58-11-14 AW ความไม่ประมาท (144 น.)¸„วาม...สารบ ญ ความไม ประมาท ตอนท ๑ ๘ 1. โอวาทคร

ความไมประมาท

สภร ทมทอง

ความไมประมาทสภร ทมทอง

www.ajsupee.com

พมพครงท 1 กมภาพนธ ๒๕๕๙จ�านวน ๕,๐๐๐ เลม

ISBN : xxx-xxx-xxxx-x

ภาพประกอบมนตชย ขาวส�าอางค

แบบปก / รปเลมนครนทร ไชยพยอมสพตรา แดงอนทร

ด�าเนนการผลตบรษทฟรมายด พบลชชง จ�ากด

๒7/33 ซอยศรบ�าเพญ ถนนพระราม 4แขวงทงมหาเมฆ เขตสาทร กรงเทพฯ

โทรศพท ๐-๒637-86๐๐โทรสาร ๐-๒637-86๐1

พมพทหางหนสวนจ�ากด ภาพพมพ

4๕/14 หม 4 ถนนบางกรวย-จงถนอม ต�าบลบางขนน อ�าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร 1113๐

โทรศพท ๐-๒87๙-๙1๕4 โทรสาร ๐-๒87๙-๙1๕3www.parbpim.com

แจกเปนธรรมทาน หามจ�าหนาย

ค�าน�า

หนงสอ “ความไมประมาท” น เรยบเรยงจาก ค�าบรรยายบรรยาย ท บานธรรมะรนรมย กรงเทพฯ เมอวนอาทตย ท 1 มนาคม ๒๕๕8 คณ ปารชาต กาญจนวลรตน เปนผถอดค�าบรรยาย ผบรรยายไดน�ามาปรบปรงเพมเตมตามสมควร

ค�าบรรยายนน อธบายใหรจก ความไมประมาท คอ ความเปนอยอยางไมขาดสต มความรตว เตอน ตน เตรยมพรอมอยเสมอ ไมหลงลม ไมปลอยใจลอย คอยระวงไมใหตกไปทางเสอม ไมพลาดโอกาสแหง ความเจรญ เปนธรรมะทมความกวางขวาง เปนท รวมลงแหงกศลธรรมทงหลาย แสดงลกษณะและคณคา

ของความไมประมาท โดยอปมา 1๐ อยาง ควรท�า ความไมประมาทโดยฐานะ 4 ประการ และพงมสต รกษาจตในฐานะ 4 ประการ อางองจากพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ขออนโมทนาผทเกยวของในการท�าหนงสอเลมน และขอขอบคณญาตธรรมทงหลายทม เมตตาต อ ผ บรรยายเสมอมา หากมความผดพลาดประการใด อนเกดจากความดอยสตปญญาของผบรรยาย กกราบขอขมาตอพระรตนตรยและครบาอาจารยทงหลาย และขออโหสกรรมจากทานผอานไว ณ ทนดวย

สภร ทมทองผบรรยาย

1 พฤศจกายน ๒๕๕8

สารบญ

ความไมประมาท ตอนท ๑ ๘ 1. โอวาทครงสดทายของพระศาสดา 1๒ ๒. อปมาความประมาท 1๐ อยาง ๒6 3. ควรท�าความไมประมาทโดยฐานะ 68 4 ประการ

ความไมประมาท ตอนท ๒ ๗๖ 4. พงมสตรกษาจตในฐานะ 4 ประการ 11๒ ๕. สรป 134

ความไมประมาท ตอนท ๑

บรรยาย ท บานธรรมะรนรมย กรงเทพฯ

วนอาทตย ท ๑ มนาคม ๒๕๕๘

9สภร ทมทอง

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

วนน มาฟงธรรมะอกครงหนงนะครบ การฟงธรรมะ เรากฟงเพอใหเขาใจความจรงทพระพทธเจาไดทรงแสดงเอาไว พระองคทรงรแจงแทงตลอดเขาถงธรรมะแลว กเอามาแสดงแจกแจงใหพวกเราไดฟง รวมทงไดตงเปนขอปฏบต ขอฝกขอหดส�าหรบใหพวกเราไดไปฝกไปหด เพอจะไดมดวงตา ไดเหนธรรมะบาง ตวธรรมะนนเปนการแสดงขอเทจจรง ความจรงทเปนไปตามกฎเกณฑธรรมดา เปนกฎเกณฑธรรมชาต

10ความไมประมาท

ค�าสอนเกยวกบความจรง เรยกวาธรรมะ สวนการตงเปนระบบ ตงเปนแบบแผนเพอใหพวกเราไดประพฤตปฏบตตาม จะไดเปนผ มดวงตา มปญญา เรยกวาวนย เปนระบบทพระองคทรงตงขน ฉะนน พระองคจงทรงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา เพราะไดตรสรชอบดวยพระองคเองแลว ทรงตงหลกธรรม ตงขอปฏบตตางๆ เพอฝกพวกเราพทธบรษทนใหม ดวงตาเหนธรรม มปญญา

ในสวนของหลกธรรมททรงแสดงความจรงกมมากมาย แสดงกฎเกณฑธรรมดาธรรมชาต เชน กฎไตรลกษณ กฎอทปปจจยตาปฏจจสมปบาท แสดงขอเทจจรง ความจรง สวนในดานปฏบต หลกธรรมทเปนกรอบ ทางด�าเนนใหพวกเราทงหลายไดเดนกน


คออรยมรรคมองค ๘ ธรรมวนยนเปนศาสดาแทน เมอพระองคปรนพพานไปแลว พระองคตรสบอกเอาไววา ธรรมะกด วนยกด ทพระองคแสดงแลว บญญตไวแลว จะเปนศาสดาแทนเมอพระองคลวงลบไป

พวกเราเลยพากนมาฟงธรรม ฟงใหรจกอะไรเปนอะไร ตามทพระพทธเจาตรสรและเอามาแสดงไว และเราจะปฏบตกนอยางไร จะไดด�าเนนตามทาง ตามมรรคทพระองคทรงวางไว ธรรมะในภาคปฏบต ถาพดแบบครบถวนเตมทครอบคลมทงหมด คออรยมรรคมองค 8 แตการทจะมอรยมรรคทง 8 มาประชมรวมกน กม หลกธรรมอกหลายอยางเปนตวชวย เปนตวเกอหนน เปนตวอปการะ หรอเปนตวทรวมธรรมะอนๆ ชวยใหไดรบการฝกหดปฏบต ไดฝกฝน


๑. โอวาทครงสดทายของพระศาสดา

ธรรมะทส�าคญอยางหนง คอ ความไมประมาท หลายทานกคงจะเคยไดยนบอยๆ ความไมประมาทนเปนธรรมะขอใหญในภาคปฏบต ในแงความกวางขวาง และเปนตวจดประกาย เปนตวท�าใหไมหลงลม ท�าใหปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ไมตกไปขางเสอม ไมพลาดโอกาสฝายเจรญงอกงาม ถงแมเราจะมความร เยอะ มความรเรองนนเรองน ถาประมาทไปเสย กจะ ไมไดปฏบตธรรม เชน บางทานประมาทในความเปนหนมสาว รางกายแขงแรง มก�าลงด กไมไดเอารางกายทแขงแรงนนมาเดนจงกรม มานงสมาธ พอแกตวไป จะมาเดนจงกรม กหมดเวลาแลว ไมใชหมดเวลาจงกรม หมดก�าลงขาแลว ก�าลงขาไมม เดนไปแปบเดยวกขาสนแลว อยางนเปนตน เรยกวาเปนผประมาทในความเปนหนม


สาว ประมาทในวย

บางพวกเปนผประมาทในความไมเจบปวย ตอนไมเจบปวย รางกายแขงแรงด ดเหมอนไมเปนอะไร ดเหมอนจะอยอกนาน ดเหมอนจะเปนคนมอทธฤทธ ไมรจกเจบจกปวย ท�าอะไรกสบาย จะนอนดก กนอาหารอยางไรกกนได ท�านนท�านไดสบาย พอเจบปวยเขาก สนฤทธเลย นอนแองแมงอยางเดยว จะกนอาหารอยางไร กตองโดนบงคบ แสลงไปหมด ตอนทรางกายด เขากประมาท แทนทจะเอารางกายทดๆ ยงไมเจบไมปวย ไปท�าในสงทเหมาะสม ไปเรยนธรรมะ ไปเดนจงกรม ไปนงสมาธ กไมไดท�า ความไมประมาทจงเปนธรรมะขอใหญ ท�าใหไมตกไปขางเสอม ไมพลาดโอกาสทดงาม โอกาสไมไดหากนงายๆ


วนน จะอานพระสตรใหฟงเกยวกบเรองความไมประมาท ซงเปนธรรมะขอใหญในภาคปฏบต ถาพดถงธรรมะภาคปฏบตทครอบคลมเตมทครบถวน ตองวาอรยมรรคมองค 8 ถงแมอรยมรรคมองค 8 จะเปนธรรมะใหญในภาคปฏบต เปนธรรมะทครอบคลมทงหมด แตหากเราประมาทเพยงอยางเดยว กจะไมไดท�า เชน ฟงวาสมมาทฏฐเปนอยางน เหตใหเกดสมมาทฏฐกคอ อนทหนง ปรโตโฆสะ เสยงจากพระพทธเจา ตองมาฟงธรรม อนทสอง โยนโสมนสการ การกระท�าไวในใจใหแยบคาย ใสใจใหถกตอง รจกพจารณาสงตางๆ ใหเหนตรงตามธรรมะ จะเกดเปนสมมาทฏฐ ถงแมเราจะรแลว ถาประมาทไป กไมไดมาท�า

ความไมประมาทนจงส�าคญในแงทเปนทรวมของธรรมะอนๆ ถาไมประมาท กจะไดท�า ทานวาเหตใหเกด


สมมาทฏฐ คอ ตองฟง เรากมาดตวเอง เออ..หของเรายงดอยตอนน ตองรบมาฟงแลว บางทานใชหไปฟงแตเพลงเพราะๆ จนหจะพงแลว พอมาฟงธรรมะกฟงไมคอยไดยน อาจารยชวยพดดงอกหนอยๆ จนอาจารยจะคอพง มนประมาทในหไป กไมไดฟงธรรม บางคนฟงธรรมแลว ไดธรรมะมาเตมสมดทเดยว ไดความรมาเพยบเลย เตมพงทเดยว เรยนไมหวาดไมไหว แตไมเอามาใสใจ ไมเอามาโยนโสมนสการ เหนอะไรเกดขนในชวตประจ�าวนตางๆ กไมเคยโยนโส ไมเคยพจารณาใหตรงตามธรรมะ ธรรมะทานกวามนไมเทยง ไมแน ไมนอน เหนจะๆ อยทกวน ไมไดเอามาใสใจ กไมเหนธรรม มแตค�าถาม ท�าไมโลกมนถงเปนอยางน ท�าไมประเทศเราจงวนวายนก ท�าไม ท�าไม และท�าไม จนจะตายแลว ยงไมรเรองกนเลย ยงไมเหนธรรมเลย ทงๆ


ทธรรมะกโชวตวอยเสมอ จนกระทงรางกายน สกหนอยกไมแขงแรง เจบปวย คนไมเหนธรรม กจองจะถามมนอยเรอย ท�าไมมนไมแขงแรง ท�าไมมนลกไมขน จนกระทงท�าไมอยากไปนนไปน มนไมไดไป จนกระทง ท�าไมฉนตองตายดวย อยางนกไมไดเรองเลย ทเปนอยางน กเพราะไมไดโยนโส ไมไดน�าธรรมมาใสใจ

ถาเปนคนไมประมาท เขาจะพยายามใสใจธรรมะ โยนโสมนสการอยเสมอ ตอนนรางกายยงแขงแรงดอย การใสใจธรรมะทพระพทธองคแสดงไว มนกเปนไปได พอรางกายไมแขงแรง มภาระทจะบรหารกายน เวลากหมดไปเยอะ การทจะโยนโสมนสการ การทจะใสใจขอธรรมะ กเปนไปไดยาก โอกาสนอยลง ในชวงนยงมพระพทธศาสนา ยงมความรดอย มโอกาสไดฟง เรากพยายามรบฟง บางคนประมาทไป กไมไดฟง พอไมได



ฟง เวลากผานลวงเลย

อรยมรรคมองค 8 เปนขอปฏบตทครอบคลม แตธรรมะจะไดรบการปฏบต มการฝกการหด ความไมประมาทนเปนธรรมะส�าคญขอหนง ไมใชวามหวขอเดยว มหลายหวขอ มอกหลายประการ แตความไมประมาทนเปนใหญ เปนธรรมะทกวางขวาง น�ามาใชไดทกเรอง ตงแตเรองศล เรองทาน เรองกศลเลกๆ นอยๆ ทวไป จนกระทงถงระดบการปฏบตอรยมรรค ประพฤตพรหมจรรย พระพทธเจาไดทรงสอน ความไมประมาทในกศลธรรมทงหลายเปนธรรมมอปการะมาก ความไมประมาทในการท�าบญ ความไมประมาทในชวต ไมประมาทในวย ไมประมาทในความไมเจบปวย ไมประมาทในเรองโนน ไมประมาทในเรองน ใหพวกเราเปนผทใชชวตอยางมสตอยเสมอ


แมปจฉมโอวาท พระองคทรงสรปลงดวยขอธรรมบทนเชนกน วยธมมา สงขารา สงขารคอสง ปรงแตงทงหลายทงปวง มความเสอมไปเปนธรรมดา อนนเปนกฎเกณฑ เปนธรรมชาต ในบรรดาสพพสงขาร โลกทงปวง รปนาม ขนธ ๕ ทมาประชมกน ทงในตว เรากด ในคนอนกด จนกระทงธาตภายนอกในโลก มนกเปนอยางนน เปนธรรมดา

อยางทพระพทธองคไดตรสบอกวา สง ๕ สง หรอฐานะ ๕ ประการน อนใครๆ ไมวาจะเปนสมณะพราหมณ เทวดา มาร พรหม หรอใครๆ ในโลก ไมอาจจะได ๕ สงมอะไรบาง

(1) ขอสงทมความแกเปนธรรมดา จงอยาแก อยางนขอไมได มนเปนธรรมดาของสงขาร ทมนตองเปนอยางนน


(๒) ขอสงทมความเจบปวยเปนธรรมดา จงอยาเจบปวย อยาไดเปนโรคนนโรคน อยางนกขอไมได

(3) ขอสงทมความตายเปนธรรมดา จงอยาตาย นกขอไมได มนเปนอยางนน ไมมใครไดสง เหลานไป

(4) ขอสงทมความสนไปเปนธรรมดา จงอยาสนไป ขออยาหยดแขงแรง สาวๆ อยาหยดสวย อยางนขอไมได ของมนหมดกนได

(๕) ขอสงทมความพนาศไปเปนธรรมดา จงอยาพนาศไป ทรพยสนเงนทอง จงอยกบเราตลอดไป อยางนขอไมได ของทมเปนของเราเพยงชวคราวเทานน

