธรรมช าต โ ดยพ งพ ง แ หล งพล งง า น จากภายนอกประ เทศในสดสวนทสง แล ะ ในระย ะยาวไทย จ า เ ปนตองหา แหลงพลงงานส ารองและการพฒนา แหลงพลงงานทางเลอกและสะอาดเพอรองรบความตองการทเพมขนดงกลาวและ สอดคลองกบการเปลยนแปลง ของกระแสโลก รวมถงการปฏบตตามระเบยบ กตกาสากล ในการทจะบรรลเปาหมาย การพฒนาทยงยน นอกจากน การบรหารจดการน า เพอให เ กด ความมนคงในเ รองแหลงน า กนและน า ใช ก เ ปนอกประเดนทาทายทประ เทศไทย ตองมยทธศาสตรการบรหารจดการทงระบบอยาง รอบคอบ

สวนท 2

“ แนวโนมของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตางๆ ทก าลงจะเกดขนในอนาคตดงกลาวจะ สงผลกระทบตอการเปลยนรปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม

ของทกประเทศทวโลกรวมทงประเทศไทย ” ผลกระทบทคนไทยจะไดสมผสในระยะเวลาอกไมนาน คอ

2.1 สถานการณและแนวโนมเทคโนโลยในระดบโลก

การพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในปจจบนและอนาคตจะพฒนาอยางกาวกระโดดและสงผลใหเกดการพลกโฉมของเศรษฐกจและสงคมโลกขนานใหญ เทคโนโลยทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงครงใหญในโลกมาจากฐานเทคโนโลยส าคญ 3 กลม คอ ฐานชวภาพ ฐานดจทล และฐานฟสกส โลกในอนาคตจงเปนโลกของนวตกรรมทผสมผสานเทคโนโลยทงสามกล ม น กอ ใ ห เ ก ดปรากฏการณ “เทค โน โลย เ ปล ย นโลก” (Disruptive Technology) เชน OTT IOT Blockchain ซงเปนเทคโนโลยทพฒนา ตอยอดจากเทคโนโลยปจจบนทยงมขอจ ากดอย เพอใหมประสทธภาพในการใชงานมากยงขน รวมถงการคนพบแนวทางหรอเทคโนโลย ใหม ทสามารถตอบสนองหรอแกไขปญหาของการด า เนนกจกรรมทางเศรษฐกจหรอการด ารงชวตของมนษย ทตองเอาเทคโนโลยมาชวยท างานใหส ะดวกขน ปลอดภย เพมผลผลต ปรบโครงสรางเศรษฐกจ ชวยท างานทมอนตรายและเสยงภยแตไมแยงงานคน ในขณะเดยวกนกสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมทงในระดบโครงสรางทกอใหเกดปญหาระยะยาว และระดบปจเจกบคคลกสงผลใหเกดการเปลยนแปลง ทางสงคมทงในระดบโครงสราง ทกอใหเกดปญหาระยะยาว และระดบปจเจกบคคล

สถานการณและแนวโนมการกาวกระโดดทางเทคโนโลย 2

เทคโนโลย เปลยนโลกทมบทบาทส าคญในโลกปจจ บนแล ะ ในอนาคต อาจแบงไดเปน 3 กลมใหญๆ (1) กลมเทคโนโลยดจทลและคอมพวเตอร มการพฒนาไปสระบบทสามารถเรยนรและวเคราะหดวยตวเอง ระบบการรบสงขอมลอตโนมตระหวางคอมพวเตอร ควอนตมคอมพวเตอรทมความเรวมากกวาคอมพวเตอรปจจบนถง 100 ลานเทา ซงสามารถน าไปสการพฒนานวตกรรมทสรางประสบการณใหมใหแกผใชงานได (2) กลมเทคโนโลยการแพทยและเทคโนโลยชวภาพ มการพฒนาวธหรอผลตภณฑในการรกษาโรคทมความรนแรงและยงไมสามารถรกษาได โดยจะคนพบความลบทางพนธกรรมและการบ าบดรกษาโรคตดตอทางพนธกรรม ซงจะชวยใหสามารถรกษาโรคบางประเภททปจจบนรกษาหรอปองกนไมได เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน (3) กลมเทคโนโลยพลงงาน มการพฒนาเทคโนโลย เ พอสรางพลงงานทางเลอกและแหลงพลงงานใหม รวมทงระบบการจดเกบพลงงานทมประสทธภาพสง รวมถงเทคโนโลยทสนบสนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพสง นอกจากนเทคโนโลยเหลาน ยงสามารถแตกแขนงใหกลายเปนเทคโนโลยทมบทบาทส าคญตอการเปลยนแปลงเศรษฐกจและสงคมโลกไดอยางมหาศาล

ฐานดจทล

ฐานชวภาพ

ฐานฟสกส

เกดการปฏรปภาคการศกษา ใหรองรบเทคโนโลยและ

ความตองการของผเรยน

เกดการเปลยนแปลงโครงสราง ความตองการแรงงานและ เกดอาชพใหมในภาคธรกจ

ลดความเหลอมล าใน การเขาถงเทคโนโลย

ของบางกลมทมรายไดนอย

เกดสาขาการผลตและบรการใหมๆ บนพนฐานการใชเทคโนโลย

สมยใหมหลากหลาย ประชาชนเขาถงขอมลและ

มเครองมอชวยตดสนใจมากขน

เกดความโปรงใสและความรบผดชอบตอสงคม

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

36 รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579

สวนท 2

2.1.1 เกดสาขาการผลตและบรการใหมๆ บนพนฐานการใชเทคโนโลยสมยใหมหลากหลายสาขา เทคโนโลยทเปลยนแปลงรวดเรวท าใหเวทการแขงขนทางธรกจพลกโฉม ธรกจทใชการด าเนนกจการในรปแบบเดมทคนเคยในปจจบนอาจไมสามารถแขงขนไดอกตอไป ท าใหผประกอบการทไมสามารถปรบตวไดทนอาจตองเลกกจการไป ในขณะทผประกอบการบางกลมอาจเลงเหนชองทางในการใชเทคโนโลยใหมๆ เพอเขาสเวทการแขงขนใหมทสามารถสรางรายไดมากขน ดวยการสรางรปแบบทางธรกจ (Business Model) ใหมๆ ทอาจไมเคยมมากอน ซงเปนการเปดโอกาสใหผบรโภคมทางเลอกสนคาและบรการรปแบบใหมทหลากหลายมากขน นอกจากนผคดคนเทคโนโลยใหมจะกลาย เปนผน าดานนวตกรรม ทสามารถสรางรายไดจากเทคโนโลยและนวตกรรมเหลานนไดอยางมหาศาล จงเปนปจจยทกระตนใหภาคธรกจใหความส าคญกบการลงทนดานการวจยและพฒนามากขน และกระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ประกอบกบบทบาทของภาคประชาชนทมากขน จะเปนปจจยกดดนใหภาครฐต องป รบบทบาทอย า งมาก โ ดยต องท า คว าม เ ข า ใ จความกาวหนาทางเทคโนโลยในอนาคตใหมากขน และมการปรบปรงกระบวนการในการตอบสนองตอภาคธรกจใหมประสทธภาพสง

2.1.2 เ ก ด ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง โ ค ร ง ส ร า ง ความตองการแรงงานและเกดอาชพใหม ในภาคธรกจ คว าม ก า วห น า ท า ง เ ท ค โ น โ ล ย ด า นต า ง ๆ โ ด ย เ ฉพ า ะ เ ทค โน โ ลย ด จ ท ล จ ะน า ไ ปส ก ารพฒนาร ะบบอต โ น มต และปญญาประดษฐ (Artififififfiicial Intelligence and Automatic Systems) ทเปนการเชอมโยงทกสงดวยอนเทอรเนต ( Internet of Things: IoT) และจะทวบทบาทส าคญในทางธรกจและวถชวต ของทกคนในสงคมอยาง ใหญหลวง เชน การพฒนา ยานพาหนะไรคนขบ (Autonomous Vehicles) การพฒนา หนยนตและโปรแกรมอจฉรยะทสามารถคดและท างานแทนมนษยได ธ ร ก ร ร ม ท า ง ก า ร เ ง น ท ใ ช ร ะ บ บ ด จ ท ล เ ป นพ น ฐ า น เงนทเปนสอกลางในการแลกเปลยนทางเศรษฐกจเปลยนรปแบบ ไปกลาย เ ปน เง นดจ ทล เ ปนต น ผล ท เ กด ขนจ ะกร ะทบ ตอโลกรวมทงประเทศไทยจะมทงในดานการเปนโอกาสและ ดานความทาทายหรออปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ใ นด า น โอกาส ความ ก า วห น าท าง เ ทค โน โลย จ ะ ขย า ย ทางเลอกทหลากหลายมากขนในการเพมผลตภาพและสราง มล ค า เพ ม ของภาค เศรษฐ กจ แต ต อ งอย บน เ ง อ น ไ ข ทภาครฐและเอกชนตองเรงลงทนและยกระดบศกยภาพทาง เทคโนโลยและนวตกรรมอยางเขมขนและตอเนอง นอกจากน จะสงผลใหมนษยมคณภาพชวตทดขน มความสะดวกสบาย และปลอดภยมากขน โดยเฉพาะ ในการท างานทยากล าบาก และมความเสยงสง อาจสามารถ ใชอปกรณทางเทคโนโลย หรอหนยนตท างานแทนไดและไดประสทธภาพและประสทธผล ทดกว าท า โดยมนษย รวม ทงท า ใหมนษย มอายยนยาว มากขนดวย

ส าหรบดานความทาทายหรออปสรรคนน ความกาวหนาของ “เทคโนโลยเปลยนโลก” อาจกอใหเกด “ภาวการณวางงาน จากเทคโนโลย” ไดดวย โดยเฉพาะกลมแรงงานทยงใชทกษะเดม เชน พนกงานขบรถ หรอแมกระทงกลมแรงงานทใชความร แตลกษณะงานทท าสามารถท าซ าๆ ได เชน พนกงานโรงแรม เสมยน เลขานการ พนกงานตรวจปรฟ แรงงานกลม น จ ะ ถ ก ท ด แ ท น ด ว ย ร ะ บ บ เ ท ค โ น โ ล ย อ จ ฉ ร ย ะ เ ห ล า น แ ล ะ ใ น อ น า ค ตจ ะ เ ก ด ธ ร ก จ แ ล ะ อ า ช พ ใ ห ม ๆ ท อ า ศ ย ทกษะและองคความรหลากหลายสาขา ซงจะมความแตกตาง ธ ร ก จห รออ า ชพ ท มอย ใ น ป จจ บ นอย า งมาก ด ง น น ก า ล ง แ ร ง ง า น ใ น ภ า คก า รผล ต แ ล ะ บ ร ก า ร ขอ ง โ ล ก และ ของประ เทศไทยจะตองมการปรบตวอยางรวดเรว เพอทนตอการกาวกระโดดของเทคโนโลยเหลาน ความกาวหนา ทางเทคโนโลยจะท าใหมนษยมอายยนยาวมากขน ซงแนนอน จะสงผลกระทบทงดานโครงสรางประชากรทเปลยนแปลงไป และมผลสบเนองตอการลงทนของภาครฐ ทตองเพมขน ทงดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน การใหบรการสาธารณะ แล ะสว สด ก ารส งคม เพ อรอง รบปร ะช ากรผ ส งอาย ก า รป ร บ โ ครงส ร า ง ขอ งภ าคก า รผล ต แ ล ะ บ ร ก า ร การสรางความเขมแขง ดานภาวะการออมของประเทศ เปนตน

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 37 สวนท 2


2.1.3 ประชาชนเขาถงขอมลและมเครองมอชวยตดสนใจมากขน ในปจจบนการกระจายขอมลไปยงคนจ านวนมากท าไดงายและรวดเรวมากขน และแนวโนมในการพฒนาดานเทคโนโลยคอมพวเตอร Cloud Computing และ Big Data ทมความสามารถในการประมวลผลและวเคราะหขอมลขนาดใหญไดงายและมความรวดเรว แมนย า และเสมอนการวเคราะหโดยสมองมนษยมากยงขน จะสงผลใหในอนาคตระบบการกระจายและตรวจสอบขอมลจะทรงพลงมประสทธภาพมากขนอยางเทาทวคณ ประชาชนทวไปสามารถเขาถงขอมลจ านวนมหาศาลผานทางระบบเครอขายอนเทอรเนตบนฐานของบรการทมการแบงปนการใชทรพยากร (Shared Services) ทท าใหตนทนต าลง นอกจากนโปรแกรมสนบสนนการท างานทซบซอนหลายอยางจะถกพฒนาขน ท าใหผใชงานมขอมลเพยงพอและสามารถใชวเคราะหเพอตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางแมนย าและสะดวกรวดเรว ท าใหมนษยสามารถใชเวลาไปในการสรางมลคาเพมดานอนๆ ไดอยางมประสทธภาพมากขน ในขณะเดยวกนในดานลบ ความกาวหนาทางเทคโนโลยโดยเฉพาะเทคโนโลยดานการสอสาร มผลตอการเปลยนแปลงวถชวตของมนษยใหมความเปนปจเจกสง และการเขาถงขอมลไดงาย อาจท าใหเกดพฤตกรรมตามกระแสโดยขาดการพจารณารอบดาน อาจท าใหเกดการกอพฤตกรรมทเปนภยตอสงคมหรอการสรางคานยมทไมดใหกบสงคมอนจะกอใหเกดผลกระทบตอความมนคงของประเทศได

2.1.4 ระบบการศกษาและเรยนรของคนเปลยนไปสงผลให ภาคการศกษาตองมการปรบเปลยน เทคโนโลยขนกาวหนา สงผลใหมนษยสามารถเขาถงขอมลและเรยนรไดในทกท ทกเวลา และจากหลายชองทาง เชน การเรยนรทางไกล เรยนรตามกลม ความสนใจ เ ปนต น สงคมแหงการ เ รยน ร จ ะพฒนา อยางรวดเรว ท า ให ในอนาคตระบบการศกษา ในสถาบน การศกษาทเปนระบบมาตรฐานอาจไมสามารถตอบสนองความตองการในการพฒนาตนเองของคนรนใหม ได แล ะคน อาจแสวงหาความรเพอยกระดบศกยภาพของตนผานระบบอนน อ ก เ ห น อ จ า ก ร ะ บ บ ก า ร ศ ก ษ า ม า ต ร ฐ า น ด ง น น จ าเปนตองมการปฏรปภาคการศกษาของประเทศอยางจรงจง และเรงดวน ใหสามารถรองรบเทคโนโลย และความตองการ ของผเรยนทจะมการเปลยนแปลงอยางมากในอนาคตไดอยาง ทนทวงท

2.1.5 เทคโนโลยสารสนเทศและการกอใหเกดความโปรงใส แล ะความรบผดชอบตอส งคม การด า เ นน กจกรรม บนพนฐานของเทคโนโลยสารสนเทศจะขยายขอบเขตเขาไปใน กจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมมากขน ศกยภาพอนทรงพลง ของเทคโนโลยดานการจดเกบและประมวลผลและวเคราะหขอมล (Data Storage and Data Analytics) ท า ให มการบนทก เปนขอมลจ านวนมากทงระดบองคกรและระดบบคคลทสามารถ ใชประโยชนในการวเคราะหและประมวลผลไดอยางรวดเรวและแมนย า แล ะยงสามารถใช ในการตรวจสอบธรกรรมต างๆ ทเกดขนดวยตนทนทต าลงและสะดวกมากยงขน ซงจะเปน เครองมอทชวยปดชองโหวของกจกรรมทไมโปรงใสและบรรเทาปญหาคอรรปชนทงในภาคธรกจและในภาครฐใหลดนอยลงได อย า ง ไ ร กต า ม ควา ม ก า วห น า ท า ง เ ทค โน โ ลย ท ท า ใ ห การประมวลผลขอมลทมประสทธภาพและแมนย า อาจน าไปส รปแบบในการแสวงหาประโยชนจากขอมลในรปแบบใหมๆ ซ ง อ า จ เ ป น ท ง ท า ง ท ด เ ช น ก า ร เ ก ด ธ ร ก จ ใ ห ม ๆ ทใชเทคโนโลยดานขอมล และทางทไมด เชน การจารกรรมขอมล

และอาชญากรรมทางไซเบอร เปนตน

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579 38 สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


2.1.6 การอบตของความเหลอมล าของการเขาถงเทคโนโลย

ภาย ใตบรบทสงคม ทสามารถรบ ร ขอ มล แล ะ เ รยน ร เทคโนโลย ไดมากขน สงผลใหการประกอบกจกรรมต างๆ

ของคนในสงคมมประสทธภาพมากขน ซงชวยลดชองวางระหวางการเขาถงขอมลขาวสารและองคความรได อยางไรกตาม

เงน ทนยงคง เ ปนปจจยส า คญในการสราง โอกาส เ ข า ถง เทค โน โลย ท มปร ะสทธภาพสง สงผล ใหคนบางกล ม

ในสงคมทยงมรายไดนอยอาจมขอจ ากดในการเขาถงเทคโนโลยขนสงทมประสทธภาพแตมคาใชจายทสง จงท าใหเกดเปนชองวาง

ระหวางผ ใช เทคโนโลยทวไปและผ ท ใช เทคโนโลยระดบสง ท าใหตนทนในประกอบกจกรรมตางๆ ยงมความแตกตางกน

และอาจเกดภาวะทผ ใชงานจ า เปนตองแสวงหาเทคโนโลย ท เหมาะสมกบเงอนไขทางการเงน จากผลกระทบดงกลาว

ปร ะ เ ทศ ไ ทยจ ะต อ ง ก า ว ข า ม กบด กของกา ร เ ป น “ผ ใ ช เ ทค โ น โ ลย ” ไ ปส ก า ร เป น “ผ พฒนา เทค โน โลย ”

จะตองพฒนากลมเทคโนโลยส าคญ ซงอาจจดไดเปน 2 กลมใหญตามศกยภาพของไทยในปจจบน ไดแก

กลมแรก เปนกลมสาขาเทคโนโลยทประเทศไทยมพนฐานด ประกอบดวย 3 กลมเทคโนโลย คอ (1) กลมเกษตรและอาหาร

และเทคโนโลยชวภาพและสงแวดลอม (2) กลมอตสาหกรรมสรางสรรค การออกแบบ วฒนธรรม (3) เทคโนโลยทใชในการ

ยกระดบสาขาบรการใหมมลคาสง หรอบรการทใชเทคโนโลยเปนพนฐานส าคญ โดยกลมน จะตองมงเนนการพฒนาตอยอด

ใหเกดมลคาเพมและเปนฐานเศรษฐกจใหมในระยะตอไป

กลมทสอง เปนกลมทไทยอาจยงไมเขมแขงมากนก แตมความจ าเปนอยางมากตอการพฒนาประเทศในอนาคต ประกอบดวย

2 กลมเทคโนโลย คอ (1) กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม

กลมดจทล เทคโนโลยอนเทอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว และ

(2) กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย โดยกลมน อาจพฒนาโดยใชรปแบบการพฒนาในลกษณะ

วศวกรรมยอนกลบ (Reverse Engineering) การรวมมอทางเทคโนโลย และการเขาครอบครองเทคโนโลย (Acquire Technology)

เพอใหสามารถเรงพฒนาเทคโนโลยใหทนการเปลยนแปลงของโลก ในขณะเดยวกน ภายในประเทศ จะตองมสภาพแวดลอม

ทเหมาะสมตอวจยและพฒนาและการถายทอดและตอยอดเทคโนโลย อาท การพฒนาระบบ และบคลากรรองรบการถายทอด

และพฒนาเทคโนโลย การพฒนาโครงสรางพนฐานดานการวจยและพฒนา การสนบสนนงบประมาณอยางตอเนอง

ใ น โ ค ร ง ก า ร ว จ ย ท ม ผ ล ก ร ะ ท บ ส า ค ญ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ร ว ม ถ ง ก า ร ส น บ ส น น ก า ร พ ฒ น า ผ ล ต ภ ณ ฑ

และการน าผลงานวจยมาใช ในการพฒนาประเทศ เพอให เ กดการสงสมองคความร ถายทอดและพฒนาเทคโนโลย

เ ห ล า น น อ ย า ง ต อ เ น อ ง จ น ถ ง ใ น ร ะ ด บ ท เ พ ย งพอต อ ก า ร ย ก ร ะ ด บ ก า รพฒน า เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ คณภ าพ

ชวตของประชาชนในประเทศไดอยางมนยยะส าคญ

สวนท 2


จากผลกระทบดงกลาว .... จากผลกระทบดงกลาว .... จากผลกระทบดงกลาว .... ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ประเทศไทยจงจ าเปนตองพฒนา วทยาศาตร เทคโนโลย นวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดก “““ผซอเทคโนโลยผซอเทคโนโลยผซอเทคโนโลย” ” ” ไปส การเปนไปส การเปนไปส การเปน

““ผผลตและขายเทคโนโลยผผลตและขายเทคโนโลย ””

กลมทไทยมพนฐานด

กลมเกษตรและอาหาร เทคโนโลยและสงแวดลอม

ใหความส าคญกบการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยพนฐานในลกษณะเสนตรง

กลมอตสาหกรรมสรางสรรค การออกแบบ วฒนธรรม

สาขาบรการทมมลคาสง หรอ สาขาบรการทใชเทคโนโลยเปนพนฐาน

อตสาหกรรมฐานรายไดใหม อาท

กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม กลมดจทล เทคโนโลย อนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตาง ๆ ปญญาประดษฐ และ เทคโนโลยสมองกลฝงตว

กลมสาธารณสข สขภาพ และ เทคโนโลยทางการแพทย

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


กลมทไทยยงไมเขมแขง

พฒนาตอยอดใหเกดมลคาเพมและเปนฐานเศรษฐกจ

ใหมในระยะตอไปในลกษณะวศวกรรมยอนกลบ

อตสาหกรรมฐานรายไดเดม อาท กลมอตสาหกรรมอเลกทรอนกส ยานยนต

สวนท 2

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


ใ น ป จ จ บ น ก า รพฒน า ว ท ย า ศ า ส ต ร เ ท ค โ น โ ล ย แ ล ะ น ว ต ก ร ร ม อ ย ใ น ร ะ ด บ ท ส า ม า ร ถ ถ า ย ทอ ด และพฒนาในขนลอกเลยนแบบได ในระดบหนง แตยงมศกยภาพในการพฒนาเทคโนโลย ให เ ปนของตนเองได นอย จ ง เ ป น ข อ จ า ก ด ส า ห ร บ ก า ร พฒน า ผล ต ภ ณ ฑ ใ ห ม ๆ แ ล ะ ส า ห ร บ ก า ร เ พ ม คณภ าพ ส น ค า แ ล ะ บ ร ก า ร รวมทงการพฒนาและเพมประสทธภาพกระบวนการผลตและการบรหารจดการ จงท าใหขดความสามารถในการแขงขน ของประเทศไมทนกบการเปลยนแปลงในตลาดโลกซงความตองการสนคากลมคณภาพและรปแบบจงใจเพมขนเรวกวา และหลายกลมประเทศมความสามารถในการเขามาแขงขนในตลาดกลางและลางมากขน ในขณะทขอจ ากดดานทรพยากร และก าลงคนกดดนใหประเทศไทยเองจะตองมงเนนการเพมผลตภาพการผลตใหสมฤทธผลเพอทจะแขงขนใหไดและท าใหคณภาพ ช ว ตปร ะช า ชนด ข นอย าง ทว ถงมาก ขน ซ ง ส ะ ทอน ได จ ากการว เ คร า ะ ห ด ช นช ว ดความส ามารถการ แ ข ง ขน ดานนวตกรรมของประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในป ค.ศ. 2016 -2017 โดยสถาบนจดอนดบนานาชาต พบวา ในภาพรวมความสามารถการแขงขนดานวทยาศาสตรและนวตกรรมของประเทศไทยยงอยในอนดบคงทคอนไปทางต า สวนปจจยทางดานเทคโนโลยมแนวโนมปรบตวดขน โดยในรายงานของ The World Competitiveness Yearbook 2017 ของ IMD ระบวา โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยของไทยปรบตวสงขนถง 6 อนดบ โดยขนมาอยในอนดบท 36 จากอนดบท 42 ในปกอนหนา ซงสวนใหญเปนผลจากการเพมขนของการลงทนดานโทรคมนาคม ( Investment in Telecommunication) ขณะทโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร ปรบลดลง 1 อนดบ มาอยในอนดบท 48 จากอนดบท 47 ในปกอนหนา โดยตวฉดรงทส าคญ ไดแก จ านวนสทธบตรทยนขอภายในประเทศ (Patent Applications) ลดลง 13 อนดบ มาอยในอนดบท 52 จากอนดบท 39 ในปกอนหนา และจ านวนสทธบตรตอประชากร 100 ,000 คน (Number of Patents in Force) ลดลง 9 อนดบ โดยอยในอนดบท 59 จากอนดบท 50 ในปกอนหนา (จากทงหมด 63 ประเทศ) แมวาปจจยยอยดานการลงทนวจย และพฒนาโดยรวม แล ะการลงทนวจยแล ะพฒนาของภาคธรกจ รวมถงศกยภาพด านนวตกรรมผลตภณฑ/ กระบวนการ/บรการของภาคธรกจจะปรบตวดขนมากกตาม ขณะทรายงาน The Global Competitiveness Report (GCR) 2016-2017 ของ World Economic Forum (WEF) ไดจดอนดบปจจยดาน ความพรอมทางเทคโนโลย ลดลง 5 อนดบ มาอยในอนดบท 63 จากอนดบท 58 ในปกอนหนา เนองจากการ ลดลงอยางมากของการลงทนทางตรงของตางประเทศและการถายทอดเทคโนโลย ( FDI and Technology Transfer) โดยลดลง 14 อนดบ มาอยในอนดบท 42 จากอนดบท 28 ในปกอนหนา และจ านวนการ จดทะเบยนเชอมตอ สญญาณอนเทอรเนตแบบเคลอนทตอประชากร 100 คน (Mobile Broadband Subscriptions/100 pop.) ลดลง 11 อนดบ มาอย ในอนดบท 34 จากอนดบท 23 ในปกอนหนา สวนปจจยดานนวตกรรมปรบตวด ขน 3 อนดบ ขนมาอย ในอนดบ ท 45 จากอนดบท 57 ในปกอนหนา โดยเ ปนผลมาจากตวชวดยอยดานการจดซอจดจ าง สนคา เทคโนโลย ขนสงของภาครฐ (Government Procurement of Advanced Technology Products, 1-7 (Best)) เพมขนถง 25 อนดบ มาอยในอนดบท 65 จากอนดบท 90 ในปกอนหนา (จากทงหมด 138 ประเทศ/เขตเศรษฐกจ) ส าหรบดชนชวดความสามารถดานนวตกรรม The Global Innovation Index (GII) 2016 จดท าโดยมหาวทยาลยคอรเนล (Cornell University) ร ว ม ก บ Institut Europeé'en d'Administration des Affaires" (INSEAD) แ ล ะ อ ง ค ก า ร ทรพยสนทางปญญาโลก (World Intellectual Property Organization: WIPO) พบวา ประเทศไทยมความสามารถ ดานนวตกรรมในภาพรวมสงขน 3 อนดบจากปกอนหนา โดยอยในอนดบ 52 จากอนดบท 55 ในปกอนหนา (จาก 128 ประเทศ/เขตเศรษฐกจ) เนองจากอนดบทเพมขนของปจจยดานสถาบน ดานโครงสรางพนฐาน ศกยภาพทางการตลาด ศกยภาพทางธรกจ และผลผลตจากการพฒนาความรและเทคโนโลย

2.2 สถานการณและแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศ

สวนท 2


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


ส า ห ร บ ด ช น ช ว ด ก า ร พฒ น า น ว ต ก ร ร ม ท ส า คญอ น ๆ 3 อ า ท ด า น ก า ร ล ง ท น ว จ ย แ ล ะ พฒ น า ของประเทศไทยมแนวโนมเพมขน อยางตอเนอง จาก 12,406 ลานบาท ในป ค.ศ. 2000 เปน 48,671 ลานบาท หรอคดเปน รอยละ 0.62ตอ GDP ในป ค.ศ. 2015 เนองจากภาคเอกชนมการลงทนดานการวจยและพฒนาเพมขนถงรอยละ 73 คดเปนสดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐ 70:30 อยางไรกด ประเทศไทยยงมการลงทน ดานการวจยและพฒนา คอนขางต า เ มอเปรยบเทยบกบประ เทศในเอเชย เชน เกาหล ใต ญ ปน จน และสงคโปร ซงมสดสวนระหวางรอยละ 2.0-3.0 ตอ GDP

บคลากรรองรบการพฒนานวตกรรม ยงไมเพยงพอตอการสรางฐานก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอรองรบการพฒนาสประเทศนวตกรรมในอนาคต โดยในป ค.ศ. 2015 ก าลงแรงงานสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย มจ านวนรวมทงสน 3,979,193 คน แบงเปนผทจบสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยตรงและท างานตรงสายประมาณ 1.8 ลานคน ผทจบสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยแตท างานดานอนประมาณ 1.5 ลานคน และผทจบการศกษาดานอน แตมาท างานในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยประมาณ 0.6 ลานคน และแมวาจ านวนบคลากรวจยและพฒนา ในชวง 5 ป ทผานมา (2011-2015) มแนวโนมเพม ขนอยางตอเ นอง โดยในป ค.ศ. 2015 จ านวนบคลากรวจยและพฒนา ทท างานเทยบเทาเตมเวลา (FTE) เพมเปน 89,617 คน คดเปน 13.6 คนตอประชากร 10 ,000 คน จากป ค.ศ. 2014 ทมจ านวน 84,216 คน คดเปน 12.9 คนตอประชากร 10 ,000 คน อยางไรกด เมอเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชย อาท ไตหวน เกาหลใต และสงคโปร จะมบคลากรวจยและพฒนาสงกวาไทย 8-9 เทา

สทธบตร เปนการคมครองทางทรพยสนทางปญญาทชวยสงเสรมการวจยและพฒนาเพอคดคนสงประดษฐ และนวตกรรมใหมๆ อยางไรกด จ านวนการยนค าขอรบสทธบตรในประเทศไทยยงมจ านวนนอย และสวนใหญเปนการ ยนจดทะเบยนโดยชาวตางชาต โดยในป ค.ศ. 2014 สถตการยนจดทะเบยนสทธบตรในประเทศไทย มจ านวนรวมทงสน 12 ,007รายการ (ส ทธ บตรการปร ะด ษฐ 7 ,930 รายการ แล ะส ทธ บ ตรการออกแบบ 4 ,077 รายการ ) ในจ านวนนเปนของคนไทย 3,789 รายการ (รอยละ 31.56) และเปนของคนตางชาต 8,218 รายการ (รอยละ 68.44) โดยเฉพาะสทธบตรการประดษฐซงเปนการยนค าขอรบสทธบตรของชาวตางชาตเปนจ านวนถง 6,947 รายการ ขณะทคนไทย ยนค าขอรบสทธ บตรการประดษฐ เพยง 983 รายการเทานน ดงนนจงมความจ า เปนตองเรงสรางความตระหนก ใหคนไทยเหนความส าคญและสนบสนนการน าสทธบตรมาใชประโยชนในเชงพาณชยมากขน รวมทงปรบปรงขนตอนการ จดสทธบตรใหมประสทธภาพและรวดเรวขน

ดงนนในอนาคตขางหนาประเทศไทยจงมความเสยงทจะสญเสยขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกอยางรวดเรว เ นองจากขอจ ากดทงดานแรงงานและทรพยากร ตนทนการผลตในประ เทศไทยสง ขนตามตนทนคาจางแรงงาน ทสง ขนเพราะขาดแคลนแรงงานในภาวะท โครงสรางประชากรได เ ขาสสภาพของสงคมผสงอายมากขนตามล าดบ เชน เด ยวกบตนทนวต ถดบ ทส ง ขน เ นองจากการปร ะกอบธร กจ การคา แล ะการพฒนาความเ ปนอย ทผ านมา ใชทรพยากรอยางสนเปลองมาอยางตอเนองโดยทการบงคบใชกฎหมายเพอการก ากบดแลขาดประสทธผลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงถกใชและท าลายรอยหรอเสอมโทรมลงอยางรวดเรว การฟนฟและทดแทนมความลาชาไมทนการณ ขณะทตนทนดานบรหารจดการและโลจสตกสกสงขนเนองจากการลงทนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ตาง ๆ ยงไมเพยงพอและขาดคณภาพในหลายดานและในหลายพนทภาคธรกจเอกชนจงเผชญกบแรงกดดนดานตนทน

2.2 สถานการณและแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศ

3 ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทน.) และ ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

สวนท 2


สถานการณและแนวโนมดานประชากรและสงคม 3


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.1 สถานการณและแนวโนมดานประชากรและสงคมโลก

แนวโนมการเปลยนแปลงของบรบทโลกทมนยส า คญตอการก าหนดแนวทางการพฒนาในอนาคต ได แ ก การเขาสสงคมสงวย จากอตราการเกดทนอยลงและการมอายขยทยนยาวขน อกทง ยงมแนวโนมของการยายถนฐาน ของประชากรทเพมขน จากการแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจและความกดดนภายในประเทศ นอกจากน รปแบบการด าเนนชวต และ คว า มส มพ น ธ ของคน จ ะ เ ปล ย น แ ปลง ไปจ า กอ ท ธ พลของ โ ล ก า ภ ว ต น แ ล ะ ค ว าม ก า วห น า ท าง เ ทค โ น โ ล ย ขณ ะ เ ด ย ว ก นย ง ม ป จ จ ย จ า กภ า ว ะ โ ล ก รอ น แ ล ะ ก า ร เ ป ล ย น แ ปล งของสภ าพภ ม อ า ก า ศ ท ส งผล กร ะ ท บ ตอสขภาพและความเปนอยของคน สรปสาระส าคญดงน

3.1.1 โครงสรางประชากรทเขาสสงคมสงวย

การเกดทนอยลงและอายประชากรโลกทยนยาวขนสงผลตอโครงสรางประชากรทจะมสดสวนของผสงอายเพมขนอยางตอเนอง องคการสหประชาชาตไดประเมนสถานการณวา ในชวงป 2544-2643 (ค.ศ. 2001-2100) จะเปนศตวรรษแหงผสงอาย จากการเพมขนของประชากรผสงอาย โดยประเทศพฒนาแลวจะเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณ จ านวนประชากรทอายมากกวา 60 ปจะเพมจาก 600 ลานคนในป ค.ศ. 2000 เปน 2,100 ลานคนในป ค.ศ. 2050*4 อายเฉลยของกลมคนวยท างานจะสงขน มการประมาณการวาในป 2050 อายเฉลยแรงงานในยโรปจะเพมเปน 52.3 ป จากอายเฉลยปจจบนท 37.7 ป *5 รวมถงประชากรในภาพรวมจะมอายยนยาวขนสงผลใหตองมการออกแบบ นโยบายดานการจางงาน ส าหรบกลมผสงอาย อยางเหมาะสม อกทง การเปลยนแปลงดานโครงสรางประชากร ยงสงผลตอภาระงบประมาณภาครฐทตองเตรยมการ ในอนาคต โดยในป 2050 คาดการณวา มประชากร 1 ใน 3 ของประ เทศพฒนาแลวทมการใชสทธ เงนบ านาญ และ ในสวนของการเกดท นอยลงนน มการประมาณการวา คนทวโลกมบตรนอยลงหรอเลอกทจะ ไ ม มบตรเลย ตวอยางเชนมการประมาณวาสดสวนของผหญงอตาลรอยละ 25 ไมมบตร และอกรอยละ 25 จะมบตรเพยงคนเดยว *6 ซงยอมสงผลกระทบตอโครงสรางของครอบครวและระบบเกอกล ภายในครอบครวทจะเปลยนไปอยางหลกเลยงไมได

3.1.2 การยายถนฐานและการเคลอนยายประชากร

การเคลอนยายประชากรระหวางประเทศมแนวโนมสงขนจากการทประชากรแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทดขน การเปดเสรทางการคา การหลบหนความขดแยง และสภาพแวดลอมทเสอมโทรมลง ประกอบกบโครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสงมความสะดวกเพม ขน ทงน การเคลอนยายถนฐานจะสรางความซบซอนยง ขนทท า ใหตอง มการบรหารจดการเมองและความหลากหลายทางชาตพนธและวฒนธรรม รวมถงประชากรแฝงอยางเหมาะสม นอกจากน หากพจารณาในมตของเจเนอเรชน พบวาประชากรในกลม Gen Y ทจะเปนกลมหลกในอนาคต ใหความส าคญกบ การหาประสบการณและการใชชวตให คมคา จงมแนวโนมในการเคลอนยายไปเรยนหรอท างานในทวทกมมโลก ทสงขน อยางไรกตาม จากการทหลายประเทศทวโลกไดเคลอนสการเปนสงคมสงวย โดยทมก าลงแรงงานลดลง จงกอใหเกดการแยงชง ประชากรวยแรงงาน โดยเฉพาะคนทมศกยภาพสงเพอรกษาความตอเนองการเตบโต ของเศรษฐกจประเทศนนๆ ไดตอไป

4 (ราง) แผนบรณาการการพฒนาคนไทยตลอดชวงวย ภายใตโครงกาจดท าแผนแมบทกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พ.ศ. 2561– 2579

5 Lynda Gratton (2014). The Shift: The Future of Work is Already Here. Great Britain: William Collins. P.37

6 Ibid (2014). P.37

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.1.3 วถชวตรปแบบใหมจากผลของโลกาภวตน

พลงของโลกาภวฒนท าใหขอบเขตการด าเนนธรกจและการใชชวตมไดจ ากดอย เฉพาะในพนทหรอประเทศของ แตละบคคลเทานนแตท าใหเกดการเชอมตอถงกนทวโลกเกดแนวโนมการเคลอนยายประชากรระหวางประเทศเพอแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทดขน กระแสวฒนธรรมโลกมการเลอนไหล สงผลตอวถชวตและรปแบบการบรโภค โดยเฉพาะเกดการแลกเปลยน เ รยนรแล ะท างานผานเครอขายสงคมออนไลนโดยไ มจ า เ ปนตองรจกตวตนซงกนและกนได ทกททกเวลา อกทง เ กดการผสมผสานกนระหวางวฒนธรรม ซง ในแงหนงจะท า ให เ กดการสรางสรรคสง ใหมๆ รวมกน และท า ให การท างานมปร ะสทธภาพแล ะส ะดวกย ง ขน แต ในอกแงห นงอาจสงผลตอการ เปล ยนว ถการท างาน ไปส ง าน ท เ รงรบแล ะมากขนจากปรมาณขอมลขาวสารแล ะการตดตอสอสารท เพม ขนสงผลให มความเ ปนปจ เจกนยม มปฏสมพนธ แบบตวตอตวลดลง และมโอกาสน า ไปสพนฐานจตใจทมความโดดเดยวสงขน อกทงอาจกอให เ กด วกฤตทางวฒนธรรมเ นองจากขาดการคดกรองแล ะ เลอกรบวฒนธรรมทด งาม น า ไปสการสญเสย คณคา ทางวฒนธรรมดงเดมและพฤตกรรมทไมพงประสงค นอกจากนโลกาภวตนยงเปนปจจย ในการเพมความเปนเมอง ท ท า ใ ห ค ณ ภ า พ ช ว ต ด ข น โ ด ย ค า ด ว า ใ น ป 2 0 5 0 ป ร ะ ช า ก ร ถ ง ร อ ย ล ะ 7 2 7 จ ะ อ ย ใ น เ ข ต เ ม อ ง สงผลตอความทาทายในการจดทรพยากรและระบบสงคม ซงหากจดการไมดกอาจจะเกดเปนสลมขนาดใหญ (Mega Slum) ซ ง ม ก ารคาดการณ ว า ใ น ป 2020 ปร ะ ช ากรปร ะม าณ 1 .5 พนล า นคนจ ะอ า ศยอย ใ นสล ม 8 อ ก ทง เ มอง แต ล ะ เ ม อ งจ ะ ม ร ะ ด บคว า ม น า สน ใ จ ใ นก ารด ง ด ด กล ม คน ท ม ค ว า มส า ม า รถส ง ไ ด แ ตกต า ง ก นซ ง จ ะ ส งผล ตอการความไดเปรยบในการแยงชงแรงงานและการเตบโตทางเศรษฐกจตอไป

3.1.4 การเปลยนแปลงของตลาดงานและคณภาพชวตจากความกาวหนาทางเทคโนโลย

ปจจบนโลกก าลงกาวเขาสยค Disruptive Technology ไมวาจะเปน Mobile technology, Internet of Things, Cloud, ระบบอตโนมต, หนยนต, ปญญาประดษฐ ฯลฯ ทไดสรางผลตภณฑและนวตกรรมบนเทคโนโลยรปแบบใหมๆ ซงสงผลกระทบตอรปแบบการด า เนนธรกจ การด า เ นนชวต และรปแบบการท างาน รวมถงสรางโอกาสในชวต ของกลมคนรนใหมอาย นอยทมความสามารถ โดยในปจจ บนพบวา อาย เฉลยตอนจดตง กจการทม มลคา เ กน หนงพนลานเหรยญสหรฐอยทเพยง 31 ปเทานน อกทงจะเกดอาชพใหมๆ ทยงไมเคยมในอดต เชน Data scientist, Artififififfiicial Intelligence specialist นอกจาก น ห ากส ามารถพฒนาคนแล ะ โ ครงส รา งพ นฐ านรอง รบ ได อย า ง เ หมา ะสม กจ ะสามารถน า เทค โน โลยน ามา ใช แ ก ไข ปญหาสงคมแล ะยกร ะดบมาตรฐานคณภาพชวต ได ในหลายด าน อา ท การพฒนาระบบการเรยนรโดยอาศยเทคโนโลย ใหมๆ การใช ปญญาประดษฐชวยว เคราะห ขอมลจ านวนมหาศาล การมเทคโนโลยการแพทยใหมๆ เชน บรการ Telemedicine การพฒนา smart medical device ส าหรบผสงอาย ก า รพฒน า ร ะ บ บต ด ต า ม/กล น ก รอ ง/ก า ก บ ข อ ม ล ข า ว ส า ร ด า น ส ข ภ าพ โ ดย เ ฉพ า ะ ท า ง social media เพอ ให ม ขอมลสขภาพทถกตองแ กผบร โภค อยาง ไรกตาม จะ มการเพมจ านวนงานทมลกษณะไมประจ ามากขน ขณะทหลายอาชพอาจหายไปจากตลาดงานในปจจบน และบางอาชพจะถกทดแทนดวยระบบอตโนมต เกดการกดดนใหคาจาง มแนวโนมลดลง ซงยอมสงผลตอความมนคงในชวตของแรงงาน โดยเฉพาะกลมแรงงานทกษะต าและกลมทไมสามารถ ปรบตวใหเขากบโลกของงานยคใหมได และจะท าใหชองวางระหวางคนรวยและคนจนเพมสงขน

สวนท 2

7 World Urbanization Prospects: The 2014 Revision

8 Ibid (2014). P.125



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

3.1.5 ผลกระทบเชงสงคมจากภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

องคการสหประชาชาตไดประมาณการวาอณหภมของโลกจะสงขน โดยเฉลย 2 -4 oC สงผลใหระดบน าทะเลสงขน 20-50 เซนต เมตร ภายในสนศตวรรษท21เนองจากการละลายของภ เขาน า แขงและธารน าแ ขง ซงภาวะโลกรอน มความเชอมโยงทท าใหเกดความแปรปรวนของสภาพภมอากาศและการเกดพายและภยธรรมชาตทรนแรงและบอยครงขน ซงปรากฏการณดงกลาวคาดวาจะสงผลกระทบตอภาคเกษตรกรรมมากทสด โดยจะท าใหปรมาณผลผลตการเกษตรทลดลง และสงผลรายไดของประชากร ในประเทศตอไปทจะประสบกบปญหาความยากจนมากขน มการยายเขาไปท างานในเมอง ท าใหครอบครวขามรนมจ านวนเพมมากขน ซงกระทบตอความอยดมสขและความมนคงทางการเงนของครอบครวได นอกจากน ภาวะโลกรอนยงกอใหเกดความเสยงทจะเกดโรคระบาดและโรคอบตใหมหรอโรคอบตซ าเพมมากขนดวย

3.2 สถานการณและแนวโนมของประชากรและสงคมไทย

การพฒนาประเทศในชวงระยะเวลาถดไปจะเผชญกบความทาทายในหลายดาน ทงการเปลยนแปลงดานประชากร ทประเทศไทยจะเขาสสงคมสงวยระดบสดยอดในป 2579 สถาบนครอบครวมขนาดเลกลง และมรปแบบทหลากหลายมากขน ปญหาเชงคณภาพของประชากรทกกลมวย ทงในสวนของคณภาพการศกษา ระดบคณธรรมจรยธรรม ความเจบปวย จากโรคไมตดตอเรอรง ดงน

3.2.1 การเขาสสงคมสงวยระดบสดยอดในป 2579

โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 30 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลงอยางตอเนอง โดยวยเดกมสดสวนคดเปน รอยละ 14 ขณะทวยแรงงานคดเปนรอยละ 56 ทงนการลดลงของจ านวนวยแรงงานซงเรมตงแตป 2557 จะเปนปจจยส าคญทสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เนองจากวยแรงงานเปนกลมวยเดยว ทมรายไดมากกวาคาใชจาย ดงนนการลดลงของจ านวนวยแรงงานจงสงผลตอรายไดของภาครฐ ทจะน ามาใชจาย ในการพฒนาประเทศและการจดสวสดการตาง ๆ โดยเฉพาะภาระคาใชจายในกลมผสงอายทจะมเพมสงขน ขณะเดยวกน ย ง มก าร เปล ยน แ ปลงของ เ จ เ นอ เรช น (Generation) คอ กล มปร ะช ากร ท เ ก ด แ ล ะ เ ต บ โต ใ น แต ล ะช วง เวล า ภาย ใตสภาพแวดลอมท แตกต าง กน สงผล ให ม ทศนคต แล ะว ถการใช ช วต ท แตกต าง กน โดยปร ะชากร รน ให ม เ กดมาทามกลางความกาวหนาของเทคโนโลย สงผลให มแนวความคดและรปแบบการใชชวตตางไปจากรนกอน ซงตองการชดนโยบายสนบสนนการเลยงด การเรยนรแล ะการท างานในรปแบบทตางออกไป รวมถงศกยภาพ ในการใช แล ะการเขา ถงเทคโนโลยสารสนเทศแล ะความรจะ มความแตกตางกนในแตล ะ เจ เนอเรชน ( Digital Divide) อาจน าไปสโอกาสในการมงานท าทดทตางกน และสงผลตอความเหลอมล าทางรายไดขนในอนาคต

3.2.2 คนไทยทกกลมวยยงมปญหาดานคณภาพ โดย กลมเดกปฐมวย (0-5 ป)

จ านวนเดกปฐมวยลดลงอยางตอเนอง และมปญหาพฒนาการไมสมวยกวารอยละ 27.5 สาเหตสวนใหญ มาจากครอบครวไ ม มความรแล ะ เวลา ในการเลยงด อก ทงยงม ปญหา เ รองคณภาพการจดการศกษาปฐมวย สวนกล ม เด กว ย เ รยนม ปญหาด านความสามารถทาง เชาว ปญญา ( IQ) แล ะความฉลาดทางอารมณ ( EQ) ทมคาเฉลยต ากวามาตรฐาน โดยมระดบ IQ เทากบ 93.1 ระดบ EQ เทากบ 45.12 รวมถงมคะแนน O-NET ต ากวารอยละ 50 มคะแนน PISA ป 2015 ต ากวาคาเฉลย OECD คอนขางมาก และตงแตป 2000 ถง 2015 พบวาคะแนน PISA ในทงสามวชา ทใช ในการสอบมแนวโนมลดลง สวนวยรนมปญหาการตงครรภกอนวยอนควร ปญหายาเสพตด ส าห รบกล มว ย แรงงานม ปญหาผลตภาพแรงงานต า โดยจากการจดล าดบของ IMD ใน ป 2017 พบว า ประเทศไทยมผลตภาพแรงงานอยล าดบท 57 จาก63ประเทศ มสาเหตส าคญจากทกษะและสมรรถนะไมสอดคลอง กบคว า มต องก ารของตล าด แ รงง าน (Mismatching) แ ล ะ แ ร งง า น ไ ทย ท ง ท เ ป น แ รงง า นฝ ม อ แล ะ แ ร งง า น กงฝมอยงมทกษะต ากวาความคาดหวงของผประกอบการ ทงทกษะดานภาษาตางประ เทศ การใชคอมพวเตอร คณ ตศ าสต ร แ ล ะ ก ารค า นวณ ทกษ ะ ก า รส อส า รกา รบ ร ห า รจ ดก า ร แ ล ะ คว า มส า ม า รถ เ ฉพา ะ ใ นว ช า ช พ ในขณะทกลมผสงอายมปญหาทางสขภาพและมแนวโนมอยคนเดยวมากขน

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

สวนท 2

3.2.3 ครอบครวไทยมขนาดเลกลงและมรปแบบทหลากหลายมากขน

ลกษณะครอบครว ไทย “ตามแบบแผน” ท เ ปนครอบครวสามรนทประกอบดวย พอแ ม ปย าหรอตายาย และเดกสองหรอสามคน มรปแบบทหลากหลายขน โดยระหวางป 2533 – 2553 แมครอบครวสามรนจะยงเพมขนประมาณ 1.3 เทา และเปนครอบครว ประเภทหลกแตรปแบบ ครอบครวเดยว/ครวเรอนคนเดยวกมสดสวนสงขนเชนกน โดยครอบครวทเปน คสามภรรยาทไมมบตรเพมขนถง 3 เทา เชนเดยวกบลกษณะของการเปนครวเรอนคนเดยวเพมขนถง 2 เทา ขณะทครอบครวพอ แม ลก ซงเคยเปนครอบครว ประเภทหลกกลบมสดสวนลดลงประมาณครงหนง การเปลยนแปลงโครงสรางครอบครว ไปสรปแบบทหลากหลาย อาจสงผลกระทบตอบทบาทหนาทของครอบครว ในการท าหนาทขดเกลาทางสงคม การอบรมเลยงด รวมถงการปลกฝง คณธรรมจรยธรรม ให กบคน รนหลง แล ะยงส งผลถงสมพนธภาพของการอย รวมกน ของสมาชกในครอบครวทลดลง ขณะเดยวกนคณลกษณะ ของบดาและมารดาและวธการในการเลยงด เชน การละเลย ในการเลยงดบตร การเลยงดโดยการตามใจ ขาดการวางกรอบกตกาใหกบเดก ยงมผลตอพฒนาการในการเตบโตเปนคนด ฉลาด รเทาทน มทกษะชวตและจตส านกทด อกทงยงมความเปราะบางในครอบครวบางประเภท โดยทครอบครวเลยงเดยว แล ะครอบครวขามรน ถอ เ ปนครอบครวท มความเปรา ะบางมากกวาครอบครวประ เภทอน เพรา ะ ปญหายากจน แล ะความล าบาก ในการจ ดหา ทอย อ า ศย อ ก ทงย งตอง รบ มอ กบ ทศนคต ใ น เ ช งลบแล ะการตตราทางส งคม โดยเฉพา ะแ ม เลยง เด ยว ท มอาย นอย สงผลกระทบตอพฒนาการแล ะการศกษาตอของเดก นอกจากนพบว า เดกทไดรบการดแลโดยปยาตายายทสงอาย มผลการเรยนทดอยกวาเดกทอาศยอยกบพอแม

3.2.4 คณภาพการศกษาและการเรยนรของคนไทยยงอยในระดบคอนขางต า

คนไทยไดรบโอกาสทางการศกษาสง ขน โดยมจ านวนป ทคาดว าจ ะ ได รบการศกษา ( expected years of schooling) เพมจาก 11.2 ป ในป 2543 เปน 13.6 ป ในป 2559 นอกจากนผหญงมสดสวนไดเรยนมหาวทยาลย มากกวาผชาย อยางไรกตามการศกษาไทยทกระดบ ยงมปญหาเชงคณภาพทตองเรงแกไข เพราะมปญหาเรองหลกสตร และระบบการเรยนการสอน ทเนนการทองจ าไมสอนกระบวนการคด ท าใหขาดความคดสรางสรรคและทกษะท จ าเปนอน ๆ ปจจยส นบสนน การจดการ เ รยนการสอน แล ะค ร ท ม คณภาพยงกร ะจาย ไ ม ทว ถง โดย เฉพา ะ ในพ น ทห าง ไกล ขณะเดยวกนคนไทยสวนใหญ ยงไมใหความส าคญ กบการเรยนรตลอดชวต โดยการใชอนเตอรเนตของคนไทยเพมสงขนเปน 26 ลานคน แตเปนการใชเพอการอานหาความร เพยงรอยละ 31.7 และอตราการอานหนงสอของคนไทยอยทรอยละ 81.8 โดยอานเฉลยวนละ 37 นาท แตกลมประชากรวยสงอาย ยงมอตราการอานทต าคอ ประมาณรอยละ 57.8



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

สวนท 2

3.2.5 คนไทยมแนวโนมเสยชวตจากโรคไมตดตอมากขน

คนไทยมการเจบปวยดวยโรคไมตดตอเรอรงส าคญใน 5 โรคเพมขน ไดแก โรคหวใจ เบาหวาน หลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง และมะเรง โดยชวงป 2544– 2557 มอตราเพมเฉลยกวารอยละ 12 สาเหตส าคญมาจากการมพฤตกรรมเสยง ทางสขภาพทไมเหมาะสม ไดแก การสบบหร บรโภคเครองดมแอลกอฮอล การบรโภคอาหารทมความเสยงตอสขภาพ ทงอาหารหวานมนเคม เครองดมรสหวาน การบรโภคผกผลไมทไมเพยงพอ และการขาดการออกกจกรรมทางกาย อยางตอเนอง ขณะ ท ปจจยสภาพแวดลอมก เ ปนสา เหตส า คญเช น กน ได แ ก ความยากจน ทอยอ า ศยแล ะสภาพการท างาน ทสงผลตอวถชวตระดบการศกษา มลพษในสงแวดลอม เปนตน

3.2.6 ภาครฐมแนวโนมรบภาระดานสขภาพเพมสงขนอยางตอเนองโดยเฉพาะรายจายของระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ

ในป 2534 มการคาดการณวา รายจายสขภาพภาครฐจะสงขนเปน 684,275 ลานบาท และรายจายหลกประกนสขภาพ ภาครฐจะสง ขน เ ปน 433,664 ล านบาท จงอาจสงผลกระทบตอความยงยนทางการคลง ในอนาคต อก ทง แตละระบบหลกประกนสขภาพยงมปญหาดานการบรหารจดการทยงขาดประสทธภาพ กลาวคอ กลไกการบรหารจดการ และระบบฐานขอมลยงคงแยกสวนกน ในแตละระบบสงผลตอการจดบรการทเปนเอกภาพ ทงดานสทธประโยชน อตราการเบกจาย และคณภาพบรการ จงเปนความทาทายในการสรางความสมดลระหวางความยงยน ทางภาระการคลงภาครฐและการจดบรการ ทมคณภาพภายใตระบบหลกประกนสขภาพภาครฐ

3.2.7 คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความส าคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ

คานยมในสงคมไทยเปลยนแปลงอยางรวดเรวตามกระแสการเปลยนแปลงตางๆ ทหลงไหลเขาสประเทศไทยในสงคม ทเปนยคดจทลคนไทยยงขาดทกษะในการคดกรอง และเลอกรบวฒนธรรมทด จากตางประเทศมาปรบใชในชวตประจ าวน ท าใหละทงคานยมทดงามอนเปนเอกลกษณของวฒนธรรมไทย และลดคณคาของความเปนไทย นอกจากนมคานยมยดตนเอง เปนหลกมากกวาการค านงถงสงคมสวนรวม รกสนกและความสบาย เชอขาวลอ ขาดความอดทน ขาดวนย วตถนยม ยอมรบคนทฐานะมากกวาคนดมคณธรรม

สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล า 4


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

4.1 สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล าระดบโลก

ปจจ บนโลกมความเหลอมล าหลายดานทส ะทอนถงความไม เสมอภาคระหวางภ มภาค และระหวางประ เทศ ทงในสวนของความเหลอมล าทางดานดจทลและเทคโนโลยระหวางประเทศทสวนใหญความกาวหนาจะอยในประเทศทพฒนาแลว และการมรายไดและความมงคงของโลกทยงคอนขางกระจกตว ขณะท ทรพยากรมนษยทเปนปจจยส าคญตอการขบเคลอน การพฒนาของแตละประเทศ ยงมคณภาพทแตกตางกนอยางเหนไดชด ดงนน นานาประเทศตองมการบรหารจดการ ปจจยความเหลอล าดงกลาว เพอไมใหปญหาความเหลอมล าระหวางประเทศทวความรนแรงยงขน 4.1.1 ความเหลอมล าทางดานดจทลและเทคโนโลยสารสนเทศ สงคมโลกในอนาคตจะมความเชอมโยงกบเทคโนโลยททนสมย และมความเปนดจทล (Digital) มากขน ซงหลายประเทศในภมภาคโลกไดมการปรบตวเพอรองรบการพฒนาทมความทนสมย มากขน อยางไรกตาม แมวากระแสแหงการเปนสงคมดจทลไดท าใหหลายประเทศมการปรบตวรองรบการพฒนาในยคดจทล อาท E-Commerce และการสอสารแบบไรพรมแดน แตยงพบวายงมความเหลอมล าแหงสงคมยคดจทจ (Digital Divide) เกดขน โดยความเหลอมล าดงกลาว เปนความเหลอมจากการมขอจ ากดในการเขาถงขอมล ขาวสาร อนเทอรเนต และการมขอจ ากด การเขาถงอปกรณตางๆ เชน อปกรณสอสาร และคอมพวเตอร เปนตน มผลตอการพฒนาทางดานเศรษฐกจ และสงคมของแตละประเทศ ซงเหนไดจากตวชวดทางดานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศของโลก ( ICT Development Index) ทไมเทาเทยมกน โดยประเทศทมการพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศคอนขางสง จะเปนประเทศในโซนทวป อเมรกาเหนอ และยโรปตะวนตก สวนประเทศทมการพฒนาคอนขางนอยสวนใหญอยในโซนทวปแอฟรกาและเอเซยใต 4.1.2 ความเหลอมล าทางดานรายไดและความมงคง ในสงคมโลกปจจบน ปญหาความเหลอมล าทางดานรายไดเปนปจจยหนง ทฉด รงการพฒนาประ เทศ โดยตลอดระยะ เวลา ทผ านมา นานา ประเทศตางตองการแกไขปญหาความเหลอมล า ทสงผลกระทบใหเกดชองวางระหวางคนรวยและคนทมรายไดนอย จนน าไปสความไมเทาเทยมกนในโอกาสทางสงคม และความมนคง ในชวตของประชาชน นอกจากนน ปญหาความไมเสมอภาคกนทางรายไดยงน าไปสการสรางขอจ ากด ในการพฒนาศกยภาพ ของมนษยทส าคญในดานตางๆ อาท การศกษา สาธารณสข และเทคโนโลย ทมความจ าเปนตอการพฒนาประเทศใหมความเจรญ อยางตอเนอง จากขอมลคาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini coeffifififififfiicient) ป พ.ศ. 2557 พบวาแตละประเทศ มระดบความเหลอมล าทแตกตางกน โดยประเทศทมระดบความเหลอมล าทางดานรายไดนอยทสดคอ ประเทศในทวปยโรป เชน ฮงการ เยอรมน ฝรงเศส และสวสเซอนแลนด เปนตน โดยมคาสมประสทธฯ ไมถง 0.3 ในขณะทประเทศในทวปเอเซย อาท มาเลเซย อนโดนเซย และไทย มคาสมประสทธมากกวา 0.4 ขนไป ขณะเดยวกนพบวา คนทรวยมากทสดรอยละ 1 ของโลก ถอสดสวนความมงคงกวารอยละ 50 เมอเทยบกบสดสวน ประชากรทเหลอของโลก (รอยละ 99 ของประชากรทงหมด) กลาวคอ รอยละ 1 ของคนทรวยทสดของโลก มสวนแบงเพม ขนเปนครงหนงของความมงคงทงหมดของโลก ในขณะท คนทเหลอมสวนแบงความมงคงลดลงเหลอเพยง สวนครงหนงทเหลอของโลกเทานน 4.1.3 ความเหลอมล าดานการพฒนามนษย ดชนการพฒนามนษย (HDI) บงบอกการพฒนาใน 3 ดานคอ สขภาพ การศกษา แล ะ เศรษฐกจ ในขณะ เดยวกน จากปญหาความเหลอมล า ท มอย ในทกประ เทศ ท า ให มการค านวณ ดชนการพฒนามนษยทมการปรบลดความเหลอมล า หรอทเรยกวา Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI) ซง เ ปนการน า ปจจยทางด านสงคม อาท รายได อตราการบรโภค แล ะจ านวนปการศกษา ท เ ปนสาเหต ของความเหลอมล ามาค านวณรวมกบ HDI เพอใหไดคาดชนการพฒนามนษย (ปรบลดความเหลอมล า) ( IHDI) ออกมาก ซงคา IHDI ของแตละประเทศมกจะนอยกวา HDI เนองจากมการปรบลดคาความเหลอมล าในการพฒนาลง ซงจากขอมลในป พ.ศ. 2558 พบวา ประเทศไทยม IHDI อยทระดบคะแนน 0.856 ขณะทประเทศพฒนาแลวบางประเทศ เชน ญปน สหรฐอเมรกา และนอรเวย มระดบคะแนน IHDI มากถง 0.791 0.796 และ 0.898 ตามล าดบ จากปจจยดงกลาว สะทอนใหเหนถงปญหา ความ เหล อมล า ใ นการพฒนามนษย ใ นร ะด บ โลก เ ป นอย างมาก ซ งการพฒนา ม นษย เ ปน ปจจ ยส า คญย ง ในยกระดบประเทศสการเปนประเทศพฒนาแลวในอนาคต

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

4.2 สถานการณและแนวโนมดานความเหลอมล าในสงคมไทย ประเทศไทยยงมความเหลอมล าในหลายปจจย ทงในสวนของความเหลอมล าทางดานรายได การถอครองทรพยสน และการเขาถงบรการทางสงคมทส าคญ อาท การเขาถงบรการสาธารณสข การศกษา สวสดการสงคม กระบวนการยตธรรม และโครงสรางพนฐาน ซงความเหลอมล าตางๆ ตองไดรบการแกไขอยางมประสทธภาพและทวถง เพอเปนการสรางความเสมอภาค ใหเกดขนในสงคมไทยโดย “ไมทงใครไวขางหลง” 4.2.1 ความเหลอมล าดานรายได แมทผานมา ประเทศไทยจะสามารถลดสดสวนคนจนจากรอยละ 65.17 ในป 2531 เหลอเพยง รอยละ 7.2 ในป 2558 แตความเหลอมล าทางรายไดทวดจากคาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini coefffiicient) กลบลดลงเลกนอยจาก 0.478 ในป 2531 เหลอ 0.445 ในป 2558 ซงยงคงอยในระดบสง อยางไรกตาม ยงพบการกระจกตว ของรายได โดยในป 2558 ประชากรกลมทรวยทสด 10% แรก มสดสวนรายไดสงถงรอยละ 34.98 ของรายไดคนทงประเทศ ขณะทประชากรกลมทจนทสด 10% แรก กลบมสดสวนรายไดเพยงรอยละ 1.58 ของรายไดคนทงประเทศ 4.2.2 ความ เหล อมล า ด านการถ อครองทรพย ส น เ ม อ พ จ า รณ า ถ ง ก า ร ถ อ ค รอ ง ท ร พ ย ส น ท ส า คญ ทจะใช ในการยกระดบคณภาพชวต พบวา ประเทศไทย มความเหลอมล าดานการถอครองทดนทสงมาก โดยประชากร กลมทรวยทสด 10% แรก ถอครองทดน ทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนสงถง รอยละ 61.48 ของการถอครองทดน ของคนไทย ขณะทประชากรกลมทจนทสด 10% แรก กลบมการถอครองทดนเพยงรอยละ 0.07 เทานน ซงมความแตกตางกนถง 853.64 เทา นอกจากน เมอพจารณา ถงบญชเงนฝากในประเทศไทย พบวา บญชเงนฝากทมจ านวน 10 ลานบาทขนไป มจ านวนเพยงรอยละ 0.1 ของจ านวน บญชเงนฝากทงหมด แตกลบมมลคาเงนฝากถง รอยละ 51.3 ของจ านวนเงนฝาก ทงหมด ขณะเดยวกน เมอพจารณาถงการมหนสน พบวา ประชากรกลมทรวยทสด 10% แรก มหนสนคดเปน 13.14 เทาของรายไดครวเรอน ขณะทประชากรกลมทจนทสด 10% แรก มหนสนสงถง 40.52 เทาของรายไดครวเรอน 4.2.3 ความเหลอมล าดานการเขาถงบรการทางสงคมและโครงสรางพนฐาน (1) การเขาถงบรการดานสาธารณสข หลงจากพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2548 มผลบงคบใช เปนผลใหคนไทยทกคนทมเลขบตรประจ าตวประชาชนมหลกประกนดานสขภาพ ยกเวนในกลมบคคลทมปญหาสถานะและสทธ อยางไรกตาม ยงพบความเหลอมล าในสวนของการกระจายบคลากรและทรพยากรทางการแพทย โดยเฉพาะการกระจก ของบคลากรทางการแพทยในเขตเมอง ทงในวชาชพแพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ และพยาบาลเทคนค (2) การเขาถงบรการดานการศกษา จากขอมลอตราการเขาเรยนสทธแสดงใหเหนวาประชากรกลมทมรายไดสงกวา จะมโอกาส ในการเขาเรยนตอทสงกวาประชากรกลมทมรายไดต ากวา โดยเฉพาะเมอพจารณาถงอตราการเขาเรยนสทธ ในระดบปรญญาตรซ ง ในป 2558 ประชากรกลม ท มราย ไดสง ทสด 10 %แรกมอตราการ เ ขา เ รยนสทธ ในร ะดบ ปรญญาตรเทากบ 62.8 ขณะทประชากรกลมทมรายไดต าสดกลบมอตราการเขาเรยนสทธในระดบปรญญาตรเพยง 3.6 เทานน ขณะเดยวกนงบประมาณอดหนนดานการศกษาของรฐบาลตอหวนกเรยนยงมจ านวนสงสดในระดบปรญญาตร ซงนอกจาก ความเหลอมล า ดานโอกาสในการเขาถงแลว ยงพบวามความเหลอมล าดานคณภาพการศกษา โดยพจารณาจากผลคะแนนทดสอบ PISA 2015 จ าแนกตามกลมประเภทสถานศกษา พบวา สถานศกษาประเภทอาชวศกษามผลคะแนนเฉลยต ากวา 400 คะแนน ขณะทโรงเรยนทเนนวทยาศาสตรคณตศาสตร และกลมโรงเรยนสาธตมผลคะแนนเฉลยมากกวาคาเฉลยของกลมประเทศทพฒนาแลว

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

(3 ) การเข าถงสวสดการสงคม ตงแตป 2552 ภาครฐไดด า เ นนโครงการแจกเบยยงชพแกผสงอาย รวมถงแจกเบยยงชพผพการ ตงแตป 2553 โดยครอบคลมผสงอายและคนพการทกคน แตยงม ผสงอายและผพการ บางสวนทยงเขาไมถงโครงการดงกลาว ซงผลการด าเนนโครงการทผานมา พบวาผสงอาย และผพการทมฐานะยากจน มสดสวนการเขาถงเบยยงชพ ทสงกวาผสงอายและผพการทไมยากจน ซงในป 2560 ภาครฐ ไดด าเนนโครงการ ลงทะเบยนผมรายไดนอย ซงจะท าใหสามารถทราบจ านวนผมรายไดนอย และจดสวสดการ รวมถงการใหความชวยเหลอ ไดตรงจดมากขน ในสวนของการใหความคมครองดานแรงงานแกแรงงานนอกระบบ พบวา แรงงานนอกระบบสวนใหญ ยงไมไดรบความคมครอง ตามพระราชบญญตประกนสงคม โดยในป 2558 มแรงงานนอกระบบเพยงรอยละ 10.8 ของแรงงาน นอกระบบทงหมด ทสมครเขารบการคมครองตามมาตรา 40 ของพระราชบญญตประกนสงคม ขณะเดยวกนในป 2558 มการจดตงกองทนการออมแหงชาตเพอสงเสรมการออมของประชาชน แตกยงไมไดรบความนยมมากนก โดยในเดอน มถนายน 2560 มสมาชกทงสน 537,009 คน (4) การเขาถงกระบวนการยตธรรม ประเทศไทยไดสงเสรมใหประชาชนสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดอยางเสมอภาค ผานการจดตงกองทนยตธรรมตงแตป 2549 จากนนป 2558 ยกระดบเปนพระราชบญญตกองทนยตธรรม อยางไรกตาม แมจะมการด าเนนโครงการเพอลดความเหลอมล า แตยงคงพบปญหาในการเขาถงกฎหมาย อนเนองมาจากความยอนแยง และความลาหลงของกฎหมาย การไมบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดจรงจง รวมถงความลาชาของระบบบรหารงานราชการ และการเลอกปฏบตในกระบวนการยตธรรม ทงน ปจจบนภาครฐอยระหวางการปฏรปเพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมาย และกระบวนการยตธรรม

(5) การเขาถงโครงสรางพนฐาน จากขอมลในป 2558 พบวา ครวเรอนรอยละ 99.9 มไฟฟาใชในบานขณะท พบวายงมความเหลอมล าในสวนของการเขาถงน าประปา โดยรอยละ 97.5 ของครวเรอนทรวยทสด 10% แรก มน าประปา ใชในบาน ขณะทครวเรอนทจนทสด 10% แรก* มน าประปาใชเพยงรอยละ 87.3 ในดานการเขาถงโทรศพทเคลอนท พบวา รอยละ 95.9 ของครวเรอนทงหมด มโทรศพทเคลอนท โดยสดสวนการเขาถง โทรศพทเคลอนท ระหวางครวเรอน ทอย ในเขตเมองกบเขตชนบทไมมความแตกตางกนมากนก ขณะทการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ยงพบ ความเหลอมล าทงในเชงพนทและระดบรายได โดยในป 2558 พบวา ครวเรอนกลมทจนทสด 10% แรก เขาถงอนเทอรเนต เพยงรอยละ 1.14 ขณะทครวเรอนทรวยทสด 10 เขาถงอนเทอรเนตรอยละ 50.08 เชนเดยวกบการใชอนเทอรเนต ในเขตเมอง จะมสดสวนสงกวาการใชอนเทอรเนตในเขตชนบทเทากบ 1.48 เทา

สวนท 2

รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล าในประเทศไทย ป 2558 สศช. หนา 2-19

สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจ 5


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

5.1 สถานการณและแนวโนมดานเศรษฐกจโลก

ในปจจบนเศรษฐกจโลกมการเจรญเตบโตต ากวาศกยภาพทควรจะเปนภายหลงจากทตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจ หลายครง มปญหาในเชงโครงสรางทยงออนแอในหลายภาคสวนของโลก โดยเฉพาะอยางยงปญหาการคลงไมยงยน และปญหาหนสาธารณะของกลมสหภาพยโรป ความเสยงจากการทสหราชอาณาจกรออกจากสหภาพยโรป ปญหาเศรษฐกจจนชะลอตว และการฟนตวของเศรษฐกจญปนทลาชาในขณะทมขอจ ากดจากโครงสรางประชากรสงอาย ซงภาวะความซบเซาของเศรษฐกจโลกสงผลใหการแขงขนในตลาดโลกรนแรงขนมการใชมาตรการทไมใชภาษ ในการกดกนการคา และทส าคญคอการเพมผลตภาพการผลตดวยการใชนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถ ในการแขงขนและแกปญหาอปสรรคดานทรพยากรและก าลงคน ในขณะเดยวกน การรวมตวทางการคาและการลงทน เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนและสรางรายไดกมความเขมขนขน

สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจโลกในชวงระยะ 10 ปขางหนายงคงเปนชวงเวลาทเศรษฐกจโลกได รบผลกระทบ จากปจจยส าคญ 4 ประการ และมแนวโนมทจะขยายตวต ากวาเฉลยรอยละ 5.1 ในชวง 5 ปกอนวกฤตเศรษฐกจโลก (ป 2556 – 2550)

ประการแรก ปญหาตอ เ นองจากวกฤตการณทางเศรษฐกจ โลกในชวงป 2551– 2552 แล ะวกฤตการณ ในกลมประเทศยโรโซนทท าใหระดบหนสาธารณะในประเทศตางๆ เพมสงขนและกลายเปนความเสยง ตอความยงยน ทางการคลง และความเสยงจากการแยกตวของประเทศสมาชกในสหภาพยโรป

ประการทสอง การด าเนนมาตรการขยายปรมาณเงนขนาดใหญในสหรฐอเมรกา ยโรป และญปน ซงเปนความเสยงใหเกด ภาวะเงนเฟอไดเมอเศรษฐกจฟนตวเตมทรวมทงอาจจะมความผนผวนของการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ

ประการทสาม การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไปสสงคมผสงอายในกลมประเทศพฒนาแลวหลายประเทศจะสงผล ใหความตองการสนคาและบรการในตลาดโลกขยายตวไดชาลงและอตราการออมลดลงสงผลตอปรมาณเงนทนและการ เคลอนยายเงนทนของโลก สรางแรงกดดนตอการแยงชงแรงงานและตนทนคาจางแรงงาน การออม รวมทง ภาระรายจายงบประมาณแผนดน

ประการทส การพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศเขาสจดอมตวมากขนขณะทการพฒนาเทคโนโลยใหมทจะชวยให ประสทธภาพการผลตของโลกเพมขนขนานใหญและเปนวงกวางเชนทเคยเกดขนในชวงการปฏวตอตสาหกรรมยงไมมแนวโนมการกอตวทชดเจน แตกมแนวโนมของการพฒนาเทคโนโลย ในรปแบบใหมๆ ทจะเปนโอกาสส าหรบการพฒนา เศรษฐกจรปแบบใหม ๆ

ในขณะเดยวกนระบบเศรษฐกจและการเงนโลกยงมแนวโนมทจะผนผวนไดงายจากการปรบทศทางนโยบายการเงนของปร ะ เ ทศส า คญๆ อ า ท สห รฐอ เม รก า ย โ ร โ ซน แ ล ะญ ป น รวม ทง มคว าม เ ส ย ง ใ นด า นฐ าน ะการคล ง ห า ก ก า ร ปฏ ร ป โ ค ร ง ส ร า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ใ น ป ร ะ เ ท ศ เ ศ ร ษ ฐ ก จ ห ล ก ไ ม ป ร ะ ส บผล ส า เ ร จ นอ กจ า ก น น ราคาสนคา ในตลาดโลกยงไ มม แนวโ นมทจ ะปรบตว เ ขาสร ะดบสงสด ท เคยเ กด ขนในชวงป 2554– 2555 ได เ นองจากเศรษฐกจโลกขยายตวชา และก าลงการผลตในประเทศส าคญๆ เพมขน แต ในกลมสนคาขนปฐมภ ม ทจ า เ ปนราคามแนวโ นมเพม ขน อยางตอเ นองในระยะ 10– 20 ปขางหนา เพราะจ านวนประชากรโลกเพม ขน ในขณะท ม ขอจ า กดด าน ทดนท า กน แล ะทรพยากรธรรมชาตอ นๆ ดง นน ภายใตสถานการณ ทตลาด โลก ขยายตวชาแตประเทศตาง ๆ ขยายก าลงการผลตเพอยกระดบศกยภาพการผลต การแขงขนในตลาดโลก จะมความรนแรงขน ขณะเดยวกนการลดลงของประชากรไทยในระยะ 10-15 ป ขางหนาน จะท าใหขนาดของตลาดในประเทศ ขยายตวชาลง เงอนไขดงกลาวเปนความเสยงส าหรบอนาคตของเศรษฐกจไทย ในระยะยาวหากประ เทศไทย ไมเรงปรบโครงสราง เพอแกปญหาจดออนและเสรมจดแขงใหสมฤทธผล

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

เ ศ ร ษ ฐ ก จ โ ล ก ม แ น ว โ น ม ท จ ะ ก ล บ ม า ข ย า ย ต ว ไ ด เ ข ม แ ข ง ข น ใ น ช ว ง 1 0 ปหลงอนเปนผลจากการพฒนาเทคโนโลย อยางกาวกระโดดในละลอกตอไปรวมถงเทคโนโลยดานการเงน ภ า ย ใ ต ก ร ะ แ ส โ ล กภ ว ต น ท เ ข ม ข น เ ป น โ ล ก ท ไ ร พ รม แ ด น เ ต ม ร ป แ บ บ แ ล ะ ก า ร ร ว ม กล ม ท า ง ก า ร ค า แ ล ะ ก า ร ล ง ท น ท ห ล า ก ห ล า ย ม า ก ข น ก า ร แ ข ง ข น จ ะ ร น แ ร ง ข น บ นพ น ฐ า น ข อ ง ก า ร ใ ช น ว ต ก ร ร ม ในการ เพ มผลตภ าพ แล ะส ร างความหล ากหล ายของส น ค า แ ล ะ บ รก าร ทตอบ โจทย ร ป แบบช ว ต ใ ห ม ๆ และความทาทายทเกดจากสภาพภ มอากาศ เปลยนแปลง ในขณะเดยวกนความกาวหนาทางเทคโนโลย ดานการเงน จะสงผลใหความเสยงทจะเกดความผนผวนในตลาดการเงนทกระทบถงกนอยางรวดเรวและรนแรง ในขณะทระบบเศรษฐกจ จะมลกษณะเปน cashless และสกลเงนหลกทใชอางองในตลาดการเงนโลกจะมหลากหลายสกลเงน ซงรวมถงเงนดจทล นอกจากนน การแขงขนในระบบเศรษฐกจโลกในระยะยาวจะถกก าหนดโดยการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย การลงทนในการวจยและพฒนา และการพฒนาและการใชนวตกรรมในการผลตและบรการ ผลตภาพการผลตทสง คนคณภาพ สงอ านวยความสะดวกคณภาพด และกฎระเบยบทชดเจนเอออ านวย และบงคบใชใหเกดผล

5.2 สถานการณและแนวโนมเศรษฐกจในประเทศ ส าหรบสถานการณและสภาพแวดลอมภายในประเทศไทยนน ผลของการพฒนาตงแตอดตถงปจจบน ท าใหประเทศไทยมระดบการพฒนาเศรษฐกจทสงขนตามล าดบโดยถกจดอยในกลมประเทศระดบรายไดปานกลาง มาตงแตป 2531 แล ะ ไดขยบสง ขนมาอย ในกลมบนของกลมประ เทศระดบรายไดปานกลางตง แต ป 2553 โดยมรายไดตอหวเทากบ 4,957 ดอลลาร สรอ. (157,088 บาท) และลาสดในป 2559 รายไดประชาชาตตอหวเพมขนเปน ประมาณ 6,000 ดอลลาร สรอ. ตอป (ประมาณ 212,980 บาท คดจากอตราแลกเปลยนเฉลย 35.30 บาท ตอดอลลารสหรฐ ) โดยทฐานการผลตและบรการ มความหลากหลายมากขน มลกษณะโครงสรางเศรษฐกจ ของประเทศกงอตสาหกรรม ฐานการสงออก โดยเฉพาะ การสงออกสนคาอตสาหกรรมใหญขนตามล าดบ หลายสาขาการผลตและบรการสามารถแขงขน และมสวนแบงในตลาดโลก มากขนและเปนฐานรายไดเงนตราตางประเทศ ทส าคญ อาท กลมยานยนต อเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา อตสาหกรรมอาหารสนคาเกษตร การทองเทยว และบรการดานสขภาพ

ประเทศไทยใหความส าคญกบการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศของไทยกบนานาชาตทงในรปของทวภาคและพหพาคเพอเปนกลไกและชองทางในการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองมากขนตามล าดบ และนบวามความกาวหนาไปมากโดยเฉพาะอยางยงภายใตกรอบแผนงานการพฒนาเศรษฐกจ 3 ฝาย ( The Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle : IMT-GT) ความรวมมอทางเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Mekong Subregion : GMS) และสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations : ASEAN) ในสาขาตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานความเชอมโยง (Connectivity) ระหวางกน และการผลกดนใหเกดการพฒนาเปนแนวระเบยงเศรษฐกจรวมกนนน มความคบหนาเปนรปธรรมมากขน อนจะเปนการ สรางโอกาสทางเศรษฐกจแกประชาชนในพนทและเกดการพฒนาเชงพนทตาง ๆ ทกวางขวางขน กลาวไดวา ในชวงหลายปทผานมาประเทศไทยไดด าเนนนโยบายความรวมมอระหวางประเทศดานการคาและการลงทนรวมทง การพฒนาเชงสรางสรรคทเปนเชงรกชดเจนขน การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสภายใตกรอบแนวทาง การสรางความเชอมโยงภายในประเทศไทยเองเพอกระจายโอกาสของการพฒนา ความเชอมโยงในอนภมภาค และในภมภาคเอเชยเพอการเชอมตอหวงโซอปทานจะสงผลใหประเทศไทยไดจดแขงในเรองต าแหนงทตงทางภมศาสตร ของประเทศใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศมากขน โดยไดก าหนดต าแหนงในเชงยทธศาสตรใหเปนเทศไทยเปน Gateway of Asia ทเดนชดมากขน ในขณะเดยวกนประเทศไทยกไดใหความส าคญและเขาไปมสวนรวมในการผลกดน ขบเคลอนการพฒนารวมกนภายใตกรอบความรวมมอพหภาคส าคญอน ๆ อาท RCEP กลมเอเชยแปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) ซงเปนกรอบความรวมมอทมความส าคญในการยกระดบมาตรฐานตาง ๆ ไปสระดบสากล เปนตน

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

ฐานเศรษฐกจทพฒนากวางขวางหลากหลายมากขนสงผลใหประชากรวยแรงงานมงานท าเปนจ านวนเพมขนตามล าดบ แตแรงงานยงขาดคณภาพ โดยในปจจบนมจ านวนการจางงานรวม 38.1 ลานคน จากประชากรวยแรงงานทงหมด 38.6 ลานคน และการวางงานมอตราเฉลยไมถงรอยละ 1 ปญหาความยากจนลดลงตามล าดบ จากรอยละ 20.0 ในป 2550 เปนรอยละ 7.21 ในป 2558 คณภาพชวตดขนในทกระดบโดยทโอกาสการไดรบการศกษา บรการสาธารณสข บรการสาธารณะและโครงสรางพนฐานตาง ๆ และการคมครองทางสงคมอนๆ รวมถงการเขาถงทรพยากรตาง ๆ มความครอบคลมและมคณภาพดขนตามล าดบ อาท จ านวนปการศกษาเฉลยอยท 9 ป และประชาชนเกอบรอยละ 100 อยภายใตระบบประกนสขภาพประเภทใดประเภทหนง กลมคนพการและดอยโอกาส ไดรบความคมครอง ทางสงคมดขน ขณะทอายขยเฉลยกยนยาวขนเปนตน

นอกจากนน ประสบการณในชวงวกฤตเศรษฐกจและการเงนในป 2540 – 2541 ไดสงผลใหภาครฐ และภาคเอกชนปรบตวในการบรหารความเสยงและสรางภมคมกนใหดขนตามแนวคดการบรหารจดการทดอน ไดแก การด าเนนการทมประสทธภาพ โปรงใส รบผดรบชอบ และตรวจสอบไดอยางเปนระบบดขน

ในขณะทการบรหารเศรษฐกจมหภาคของประเทศกมการปรบเปลยนไปในหลายดาน โดยเฉพาะอยางยง การเปลยนแปลงรปแบบนโยบายการเงนทมการปรบใหสอดคลองกบลกษณะโครงสรางและพฤตกรรมทางเศรษฐกจมากขนมการก ากบดแลวนยทางการเงนการคลงทก าหนดกรอบของความยงยนทางการคลงเปนแนวปฏบตทดขนและฐานะการคลงมความมนคงมากขน นอกจากนน ฐานะเงนส ารองระหวางประเทศอยในระดบสง เอออ านวยใหสามารถบรหารความเสยง แ ล ะ ด า เ น นน โ ยบา ยอ ตร า แ ล ก เ ปล ย น ไ ด อย า งคล อ งต ว แ ล ะ ม คว า มย ดหย น ไ ด ม า ก ข น ใ นขณ ะ เ ด ย ว ก น การปรบปรงในเรองกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ ไดมการด าเนนการอยางเปนระบบมากขนโดยมงเนนใหกฎระเบยบ มความทนสมย ชดเจน ลดความซ าซอนและขดแยงกนเองของกฎหมายตาง ๆ รวมทงมการบงคบใช ทมประสทธผล และเปนธรรมตอกลมตางๆ ในสงคม สามารถคมครองผบรโภคและประชาชนจากการถกเอารดเอาเปรยบไดด ขน ชวยสรางบรรยากาศการแขงขนในตลาด และสนบสนนใหการด าเนนธรกจในประเทศไทย มความสะดวกคลองตวมากขน

อยางไรกตาม โครงสรางทางเศรษฐกจยงออนแอหลายด านและจะ เ ปนขอจ ากดส าหรบการพฒนา ให มความยงยน ไปได ในระย ะยาวโดยเฉพา ะอยางยงภายใตภาว ะความเสยงจากการเปลยนแปลงบรบทโลก โครงสรางการผลต ของประเทศไทยไดปรบเปลยนจากฐานเกษตรกรรมไปสอตสาหกรรมทเนนการผลตเพอสงออก การลงทน จากตางประเทศจงเปนแรงขบเคลอนหลกทอาศยความไดเปรยบดานปรมาณแรงงานทเพยงพอและคาแรงต า รวมทงมาตรการจงใจทางภาษดงดดการลงทนจากตางประเทศฐานการผลตอตสาหกรรมทพฒนาตอเนองมาจนถง ปจจบน จงตองพงพงเทคโนโลยจากตางประเทศเปนหลก โดยทการถายทอดเทคโนโลย ไมประสบความส า เรจ สวนหนงเปนเพราะการพฒนาก าลงคนเพอดดซบเทคโนโลยและองคความรไมมความพรอมการขยายฐานอยางรวดเรว ของอตสาหกรรมจงอาศยความไดเปรยบดานแรงงานคาแรงต า ความอดมสมบรณดานทรพยากรและความหละหลวม หรอชองโหวด านกฎระ เ บยบรวมทงมาตรฐานตาง ๆ เ ปนปจจยหลก ในการผลตแล ะการบรการตนทนต า การแขงขนของประเทศไทยในตลาดโลกจงอาศยการแขงขนดานราคาเปนอ านาจตอรองหลกเพอสรางรายได จากการสงออกในขณะทเศรษฐกจภายในประเทศยงขาดความเขมแขง และสวนใหญกวาครงหนงเปนเศรษฐกจนอกระบบ

ขณะทภาคการเกษตรซงเปนฐานการท ามาหากนของประชาชนกลมใหญของประเทศมผลตภาพการผลตต า การน าเทคโนโลย เ ขามาเพมประสทธภาพยงมนอยสนคาเกษตรทสงออกจงมมลคาต า การแปรรปหรอพฒนา เพอเพมมลคามนอยและยงตองยกระดบมาตรฐานดานความปลอดภยขณะทผลผลตการเกษตรตองขนอยกบสภาพดนฟาอากาศ เ ปนหลกการ แ ก ปญหาภาค เกษตรมกด า เ นนการด วยมาตรการร ะย ะส น แล ะ บด เ บอนกล ไกตลาด เ มอประกอบกบความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาวะภ มอากาศทผนผวนรนแรงขนและประ เทศไทยยงขาด ระบบการบรหารจดการน า ประเทศไทยจงเผชญกบความทาทายในการทจะสรางฐานเศรษฐกจชวภาพ ( bio-bases) และการรกษาไวซงฐานการเปนผสงออกอาหารทมคณภาพและไดมาตรฐานความปลอดภยทส าคญของโลก รวมถง มความเสยงในเรองความมนคงดานอาหารภายในประเทศเองทงในเรอง การมปรมาณทเพยงพอและการมระดบราคา ทประชาชนทกกลมสามารถเขาถงได

สวนท 2



สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

ส าหรบภาคบรการซงเปนฐานรายไดทมความส าคญมากขนตามล าดบส าหรบประเทศไทยนนยงอาศยฐานบรการดงเดมเปนหลก โดยเฉพาะอยางยงการทองเทยวซงสาขาการทองเทยวเองกยงมงเนนในเชงปรมาณ แตขาดคณภาพ และการพฒนา ผลตภณฑใหม ๆ อยางตอเนอง แหลงทองเทยวเสอมโทรมลง ขณะทยงขาดการก าหนดกลยทธ และเปาหมายทชดเจน ในการพฒนาบรการใหม ๆ ทจะเปนฐานรายไดใหมๆ ทจะมความส าคญมากขน ส าหรบประเทศไทยภายใต บรบทประชาคม อาเซยนและทามกลางแรงกดดนรอบดานทประเทศไทยจะตองปรบโครงสรางฐาน การผลตไปสฐานบรการมากขน การเตรยมก าลงคนส าหรบสนบสนนบรการใหมๆ ยงขาดความพรอม รวมถงยงตองยกระดบมาตรฐานการบรการ ให เ ปนแบรนด ท ได รบการยอมรบอยางแพรหลายฐานบรการใหม ๆ ทส าคญส าหรบอนาคตประ เทศไทย ไดแ ก การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ การใหบรการการศกษานานาชาต การทองเทยวเชงคณภาพและการพฒนา ผลตภณฑรวมกบประเทศเพอนบาน รวมถงการเปนศนยประชมนานาชาต การเปนผ ใหบรการดานโลจสตกส การเปนทตงของบรษทแมหรอศนยปฏบตการ ประจ าภมภาค และบรการดานการเงน เปนตน

จดออนเชง โครงสรางในดานต าง ๆ ดงกลาวสวนหนงสะ ทอนถงความออนดอยของคณภาพคน การขาดการลงทน เพอการวจยและพฒนาในระดบทเหมาะสมจงสงผลใหการพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลย และนวตกรรม ตลอดจนการพฒนาประสทธภาพภาครฐเพออ านวยความสะดวกในการประกอบธรกจ (Ease of Doing Business: EoDB) ยงมความลาชา และเปนขอจ ากดส าหรบการพฒนาผลตภณฑใหมๆ และส าหรบการเพมคณภาพสนคาและบรการ รวมทง การพฒนาและเพมประสทธภาพกระบวนการผลตและการบรหารจดการยงอยในระดบต า จงท าใหขดความสามารถ ในการแขงขนของประเทศไมทนกบการเปลยนแปลงในตลาดโลก ซงความตองการสนคา กลมคณภาพและรปแบบจงใจ เพมขนเรวกวา จงเปนขอจ ากดในการพฒนากลมอตสาหกรรมฐานรายไดเดม 5 กลม (Old S Curve) และฐานรายไดใหม 5 กลม (New S Curve) สราง New Engine of Growth ของเศรษฐกจเพอให สามารถผลกดนใหประเทศหลดพน จาก กบดกปร ะ เ ทศราย ไดป านกลาง ได ในขณะ ทหลายกล มปร ะ เทศมความสามารถ ในการ เ ข ามา แ ขง ขน ในตลาดกลางและลางมากขน

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอม 6


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

6.1 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมโลก

6.1.1 วาระการพฒนาทยงยน ค.ศ. 2530 ชวยใหทศทางการพฒนาของประเทศตางๆ ในโลกเปนไปในทศทาง เดยวกน(convergence) โดยมเปาหมายการพฒนาทยงยน เ ปาประสงค และตวชวด ทก าหนดไวอยางเปนระบบ ในการตดตามความกาวหนาในการด าเนนงาน รวมทงมเวทการแลกเปลยนเรยนรรวมกน เพอเพมโอกาสในการสรางพลงรวม (synergy) ระหวางประเทศตางๆ ในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน ทครอบคลมทกมตทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ธรรมาภบาลและสถาบน รวมทง หนสวนการพฒนาและการเงน น าไปสการลดความเหลอมล าทงภายใน และระหวางประเทศ

6.1.2 ความตกลงปารส (Paris Agreement) ภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลง ส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ ( United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ย ง ค ง เปนพนธกรณทประเทศตางๆ ตองด าเนนการเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกในทกภาคสวน ทงการผลตไฟฟา ก ารขนส ง อ ตส าหกรรม แล ะบ รก า ร อ น เ ป นการส นบส นน เ ป า หมายส า คญของความตกลงปา ร ส คอ ควบคมการเพมอณหภมเฉลยของโลกใหต ากวา 2 องศาเซลเซยส อยางไรกด แมวาการทประเทศสหรฐอเมรกา ประกาศยกเลกความตกลงปารส เมอวนท 2 มถนายน 2560 จะมผลโดยตรงตอ การบรรลเปาหมาย ของความตกลงปารส เพรา ะสหรฐอเมรกา เ ปนปร ะ เทศ ทปลอยกาซ เ รอนกระจกสงสด เ ปนอนดบ 2 ของ โลก รองจากประ เทศจน แตประเทศทเหลออยตางแสดงเจตจ านงทชดเจนในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และมงมนพฒนาเทคโนโลย ส าหรบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกให มราคาถกและสามารถใช ได แพรหลายมากขน อาท การผลตไฟฟา จากพลงงานทดแทน เซลแสงอาทตย ยานพาหนะไฟฟา และเทคโนโลยกกเกบคารบอน (carbon capture and storage) เ ปนตน ส าหรบการประชม G20 ทผานมาแสดงให เหนวา ทกประเทศยงมงมนกบขอตกลงสภาพอากาศปารส (Paris Agreement) โดยมนางAngela Merkel เปนผน า ดงนนการถอนตวของ Donald Trump ไมอาจสงผลตอ การด าเนนการตามขอตกลงดงกลาว

6.1.3 ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ จ ะ ย ง ท ว ค ว า ม ร น แ ร ง ผ น ผ ว น มขนาดและขอบเขตกวางขวางมากขน โดยเฉพาะภยพบตทางธรรมชาต อาท พายทมกจะเกดขนรวมกบ ฝนตกปรมาณมาก ส รางความ เสยหายตอชว ต แล ะท รพยสน ร ะบบ โครงสรางสาธารณป โภคสาธารณปการพ นฐาน ทจ า เ ปน ตลอดจนร ะบบผลตทางการ เกษตรทส มพนธ ตอ เ นอง กบความ มนคงด านอาหารแล ะ น า คล นความ รอน และ โรคระบาดรายแรงจะคราชวตประชาชนจ านวนมาก ระดบน าทะ เล เพมสงขน อนเปนผลมาจากการขยายตว ของน า เพราะอณหภ ม เพมขนและธารน า แ ขงบรเวณขวโลกละลาย ท า ใหหลายพนท ในโลกก าลงสญเสยแผนดน มการคาดการณวาประชากรโลกกวา รอยละ 70 อาศยอยบนพนทราบลมชายฝงทะ เลจะ ได รบ ผลกระทบจาก ระดบน าทะเลเพมสงขน จงจ าเปนตองมการอพยพยายถนฐาน (migration) ผลกระทบเหลานจงกลายเปนอปสรรค ตอการพฒนาประเทศ เพราะตองสญเสยทรพยากรอนมคา สงผลใหประ เทศมความเปราะบาง ( vulnerability) และอาจเขาสภาวะวกฤต (crisis) ไดงายขน

6.1.4 ระบบนเวศนตางๆ ของโลกเสอมโทรมลงและสญเสยความสามารถในการรองรบการด ารงชวตของมนษย ซงประกอบดวยหนาท 4 ประการ คอ (1) การเปนแหลงผลตอาหาร ยา และน า ทงน มการคาดการณวาในอก 30 ป ขางหนา จะเกดการขาดแคลนน าอยางรนแรงตอประชากรจ านวนสองในสามสวนของประชากรโลก (2) การควบคม และสรางสมดลของระบบตางๆ ในโลก อาท ระบบภมอากาศ ระบบปองกนน าทวมและท าใหน าสะอาด และระบบควบคมโรค เปนตน ทงน ระบบภมกาศทแปรปรวน รวมทงปรากฏการเอลนโญและลานญา เปนผลมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (3 ) การ เ ปน แหลง ทอยอ า ศย ของพช แล ะสตวช นดต างๆ โดย เฉพา ะช นดพนธ ท ใกลสญพนธ จ า นวนมาก (4) การเปนแหลงวฒนธรรมและการเรยนร

สวนท 2

สถานการณและแนวโนมสงแวดลอม 6


สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

6.2 สถานการณและแนวโนมสงแวดลอมไทย

การคาดการณสถานการณและแนวโนมสงแวดลอมของไทยตงอยบนฐานของแนวโนมขอมลปจจบน ประกอบกบ กลไกและสถาบนทมอย โดยม ไดค านงถงขอกฎหมายใหมทก าลงจะ เกดขน ตามเงอนไขของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560

6.2.1 ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมยงม แนวโนมเสอมโทรมลงจากการใชประ โยชนท ไมยงยน และเกนกวาขดความสามารถของระบบนเวศในการฟนคนสสภาพเดม พนทปาไมยงคงถกบกรกท าลายอยางตอเนอง เพอใชประโยชนทางการเกษตรและลกลอบตดไมมคาบางชนด ท าใหแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของสตวปา หลายชนดลดนอยลง รวมทงความหลากหลายทางชวภาพทสญสนไปอยางถาวร และไมอาจสรางทดแทนได ทรพยากรดนบางสวนขาดความอดมสมบรณจากการชะลางพงทลายเพราะขาดการอนรกษ ในขณะททรพยากรทางทะเล และชายฝงมปรมาณและคณภาพลดลง เพราะการท าประมงทเกนศกยภาพ รวมทง การทองเทยวทขยายตวมาก จนสรางความเสยหายตอแหลงปะการง หญาทะเล และปาชายเลน นอกจากน ชายฝงทะเลยงมการกดเซาะทรนแรง ซงสวนหนงเปนเพราะโครงสรางทางภายภาพบรเวณชายฝงทไม เหมาะสม ประกอบกบระดบน าทะเลทเพมสงขน จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนผลใหเกดการสญเสยพนทจ านวนมาก

6.2.2 การบรหารจดการน ายงขาดประสทธภาพและไมครบวงจร เพราะยงคงมงเนนทการจดการอปทาน (supply) ซงตอบสนองความตองการใช น า โดยไม ม ขดจ า กด แตล ะ เลยการจดการอปสงคของการใช น า ( demand) ดวยมาตรการเชงปรมาณและราคา สงผลใหมการใชน าเพอการผลตและอปโภคอยางไมคมคาในภาคการเกษตร อ ตส า หกรรม แ ล ะ เ ม อ ง อ ก ท ง ม ป ร ม าณ น า เ พ ย งส ว น นอย ท ไ ด ร บ ก า รบ า บ ด เพ อ น า กล บม า ใ ช ใ ห ม แมวาจะมระบบบ าบดน า เสยอย แลวหลายแหง เพราะ ไ มสามารถจด เกบคาบรการบ าบดน า เสยไดจากประชาชน จงมงบประมาณไม เพยงพอในการเดนร ะบบบ าบด ส าหรบโครงการลงทนจดหาแหลงน าตนทนขนาดใหญ มกจ ะ ได รบการตอต านจากปร ะชาชน เพรา ะ กอ ให เ กดผลกระทบ ในวงกว าง สวนการปองกนแล ะบรรเทา ปญหาน า ทวมยง เ ปน เพยงการแ ก ปญหา เฉพา ะห นา แต ขาดร ะบบแผนแล ะกล ไกด า เ นนงาน ท เ ปน รปธรรม จงมแนวโนมทจะเกดความเสยหายเปนมลคาสง

6.2.3 การจดการแกไขปญหามลพษยงไมสามารถด าเนนการไดเทาทนและเพยงพอ ท า ใหมลพษทเกดขน มการสะสมปรมาณเพมสงขนและสงผลกระทบตอสขภาพและคณภาพชวตของประชาชน โดยเฉพาะการจดการ ขย ะ มลฝอยชมชน ท ไ มสามารถลดอตราการ เ กด ไดอย าง แ ทจ รง อก ทง ศกยภาพในการ เ กบขนแล ะบ า บด ยง ไ ม เพยงพอทจะรองรบปรมาณขยะ ท เ กด ขน ได ทงหมด สวนขยะอตสาหกรรมและกากของเสยอนตราย มกจะมการลกลอบทงอยางไมถกหลกวชาการ และเปนอนตรายตอสขภาพประชาชนในบรเวณใกลเคยง อยางไรกด ปญหามลพษทางอากาศในเมองมแนวโนมดขน เมอการลงทนกอสรางระบบขนสงทางรางในเมองหลายโครงการแลวเสรจ อกทงอาจมสวนเพมความปลอดภยในการเดนทาง โดยลดอตราการตายอนเนองมาจากอบตเหตทางทางถนนอกดวย

6.2.4 พฤตกรรมการผลตและบร โภคทขาดความรบผดชอบตอสงแวดลอม ยงคงเ ปนสา เหตหลก ของวฏจกรการผลตและบรโภคท ไ มยงยน สงผลใหทรพยากรธรรมชาต รอยหรอแล ะ เสอมโทรม มากขน ตลอดจนปรมาณมลพษทสะสมเพมขน ทงน คานยมบรโภคนยมและวตถนยมนบเปนปจจยกระตน ใหผบรโภค ตองการบรโภคสนคาใหมๆ อยเสมอ อยางไรกด สอสงคมออนไลน ในปจจบนคอนขางมอทธพลตอการสงเสรม พฤต กรรม ทด แ ล ะ ปองปรามพฤต กรรม ท ไ ม เ หม า ะสม ด ง น น จ งอ าจ เ ป น โอกาส ในการ ใ ช ส อ เ หล า น เพอปรบเปลยนพฤตกรรมการผลตและบรโภคใหมความรบผดชอบตอสงแวดลอมไดมากขน

สวนท 2

โดยสรปจากการวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไข การพฒนาภายนอกประเทศดงกลาว สรปไดวา

จดแขงของประเทศไทย ประกอบดวย 1) การมต าแหนงทตงทสามารถเปนศนยกลางกระจายความเชอมโยงทส าคญ

ในภมภาคและเปนการประตสเอเชย (Gateway of Asia) ทส าคญในแตภาคของประเทศ (2) การเปนฐานการผลตและบรการส าคญ ทหลากหลาย (3) คนไทยโดยเฉลยมการศกษาดขน (4) คนไทยโดยเฉลยมสขภาพดขน (5) ระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขง และ (6) ความหลากหลายเชงนเวศน

ส าหรบจดออนของประเทศไทย ไดแก (1) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15 – 20 ป

ตอจากนไป ก าลงคนในวยเดกและวยแรงงานลดลง ผสงอายจะเพมขนอยางรวดเรว สงผลตอศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ รปแบบการใชจาย การลงทนและการออม ตลอดจนคาใชจายดานสขภาพ ความมนคงทางสงคมและคณภาพชวตผสงอาย (2) ขอจ ากดดานทรพยากร ทงดานแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ท มนยยะตอตนทนการผลต และสภาพแวดลอม ความเปนอยของประชาชน (3) ผลตภาพการผลตของเศรษฐกจไทยยงต า แล ะการพฒนาและการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย (4) ปญหาความเหลอมล าในมตตาง ๆ ทมนยยะตอการสรางความสามคคสมานฉนทในสงคม ขอจ ากดตอการยกระดบศกยภาพทนมนษย ความจ าเปนในการลงทน เพอยกระดบบรการทางสงคมและโครงสรางพนฐาน ท ม คณภาพอย าง ทว ถง แล ะการปฏ รปกฎร ะ เ บยบแล ะกฎหมาย ทท า ใ ห เ กดความ เ ปนธรรมแล ะลดความ เหล อมล า และ (5) ความออนแอของการบรหารราชการแผนดน จงจ า เปนตองเรงปฏรประบบราชการและการเมองเพอให เ กดการ บรหารราชการทด

ส าหรบเงอนไขภายนอกทส าคญและทาทายตอการพฒนาประเทศไทยในอนาคต ในระยะ 20 ปขางหนา ไดแก

(1) กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนองและมความเสยงและทาทายตอการปรบตวมากขนจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการ (2) การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคน าไปส ความเชอมโยงทกระบบในขณะทศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาส เอเชย (3) การเขาสสงคมสงวยของโลก สงผลใหเกดโอกาส ทางธรกจใหมแตมความเสยงใหเกดการแยงชงแรงงานและเงนทน (4) เทคโนโลยทกอใหเกดการเปลยนแปลง อยางฉบพลน จะเปนโอกาสทางธรกจและการด ารงชวตของคนไดอยางมคณภาพมากขน แตในขณะเดยวกนกเปนเงอนไข ทท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใชไมเหมาะสม (5) สภาพแวดลอม และการเปลยนแปลง ภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยงตอความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน กฏระเบยบและขอตกลงดานสงแวดลอมจะมความเขมขนและเขมงวดขน แตน าหนกเสยงและสทธของประเทศ ก าล งพฒนา ในการควบคม ก า กบหลก เกณฑ ในการด แ ลสภาพแวดลอมจ ะ เพ ม ขนตามร ะด บการพฒนา เศรษฐกจ แล ะการยกระดบระบบมาตรฐานในประ เทศก าลงพฒนา ภาวะ โลกรอนแล ะการเปลยนแปลงสภาวะภ มอากาศทผนผวน และกอใหเกดภยธรรมชาตททวความรนแรงมากขนจะกดดนใหตองมการปรบเปลยนรปแบบการด าเนนธรกจ การด ารงชวต การผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมมากขน (6) แนวโนมความตองการ พลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน ตองสรางสมดลความมนคงดานพลงงานและอาหาร (7) ความเปนเมองทเตบโตอยางตอเนอง และมขอก าหนดของรปแบบ และกฎเกณฑทเกยวเนองกบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม (8) การยดถอหลกการบรหารจดการทด และระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชนทมความเขมขนมากขน

57

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา

รางยทธศาสตรชาต 20 ป 2560 - 2579

สวนท 2

ดงนน ภายใตเงอนไขโครงสรางเศรษฐกจ โครงสรางประชากรและสภาพสงคมทมจดออนหลายดานประกอบกบ การบ รหารจ ดก าร ทข าดปร ะส ทธ ภ าพ แล ะคว าม โป รง ใสจ ะส งผล ให ปร ะ เ ทศ ไทยย งตอง เผชญกบ แรงกดด น และความเสยงมากขนภายใตสถานการณทกระแสโลกาภวตนเขมขนขนเปนโลกไรพรมแดนอยางแทจรง โดยทการเคลอนยาย ของผ คน สน คา แล ะบ รการ เงน ทน องคความ ร เทค โน โลย ขอ มล แล ะ ข าวสารต าง ๆ เ ปน ไปอย าง เส รส งผล ใหการแขงขนในตลาดโลกรนแรงขนโดยทประ เทศตาง ๆ เรงผลกดนการเพมผลตภาพการผลตรวม จากการลงทน ในการพฒนาทนมนษย และการลงทนเพอการวจยและพฒนา การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการแขงขน ขณะเดยวกน ความเสยงและขอจ ากดทเกดจากสภาพภมอากาศ ผนผวนรนแรงตอการด าเนนธรกจ และการด าเนนชวต ของผคนกเพมขน กฎเกณฑและกฎระเบยบของสงคมโลก จงมความเขมงวดมากขน งในเรองการปลดปลอยมลพษ สทธมนษยชน และกฎระเบยบทางการเงน เปนตน เงอนไขตาง ๆ ดงกลาวจะเปนแรงกดดนใหประเทศไทยตองปรบตวและมการบรหารความเสยง อย า ง ช าญฉล าดม าก ข น โ ด ย ทก า รป รบต ว จ ะต อ งหย ง ร า กล กล ง ไ ป ถงก า ร เ ปล ย น แ ปลง ใ น เ ช ง โ ครงส ร า ง เพอแกจดออนและควบคไปกบการสรางกลไก เชงรกใหจดแ ขงของประ เทศเปนประ โยชนสงสดแกประชาชนสวนใหญ ของประ เทศซงหากไมสามารถแกปญหาและปฏ รปให สมฤทธผลได ในระยะ 4 -5 ปตอจากน ไป ประเทศไทยจะสญเสย ความสามารถในการแขงขน รายได เฉลยของประชาชน จะไ มสามารถยกระดบใหด ขนได คณภาพคนโดยเฉลยจะยงต า และปญหาความเหลอมล าจะรนแรงขน รวมทงทรพยากรจะรอยหรอ เสอมโทรมลงไปอก และในทสดการพฒนาประเทศ จะไมสามารถยงยนไปไดในระยะยาว

ในขณะทการด าเนนงานและการบรหารจดการภาครฐกยงขาดการบรณาการ ขาดความตอเนองประสทธภาพต า ขาดความโปรงใส และขาดความรบผดชอบและขาดธรรมาภบาล ขณะทปญหาคอรปชนมเปนวงกวาง การด าเนนนโยบายประชานยมไดสรางคานยม การไมพงพาตนเองใหกบประชาชนบางกลมและสรางความเสยหายใหกบประเทศ การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส รวมทงการบรหารจดการน าทงระบบยงมความลาชา การบงคบใชกฎหมายยงขาดประสทธผล กฎระเบยบจ านวนมากลาสมยไมทนกบ การเปลยนแปลงหรอแมแตขดแยงกนเองระหวางกฎหมาย คนไทยยงมปญหาดานคณภาพในทกดาน ขณะทความเหลอมล าและความแตกแยก ในสงคมไทยยงเปนปญหาททาทายมาก รวมทงปญหาในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทเผชญกบภาวะขยะลนเมอง และสงแวดลอมเสอมโทรมลงในทกดาน

ปญหาในเชงโครงสรางในมตตาง ๆ ดงกลาวเมออยในสถานการณทอทธพลทางการเมองและกลมผลประโยชนตาง ๆ เขามา แทรกแซงในรปแบบทไมเหมาะสมขณะทการบรหารราชการแผนดนและระบบราชการยงขาดประสทธภาพ ขาดความโปรงใส มระบบอปถมภและมการทจรตและคอรรปชนกนอยางกวางขวาง กยงสงผลใหการด าเนนนโยบายมความบดเบอนไปเออประโยชน ตอ เฉพาะกลม โดยทการด า เนนนโยบายเพอแกปญหาในเชงโครงสรางไมได รบความส าคญเทาทควร จงเ ปนอปสรรค และขอจ ากดใหสนเปลองงบประมาณในการด า เนนนโยบายสาธารณะและการใหบรการสาธารณะทมคณภาพเพอยกระดบ คณภาพช ว ตปร ะช าชน ไ ม ท ว ถง ปร ะกอบกบ มความล า ช า ในการกร ะจ ายอ านาจ แล ะการ แ บงความ รบผดชอบ สองคกรปกครองสวนทองถน จงสงผลใหการแกปญหา และการตอบสนองตอเปาหมายการพฒนาในพนทตาง ๆ ขาดประสทธผล

การว เคราะหสถานการณและแนวโนมในดานตาง ๆ ทงภายในประ เทศและภายนอกประเทศ ทบงชถงจดแขง จดออน โอกาส และความเสยง และ ภยคกคาม รวมทงความทาทายในดานตาง ๆ การขบเคลอนการพฒนา ใหประเทศ เจรญกาวหนาไปในอนาคตนนจ าเปนตองก าหนดวสยทศน ในระยะยาว ทตองบรรลพรอมทง แนวยทธศาสตรหลก ในดานตาง ๆ เพอเปนกรอบในการขบเคลอนการพฒนา

58

สภาพ

แวดล

อมการพ

ฒนา


สวนทสวนท 33

วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร วสยทศน เปาหมาย และยทธศาสตร

60

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย

และยทธศ

าสตร


าสตร

รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579 สวนท 3

วสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”หรอเปนคตพจนประจ าชาตวา “มนคง มงคง ยงยน” ทงน วสยทศนดงกลาวจะตองสนองตอบตอผลประโยชนแหงชาต อนไดแก การมเอกราช อธปไตย และบรณภาพแหง เขตอ านาจรฐ การด ารงอยอยางมนคง ยงยนของสถาบนหลกของชาต การด ารงอยอยางมนคงของชาตและประชาชนจากภยคกคามทกรปแบบ การอยรวมกนในชาตอยางสนตสขเปนปกแผน มความมนคงทางสงคมทามกลางพหสงคมและการมเกยรตและศกดศรของความเปนมนษย ความเจรญเตบโตของชาต ความเปนธรรมและความอยดมสขของประชาชน ความยงยนของฐานทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ความมนคงทางพลงงานและอาหารความสามารถในการรกษาผลประโยชนของชาตภายใตการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมระหวางประเทศและการอยรวมกนอยางสนตประสานสอดคลองกนดานความมนคงในประชาคมอาเซยนและประชาคมโลกอยางมเกยรตและศกดศร โดยทความมนคงเปนรากฐานของทง 3 ประการทจะท าใหเกดความมงคงและยงยนได

ความมนคง หมายถง การมความมนคงปลอดภยจากภยและการเปลยนแปลงทงภายในประเทศและภายนอกประเทศในทกระดบ ทงระดบประเทศ สงคม ชมชน ครวเรอน และปจเจกบคคล และมความมนคงในทกมต ทงมตทางการทหาร เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมอง เชน ประเทศมความมนคงในเอกราชและอธปไตย มการปกครองระบอบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมขสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรยมความเขมแขงเปนศนยกลางและเปนทยดเหนยวจตใจของประชาชน มระบบการเมองทมนคงเปนกลไกทน าไปสการบรหารประเทศทตอเนองและโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล สงคมมความปรองดองและความสามคค สามารถผนกก าลงเพอพฒนาประเทศ ชมชนมความเขมแขง ครอบครวมความอบอนประชาชนมความมนคงในชวต มงานและรายไดทมนคงพอเพยงกบการด ารงชวต ความมนคงของอาหารพลงงาน และน า มทอยอาศยและความปลอดภยในชวตทรพยสน มการออมส าหรบวยเกษยณ

ความมงคง หมายถง ประเทศไทยมการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนองและมความยงยนจนเขาส กลมประเทศรายไดสง ความเหลอมล าของการพฒนาลดลง ประชากรมความอยดมสขไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางเทาเทยมกนมากขน และมการพฒนาอยางทวถงทกภาคสวน (Inclusive Growth) มคณภาพชวตตามมาตรฐานขององคการสหประชาชาต ไมมประชาชนทอยใตเสนความยากจน เศรษฐกจในประเทศมความเขมแขง ขณะเดยวกนตองมความสามารถในการแขงขนกบประเทศตางๆทงในตลาดโลกและตลาดภายในประเทศเพอใหสามารถสรางรายไดทงจากภายในและภายนอกประเทศ ตลอดจนมการสรางฐานเศรษฐกจและสงคมแหงอนาคตเพอใหสอดรบกบบรบทการพฒนาทเปลยนแปลงไป และประเทศไทยมบทบาททส าคญในเวทโลก และมความสมพนธทางเศรษฐกจและการคาอยางแนนแฟนกบประเทศในภมภาคเอเชย เปนจดส าคญของการเชอมโยงในภมภาคทงการคมนาคมขนสง การผลต การคา การลงทน และการท าธรกจ เพอใหเปนพลงในการพฒนา นอกจากนนยงมความสมบรณในทนทจะสามารถสรางการพฒนาตอเนองไปได ไดแก ทนมนษย ทนทางปญญา ทนทางการเงน ทนทเปนเครองมอเครองจกร ทนทางสงคม และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ความยงยน หมายถง การพฒนาทสามารถสรางความเจรญ รายได และคณภาพชวตของประชาชน ใหเพมขนอยางตอเนอง ซงเปนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจทอยบนหลกการใช การรกษาและการฟนฟ ฐานทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ไมใชทรพยากรธรรมชาตจนเกนพอด ไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอม จนเกนความสามารถในการรองรบและเยยวยาของระบบนเวศน การผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม และสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาท ยงยนของสหประชาชาต (Sustainable Development Goals : SDGs) ทรพยากรธรรมชาตมความอดมสมบรณมากขนและสงแวดลอมมคณภาพดขน คนมความรบผดชอบตอสงคม มความเอออาทร เสยสละเพอผลประโยชนสวนรวม รฐบาลมนโยบายทมงประโยชนสวนรวมอยางยงยน และใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน และทกภาคสวนในสงคมยดถอและปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอการพฒนาในระดบอยางสมดล มเสถยรภาพ และยงยน

61

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


62

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


ทงประชาชน เอกชน ประชาสงคม ในการขบเคลอนการพฒนาเพอการสรางและรกษาไวซง

ผลประโยชนแหงชาตและบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว

ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” หรอคตพจนประจ าชาต “มนคง มงคง

ยงยน”เพอใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขน มรายไดสงอยในกลมประเทศพฒนาแลว คนไทยม

ความสข อยด กนด สงคมมความมนคง เสมอภาคและเปนธรรม ซงยทธศาสตรชาตทจะใชเปนกรอบแนว

ทางการพฒนาในระยะ 20 ปตอจากนไปจะประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ไดแก (1) ยทธศาสตรดานความ

มนคง (2) ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน (3) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง

ศกยภาพคน (4) ยทธศาสตรด านการสรางโอกาสความเสมอภาคและ เท า เทยมกนทางสงคม

(5) ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม และ (6) ยทธศาสตร

ดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

ในการทจะบรรลวสยทศนและท าใหประเทศไทยพฒนาไปสอนาคต

ทพงประสงคนน จ าเปนจะตองมการวางแผนและก าหนดยทธศาสตร

การพฒนาในระยะยาว ......

และก าหนดแนวทางการพฒนาของทกภาคสวนใหขบเคลอนไปในทศทาง

เดยวกน ดงนน จงจ าเปนจะตองก าหนดยทธศาสตรชาตในระยะยาว

เพอถายทอดแนวทางการพฒนาสการปฏบตในแตละชวงเวลา

อยางตอเนองและมบรณาการ และสรางความเขาใจถงอนาคตของ

ประเทศไทยรวมกนและเกดการรวมพลงของทกภาคสวนในสงคม

ยทธศาส

ตรชาต

:กรอ

บการ

พฒ

นาระยะ

ยาว

63

วสยทศ

น เปาห

มาย

วสยทศ

น เปาห

มาย


าสตร


าสตร


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท

ยทธศาสตรด านความมนคงยทธศาสตรด านความมนคง

11

1.1 การรกษาความสงบภายในประเทศ

1.2 การพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศ

พรอมรบมอกบภยคกคามทงทางทหารและภยคกคามอนๆ

1.3 บรณาการความรวมมอกบตางประเทศทเออใหเกดความมนคง

ความมงคงทางเศรษฐกจ ปองกนภยคกคามขามชาต และคณภาพชวตของคนในชาต

1.4 การรกษาความมนคงและผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาตและทางทะเล

1.5 การบรหารจดการความมนคงใหสอดคลองกนแผนงานพฒนาอนๆ

เพอชวยเหลอประชาชน และรวมพฒนาประเทศ



11

การก าหนดยทธศาสตรความมนคงมเปาหมายเพอสรางความมนคงในทกระด บต งแต

ระดบชาต สงคม ชมชน และความมนคงของมนษยจากภยคกคามทงทเปนภยคกคามแบบดงเดม

และภยคกคามรปแบบใหมใหเกดความมนคงของสถาบนหลกของชาต ความมนคงทางการทหาร

ความมนคงแนวชายแดนและเกดความมนคงปลอดภยจากภยคกคามและภยพบตในรปแบบใหมๆ

อาท ภยคกคามจากการโจมตทางไซเบอร อาชญากรรมขามชาตและการกอการราย

และโรคอบตใหมตางๆรวมทงการสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน

ภายใตการวเคราะหสภาพแวดลอมและแนวโนมดานความมนคงทง 3 ระดบ คอ

ความมนคงระดบโลก ไดแก การขยายอทธพลและการเพมบทบาทของประเทศมหาอ านาจ

ในภมภาคตางๆของโลกเพอแสวงหาผลประโยชน การก าหนดระเบยบ/กตการะหวางประเทศ

เพอรกษาสนตภาพ สงแวดลอมและสทธมนษยชนใหตองปฏบตปญหาอาชญากรรมขามชาต

ปญหาความมนคงทางไซเบอรและความเสยงจากการเปลยนแปลงผนผวนของสภาพภมอากาศ

ตอความมนคง ดานอาหาร แหลงน า และพลงงาน

ความมนคงในภมภาค ประกอบดวย ความรวมมอระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจและ

รกษาความมนคงรวมกน ความขดแยงทางดนแดน เนองจากความไมชดเจนของเสนเขตแดนและ

อาณาเขต ทางทะเลระหวางกนและปญหายายถนฐานของประชากรระหวางกนและจากประเทศอนๆ

เขาสประเทศไทย

ความมนคงภายในประเทศมแนวโนมทยงด ารงอย ไดแก ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต

ประเดนความขดแยงของคนในชาต ปญหายาเสพตด ซงจะสงผลกระทบส าคญตอการพฒนา

เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมองของประเทศในระยะ 20 ปขางหนา



11

ดงนนยทธศาสตรนจงใหมงเนนความสามคคทงการรกษาความสงบภายในประเทศ โดยการเสรมสราง

ความม นคงของส ถ า บ น ห ล ก ข อ ง ช า ต แ ล ะ ก า ร ป ก ค ร อ ง ร ะ บ อ บ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ปองกนและแกไขการกอความไมสงบ ในจงหวดชายแดนภาคใต

ดวยการเสรมสรางสนตสขและพฒนาใหตรงกบความตองการของประชาชน โดยยดหลกแนวทาง

“เข า ใจ เข าถง พฒนา” รวมท งการบรหารจดการและการฟ นฟสภาพแวดลอม

และกลไกพนฐานด านความมนคง รวมถงพฒนา กล ไกก ารพฒนางานความม นคง

ขจดการทจรตและประพฤตมชอบ การสรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในทกมต

กระจายอ านาจ และสรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรมตามหลก นตธรรม

ในขณะเดยวกนกมงเนนการพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศพรอมรบมอกบภยคกคาม

ทงทางทหารและภยคกคามอนๆ ทงจากการสรางขดความสามารถภายในและการสรางความรวมมอกบ

ประเทศเพอนบานและมตรประเทศ นอกจากน การบรณาการความรวมมอกบตางประเทศทเออใหเกด

ความมนคงในทกดานและปองกนภยคกคามจากอาชญากรรมขามชาตในทกรปแบบกเปนแนวทาง

ทมความส าคญมากขนภายใตภมทศนโลกไรพรมแดนและการเปลยนแปลงดานภมรฐศาสตรทเปนเครอขาย

ซบซอนขนมาก โดยเฉพาะอยางยงในการวางระบบบรหารจดการความเสยงจากการโจมตทางไซเบอร

และการบรหารจดการภยพบตและภยในรปแบบใหม ๆ ทตองบรณาการความรวมมอใหเกดผล

ขณะเดยวกนกตองก าหนดยทธศาสตรทจะรกษาไวซงความมนคงและผลประโยชนทาง

ทรพยากรธรรมชาตและทางทะเลทงน การบรหารจดการความมนคงในทกดานทกระดบ

จะตองใหสอดคลองกนแผนงานพฒนา อนๆ และการสนบสนนการด าเนนการ เพอสรางความมนคง

ดานอาหาร น า และพลงงาน

การก าหนดยทธศาสตรความมนคงมเปาหมายเพอสรางความมนคงในทกระดบตงแตระดบชาต สงคม ชมชน และความมนคงของมนษยจากภยคกคามทงปวง และเปนความมนคงในทกดาน ทงความมนคงของสถาบนหลกของชาต ความมนคงทางการทหาร ความมนคงแนวชายแดน ความมนคงปลอดภยจากภยคกคามและภยพบต ในรปแบบใหม ๆ รวมทงความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน บนพนฐานการวเคราะห สถานการณความมนคงทง 3 ระดบ คอ ความมนคงระดบโลก ไดแก การขยายอทธพลและ การเพมบทบาทของประเทศมหาอ านาจ ในภมภาคตางๆ ของโลกเพอ แสวงหาผลประโยชน การก าหนดระเบยบ/กตการะหวางประเทศ เพอรกษาสนตภาพ สงแวดลอม และสทธมนษยชน ใหตองปฏบต ปญหาอาชญากรรมขามชาต ปญหาความมนคง ทางไซเบอร และความเสยงจาก การเปลยนแปลงผนผวน ของสภาพภมอากาศตอความมนคง ดานอาหาร แหลงน า และพลงงาน ความมนคงในภมภาค ประกอบดวย

ความรวมมอระดบภมภาคเพอสรางพลงทางเศรษฐกจ และรกษาความมนคงรวมกน ความขดแยงทางดนแดน เนองจากความไมชดเจนของเสนเขตแดนและอาณาเขตทางทะเล ระหวางกน และปญหายายถนฐานของประชากร ระหวางกนและจากประเทศอนๆ เขาสประเทศไทย และความมนคงภายในประเทศมแนวโนมทยงด ารงอย ไดแก ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ประเดนความขดแยงของคนในชาต ปญหายาเสพตด ซงจะสงผลกระทบอยางมนยยะส าคญ ตอการพฒนาเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมองของประเทศในระยะ 20 ป ขางหนา

โดยยทธศาสตร น ใหความส า คญกบความสามคคของคนในชาต การบรหารจดการแล ะการฟนฟพนฐาน ดานความมนคงทมความจ าเปนตองด าเนนการใหบรรลเปาหมาย การเทดทนสถาบนพระมหากษตรยใหเปนสถาบนหลกของประเทศ สรางสงคมทมความสมานฉนท มความสมพนธและรวมมอดานความมนคงในกลมประเทศสมาชกอาเซยน มตรประเทศ และนานาประเทศในการปองกนภยคกคาม ในรปแบบตางๆ ควบคไปกบรกษาผลประโยชนชาต รวมทงการสนบสนนการด าเนนการ เพอสรางความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

1.1 การรกษาความสงบภายในประเทศ 1.1.1 เสรมสรางความมนคงของสถาบนหลกของชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สรางจตส านกของคนในชาตใหมความจงรกภกด และธ ารงรกษาสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย 1.1.2 ปองกนและแกไขการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต มงเนนการเสรมสรางสนตสข การสงเสรมระบบงานยตธรรม และการมสวนรวมของประชาชนอยางเหมาะสม ขจดความขดแยง ลดความรนแรง และพฒนาใหตรงกบความตองการของประชาชน

โดยยดหลกแนวทาง “เขาใจ เขาถง พฒนา” รวม ถ ง เ ส ร มส ร า งพห ส ง คม ใ นจ ง ห ว ด ช า ย แ ดนภ าค ใ ต ใหเปนพลงการปองกนและแกไขปญหาทเกดขน 1.1.3 สงเสรมสภาพแวดลอม/แนวทาง/กลไก ทสามารถขจดสาเหตของประเดนปญหาความมนคงทส าคญและใหความส าคญกบ การเสรมสรางความสามคคในชาต รวมถงพฒนากลไกการบรหารประเทศ/พฒนางานความมนคง ขจดการทจรต และประพฤตมชอบ สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในทกมต กระจายอ านาจ และสรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรม ตามหลกนตธรรม

1.2 การพฒนาศกยภาพในการปองกนประเทศ พรอมรบมอกบภยคกคามทงทางทหารและภยคกคามอนๆ 1.2.1 เสรมสรางและพฒนาขดความสามารถของระบบงานขาวกรองอยางตอเนองใหสามารถประเมนสถานการณในระยะยาว ไดอยางแมนย า พฒนาความเปนหนสวนทางการขาวกรองกบทกภาคสวน รวมถงพฒนาศกยภาพของบคลากร และเทคโนโลยทเกยวของ ตลอดจนพฒนาระบบระบบฐานขอมลดานความมนคงใหมความทนสมย ครอบคลมความตองการการใชงานอยางครบถวน 1.2.2 พฒนาเสรมสรางศกยภาพการผนกก าลงปองกนประเทศ และพฒนาโครงสรางก าลงและยทโธปกรณทเหมาะสม แกการปองกนประเทศ และการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศ รวมถงสงเสรมการวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยปองกนประเทศ ตลอดจนสรางความรวมมอกบประเทศเพอนบานและมตรประเทศ รวมถงมการรกษาสนตภาพในกรอบความรวมมอทเกยวของ 1.2.3 พฒนาประสทธภาพระบบการเตรยมพรอมแหงชาต และระบบการบรหารจดการสาธารณภยและความมนคงแบบใหม ใหมความพรอมเผชญกบภาวะไมปกตและและภยคกคามทกรปแบบ สามารถบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวนใหสามารถ สนบสนนการบรหารจดการตงแตในระดบชาต รวมถงสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางประเทศ

67

ความ

มนคง

ความ

มนคง


1.3 บ รณาก ารความร วมม อก บ ต างปร ะ เ ทศท เ อ อ ใ ห เ ก ด คว ามม น คง คว ามม งค ง ท าง เศรษฐก จ ปองกนภยคกคามขามชาต และคณภาพชวตของคนในชาต

1.3.1 เสรมสรางบทบาทของไทยในการพฒนาผลประโยชนรวมกนระหวางผลประโยชนของชาตกบผลประโยชนของภมภาค และนานาประเทศ ทสามารถเกอหนนใหเกดความมนคง ความมงคงทางเศรษฐกจ และคณภาพชวตของคนในชาตไดอยางยงยน ตลอดจนพฒนาระบบ กลไก มาตรการและความรวมมอระหวางประเทศทกระดบใหสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศ เปาหมายของสหประชาชาต เพอรกษาเสถยรภาพในระดบภมภาคและระดบโลก ตลอดจนรวมมอกนปองกนและแกไขปญหา หรอภยคกคามความมนคง

1.3.3 พฒนาปร ะส ทธ ภ าพกล ไก/กฎหมาย/ร ะ เ บ ยบปฏ บ ต / แ นวทางการบ รห ารจ ดก าร ในการ ปอง กน แ ก ไข ปญหาการ คามนษย รวมถงพฒนา เครอ ข ายความรวมมอ กบมตรปร ะ เทศแล ะองคการร ะหว างปร ะ เทศ ในด าเนนการดงกลาวรวมกน

1.3.4 เ ส รมส ร างความ มนคงแล ะปก ปอง โครงส รางพ นฐ าน/สาธารณป โภค ทบ รหารจ ดการด วย ไซ เบอ ร ใหปลอดภยจากการโจมต รวมถงสงเสรมวฒนธรรม สรางความตระหนกรในการใชไซเบอรในทางทเหมาะสม ตลอดจน พฒนา ขดความสามารถขององคกร/บคลากรรบผดชอบด าน ไซ เบอร ให มความ เช ยวชาญอย างตอ เ นอง เพอ ใหส ามารถรบมอ กบภยคกคามทางไซ เบอร ทงยามปกต ยามเ กด เหต การฟนตว/ฟ นฟหลง เ กด เหต แล ะ การเยยวยาแกไขผลกระทบ

1.4 การรกษาความมนคงและผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาตและทางทะเล

1.4.1 พฒนาประสทธภาพแนวทางการบรหารจดการ/ขอกฎหมายทเกยวของ สงเสรมการวจยและพฒนา การน านวตกรรม และเทคโนโลยสมยใหม สรางความตระหนกรตอประชาชน ตลอดจนน าเปาหมาย/แนวทาง/มาตรฐานสากลมาปรบใช ในการรกษาความมนคงของฐานทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอม ความมนคงทางพลงงาน น า และอาหาร

1.4.2 บรหารจดการความมนคงชายแดนและชายฝงทะเล โดยเสรมสรางความสมพนธ และความไววางใจระหวางผน าระดบสง ของไทยกบประเทศรอบบานและอาเซยน พฒนาสการเปนหนสวนทางยทธศาสตรในลกษณะของการรวมมอปองกน และแกไขปญหาความมนคง โดยเฉพาะการพฒนาระบบตรวจคนเขาเมอง ระบบเฝาตรวจตดตาม เพอปองกนปญหา ขามพรมแดน และการเรงรดใหเกดการส ารวจและจดท าหลกเขตแดนทงทางบกและทางทะเลเพอแกไขปญหาการอางสทธทบซอน

1.5 การบรหารจดการความม นคง ใ หสอดคลองกน แผนงาน พฒนาอ นๆ เ พอช วย เหลอปร ะชาชน และรวมพฒนาประเทศ

โดยพฒนาและสงเสรมกระบวนการท างานของกลไกทเกยวของในมตงานดานความมนคง โดยบรณาการการด าเนนงานใหเชอมโยงกน ทงระบบ รวมถงภาคเครอขายทเกยวของในแตละเรองใหมความเปนเอกภาพและพฒนาปรบปรงกฎหมายใหเออตอการด าเนนงาน ตลอดจนใหความส าคญกบการมสวนรวมของภาคสวนทเกยวของในการขบเคลอนยทธศาสตรใหบงเกดผลเปนรปธรรม เพอชวยเหลอประชาชน และรวมพฒนาประเทศ เพอใหเกดความมนคงและการเตรยมความพรอมของประเทศ

68

ความ

มนคง

ความ

มนคง

1.3.2 สรางเสรมประสทธภาพการปองกน แกไข ระงบยบยง ฟนฟ ภยจากการ กอการรายและอาชญากรรมขามชาต ทกรปแบบ โดยบญญตกฎหมายท เ กยวของพฒนา ศกยภาพบคลากร น า เทคโนโลย ท ทนสมยมาปรบใช ในการ ด า เนนการเสรมสราง จ ต ส า น ก ภ ม ค ม ก น ใ ห ก บ ค น ใ น ส ง ค ม ตลอด จนพฒน า กรอบความรวมมอ ระหวางประเทศในการผลกดนการปองกนและ แกไขปญหาอาชญากรรมขามชาตใหบงเกดผลเปนรปธรรม



ยทธศาสตรด านการสรางยทธศาสตรด านการสราง ความสามารถในการแขงขน ความสามารถในการแขงขน

22

2.1 การพฒนาภาคการผลตและบรการ

2.2 การพฒนาสงคมผประกอบการ (Entrepreneurial Society)

เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐาน

เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

2.4 การวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน


ยทธศาสตรด านการสรางยทธศาสตรด านการสราง ความสามารถในการแขงขน ความสามารถในการแขงขน

22

หวใจส าคญของความสามารถในการแขงขนของประเทศ คอ เพมผลตภาพการผลต

(Productivity) โดยใชวทยาศาสตร เทคโน โลย วจยและพฒนา และนวตกรรมในทกสาขา

ของภาคการผลตและบรการทเปนฐานรายไดเดมและทตอยอดเปนฐานรายไดใหม

การเปลยนแปลงทส าคญจะเกดขนทงในดานประสทธภาพ (Efficiency) และการเพมมลคาของ สนคาและบรการจากความคดสรางสรรคและนวตกรรม (Value creation) ผประกอบการไทยจะตอง

“ผลตไดขายเปน” และมความสามารถทจะ “รจกและเขาใจแนวโนมตลาด” เพอสรางคณคา ของสนคาและบรการทตอบโจทยความตองการของผบรโภคและกาวเขาสการเปนผน าในตลาด สนคา และบรการทส าคญของภมภาคและของโลกได

ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถในการแขงขนจงประกอบดวยแนวทางการพฒนา

ภาคการผลตและบรการ ซงมงเนนทการพฒนาเพมผลตภาพการผลตตลอดหวงโซมลคา

เพอกาวกระโดดไปสการเปนฐานการผลตและบรการท โดดเดนในดาน เศรษฐกจฐานชวภาพ

โดยยกระดบส เกษตรสมยใหมท เปนพนฐานส าคญและเปนฐานการผลตสนคาเกษตร อาหาร

พ ล ง ง า น แล ะ ว สด ช ว ภ าพด วยนว ตกรรม ยกร ะ ด บศ กยภ าพ ภาคอตสาหกรรม

ใหแขงขนไดบนฐานเทคโนโลยขนกาวหนา พฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสร าง

เอกลกษณการทองเทยวไทย และพฒนา ธรกจบรการทมศกยภาพใหมๆ ทสรางรายไดสง


ยทธศาสตรด านการสร างความสามารถในการแขงขน ยทธศาสตรด านการสร างความสามารถในการแขงขน 22

ใ นขณะ เด ยวก นการพฒนาส งคมผ ปร ะกอบการ (Entrepreneurial Society) เพ อสร า ง ผประกอบการทางธรกจทพจารณาโอกาสทางธรกจใหมๆ ดวยการใช เทคโนโลยและนวตกรรม ขบ เคล อนธ รก จ ( From Entrepreneur to Technopreneur) ส ก าร เปน “ผผลต ได ข าย เปน ” กมความส าคญตอการเพมผลตภาพการผลตและการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนทาง เศรษฐก จของภาคการผลต แล ะ บร ก าร ไทยตลอดห วง โซ ม ลค า โดยตองม งพฒนาท ง ดานศกยภาพของผประกอบการ และปจจยแวดลอมทส าคญ การพฒนาในแนวทางส าคญดงกลาวขางตนจะสมฤทธไดกตอเมอมการพฒนาปจจยสนบสนน การเพมขดความสามารถในการแขงขนรองรบอยางเหมาะสม ทงการลงทน พฒนาโครงสรางพนฐาน และระบบโลจสตกสและการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ตลอดหวงโซมลคา เพอกาวขามกบดกจากผซอเทคโนโลย ไปสการเปนผผลต และขายเทคโนโลยโดยเนนการวจยและพฒนา วทยาศาสตร แล ะ เทคโน โลยข นพนฐานเพอสร างองคความร ความคด และ เทคโน โลยตนน า สการพฒนาเทคโนโลยตนแบบ และเพอวางรากฐานความเขมขนในการตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศ และน าไปใชประโยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน รวมถงการพฒนาและวจยแบบวศวกรรม ยอนกลบ เพอเตรยมความพรอมในการพฒนาเทคโนโลยเพออตสาหกรรมอนาคต ยงตองอาศย เทคโนโลยจากตางประเทศ ขณะเดยวกนกตองการวางรากฐานทแขงแกรงเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน ทงในดานเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาคโดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงกลไกภาครฐ ในการบรหารเศรษฐกจ การคลง และงบประมาณของประเทศ ใหสามารถสนบสนนการน ายทธศาสตร การพฒนาไปสการจดสรรงบประมาณและการขบเคลอนสการปฏบต ไดอยางสอดประสานและ เกดบรณาการควบคไปกบการด าเนนยทธศาสตรการเชอมโยงกบภมภาคและเศรษฐกจโลก โดยมงเนน การพฒนาความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนาการด าเนนยทธศาสตรความรวมมอ เพอการพฒนาภายใตกรอบ CLMVT และสงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศของผประกอบการไทย รวมทง การพฒนาพนท พนทเศรษฐกจพเศษ ภาคและเมอง เพอใหประเทศไทยสามารถใชจดแขง ของแตละพนท แ ล ะ ช ม ชน เพ อ เ สร มหน นก ารพฒนา เ ศ รษฐก จ ใ นภ าพรวม ได อ กท ง เ ป นก ารสน บสน น การกระจายความมงคงไปสภมภาคตางๆ ในประเทศ ชวยลดความเหลอมล าในทกมต และสราง ความเขมแขงของเศรษฐกจและสงคมในระดบทองถนไดอยางยงยน รวมถงการพฒนาเศรษฐกจ ฐานรากเพอสรางระบบเศรษฐกจชมชนทองถน ใหสามารถพงตนเอง ชวยเหลอเออเฟอซงกนและกน มคณธรรม และเปนระบบเศรษฐกจทเออใหเกดการพฒนาดานอนๆ ในพนท

72

การก าหนดยทธศาสตรในการเพมขดความสามารถในการแขงขน ของประเทศทจะกอใหเกดความมงคงไปไกอยางยงยนในระยะยาวนน หวใจส าคญคอ .....