สง ๕ สงนไมมใครไดเลย ไมวาจะเปนเทวดา มาร พรหม หรอใครๆ ในโลก ไมอาจจะได อยาไปขอให


ยงยากเลย สวนใหญพวกเรากขอแตเรองพวกนแหละ ขอแตเรองทเปนไปไมได จนหลวงพอเซงไปหมดแลว ทานสอนใหเชอกรรม เชอผลของกรรม สอนเรองอนจจง ทกขง อนตตา แตพวกเราไปขอ ขอใหลกชางอยาเจบปวย เขาโรงพยาบาลคราวน ขอใหหาย กขอกนอย เทาน ไมเคยขอใหตายสกท ทงๆ ททานกบอกวา ขอ สงทมความตายเปนธรรมดา จงอยาตาย มนขอไมได มนเปนอยางนน เปนเรองธรรมดา

สงขารมนมความเสอมไปเปนธรรมดา เปนสภาวะ เปนธรรมชาตของสงขาร เปนธรรมดาของมนอยางนน นกเปนขอเทจจรงทพระพทธองคทรงสอน ใหเราวางจตวางใจได ภาษาโบราณเรยกวา ใหปลง นนเอง ใหปลงได วางได จะไดไมมปญหากบกฎธรรมดา กฎธรรมชาต ไมมปญหากบขอเทจจรง ถาเรามปญหากบธรรมดา ม


ปญหากบธรรมชาตกอนแลว คงจะไมไดเดนทางอะไรเลย ไมไดขอปฏบตทถกตองอะไร เพราะมวแตวนกบความเหนผดของตวเอง และวนกบตณหาทชกพาไป ไมรเรอง ไมรราว เอาแตความอยากมาพด เอาแตความไมอยากมาพด เอาแตความคดมาพด เอาแตไมคดมาพด อยางนกไมไหว เหนอยเปลาและกตายทงเฉยๆ ไมไดประโยชนอะไร ไมมแกนสาร ไมมสาระ

ความอยากของเรา ความคดของเรา มนไมไดมแกนสารอะไรหรอก ดฉนอยากอยางน ดฉนไมอยากอยางน อยากกนอยากนอนจนขนอดขนพองไป มนก ไมไดอะไรขนมา มนไมมแกนสาร มนเปนสงขาร เราจงตองรจกวาสงขารมนมความเสอมไปเปนสภาพ เปนธรรมดา เปนธรรมชาต อยาไปมปญหา อยาไปมเรองราวอะไรกบมน ทานเรยกวาใหปลงได ใหวางใจได ให


วางใจเปน พอวางใจเปนแลว กมาท�ากจหนาทของเราใหตรง ท�าใหถกตอง

พระพทธองคทรงบอกขอปฏบต เปนทรวมของ ธรรมะอนๆ คอ อปปมาเทน สมปาเทถ เธอทงหลายจงท�ากจทกอยางใหส�าเรจ ดวยความไมประมาทเถด หรอ เธอทงหลายจงยงความไมประมาทใหถงพรอมเถด ท�ากจทกอยาง อะไรทยงไมไดท�า จงท�าใหส�าเรจดวยความไมประมาท ถาประมาทหลงลมขาดสตไป มนกไมไดท�า เชน บญกศลตางๆ เรามพอมแมอย การบ�ารงมารดาบดาเปนบญเปนกศล เปนมงคล ถา เราประมาทไป นกวาแมจะอยกบเราอกนาน อกไมกวนตอมา แมตายเสยแลว ประมาทไป ไมไดท�า หรอไมใชแมตายหรอก เราอาจจะตายเอง อยางนกไมไดมงคล ไมไดของดไป ทงๆ ทอยตอหนาตอตาแลว มโอกาส



แลวแตวาไมใชโอกาสใหเปนประโยชน

เหมอนกบเราเกดมาเปนมนษย พบค�าสอนของพระพทธเจา นบวาเปนโอกาสทยอดเยยม บางคนไมไดใชโอกาสนใหเปนประโยชน มวแตเลนอย มวแตหลงลมขาดสตอย มวแตผดวนประกนพรงไปเรอย กพลาดโอกาสไป ตกขบวนรถไป แตละคนกไปตามยถากรรม ธรรมะหรอกจตางๆ ไมไดท�า ไมไดประสบความส�าเรจกเพราะมความประมาทนนแหละ พระองคจงทรงสอนใหท�ากจใหส�าเรจดวยความไมประมาท อนนเปนปจฉมโอวาท ทานทงหลายจงควรทองไวเสมอ จะไดเตอนใจ เพราะทกเรองทเราจะท�า ตองอาศยความไมประมาทเปนตวกระตนเตอนใหไปท�า ถาประมาทไปเสยอยางเดยว กจะไมไดท�า


๒. อปมาความประมาท ๑๐ อยาง

วนน จะอานพระสตรเกยวกบความไมประมาทใหฟง จะไดพอเขาใจถงความส�าคญของความไมประมาทในแงอปมาตางๆ หลายทานคงเคยไดยนบางแลว วนน จะอานใหฟง 1๐ อปมาดวยกน จะไดจ�าไว เอาไวเตอนตวเอง ธรรมะตองฟงบอยๆ เนองจากพวกเราเปน พวกทธรรมะไมคอยเขาสใจ ตองฟงบอยๆ ใหคอยๆ เขาทละหนอยๆ บางคนเขาแลวกออกไป บางคนไมเขาเลย ชนหแลวกระเดงกลบ บางทานกเขาเฉพาะแตในหอง เดนออกไปจากหองกคนอาจารย อยางนกล�าบากอย ไมรจะท�ายงไง ฉะนน ตองท�าบอยๆ ทานเรยกวา ตองเจรญ และ ตองกระท�าใหมากๆ อนนกเปนหนาทของแตละคนทตองท�าใหตวเอง ไมท�ามนกไมได


ตองเวยนวายตายเกดไปอยางน ตองลงเลสงสย ถามวนเวยน ท�าไมเปนอยางนน ท�าไมเปนอยางน อยอยางน มเรองทกขกบของไมแนไมนอนไป ท�าไมคนนนจง ไมเทยง ท�าไมคนนนจงไมแนนอน ท�าไมมนทกขนก ท�าไมมนบงคบไมได มนกจะทกขอยอยางนนแหละ เราจงตองแกไข แกไขกเลสของตวเองนนแหละ กเลสจะละไดกดวยอรยมรรคมองค ๘ ถาไมมอรยมรรค ละกเลสไมได ท�ายงไงกละไมได จะมอรยมรรคตองมาท�าเอา จะท�าไดกตองไมประมาท เปนคนไมหลงลมหนาท ไมหลงลมกจของตนเอง เชอมโยงกนอยอยางน

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ตถาคตสตร ขอ 13๙

เรองเกดขนทกรงสาวตถ


พระผมพระภาคตรสวา ภกษทงหลาย สตวทงหลาย ไมมเทา มสองเทา มสเทา หรอมเทามากกตาม มรป หรอไมมรปกตาม มสญญา ไมมสญญา หรอมสญญากไมใช ไมมสญญากไมใชกตาม มประมาณเทาใด ตถาคตอรหนตสมมาสมพทธเจาบณฑตกลาววาเลศกวาสตวมประมาณเทานน ฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาทบณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

ภกษผ ไมประมาทพงหวงขอนไดวา จกเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมาก

ภกษผไมประมาทเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมาก อยางไร


คอ ภกษในธรรมวนยน

1. เจรญสมมาทฏฐ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

๒. เจรญสมมาสงกปปะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

3. เจรญสมมาวาจา อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

4. เจรญสมมากมมนตะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

๕. เจรญสมมาอาชวะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ


6. เจรญสมมาวายามะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

7. เจรญสมมาสต อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

8. เจรญสมมาสมาธ อนอาศยวเวก อาศย วราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

ภกษผไมประมาทเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมากอยางนแล

ภกษทงหลาย สตวทงหลายไมมเทา มสองเทา มสเทา หรอมเทามากกตาม มรป หรอไมมรปกตาม มสญญา ไมมสญญา หรอมสญญากไมใช ไมมสญญากไมใชกตาม มประมาณเทาใด ตถาคตอรหนตสมมา สมพทธเจาบณฑตกลาววาเลศกวาสตวมประมาณเทานน


ฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาทบณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

นเปนอปมาท 1 เกยวกบความไมประมาทเปนธรรมะขอใหญ กศลธรรมทงหมดมความไมประมาทเปนมล ค�าวาเปนมลคอเปนรากแกว อาจจะมองเหนแคอรยมรรคมองค 8 มารวมกน ไดเปนพระโสดาบน พระสกทาคาม พระอนาคาม เปนพระอรหนต แตรากแกวทรวมลง มลของกศลเหลาน คอความไมประมาทอยขางลาง เราอาจจะมองไมเหน อาจจะมองเหนแคคนนไดเปนพระอรยเจา คนนนไดสมาธชนโนนชนน อนนเปนผลทมาจากความไมประมาท เปนผใชชวตอยางมสต และท�ากจตางๆ มาจนกระทงเกดผล


พวกเรากมงหวงผลกน เหนพระอรยเจาทานเปนอยางนน กอนโมทนาสาธ รวมทงอยากเปนอยางทานดวย แตกหลงลม มวเมาประมาทไป ไปหาหลวงพอกมองแตหลวงพอด หลวงพอนดมาก สวนตวเองชวอยเหมอนเดม นมนกประมาทไป ไมดวาดนนมาอยางไร มเหตมเงอนไขมมลมาอยางไรบาง พวกเราเปนคนประมาทอยน ไมวาจะไปหาทานทเปนคนดขนาดไหน เรากยงไมดเหมอนเดม เพราะเราไมมรากของคณงามความด ตอใหอยตอหนาพระพทธเจา ผทเลศประเสรฐสดแลว พวกเรากยงเลวเหมอนเดม เราจะไปหาหลวงพอทไหน เราถงจะดขน อยทบานกกราบพระพระพทธเจา ผเหนอกวาพระอรหนตทงปวงแลว ตวเองยงเลวอยเลย คดดวาไปหาหลวงพอแลวจะดขนไหม ยงไมนกนะ นเรยกคนประมาท ขนาดนงตอหนาพระพทธเจา ยงเลว


เลย คดดส จะไปนงหนาหลวงพอจะเลวไหม พอเดมนนแหละ ท�าไมมนเปนอยางนนละ เพราะเปนคนประมาทนนเอง

ฉะนน พวกเราอยาไปมองดขางนอก อยาไปมองชวขางนอก อยาไปมองชาวบานเขา ตองมองขางในตวเอง สวนไหนไมดบางในตวเอง ตองมองใหเหน มองใหออก สวนไหนดบาง กตองมองใหเหน มองใหออก เปนคนไมประมาท สงทไมด กสองลงไป ตองเอามนออก อาศยความไมประมาทนแหละ ท�าเอา มธรรมะขอไหนบาง ชวยขดเกลาความไมดเหลานน กสรางและเพมพนขนมา ธรรมะทพระพทธองคทรงแสดงไวน สามารถละกเลสทกอยางทเรามไดหมด บางทานอาจจะบอกวา ดฉนมกเลสเยอะเหลอเกน คงละไมไหว แททจรง พระพทธเจาทรงแสดงไวแลว ธรรมะทพระพทธองค


แสดงไว เพยงพอทจะละกเลสทกอยางทอยในโลกน ขอเพยงเราไมประมาทแลวท�าธรรมะเหลานนขนมาเทานนเอง

ถาวาโดยหลกการ คอท�าอรยมรรคมองค 8 ใหครบสมบรณเตมท กเลสกไมมเลย หลกการเปนอยางน สวนเราจะท�าไดหรอท�าไมได หรอไมไดท�า เปนเรองสวนตว หลกมนมอย ไมใชวาดฉนมกเลสเยอะ คงจะละไมได อนนนกคดเอาเองตามกเลสเทานนแหละ ถาวาตามหลกสมมาทฏฐแลว กเลสเยอะขนาดไหนกตาม ธรรมะของพระพทธเจาสกเลสไดทกอน อยทเราจะท�าไหม ถาท�าขนมานอย กสกเลสไดนอย ท�าขนมาเตมบรบรณ กสกเลสไดหมดเหมอนกน

พวกเราจะเอาแตตามชอบ เอาตามไมชอบ นไมได เอาแตตามคด เอาตามไมคด อยางนไมได ตองเอา



หลกความจรงมาพด พอเอาหลกความจรงมา ทน กเหลอแตตองท�าเอาเอง ความไมประมาทเลยส�าคญในแงวา กระตนใหเราท�า จะไดไมปลอยเวลาใหลวงเลยไป ไมปลอยโอกาสใหหลดมอไป ถาชาตนไมปฏบตใหเปนโสดาบน โอกาสกหลดมอไปอกแลว ชาตตอไปจะไดโอกาสนอกไหม ไมทราบนะ ตวใครตวมนกแลวกน ความจรงมนเปนอยางนน บางทานกยงประมาทอย พออาจารยพดขนมาทหนง กคกทหนง พอสกหนอยกหายเงยบไปอกแลว ดงนน ตองคกนานๆ หนอย คกทกวนหนอย

คก นหมายถงวา เปนคนมสตเตอนตนเอง เราใกลเวลาเขามาแลวนะ ตองรบนะ ยงไมมทพง เราจะมอะไรเปนทพง นอกจากธรรมะ ไมมอะไรแลว จะเอาอะไร เอาเงนเหรอ หรอเอาใคร เอาลกเปนทพงเหรอ


เรานอนจะตายแลว ใหลกมาเยยมเยยน เจบปวยอย เปนมะเรงระยะท 4 แลว เรามลก 4 คน บอกวาลกคนท 1 เอาระยะท 1 ไป ลกคนท ๒ เอาระยะท ๒ ไป ลกคนท 3 เอาระยะท 3 ไป ลกคนท 4 เอาระยะท 4 ไป เราหายอยางนนเหรอ ไมมทาง เปนไปไมได เราปวย ลกกมา บอกวา แม.. ไมเปนไรหรอก มนกปลอบใจ คอมนนะ ไมเปนอะไร สวนเราจะตายแลว มนเปนอยางนแหละ แลวลกกท�าทาเหมอนกบจะตายไปกบเรา ผลปรากฏวา.. ดโลกใหแจมแจง มลกคนไหนตายไปกบแมบาง ไมม มนปลอยแมตายไปคนเดยว แลวเอาไปเผาดวย มนเปนอยางน รวมทงพวกเราดวยนนแหละ บางทานกเผาแมตวเองเรยบรอยแลว

ฉะนน อยาถกหลอกใหนานนก ตองเปนคนไมประมาท ทพงของพวกเรามแตธรรมะเทานน ถายง


ไมมทพง อยางนอยตองยกจตไปไวทพระรตนตรย ใหมพระรตนตรยเปนทพง ตอมาใหเปนผมศล มธรรมะขอตางๆ ถาจะมทพงอยางแนนอน ตองปฏบตอรยมรรคใหเปนพระโสดาบน นเปนเบองตน อยางนแนนอนแลว ถาอนอนๆ ยงไมแนนอน เราทงหลายกอยาลมพากนท�าไว พระพทธองคไดตรสถงกศลธรรมทงหมด มความไมประมาทเปนมล มความไมประมาทเปนรากแกว ถาพดเหมอนตนไมใหญทออกดอกออกผลมากมาย เปนรมโพธรมไทรใหแกผอน กตองมรากแกวอย รากแกวนน คอ ความไมประมาท ความไมปราศจากสต อยอยางไมขาดสต มความรตวอยเสมอ ความไมหลงลม ไมยอมถล�าไปในทางเสอม ไมพลาดโอกาสแหงคณงาม ความด กศลธรรมทงหลายมความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑต


กลาววา เลศกวากศลธรรมเหลานน

อปมาท 1 คอ อปมาเหมอนสตวทงหลายมมาก มายเหลอเกน ทงสตวทไมมเทา เชน ง หนอน ไสเดอน เปนตน ม ๒ เทา เชน ไก เปด มนษย เทวดา เปนตน ม 4 เทา เชน วว ควาย สนข เปนตน หรอเทามาก เชน ตะขาบ กงกอ เปนตน มรป หรอไมมรป มสญญา ไมมสญญา หรอมสญญากไมใช ไมมสญญากไมใชกตาม มประมาณเทาใด สตวนไมใชมเฉพาะโลกมนษยเรา ยงมมนษยตางดาวอก ทวปอนๆ อก จกรวาลอนๆ อก ซงมมหาศาล พระพทธเจาเลศกวาสตวทงหลายเหลานน บณฑตกลาววาเปนอยางนน เพราะความจรงเปนอยางนน แมแตพวกพรหมทงหลายทกชนฟา จนพรหมชนสงสด ทเปนระดบอรยเจาชนสทธาวาสกยอมรบและมากราบไหวพระพทธเจา


ตามเรองทปรากฏในเรองในพระไตรปฎก ตงแตพระโพธสตวของเราประสตใหมๆ พรหมกตองเอาตาขายทองมารบแลว แคเปนพระโพธสตวกใหญกวาพรหมแลว เพราะพรหมกแคเปนคนดคนหนงทมสมาธ มจตเมตตา กรณา มทตา อเบกขา แตพระโพธสตว ทานเนนไปทการตรสร จงเหนอกวาพวกพรหมทวนอยในโลก ขนาดเปนโพธสตวตวเลกๆ เกดขนมาปบ ทานกมองด ไมมใครใหญกวาทานเลย เปลงอาสภวาจา ชนว หนงนว ยคหลงๆ ก�าลงฮตนะ พระพทธเจานอย ชนวหนงนว แตวาปางนยงไมไดเปนพระพทธเจา เปนพระโพธสตว

ขนาดพระโพธสตวยงใหญกวาพรหม ไมตองพดถงพระพทธเจา พระพทธเจาใหญกวาพระโพธสตวอก นบเทาไมถวน ฉะนน พวกพรหมพวกอะไรตางๆ จง


เปนเรองเลกนอยไป พระพทธเจาใหญกวา หรอเลศกวาสตวทงหลายบรรดาม ดวยคณธรรม ศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ ไมมใครใหญกวาพระองคในในเรองเหลาน กเหมอนกบความไมประมาททใหญกวาธรรมทงหลายในแงทกวางขวาง ทกธรรมะจะมา รวมลงทน ศลจะไดรบการปฏบต กตอเมอเปนคนไมประมาท ถาประมาทแลว ศลกไมม อรยมรรคแมจะวาใหญทสดแลว สามารถละกเลสได ถาประมาทเสยอยางเดยว กไมไดปฏบต นอปมาท 1

อปมาท ๒ ในปทสตร ขอ 14๐ พระพทธองคตรสวา

ภกษทงหลาย รอยเทาของสตวทเทยวไปบนแผนดนทงหมดรวมลงในรอยเทาชาง รอยเทาชางชาวโลก


กลาววาเลศกวารอยเทาเหลานน เพราะเปนรอยใหญ แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความ ไมประมาทบณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

ภกษผ ไมประมาทพงหวงขอนไดวา จกเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมาก

อปมาท ๒ คอ รอยเทาของสตวทเทยวไปบนบก บนแผนดนทงหมด รอยเทาชางเปนเลศกวาเขาในแงทวาเปนรอยเทาทใหญ ไมใชเลศกวาเขาในแงสวยงาม ในแงมคณคา ถาพดถงธรรมะ ถาพดอนหนงทมคณคาเยอะ กตองวาปญญา ถาพดวาหมวดธรรมทเลศ กตองวาอรยมรรคมองค ๘ ถาพดถงใหญ กวางขวาง ตองวาความไมประมาท เหมอนรอยเทาชางถอวา


เปนเลศในแงเปนใหญกวาเขา แตอาจจะขายไมคอยไดราคากได รอยเทามงกรอาจจะขายไดราคาด ถาพดถงวาในแงเปนใหญกวาเขา รอยเทาอนๆ มาวาง กรวมลงอยในน ไมเกนรอยเทานไปได ตองรวมอยในน รวมอยในรอยเทาชางนแหละ เพราะเปนรอยเทาใหญ ฉนใด ความไมประมาทกฉนนนเหมอนกน กศลธรรมทงหมด กจะมารวมลงทน ถาจะถามวามศลเพราะอะไร กตองโยงไปทความไมประมาท จนกระทงเปนพระอรยเจา เปนโสดาบนนกเพราะเปนคนไมประมาท รวมๆ อยในน งอกออกมาจากความไมประมาท จนถงเปนพระอรหนตกเพราะไมประมาท ไมขาดสต เปนผทรจกกจ รจกหนาท มความรบผดชอบตอหนาทของตวเอง อนไหนทตองท�า กท�า จะมาปลอยปละละเลย เฉยๆ ไปวนๆ คดถงแตหมอนแลวอยากบรรล อยางนกเปนไปไมได พวกเรา



สวนใหญหวงลาภลอยอยเรอย เปนพวกชอบเสยงโชค อนนนนสยทไมด หนาทหรอกจทตวเองตองท�า ไมยอมท�า หวงลาภลอยอย วนๆ กนกถงแตหมอน ดแตทว หนง ละคร คดอยอยางนน คดประมาทมวเมาไปวา ไมเปนไรหรอก ดละครกปฏบตได คดอยเทาน มนกไดอยเทาน

ความไมประมาทเปนรากแกวของกศลธรรมทงหลาย พระพทธองคทรงสอนเรองนไวมาก ธรรมะอนเปนภายในน ความไมประมาทเปนใหญกวาเขา ทาน ทงหลายกอยาลม จ�าอปมาไว จะไดเปนคนไมประมาท ไมขาดสต เปนคนทรกจหนาทวาตวเองตองท�าอะไร และลงมอท�าโดยมสตก�ากบจต อยาใหมนไปวอกแวก เทยวไปขางนอก เรงท�าในสงทควรท�า อะไรควรละตองละ อะไรควรเจรญตองเจรญ นเปนอปมาท ๒


อปมาท 3 ภกษทงหลาย กลอนของเรอนยอดทงหมดทอดไปถงยอด รวมลงทยอด ยอดเรอนชาวโลกกลาววาเลศกวากลอนเหลานนทงหมด แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาท เปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

เวลาเรากลาวถงบานของเราสงเทาไร เราวดความสงจากยอดลงมาถงพน ฉะนน ยอดเปนจดศนยรวม หรอวาเปนจดสงสดของเรอนทมยอด อยางอาคารหลงน กมยอด มหนาจวขนไป มยอดของมน ชดหลงคากไปรวมทยอด เวลาพดถงธรรมะ พดแบบยอด ในแงทเปนใหญ เปนทรวมลง คอความไมประมาท อนนอปมาท 3 เวลาทานฟงอปมาแลว กอยาลมจ�าไว เวลาเหนยอด เรอนบานชาวบาน นกไดวา “ตองไมประมาท” อยางนนะ


นกถงได ถาจ�าขอธรรมะไมได บางทนกไมคอยออกนะ ตองจ�าไวแมนๆ จะไดนกออก รอยเทาชางไมคอยมใหเหนเทาไร นกเอาเองกแลวกน พระพทธเจาเปนผเลศ อยาลมสวดมนตประจ�า พอสวดมนตเรยบรอยแลว กนกถงขอน ขอทว า พระพทธเจาทานเปนยอดคน ความไมประมาทนกเปนยอดแหงธรรม เรากจะไดเรงท�า ความเพยรตอไป

อปมาท 4 กลนหอมทเกดจากรากชนดใดชนดหนง กฤษณาชาวโลกกลาววาเลศกวากลน หอมทเกดจากรากเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน


ไมทราบทานไหนรจกบาง กลนหอมทเกดจากราก รากของตนไมทมกลนหอม รากของตนไมทกชนด ปกตกจะมกลนอยแลว แตในบรรดากลนทเกดจากราก ทานวากลนกฤษณา บานเรามยากฤษณากลนตรากเลน ทานลองไปดมด เขาเอาสวนไหนมากลนกไมทราบ แตตามหลกทานวา รากของตนกฤษณาหอมกวารากของตนไมอนๆ ถาทานใดตองการพสจนกตองหารากของตนไม มาหลายๆ อน เอาไปวาง แลวกไปดมด แตพวกเราไมตองล�าบากขนาดนน พระพทธเจาวาอยางไร ความจรงกตองเปนอยางอยแลว กลนหอมทเกดจากราก กฤษณา ชาวโลกกลาววาเลศกวากลนหอมทเกดจากรากเหลานนแมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล


อปมาท ๕ กลนหอมทเกดจากแกนชนดใดชนดหนง จนทนแดงชาวโลกกลาววาเลศกวา กลนทเกดจากแกนเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววา เลศกวากศลธรรมเหลานน

นอปมาท ๕ กลนหอมทเกดจากแกน แกนจนทนแดง มทานใดรจกบาง ความจรงกตองเปนอยางนน พระพทธเจาเปนสพพญญ อปมาไดทกเรอง เรองตางๆ บางทเรามองไมเหนดวยซ�าไป หาไมเจอกม แตพระองคทรงอปมาได บางเรองเราเจอกบตวเองกม ทพระองคทรง สอนไว ไมใชเราจะรทงหมด เอาทเราพอรไดมาปฏบต กพอแลว แคนน เฉพาะตวๆ ไป โดยสวนใหญพวกเราน อนทตวเองพอท�าได ทจรตทง 1๐ ไมควรท�ากรอย แต


ไมคอยสนใจหรอกอนน พอบอกวาพระอรหนตตายแลว ไปไหน ชกสนใจแลว พระอรหนตเขานโรธสมาบตเปน ยงไง พระพรหมหนาตาเปนยงไง อนไหนทไกลตว รสกจะสนใจไปเรอย สวนอนทตวเองเขาใจและกท�าได ไมยอมท�า มนเปนอยางนพวกเรา พลาดโอกาสไปเรอย เพราะสงจตไปเรองอนๆ

อปมาท 6 กลนหอมทเกดจากดอกชนดใดชนดหนง ดอกมะลชาวโลกกลาววาเลศกวากลน ทเกดจาก ดอกเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

อนนคงจะรจกกนทกทาน ดอกมะล บานเรากเอามาใชเปนดอกไมวนแม อนนกลนหอมทเกดจากดอก


ดอกมะล ชาวโลกกลาววาเลศกวากลนทเกดจากดอกเหลานน อนนกตองพสจนกน เอาดอกมะลมาสกขนหนง เอาดอกอะไรทหอมๆ มาอกสกขนหนง มาวางไวในหอง อบไว แลวลองเปดประตเขาไปด จะไดกลนอะไรกอนครบ ยงไมไดลอง ถาเชอพระพทธเจากงายเลย ตองไดกลนมะลกอนเขา เพราะวาเปนเลศกวาดอกทงปวง อาจจะกลบกลนอนๆ ไปหมดเลยกได กเหมอนกบความไมประมาทนนเอง

อปมาท 7 พระราชาผมอ�านาจนอยทงหมดยอมคลอยตามพระเจาจกรพรรด พระเจาจกรพรรดชาวโลกกลาววาเลศกวาพระราชาผมอ�านาจนอยเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน


พระราชาทมอ�านาจนอย เปนเมองขนของเขา กตองตามพระเจาจกรพรรดทเปนพระราชาครองทงโลก เพราะเปนใหญกวา อนนอปมาท 7

อปมาท 8 แสงสวางของดวงดาวทงหมดยอมไมถง เสยวท 16 แหงแสงสวางของดวงจนทร แสงสวางของดวงจนทรชาวโลกกลาววาเลศกวาแสงสวางของดวงดาวเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน

อนนกคงชดนะ แสงสวางของดวงจนทรแบงเปน 16 เสยว เวลาดวงจนทร 1๕ ค�า ลองด แบงเปน 16 สวน ยงเยอะกวาดวงดาว ดาวแสงนดเดยว แสงสวาง



ของดวงจนทร ชาวโลกกลาววาเลศกวาแสงสวางของดวงดาว

อปมาท ๙ ในสารทฤด เมอฝนขาดหาย ปราศจากเมฆ ดวงอาทตยอทยขนสทองฟา ก�าจดความมดทมอยในอากาศทงหมดยอมสองแสง แผดแสงจา และแจมกระจาง แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรม เหลานน

เหมอนกบชวงทฝนหายไป ปราศจากเมฆ ดวงอาทตยขนสทองฟา ความมดหายไป ความสวางของดวงอาทตยยงใหญอยางน ความมดทปกคลมจตใจ ของพวกเราน ถาไดความไมประมาทเปนมล เปนหลก


เปนธรรมะทกวางขวาง เรารแลววา ธรรมะทดๆ มอะไรบาง กไปท�า แสงสวางกคอยๆ มขน เยอะขน จนกระทงท�าอรยมรรคได แสงสวางเกดขนมา ถาประมาท กไมไดท�า มนกมดอยอยางน ถงตอนน เปนกลางวน มแสงออกมาแลว ออกมาจนรอนไปหมดแลวตอนน เหงอแตกพลกๆ เลย เปนไงบาง จตใจสวางบางหรอยง ลองมองขางๆ ด ยงเปนคนอยไหม มองยงเปนคนอยเลย อาว..ท�าไมยงเปนอยางนน ท�าไมไมเหนเปนรปนามขนธ ๕ บาง ความมดมนเปนอยางน แสงสวางจากดวงอาทตยกดวงๆ แสงสวางจากดวงไฟเปนลานๆ ดวงน สองเขาไมถงความมดในจตใจของเรา มแตแสงของธรรมะทจะสองเขาไปได