การเพมผลตภาพการผลต (Productivity)

บนพนฐานของการพฒนาและใชวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและพฒนา และนวตกรรม ทผสมผสานกบการพฒนาทรพยากรมนษยใหสอดคลอง ซงจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงในดานประสทธภาพ (Efficiency) และการสรางมลคาของสนคาและบรการทสงขน (Value creation)

การส

รางค

วามส

ามารถ

ในการแขง

ขน

เปาหมายส าคญ ของการเพมขดความสามารถในการแขงขนคอ ประเทศไทยถกจดอนดบไมต ากวา 1 ใน 10

ของการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของโลกโดยองคกรตาง ๆ และเพมผลตภาพการผลตรวมไมต ากวา

รอยละ 3 ตอป ซงเปนเปาหมายหนงทจะน าไปส เปาหมายการเพมอตราการขยายตวของผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศ (GDP) เปนเฉลยประมาณรอยละ 4-5 ตอปในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12

และเพมขนเปนไมต ากวารอยละ 5 ในชวง 15 ป หลงจากนน และเพมรายไดตอหวเปนอยางนอย 15 ,000 ดอลลาร

สรอ. หรอประมาณ 500,000 บาทตอป โดยแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ มดงน

15,000

รายไดตอคน

USD/ป

5–6%

GDP ขยายตว

ตลอด 15 ป

ผลตภาพ

3%

ตอป

ผลตได ขายเปน


ยทธศาสตรยทธศาสตร

22

S1 การพฒนาภาคการผลตและบรการ

S2

S3

การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสราง พนฐานเพอเพมขดความ สามารถในการแขงขน

S4

การพฒนาสงคม ผประกอบการ (Entrepreneurial Society) เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

การวางรากฐานทแขงแกรง เพอสนบสนน การเพมขดความสามารถ ในการแขงขน

ยทธศาสตรด านการสรางความสามารถในการแขงขน ยทธศาสตรด านการสรางความสามารถในการแขงขน

73 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

สวนท 3

74

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน


เกษตรกรสมยใหมเกษตรกรสมยใหม

บรหารความเสยงบรหารความเสยง

ใชเทคโนโลยทนสมยใชเทคโนโลยทนสมย

บรหารจดการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทรพยากรธรรมชาต

ดน

น า ปา แร

ระบบนเวศ

พฒนาหวงโซอปทานพฒนาหวงโซอปทาน

และรวมมอรปแบบคลสเตอรและรวมมอรปแบบคลสเตอร

เทคโนโลยแมนย าเทคโนโลยแมนย า

((Precision TechnologyPrecision Technology))

มคณภาพและประสทธภาพมคณภาพและประสทธภาพในการผลตในการผลต

ประยกตใชภมปญญาและ ประยกตใชภมปญญาและ การวจยและพฒนาการวจยและพฒนา

พฒนาภาคเกษตรสฐานชวภาพ

1 เกษตร อาหาร

2 พลงงาน

3 เศรษฐกจชวภาพ

โ ด ย เ ฉพ า ะ อ ต ส า ห กร รมพล ง ง า น แ ล ะ ว ส ด ช ว ภ าพ ไดอยางครบวงจร ควบค ไปกบ สง เส รมการเชอมโยง แ ล ะ ค ว า ม ร ว ม ม อ ข อ ง เ ก ษ ต ร ก ร ใ น ล ก ษณ ะ ท เ ป น เครอขายและคลสเตอรทเขมแขง นอกจากน การพฒนา ตองมงเนนทการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม คณภาพ มาตรฐานและปลอดภย เพอใหประเทศไทย สามารถเปนผน า ด า น น ว ต ก ร ร ม ก า ร เ ก ษ ต ร แ ล ะ อ า ห า ร ใ น ภ ม ภ า ค อา เซยนแล ะ โลก ในขณะ เดยวกนตองสามารถท า ให เ กด ความมนคงทางอาหารภายในประเทศดวย

มงเนนทการพฒนาเพมผลตภาพการผลตตลอดหวงโซมลคา เพอกาวกระโดดไปสการเปนฐานการผลตและบรการทโดดเดนในดาน เศรษฐกจ ฐานชวภาพ อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรม แล ะบ รการ แหงอนาคต เพอ ทจ ะ เพ มราย ได จากฐาน เด ม และตอยอดไปสการสรางฐานรายไดใหม โดยตองมการพฒนา ในประเดนหลก ดงน

2.1.1 การพฒนาเศรษฐกจฐานชวภาพโดยยกระดบส เกษตรสมยใหมทเปนพนฐานส าคญและเปนฐานการผลตสนคาเกษตร อาหาร พลงงาน และวสดชวภาพดวยนวตกรรม

โดยพฒนาเกษตรกรให เ ปนเกษตรอจฉรยะ (Smart Farmer) ท ‘ผลตไดขายเปน’ เขาใจตลาด ปรบตวเขากบเทคโนโลยไดอยางรวดเรวและประยกตใชไดอยางชาญฉลาด และมความสามารถในการบรหารจดการมากขน โดยเฉพาะการบรหารความเสยงในดานตางๆ ทงในดานความแปรปรวนของสภาพภมอากาศและความผนผวนของตลาดและความตองการของผบรโภคในรปแบบใหมๆ รวมทงสงเสรมการวจย พฒนา และใชเทคโนโลย นวตกรรม โดยเฉพาะ เทคโนโลยชวภาพ ผสมผสานการใชภมปญญา และเทคโนโลยดานความแมนย า (Precision Technology) ในการยกระดบคณภาพและประสทธภาพการผลต ตลอดหวงโซอปทาน ตงแตดานวตถดบ พนธ กระบวนการผลตทสอดคลองกบศกยภาพของพนท การแปรรป และการพฒนาความตองการของตลาด ตลอดจนสรางกลไกการเชอมโยงระหวางสนคาเกษตร อตสาหกรรมตอเนองอนๆ

2.1.2 บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานของการ ผลตภาคเกษตรอยางมประสทธภาพเพอใหมความเขมแขงและยงยน

โดยตองมการวางแผนการบรหารทรพยากรธรรมชาต

ของประเทศทงระบบ ทงทดน แหลงน า ปาไม สนแร เพอใหม

การเ ข า ถง การใชปร ะ โยช น การอนรกษ แล ะการฟนฟ

ทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม คมคา มประสทธภาพ

และสมดล สามารถเปนฐานของภาคการผลต ทงเกษตรและ

อตสาหกรรมทมมลคาเพมสง ในขณะเดยวกนตองไมเกด

ผลกระทบในทางลบตอสงแวดลอมและระบบนเวศ และทส าคญ

คอ ชวยสรางความมนคงของประเทศในดานพลงงานและ

อาหาร โ ดย ม ง เ น นการส ง เส รม ใ ห ปร ะ ช า ชน ในช มชน

มความรสกเปนเจาของทรพยากรและมสวนรวมกบหนวยงานรฐ

ในทองถนในการด แลรกษา ฟนฟ แล ะพฒนาทรพยากร

ธรรมชาตในชมชนอยางตอเนอง



เพอสรางสรรครปแบบการด าเนนธรกจแนวใหมทตอบโจทยความตองการแล ะว ถชวตของผบ ร โภคท เปลยนแปลงไป รวมทงมความสามารถในการจดการและพฒนาเทคโนโลยไดดวยตนเอง ประเดนการพฒนาทส าคญอกประการหนง คอ การสรางระบบและกลไกทท าใหเกดความเชอมโยงทเขมแขงของหวงโซการผลตภาคอตสาหกรรมและอตสาหกรรมเกยวเนองอนๆ ตามแนวทางคลสเตอร เพอใหสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมตลอดหวงโซการผลต ซงจะชวยใหผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) สามารถยกระดบศกยภาพใหสงขนดวยการเชอมโยงกบผประกอบการขนาดใหญ รวมทงตองมงสงเสรมการยกระดบการผลตผลตภณฑของชมชนใหสามารถเปนฐานรายไดและสรางความเขมแขงทยงยนของเศรษฐกจในระดบชมชน รวมทงสามารถเปนฐานของการผลตของอตสาหกรรมในระดบทใหญและซบซอนมากขนได และในระยะยาว SMEs ไทยจะตองมศกยภาพในการสรางแบรนดทเปนทยอมรบในระดบสากลดวย นอกจากน การพฒนาอตสาหกรรมใน ทกระดบจะตองใหความส าคญกบการอยรวมกนกบชมชนไดอยางด และไมสรางผลกระทบในทางลบตอสงแวดลอมและชมชน

2.1.3 ยกระดบศกยภาพภาคอตสาหกรรมใหแขงขนได บนฐานเทคโนโลยขนกาวหนา

ซงหวใจส าคญอยทการพฒนาเทคโนโลยและการพฒนาคน โดยในดานเทคโนโลย ในระยะแรกจ าเปนตองท าการศกษาอยางลกซงเพอก าหนดเทคโนโลยเปาหมายทจะพฒนาเพอรองรบการปรบโครงสรางและยกระดบภาคอตสาหกรรมไปสระดบขนทกาวหนามากขน ประกอบกบสงเสรมการใชเ ท ค โ น โ ล ย ข น ส ง ข นตลอดห ว ง โ ซ ก า รผล ต ขอ งอตสาหกรรม โดยเฉพาะในอตสาหกรรมฐานรายไดเดมทไทยมศกยภาพอยในปจจบน เชน อตสาหกรรมการเกษตร อตสาหกรรมยานยนต อตสาหกรรมสรางสรรค ในขณะเดยวกนตองมการวางแผนและแนวทางทชดเจนและเปนระบบเพอสรางเทคโนโลยขนสงของไทยเอง ซงตองมการลงทนดานการวจยและพฒนาและด าเนนการอยางจรงจงและตอเนองในระยะยาว รวมทงสรางระบบ กลไก และปจจยสนบสนนอนๆ เพอใหผประกอบการอตสาหกรรมเขามามสวนรวมในการวจยพฒนาเทคโนโลยใหมๆ ดวย ในขณะเดยวกน ตองเรงสรางอตสาหกรรมฐานรายไดใหม โดยตอยอดจากศกยภาพของอตสาหกรรมฐานรายไดเดมทประเทศไทยมศกยภาพสงอยแลวในปจจบน ผนวกกบการใชโอกาสของเทคโนโลยแหงอนาคตและบรบทโลกในอนาคต ซงอตสาหกรรมทไทยมศกยภาพตอยอดไปสอตสาหกรรมทจะเปนฐานรายไดส าคญในอนาคตได เชน อตสาหกรรมฐานชวภาพ (Bio-based Industry) อตสาหกรรมระบบอตโนมตและหนยนต (Automation and Robotics) เปนตน นอกจากน ดานการพฒนาคน ในระยะแรกตองมงพฒนาทกษะและองคความรของก าลงคนในอตสาหกรรมใหสามารถปรบเปลยนใหทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และมทกษะทหลากหลาย (Multi-skills) มากขน และในระยะยาวทจะตองมการด าเนนการอยางตอเนอง จ าเปนตองใหความส าคญกบการลงทนดานการพฒนาบคลากรเพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมซงจะตองเผชญกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยทพลกโฉมหนาการผลตและต ล า ด ใ น อ น า ค ต ซ ง บ ค ล า ก ร ใ น ท ก ร ะ ด บ ข อ งภาคอตสาหกรรม ทงระดบแรงงาน ผเชยวชาญเฉพาะดาน นวตกรรม รวมทงผประกอบการ จะตองมความสามารถในการปรบตวและใชโอกาสของความกาวหนาทางเทคโนโลย

75

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.1.4 พฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสรางเอกลกษณ การทองเทยวไทย

เพอใหประเทศไทยเปนจดหมายปลายทางทส าคญของการทองเทยวโลก ทมความเปนมออาชพและสรางความประทบใจทคมคากบนกทองเทยวทวโลก โดยตองเนนการทองเทยวทมคณภาพ สามารถสรางรายไดจากการทองเทยวทสงขนใหกบประเทศ ในระยะยาวตองเนนการพฒนาการทองเทยวทมคณภาพอยางยงยน โดยไมกอใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไมท าลายวถชวตและเอกลกษณของชมชน รวมทงพฒนาเมองทองเทยวหลกทมเอกลกษณเฉพาะของแตละเมอง เพอเปนแมเหลกดงดดนกทองเทยวเขามาและกระจายโอกาสในการสรางรายไดไปส เมองและชมชมทอยใกลเคยง ในขณะเดยวกน ตองใชประโยชนจากการทองเทยวใหเออตอการพฒนาอตส าหกรรมการผล ตอ นๆ ท เ ก ยว ของด วย เชน ผลตภณฑชมชน อตสาหกรรมเกษตร เปนตน นอกจากนตองใชความไดเปรยบเชงทตงทางภมศาสตรทเปนศนยกลางของภมภาค เพอพฒนาการเชอมโยงการทองเทยวไทยกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย ซงจะชวยยกระดบใหประเทศไทยเปนหนงในประเทศเปาหมายทนกทองเทยวทกคนตองไปเทยว


76

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน


การพฒนาความหลากหลาย คณภาพ และสรางเอกลกษณการทองเทยวไทย

2.1.5 พฒนาธรกจบรการทมศกยภาพใหมๆ ทสรางรายไดสง

ประเทศไทยมพนฐานทเขมแขงในดานการบรการดวยอธยาศยไมตรอนด รวมทงความสามารถในดานการออกแบบและความคดสรางสรรค ซงเปนพนฐานส าคญในการพฒนาตอยอดไปสธรกจบรการสาขาใหมๆ ทตอบสนองวถชวตของคนทเปลยนไปตามโครงสรางทางสงคม โครงสรางประชากร เทคโนโลย และบรบทใหมๆ ในอนาคต สาขาบรการทมศกยภาพจะตองอยบนพนฐานของการคดสรางสรรคในการออกแบบรปแบบการบรการทผสมผสานความกาวหนาทางเทคโนโลย เชน เทคโนโลยดจทล และ Internet of Things กบเอกลกษณความเปนไทย (Thainess) โดยประเทศไทยมสาขาบรการทมศกยภาพทสอดคลองกบบรบทโลกในอนาคต ไดแก ธรกจบรการสขภาพและการเสรมสรางสขภาวะ (Health and Wellness Services) และสถานบรการสขภาพและความงาม (Wellness) และการสงเสรมธรกจบรการทางการแพทย โดยตองมการลงทนอยางจรงจงในการผลตบคลากรทางการแพทย การวจยและพฒนาเทคโนโลยทางการแพทยและเครองมอแพทย รวมทงมาตรฐานการบรการ เพอใหประเทศไทยสามารถเปนเจาของเทคโนโลยไดเอง ซงจะเปนการสรางฐานทเขมแขงในการเปนศนยกลางบรการทางการแพทย (Medical Service Hub) ของภมภาคในระยะตอไป นอกจากน สงเสรมสาขาบรการอนทมศกยภาพ และแนวโนมทจะเกดขนในอนาคต โดยตองพฒนาดานโครงสรางพนฐานรองรบทเหมาะสม การปรบปรงกฎระเบยบใหเออตอการลงทนและการเขามาใชบรการตางๆ การพฒนาบคลากรทมความเชยวชาญดานภาษาตางประเทศ ทหลากหลาย รวมทงตองมการก าหนดกลยทธการพฒนาธรกจบรการรายสาขาโดยเนนการตลาดน า เพอขยายตลาดใหมความหลากหลายมากขน

โครงสรางโครงสรางพนฐานพนฐาน

ความความยงยนยงยน

บรการทมบรการทมคณภาพคณภาพ

กระจายกระจายรายไดสรายไดสทองถนทองถน

เชอมโยงการเชอมโยงการเดนทางเดนทาง

เขาถงแหลงเขาถงแหลงทองเทยวทองเทยว

วถชวตวถชวต

ธรรมชาตธรรมชาต สขอนามยสขอนามย

ความปลอดภยความปลอดภย

อตสาหกรรมอตสาหกรรม ทเกยวของทเกยวของ

ผลตภณฑผลตภณฑชมชนชมชน

สงเสรมสงเสรม การทองเทยวการทองเทยวอยางมคณภาพอยางมคณภาพ


77

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.2 การพฒนาสงคมผประกอบการ (Entrepreneurial Society) เพอสรางผประกอบการทางธรกจ

ทพจารณาโอกาสทางธรกจใหมๆ ดวยการใชเทคโนโลยและนวตกรรมขบ เคล อน ให ธ ร กจ ( From Entrepreneur to Technopreneur) สการ เปน “ผผลต ได ขายเปน” ซง มความส าคญตอการเพมผลตภาพการผลตและการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของภาคการผลตและบรการไทยตลอดหวงโซมลคา โดยตองมงพฒนาทงดานศกยภาพของผประกอบการ และปจจยแวดลอมทส าคญ ดงน

2.2.1 สรางผประกอบการไทยทมความเปนมออาชพ ทงผประกอบการในภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ โดยจะตองมคณลกษณะของ “ความเปนผประกอบการ” ทมความสามารถในการบรหารจดการ แสวงหาโอกาสและกลาลงทนอยางชาญฉลาด กาวทนตอกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลก มความรความเขาใจในความตองการของตลาดทหลากหลาย รวมทงเ ขา ใจและปรบใช เทคโนโลย ทเปลยนแปลงไปไดอยางเหมาะสม เพอสรางสรรคนวตกรรมใหกบสนคาและบรการในรปแบบใหมทมจดเดน ผประกอบการ ทมประสทธภาพ รวมทงปฏรประบบและกลไกในการถายทอดเทคโนโลยทมสมรรถนะสง

Thai

ness S

ervic

eTh

aine

ss S

ervic

e

ระยะแรกระยะแรก ระยะตอไประยะตอไป เปาหมายเปาหมาย

มงเนนบรการดานสงเสรมสขภาพและความงาม ซงไทยมศกยภาพและไมตองใชเทคโนโลยในระดบสงมาก

โดยตองใหความส าคญกบ การยกระดบมาตรฐานและสงเสรม

ตลาดเชงรก

มงพฒนาบรการดานการแพทยทเปนดานการรกษา โดยตองมการลงทนอยางจรงจงในการผลต

บคลากรทางการแพทย และ R&D ในกลมเทคโนโลยทางการแพทย

ศนยกลางบรการทางการแพทย

(Medical Service Hub)

ของภมภาค

ปฏรประบบ

พฒนากฎระเบยบอ านวย

สนบสนนการประกอบธรกจ

ภาครฐ

SMEs

LEs/MNCs

สรางกลไกบมเพาะทมประสทธภาพ

จดสรรแหลงเงนทนทเหมาะสม

ปฏรปกลไกสงเสรมการลงทน

สรางระบบการถายทอดเทคโนโลย

ถายทอดเทคโนโลย

โดยสนบสนนและพฒนาศกยภาพของสถาบนการศกษา ในทองถนใหเปนกลไกหลกถายทอดองคความรและเทคโนโลยจากผ ปร ะกอบการขนาด ใหญ แล ะ นกลงทนต างชาตสผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม และผประกอบการในชมชนมเอกลกษณ และสามารถตอบสนองวถชวตสมยใหมทหลากหลายของผบรโภคทงไทยและโลกได โดยตองปฎรปกลไกใ น ก า ร บ ม เ พ า ะ ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ท ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ 2.2.2 ปจจยแวดลอมในการสรางสงคมผประกอบการ ทส าคญ คอ การพฒนากฎระเบยบทอ านวยความสะดวกในการตงธรกจใหมไดงายขน การปฎรประบบทรพยสนทางปญญาทงระบบ ตงแตการจดทะเบยน การสงเสรมการใช และการปองกนการละเมด เพอสงเสรมใหผประกอบการทใชความคดสรางสรรคในการสรางนวตกรรมใหมๆ สามารถสราง ความเตบโตทางธรกจได นอกจากน ตองมการพฒนาแหลงเงนทนในรปแบบใหมๆ เพอสนบสนนการเรมตนธรกจใหมของผประกอบการรนใหมและผประกอบการชมชน ใหสามารถเขาถงไดสะดวกมากขน รวมทงมระบบการพฒนาศกยภาพในการบรหารการเงนของผประกอบการเพอใหสามารถใชเงนทนไดอยางมประสทธภาพ


78

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนนและการพฒนาโครงสรางพนฐาน เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

(2) สงเสรมพลงงานทดแทนและการบรหารจดการการ

จดหาและใชทรพยากรพลงงานทมประสทธภาพ เพอใหเกดความ

มนคงทางพลงงานของประเทศ โดยสงเสรมการพฒนาและ

ผลตพลงงานทดแทนอยางจรงจงและเปนระบบครบวงจร

โดยค านงถงศกยภาพรายพนท ตองมการบรหารจดการทม

บรณาการ ทงระบบ ตงแตวตถดบของพลงงานทดแทน

เชน วตถดบจากภาคเกษตร การพฒนาเทคโนโลยพลงงาน

การสรางตลาด และสนบสนนผผลตพลงงานทดแทน รวมทงม

การก าหนดกฎระเบยบทเกยวของทเออตอการพฒนาและใช

พลงงานทดแทนอยางมบรณาการ ส าหรบพลงงานจาก

ฟอสซลนน ตองมการกระจายประเภทของการผลตและการใช

เชอเพลงในสดสวนและภายใตราคาทเหมาะสมและสามารถรองรบ

การเตบโตของอตสาหกรรมทจะเปนฐานเศรษฐกจใหมของ

ประเทศทจ าเปนตองใชพลงงานมากขน เชน รถยนตพลงงาน

ไฟฟา เปนตน รวมทงการบรหารแหลงพลงงานของประเทศ

รวมกบประเทศตางๆ ในอาเซยนและสรางความรวมมอดาน

พลงงานเพอกระจายความเสยงและสรางความมนคงทาง

พลงงานของประเทศและภมภาค

(3) พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจดจทลและรองรบการยกระดบ

ทาง เศรษฐกจอย าง ทว ถงแล ะ คณภาพช ว ตปร ะช าชน

โดยค านงถงความปลอดภยและความมนคงของประเทศดวย

ทงน โดยมงพฒนาโครงสรางพนฐาน ICT ทเปนอนเทอรเนต

ความเรวสงใหทนสมยและกระจายทวถง พฒนาบคลากรใหม

ความรความสามารถและมความเชยวชาญระดบมาตรฐานสากล

เส รมส รางความสามารถของอตสาหกรรม ICT แล ะ

อตสาหกรรมทเกยวของ และสงเสรมการใช ICT ในภาคการ

ผลตและบรการส าคญของประ เทศเพอสรางนวตกรรม

การบรการทมมลคาเพมสง และขยายชองทางการคาและ

การตลาดใหม ๆ รวมทงสงเสรมการใช ICT ในภาครฐเพอ

เพมประสทธภาพในการใหบรการแกสาธารณะ ทงดานการศกษา

สาธารณสข บรการสาธารณปโภค และการจดทะเบยนตางๆ

เปนตน ขณะเดยวกนจะตองมการพฒนาระบบการรกษาความ

ปลอดภยของระบบแล ะ เครอขาย (Cyber Security) ท ม

ประสทธภาพสง เพอใหเกดความมงคงทางไซเบอร

2.3.1 การลงทนพฒนาโครงสรางพนฐาน โดยการพฒนา

โครงสรางพนฐานของประเทศจะตองมงสนบสนนการยกระดบ

ความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการ ชวย

สรางคณภาพชวตทดของทกคนในสงคม และชวยลดความ

เหลอมล าทางสงคมดวย โดยมแนวทาง ดงน

(1) พฒนาระบบการขนสงเพอใหเกดความเชอมโยงเปน

โครงขายสมบรณและลดตนทนทางเศรษฐกจและสงคม โดยให

ความส าคญกบการปรบเปลยนรปแบบการขนสงสนคาทางถนน

สการขนสงทตนทนต า เชน การขนสงทางน า และระบบราง

โดยการพฒนาโครงสรางพนฐานดานระบบรางเพอเพม

ทางเลอกการขนสงทรวดเรวและตนทนต า โดยตองมการวาง

เครอขายระบบรางของประเทศทชดเจนเพอใหเกดการพฒนา

อยางตอเนองและสามารถเชอมโยงกนไดอยางมประสทธภาพ

สงสด การพฒนาความเชอมโยงกบประเทศเพอนบานตาม

แนวระเบยงเศรษฐกจภายใตกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจ

อนภมภาคลมแมน าโขง 6 ประเทศ (Greater Mekong Subregion:

GMS) ความรวมมอภายใตแผนงานความความรวมมอ

อนโดนเชย-มาเลเชย-ประเทศไทย ( IMT-GT) ความเชอมโยง

ในประชาคมอาเซยนและการเชอมโยงกบเสนทางสายไหม

(Belt and Road Initiative) รวมทงการพฒนาโครงสราง

พนฐานและสงอ านวยความสะดวกในการเดนทางและขนสงไปส

เมองศนยกลางของภมภาคทวประเทศภายใตยทธศาสตรการ

พฒนาภาค พนท และเมอง


79

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

ในขณะทการลงทนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย พนฐานและเพอสนบสนนภาคธรกจเอกชนในสาขาการผลตและ บรการทเปนเปาหมายในเชงยทธศาสตรของประเทศและการ แขงขนสงตองเพมบทบาทของภาครฐใหมากขน

นอกจากนตองบรณาการการด าเนนงานและการบรหารจดการ ดานการวจยทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ของหนวยงานภาครฐใหม เอกภาพสอดคลองกบทศทาง การพฒนาประเทศ

2.3.2 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ตลอดหวงโซมลคาเพอกาวขามกบดก จากผซอเทคโนโลยไปสการเปนผผลตและขายเทคโนโลย

โดย เนนการวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยขนพ น ฐ า น (Basic Science/Basic Research) เ พ อ ส ร า ง องคความ ร ความคด (Know-how/Idea Generation) และเทคโนโลยตนน า สการพฒนาเทคโนโลยตนแบบ (Prototype) และเพอวางรากฐานความเขมขนในการตอยอดเทคโนโลยจากตางประ เทศ และน า ไปใชประ โยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน ในขณะเดยวกนยงตองใหความส าคญกบการพฒนาและวจยแบบวศวกรรมยอนกลบ (Reversed Engineering) เพ อ เต รยมความพรอม ในการพฒนา เทค โน โลย เพ ออตสาหกรรมอนาคตทยงตองอาศยเทคโนโลยจากตางประเทศ ซงเปนการพฒนาและวจยเชงประยกตเพอลอกเลยนแบบ (Applied Science/Applied Research) เพ อพฒนาตอยอดส ก ารพฒนาเทคโนโลยเปนของตนเอง ( Imitation to Innovation) น าไปใชประโยชนในเชงพาณชย รวมทงมงเพมจ านวนบคลากรวจยและพฒนาทงในเชงปรมาณและคณภาพ และเพมสดสวน การลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนมากกวาภาครฐในงานวจยและพฒนาเทคโนโลยปลายน า ทภาคเอกชนสามารถน าไปใชประโยชนในเชงพาณชยไดทนท

2.3 การพฒนาปจจยสนบสนน การเพมขดความสามารถในการแขงขน

คาดการณเทคโนโลยคาดการณเทคโนโลย

เทคโนโลยทตองการเทคโนโลยทตองการ

AA BB CC

สรางสราง ซอซอ

วจยพนฐาน/ประยกตวจยพนฐาน/ประยกต เทคโนโลยใหมเทคโนโลยใหม

สรางมลคาเพมใหแกอตสาหกรรมเปาหมายสรางมลคาเพมใหแกอตสาหกรรมเปาหมาย


80

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.1 เสรมสรางเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาค โดยมการบรหารเศรษฐกจมหภาคทด ทนตอสถานการณ มความยดหยนในระดบทเพยงพอและเหมาะสมตอการรกษาสมดล ทางเศรษฐกจของประเทศในทกชวงสถานการณทเปลยนแปลงรวดเรวหรอสถานการณทประเทศตองเผชญความเสยงและ ความผนผวนทงในระยะสน

อาท เศรษฐกจโลกทยงฟนตวลาชา การเปลยนแปลงทาง เทคโนโลยทางการเงนและสถานการณตลาดเงน และตลาดทนโลก แ ล ะ ค ว า ม เ ส ย ง ใ น ร ะ ย ะ ย า ว เ ช น ก า ร ข า ด แ ค ล น ทรพยากรธรรมชาต โครงสรางทางสงคมและ ประชากร แล ะการ เปล ยนแปลงทางสภาพภ มอากาศ ทกร ะทบตอ ระบบเศรษฐกจโลกและการรวมกลมทางเศรษฐกจและการลงทน ในภาคสวนตาง ๆ ของโลก ดงนน จงตองมการบรหาร เศรษฐกจมหภาคทเหมาะสมและเปลยนแปลงไดทนกระแสโลก โดยมแนวทาง ดงน

1) รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและสรางความเชอมน ในการลงทน โดยด าเนนนโยบายการคลงและการเงนใหมความ สอดคลองกน

รกษาวนยการเงนการคลง และ เสถยรภาพของอตรา แ ล ก เ ปล ย น แ ล ะส ร า งคว า ม เ ช อ ม น ใ นต า ง ปร ะ เ ทศ โดยการเผยแพรขอมลทถกตอง พฒนาระบบการเงนของ ประเทศใหมประสทธภาพและสามารถใหบรการประชาชน ทกระดบไดอยางทวถง เพอสงเสรมความสามารถในการ แขงขน ของภาคธรกจ และโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทน ของผประกอบการใหม ผประกอบการในชมชน และประชาชน

(2) ปรบปรงกลไกภาครฐในการบรหารเศรษฐกจ การคลง และงบประมาณของประเทศ ใหสามารถสนบสนนการน า ยทธศาสตรการพฒนาไปสการจดสรรงบประมาณและการ ขบเคลอนสการปฏบตไดอยางสอดประสานและเกดบรณาการ โดยออกกฎหมายการเงนการคลงภาครฐใหครอบคลม องคประกอบหลกในการบรหารจดการรายได แผนดน รายจาย การบรหารสนทรพย และการบรหารหนทจะตองอย ภายใตกรอบการวเคราะหและกฎเกณฑการบรหารจดการ ทสอดรบกนและปรบบทบาทภารกจของหนวยงานทรบผดชอบ ตงแตระดบการก าหนดนโยบาย/ยทธศาสตร การก าหนด นโยบาย ดานการคลง และการก าหนดแนวทางการจดสรร งบประมาณ ใหเกดความเชอมโยงไดอยางแทจรง

ในดานเสถยรภาพและสมรรถนะทางเศรษฐกจมหภาค การพฒนาความรวมมอระหวางประเทศ เพอการพฒนา และการพฒนา พนท ภาค และเมอง โดยมแนวทาง ดงน

2.4 การวางรากฐานทแขงแกรง และโครงสรางพนฐาน เพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน

นโยบายการเงนและนโยบายการเงนและการคลงทมการคลงทมประสทธภาพประสทธภาพ

อตราแลกเปลยนอตราแลกเปลยนเหมาะสมเหมาะสม

ดชนราคาดชนราคาผบรโภคมผบรโภคมเสถยรภาพเสถยรภาพ

ระดบการระดบการจางงานสงจางงานสง

ความเชอมนความเชอมนของภาคธรกจของภาคธรกจ

การบรโภคในการบรโภคในประเทศประเทศ

การผลตการผลต

ความสามารถในการความสามารถในการแขงขนแขงขน

การลงทนการลงทน

การเตบโตทางการเตบโตทางเศรษฐกจเศรษฐกจ


81

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

MyanmarMyanmar

MalaysiaMalaysia

ThailandThailand

LaosLaos

ChinaChina

VietnamVietnam

(3) การด าเนนยทธศาสตรความรวมมอเพอการพฒนาภายใตกรอบ CLMVT เพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของกลม เ พ ม อ า น า จ ก า รต อ ร อ ง ท า ง เ ศ รษ ฐ ก จ แ ล ะ ด ง ด ด ก า ร ล ง ท น ร ะ ห ว า ง ก น แ ล ะ จ า กป ร ะ เ ท ศภ า ยนอก กล ม รวมกนขบเคลอนการพฒนาสเปาหมายการพฒนาทยงยน รวมทงลดความเหลอมล าระหวางกน สรางความไวเนอเชอใจ และสรางความมนคงในอนภมภาค

(4) สงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศของผประกอบการไทยเพอสรางผลตอบแทนจากเงนทน และองคความรและเทคโนโลย ในสาขาการผลตและบรการทไทยมขดความสามารถโดดเดน และสนบสนนการพฒนาประเทศไทยไปสการเปนชาตการคา ซงเปนการด าเนนยทธศาสตรเชงรกทจะใชประโยชนจากเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทท าใหอาเซยนกลายเปนแหลงผลต แล ะตลาด เดยวกน รวมทงการใชปร ะ โยช น ขอตกลงร ะหว างอา เซยนกบประ เทศต าง ๆ เชน RCEP ในอนาคต ท เ ปด โอกาส ใหปร ะ เทศสมาชก เปนฐานใหมในการลงทนและการสงออกของไทย การสนบสนนใหผประกอบการไทย มขดความสามารถในการผลตไดและคาขายเปน การพฒนาความเปนสากลของบคลากรไทย การสรางนกการคาอจฉรยะ สามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยในการบรหาร จดการการคาในภมภาค และการสงเสรมการคา ทขบเคลอนหรอน าโดย ความตองการในตลาด

(5) สรางองคความรดานการตางประเทศและพฒนาความเปนสากลของคนไทย และใหความรความเขาใจดานการตางประเทศ และผลประโยชนทมตอการพฒนาประเทศตอภาคสวนตาง ๆ และสาธารณชนไทย รวมทงด าเนนการเชงรกในการสรางความเขาใจ ความเชอมน และภาพลกษณทดและศกยภาพทางเศรษฐกจและดานอนๆ ของประเทศไทย

2.4.2 การเชอมโยงกบภมภาคและเศรษฐกจโลก

โดยยดหลกการสรางความรวมมอทางการคาและการลงทนระหวางประเทศเพอการพฒนาและการสรางความเปนหนสวน การพฒนากบประเทศในอนภมภาค ภมภาค และนานาประเทศ ทงใน ระดบทวภาค และพหภาค และตอยอดความรวมมอ ทางเศรษฐกจ การคา การพฒนาสงคมและความมนคงในอนภมภาคเพอสงเสรมความมนคง ดานพลงงาน ดานอาหาร ดานสงแวดลอม และการบรหารจดการ ภยพ บต ในรปแบบตาง ๆ รวมทงการปองกนภยในทกรปแบบ เพอสราง ความเจรญกาวหนาและลดความเหลอมล าอยางยงยนรวมกนในทกมต ในแนวทาง ดงน

(1) การสงเสรมบทบาทของไทยในเวทความรวมมอระดบภมภาคและโลกในฐานะการเปนผประสานประโยชนในการเชอมโยงและสราง ความสมดลของความสมพนธของประเทศไทยกบกลมอ านาจทางเศรษฐกจตางๆ และแกไขปญหาความแตกตางทางเศรษฐกจ ของประเทศในภมภาคโดยการด ารงความสมพนธทดกบประเทศและองคกรระหวางประเทศทงในและนอกภมภาคอยางตอเนอง พรอมทงสงเสรมการขยายความรวมมอระหวางอนภมภาคและภมภาคกบประเทศนอกภมภาคบนหลกของการรกษาดลยภาพ ข อ ง ก า ร ป ฏ ส ม พ น ธ ก บ ก ล ม ม ห า อ า น า จ ต า ง ๆ ร ว ม ท ง ก า ร เ พ ม บ ท บ า ท แ ล ะ ก า ร ม ส ว น ร ว ม ข อ ง ไ ท ย ในองคการระหวางประเทศในการผลกดนการพฒนาในอนภมภาคและภมภาค รวมทงประเทศก าลงพฒนาในภมภาคอน ๆ แล ะ ใหความชวยเหลอ ทง ในด านการเงนแล ะทาง เทคนคกบประ เทศก าลงพฒนาในการพฒนาด านความเชอมโยง ทางเศรษฐกจสงคมและการพฒนาทนมนษย

(2) ขยายความรวมมอทางการคา และการลงทนกบมตรประเทศ และแสวงหาตลาดใหมส าหรบสนคาและบรการของไทย โดย การผลกดนใหสามารถใชประโยชนจากความตกลงทางเศรษฐกจทด าเนนการอยแลว ใหเกดผลเตมททงในระดบอนภมภาค ภมภาค แล ะกรอบความตกลงอ น ๆ ในร ะดบ ทกว างขวางออกไป แล ะขยายความรวมมอกบตลาดเ กด ใหม ท ม ศกยภาพ ทงความรวมมอในรปทวภาคและพหภาค ควบคไปกบการด าเนนยทธศาสตรเชงรก โดยความรวมมอ รฐและเอกชนในการแสวงหา ตลาดใหมและพนธมตรทางการคาใหม ๆ รวมทงวางแนวทางปองกนผลกระทบทอาจเกดขนส าหรบกลมผมสวนไดสวนเสยตาง ๆ


82

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.3 การพฒนาพนท พนทเศรษฐกจพเศษ และเมอง

ในอนาคตการพฒนาเชงพนทจะทวบทบาทส าคญในการเพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการไทย เนองจากการพฒนาเชงพนทจะท าใหประเทศสามารถใชจดแขงของแตละพนทและชมชนเพอเสรมหนนการพฒนาเศรษฐกจ ในภาพรวมได อกทงเปนการสนบสนนการกระจายความมงคงไปสภมภาคตางๆ ในประเทศ ชวยลดความเหลอมล าในทกมต และสรางความเขมแขงของเศรษฐกจและสงคมในระดบทองถนไดอยางยงยน ซงการพฒนาเชงพนทมจดเนนส าคญ คอ การมสวนรวมของชมชน ความเปนมตรตอสงแวดลอม และการเชอมโยงกบประเทศตาง ๆ ในภมภาค โดยมแนวทาง ดงน