แสงสวางขนาดน กยงมองเปนคนอย ยงมดอยเหมอนเดม กลางคนปดไฟกมองเปนคน บางคนมอง


เปนผอก ขนาดตนกลวยยงเปนผเลย นกมดหนกมาก ไมรกชน ดวงอาทตยขน มองด เปนคน เปนหญง เปนชาย เปนสตว เปนบคคล ยงไมสวางเลย เปดไฟกยงไมสวางเลย มทงดวงอาทตย มทงไฟ ตงหลายดวง มองแลว หายเปนคนรยง ไมหาย ยงเปนคนเหมอนเดมเลย

แสงสวางจากภายนอกไมอาจทจะท�าใหหมดความมดได ความมดของอวชชาโมหะทครอบคลมจตใจอย มแตแสงของธรรมะทจะเขาไปช�าระได ซงแสงของธรรมะจะเขามาไดกดวยความไมประมาท ธรรมะขอไหนดๆ ขอไหนเปนแสงเทยน เปนแสงไฟ เรากท�าเอา ถาประมาทอยางเดยว ไมเอาเขามากจบเลย อนนทาน ทงหลายกเหนชดอยกบตวแลว อยาลมเปนผไมประมาท จะไดปฏบตธรรมะฝายดงามทงหลายทพระพทธเจาแสดงไว ไดเปนผมแสงสวาง มแตแสงของธรรมะเทานน


ทจะสวางเขามาในจตใจเรา ท�าใหหายมด จะไดเลกมองสงตางๆ เปนตวเรา เปนของเรา มองเมอไร กเหนเปนประเทศไทยอยอยางน ขนาดผานมาไมรกสมยแลว แผนดนนมนอยนานกวาเรา เมอไรจะมองเปนธรรมะ เปนธาต เปนสงทเปนไปอยางนนของมน มาตามเหตตามเงอนไขปจจย มแตแสงของธรรมะทจะท�าใหหายมดได แสงอนๆ ชวยไมไดนะ ทานทงหลายจงตองมความไมประมาทและปฏบตธรรม ใสแสงของธรรมะเขาไป โดยเรมตนจากการฟงกอน ไมอยางนนจะไมรเรอง บางคนขนาดแคทจรต ยงไมยอมเลกเลย เพราะไมมแสงสวางสองเขาไป มนกมดอย ไมรเรอง นกวาดอย

พวกเรามาในโลกใบน ของเกาๆ ทงนนแหละ ดน กของเกาๆ เหลกกของเกาๆ เอามาหลอมท�าเปนบาน เรากบอก บานใหม กอดเสาบานอยนน ของเกาทงนน


สามคนใหม กเอาเศษดน น�า ไฟ ลม อจจาระ ปสสาวะมาปนขนมาเปนกอนๆ แลวกกอดกนไว บอกวาของใหม สามคนใหม วนอยอยางนน มนกของเกาๆ ไมไดม อะไรใหมแปลกประหลาดอศจรรยอะไร แตคนมนหลง เหมอนคนเดนในทมด เดนชนทเดม กนกวาทใหม เพราะตาบอด มนไมรจก ถาเราท�าเครองหมายไว เวลาเราหลงปา ท�าเครองหมายตรงนเคยมาแลว สามคนนเคยไดแลว มดหท�าเครองหมายไว พอวนมาเจอกนอก เหนเครองหมาย เอาอกแลว คนนอกแลว เคยเปนสามภรรยากนตงแตสมยเปนควายดวยกน เปนปลวกดวยกน แตพวกเราน คดวาคนใหมอยอยางนน ท�าไมมนเปนอยางนน กเพราะมนมดนนเอง มนไมสวาง ใหรจก แสงสวางของปญญา ทานวาเลศกวาแสงสวางทงปวง แสงสวางทางปญญาทพระพทธเจาทรงสอนไว จะมขน


มาได กดวยการฝกปฏบต จะไดรบการปฏบตกตอเมอมความไมประมาท ถาประมาทเพยงอยางเดยว ไมได ท�าเลย หลายทานเคยไดยน เคยไดสวดบอยๆ ธมมจกกปปวตตนสตร พระพทธเจาตรสวา จกขเกดแลว ญาณเกดแลว ปญญาเกดแลว วชชาเกดแลว แสงสวางเกดแลว ใหรบท�าอรยมรรค จะไดญาณไปรแจงอรยสจ

อปมาท 1๐ ผาททอดวยดายชนดใดชนดหนง ผาแควนกาสชาวโลกกลาววาเลศกวาผาเหลานน แมฉนใด กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาทบณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน


ภกษทงหลาย ภกษผไมประมาทพงหวงขอนไดวา จกเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมาก

ภกษผไมประมาทเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมาก อยางไร

คอ ภกษในธรรมวนยน

1. เจรญสมมาทฏฐ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

๒. เจรญสมมาสงกปปะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

3. เจรญสมมาวาจา อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ


4. เจรญสมมากมมนตะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

๕. เจรญสมมาอาชวะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

6. เจรญสมมาวายามะ อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

7. เจรญสมมาสต อนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

8. เจรญสมมาสมาธอนอาศยวเวก อาศยวราคะ อาศยนโรธ นอมไปในโวสสคคะ

ภกษผไมประมาทเจรญอรยมรรคมองค 8 ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหมากอยางนแล


อนนเปนพระสตรทอปมาความไมประมาท ล�าดบท 1๐ อปมาผาททอดวยดายทกชนด ทท�าจากดาย ทานวาผาแควนกาสยอดเยยมกวาเขา แควนกาสอยเมอง พาราณส ทานไหนทชอบเรองผา จะทราบวาผาแควนกาสเนอดกวาเขาในบรรดาผาททอดวยดาย เปนผาไหมกตาม ผาฝายกตาม ผาแควนกาสทเมองพาราณส เขาอาจจะมเทคนคอะไรพเศษทสอนตอกนมาจากรนสรน ในยคพทธกาลกเปนผาทยอดเยยม ในยคนกยงยอดเยยม อย พวกทไปเทยวอนเดย ทานไหนทชอบชอปปง หาซอผา กจะตองไปแถวๆ พาราณสนนแหละ ผาแควนกาสเปนผาทเลศกวาผาเหลานน กศลธรรมทงหมดกฉนนนเหมอนกน มความไมประมาทเปนมล รวมลงในความไมประมาท ความไมประมาท บณฑตกลาววาเลศกวากศลธรรมเหลานน


ทผมไดอานใหฟงมาตงแตตน เรองความไมประมาท พดในแงอปมา ทานทงหลายกจ�าไว จะไดเหนความส�าคญของความไมประมาท คอความไมอยปราศจากสต การมความพากเพยร การท�ากจของตวเอง โดยมสตก�ากบ ท�าใหเราไมพลาดโอกาสดงามในชวต ไมประมาท เรงท�าสงทควรท�า ท�าใหไมตกไปในฝายต�า ไมตกไปในฝายอบาย อบายมขนมอยหลายประการ ความขเกยจกเปนอบายมข มกอางวา ยงเชาอย รอนนก เยนนก พวกเราสวนใหญอางไหมครบ ยงเชาอย นนแหละ เปนอบายมข ในบานเราตอนนรสกจะมเยอะ เรมตงแตหนง ละคร นกอบายมข แตกอนสมยพทธกาลตองเทยวไปตามตรอก พวกเราไมตองไป หยบรโมทมา อบายมขมาเลย อยางนจะลงอบาย เพราะละครทเราดอยนนแหละ คลายๆ หลมอบายอยตรงนน กระโดดลงไป จงตอง


ระมดระวง เปนคนไมประมาท มสตอยเสมอ นไดกลาวถงความไมประมาทโดยอปมา 1๐ อยางดวยกน

อปมาท 1 พระตถาคตอรหนตสมมาสมพทธเจา เลศกวาสตวทงหลายทงปวงในสากลจกรวาล เหมอน กบความไมประมาทนเปนธรรมะกวางขวาง ขนาดใหญ เปนทรวมของธรรมะอนๆ ฉนนน

อปมาท ๒ รอยเทาของสตวทเทยวไปบนบก รอยเทาชางใหญกวารอยเทาเหลานน รอยเทาสตวเหลานนรวมลงในรอยเทาชาง ถาเหยยบลงกรวมลงอยในน เพราะรอยเทาชางเปนรอยเทาใหญกวารอยเทาสตวอนๆ

อปมาท 3 กลอนของเรอน อปกรณหลงคาทงหลาย ท�าหลงคาขนมา กจะรวมมาทยอดของบาน ยอดของบานถอวาเปนจดสงสดของบานฉนใด ไมใช


หลงคาสงสด แตวาเปนยอดของหลงคา นนแหละจดสงสด

อปมาท 4 กลนหอมทเกดจากราก รากกฤษณาเปนเลศ ลองไปโอสถสภาดสกหนอย กฤษณากลน ตรากเลน รสกจะดงมายาวนาน

อปมาท ๕ กลนหอมทเกดจากแกน ทานวาแกนจนทนแดงเลศทสด

อปมาท 6 กลนหอมทเกดจากดอก ดอกมะล นคงจะรจกทกทานแลว เพราะเมองไทยเราฮตกน เอา มาใชเปนดอกไมวนแม ตามอปมาน ไมเกยวกบวนแม ไมเกยวกบคณแมเลย เกยวกบความไมประมาท


อปมาท 7 พระเจาจกรพรรด เปนพระเจาแผนดนยอดสด พระราชาผมอ�านาจนอย ทเปนเมองขนทงหมด กคลอยตามพระเจาจกรพรรด พระเจาจกรพรรดเปน เลศเปนยอดกวาพระราชาทงปวง

อปมาท 8 แสงดวงจนทร มความสวางมาก แสงสวางของดวงดาว เลกนอยมาก ไมถงเสยวท 16 ของแสงสวางจากดวงจนทร แสงสวางจากดวงจนทรเลศกวา

อปมาท ๙ แสงดวงอาทตย สวางยงใหญสด เมอเมฆหายไป ฝนหาย ดวงอาทตยขน กจะคอยๆ สวาง มาเรอยๆ จนสวางเตมท แสงสวางจากดวงอาทตยน ยอดกวาแสงอนๆ ท�าลายความมดทงหมด ฉนใด ความไมประมาทกใหญกวาเขาฉนนน


จนถงอปมาท 1๐ ผาททอดวยดาย ไมใชผาเนอสตว ไมใชผาผมคน ทอดวยดาย ทอเปนเสนดาย ผาแควนกาสยอดกวาเขา อาจจะยอดทางดานมเนอนม ลวดลายสวยงามหรออะไรไมทราบ

ความไมประมาทนเปนใหญกวาเขา ในแงทวา เปนทรวมของธรรมะอนๆ สรปวาธรรมะทสงทสด เจรญแลว กระท�าใหมากแลว หมดกเลสได คออรยมรรคมองค 8 พวกเรากคงทราบด แตอรยมรรคมองค 8 นจะมขนมาได ตองมรากแกว ตองมผทถกกระตนลกขนมาท�า ตวกระตนใหลกขนมาท�านนคอความไมประมาท ความไมอยปราศจากสต ความไมหลงลม ไมมวเมา


๓. ควรท�าความไมประมาทโดยฐานะ ๔ ประการ

ตอไป จะอานอกพระสตรหนงใหฟง เกยวกบเรองความไมประมาทนแหละ จะแสดงถงความไมประมาทในลกษณะรปแบบตางๆ ทพระพทธเจาทรงแสดงเอาไว แสดงหมวดละ 4 ในองคตตรนกาย จตกกนบาต อปปมาท สตร พระพทธเจาตรสวา

ดกอนภกษทงหลาย ควรท�าความไมประมาท โดยฐานะ 4 ประการ 4 ประการเปนไฉน

ดกอนภกษทงหลาย เธอทงหลายจงละกายทจรต จงเจรญกายสจรต และอยาประมาทในการละกายทจรตและการเจรญกายสจรตนน จงละวจทจรต จงเจรญ วจสจรต และอยาประมาทในการละวจทจรต และการเจรญวจสจรตนน จงละมโนทจรต จงเจรญมโนสจรต และจงอยาประมาทในการละมโนทจรต และการเจรญ


มโนสจรตนน จงละมจฉาทฏฐ จงเจรญสมมาทฏฐ และอยาประมาทในการละมจฉาทฏฐ และการเจรญสมมาทฏฐนน

ดกอน ภกษทงหลาย ในกาลใด ภกษละกายทจรต เจรญกายสจรต ละวจทจรต เจรญวจสจรต ละมโนทจรต เจรญมโนสจรต ละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐไดแลว ในกาลนน เธอยอมไมกลวตอความตายอนจะมใน ภายหนา

จบ สตรท ๖

นเปนความไมประมาท 4 ประการทตองท�ากอน เราทงหลายจะไดไมกลวตาย เพราะความตายเปนเรองยงใหญในชวตของพวกเรา หากเราไมแกไข ยงกลวตายอย ปญหามนกยงมอย กลวตาย แลวตายไหม ตาย


เหมอนกน แลวจะท�ายงไง ขอเจาพอ ชวยไมใหตาย ไมได ไปใหหลวงพอเปนทพง รดน�ามนตใหหนอยคะ ใกลตาย นมนตหลวงพอมาดวยนะคะ แลวเกดหลวงพอ มรณภาพกอนจะท�ายงไง วนอยนน เลยไมรเรองไมรราวกน ตองท�าใหหายกลวตาย ตองรบไมประมาทแลว เพราะวาเราตองตายเปนธรรมดา เปนเรองใหญทสดในชวตนะ ไมมอะไรนากลวไปกวานแลว สามทง เงนหมดไป บานไฟไหม อะไรอนๆ เปนเรองเลกนอยทงนน ถาคดถงความตาย

ในชวตของพวกเรา ถาพดแบบปถชนธรรมดา ตองวาความตายนใหญสดแลว ทนธรรมะของพระพทธเจาชวยไดทกเรอง รวมทงเลกกลวความตายดวย พระองคจงใหไมประมาท มาท�ากอน ทานทงหลายอยาลม ตองไมประมาท ตองรบท�า ปญหาอยกบพวกเรา ปญหาม



อย ทกลวตายไมใชเปนเพราะความตาย ทกลวตายเปนเพราะมนรกตวเองแบบผดๆ ท�าอะไรผดอย ท�าไงจะเอามนออกได หลงผดอย นกวาตวเองเปนผตาย ถารชด วาไมใชตวเองเปนผตาย กไมตองกลวแลว สบายเลย มนไมแนใจวาตายแลวจะไปไหน ตายแลวจะตกอบายไหม ตายแลวจะขนสวรรคไหม ตายแลวจะไปดไหม หรอวาตายแลวจะไปไมด บางคนท�ากรรมเลวๆ มาเยอะ อยในบานกคอยกระแนะกระแหนสามบาง ดถกพอแมตวเองบาง ขนหวลกวา ชาตตอไปจะเกดเปนอะไร กลวตายมาก ฉะนน ทกลวตายไมใชเปนทความตาย แตเปนกเลสทยงหลงผดอยนนเอง ท�าอะไรทยงไมถกตอง จงตองมาท�าใหถกตอง