(1) การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดน

เ พ อ กร ะ จ า ย ก จกรรม เศรษฐ กจ แล ะคว าม เ จ รญส ภ ม ภ า ค โ ดยพฒนาต อยอดจ ากพ น ท เ ข ต เ ศรษฐ ก จพ เ ศษ ทด าเนนการอยแลวในปจจบน ทงน ตองมงพฒนาพนทเปาหมายไปสการเปนฐานการผลตใหมรองรบการเชอมโยงกบประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยน โดยจ า เปน ตองมการบรณาการการพฒนาทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และความมนคง ในพน ทชายแดนเ ปาหมาย อยางมความสมดลแล ะยงยน บนพ นฐานของศกยภาพของ แตล ะพน ท แล ะสอดคลอง กบศกยภาพของผประกอบการในพนท รวมทงการสรางความเชอมโยง กบธรกจทอยในพนทชายแดนของประเทศเพอนบานดวย เพอสรางความรวมมอ ดานการผลตและการตลาด โดยมเปาหมายเพอใหเกดผลประโยชนทางเศรษฐกจรวมกนอยางเปนรปธรรม

(2) พฒนาพนทระเบยงเขตเศรษฐกจภาคตะวนออก

เพอใหเปนเมองแหงอตสาหกรรมอนาคต มงเนนการสงเสรมการลงทนเพอเปนฐานการผลตอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสง โดยเฉพาะเทคโนโลยสะอาดทลดการใชพลงงาน และไมเกดผลกระทบทางลบตอสงแวดลอมและชมชน ควบคกบการพฒนา โครงสรางพนฐาน โดยเฉพาะดานสงแวดลอม ทรพยากรน า บรการสาธารณสขและการศกษาทมประสทธภาพและเพยงพอ และทส าคญคอการพฒนาโครงสรางพนฐาน ดานเทคโนโลยและนวตกรรมทเปนพนฐานส าคญส าหรบการตอยอดไปสการ สรางเทคโนโลยแหงอนาคตของประเทศ มการบรหารจดการการใชทรพยากรและพลงงานรวมกบชมชนอยางใกลชด และการสนบสนนการขยายบทบาทของประเทศไทยใหเปนประตทางออกสเอเชยทส าคญ

(3) พฒนาเมองศนยกลางของภมภาคตางๆ ในประเทศ

โดยปฏรประบบผงเมองของประเทศและผงเมองในระดบพนททงระบบใหสามารถตอบสนอง การเตบโตของเศรษฐกจและชมชนไดอยางมประสทธภาพ บนพนฐานของการ สรางความเขา ใจรวมกนของทกภาคทเ กยวของ โดยมงสง เสรมบทบาทของ องคกรปกครองสวนทองถนและประชาชนในพนทในการพฒนาเมองใหเปนเมองอจฉรยะ (Smart City) ทมการใชเทคโนโลยททนสมยมาพฒนาสภาพแวดลอมในพนทเมองใหม ความนาอย ปลอดภย มจดการสงแวดลอมอยางเหมาะสม มการจดโครงสรางพนฐาน ทสอดคลองกบศกยภาพทางเศรษฐกจและโครงสรางทางสงคมและประชากรในพนท โดย เฉพา ะรอง รบปร ะช ากรส งอาย ท จ ะ มจ านวนมาก ขน ใ นอนาคต อ ก ท ง ตองมการจดการระบบขนสงสาธารณะในเขตเมองอยางมประสทธภาพ เพอใหเกด การเขาถงของประชาชนไดอยางทวถงและลดตนทนของผประกอบการในพนท แล ะ ในระย ะยาวตองพฒนา ให เ กดความเชอมโยงการบรการของระบบขนสง และเครอขายของโครงสรางพนฐานทจ าเปนระหวางเมองศนยกลางทวประเทศ เพอยกระดบคณภาพชวตทดของประชาชนในพนทตางๆ

Smar t Ci ty


83

การส

รางค

วามส

ามารถ


ขน

2.4.4 การพฒนาเศรษฐกจฐานรากเพอสรางระบบเศรษฐกจชมชนทองถน

ใหสามารถพงตนเอง ชวยเหลอ เออเฟอซงกนและกน มคณธรรม และเปนระบบเศรษฐกจทเออใหเกดการพฒนาดานอนๆ ในพ น ท ท ง เ ศรษฐ กจ ส งคม ช มชน วฒนธรรม ส ง แ วดลอม ท รพยากรธรรมช าตอย า ง เ ข ม แ ข ง แล ะย ง ย น จ ะน า ไ ปส ก า รลดความ เ หล อ มล า ส ร า ง เ ศรษฐ กจช มชน ให เ ข ม แ ข ง ปร ะ ช า ชน มคว ามส ข แ ล ะ ม ร าย ได เ พ ม ข น โดยมประเดนพฒนาทส าคญดงน

(1) สรางความรวมมอและการรวมกลมคลสเตอร (Cluster) ทงระดบกลมตอกลม กลมกบชมชน ต าบล อ าเภอ จงหวด รวมถงระหวางกลมกบหนวยงานตางๆ เพอเชอมโยงเครอขายประเดนตางๆ ได เชน เครอขายเกษตรอนทรย เครอขายขาว เครอขายประมงพนบาน เครอขายทองเทยวโดยชมชน เปนตน จะเปนการสรางพลงในการท างานรวมกน มระบบการอยรวมกน หรอเคารพกตกา และความสามารถทจะเจรจาตอรองอยางมประสทธภาพ

(2) สงเสรมการจดการระบบการเงนของชมชน การบรณาการทนรวมกน มกองทนของชมชนทเขมแขง สามารถเปนกลไก การเงนของชมชนในการพฒนาทงเศรษฐกจ สงคม อาชพ วฒนธรรม สงแวดลอมของชมชน และของคนในชมชน

(3) พฒนาระบบขอมลททนสมยรอบดานทงภายในและ ภายนอก เพอการวเคราะหระบบของทองถน อาชพ รายได รายจาย การผลต ฐานเศรษฐกจ ทดน ความเ ปนอย ของคนใน ชมชน ขอ มลความ รร ะบบ เศรษฐกจ เ กยว ของภายนอก เปนฐานส าคญในการวางแผนชมชน การวางแผนเพอการตดสนใจ การตดตาม วดผลและรายงานผล

(4) พฒนาระบบการผลตของชมชนทงขนพนฐานและกาวหนาทไดมาตรฐาน มมลคาเพมและสามารถเชอมโยงระบบเศรษฐกจ ภายนอกได


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง ศกยภาพทรพยากรมนษยศกยภาพทรพยากรมนษย

33

3.1 การปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of Culture)

เพอสรางคนไทยทมคณภาพ คณธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย

3.2 การพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

3.3 การปฏรปการเรยนรแบบพลกโฉม (Transformation of Learning)

3.4 การพฒนาและรกษากลมผมความสามารถพเศษ (Talents)

3.5 การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด

3.6 การสรางความอยดมสขของครอบครวไทย

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสราง ศกยภาพทรพยากรมนษยศกยภาพทรพยากรมนษย

33

การวางรากฐานการพฒนาทรพยากรมนษยเปนปจจยส าคญในการน าพาประเทศไปสการเปน

ประ เทศพฒนาแลวซ ง เปน เป าหมาย ในอก 20 ป ข างหนา โดย คนไทยในอนาคต ต อ ง เ ป น ม น ษ ย ท ส ม บ รณ ม ค ว า มพ ร อ ม ท ง ก า ย ใ จ ส ต ป ญญ า สามารถ เรยนร ไดตลอดชวต มทกษ ะ ในศตวรรษท 21 สการเปนคนไทย ทมทกษะสง เปนนวตกรรม นกคด และผประกอบการ บนฐานของการรคณคา ความ เปน ไทย มคณธรรมจรยธรรม มวนย ความรบผดชอบตอสงคม และมสขภาวะทด

ซงการบรรลเปาหมายดงกลาวจ าเปนตองมแนวทางการพฒนาเพอรองรบบรบททาง เศรษฐกจและสงคมท เปลยนแปลงไปโดยตองมงเนนการพฒนาศกยภาพคนตลอดชวง ชวต ควบคกบการปฏรปทส าคญทงในสวนของการปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม

เพอให คนมความดอย ใน ‘วถ’ การด าเนนชวตและมจตส านกรวมในการสรางสงคมทนาอย แล ะมการปฏรปการเรยนร แบบพลก โฉม ในทกระดบตงแตระดบปฐมวยจนถงการ เรยนรตลอดชวต โดยการพฒนาระบบการเรยนรทตอบสนองตอการเปลยนแปลงใน ศตวรรษท 21 มการออกแบบระบบการเรยนร ใหม การเปลยนบทบาทคร การเพม ประสทธภาพระบบบรหารจดการศกษา และการพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวตเพอพฒนาผเรยน ใหสามารถก ากบการเรยนรทเหมาะสมกบตนเองไดอยางตอเนองแมจะออกจากระบบการศกษาแลว รวมถงพฒนา สงเสรม และรกษากลมผมความสามารถพเศษของประเทศ ใหมจ านวนเพยงพอ ทจะผลกดนการเตบโตบนฐานเทคโนโลยและนวตกรรมและการปฏรประบบเสรมสรางความ รอบรและจตส านกทางสขภาพ เพอใหคนไทยมศกยภาพในการจดการสขภาวะทดไดดวยตนเอง พรอมกบการสร างครอบครวท เ ขมแ ขงอบอนซ ง เปนการวางรากฐานการสงตอ เดกทมคณภาพสการพฒนาในชวงอายถดไป โดยการสง เสรม ก าร เ ก ด ท ม คณภ าพ การสร า ง ครอบครวท เหมาะสมกบคนรน ใหม การพฒนาสภาพแวดลอม ทเออตอการ สรางครอบครวอบอนเขมแขง

การด าเนนการเพอใหบรรล เปาหมาย

การเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

โดยมแนวทางและประเดนพฒนาทส าคญ ดงน

86

การพ

ฒนาและเสรม

สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

คนไทยเปนมนษยทสมบรณ มความพรอมทางกาย ใจ และสตปญญา

ม ท ก ษ ะ ใ น ศ ต ว ร ร ษ ท 2 1 ทสมบรณ

มสมรรถนะของการเปนแรงงานทกษะสง (Sophisticated worker) นวตกรรม ( Innovator) นกคด (Thinker) แ ล ะ ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร (Entreprenuer)

20 ป

คนมพนฐานหลก ของทกษะในศตวรรษท 21 & Digital Literacy & ทกษะการเขยนโปรแกรม ม IQ-EQ-MQ ทได มาตรฐาน สามารถเรยนรตลอดชวต

10 ป

เกดและเลยงดมคณภาพ

คณสมบตพนฐานคนไทย

มวนย ตนร/เรยนรไดดวยตวเอง

จตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวม

สขภาพกายใจด คนมคณภาพ คณธรรม

จรยธรรม มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย

ความรและทกษะ

ทกษะหลากหลาย คดวเคราะหแยกแยะ

ทกษะการคดเชงบรหารและทางสงคมด

(STEAM สมบรณแบบ) พดได

อยางนอย 2 ภาษา จดการดจทลเปน

ภายใน 5 ป และท า

ตอเนอง


87 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579 สวนท 3

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษยยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย

88

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนใหสถาบนทางสงคมรวมปลกฝงคานยมวฒนธรรมทพงประสงค โดยบรณาการรวมระหวาง “ครอบครว ศาสนา การศกษา และสอ” ในการหลอหลอมคนไทยใหมคณธรรม จรยธรรม ในลกษณะทเปน ‘วถ’ การด าเนนชวต ดงน

3.1.1 การปลกฝงคานยมและวฒนธรรมผานการเลยงดในครอบครว โดยสงเสรมใหครอบครวมความอบอน ด าเนนชวตโดยยดมนในคณธรรม จรยธรรม และแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มการจดกจกรรมทชวยเสรมสรางคณลกษณะดงกลาว รวมทงการพฒนาพอแมใหเปนแบบอยางทดในการด าเนนชวต

3.1.3 การสรางความเขมแขงในสถาบนทางศาสนา เพอเผยแผหลกค าสอนทดงามใหแกประชาชน โดยพฒนา ผเผยแผศาสนาใหประพฤตปฏบตตวเปนแบบอยางตาม ค าสอนทถกตองของแตละศาสนา รวมทงมการเผยแผหลกธรรมค าสอนทางศาสนาทสอดคลองกบการด าเนนชวตทเขาใจงาย และสามารถน าไปปฏบตไดจรง

3.1.2 การบรณาการเรองคณธรรม จรยธรรม ในการจดการเรยนการสอนในสถานศกษา โดยใหสถานศกษาสอดแทรกการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และการม จตสาธารณะเขาไปในทกสาระวชาและในทกกจกรรม รวมทงปรบสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกสถานศกษาให เออตอการมคณธรรม จรยธรรม และ จตสาธารณะ

3.1.4 การปลกฝงคานยมและวฒนธรรมโดยใชชมชนเปนฐาน โดยการพฒนาผน าชมชนใหเปนตนแบบของการมคณธรรมจรยธรรม การสรางความเขมแขงใหชมชนในการจดกจกรรมสาธารณประโยชน การจดระเบยบสงคม รวมถงการลงโทษผละเมดบรรทดฐานทดทางสงคม

3.1.5 การสรางคานยมและวฒนธรรมทพงประสงคจากภาคธรกจ โดยกระตนใหภาคธรกจมการบรหารจดการอยางมธรรมาภบาล พฒนาสรางความรสกรบผดชอบตอสงคมของคนทกคนในบรษททงพนกงานและลกคา ปรบเปลยนทศนคตการค านวณผลตอบแทนใหค านงถงตนทนทางสงคม สงเสรมการจดกจกรรมเพอตอบแทนสงคม รวมทงกระตนใหเกดการประกอบธรกจเพอสงคม เชน วสาหกจเพอสงคม เปนตน

3.1.6 การใชสอและสอสารมวลชนในการปลกฝงคานยมและวฒนธรรมของคนในสงคม โดยสงเสรมใหสอและสอสารมวลชนปฏบตตามจรรยาบรรณสออยางเครงครด การจด เวลาและพนทออกอากาศให แกสอสรางสรรค ในชวงเวลาทมผชมมากทสด รวมทงการสงเสรมการใชสอออนไลนและเครอขายสงคมออนไลนอยางสรางสรรค น าเสนอตวอยางของการมคณธรรม จรยธรรม และการมจ ตส า ธา รณ ะ เพ อปล กฝ งคณธรรม จร ย ธรรม และคานยมทพงประสงค

3.1 การปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of Culture)


2560 - 2579

3.2 การพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

3.2.1 ชวงการตงครรภ / แรกเกด / ปฐมวย เนนการเตรยมความพรอมใหแกพอแมกอนการตงครรภ สงเสรมอนามยแมและเดกตงแตเรมตงครรภ สงเสรมการเกดอยางมคณภาพ สนบสนนการเลยงลกดวยนมแม การสงเสรมการใหสารอาหาร ทจ าเปนตอสมองเดก และใหมการลงทนเพอการพฒนาเดกปฐมวยใหมพฒนาการทสมวยในทกดาน

3.2.2 ชวงวยเรยน พฒนาทกษะความสามารถการเรยนรทสอดรบกบทกษะในศตรรษท 21 โดยเฉพาะทกษะดานการคดวเคราะห สงเคราะห ความสามารถในการแกปญหาทซบซอน ความคดสรางสรรค ความสามารถในการท างานรวมกบผอน ความยดหยนทางความคด รวมถงทกษะดานภาษา ศลปะ และความสามารถในการใชเทคโนโลย

3.2.4 ชวงวยแรงงาน ยกระดบศกยภาพ ทกษะ และสมรรถนะแรงงานอยางตอเนองสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน มการท างานตามหลกการท างานทมคณคาเพอสรางผลตภาพเพมใหกบประเทศ มวฒนธรรมการท างานทพงประสงค มความรความเขาใจทางการเงนเพอใหสามารถบรหารจดการการเงนของตนเองและครอบครว

3.2.5 ชวงวยผสงอาย สงเสรมใหผสงอายเปนพลงในการขบเคลอนประเทศ ผานการเสรมทกษะการด ารงชวต ทกษะอาชพในการหารายได มงานท าทเหมาะสมกบศกยภาพ มการสรางเสรมสขภาพ ฟนฟสขภาพ การปองกนโรคใหแกผสงอาย พ รอม กบจ ด สภาพ แวดล อม ใ ห เ ป น มตร กบผ ส งอ า ย และหลกประกนทางสงคมทสอดคลองกบความจ าเปนพนฐานในการด ารงชวต

3.2.3 ชวงวยรน / นกศกษา เนนการพฒนาทกษะการเรยนรทเชอมตอกบโลกการท างาน รวมถงทกษะอาชพทสอดคลองกบความตองการของประเทศ มทกษะชวต สามารถอยรวมและท างานกบผอนไดภายใตสงคมทเปนพหวฒนธรรม

89

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการพฒนาคนเชงคณภาพในทกชวงวย ตงแตชวงการตงครรภ วยเรยน วยรน/นกศกษา วยแรงงาน และ วยผสงอาย เพอสรางทรพยากรมนษยทมศกยภาพ มทกษะความร และความสามารถในการด ารงชวตอยางมคณคา ดงน


3.3.1 การปรบเปลยนระบบการเรยนรใหเออตอการพฒนาทกษะส าหรบศตวรรษท 21 โดยออกแบบกระบวนการเรยนรในทกระดบชนอยางเปนระบบ ตงแตระดบปฐมวยจนถงอดมศกษา ทมงเนนการใชฐานความรและระบบคดใน 5 ศาสตรส าคญ ประกอบดวย Science (ความรทางวทยาศาสตรและการตงค าถาม) Technology (ความเขาใจและความสามารถในการใชเทคโนโลย) Engineering (ความรทางวศวกรรมศาสตรและการคดเพอหาทางแกปญหา) Art (ความรและทกษะทางศลปะ) และ Mathematics (ความรดานคณตศาสตรและระบบคดของ เหตผลและการหาความสมพนธ) การพฒนาระบบการเรยนร เชงบรณาการทเนนการลงมอปฏบต มการสะทอนความคด/ทบทวนไตรตรอง (Reflection) มการใชและพฒนาเทคโนโลยผสมผสานในการเรยน ตลอดจนสรางผเรยนใหสามารก ากบการเรยนรของตนได (Self-directed learners)

3.3 .2 การเปล ยนโฉมบทบาท ‘คร ’ใ ห เปนครยค ใหม โ ด ยป ร บบทบ า ทจ า ก ‘ค ร สอ น ’ เ ป น ‘ค รฝ ก ’ ห ร อ ‘ผอ านวยความสะดวกในการเรยนร’ ท าหนาทกระตน แนะน าวธเรยนรและวธจดระเบยบการสรางความร ออกแบบกจกรรมใหเดกเรยน และมบทบาทเปนนกวจยพฒนากระบวนการเรยนรเพอผลสมฤทธของเดก รวมทงปรบระบบการผลตและพฒนาครตงแตการดงดด คดสรร ผมความสามารถสงใหเขามาเปนครคณภาพ มร ะบการพฒนาศกยภาพครอย างตอ เ นองครอบคลมทงเงนเดอน เสนทางสายอาชพ การสนบสนนสอการสอน และสรางเครอขายพฒนาครใหมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน

3.3 การปฏรปการเรยนรแบบพลกโฉม (Transformation of Learning)

3 . 3 . 3 ก า ร เ พ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ร ะ บ บ บ ร ห า ร จดการศกษาในทกระดบ โดยจดโครงสรางการจดการการศกษาเพอสรางความรบผดชอบตอผลลพธและใหเออตอการเขาถงการศกษาอยางเสมอภาคและทวถง การยกระดบสถาบนการศกษาในสาขาทมความเชยวชาญสความเปนเลศ ปฏรปการคลงดานการศกษาเพอเพมคณภาพและประสทธภาพการจดการศกษาโดยการจดสรรงบประมาณตรงสผ เรยน สงเสรมการมสวนรวมจากภาคเอกชนในการจดการศกษา พฒนาระบบการประเมนและการรบรองคณภาพทเนนผลลพธ ทตวผ เรยน รวมทงมการปฏรประบบการสอบทน าไปสการวดผลในเชงทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21 มากกวาการวดระดบความร ตลอดจนมการวจยและใชเทคโนโลยในการสราง การจดการความรในการจดการเรยนการสอน

3.3.4 การพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวต โดยเนนการจดระบบการศกษาและระบบฝกอบรมบนฐานสมรรถนะทมคณภาพส ง แ ล ะย ดหย นผ านการพฒนากล ไกต า ง ๆ อาทการพฒนาการศกษาออนไลนแบบเปด การพฒนาระบบการเรยนรเกยวกบทกษะการรดจทล การมระบบเทยบโอนปร ะสบการณ ร ะบบธนาคารห นวย กต (Credit Bank) กรอบคณวฒ แหงชาต มาตรการจง ใจ ใหคนเ ข าส การ Upskill/Reskill การใหสถานประกอบการเพมผลตภาพแรงงานผานการพฒนาความสามารถทางวชาชพอยางตอเนอง (Continuous Professional Development: CPD) นอกจากน ตองพฒนาระบบการเรยนรในชมชนใหเขาถงความรไดทกท ทกเวลาการปรบปรงแหลงเรยนรในชมชนใหเปนแหลงเรยนรเชงสรางสรรคและมชวต

90

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

โดยการพฒนาระบบการเรยนรทตอบสนองตอการเปลยนแปลงในศตวรรษท 21 ทมงเนนผเรยนใหมทกษะการเรยนรและมใจใฝเรยนรตลอดเวลา มการออกแบบระบบการเรยนรใหม การเปลยนบทบาทคร การเพมประสทธภาพระบบบรหารจดการศกษา และการพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวต ดงน


7.2

3.4 การพฒนาและรกษากลมผมความสามารถพเศษ (Talents)

3.4.1 การพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษดานตาง ๆ อยางเปนระบบและตอเนอง ตงแตระดบปฐมวยจนถงระดบอดมศกษา ครอบคลมเรองกลไกในการคดกรองและการสงเสรมเดกทมความสามารถพเศษอยางถกตอง การจดใหมโรงเรยนรองรบส าหรบผมความสามารถพเศษ การสรางความรวมมอกบภาคสวนตาง ๆ ในการพฒนาผมความสามารถพเศษอยางเหมาะสม ตลอดจนจดท าฐานขอมลกลมผ มความสามารถพเศษทงในและตางประเทศ

3.4.3 การการดงดดกลมผเชยวชาญตางชาตและคนไทยทมความสามารถสงในตางประเทศ เพอใหกลบมาชวยสรางและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมใหกบประเทศ ทงในรปแบบการท างานชวคราวและถาวรตามความเหมาะสมของเปาหมายการพฒนาประเทศในชวงระยะเวลาตาง ๆ

3.4.2 การสรางเสนทางอาชพ สภาพแวดลอมการท างาน และระบบสนบสนน (eco-systems) ท เหมาะสมส าหรบผมความสามารถพเศษ ผานกลไกตาง ๆ อาท การจดใหมโครงสรางพนฐาน/เครองมอการท างานทเหมาะสม การสรางระบบเชอมโยงเครอขายวจยกบศนยความเปนเลศทมอย ในปจจบนในรปแบบของ consortium การมกลไกการท างานในล ก ษณ ะก า ร ร วมต ว ของกล ม ค น ใ น หล า ยส า ข า ว ช า (Convergence) เพอรวมนกวจยและนกเทคโนโลยชนแนวหนาใหสามารถตอยอดงานวจยทสามารถตอบโจทยการพฒนาประเทศ การสรางความรวมมอและเชอมตอกบสถาบนวจยอน ๆ ทวโลก เพอสรางความเขมแขงใหนกวจยความสามารถสงของไทย

91

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

โดยการพฒนาและสงเสรมกลมผมความสามารถพเศษของประเทศอยางเปนระบบ การสรางสภาพแวดลอมและระบบสนบสนนใหเออตอกลมผมความสามารถพเศษในการสรางสรรคงานบนฐานเทคโนโลยและนวตกรรม ดงน


3.5 การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด

3.5.1 การสรางความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) โดยพฒนาองคความรและการสอสารดานสขภาพทถกตองและเชอถอไดใหแกประชาชน พรอมทงเฝาระวงและจดการกบความรทางสขภาพทไมถกตอง จนเกดเปน “ทกษะทางปญญาและสงคม” ทเปนการเพมศกยภาพในการจดการสขภาวะตนเองของประชาชน อา ท การปรบ เปลยนพฤตกรรมสขภาพของตนเอง ให ม ความเหมาะสม และการมกจกรรมทางกายทเพยงพอในการด ารงชวต

3.5.2 การปองกนและควบคมปจจยเสยงทคกคามสขภาพ โดยผลกดนการสรางเสรมสขภาพในทกนโยบาย (Health in All Policies) ทใหหนวยงานทกภาคสวนมสวนรวมในการรบผดชอบตอสขภาพของประชาชน เพอลดภยคกคามทเปนอปสรรคตอการพฒนาสขภาวะคนไทย เชน ยาสบ เครองดมแอลกอฮอล มลพษทางสง แวดลอม อาหาร ท ให โทษตอสขภาพ แล ะอ บต เหต บนทองถนน เปนตน

3.5.3 การสรางสภาพแวดลอมท เออตอการมสขภาวะทด โดยสงเสรมใหมการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพทเปนมตรตอสขภาพและเออตอการมกจกรรมส าหรบยกระดบสขภาวะของสงคม จดท ามาตรการทางการเงนการคลงทสนบสนนสนคาทเปนมตรตอสขภาพ สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยแล ะนวตกรรมทชวย ในการเสรมการมสขภาวะ รวมทงก าหนดใหมการประเมนผลกระทบ ดานสขภาพโดยชมชนและภาคประชาชนกอนการด าเนนโครงการ ทอาจกระทบตอระดบสขภาวะ

3.5.4 การพฒนาระบบบรการสขภาพททนสมยสนบสนนการสรางสขภาวะทด โดยน าเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหมมาใชในการสรางความเลศทางดานบรการทางการแพทยและสขภาพแบบครบวงจรและทนสมย ทรวมไปถงการพฒนาปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) ในการใหค าปรกษา วนจฉย และพยากรณการเกดโรคลวงหนา การพฒนาระบบการดแลสขภาพทางไกลใหมความหลากหลาย เขาถงงาย เพอเ ปนการแกไขปญหาบคลากรทางการแพทยทมความเชยวชาญในพนทหางไกล มการเชอมโยงผลตภณฑเขากบอนเทอรเนต (Internet of Things) ทางดานสขภาพ อาท การพฒนาอปกรณอจฉรยะ (Smart devices) ในการวดอตราการเตนชพจรหวใจและสงขอมลใหแพทยทราบทนท และจดใหมระบบการเกบขอมลสขภาพของประชาชนตลอดชวงชวตให มประสทธภาพ โดยอยบนพนฐานความยงยนทางการคลง

3.5.5 การสงเสรมใหชมชนเปนฐานในการสรางสขภาวะดในทกพนท โดยใหชมชนเปนแหลงบมเพาะจตส านกการมสขภาพดของปร ะ ช า ชน ผ านการจ ดการความ ร ( Knowledge Management) ดานสขภาพทเปนประโยชนและสนบสนนใหมการแลกเปลยนเรยนรการสรางสขภาวะทพงประสงคระหวางกน โดยรฐจะท าหนาทเปนผก ากบ (Facilitator) ทส าคญในการอ านวยความสะดวกใหชมชนสามารถสรางการมสขภาวะดของตนเองได เชน ใหความร สนบสนนทรพยากรทจ าเปนในการจดการสขภาวะแกประชาชนในพนท เปนตน เพอใหชมชนเปนพนทส าคญในการจดการสขภาวะของแตละพนท

92

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการเสรมสรางการจดการสขภาวะในทกรปแบบ ทน าไปสการมศกยภาพในการจดการสขภาวะทดไดดวยตนเอง พรอมทงสนบสนนใหทกภาคสวนมสวนรวมในการสรางเสรมใหคนไทยมสขภาวะทด และม “ทกษะดานสขภาวะ” ทเหมาะสม ดงน


3.6 การสรางความอยดมสขของครอบครวไทย

3.6.1 การสงเสรมการเกดทมคณภาพ โดยการสราง บตรทมคณภาพ มงเนนการสรางความเขาใจทถกตองใหกบกลมคนกอนกาวมาเปนพอแม ตงแตการพฒนาการเขาถงบรการสขภาพ การสงเสรมวางแผนครอบครว การตรวจเชคความพรอมในการสรางครอบครว การสงเสรมอนามยการเจรญพนธในกลมแมและเดก รวมถงการสนบสนนกลมผมบตรยากซงสวนใหญเปนกลมทมความพรอมใหสามารถมบตรได เพอสงเสรมการเกดทมคณภาพในกลมประชากรวยเจรญพนธทกกลม

3.6 .2การสร างครอบครวท เหมา ะสมกบคนร น ใหม โดยสงเสรมความรในการวางแผนชวตทเหมาะสมกบคานยมของคนรนใหม มงเนนการใหความรผทจะมาเปนพอแม/ผปกครองในเรองโภชนาการ วธการเลยงด วธการสอสาร และการจดกจกรรม ทเหมาะสม บนฐานความรทางวชาการตงแตชวงตงครรภและถงชวงอายตาง ๆ ของการเลยงดบตร รวมถงขยายผลไปสการพฒนากลไกในลกษณะของโรงเรยนพอแม ในวงกวาง เพอมสวนชวยในการสรางพฒนาการ วางพนฐานความคด ทกษะอารมณ ทกษะสงคม และพฒนาความเปนคนด

3.6.3 การพฒนาสภาพแวดลอมท เออตอการสรางครอบครวอบอนเขมแขง โดยเนนการสงเสรมนโยบายการสรางความสมดลระหวางชวตและการท างาน การสนบสนนบทบาทของชมชน/องคกรปกครองสวนทองถนในการเขามาเสรมสรางความเขมแขงของครอบครว โดยเฉพาะกลมครอบครวเปราะบาง อาท การมระบบพเลยงชมชน มาตรการสนบสนนการบรบาลและพฒนาเดก นอกจากน ควรปฏรปสอใหมบทบาทในเชงสรางสรรคในการใหความรตอการพฒนาครอบครว เชน การวางแผนชวต การปองกนการทอง ไมพรอม การเลยงด การลดความรนแรงในครอบครว บทบาทของสมาชกในครอบครว เปนตน

93

การพ


สรางศก

ยภาพ

ทร

พยากร

มนษย

มงเนนการสรางความรในการวางแผนชวตและการสรางครอบครว การพฒนาสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนาครอบครว ดงน


ยทธศาสตรทยทธศาสตรท ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอภาคทางสงคมและความเสมอภาคทางสงคม

44

4.1 การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

รวมทงความมนคงในชวตและทรพยสนของคนทกลมในสงคม

4.2 การสรางโอกาสการเขาถงบรการทางสงคมอยางทวถง

4.3 การเสรมสรางพลงทางสงคม

4.4 การสรางความสมานฉนทในสงคม

ยทธศาสตรทยทธศาสตรท ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอภาคทางสงคมและความเสมอภาคทางสงคม

44

การท ป ร ะ เ ทศ ไทยจ ะ เ ป นปร ะ เ ทศท พฒนา แล ว ปร ะ เ ทศ ไทยจ ะ ตอง เป นปร ะ เทศท ท กคน ม โอกาสและความเสมอภาคในทกดาน หรอการเปน “สงคมแหงโอกาส” ทงในมตของการเขาถงกจกรรมทางเศรษฐกจ ทรพยากร กระบวนการยตธรรม และบรการสาธารณะ ซงสงเหลานจะเปนหลกประกนทางสงคมทลดความ เส ยงของบคคลทจ ะตกลงสภาว ะความยากจน โดยเฉพา ะกล มประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าทสดและผ ดอยโอกาสทตองไดรบการพฒนาศกยภาพและโอกาสในการเขาถงทรพยากร และบรการดงกลาว อนจะสงผลใหทกคนสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองและมสวนรวมในการพฒนาประเทศภายใตศกยภาพสงสดทตนเองม รวมถงการสรางสงคมท เออตอการปรบเปลยนสถานะของผคนในสงคมผานการสรางสงคมแหงโอกาสควบค ไปกบการสรางสมรรถนะทางสงคม ส งส า คญท จ ะ ก อ ให เ ก ดส งคม แห ง โอก าสจ า เ ป น ตองม ก ารปร บ โค รงสร า งท างส งคม เพอยกระดบ คณภาพสงคมในทกๆดานไปพรอมกน โดยไมทอดทง ใครไว เบองหลง ประกอบดวย การสร างความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหกบคนทกกลม ในสงคม ซ ง เปนความจ า เปน ข น พ น ฐ า น ขอ ง แ ต ล ะ บ ค ค ล ใ ห ไ ด ร บ ก า ร ตอ บส นอ ง โ ด ย ก า ร ม หล ก ป ร ะ ก น ท า งส ง ค ม ท จ า เ ป น ในก ารด ารง ชว ตอยางพอ เพยง กล มผ ม ร าย ได นอย แล ะผ ด อย โอกาส ได ร บ โอกาส ในการพฒนาศกยภาพ รวมทงการ เข าถงบรการสาธารณะของกลมผพการ แล ะมการกระจาย ทรพยากร ให ท กคนส าม ารถ เ ข า ถ งอ ย า ง เ ป น ธรรมควบค ก บ ก าร สร า ง โอกาสท เ ป นธรรม โ ด ย ไ ม แ บ ง แ ย ก แ ล ะ ค า น ง ถ ง ห ล ก ส ท ธ ม น ษ ย ช น แ ล ะ ศ ก ด ศ ร ค ว า ม เ ป น ม น ษ ย โ ด ย เ ฉพ า ะ ก า รส ง เ ส ร ม ค ว า ม เ ส ม อภ า ค แ ล ะ ค ว า ม เ ป น ธ ร รม ใ น ฐ า น ะ ขอ งสม า ช ก ใ น ส ง ค ม ททกคนสามารถเขาถงและเปนสวนหนงของสถาบน และความสมพนธ ทางสงคมตางๆ ท เก ยวของ โดยเฉพาะอยางยงการสรางโอกาส การเขาถงบรการทางสงคม อยางทวถง และมการบงคบ ใ ช กฎหมายกบทกคนอยางเทาเทยมกน นอกจ ากน ย ง ต องม ก า ร เ ส ร ม ส ร า งพล ง ท า งส ง คม ท เ ปนการ เสรมสร างศกยภาพ ทรพยากรมนษย และ เปดชองทางใหมการใชและพฒนาศกยภาพดงกลาวอยางเตมประสทธภาพ ขณะท โครงสรางเชงสถาบนของรฐตองเปดกวางและสนบสนนการมบทบาทของประชาชนและชมชน โ ด ย เ ฉ พ า ะ อ ย า ง ย ง ก า ร ส ร า ง ศ ก ย ภ า พ ใ ห ช ม ช น ส า ม า ร ถ บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ในพนท ไดดวยตนเอง การสง เสรมความ เสมอภาคทาง เพศแล ะการมบทบาทท ส าคญ ในส งคม รวมถงสง เสรมความ เสมอภาคทางสทธข นพนฐาน ในการ ด า รง ช ว ต เ ส ร ม สร า ง ใ ห ป ร ะ ช า ชน ม ภ ม ค ม ก น ต อผลก ร ะ ท บ ท า ง ส ง ค ม ร ว ม ถ ง ก า ร ส ร า ง ค ว า ม เ ป น อ น ห น ง อ น เ ด ย ว ก น ขอ งส ง ค ม ท ส งคมยอมรบความ แตก ตาง แล ะ เคารพซ งก น แล ะก น ม ค ว า ม ไ ว เ น อ เ ช อ ใ จ ก น ม ค า น ยม ร ว มก น แ ล ะ ส าม ารถก อ ใ ห เ ก ด เ ป น เ ค ร อข า ยส ง ค ม โดยการสร างความ เสมอภาค ในการเขาถงกระบวนการยตธรรม การสงเสรมคานยม ความเสมอภาค ระหวางกลมคนในสงคม

การแกปญหาความเหลอมล าและสรางความเปนธรรมในสงคมตงอยบนหลกการและพนฐานส าคญคอการสรางสงคมคณภาพสงคมในทกๆ ดานไปพรอมกน โดยไมทอดทงใครไวเบองหลง ประกอบดวย การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม (Socio-economic Security)