ความไมประมาทเบองตน 4 ประการ ทพวกเราตองรบมาท�ากอน เพราะวาทกคนกตองตายเปนธรรมดา


ถายงกลวตายอย แลวจะไปไหน จะหนไปทางไหน หนไมพน ตองท�าใหเลกกลวตาย จะท�าอยางไร พระ พทธองคทรงบอกวธ ใหเปนผไมประมาทโดยฐานะ 4 ไมประมาทใน 4 เรอง ใหมาท�าเสย ใหมาฝก ถาท�าได กจะไมกลวตาย เราตองตายเปนธรรมดา เรองใหญทสดเราไมกลว เรองเลกๆ จะเปนไง สบายมาก เรองตาย ยงไมกลวเลย เรองอนกสบาย เรองถกดา ไมตองกลว เรองตาย ยงไมกลวเลย เรองถกดา ไมตองกลว เพราะ ยงไงกโดนดาอยแลว สบายเลย เรองเจบปวย ไมตองหวง เพราะปวยอยแลว เรองไมแขงแรง ไมตองหวง ขนาดตายยงไมกลวเลย เอาเรองใหญทสดมาดกคอไวกอน ความจรง ถาวาส�าหรบพระอรยเจา ทานถอวาเปน เรองเลก เรองความตายเปนเรองเลก เรองไมตายคอนพพานเปนเรองใหญ แตพวกเราปถชน ไดเทานกเกงแลว ไมกลวตายกถอวาเกงแลว


มนษยปถชนธรรมดา กลวอะไรมากทสด บางคนกลวตกงาน กลวสามทง อนนพดเลน พดไปงนแหละ พดใหคนอนเหนใจเฉยๆ โดยความจรง กลวตาย จนกระทงแกจะตายอยแลว กยงกลวตาย เพราะไมแนใจวาตายแลวจะไปไหน และจะไดพบอะไร จะเจออะไร มนไมปลอดภย เราเคยอยบานของเรา แคจะไปวด บางทยงกลวเลย จะเกดอะไรขน จะมคนมาจบเราไปไหม สถานทไมเคยไป มนกลว ลองคดด ตอนนเราเคยชน กบโลกใบน ยงไงกรจกเคยพบเคยเหนบาง เราจะไปในทๆ เราไมเคยไป ไมเคยเหนเลย ทานลองคดดส มนจะเปนไง

พวกเราจะออกมาจากบาน ยงหวนใจวา มาทนจะเจอใครบาง จะเจอหนาคนทเราไมชอบไหม เจอแลวจะเปนอยางไร จะเจอศตรเราไหม คดกลวอยนน นขนาด


ยงเหนๆ กนอยนะ จะไปท�างาน จะเจอเจานายไหม เจานายจะวาเราไหม ลองนกถงอกแบบหนง จะจากสงทเคยชนทงหมดนไป ความสะดวกสบายทงหมดทเคยมน ลมหายไปหมด ไดอนใหม ไปสทไมคนเลย มนนากลวมาก แตถงจะนากลวอยางไร กเปนความจรงทเราทกคนไมอาจจะหนได ความกลวไมไดอยทความจรง อยทไมรจกความจรงตามทมนเปน แลวกยดถอผดๆ นนเอง เราจงตองมาแกไข โดยอาศยความไมประมาทมาชวยกระตน มาฝก มาหด พระพทธเจาตรสวา ควรจะไมประมาทในฐานะ 4 ประการ อะไรบาง เดยวคอยขยายความ ทานไหนทจ�าไดกลองไปพจารณาดกอน ทานไหนทจ�าไมได เดยวทบทวนใหมอกครงหนง พกสกครกอนนะครบ


ความไมประมาท ตอนท ๒

บรรยาย ท บานธรรมะรนรมย กรงเทพฯ

วนอาทตย ท ๑ มนาคม ๒๕๕๘


วนนผมมาบรรยายขอธรรมะ เปนหลกธรรมทกวาง เปนมล เปนรากฐาน เปนทรวมของธรรมะฝายด ฝายกศลธรรมทงหลาย กศลทงหมดมารวมลงในความไมประมาท คอการอยอยางไมปราศจากสต มความตงอก ตงใจท�าในสงทดงามเปนประโยชน เมอมโอกาสเขามาถงตวแลว กไมปลอยโอกาสนนใหลวงเลยไป มเวลา มอปกรณ มเหตเงอนไขพรอม ตาพรอม หพรอม ใจพรอม เอามาใชใหเกดประโยชนใหมากทสด ไมปลอยให ลวงเลยไป ไมปลอยประโยชนตางๆ ใหลวงเลยไป ไมปลอยปละละเลย เปนคนทมสตก�ากบการกระท�า อยางท พระพทธองคไดยกขอธรรมะใหเปนปจฉมโอวาทใน


ภาคปฏบต คอใหท�ากจทกอยางใหส�าเรจดวยความไมประมาท นบวาเปนขอธรรมทเปนใหญในแงกวางขวาง และใชประกอบกบธรรมะทกเรอง

มคาถาบทธรรมมากมาย ทพระพทธองคทรงแสดงเอาไวเกยวกบความไมประมาท ทานสามารถไปศกษาเพมเตมได เชนคาถาวา อปปมาโท อมต� ปท� ความไมประมาท เปนทางแหงอมตะ ความไมประมาท เปนทางไมตาย เปนทางอมตะ ท�าใหถงนพพานได เปนทาง เปนมรรค เปนตวเกอหนนในแงทจะสรางอรยมรรคมองค 8 ขนมา ถาเปนคนประมาท กตรงกนขาม ปมาโท มจจโน ปท� ความประมาท เปนทางแหงความตาย ถาเราประมาท ลมวาจะตาย อนนเปนทางแหงความตาย คอตายแลวตายอก ไมจบไมสน ถาใครลมความแก กจะแกไปเรอยๆ ชาตนกแกแลวนะ เดยว


สกหนอยจะตายแลวเกดใหม เมอไหรจะรสกท กยงไม รเลย ทนทกขทรมานอยนแหละ วนวายอย ฉะนน

ความประมาท เปนทางของความตาย ไมใชเฉพาะทางของความตายหรอก ทางของการเปนเดก ทางของการแก ทางของการตายดวย แตเนองจากความตายถอวาเปนจดจบของทกชวตในโลก ชาวโลกเขาวาอยางนน แททจรง ผทยงไมหมดอวชชา ไมตายจรงสกคนหรอก ตายแลว เกดใหม ความประมาทนนเปนทาง ของความตาย คอไดตายไปเรอยๆ ไดเกดไปเรอยๆ เวยนวายไป อยางพวกเราทกวนน เปนนกเกดกน เปนนกแกกน และเปนนกตายกน เดยวสกหนอยกจะเปนนกรอง คอรองไหบาง นกหวเราะบาง สรปคอเปนบา หวเราะบาง รองไหบาง


ปมาโท มจจโน ปท� ความประมาทเปนหนทางแหงความตาย ลมตายไมใชจะไมตาย ลมตายกยงตายไว ลมแกกยงแกไปเรอยๆ ดงนน ตองไมลม ไมลมวาตนจะตองแกเปนธรรมดา แลวเราจะท�าอยางไรไดบาง กจะไดท�ากจใหส�าเรจดวยความไมประมาท ตองไมลมตาย พอไมลมแลว จะไดท�ากจใหส�าเรจ ดวยความไมประมาทตอไป

อปปมตตา น มยยนต ชนทงหลายทเปนผไมประมาท ชนเหลานนชอวายอมไมตาย เย ปมตตา ยถา มตา สวนชนทงหลายเหลาใดเปนผประมาทแลว ชนทงหลายเหลานนกชอวาตายแลว

ผประมาทแลว กบคนตายแลวน พวกเดยวกน พวกเราเปนคน ถาประมาทหลงลมตวเอง มวเมา ไมด


วาตวเองเปนคนอยหรอไม ไมระลกร ไมมสต ไมรกษาจต ไมมสตคอยก�ากบการกระท�า ค�าพด ความคดใน แบบคนไว หลงลมความเปนคน ตายจากคนไป หลนอบายอก กวนวาย ดงนน คนประมาทถอวาตายแลว กระทงตายจากความเปนคนเลย มรางเปนคนอย แต โดยสภาพจตใจ โดยกรรมตางๆ อปนสยใจคอ ความเคยชน หลนจากความเปนคนแลว เหลอแตกายพงเทานน พอกายพงกเลกเปนคนแลว ลงไปขางลางแลว ทานใดทยงประมาทอย กชอวาตายอย ถายงมกเลส ยงตองเกดใหม และตายใหม ถายงประมาทมวเมาลมหลงกบสงของตางๆ วา เปนของเรา เปนตวเรา เราเปน โนนเปนน เรามนน เรามน อยางนยงตองตายอย ยงตองเกดอย วนเวยนไปเรอย


การเวยนวายตายเกด กองทกขนเปนผล สวนเหตคอความประมาท มวเมา ลมหลง เหตม ผลกม เปนธรรมดา ถายงหลงอยวาสงนนเปนของเรา สงนเปนของเรา รกของเราอย กยงตองตายอย รกตวเราเปนเหตใหตาย เพราะเปนเหตใหเกด เกดแลวตาย เปนอยางนน เราทงหลายทนงๆ อยน มทงผลทงเหตอยดวยกน หนไปไหนไมรอด นงอยนกทกข มาบอกวา ดฉนฟงธรรมแลวมความสขเหลอเกน คงไมทกขหรอก อยางน ไมได ตวทนงฟงอยนมนตวทกข มนแกลงทกวน หน ไมออกหรอก และรกตวเองนแหละ เปนเหตเกดทกข ดฉนนมนตพระมาสวดมนตไลเสนยดจญไรแลว คงจะไมทกขแลว ทไปนมนตพระมาสวด เพราะรกตวเอง รกตวเองนมนเปนเหต ท�าเหตอย ผลจะเปนยงไง ผลก ตามมา เปนอยางนนแหละ


เราทงหลายมทงเหตและผลอยในตวเองอยางน ผลกเปนปรากฏอย นงแก นงเจบกนอย สกหนอยจะตาย บางทานอาจจะนงตาย บางทานอาจจะนอนตาย อนน ไมทราบ แตกเปนกอนทกขนนแหละ หนไมออก อนนเปนผล สวนเหต ตณหา ความอยากเพอตวตน ความรกตวกลวตาย ความรกตวนมาจากความหลงคอ อวชชา ทหลงกเพราะเมามวประมาท ปลอยจตเลอน ลอย ถาประมาทเสยอยางเดยว กถอวาตายเลย เพราะตายจรงๆ มเหตใหตาย มเหตใหเกด เกดแลวกตาย เปนอยางนน

ถาเปนคนไมประมาท ไมขาดสต ไมปลอยใจให ลมหลงมวเมา ไมใหอวชชาเกด มสต รตวเอง ท�ากจหนาทตามแนวอรยสจ สรางแสงไฟ มปญญา แสงสวาง ขนมา เอามาท�าลายความมดได เมอมแสงสวาง ความ


มดกหายไป คนไมประมาทจงชอวายอมไมตาย กเพราะ อยางน ทตายกเพราะหลงนนแหละ ถาไมหลงกไมตาย เพราะหลงเปนเหต อวชชาเปนปจจยใหเกดสงขาร สงขารเปนปจจยใหเกดวญญาณ ทานทงหลายลองเชคตวเองดวา วนหนงๆ หลงมากหรอไมหลงมาก ถาหลงมากกยงตายมาก ถาหลงไมสนสด กตายไมสนสด ถาเลกหลงไดบาง ไมคอยหลงแลว รตวมากขน กลดภพชาตลงไดบาง จนเปนผทรตวเอง รวาไมมตวตน เปนพระโสดาบน ไมมทางจะหลงไปท�าทจรตอก กไมตกอบายอกแลว เปนอยางน เปนไปตามธรรมะนนเอง ความไมประมาทเลยเปนธรรมะขอใหญ เปนธรรมะกวางขวาง เปนทรวมของกศลธรรมอนๆ ท�าใหไดรบการปฏบต กระตนใหมการลงมอท�า


มบาลเปนคาถา อปปมาโท อมต� ปท� ความไมประมาท เปนทางไมตาย เปนทางใหถงความไมตาย เปนทางอมตะ ปมาโท มจจโน ปท� ความประมาท เปนทางแหงความตาย หลงนเปนทางแหงความตาย คอ มนท�าใหเกด เกดแลวตาย ทานทงหลายไมตองเดนไปตาย เพราะมนตายอยแลว ไมตองเดนกตาย นงเฉยๆ กตาย เพราะมนเกด เกดเพราะหลง เพราะประมาท นงเอง ตองรจกขอเทจจรงขอนใหเดนชด

อปปมตตา น มยยนต คนผไมประมาทแลว ชอวายอมไมตาย ผทไมประมาทอยางสงสดกเปนพระอรหนต สวนพวกเรากเปนผไมประมาทตามทปฏบตได คอยๆ เปน คอยๆ ไป ปฏบตใหสมควรแกธรรม ธรรมะดๆ ทพระพทธองคทรงแสดงไว สามารถละกเลสไดหมด เราจะบนวามกเลสมาก ธรรมะทเอามาใชแกไขดบกเลสน


มทกอยางเลย

พระพทธเจาทรงแสดงไว ครบถวนเพยงพอ ศตรมเทาไร อาวธมเพยบ แตบางทานหาอาวธไมเจอ ชกอาวธไมทน ถกดาขนมา โกรธ มอเทาสน อาวธอยไหน หยบไมทน ตองหาอาวธสกอยางหนง ไปฝกใหเชยวชาญช�านาญ อยางนอยตองมอาวธ เชน ผม ขน เลบ ฟน หนง ไว เกสา โลมา นะขา ทนตา ตะโจ เปนตน เวลาเขาดามา จะไดมอาวธสกอยางหนง เขาดาตรงไหน ดาเสนผม ดาขน ดาเลบ ดาฟน หรอดาหนง ดาโดนตรงไหน หรอดาอจจาระ ดาปสสาวะ มอาวธสสกอยางหนง บางคนไมมอาวธเลย ดฉนโดนเตมๆ เลยคะ อยางนก โงเตมๆ เลย ไมมอาวธอะไรสกอยางเลย ไมมสตปญญาเลย จงตองมความเชยวชาญ มอาวธ พระพทธเจาทรงเตรยมใหทกอยางเลย ถาพวกเราไปหาอาวธเอง กวา


จะไดอาวธมาแตละอน คงตายเสยกอน แตน พระองคทรงกองใหเลย อาวธอยตรงน พวกเราไปจบมา หดใช ใหเชยวชาญ พระองคทรงช ขมทรพยอยตรงนนะ พวกเราเฉย นงน�าลายยดอยนน อยางนไมได ความไมประมาทนแหละ เปนหลกธรรมขอใหญ ใหเราไปเอาอาวธเหลานนมา ฝกใหเชยวชาญช�านาญ เตรยมพรอมไว ธรรมะบทไหนเปนสงด เปนทรพยจะไดเอามา อยางนเปนตน ชนทงหลายเหลาใดเปนผไมประมาท ชน เหลานนชอวายอมไมตาย ชนทงหลายเหลาใดเปนผประมาทแลว ชนเหลานนชอวาตายแลว