เปาหมายเพอลดความเหลอมล า.... ซ ง เ ปนความจ า เ ปน ขนพ นฐ านของแตล ะ บคคล ให ไ ด ร บ การตอบสนอง โดยการจดระบบสวสดการทางสงคมในรปแบบตางๆ ควบคกบการสรางโอกาสทเปนธรรมโดยไมแบงแยก (Social Inclusion) โดยเฉพาะการสงเสรมความเสมอภาคและความเปนธรรมในฐานะของสมาชกในสงคมททกคนสามารถเขาถงและเปนสวนหนงของสถาบนและความสมพนธทางสงคมตาง ๆ ทเกยวของ นอกจากนยงตองมการเสรมสรางพลงทางสงคม (Social Empowerment) ท เ ป น ก าร เ ส ร มส ร า ง ศกยภ าพทรพยากรมนษย และเปดชองทางใหมการใชและพฒนาศกยภาพดงกลาวอยางเตมประสทธภาพ ขณะทโครงสรางเชงสถาบนของรฐตองเปดกวางและสนบสนนการมบทบาทของประชาชนและชมชน รวมถงการสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคม (Social Cohesion) ทสงคมยอมรบความแตกตางและเคารพ ซงกนและกน มความไวเนอเชอใจกน มคานยมรวมกน และสามารถกอใหเกดเปนเครอขายสงคม โดยมแนวทางและประเดนพฒนา ทส าคญ ดงน

เพมโอกาสการเขาถงบรการทมคณภาพของรฐ

ยกระดบรายไดผานการสงเสรมทกษะ การเขาถงขาวสาร/เงนทน

ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบใหเกดการแขงขนทเปนธรรม

ทบทวนระบบและอตราภาษในปจจบน

โอกาสการเขาถงบรการทมคณภาพของรฐครอบคลมทวถง

สงเสรมบทบาทชมชนในการใหความคมครองทางสงคมทเหมาะสมแตละชมชน

พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบขนสงทเหมาะสมกบคนทกกลม

ประกาศใชมาตรภาษทชวยกระจายรายไดอยางมประสทธภาพมากขน

สงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอก

พฒนาระบบหลกประกนทางสงคมใหมประสทธภาพ

ปฏรปกระบวนการยตธรรมทงระบบใหมความเปนธรรมกบทกคนและสงคม

มนโยบายภาษเพอปฏรปการถอครองทรพยสน

96

การส

รางโอก

าส ความเสม

อภาค

และเทาเท

ยมกน

ทางส

งคม


ยทธศาสตรการสรางโอกาสยทธศาสตรการสรางโอกาส และความเสมอภาคทางสงคมและความเสมอภาคทางสงคม

97

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม


2504

2540 2560 - 2579

4.1 การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหคนทกกลมในสงคม

4.1.1 สรางหลกประกนทางสงคมทครอบคลมและเหมาะสมกบคนทกชวงวยและทกกลม โดยพจารณาใหครอบคลมสทธพนฐานทประชาชนทกคนพงมตามรฐธรรมนญ รวมถงการใหสทธตามระดบขนความจ าเปนของแตละบคคลตงแตการสรางความมนคงส าหรบตวบคคลจนถงการน าไปสประสทธภาพของสงคมในภาพรวม อาท การขยายความคมครองระบบประกนสงคม การพฒนาระบบบรหารจดการหลกประกนสขภาพ และการเขาถงการศกษาทมคณภาพในทกระดบ เปนตน

4.1.2 เพมรายไดใหกบกลมผมรายไดนอย (ประชากร รอยละ 40 ทมรายไดต าทสด) และผดอยโอกาส โดยการสรางศกยภาพของคนอยางยงยน ใหสามารถพงตนเองได และสงเสรมการออมในทกชวงวย เพอความมนคงทางรายได ในสงคมสงวยและบรรเทาภาระทางการคลงของรฐบาล

4.1.3 กระจายการถอครองทรพยสนใหมความเปนธรรม เพอสรางความมนคงใหแกประชาชนทกกลม โดยการปฏรประบบภาษเพอสรางความเสมอภาคและการกระจายทรพยากร เชน การพจารณาปรบรายการหกลดหยอนภาษ เงนได นตบคคล การขยายฐานภาษเงนไดบคคลธรรมดา การปรบลดการลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาทเออประโยชนตอ ผ มรายไดสง การปรบอตราภาษ ทดนและสงปลกสราง การจดเกบภาษมรดก และขยายการจดเกบภาษทเกยวของกบการถอครองทรพยสน เปนตน รวมทงการมมาตรการสนบสนนใหประชาชนมทดนท ากนเปนของตนเอง ซงจะชวยยกระดบความมนคงในการด ารงชวตของประชาชน

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

98

โดยการมหลกประกนทางสงคมทจ าเปนในการด ารงชวตอยางพอเพยง กลมผมรายไดนอยและผดอยโอกาสไดรบโอกาสในการพฒนาศกยภาพ และมการกระจายทรพยากรใหทกคนสามารถเขาถงอยางเปนธรรม ดงน


4.2.1 กระจายบรการทางสงคมทมคณภาพใหแกประชาชนทกกลม โดยพฒนาคณภาพการใหบรการทางสงคมใหมคณภาพในทกพนทและทกกลมสามารถเขาถงบรการดงกลาวไดอยางทวถง ผานการน าเทคโนโลยและนวตกรรมการสอสารทางไกลมาปรบใช ในการใหบรการ และใชการบรหารจดการทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานในเขตพนท รวมถง สนบสนนใหมความรวมมอกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในพนทรวมกนจดบรการทางสงคมใหแกประชาชนในรปแบบตางๆ เชน การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม (Social Enterprise) และการสรางความรวมมอทเนนผลลพธเพอสงคม (Social Impact Partnership Model) เปนตน

4.3.1 สรางศกยภาพใหชมชนสามารถบรหารจดการทรพยากรในพนทไดดวยตนเอง โดยการสรางองคความรดานการบรหารจดการทรพยากรและการสนบสนนใหชมชน มโอกาสในการบรหารจดการทรพยากรในพนทของตนเองใหเหมาะสมกบความตองการ และบรบทของพนท โดยไมเปนการท าลายทรพยากรธรรมชาต หรอรกล าพนทอน ผานการจดท าโฉนดชมชน รวมทงสงเสรมใหวสาหกจของชมชนสามารถเขาถงตลาดเงน ตลาดทน และมการเชอมตอกบตลาดสนคา และบรการตามกลมประเภทของแตละวสาหกจ และสรางเสรม ความรอบรทางการเงนใหแกสมาชกของชมชนพรอมทงจดตงสถาบนการเงนชมชนในการใหบรการทางการเงน การกระจายความรทางการเงน และการตดตามพฤตกรรมทางการเงน อยางตอเนองใหแกคนในชมชน

4.2 การสรางโอกาสการเขาถงบรการทางสงคมอยางทวถง

4.2.2 สรางสภาพแวดลอมและนวตกรรมทางสงคมทเออตอการด ารงชวตส าหรบทกกลมทกวย โดยพฒนาโครงสรางพนฐานและสภาพแวดลอมทเปนมตรกบประชาชนทกกลมทกวย ตามหลกอารยสถาปตย (Universal Design) เชน ทางเดนเทา ระบบขนสงสาธารณะ พน ทสาธารณะ ทอยอาศย เปนตน การลงทนกอสรางโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศ ใหประชาชนในพนทชายขอบสามารถเขาถงขอมลและการสอสาร ไดสะดวกและรวดเรว รวมทงสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมส าหรบการด าเนนชวตใหแกกลมคนทมความตองการพเศษ เชน นวตกรรมปองกนการลมในผสงอาย หนยนตดแลผ ส ง อ า ย ก า รทดสอบภ า ว ะ ส มอง เ ส อ มผ า นอ ปกรณอเลกทรอนกส อปกรณกายเทยมส าหรบผพการ เปนตน

4.3.2 สงเสรมความเสมอภาคทางเพศและการมบทบาททส าคญในสงคม รวมถงสงเสรมความเสมอภาคทางสทธขนพนฐานในการด ารงชวต โดยเนนการสรางการยอมรบใน เพศสภาพของกลมคนตางๆ ภายใตการสรางเจตคตทถกตอง บนพนฐานของการเรยนรและรบรรวมกนในสงคม การศกษา

4.3 การเสรมสรางพลงทางสงคม

การท างาน และการด ารงชวตประจ าวน พรอมทงสรางโอกาส ใหคนทกกลมสามารถมสวนรวมในการแสดงออกทางความเหน ทเปนประโยชน และมความพรอมในการตดสนใจเพอการพฒนาในระดบปจเจกและระดบประเทศไดอยางเทาเทยม

4.3.3 เสรมสรางใหประชาชนมภมคมกนตอผลกระทบทางสงคม ผานการพฒนาและเพมขดความสามารถในทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวต โดยเฉพาะการเพมโอกาสและชองทาง ในการเ ข า ถงขาวสารเพอ ใหปร ะชาชนมชองทางในการตดตอสอสารททวถง ขณะเดยวกนมงเนนพฒนาและเชอมโยงความสมพนธระหวางกลมตางๆ เพอเสรมสรางการพฒนาเครอขายทมศกยภาพในการพฒนาภมคมกนทางสงคมแกประชาชน

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

99

โดยประชาชนมโอกาสในการเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถงและเปนธรรม ครอบคลมคนทกกลมในสงคมตามสทธ และกลมคน ทแตกตางกนสามารถไดประโยชนจากบรการสาธารณะอยางเสมอภาค ดงน

โดยการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการพฒนาและบรหารจดการชมชน และการพฒนาศกยภาพของประชาชนใหมสวนรวม ในการพฒนาสงคม ดงน


7.2

4.4 การสรางความสมานฉนทในสงคม

4.4.1 สรางความเสมอภาคในการเขาถงกระบวนการยตธรรม

โดยปรบแกไขกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบ ใหมความทนสมย ลดความขดแยงของกฎหมาย และสอดคลองกบทศทาง การพฒนาประ เทศและสนบสนนการลดความเหลอมล า เชน การปรบปรงกฎหมายดานการคาทสงเสรมใหเกดการแขงขน กฎหมายทปองกนและแกไขปญหาการผกขาด เปนตน รวมทงใหภาคประชาชนมสวนรวมในการแกไขกฎหมายตงแตขนตอนการรางและใหความส าคญกบรางกฎหมายทภาคประชาชนเปนผเสนอ และจดใหแตละชมชนมระบบไกลเกลยขอพพาท รวมกบระบบการใหค าปรกษาดานกระบวนการยตธรรม และมการสรางความรพนฐานทางกฎหมายในชมชน นอกจากน ตองมการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด จรงจง ไมเลอกปฏบตตามฐานะทางเศรษฐกจและฐานะทางสงคม ในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรม

4.4.2 สงเสรมคานยมความเสมอภาคระหวางกลมคน ในสงคม

โดยฟนฟบทบาทสถาบนทางศาสนา ในการสง เส รมการ มศลธรรม คณธรรม จรยธรรมตามหลกค าสอนทางศาสนาทถกตอง รวมทงใหสอสารมวลชนและสอสาธารณะทกชองทางการส อสารเ ปน เค รองมอส า คญในการสราง เส รมการ มจตสาธารณะ ลดความขดแยง รวมใจกนพฒนาสงคมและประเทศ โดยยดเอาประโยชนของสวนรวมเหนอกวาประโยชนสวนตว รวมทงสรางเสรมใหเกดการยอมรบและเขาใจความคด เหน ท แตกตางของผอ น แล ะการอย รวมกนในสงคม พหวฒนธรรม รวมถงการใหโอกาสแกกลมคนเปราะบางและ กลมดอยโอกาสสามารถพฒนาและแสดงศกยภาพของตนเองได โดยไมพงพงการชวยเหลอจากภาคสวนตางๆ

การส

รางโอก


อภาค


ยมกน

ทางส

งคม

100

โดยการสรางการยอมรบความแตกตางในสงคม มเครอขายทางสงคมทมความสมพนธ ทอยบนพนฐานของความเชอใจ และเปนอนหนงอนเดยวกน ดงน


ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตยทธศาสตรดานการสรางการเตบโต บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม 5.1 จดระบบอนรกษ ฟนฟและปองกนการท าลายทรพยากรธรรมชาต

5.2 วางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน

5.3 พฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ

5.4 พฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม

5.5 รวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

5.6 ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท ยทธศาสตรท 55 ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตยทธศาสตรดานการสรางการเตบโต บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม บนคณภาพชวตท เปนมตรตอสงแวดลอม

ในปจจบนประเทศไทยตองเผชญกบขอจ ากดดานทรพยากรธรรมชาตทถก ใช ไ ปอยางขาดประสทธภาพจงอยในสภาพทรอยหรอเสอมโทรม รวมทงสภาพแวดลอมมคณภาพต าสง ทงปญหาคณภาพน า อากาศ และขยะของเสยเหลอทงทก าจดไมทน ซงปญหาเหลานสงผล ทงตอตนทนการผลตสนค าบรการและสร างผลเสยตอคณภาพชวตประชาชน ขณะเดยวกนกกอให เกดความเสยงจากความขดแยงจากการแยงชงทรพยากร ท ส าคญ การเปลยนแปลง สภาพภมอากาศของโลกทมความผนผวนและฤดกาลผดเพยนไปไดสงผลใหเกดความตระหนกก นม ากข น ใ นการท ผ คนจ ะส ามารถอย ร วมก นอย าง เป นม ตรต อสง แวดลอมภายใตกรอบแนวคดการพฒนาท ย งยน ความ เสยงแล ะความท าทายจากสภาพแวดลอมและภยพบต ไดน าไปสขอตกลงในระดบโลกทส าคญ ทงในเรองการบรรลซงเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) เปาหมายการลดกาซเรอนกระจก และการใชมาตรฐานดานสงแวดลอมมาเปนขอก าหนดทสงผลตอการแขงขนทางการคาในตลาดโลก

ดงนน ยทธศาสตรการสรางความเจรญเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม จงมเปาหมายทส าคญ คอ การบรโภคทยงยนและการผลตทยงยน การด าเนนการทส าคญคอตองเรงวางระบบการอนรกษ ฟนฟและสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาต บรหารจดการน าใหมประสทธภาพโดยการวางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน เนนการปรบระบบการบรหารจดการอทกภยอยางบรณาการ รวมทงยกระดบความสามารถในการปองกนผลกระทบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบ ตธรรมชาตและปรบตวไปสรปแบบของการผลตและการบรโภคทปลอยคารบอนต าและเปนมตร กบสงแวดลอมมากขน โดยพฒนาการผลตใหมประสทธภาพและพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมโดยการจดการขยะ สารพษ และของเสยอนตรายอยางมประสทธภาพ

นอกจากน ตองใหความส าคญกบการพฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมใน ทกภาคเศรษฐกจเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยมงเนนการลดสดสวนการใชเชอเพลงฟอสซล และเพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนในภาคการผลตไฟฟาเพมประสทธภาพการใชพลงงานและสงเสรม การผลตและใชพลงงานสะอาด ทงนโดยมเปาหมายส าคญทตองบรรลคอ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกใหไดรอยละ 20– 25 ภายในป 2573 ทงนเพอวางรากฐานและสนบสนนใหประเทศมการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน โดยตงเปาหมายทจะเพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพนทประเทศไทย (128 ลานไร) และลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคเศรษฐกจ

5.1 จดระบบอนรกษ ฟนฟและปองกนการท าลายทรพยากรธรรมชาต

ด าเนนการปกปองรกษาและฟนฟทรพยากรปาไม ทงปาตนน าล าธาร ปาชมชน และปาชายเลนด าเนนการ ปราบปรามและปองกนการบกรกท าลายปาอยางเขมงวด เรงรดการปลกปาโดยเลยนแบบระบบธรรมชาต ก าหนดพนทราบเชงเขาเปนแนวกนชน สงเสรมการปลกปาเศรษฐกจทมระบบการจดการปาไมอยางยงยน บรหารจดการการใชประโยชนทดนในพนทปาไมบนพนฐานใหคนและชมชนสามารถอยกบปาได โดยจดท าแนวเขต ใ ห เ ก ดคว า มช ด เ จน น า ร ะ บบส ารสน เทศมา ใ ช เ พ อ ก ารบ รห า รจ ดก าร แ ล ะส ง เ ส รม แ นวทา ง ประ เ มนมลคาการใหบรการของระบบนเวศและการสรางรายไดจากการอนรกษ วางระบบปองกน การ กด เซ า ะช ายฝ ง ตลอดจน เส รมส ร างความ เ ขม แ ขง แล ะความ รวม มอ ในภ ม ภ าคอา เซ ยน ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

5.2 วางระบบบรหารจดการน าอยางบรณาการใหมประสทธภาพใน 25 ลมน า ทงดานอปสงคและอปทาน เนนการปรบระบบการบรหารจดการอทกภยอยางบรณาการ ใหมแหลงกกเกบน าตนทนและแหลงชะลอน าทเพยงพอ เพมขดความสามารถในการเกบกกน า และเพมประสทธภาพการระบายน า และการผนน า โดยขดลอกรองน าและแหลงน า เพอแกปญหาอทกภย ภยแลง ควบคกบกบแผนงานก าหนดพนทรบน านอง และการพฒนาคลงขอมล ระบบพยากรณ และการเตอนภย และแผนงานเผชญเหตเฉพาะพนท ตลอดจนการปรบปรงองคกรและกฏหมาย รวมทงการสราง การมสวนรวมในการบรหารจดการน า

ประเทศตองเรงอนรกษฟนฟและสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาต และบรหารจดการน าใหมประสทธภาพ

รวมทงยกระดบความสามารถในการปองกน ผลกระทบและปรบตวตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศและ

ภยพบตธรรมชาต ปรบตวไปสรปแบบของการผลตและการบรโภคทปลอยคารบอนต า และเปนมตรกบสงแวดลอม มากขน

โดยพฒนาการผลตใหมประสทธภาพ ลดการใชพลงงาน และลดการปลอยกาซเรอนกระจก ใหไดรอยละ 20 – 25

ภายในป 2573 ทงนเพอวางรากฐานและสนบสนนใหประเทศมการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน

โดยตงเปาหมายทจะเพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพนทประเทศไทย (128 ลานไร) และลดการปลอยกาซเรอนกระจก

ในภาคเศรษฐกจ โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

5.3 พฒนาและใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกภาคเศรษฐกจ

เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยมงเนนการลดสดสวนการใช เชอเพลงฟอสซล และ เพมสดสวนการใช พลงงานหมนเวยนในภาคการผลตไฟฟา เพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคการคมนาคมขนสง อตสาหกรรม และ อาคาร สงเสรมการผลตพลงงานสะอาด น าเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการและการอนรกษพลงงาน ตลอดจน ก าหนดกฎระเบยบ และสรางกลไกใหทกภาคสวนใชพลงงานอยางมประสทธภาพ รวมทงสรางความรความเขาใจ ใหกบประชาชนเกยวกบการพฒนาและการประหยดพลงงานอยางถกตองและตอเนอง

103

การส

รางก

ารเตบโต

การส

รางก


บน

คณภา

พชว

ตทเปนมต

รตอสง

แวดล

อม

บนคณ

ภาพชว


รตอสง

แวดล

อม


5.4 พฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม

โดยพฒนาพนทอตสาหกรรมหนาแนนใหเปนเมองอตสาหกรรมนเวศตนแบบมการบรหารจดการวตถดบ ขยะ สารพษ และของเสยอนตรายอยางเปนระบบครบวงจร การรวมกลมของกลมอตสาหกรรมเพอบรหารจดการ และเพมประสทธภาพ ในการ ใชท รพยากรรวมกนมกล ไกเพอด แลแล ะปร ะสานการพฒนาส เ มองอตสาหกรรมน เวศ บรรจ ให เ ปน แผนพฒนาของจงหวดและพนท ปรบกฎระเบยบใหเออตอการพฒนา ส าหรบการพฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม เ นนการ เพมศกยภาพเมองด านส ง แวดลอมอยาง มสวนรวม สนบสนนการเปลยนของเสย ให เ ปนพลงงาน ดวยเทคโนโลยทเหมาะสมไมกอใหเกดสารพษอนตราย เพมพนทสเขยวเพอเปนแหลงดดซบมลพษและเกบกกคารบอน ลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการพฒนาในเมองหลกของประเทศ รวมทงพฒนาพนทเพอเชอมโยงโอกาส จากอาเซยน ซงเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางสมดลและยงยนมหลายรปแบบ เชน เมองอตสาหกรรมนเวศ เมองเกษตรสเขยว เมองคารบอนต า และเมองนาอยอยางยงยน เปนตน

5.5 รวมลดปญหาโลกรอนและปรบตวใหพรอมรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

โดยลดการกอกาซเรอนกระจกในทกภาคการผลตและการด ารงชวตประจ าวน เพมขดความสามารถในการปรบตว ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยพฒนาองคความร บคลากร องคกร และเครองมอในการบรหารจดการ สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยแล ะนวตกรรมเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ปองกน เฝ าร ะวง แล ะ เตอนภยพ บตทางธรรมชาต โดยจดท า แผนท เสยงภย ทง ในระดบประ เทศ ภ มภาค แล ะจงหวด สงเสรมการท าแผนบรหารความตอเนองของธรกจ โดยมกลไกการใหความร สรางความเขาใจ และใหขอมลทจ าเปน เพอใหทกภาค โดยเฉพาะชมชนและประชาชน เขามามสวนรวมในการด าเนนการใหมากทสด เนนหลกการกระจายอ านาจ ใหกบทองถนและการมสวนรวมของประชาชน

5.6 ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม

เพอสงเสรมใหเกดการลงทนและการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการผลตการบรโภค รวมทงการเปลยนแปลงวธคด (mindset) และวถชวต (life style) ของบคคลและองคกรใหเปนมตรกบสงแวดลอม เพอใหมการใชทรพยากรอยางประหยด คมคา และมประสทธภาพมากทสด ลดของเสย อนจะชวยลดภาระงบประมาณภาครฐในการแก ไขปญหาสงแวดลอม โดยจด ให มร ะบบภาษส ง แวดลอม ได แ ก ภาษการปลอยมลพษแล ะภาษ เพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ก าหนดคาธรรมเนยมการจดการมลพษและภาษผลตภณฑและคาธรรมเนยมผลตภณฑทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม พฒนาร ะบบการวาง เง นปร ะ กนความ เส ยงห รอความ เสยหายตอส ง แ วดลอม ป รบปรง โครงส รางภาษ เพอสงเสรมการประหยดพลงงาน การใชพลงงานทางเลอกและอนรกษสงแวดลอมทบทวนนโยบายการบรหารจดการ โดยค านงถงมลคาทแทจรงทได คดรวมคาเสยโอกาสและมลคาในอนาคต เพอปรบปรงระบบภาษและคาสมปทาน สง เส รมการจดซอจดจาง ท เ ปนมตรกบสง แวดลอม รวมทงการปรบปรงระบบ โครงสราง องคกร กลไก

กระบวนการยตธรรม และกฏหมาย ในการบรหารจดการทรพยากร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ใ ห ท น ส ม ย แ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

104

การส

รางก


การส

รางก


บน

คณภา

พชว


รตอสง

แวดล

อม

บนคณ

ภาพชว


รตอสง

แวดล

อม

Green Tax



ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

6.1 การวางระบบบรหารงานราชการแบบบรณาการ

6.2 การยกระดบงานบรการประชาชนและการอ านวยความสะดวกของภาครฐ สความเปนเลศ

6.3 การปรบปรงบทบาท ภารกจ และโครงสรางของหนวยงานภาครฐ

6.4 การพฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนและพฒนาบคลากรภาครฐ ในการปฏบตราชการและมความเปนมออาชพ

6.5 การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

6.6 การปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม และสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ


ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

การทประ เทศไทยจะบรรล เปาหมายอนาคตในระยะยาวทก าหนดไวนน การบรหาร

ราชการแผนดนจะตองปรบเปลยนขนานใหญใหสามารถขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนา

อย า งม บ รณาก าร แล ะ ม ค ว ามต อ เ น อ ง ท ง น เ พ อตอบ โ จทย ก าร แก ปญหาหล ก ๆ

ของปร ะ เ ทศ แล ะสน บสน น ก ารพฒนาด า นต า ง ๆ ไ ด อย า งม ป ร ะ ส ท ธ ภ าพ แล ะ เ ก ด

ปร ะส ทธผล ภาคร ฐจ ะต องจ ดร ะบบองค กร ให ล กษณ ะ เ ป ดกว า ง เ ช อม โยงถ งก น

แ ล ะ ก ร ะ ท ด ร ด (Open and connected government) โดย ใชด จ ท ลอย าง เตมรป แบบ

(Full Digital Employment) เพอ เพมประสทธภาพของการขบเคลอนนโยบายสาธารณะ

การใหบรการแกภาคประชาชนและภาคธรกจเอกชนและสามารถด าเนนงานรวมกบภาคการเมอง

บนพนฐานของความรบผดรบชอบความโปรง ใส ปราศจากการทจรตและประพฤตมชอบ

สามารถตรวจสอบ ได แล ะม ค ว า ม เ ป น ธ ร ร ม ใ น ก า ร ใ ห บ ร ก า ร ส า ธ า รณ ะ รวมท ง

จะตองเปนระบบทสามารถจงใจและดงดดใหคนด คนเกง เข ามารวมพลงการท างานทม

ความม งม น แล ะ แรงบนดาล ใจ ในการท จ ะ ร วมกนพลก โฉมปร ะ เทศ ไปส เ ป าหมายทพ ง

ประสงค

การปรบสมดลภาครฐมแนวยทธศาสตรทส าคญประกอบดวย การวางระบบ

บรหารงานภาครฐแบบบรณาการ เพอใหเกดความสอดคลองเชอมโยงกนตงแตยทธศาสตรชาต

ลง ไปจนถ งร ะ ด บพ นท ก ารจ ดสรรงบปร ะม าณ ให ม ล กษณ ะย ด โ ยงก บย ทธศ าสตร

ในทกระดบและมเปาหมายรวมเปนหลก รวมทงมระบบการตดตามประเมนผลการด า เนนงาน

ทงในระดบยทธศาสตรตามภารกจและพนท


ยทธศาสตรด านการปรบสมดลยทธศาสตรด านการปรบสมดล และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ และพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

66

ก ารยกร ะด บง านบร ก ารปร ะ ช า ชนส ค ว าม เ ป น เ ล ศ โ ดย ใ ช ด จ ท ล เ ต ม ร ป แ บบ

เพ อตอบสนองความตองการของผ ร บบร ก ารท ง ปร ะ ช า ชน แล ะ น ก ธ ร ก จ เ อกชน

โดยมการเชอมโยงผานระบบดจทลอยางเตมรปแบบตงแตตนจนจบกระบวนการเชอมโยง

ทกสวนราชการในการใหบรการประชาชน การปรบปรงบทบาท ภารกจ และ โครงสราง

ของหนวยงานภาครฐ ให ม ขนาดท เหมา ะสม ทนสมย มขดสมรรถนะสง แล ะสามารถ

ปฏบตงานอยางมประสทธภาพ มความคมคา และ เทยบไดกบมาตรฐานสากล สามารถ

รองรบกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมความหลากหลายซบซอนมากขนและทน

การเปลยนแปลงในอนาคต และการปฏรประบบการบรหารจดการและการพฒนาบคลากรภาครฐ

สความเปนมออาชพ รวมทงการตอตานและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ

ควบค ไปกบการปรบปรงแก ไขกฎหมาย ระ เบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย

เปนธรรมและสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประ เทศ โดยปรบปรง

แก ไข และยกเลกกฎหมาย ตางๆ ใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม เอออ านวยตอ

การบรหารราชการแผนดน การพฒนาประเทศ การใหบรการประชาชน การประกอบธรกจ

การแขงขนระหวางประเทศ สอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ

ท งน การออกกฎหมาย ใหมควรตองมการพจารณาตรวจสอบความจ า เป น

รบฟงความเหนจากผทเกยวของและวเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนกอนการออกกฎหมายฯ

ดงกลาว โดยมร ะบบการประ เมนผลกระทบในการออกกฎหมาย ( Regulatory Impact

Assessment: RIA) ทสมบรณตามมาตรฐานสากล

ขาด... ประสทธภาพ ความโปรงใส ความรบผดชอบ

การปรบเปลยนภาครฐจงยดหลก “ภาครฐของประชาชนเพอประชาชน” และการแยกแยะบทบาทหนวยงาน

ของรฐทท าหนาทก ากบ และการเปนผใหบรการในตลาดทมการแขงขนกบภาคเอกชนใหชดเจน โดยภาครฐตอง

มขนาดทเหมาะสมกบบทบาทภารกจ มขดสมรรถนะสง ปรบวฒนธรรมการท างานทมงผลสมฤทธและ

ผลประโยชนสวนรวม มความทนสมยและพรอมทจะปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกอยตลอดเวลา

โดยเฉพาะอยางยงการน านวตกรรม เทคโนโลย และระบบการท างานทเปนดจทลเขามาประยกตใชอยางคมคา

และปฏบตงานเทยบไดกบมาตรฐานสากล รวมทงมลกษณะเปดกวาง เชอมโยงถงกนและเปดโอกาสใหทกภาค

สวนเขามามสวนรวมเพอตอบสนองความตองการของประชาชนไดอยางสะดวก รวดเรว และโปรงใส โดย

ก าหนดเปาหมายใหอนดบดานประสทธภาพของภาครฐจากการส ารวจของ IMD อยไมต ากวาอนดบท 10

ของโลก และคะแนนภาพลกษณการทจรตของประเทศไทยจากการส ารวจ (Corruption Perception Index:

CPI) ไมนอยกวา 80 คะแนน โดยมแนวทางและประเดนการพฒนาทส าคญ ดงน

เปาหมายการด าเนนงาน....

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด

ล และพฒนาระบบ

การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.1 การวางระบบบรหารงานราชการแบบบรณาการ

เพอให เกดความสอดคลองเชอมโยงกนตงแตยทธศาสตรชาตลงไป

จน ถ ง ร ะ ด บพ น ท ก า ร ข บ เ คล อ นย ท ธ ศ าสต ร ช า ต โ ด ยก า ร ใ ช

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และการจดสรรงบประมาณ

ใหมลกษณะยดโยงกบยทธศาสตรในทกระดบและมเปาหมายรวมเปน

หลก รวมทงมระบบการตดตามประเมนผลการด าเนนงานทงในระดบ

ยทธศาสตร ตามภารกจ และพนท

6.1.1 วางระบบการขบเคลอนยทธศาสตรชาต ประกอบดวย

ก า ร ใ ช ก ล ไ ก แ ผ นพฒ น า เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ ส ง ค ม แ ห ง ช า ต

น โ ย บ า ย แ ล ะ แ ผนร ะ ด บ ช า ต ว า ด ว ย ค ว า ม ม น ค ง แ ห ง ช า ต

แผนและยทธศาสตรพฒนาภาค แผนแมบท และแผนการปฏรป เพอ

แปลงสแผนบรหารราชการแผนดน และแผนปฎบตการในทกระดบ

ตงแตระดบกระทรวงถงระดบชมชน โดยพฒนารปแบบและเชอมโยง

การท างานของภาครฐในระดบตาง ๆ (Multi-Level Governance)

ใหมเอกภาพและสอดรบประสานกนระหวางราชการบรหารสวนกลาง

สวนภ มภาค และสวนทองถน โดยเ นนการยดพน ท เ ปนหลก

(Area-based Approach) แล ะยทธศาสต ร ทส า คญของชาต

(Agenda-based) ตามหวงโซแหงคณคา เพอใหเกดการประสาน

ความรวมมอทหลากหลายระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน

ภาคประชาสงคม และภาคสวนอนในสงคม พรอมทงใหก าหนดความ

รบผดชอบอยางชดเจน ตลอดจนพฒนากลไกหรอเครองมอใน

การสนบสนนใหเกดการบรณาการความรวมมอในการพฒนาพนท

6.1.3 ตดตามและประเมนผลการบรรล เปาหมายการ

ด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ โดยมระบบการ

ตดตามประเมนผลแบบถายทอดระดบ โดยในระดบยทธศาสตรเปน

การออกแบบเปาหมายและตวชวด (ผลผลต ผลลพธ และ

ผลกระทบ) ทคาดหวงในการพฒนาประเทศ โดยเปาหมายสงสด

คอยทธศาสตรชาต ท เชอมโยงกบแผนแมบท แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต นโยบายและแผนระดบชาตวาดวย

ความมนคงแหงชาต นโยบายรฐบาล และแผนปฏบตการระดบ

ตาง ๆ ส าหรบในระดบกระทรวงและระดบพนท เปนการวเคราะห

ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง รวมทงวางระบบ

การตดตามประเมนผล 3 ระยะเวลา ประกอบดวยการประเมนผล

กอนการปฏ บตห รอ เ รม โครงการ ( Ex-ante-Evaluation)

ระหวางด า เ นนการ (On-going Evaluation) แล ะหลงการ

ด าเนนงานแลวเสรจ (Ex-post Evaluation) ตลอดจนพฒนา

กระบวนการมสวนรวมเพอเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยเขามา

มสวนรวม รบฟงความคดเหนและตรวจสอบแผนงาน/

โครงการ 6.1.2 ปรบปรงระบบบรหารจดการงบประมาณใหมลกษณะแบบ

ยดโยงยทธศาสตรในทกระดบและเปาหมายรวมเปนหลก เพอให

สอดรบกบลกษณะการขบเคลอนยทธศาสตรชาต ลงสระดบตาง ๆ

ตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนและยทธศาสตร

การพฒนาภาค แผนแมบท ประเดนการปฏรป สแผนบรหารราชการ

แผนดนและแผนปฏบตการในทกระดบ โดยจดใหมกฎหมายทเปนกรอบ

ในการบรหารการเงนการคลงภาครฐ มการใชร ะบบกรอบ

งบประมาณระยะปานกลางและระยะยาวให เกดผลเพอสะทอนถง

ชองวางทางงบประมาณทตองจดสรรเปนรายการประจ าและเพอ

ตอบสนองตอการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนา โดยมงเนนการ

จดท างบประมาณแบบบรณาการทยดพนทและประเดนการพฒนา

ทส าคญเปนตวตง และมกลไกการตดตามตรวจสอบการเงนและ

การคลงภาครฐ

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.2 การยกระดบงานบรการประชาชนและการอ านวยความสะดวกของภาครฐสความเปนเลศ

6.3 การปรบปรงบทบาท ภารกจ และโครงสรางของหนวยงานภาครฐ

เพอตอบสนองความตองการของผรบบรการทงประชาชน และนกธรกจเอกชน ตลอดชวงชวต

ใ ห ม ขน า ด ท เ หม า ะสม ทนส มย ม ข ดสมรรถน ะ ส ง แ ล ะส ามารถปฏ บ ต ง านอย า ง มปร ะ ส ทธ ภ าพ มคว าม คม ค า

และเทยบได กบมาตรฐานสากล สามารถรองรบกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมความหลากหลายซบซอนมากขน

และทนการเปลยนแปลงในอนาคต โดยมแนวทางส าคญ ดงน

เพอตอบสนองความตองการของผรบบรการทงประชาชนและนกธรกจเอกชน โดยมการเชอมโยงผานระบบดจทลอยางเตมรปแบบ

ตงแตตนจนจบกระบวนการ เชอมโยงทกสวนราชการในการใหบรการประชาชน เชน การพฒนาระบบกลางของภาครฐในการใหบรการ

ธรกจตลอดวงจรการประกอบธรกจ (Single Portal for Business) ดวยการใชระบบดจทลบรณาการขอมล/เอกสารระหวาง

หนวยงานทเกยวของจะท าใหสามารถตดตอราชการไดแบบเบดเสรจไดตลอดวงจร โปรงใสตรวจสอบได และผรบบรการไดรบความ

สะดวก สามารถเขาถงงานบรการภาครฐไดงาย ทวถง และหลากหลายรปแบบตามความตองการ

ขนาดทเหมาะสม ทนสมย มสมรรถนะสง และมประสทธภาพ คมคา และมาตรฐาน

6.3.1 ทบทวนบทบาทภารกจของหนวยงานภาครฐใหมความ

เหมาะสม และก าหนดความสมพนธระหวางการบรหารราชการ

สวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมความชดเจน ไมซ าซอน

กน รวมทงถายโอนภารกจทส า คญ เชน นโยบายการศกษา

ขนพนฐาน นโยบายการคลง บรหารจดการพลงงาน และนโยบาย

สาธารณสข เปนตน เพอการกระจายอ านาจสทองถน

6.3.2 ปรบโครงสรางและระบบบรหารงานราชการใหม ในรปแบบ

ของหนวยงานรปแบบพเศษทตองอาศยการด าเนนงานทมความ

ยดหยน คลองตว ไมยดตดกบโครงสรางองคการและระบบราชการ

แบบเดม โดยยบเลกภารกจทไมจ าเปน ถายโอนภารกจใหภาคสวนอน

ได แก ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ชมชนและประชาชนรบไป

ด าเนนงานแทน ส าหรบภารกจทภาครฐยงจ าเปนจะตองด าเนนการ

จะตองก าหนดใหมโครงสรางหนวยงานทสอดคลองกบบทบาท

ภารกจทรบผดชอบ มความคมคา และสามารถขบเคลอนการบรหาร

ราชการแผนดนไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล รวมทง

จดระบบองคกรภาครฐทแยกแยะบทบาทหนวยงานของรฐทท าหนาท

ก ากบ และหนวยงานผใหบรการในตลาดทมการแขงขนกบภาคเอกชน

ออกจากกนใหชดเจนเพอเพมประสทธภาพการด าเนนงานและมการ

แขงขนทเปนธรรม

6.3.3 พฒนาและปรบระบบวธการปฏบตราชการ ใหทนสมย

มงผลสมฤทธ มความโปรงใส ยดหยนและคลองตวสง ลดความ

ซ าซอน เตรยมการท างานไวลวงหนา มการวเคราะหความเสยง

น านวตกรรม เทคโนโลย ระบบการท างานทเปนดจทล แนวทาง

ปฏบตทเปนเลศ รวมทงองคความรในแบบสหสาขาวชาเขามา

ประยกตใช เพอสรางคณคาและตอบสนองกบสถานการณตางๆ

ไดอยางทนเวลา เปดโอกาสใหทก ๆ ภาคสวนเขามามสวนรวมใน

การด า เนนการอยางเหมาะสม สามารถปรบตวเขาสการเปน

ส านกงานสมยใหมน าไปสการเปนองคกรทมขดสมรรถนะสง

สามารถปฏบตงานเทยบไดกบมาตรฐานสากล สอดคลองกบ

หลกการบรหารกจการบานเมองทด เพอสรางความเชอมน

ศรทธาในการบรหารราชการแผนดน

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.5 การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

6.4 การพฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนและพฒนาบคลากรภาครฐในการปฏบตราชการและมความเปนมออาชพ

6.4.1 พฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนภาครฐ เพอบรหาร

จดการใหจ านวนบคคลากร คณสมบต และการก าหนดตวบคคลลง

ต าแหนงตาง ๆ ในภาครฐมความสอดคลองกบลกษณะงานการใช

เทคโนโลย ในภาครฐและบทบาทภารกจของภาครฐ โดยตอง

ปรบเปลยนทงวธการสรรหา/คดเลอก (recruit) การพฒนาทกษะ

และขดความสามารถ ( train) และการรกษา/คงไวซงบคคลากร

คณภาพ (retain) เพอใหจงใจใหคนดคนเกงท างานในภาครฐ และเปน

การปรบเปลยนก าลงคนใหสอดรบกบการเปลยนแปลงบทบาท

ภารกจของภาครฐท เปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอใหการ

ด าเนนงานของภาครฐสมฤทธผลและการใชจายงบประมาณดาน

ก าลงคนมความคมคา

6.4.2 พฒนาขดความสามารถบคลากรภาครฐ ใหมสมรรถนะ

ใหม ๆ สามารถรองรบการเปลยนแปลงบรบทการพฒนาและการ

ด าเนนงานตามทศทางการพฒนาประเทศ และยกระดบขดสมรรถนะ

ใหมให เ ทยบได ในร ะดบสากล พรอมทงวางระบบต า แหนง ท ม

ความส าคญทางยทธศาสตรในบางหนวยงานใหสามารถสรรหา

บคคลภายนอกเขามาบรหารราชการได รวมทง สรรหา และจงใจให

คนรนใหมทมขดสมรรถนะสงเขามาสระบบราชการไทย

6.4.3 ปรบเปลยนวฒนธรรมการท างานและสรางคานยมทด

ของบคลากรภาครฐ ใหปฏบตราชการโดยยดภาครฐของประชาชน

เพอประชาชน มจตบรการ ท างานในเชงรกและมองไปขางหนา

สามารถบรณาการการท างานรวมกบภาคสวนอนไดอยางเปน

รปธรรม สรางจตส านกใหบคลากรภาครฐทกระดบมคณธรรม

จรยธรรมในการปฏบตราชการและการด ารงชวตในสงคม โดย

ยดประโยชนของชาตเปนหลก

6.4.4 เสรมสรางระบบคณธรรมและวางมาตรการท

เหมาะสมกบเสนทางความกาวหนาในสายอาชพ (Career

Path) ทงการแตงตง และโยกยายบคลากรภาครฐทกระดบ

โดยเฉพาะอยางยงการแตงตงผบรหารระดบสงตองค านงถง

ขดความสามารถ ความดงาม ความมคณธรรมและจรยธรรม

เปนแนวทางประกอบการพจารณา รวมทงทบทวนแล ะ

ปรบเปลยนระบบคาตอบแทนตามลกษณะงาน ความเชยวชาญ

ความสลบซบซอน ความตองการในตลาด และความเหมาะสมในแตละ

ภารกจ

6.4.5 พฒนาภาวะผน าทมขดสมรรถนะสง มความรบผดชอบ

และมความเปนมออาชพส าหรบบคคลากรภาครฐ โดยในระยะแรกตอง

มงเนนทกลมผบรหารและด าเนนการควบคไปกบการสรางภาวะผน าใน

ระดบตาง ๆ เพอเตรยมความพรอมดวย

โดยสงเสรมสนบสนนใหภาคองคกรภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ชมชนและประชาชน และเครอขายตางๆ สอดสองเฝาระวง ใหขอมลและ

รวมตรวจสอบการด าเนนการของหนวยงานภาครฐตามความเหมาะสม พรอมทงสรางวฒนธรรมตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ

ของบคลากรภาครฐใหเกดขนในสงคม และสรางจตส านกและคานยมใหทกภาคสวนตนตวและละอายตอการทจรตและประพฤตมชอบ

ทกรปแบบ รวมทงสงเสรมใหการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรมปราศจากการแทรกแซงของนกการเมองและผมอทธพล ตลอดจน

วางมาตรการคมครองพยานและผทเกยวของ นอกจากน ตองก าหนดใหมการลงโทษผกระท าผดกรณทจรตและประพฤตมชอบอยาง

จรงจงและรวดเรว

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


6.6 การปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม และสอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ

โดยปรบปรงแกไข และยกเลกกฎหมายตางๆ ใหมความชดเจน ทนสมย เปนธรรม เอออ านวยตอการบรหารราชการแผนดน

การพฒนาประเทศ การใหบรการประชาชน การประกอบธรกจ การแขงขนระหวางประเทศ สอดคลองกบขอบงคบสากลหรอขอตกลง

ระหวางประเทศ ทงน การออกกฎหมาย ใหมควรตองมการพจารณาตรวจสอบความจ าเปน รบฟงความเหนจากผทเกยวของ

และวเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนกอนการออกกฎหมาย ดงกลาว รวมทง จดใหมการประเมนผลสมฤทธของกฎหมายทกรอบ

ระยะเวลา ทก าหนดโดยรบฟงความคดเหนของผเกยวของประกอบดวย ตลอดจนเพมศกยภาพหนวยงานภาครฐทมหนาทเสนอ

ความเหนทางกฎหมายใหสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรว รวมทงมระบบการประเมนผลกระทบในการออกกฎหมาย ( Regulatory

Impact Assessment: RIA) ทสมบรณตามมาตรฐานสากล ซงตองมการน ารายการ RIA (RIA Checklist) หนวยงานกลางเพอ

ท าหนาทประเมนความเหมาะสมของ RIA มแนวปฏบต RIA (RIA Guidelines) หนงสอคมอการวเคราะหประเมนตนทน-ผลประโยชนและ

มแนวปฏบตในการรบฟงความคดเหนของประชาชน มาใชในการพจารณาปรบปรงกฎหมายและการออกกฎหมายใหม

ยทธศ

าสตร

ดานก

ารปร

บสมด


การบ

รหารจด

การภ

าครฐ


สวนทสวนท 44

กระบวนการจดท ายทธศาสตรชาตกระบวนการจดท ายทธศาสตรชาต การขบเคลอนสการปฏบตการขบเคลอนสการปฏบต และการตดตามประเมนผลและการตดตามประเมนผล

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต

และการตด

ตามป

ระเมนผ

ล

สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

114

ยทธศาสตรชาตฉบบน ไดมการพจารณาจากทกมต ทงในมตของประเดนการพฒนา ( Issue-based) มตการพฒนา รายสาขา (Sector-based) และมตการพฒนาเชงพนท (Area-based) โดยทประชาชนทกภาคสวนมบทบาทส าคญตงแตในขนตอนการจดท า การขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลทเกดขน เกดเปนพลงรวมในการกาวไปสเปาหมายอนาคตประเทศตามยทธศาสตรชาต 20 ปน ทงนโดยทภายใตยทธศาสตรแตละดานจะมการจดท าแผนแมบทส าหรบประเดนการพฒนา/ประเดนปฏรปส าคญส าหรบการพลกโฉมประเทศไทย เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบตใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาต

1. กร ะบวนการจดท ายทธศาสตรชาต

ตามบท บญญ ต ม า ตร า 65 รฐ ธ รรม นญ แห งราชอาณาจกรไทยป พ.ศ. 2560 รฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนตามหลกธรรมาภบาล เพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตาง ๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว ในขณะท มาตรา 275 ใหคณะรฐมนตรจดใหมกฎหมายตามมาตรา 65 วรรคสอง ให แลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และด าเนนการจดท ายทธศาสตรชาตใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนทกฎหมายดงกลาวใชบงคบ นอกจากนบทบญญตมาตรา 78 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ป พ.ศ. 2560 รฐพงสงเสรมใหประชาชนและชมชนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และมสวนรวมในการพฒนาประเทศดานตาง ๆ

ส าหรบ พระราชบญญตการจ าท ายทธศาสตร ในการจดท ายทธศาสตรชาต ตามบทบญญตม าตรา มาตรา 8 ในกระบวนการจดท ารางยทธศาสตรชาต ใหคณะกรรมการจดใหประชาชนทกภาคสวนไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการตามขนตอน เพอน ามาแกไขปรบปรง และมาตรา 16 ใหคณะกรรมการแตงตงคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตขนคณะหนงหรอหลายคณะ เพอพจารณาจดท ารางยทธศาสตรชาตในดานตาง ๆ รวมทงมาตรา 28 ในวาระเรมแรก เพอใหการด าเนนการเปนไปตามก าหนดเวลาทบญญต ไว ในมาตรา 275 ของรฐธรรมนญใหการด า เนนการเกยวกบการจดท ายทธศาสตรชาตเปนไปตามก าหนดเวลา ดงตอไปน

(1) ใหคณะรฐมนตรแตงตงกรรมการผทรงคณวฒใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

(2) ใหคณะกรรมการแตงตงคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง

(3) ใหถอวาการรบฟงความคดเหนทคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2558 และส านกงานไดด าเนนการกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบเปนการด าเนนการตามมาตรา 8 (1) แลว แตไมเปนการตดอ านาจทจะด าเนนการใหมการรบฟงความคดเหนเพมเตมหนา 10 เลม 134 ตอนท 79 ก ราชกจจานเบกษา 31 กรกฎาคม 2560

(4) ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ จดท ารางยทธศาสตรชาตเบองตน ใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง โดยใหใชรางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ทคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2558 จดท า ขนมาใช เ ปนหลกในการจดท า รางยทธศาสตรชาตเบองตนดงกลาว และใหน าความเหนหรอขอเสนอแนะของสภาปฏรปแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ และคณะกรรมการบรหารราชการแผนดนตามกรอบการปฏรปประเทศ ยทธศาสตรชาต และการสรางความสามคคปรองดอง มาประกอบ การพจารณา รวมทงใหค านงถงความคดเหนของประชาชนทไดรบตาม (3) ดวย

(5) ใหส านกงานด าเนนการใหมการรบฟงความคดเหนตามมาตรา 8 (2) ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตเบองตนตาม (4)

(6) ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ แกไขเพมเตมรางยทธศาสตรชาตใหสอดคลองกบผลการรบฟงความคด เหนตามมาตรา 8 (6) ให แล ว เส รจ แล ะ เสนอตอคณะกรรมการภายในสสบหาวน นบแตวนทการรบฟงความคดเหนตาม (5) แลวเสรจ

(7) ใหคณะกรรมการพจารณารางยทธศาสตรชาตและเสนอตอคณะรฐมนตรภายในสามสบวนนบแตวนท ได รบรางยทธศาสตรชาตจากคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาต

(8) ใหคณะรฐมนตรพจารณารางยทธศาสตรชาตและเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตท าหนาทรฐสภาภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจากคณะกรรมการ

(9) ใหสภานต บญญต แหงชาตพจารณาใหความเหนชอบรางยทธศาสตรชาตใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรางยทธศาสตรชาตจากคณะรฐมนตร

(10) ใ ห น ายก รฐมนต รน า ร างยทธศาสต รชาต ท สภานตบญญตแหงชาตใหความเหนชอบแลวขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในสบวนนบแตวน ท ได รบรางยทธศาสตรชาตจาก สภานตบญญตแหงชาต

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

115 สวนท 4

รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

2. การขบ เคลอนสการปฏบต ตามบทบญญต มาตรา 10 พระราชบญญตการจดท า

ยทธศาสตรชาต เ มอมพร ะบรมราช โองการประกาศใชยทธศาสตรชาตแลว ใหคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตแตละดานจดท าแผนแมบทเพอบรรลเปาหมายตามทก าหนดไวในยทธศาสตรชาตเสนอตอคณะกรรมการพจารณาใหความเหนชอบกอนเสนอคณะรฐมนตร แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกนแผนแมบททคณะรฐมนตรใหความเหนชอบและประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหมผลผกพนหนวยงานของรฐทเกยวของทจะตองปฏบตใหเปนไปตามนน รวมทงการจดท างบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณตองสอดคลองกบแผนแมบทดวย

ทงน ภายใตกรอบยทธศาสตรชาตและแผนแมบทดงกลาว ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ า เปนตองด า เนนการเปลยนแปลงส าคญในเชงโครงสราง กลไก และกฎหมายทเกยวของจงจะสามารถขบเคลอนการพฒนาในเรองนนๆ ไดสมฤทธผล กจะมแผนปฏรปทสอดคลองกน ดงนน แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศตองมความสอดคลองกน

ส าหรบการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เชงบรณาการระยะ 5 ป และนโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาตกตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต โดยทประเดนการพฒนาในทกดานจะถกครอบคลมภายใต 2 แผนน ซงบางประเดนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกจะมแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตทก ากบไวดวยหากมความจ าเปน แตระยะเวลาส าหรบแผนแมบทอาจจะสนหรอยาวกว า 5 ปก ได แล ะ ในบางปร ะ เดนการพฒนาภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกอาจจ า เปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรปจงจะเกดผล

ในสวนของรฐบาลคณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอ รฐสภา โดยยดความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต (มาตรา 162 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560) รวมถงใช เ ปนกรอบในการจดสรรงบประมาณประจ าป ซงเปนแผนงบประมาณในลกษณะบรณาการทครอบคลมทงมตประเดนการพฒนา (Agenda) ภารกจ (Function) และพนท (Area) กตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต เชนกน (มาตรา 5 วรรคสาม ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ส าหรบการเชอมโยงสระดบปฏบต สวนราชการน าแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาตและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ระยะ 5 ป มาจดท าแผนปฏบตราชการและแผนปฏบตราชการประจ าป รวมถงใช เ ปนกรอบในการจดท า แผนพฒนาภาค/จงหวด แผนอ าเภอแผนทองถน/ชมชน เชนกน (มาตรา 10 วรรคสามในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560) ในขณะเดยวกน หากมประเดนการพฒนาใดทจ าเปนตองด าเนนการในระดบของการปฏรป หนวยงานทรบผดชอบกจะน าแผนปฏรปในเรองนนๆ มาด าเนนการโดยอาจจะผนวกรวมไวภายใตแผนปฏบตการ ทงน การจดท าและขบเคลอนแผนในทกระดบตงแตระดบยทธศาสตรชาตลงมาถงระดบพนทจะเนนการสรางความสมดลระหวางความตองการในระดบพนท (Bottom-Up) และทศทางในภาพรวมของระดบประเทศ (Top-Down) โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการก าหนดทศทางการพฒนาประเทศของทกภาคสวน (การใช Bottom-up และ Participatory Approach ตามทก าหนดไวในมาตรา 65 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 เปนหลก และ มาตรา 8 ในพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พทธศกราช 2560)

ตามบทบญญตมาตรา 11 พระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต ใหคณะกรรมการจดใหมการทบทวนยทธศาสตรชาตทกหาป หรอในกรณทสถานการณของโลกหรอสถานการณของประเทศเปลยนแปลงไปจนไมสามารถหรอไมเหมาะสมทจะด าเนนการตามเปาหมายหรอยทธศาสตรดานหนงดานใดได หากคณะกรรมการเหนสมควรแกไขเพมเตมยทธศาสตรชาตเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว ใหคณะกรรมการขอความเหนชอบ รวมทงบทบญญตมาตรา 24 เพอประโยชนในการตดตามผลการด าเนนการตามยทธศาสตรชาต ใหหนวยงานของรฐรายงานผลการด าเนนการดงกลาวตอส านกงาน ภายในเวลาและตามรายการทส านกงานก าหนด และใหส านกงานจดท ารายงานสรปผลการด าเนนการประจ าปเสนอตอคณะกรรมการ คณะรฐมนตร และรฐสภาทราบภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบรายงานจากหนวยงาน ทงน รายงานดงกลาวอยางนอยตองระบความกาวหนาของการด าเนนการตามยทธศาสตรชาต ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการด าเนนการใหเปนไปตามยทธศาสตรชาตดวย นอกจากนมาตรา 27 ใหส านกงานเผยแพรรายงานทไดรบจากหนวยงานของรฐ และรายงานสรปผลการด าเนนการประจ าปและรายงานเปนการเฉพาะเรองตามมาตรา 24 ใหประชาชนทราบทางระบบเทคโนโลยสารสนเทศของส านกงาน

การวางระบบการตดตามประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ เพอใหสามารถน าไปประยกตใชเปนเครองมอในการตดตามประเมนผลทเชอมโยงจากระดบยทธศาสตร ระดบภารกจหรอระดบกระทรวง และระดบพนท ทงน การตดตามประเมนผลในระดบพนทและระดบกระทรวงมงประเมนความส าเรจของแผนงาน/โครงการของจงหวดและกระทรวง โดยพจารณาปจจยน าเขา กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบโดยใชโมเดลเชงตรรกะ ( Logic Model) เปนเครองมอ สวนการตดตามประเมนผลในระดบยทธศาสตรทมงประเมนความส าเรจของการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ จะใชทฤษฎการเปลยนแปลง (Theory of Change) เปนเครองมอในการศกษาเปรยบเทยบการประเมนผลลพธ และผลกระทบระหวางคาทเกดขนจรงกบคาทคาดหวงในแตละตวชวด ทงน การตดตามประเมนผลแบบถายทอดระดบ (Cascade) ในแตละระดบจากระดบยทธศาสตร ภารกจ พนท จะตองแสดงใหเหนความเชอมโยงในแตละระดบ ซงเปนการประเมนใน 2 มต คอ

การตดตามและปร ะ เมนผลการด า เนนงาน ตามยทธศาสตรส าคญของประ เทศ

กระบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

116 สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

มต ท 1 ระดบยทธศาสตร (Strategic based) ซงเปนระดบทเปนเปาหมายทคาดหวงจะพฒนาประเทศ เปนจดสงสดของรปสามเหลยมทตองการใหเกด ในมมมองมตระดบยทธศาสตร จะเปนการมองผลผลตทคาดหวง (Desired Outputs) ผลลพธทคาดหวง (Desired Outcomes) และผลกระทบทคาดหวง (Desired Impacts) ซงส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทเชอมโยงกบแผนงาน/โครงการทงในระดบกระทรวงและพนท และเชอมโยงกบยทธศาสตรชาต โดยการใชตวชวดผลผลตรวม (Output JKPI) ตวชผลลพธรวม (Outcome JKPI) ตวชวดผลกระทบรวม (Impact JKPI) เปนเครองมอวดผลการพฒนาในภาพรวมของประเทศ

มตท 2 ระดบกระทรวง (Function Based) และระดบพ น ท (Area –Based) ซ ง เ ปนฐานของรปสาม เหล ยม เนองจากเปนขอมลทน าไปสการวเคราะหผลกระทบในระดบยทธศาสตรตอ ไป มต ท 2 น เ ปนระดบปฏ บตการทน าโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตาง ๆ ทเกดขนจากการน าแนวทางการพฒนาของยทธศาสตรไปสการปฏบต เปนการมอง ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง ความส าเรจในระดบยทธศาสตรจะเกดขนได จ าเปนตองอาศยความส า เรจจากการด าเนนงานของโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตางๆ ทงในระดบกระทรวง (Function Based) และระดบพนท (Area–Based) ซงกระทรวงรวมกบพนทจงหวดตองท าหนาทจดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนงาน/โครงการ ทงในระดบผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ เพอใชเปนขอมลประกอบการประเมนผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และยทธศาสตรชาต พรอมทงจดฝกอบรมเทคนค วธการ หลกการ แนวคดในการประเมนผลแผนงาน/โครงการ ใหกบหนวยงานปฏบต ใหมความรความสามารถในการตดตามประ เ มนผลแผนงาน/โครงการควบคไปกบสรางระบบตรวจสอบระบบตดตามประเมนผล (Evaluation Audit) เพอปรบระบบตดตามประเมนผลใหมมาตรฐานสากล โดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ควรมบทบาทในการท าหนาทเ ปนผตรวจสอบ (Auditor) ระบบประเมนผล เพอใหระบบการตดตามประเมนผลเปนมาตรฐานเดยวกน ซงในทกขนตอนตองเปดโอกาสใหผมสวน ไดสวน เสย เ ขามามสวนรวม รบฟงความคด เหน และตรวจสอบแผนงาน/โครงการ

Evaluation

การตดตามประ เมนผล

นอกจากน ตองมการวางระบบการตดตามประเมนผล 3 ระยะเวลา การประเมนผลกอนการปฏบตการหรอกอนเรม

โครงการ (Ex-ante Evaluation) อยางถกตองตามหลกวชาการ เปนการประเมนสถานการณและส ารวจขอเทจจรง สมมตฐานความเปนไปไดใน

ขนตอนการจดเตรยมนโยบายทงรปกฎหมายและมใชกฎหมายเพอกลนกรองโครงการ เชน ศกยภาพในการพฒนาพนท ตนทนการด าเนนงาน และการ

ประเมนผลระหวางด าเนนการ (On-Going Evaluation) เปนการตดตามประเมนผลความกาวหนาในระยะทก าลงด าเนนงานเพอศกษาวาม

ปญหาอปสรรคใดบางในการด าเนนงานทงจากปจจยภายในและภายนอกทมผลกระทบตอการด าเนนงาน ส าหรบการประเมนผลหลงการ

ด าเนนงาน (Ex-Post Evaluation) เปนการประเมนผลเพอสรปเมอสนสดแผนแลวไดรบความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไว

มากนอยเพยงใด มผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนภายหลงจากสนสดแผนเมอเทยบกบทออกแบบไวในตอนเรมตน กร

ะบวน

การจ

ดยทธ

ศาสต

รชาต

การข

บเคล

อนสก

ารปฏ

บต


ตามป

ระเมนผ

ล

117 สวนท 4 รางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป 2560 - 2579

บทสรปบทสรป

บทสรป

การวเคราะหสถานการณและสภาพแวดลอมของประเทศในปจจบนและแนวโนมบรบทและเงอนไข

การพฒนาภายนอกประเทศทประเทศไทยจะตองเผชญ บงชวา ประเทศไทยมจดแขงหลายดาน ซงหากม

การด าเนนยทธศาสตรในเชงรกทเหมาะสมกจะท าใหประเทศไทยสามารถใชประโยชนจากโอกาสทเกดขนจาก

การเปลยนแปลงของสถานการณโลกในการรกษาไวซงผลประโยชนแหงชาต และขบเคลอนการพฒนา

ใหประเทศหลดพนจากกบดกความเหลอมล า ความไมสมดล และกบดกผลตภาพการผลตต า และกาวไป

เปนประเทศทพฒนาแลวไดในระยะเวลาทก าหนด จดแขงทส าคญ ไดแก การมต าแหนงทตงทสามารถ

เปนจดเชอมโยงและกระจายความเชอมโยงทส าคญในภมภาคและเปนการประตสเอเชยทส าคญแหงหนง

การเปนฐานการผลตและบรการส าคญทหลากหลาย คนไทยโดยเฉลยมการศกษาและสขภาพดขน

ระบบเกอกลในครอบครวไทยเขมแขง และมความหลากหลายเชงนเวศน แตในขณะเดยวกนกม จดออน

หลายประการทตองขจดใหหมดไป โดยเฉพาะจดออนเหลานเมอเผชญกบภยคกคามในรปแบบใหม ๆ และ

การแขงขนทรนแรงภายใตโลกไรพรมแดนกจะสรางความเสยหายและเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมผสงอายอยางสมบรณ ในระยะเวลา 15– 20 ป

ตอจากนไป ขอจ ากดดานทรพยากรทงแรงงานและทรพยากรธรรมชาต ผลตภาพการผลตยงต า

และการพฒนา และการใชนวตกรรมมนอย การลงทนเพอการวจยและพฒนามนอย และมปญหาความ

เหลอมล าในดานตาง ๆ และสงผลใหขาดความสามคคสมานฉนทในสงคม ขดความสามารถของ

ทรพยากรมนษยยงต า โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และบรการทางสงคมยงตองยกระดบ

คณภาพอยางทวถง รวมทงความออนแอของการบรหารราชการแผนดน ทยงตองเรงปฏรประบบ

ราชการและการเมองเพอใหเกดการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพและโปรงใส ลดคอรรปชน

และการปฏรปกฎระเบยบและกฎหมายใหทนสมย

ทงนเงอนไขและการเปลยนแปลงภายนอกทส าคญ ทงทเปนโอกาส ความเสยง และความทาทายตอ

การพฒนาประเทศไทยในอนาคต ในระยะ 20 ปขางหนา อาท กระแสโลกาภวตนทเขมขนขนอยางตอเนอง

นบเปนโอกาสทางการคาและการลงทนมากขน แตในขณะเดยวกนกตองปรบตวใหสามารถแขงขนใน

ตลาดโลกไรพรมแดนใหได การรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคน าไปสความเชอมโยงทกระบบมากขนประกอบ

กบการท ศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชยกเปนโอกาสทประเทศไทยจะขยายความ

รวมมอเพอการพฒนาประเทศใหกาวหนามากขน

119 บทสรป


บทสร

ป

อยางไรกตาม การใชประโยชนจากโอกาสท เกดขนตอการพฒนาประเทศ และการบรหาร

จดการความเสยงอยางมประสทธภาพนน ประ เทศไทยจ า เปนตองมร ะบบการบรหารจดการ

ความเสยงท เกดจากการเคลอนยายอยางเสร และรวดเรวของผคน เงนทน ขอมลขาวสาร

องคความรและเทคโนโลย และสนคาและบรการลงทน และตองใหความส าคญกบการพฒนา วทยาศาสตร

เทค โน โลย การวจย แล ะพฒนา แล ะการพฒนานวตกรรมมากข น เพอ ใหสามารถก าวทน

การเปลยนแปลงเทคโนโลยและนวตกรรมสมยใหทมแนวโนมจะเปลยนแปลงแบบฉบพลนและพลกโฉม

ซงจะท าใหการแขงขนมความยากล าบากมากขน และหากไมรเทาทนการอาจสงผลเสยจากการน ามาใช

ไมเหมาะสม ทามกลางการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของกระแสโลกประเทศไทยเผชญปญหาส าคญ คอ

คนไทยคณภาพยงต า ยงมความเปราะบางและออนไหวตอการเปลยนแปลงทางสถานการณเศรษฐกจ

ท างส ง คม แ ล ะ วฒนธรรม คน ไ ท ยข าดท กษ ะ แ ล ะ ด ลยพ น จ ใ นก า ร เ ล อ ก ร บ ปร บ ใ ช

วฒนธรรม แล ะ เ ทค โน โลย ไ ด อย า งชาญฉลาด แล ะ ร เ ท าท น แล ะ ข าดว น ย จ งตองพฒนา

เพมศกยภาพคนไทยในทกชวงวยอยางเรงดวน

นอกจากน ยงมความเปลยนแปลงทประ เทศไทยจะตองเผชญ คอ สภาพแวดลอมและ

การเปลยนแปลงภมอากาศโลกมความผนผวน ความเสยงจากภยธรรมชาตเพมขน รวมทงมความเสยง

ตอคว ามม นคงด านอาหาร น า แล ะพล งงาน กฎร ะ เ บ ยบ แล ะข อตกลงด านส ง แวดลอม

จะมความเขมขนและเขมงวดขน และความจ าเปนทจะตองเรงปรบตวใหการใชพลงงานมประสทธภาพ

พฒนาพลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมขน สรางสมดลความมนคงดาน พลงงานและอาหาร

รวมท งก ารวางแผน ใหสอดรบกบความ เปน เมองท เ ต บ โตตอ เน อง ซ งตองก าหนดของ

รปแบบและกฎเกณฑท เก ยวเนองกบลกษณะการใชพนท แล ะความเปนมตรตอ สง แวดลอม

กนเขมงวดมากขน

120 บทสรป


บทสร

ป

ดงนน การก าหนดใหม “ยทธศาสตรชาต” เพอเปนยทธศาสตรในการพฒนาประเทศในระยะยาว

พรอมกบการปฏรปและการพฒนาระบบและกลไกการบรหารราชการแผนดนในการขบเคลอนยทธศาสตร

ใหสามารถน าไปสการปฏบตอยางจรงจงจะชวยยกระดบคณภาพของประเทศไทยในทกภาคสวนและน าพา

ประเทศไทยใหหลดพนหรอบรรเทาความรนแรงของสภาพปญหาทเกดขนในปจจบน ทงปญหาความมนคง

ปญหาทางเศรษฐกจ ปญหาความเหลอมล า ปญหาการทจรตคอรรปชน และปญหาความขดแยง ในสงคม

รวมถงสามารถรบมอ กบภยคกคามและบรหารจดการ กบความเสยงทจ ะ เกดขน ในอนาคต

และสามารถเปลยนผานประเทศไทย ไปพรอมๆ กบการเปลยนแปลงภมทศนใหมของโลกได ซงจะท าให

ประเทศไทย ยงคงรกษาบทบาทส าคญ ในเวทโลก สามารถด ารงรกษาความเปนชาต ทมความมนคง

ทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และคนไทยในประเทศมความอยดมสข อยางถวนหนากน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 จงไดก าหนดใหรฐ พงจดใหม

ยทธศาสตรชาต เปน เปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนในระยะยาวตามหลกธรรมาภบาล

เพอ ใช เปนกรอบในการจดท าแผนตางๆ ใหสอดคลองแล ะบรณาการกน เพอ ให เกด เปนพลง

ผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว “ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560-2579)” โดยก าหนดวสยทศน

“ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม ค ว า ม ม น ค ง ม ง ค ง ย ง ย น เ ป น ป ร ะ เ ท ศ พ ฒ น า แ ล ว ด ว ย ก า ร

พฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ” หรอคตพจนประจ าชาต “มนคง มงคง

ยงยน” เพอใหประเทศมขดความสามารถในการแขงขนในการผลตและบรการทหลากหลาย บนฐานของ

การเทคโนโลยสมยใหมและนวตกรรม มรายไดสงอยในกลมประเทศพฒนาแลว คนไทย เปนคนคณภาพ

ทมความสข อยด กนด สงคมมความมนคง เสมอภาคและเปนธรรม ซงยทธศาสตรชาต ทจะใชเปน

กรอบแนวทางการพฒนา ในร ะย ะ 20 ปตอจากน ไ ปจ ะปร ะกอบดวย 6 ยทธศาสตร ได แก

(1) ยทธศาสตรดานความมนคง (2) ยทธศาสตรด านการสรางความสามารถในการแขงขน

(3) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย (4) ยทธศาสตรการสรางโอกาส

และความเสมอภาคทางสงคม (5) ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตท เปนมตร

กบสงแวดลอม และ (6) ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

121 บทสรป


บทสร

ป

ท ง น ก า ร จ ด ท า ร า ง ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ฉ บ บ น เ ป น เ พ ย ง ก ร อ บ แ น ว ท า ง เ พ อ ใ ห

คณะกรรมการยทธศาสตรชาตตามพระราชบญญตการจดท ายทธศาสตรชาต พ.ศ. 2560

น าไปจดท ายทธศาสตรชาตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 65 ตอไป

ซ ง ในการจ ดท า ร างฉบ บน ไ ด ม ก ารพ จ ารณาจากท กม ต ท ง ใ นม ต ของปร ะ เ ด นก ารพฒนา

มตการพฒนารายสาขา และมตการพฒนาเชงพนท โดยทการน ายทธศาสตรชาตไปสการปฏบต

ให ส มฤทธผลน นปร ะช าชนท กภาคส วนจ ะม บทบาทส าคญ ไม เ ฉพา ะ แต ในข นตอนการจ ดท า

แตรวมถงการขบเคลอนสการปฏบต และการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลท 20 ปน ทงน

โดยทภายใตยทธศาสตรแตละดานจะมการจดท าแผนแมบทส าหรบประเดนการพฒนา/ประเดนปฏรป ส าคญ

ส าหรบการพลกโฉมประเทศไทย เพอเปนเครองมอในการขบเคลอนสการปฏบตใหบรรลเปาหมาย

ตามทก าหนดไว ในยทธศาสตรชาต โดยท ในบางประเดนการพฒนาอาจมความจ าเปนตองด าเนน

การ เ ปล ย น แปลงส าคญ ใน เ ช ง โครงสร า ง กล ไก แล ะ กฎหมายท เ ก ย วข องจ งจ ะ สาม ารถ

ขบ เคล อนการพฒนา ใน เร องน นๆ ไดส มฤทธผล จ ะม แผนปฏร ปท สอดคลองก น ด งน น

แผนแมบทและแผนการปฏรปประเทศตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศตองม

ความสอดคลองกน

122 บทสรป


บทสร

ป

Documents

(ร่าง) - UNESCO · 2019-04-23 · ร่างยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี 2560 -2579 6 บทน า น า บทน า 1.2 สถานการณ์ความมั่นคงในระยะยาว