วนน เนนพดเรองความไมประมาท พระพทธองคทรงแสดงความไมประมาทใน 4 ประเดน ควรท�าความไมประมาทโดยฐานะ 4 อยาง อะไรบาง


ขอท 1 จงละกายทจรต จงเจรญกายสจรต และอยาประมาทในการละทจรต และการเจรญสจรตนน

ตองไมประมาท ตองละกายทจรต ละการฆาสตว ลกทรพย ประพฤตผดในกาม และเจรญกายสจรต เจรญการงดเวนจากกายทจรตใหมนคง จนกระทงไมมจตคดจะฆาใคร ไมคดท�ารายเบยดเบยนใครอกตอไป มแตท�าประโยชนเกอกลตอสตวทงหลาย หางจากการคดฆาใคร ไมเหลออาวธใดๆ เลยในโลกน ไมทราบวา ทานทงหลายยงเหลออาวธอะไรบาง ตรวจเชคดใหมนคง ตองไปฝกกายสจรต ใหกายของเรานสจรต ดงาม ใหสะอาดหมดจด อยาใหมอของเราไปตบใครตใครได ตองฝกมน จรงๆ มอมนไมรเรอง มนอยทเจตนาในใจเราน ตองฝกเอา บางคนน ปากกาเขาเอาไวเขยนหนงสอ พอโกรธขนมา จะเอาแทงตาชาวบานเขา อยางนกเกน



มนษยไป ปากกาเอาไวท�าประโยชนคอเขยนหนงสอ กจงเขยนหนงสอไปเทานน อยาใหมนกลายเปนอาวธ ได มดกเอาไวส�าหรบหนผกหรอวาตดตนไม บางคนมมดไวขางๆ มนสบายใจ เดยวโจรมาจะไดแทงไสมนขาดเลย กคดอยเทาน อยางนมนกไมสจรตสกท กายของเราน มอกจองจะแทงชาวบานเขาอยอยางนน ดฉนธมมะ ธมโม ไมเคยคดฆาใคร ถาไมโดนกอน ถามนไมเขาบานกไมโดนหรอก อยางนไมได จะเปนจะตายอยางไร กใหมศลไว เราเกดมาตายทกคน ตองใหกายของเรานมนสจรต ดงาม

งดเวนจากการขโมยลกทรพยของผอน ใหหมดเจตนาทจะไปเอาของๆ ใครเขามา ใหหมดเจตนาทจะประพฤตผดในกาม ลกเขา เมยเขา สามเขา ใหเคารพในสงของๆ ผอนเขา เคารพในกฎระเบยบประเพณของ


บานเมอง ตองขออนญาตกนใหเรยบรอย มการสขอ ตามกฎตามธรรมเนยมทเหมาะสม อยาไปคดลวงละเมดอะไรเขา ใหมนลกซงลงไป มความสนโดษพอใจในค ของตนเทานน

ตองไมประมาท เรมตนจากไมประมาทในการละกายทจรตกอน แลวเจรญกายสจรตดวย ใหมนคงยงขน จนไมมทางทจะท�าผดอกตอไป ไมมแมกระทงความคดเลย ตองไมประมาท บางทประมาท ฉนมศล ๕ แลว รบจากพระมาแลว ประมาทไป วนดคนดกตบยงอกแลว ไปรบใหม ละกายทจรต สวนกายสจรตนไมไดเจรญ เลย ไมไดหดเจรญเมตตาตอยง ไมไดฝกอดทนตอสตวทงหลาย ไมไดหดท�าประโยชนเกอกลตอสตวทงหลาย ไมมปญญาถอดถอนเจตนารายๆ เจตนานกยงคางอย พอวนดคนด ถกอารมณกระทบเขา ยงท�ารายใครได


ดงนน ตองมทงละทจรต และเจรญสจรต ตองไมประมาท สงดๆ มเยอะ หากประมาท กไมไดท�าตอ ม ศลกดแลว อนดกวานกมอย เมตตา กรณา คณธรรมอนๆ ยงมเยอะแยะ ดฉนมศลกโอเคแลว ดกวาคนอน เพราะชอบไปเทยบกบคนเลวๆ ตวเองจะไดดขน ท�าไมไมเทยบกบพระอรยเจา ถาเทยบกบพระอรยเจา เรากลายเปนขไปเลย แตไมยอมเทยบนะ ยงไงกดกวาโจรนนแหละ ไปเทยบกบโจร ตวเองกตองดกวาโจรอยแลว เพราะไมไดเปนโจร แบบนนไมได ตองไมประมาท กระตนตวเองใหเดนทางไป ขอท 1 คอไมประมาทในการละกายทจรต เจรญกายสจรต ไมประมาทในการ กระท�าอนน

ขอท ๒ ละวจทจรต เจรญวจสจรต และอยาประมาทในการละวจทจรตและเจรญวจสจรต


วจทจรต ม 4 ไดแก (1) พดโกหก (๒) พดค�าสอเสยด ยยงใหคนเขาแตกกน ปสณาวาจา (3) พดค�าหยาบคาย ไมไพเราะ ผรสวาจา และ (4) พดค�าเพอเจอ ไรประโยชน ไรหลกการ เปนสมผปปลาปะ ใหงดเวน จากค�าพดทง 4 น และใหเจรญวจสจรต พดใหด มประโยชน พดดกไปนพพานได ไมใชวาพดแลวจะไมไดไปนพพาน ตองงดพดตลอดชาต มาหดใหเปนวจสจรต ท�าใหถกตอง

เวลาพดกพดแตค�าจรง วนนจรง พรงนกจรง จนเหลอแตค�าจรงอยางเดยวตลอดกาลนาน ไมมค�าพดไมจรงแทรกเขามาเลย ตองหดเอา จนกระทงไมมเจตนาจะพดไมจรงเลย พดแตค�าทสงเสรมความสามคคกน ยนดคนทสามคค เขาอกเขาใจกน พดค�าทใหคนเขาใจกน อยางนอยกเปนคนหมบานเดยวกน ถาเปนหมบาน


เดยวกนไมได อยางนอยกต�าบลเดยวกน ต�าบลเดยวกนไมได อยางนอยกอ�าเภอเดยวกน อ�าเภอเดยวกนไมได อยางนอยกจงหวดเดยวกน จงหวดเดยวกนไมได อยางนอยกประเทศเดยวกน ประเทศเดยวกนไมได อยางนอยกโลกเดยวกน โลกเดยวกนไมได อยางนอยกตายเหมอนกน เกด แก เจบ ตายดวยกนทงหมดทงสน มนเปนอยางน ตองใหเขาใจกน ทางเราเปนผพด ตองพดอยางน ไมใชไปพดยยงใหแตกกน ไอหมอนนมนเลวอยางนนอยางน ไมตองไปพดหรอก มนเลวอยแลว รวมทงเราดวย ไมตางกนเทาไรหรอก ไมอยางนนจะเปนคนเหรอ มแตดตลอดไป มนไมใชคนแลว เรองความผดของชาวบานเขา อยางนไมตองพดกได ผดทกคน จงเกดมา พวกเราจงไมตองวนวายอะไรมาก ใหรจก เกดมาแลว ไมไดมใครดกวากนมากมายนกหนา เพราะ


เกดมากดวยอ�านาจอวชชาทกคนไป จะดจะชวอยางไร กเลสกมพอๆ กน คนดๆ ลองไปแหยเขา เขากตบเราเหมอนกนแหละ มนเปนธรรมดา ใหรจก อยาไปยยงกนอะไรกน

พดแตค�าทไพเราะออนหวาน พจารณากอน มจตเมตตาแลวคอยพด อยาไปพดทมแทงเสยดสกนใหเจบปวด เพราะเรานนแหละปวดกอนเขาเลย จะทมเขา เขากเจบบางไมเจบบาง บางทเขาไมรเรองดวย เรารเรองคนเดยว อยางนกม วจทจรตไมด ตองงดเวน ใหพดแตค�าทไพเราะออนหวาน เปนค�าของชาวเมองเขาพดคยกน เปนทชอบใจกน มจตเมตตาพด และพดแตถอยค�าทมประโยชน องอรรถะ องธรรมะ องวนย องอนจจง ทกขง อนตตา องการฝกหดขดเกลากเลส พดค�าทมหลกฐาน เนองจากวาพวกเราไมไดมเวลามาก เดยวกตายกนแลว



ไปพดเรองเพอเจอ เรองหนงเรองละครอย ดหนงกนมากเรองแลวครบ นบไมถวนแลว บางทาน ดจนขเกยจจะดแลว หมดกเลสกนบางไหม เหนชดอย พวกเราไมได มเวลามาก เอาเรองไรสาระมาพดกน หไมไดมอายในการใชงานไดนานตลอดไป เดยวจะพงแลว ตองเลอกเรองทจะพดกน บางคนแกจะตายแลว ยงมาพดหนงละครอยอก อยางนนกเกนไป ตองระมดระวงกน หเรานไมใชจะมโอกาสจะอยนานตลอดกาล ตองใชใหเปนประโยชน บางคนประมาท ค�าพดยงไรแกนสาร เพอเจอไปเรอย เหมอนกบวาจะมชวตอยตลอดกาลไมตาย อยางนนกผดพลาดไปไกลมาก จงตองไมประมาท

ไมประมาทในการละวจทจรต เพอเจรญวจสจรต เวลาจะพด ตองคดกอนวา คนอนทจะฟงเรา เขาไมไดมเวลามาก ถาเขาเอาค�าพดของเราไปคดมาก เราพด


ไมด พดไมเปนประโยชน จะมประโยชนอะไรแกคนอนเขา เวลาพด ตองพดใหเปนอรรถะ เปนธรรมะ ถาพดไมเปน ไปทองคาถามากได ทองคาถาพระพทธพจน มา พระพทธเจาตรสวาอยางน เรากสวดไป ใหเขาฟง ถาจ�าไมได กพกสมดไวสกเลมหนง พระพทธเจาตรสวา อยางน เปดสมดออกมาอานเลย อยางนยงพอจะมประโยชนบาง อยางนอยมประโยชนแกเรา ไดหดพดค�าทดๆ คนอนกไดรบฟงสงทเปนประโยชน เปนอรรถะ เปนธรรมะ เราตองหดกนอยางน

ขอท 3 จงละมโนทจรต จงเจรญมโนสจรต และอยาประมาทในการละมโนทจรต และเจรญมโนสจรตนน อยาประมาทในดานจตใจ ดานความคดนก ดานความเหน ในดานละมโนทจรต อยาไปอยากไดของๆ ผอนเขา อยาไปอยากใหใครพนาศฉบหาย มความโกรธพยาบาท


เขา อยาไปแชงเขา อยาไปอยากใหใครตาย อยาไปคด ใหใครพนาศฉบหายลมจม เพราะทายทสด ทกคนจะลมจมและจมลงดนเหมอนกนทกคน ไมตองไปอยาก ไมตองไปพยาบาทใครอยางนน ทกคนรวมทงเราดวย สกหนอยกจมลงดน ไมเหลออะไร ดงนน ไมตองไปแชงใคร ไอพวกน.. อยาใหมนเหลออะไรเลย ไมตองคดอยางนน ทงเขารวมทงเราดวย จะไมเหลออะไร เหลอแต กระดก เดยวสกหนอยญาตพนองจะเอาไปใสผนงวด สถานทขางก�าแพง ขอจองทไวหนอยหนง ใสโกฏเลกๆ หายใจไมออก แถมโบกปนทบดวย สกหนอยหลวงพอทบก�าแพงทง เราเลยไมมทอยเลยทน หายไปกบดน มนเปนอยางนแหละ ตองรจก

ความคดเรา ตองระวงใหด อยาใหมนเลยเถดไป อยาใหมนอยากไดของๆ ผอน ของในโลกมเยอะแยะ


จะเอาอะไรนกหนา ขาวกมมากมาย อาหารในโลกนมเยอะไหม จะกนหมดหรอ กนสกจานหนงกพอแลวนะ ผชายกมเยอะแยะ มมากมายหลายคน เอามาสกคนกพอแลว จะไปเอาของชาวบานเขามาท�าไม คนเดยวกจะตายแลวน ดแลกนไป มหลายคนกเอาสกคนเดยวกพอแลว ทดนกมเยอะแยะเตมโลก เอาสก ๒๐ ตารางวา ใหมนพออยกพอแลว เสอผากมมหาศาล เดนไปตาม หางสรรพสนคา เอามาสกสองสามตวกพอแลว จะไปอยากไดของใครท�าไม ตองรจกคดนะ ถาไมร จกคด มนกทจรตอยอยางนน คดไปเอาต�าแหนงเขา คดเอาสมบตของเขา คดเอามรดกของเขาอยอยางนน เมอไหรแมจะตายสกท จะไดมรดกตกทอดสกหนอย จองจะไปเอาของคนอน แมเรากเปนคนอน ของๆ แมกเปนของคนอน


พวกเราอยในโลก กเอาตามสมควร กนไมเยอะเทาไรหรอก จานเดยวกพอแลว ทองมนเลก อยาไปอยากไดของผอน ใหละมโนทจรตขออภชฌา และเจรญมโนสจรตขอน ใหเปนคนใจกวาง เผอแผ รจกพอเพยง เพยงพอกบตวเอง ไมตองเอาเยอะหรอก เอาพออย พอกน พอใหกายเปนไปได เพราะทายทสดกจะไมไดอะไร คนไหนมสงของเยอะ เรากยนดดวยทเขามเยอะ แตกเสยใจดวยทเขาตองทงเยอะ เรามนอยกไมเปนไร กทงนอย ไมรจะดใจหรอเสยใจ พอใจในสงทตวเองมกแลวกน ถงเวลาทงกตองทงไป มเยอะกไมวา พอถง เวลากตองทงเยอะอกนะ แถมล�าบากเพราะมเยอะอก ไมวากน สมบตใครกสมบตคนนน ยนดกบเขาไป เขาไดของทเขาควรได ดวยบญกรรมหรอความเพยรของเขา ทางเรากไดมาดวยบญกรรมและความเพยรของเรา


กใหมนเหมาะสม อนนเจรญมโนสจรต

ละพยาบาท ละมโนทจรตขอน อยาไปพยาบาทใคร อยาไปคดแชงใคร ใหมาเจรญมโนสจรต คอ มเมตตา

สพเพ สตตา สตวทงหลายทงปวง ทเปนเพอน ทกข เกดแกเจบตายดวยกนทงหมดทงสน

อเวรา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดมเวร ตอกนและกนเลย

อพยาปชฌา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดพยาบาทเบยดเบยนซงกนและกนเลย

อะนฆา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดม ความทกขกายทกขใจเลย


สข อตตานง ปะรหะรนต จงมความสขกายสขใจ รกษาตนใหพนจากทกขภยทงสนเถด

ใหเจรญมโนสจรต ไปทไหนกหดเจรญไว กอน ออกจากบาน เดนไป หรอนงรถไปตามทองถนนวนน ทกคนทเราพบเจอ ขอใหมความสขทกคน อยางนเปนตน หดท�าไป ละมโนทจรต เจรญมโนสจรต เจรญเมตตาท�าอยางไร ท�าเปนแลว แตท�าครงเดยว ประมาทไป ไมยอมท�าอก วนดคนด ใครท�าอะไรไมถกใจมา กโกรธเขา แชงเขาเหมอนเดม อยางนกไมไหว จงตอง ไมประมาท

ตอมา ละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐ ส�าหรบพนฐาน ธรรมดาทวไป ใหละมงคลตนขาวทงหลาย มาเชอกรรมเชอผลของกรรม เปนผไมประมาทในเรองน ตอง


ไมประมาท ถาประมาทไป กไมไดท�า ขอนส�าคญมาก ถงแมเราจะเปนผงดเวนทจรต งดเวนจากท�าชว มาท�า คณงามความดได ถายงไมไดเปนพระโสดาบน กยง ไมแนนอน จงตองละมจฉาทฏฐ มาเจรญสมมาทฏฐ ใหเกดขนใหได ใหเหนชดเจนวา นไมใชตวเรา ไมใชของเรา

รปมนเปนรป เวทนามนเปนเวทนา สญญามนเปนสญญา สงขารมนเปนสงขาร วญญาณมนเปนวญญาณ อยาไปเหนผด อยาไปมมจฉาทฏฐ เหนวามนเปนตว เรา เปนของเรา พวกเรายงมความเหนผดอย เหนรปโดยความเปนตน เหนตนมรป เหนรปในตน เหนตนในรป มองไปทไรกยงเปนคนทกท แลวไมยอมมาฝก อยางนเรยกวาประมาทแลว ถาประมาทอยางน ตายไปไมแนไมนอน ทานทงหลาย ถามองคนขางๆ ยงเปน


คนอย ประมาทไดไหม ไมได เพราะยงไมไดเปนโสดาบน ท�ายงไงใหเหนไมเปนคน บางคนกวา อาจารย.. ฟง ธรรมทไร กวาไมใชตวตน ไมใชคน ไมใชสตว ไมใชบคคล พอมองทไรกเหนเปนคนทกทเลย ตายงบอดอย กเปนอยางนนแหละ มองแตไมเหน แลวท�าไมยงประมาท อยอกละ ตองมาฝกส ฝกพจารณาด ทานใหพจารณาอยางไร ใหรจกแยก สวนหนงเปนกาย ตวทนงอยมนเปนกาย อกสวนหนงเปนจต เปนฝายร และกายนเปนทรวมของดน น�า ไฟ ลม หดฝกแยกแยะเอา ตองไมประมาท ท�าเอา ถาเปนคนประมาท มนกไมรอยอยางนน หลงอยอยางนน

ความไมประมาทขอท 4 น คอ มาปฏบตเพอเปนพระโสดาบนนนเอง ละความชวมาท�าคณงามความด งดเวนทจรต เจรญสจรตแลว ละมจฉาทฏฐ เจรญสมมา


ทฏฐ พระโสดาบนทานมทฏฐสมบรณ มทฏฐถกตองแลว พวกเรากอยาลมมาฝกปฏบตเพอเปนพระโสดาบน พระพทธเจาไดตรสอานสงสในการปฏบตอยางนไววา

ดกอนภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษละกายทจรต เจรญกายสจรต ละวจทจรต เจรญวจสจรต ละ มโนทจรต เจรญมโนสจรต ละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐไดแลว ในกาลนน เธอยอมไมกลวตอความตาย อนจะมในภายหนา

ถาเปนคนทละความชว มาท�าความด และไดเปนพระโสดาบน เปนไงครบ สบายใจแนนอนแลว ไมตองตกอบายอกตอไป เปนผแนนอน ถายงตองเกดอก กเกดแตในสคตโลกสวรรค และแนนอนวา เดยวอกไมนานนก จะถงนพพานตอไปในอนาคต อาจจะชาตหนา



เลย หรออาจจะอก ๒ – 3 ชาต หรออาจจะอก 7 ชาตเปนตน เปนผทไมกลวตอความตาย เพราะแนนอน แลว ถายงเปนปถชนอย กยงกลวอย

ดงนน ถาทานทงหลายยงกลวอย ตองไมประมาท เรมตน คอ ตองละทจรต เจรญสจรต แลวตองละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐ ขอสมมาทฏฐเปนองคแรก ของอรยมรรคมองค ๘ ตองท�าองคมรรคองคแรกใหบรบรณเสยกอน จะไดเปนพระโสดาบน ตองเหนรปโดยความเปนรป อยาเปนรปโดยความเปนตวตน เปนเรา เปนของเรา เหนรปเปนรป เหนนามเปนนาม เหนทกขเปนทกข เหนเหตเกดทกขเปนเหตเกดทกข เหนความดบทกขเปนความดบทกข เหนขอปฏบตใหถงความดบทกขเปนขอปฏบตใหถงความดบทกข คอเหนวา อปาทานขนธทง ๕ นเปนทกข ตองเหนวามนเปน


ทกข มนไมใชคน เปนรปเปนนาม เปนกอนทกข ตองเหนกอนทกขนงอย ตองเหนเปนกอนทกขใหได ถาไมเหน มนไมเหน ตองฝกใหเหน เหนตณหาเปนเหตใหเกดทกข ความรกตวกลวตาย รกตวตน เปนเหตใหเกดทกข เหนนพพานเปนความดบทกข และเหนอรยมรรคอนประกอบไปดวยองค 8 ประการ เปนหนทาง เปน ขอปฏบตใหถงความดบทกข ตองเหน เหนอยางทมนเปน

เพราะทกขมนกเปนทกข มนเปลยนไมได เราจงตองเปลยนทฏฐ แตเดมมนเหนผดอย เหนทกขเปนตวเรา เปนของเรา เหนทกขเปนสขอย ยงเพยนอย เหนของไมเทยงกลายเปนเทยงอย ตองเหนของไมเทยงเปนของไมเทยง เหนของเปนทกขเปนของเปนทกข เหน ของไมใชตวตน เปนของไมใชตวตน เหนใหมนตรง ตอง


ละมจฉาทฏฐ มาเจรญสมมาทฏฐ ตองไมประมาทใน เรองน ตองฝกนะ ถายงเหนเพยนอย เหนเมอไรกเปนคนอย ยงนกวามคนอย อยางนตองฝกแลว อยางเชน เดยวสกหนอยเราจะทานอาหาร เหนนองไกกยงเปน นองไกอย อยางนไมรอด ตองตายแลวเวยนวายตายเกดอกนาน ตองเหนนองไกนมนเปนธาต นองไกนเปนค�าพดเฉยๆ มนมไกอยในนองไกไหม ไมม เปนธาต เปนธาตเฉยๆ มเราเปนผกนไกไหม ไมม มแตธาต แตพวกเราน โอโห.. กนไกอกแลว ไกอยไหนยงไมร จะกนไก อยนน กนขาไกอกแลว คดหลงวนอย ถายงเหนผดอยกตองไมประมาท ตองเรงท�า พระทานวา ไมมตวตน มแตธาต เรากเหนเปนไกอย แตประมาทอย อยางนเพยนเยอะ


ความไมประมาทจงเปนธรรมะขอใหญ เพอกระตนใหเราเรงท�ากจทควรท�า เบองตนถาจะเปนผแนนอน ตองเปนพระโสดาบน ถาไดสงกวานนกยงด ถาท�าได กจะไมกลวตอความตายทจะมในภายหนา เพราะวายงไง กไมตกอบาย เพราะไมท�าทจรต ปดอบายแลว จะไดบรรลพระอรหนตในภายหนาอยางแนนอน ทาน ทงหลายกอยาลม เปนผท�าความไมประมาทโดยฐานะ 4 ใน 4 เรอง 4 สถานน คอ (1) ละกายทจรต เจรญกายสจรต (๒) ละวจทจรต เจรญวจสจรต (3) ละมโนทจรต เจรญมโนสจรต (4) ละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐ จงอยาประมาทในการท�าเรองเหลาน นเปนอปปมาทสตร


๔. พงมสตรกษาจตในฐานะ ๔ ประการ

ตอไป อกสตรหนง อารกขสตร กลาวถงเรอง ความไมประมาทเชนเดยวกน เปนชนสงขนไปอก พระพทธเจาทรงสอนตงแตพนๆ ไปถงสงขนไป ถากลาวอยางเตมท พระพทธองคทรงสอนใหเปนพระอรหนตเลย แตพวกเราบางทยงหนซายหนขวาอย กไมวากน ใหเขาใจวา ทายทสดพวกเราทกคน อยางทานทงหลายนงๆ อยน เหนนงหลบอย นงสปหงกอย โงกเงกอย กตามแตเถอะ สกวนหนงจะไดเปนพระอรหนตนะ หากไมออกนอกทางไปกอน เหนนงๆ อยนนะ ดถกไมไดนะ แตไมรเมอไร อนนบอกไมได ชาตไหนไมทราบ เหนนงหลบอยน ประมาทไมได เพราะเปนอปนสยแลว อยาไปประมาทใคร เหนเขานงหลบ เธอหมดวาสนา อยาไปวาอยางนน นงๆ อยนนนะ จะไดเปนพระอรหนต


แตไมรวาอกกชาต ชาตไหน ไมทราบเหมอนกน อยางนนแหละ มนเปนอปนสยแลว ฉนนงหลบตลอด หมดวาสนาแลวมง ไมใช นนกเลสมนหลอกเรา อยาไปหมดวาสนาเลย ตองเปนคนไมประมาท ท�าวาสนาใหเกดขน วาสนาดๆ กท�าเอา อนไหนท�าไดท�าไปกอน อนไหน ดงาม ตองมบางอนทท�าได ท�าไปกอน เปนอปนสยไว สกวนหนงพวกเรากจะถงความเปนพระอรหนตนนแหละ

ขออธรรมะตางๆ แมพระพทธองคตรสไวสงอยางไร กนอมรบปฏบตไว เพราะสกวนหนงเรากจะท�าได แตไมใชวนน พระองคตรสวา ใครดามาตองไมโกรธ เรากรบฟงไว รบเอามาฝกหด เราตองท�าไดสกวนหนง อาจไมใชวนน อาจจะชาตหนา หรออาจจะชาตไหน ไมทราบเหมอนกน พระองคทรงแสดงไวทยอดคอพระอรหนต สวนพวกเราผปฏบตกเดนไปตามทาง ตามก�าลง บารม


แลวกความเพยร

ในองคตตรนกาย จตกกนบาต อารกขสตร พระพทธองคตรสวา

ดกอนภกษทงหลาย ภกษพงกระท�าความไมประมาท คอ มสตเครองรกษาใจโดยสมควรแกตนในฐานะ 4 ประการ 4 ประการเปนไฉน

คอ ภกษพงกระท�าความไมประมาท คอมสตเครองรกษาใจโดยสมควรแกตนวา จตของเราอยาก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด 1 จตของเราอยาขดเคองในธรรมอนเปนทตงแหงความขดเคอง 1 จต ของเราอยาหลงในธรรมอนเปนทตงแหงความหลง 1 จตของเราอยามวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา 1


ดกอนภกษทงหลาย ในกาลใดแล จตของภกษไมก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด เพราะปราศจากความก�าหนด จตของภกษไมขดเคองในธรรมอนเปนทตงแหงความขดเคอง เพราะปราศจากความขดเคอง จตของภกษไมหลงในธรรมอนเปนทตงแหงความหลง เพราะปราศจากความหลง จตของภกษไมมวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา เพราะปราศจากความมวเมา

ในกาลนน เธอยอมไมหวาดเสยว ไมหวนไหว ไมถงความสะดง และยอมไมเปนไป แมเพราะเหตแหงถอยค�าของสมณะ

จบสตรท ๗


พระสตรนแสดงขนสงขนไปเรอยๆ จนถงเปน พระอรหนต ท�าอรยมรรคมองค 8 ใหครบถวน โดยแสดงความไมประมาทเปนรากฐาน เปนมล ใหกระท�าความไมประมาทโดยฐานะ 4 ใหมสตเครองรกษาจต โดยสมควรแกตวเอง พวกเราทงหลายกอยาลมใหเปนคนไมประมาท มสตรกษาคมครองจต ก�ากบจต ก�ากบค�าพด การกระท�า ความคด อยาปลอยใหมน พดตามใจชอบ อยาปลอยใหมนท�าตามใจชอบ อยาปลอยใหคดตามใจชอบ ตองมสตก�ากบ ตองไปฝกไปหด ตองบอกเตอนตนเอง เราเปนคน จะมาคด เลยคน อยางนไมได เปนคนอย คดพยาบาทคนอน แชงคนอน ผกเวรกนอย อยางนใชไมได ตองมสตก�ากบ ใหอยในกรอบในระเบยบ อยางลกหลานของเรา กวา จะเขยนหนงสอเปน ท�าอะไรเปน เราตองใหเขาโรงเรยน


อยในกรอบของโรงเรยน และพวกเรานกเหมอนกน ตองเขาโรงเรยน ตองอยในกรอบ ความคดกตองอยในกรอบ ไมใชปลอยเลยเถดไปไกล สงทไมใชของเรา ก ตองเหนวาไมเปนของเรา อยาใหมนไปอยากไดของชาวบานเขา ตวทคอยบอกสอน คอยก�ากบคอสตนนเอง ตองไมลม ไมหลง ขอธรรมะอนๆ ปญญา วรยะ สมาธ เปนตน กเอามาใชตอไป ถาประมาทอยางเดยว มนไมไดใช

ถามความไมประมาทเปนเบองตน ตอไปจะไดใช เอาธรรมะอนๆ มาปฏบต พระพทธองคใหกระท�าความไมประมาท คอ ขอท 1 มสตเครองรกษาใจโดยสมควรแกตนวา จตของเราอยาไดก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด ธรรมเปนทตงแหงความก�าหนดในโลกนมเยอะ สงทเปนอารมณของความก�าหนด สง


ตางๆ ในโลกมนไมรเรอง รป เสยง กลน รส สมผส ทนาปรารถนา เสอผาสวยๆ เงนทอง อ�านาจ ชอเสยง เกาอ รถยนต ทดน มนไมรเรอง ความก�าหนดนเปนกเลส รปเปนตนนนเปนทตงของความก�าหนด ความก�าหนดมนเกดในทนน เปนอารมณใหเกดขน ตองมสตคอยควบคมไว อยาใหก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด ตองควบคม ตองหด ตองฝกไว ตองเปนคนไมประมาท

เมอยงมความก�าหนด ยงละไมไดขาด ยงมความตดของของสวยงามอย ทานอาหารยงเอรดอรอยมาก ไดเวลากนแลว ขาวขาหมรานน น�าลายยด หยดแหมะๆ อยางน ไมไหว หลงอยางนนตองเกดอกนาน ตองไมประมาท ท�ากจของตวเอง กเลสยงเหลออย จะเพกเฉยตอหนาทไมได กเลสจะลากเราไปเวยนวายอยอยางนน


กเลสเกดขนกเปนเครองกระตนเราวา ตองไมประมาท

ธรรมะทพระพทธเจาทรงแสดงไวเพอใหตดกเลส กมใหแลว กเลสตวน ถาจะใหไมมอกเลย ไมมกามราคะ ตองเปนพระอนาคาม ขอปฏบตกมแลว เราตองเรงฝก ไมใชจะเปนวนนหรอก แตในความรสกของเราจะตองไมประมาท ไมเพกเฉย เปนหนาทรบผดชอบของเราทจะตองฝกหด เปนงานทเราตองท�า คนมงานคางจะนอนเลน ไมได มเวลาโอกาสจะตองรบท�า บอกตนเองวา จต ของเราอยาก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด ทดนมนกอยของมนดๆ เราไปรกมนเอง เปนความผดของใคร เปนความผดของกเลสนแหละ หนาทของเราคอตองท�าลายตวกเลสน สวนจะท�าลายไดเมอไร ไมทราบ แตเราตองไมประมาท ท�าทกวนๆ ไป


ถาเราประมาทไป อางวา คนอนๆ เขากมกเลส กน ใครๆ กเปนอยางนทงนน เราเปนปถชนมนกตอง มบาง ไมเปนไรหรอก คดหาพวกไปเรอย เธอยงมกเลสใชไหม เปนเพอนฉนดวยนะ เปนเพอนวนในวฏฏะกนไปเรอย เปนเพอนเกด แก เจบ ตาย กนอยอยางน แลวท�าไมไมเอาพระพทธเจาเปนกลยาณมตร ไมคบหาบณฑต พวกเราคบแตคนพาล เลยพาลไปหาผดไปเรอย วนอยอยางนน ฉะนน อยาเอาแตสบายใจไปวนๆ ความจรงมนไมขนอยกบความคดของเรา ความจรงมนคอความจรง จงตองไมประมาท เรามกเลสอย ตองมหนาท ในการท�าลายกเลส ไมไดอยทคนอน

ขอท ๒ จตของเราจงอยาขดเคองในธรรมอนเปน ทตงแหงความขดเคอง หนาคนทเราไมชอบโผลมา เคองอกแลว อยางนกเปนหนาทของเรา ตองไมประมาทวา


เราตองท�าลายความขดเคองอนนใหได เปนหนาทของเราจะตองฝกหด ใหเปนพระอนาคามจงจะหมดโทสะนได พระพทธเจาทรงแสดงเอาไว สวนจะไดเมอไรอก เรองหนง เราตองไมประมาท ไมเพกเฉย ไมปลอยโอกาสใหเสยไปโดยเปลาประโยชน แมไมไดเปนชาตน กหดเจรญเมตตาไว ฝกไว เหนความจรงไว จะเปนอปนสยในภพชาตหนา ถายงมกเลสอย เหนหนาใครกไมชอบ อยเรอย แตท�าเปนเฉย ฉนเปนปถชนกตองมบาง คดเหนอยางน กจะเปนปถชนตลอดชาตอยอยางนน และชาตหนากจะเปนอยางเดมอก อยางนไมได ตองฝก ความไมประมาทนส�าคญมาก

ทานทงหลายจะตองมความรบผดชอบตอตวเอง ตอกเลสทงหลายทเกดขน เหนวาเราตองฝกธรรมะ ฝายดทงหลายมาท�าลายกเลส ตองเจรญอรยมรรคมองค


8 พระพทธเจาตรสเอาไวแลววา พระองคเปนเพยงผบอกทาง สวนการเดนนน ตองท�าเอาเอง ถาเรา หลบไหลเสย ประมาทเสย ไมมาท�า พระองคกชวยไมไดเชนกน ตอนนไมทราบทานหลบหรอยง บางคนเตรยมหลบแลว บางคนนกถงหมอนแลว วนนฟงเยอะแลว ปฏบตมาเยอะแลว พอแลววนน คนทวไป วนอาทตยอยางนไปเทยวกบลกหลานแลวนะ หนนไมธรรมดานะ มาฟงธรรม ดกวาคนอนอยนะ เอาแลว เตรยมนอน เทยบแตกบพวกทไมคอยไดเรอง ตวเองกเลยไมไดเรองกบเขาไปดวย แลวท�าไมไมเทยบใหสงๆ สกนดหนง ถงเราท�าไมได อยางนอยเอาทานไวบชากยงด เราตองคบทางบณฑตไว อยาไปคบคนพาล นกถงเหลาพระอรหนตเสมอ


ขอท 3 จตของเราอยาหลงในธรรมอนเปนทตง แหงความหลง ทใหหลงมเยอะแยะ รางกายประกอบไปดวย ผม ขน เลบ ฟน หนง เนอ เอน กระดก เยอในกระดก ไต หวใจ ตบ พงผด มาม ปอด ไสใหญ ไสนอย อาหารใหม อาหารเกา ด เสลด หนอง เลอด เหงอ มนขน น�าตา เปลวมน น�าลาย น�ามก น�าไขขอ น�ามตร มจตเกดดบอยในน เปนทตงแหงความหลงวาเปนคน เปนเรา เปนเขา เปนของเรา เปนของเขา เปน สตว เปนบคคล เปนของสวยงามนาเพลดเพลน เราตอง มสต ตองมความร ถายงหลงอย กตองไมประมาท ตอง ไมลมกจหนาทของเรา ตองท�าลายความหลงนใหได ถานกวา หลงกไมเปนไรหรอก หลงอยอยางนน มนกยดยาวออกไปเรอยๆ ตองไมประมาทโดยตงใจวา ขอจตของเราจงอยาหลงในธรรมอนเปนทตงแหงความหลง


สงตางๆ ในโลกนไมเปนของเราสกอยางเดยว มนกเปนของมนอยางนนตลอดมาและตลอดไป เปลยนเจาของไปเรอย เปนทตงแหงความหลง เกดความหลง เราตองเตอนตนเอง ไมประมาทวา เราจะท�าลายความหลงน ไมใชท�าลายบาน ฉนหลงวาบานเปนของฉน เลยทบ มนทงเลย ไมใชอยางนน ตองท�าลายความหลง ยดวา เปนลกของเรา เครยดจะตายแลว อยางนนมนหลง ไมใชโยนลกทง ตดหางปลอยวด อยางนไมได เดยวเปน ภาระหลวงพออก ตองตดความหลง ตองมปญญา รจกวาจะตดอะไรด ตองเปนคนไมประมาท

ขอท 4 จตของเราอยามวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา อยาไปเมา พวกเรานเมา เซไปเซมาอย เจอค�าชม เปนไง ลอยไปทางโนน เจอค�าดา เปนไง ลมมาทางน แหงไปเลย บางคนถกดามากๆ ไมรจะไป


ทางไหน นอนแหงจะตายแลว ขนอดขนพองไปหมดแลว บางคนโดนชมลอยขนไปถงไหนตอไหนกยงไมทราบเลย อยางนมนไมไหว ถาโลกด เรากดไป ประเทศเราด เพราะเราดคางอยอยางนน ประเทศเราชว เรากตอง รบผดชอบ เพราะเราชวกระมง อยางนไมไหว มนมวเมา ลมหลง ไมลมหลมตา เราทงหลายอยามวเมา

เมาเปนอยางไร ดคนดมเหลา ดมสราเมรย เมาแลวมนเปนไง พดคยไมรเรอง เดนไมตรง เดนพนขา ตวเอง หวทมอยนนแหละ ทานทงหลายกอยาเดนพนขา ตวเองไปมา แลวหวทมไปทมมาอยอยางน ตองระมด ระวง มเงน กอยามวเมาในการมเงน ไมใชจะใหเงนมาขดแขงขดขาเรา อยางนไมไหว บางคนมหมา เลยงหมา หลงจะตายแลว เมาอยนน ตองรบผดชอบตอหมา ตวน อาจารยพดธรรมะกพดไป ดฉนตองไปเลยงหมา


แลวคะ อยางนตายเลย หลงเมากนอยอยางนน พน แขงพนขาอยนน วกไปวนมา ไมตรงทางสกทหนง

ตองเดนตรงองคมรรค เดนใหตรง มงไปสความพนทกข คอพระนพพาน ไมใชไปขางโนนขางน วนไปเรอย จงตองอาศยความไมประมาทเปนตวชวย ขอจตของเราจงอยามวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา ถารสกวาเมาขนมาแลว เมาลาภ เมายศ เมาสรรเสรญ เมาความสขแลว ขาดสตสมปชญญะแลว ใครพดอะไรกฟงไมออกแลว ชกจะเมาแลว มนหวแลว อยางนไมได ตองไมประมาท ถายงเมาอย กเปนหนาทของเราทจะตองฝกหดใหเลกเมา ใหสรางเมา พระนพพานเปนธรรมะทสรางเมา หายเมา ดบความเมา


พระพทธองคตรสบอกอานสงสของความไมประมาทใน 4 ประเดนนวา

ในกาลใดแล จตของภกษไมก�าหนดในธรรมอน เปนทตงแหงความก�าหนด เพราะปราศจากความก�าหนด จตของภกษไมขดเคองในธรรมอนเปนทตง แหงความขดเคอง เพราะปราศจากความขดเคอง จตของภกษไมหลงในธรรมอนเปนทตงแหงความหลง เพราะปราศจากความหลง จตของภกษไมมวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา เพราะปราศจากความมวเมา ในกาลนน เธอยอมไมหวาดเสยว ไมหวนไหว ไมถงความสะดง และไมเปนไปแมเพราะเหตแหงถอยค�าของสมณะ


ถาท�าไดอยางน ปราศจากความก�าหนด ปราศจากความขดเคอง ปราศจากความหลง ปราศจากความมวเมาแลว เปนพระอรหนตแลว กไมหวาดเสยว ไมหวนไหว ไมสะดง และไมไปตามถอยค�าของสมณะ ไมตกไปในลทธความเหนทงหลาย ใครวาอยางไรกไมไปตามเขาแลว เพราะเขาถงจดสงสดแลว ไมหวนไหวแลว ลมพดมาทางไหนกสบาย เปนเหมอนกบขนเขานงอย ไมหวนไหวไปเพราะนนทา เพราะสรรเสรญ เพราะ ลทธเขาวาอยางโนน เขาวาอยางน พวกเรานไมใชขนเขา เปนใบไมแหง ลมพดมากไปเรอยกบเขา พดไปทางไหนกไปกบเขาเรอย อยางนไมไหว ตองฝกหดใหเปน ผเขมแขง เปนผมนคงดจขนเขานนแหละ

อานสงสของความไมประมาทใน 4 ประเดนน คอ ท�าใหเปนพระอรหนตผมนคง ไมหวนไหว ไมอยางนน


แลว จะเปนอยางปถชนทวไปทยงหวนไหว มนเหนอยนะ เปนปถชนนล�าบาก หวนไหวไป พอมาฟงธรรม อาจารยนพดด พอไปฟงอกทานหนง ทานนนพด ดกวา ไปฟงอกทานหนง ทานนดกวาๆ ไปฟงอกทาน หนง ทานนนดกวาๆๆ หลายทานกชกงงแลวทน กรรมฐานอนไหนดหนอ อนนนถกหนอ อนนนผดหนอ ล�าบากเหลอเกน เปนปถชนนมนเหนอย มนล�าบาก มนนาร�าคาญ ดงนน เราตองไมประมาท ตองรบแกไขแลว ถาไมรบแกไข มนกยงเปนอยางนอยอก ลองคดดส ชาตนมโอกาสฟงธรรมตงเยอะ ยงงงอยเลย บางชาตทไดฟงธรรมนอยๆ จะไมงงหนกกวานหรอ หรอวาถาไมไดฟงธรรมเลย จะเปนยงไง จะไมมดไปเลยหรอ นขนาดฟงธรรมตงเยอะแยะ มวดหลายวด มการแสดงธรรมมากมาย ไปฟงมาเยอะแลว ยงไมสวางเลย บางคน


ยงฟงยงงงใหญ มดหนกกวาเดมกม ลองคดดส นเปน โทษของความเปนปถชน จะมาโทษอาจารยวา เปนเพราะอาจารยนนแหละ พดไมไดเรอง หนกเลยมด จะไปโทษใคร อยางนไมไหว อยางนคงมดตลอดชาต

หนาทของเราตองแสวงหาความสวาง ตวเองมดอย จะมวนงมดมวเมาและลมหลง สบายใจอย มนกไมใช ตองแสวงหาดวงประทป แสวงหาความสวางแหงธรรมะ ตวเองมกเลสอย ยงประมาท ไมรบแสวงหายามารกษากเลส มนไมได อปมางายๆ เหมอนกบพวกเราเจบปวย จะประมาทวาไมเปนไร ปวยเหนจะๆ อย จะไมรบหาหมอหรอ จะรอหมอมาหาเอง หรอวาจะรอตายเสยกอน หรอวาจะรอคนมาเหน เดยวกคงจะมา ชวยหรอก อยางนนหรอ รอไมได เราเจบปวย ตองแสวงหาหมอ แสวงหายามารกษา เหมอนกบเราปวย


ดวยอ�านาจกเลส มราคะ โทสะ โมหะ และความมวเมาลมหลง แสดงวายงปวยอย ยงเจบอย ยงไมพนจากกเลส ยงไมพนจากโรคราย ตองแสวงหายามารกษา ยานนกมแลว คออรยมรรคมองค ๘ เหลอแตเอามาทาน ทานทงหลายอยาลมทานยา ถามความประมาท ไมยอมหายา ไมยอมทานดวย กวนวาย เจบปวด เดอดรอน เปนทกขอยอยางน

ในพระสตรทสองน แสดงลกซงลงไปอก ยงมกเลสอย หามประมาทนนเอง ถายงมกเลสอย ตองเตอนตนเอง ตองไมประมาท จะตองละกเลสตวนใหได ขอจตของเราอยาไดก�าหนดในธรรมอนเปนทตงของความก�าหนด ขอจตของเราอยาไดขดเคองในอารมณอนเปนทตงแหงความขดเคอง ขอจตของเราอยาไดหลงใน ธรรมอนเปนทตงแหงความหลง ขอจตของเราอยาได


มวเมาในธรรมอนเปนทตงแหงความมวเมา คอ ตอง ละกเลสทงหมดเลย อาศยความไมประมาทนเปนตวกระตน ทานทงหลายถายงมกเลส กตองกระตนตวเอง ใหไดวา จะตองละกเลสตวน ไมอยางนน เรากจะมปญหาอยกบมนตลอดไป ถายงมความลงเลสงสย ความสงสยนเปนนวรณ เปนกเลส หนาทของเราคอจะตองละเจา ตวนใหได จะละไดอยางไร ไมประมาทแลวกไปท�า ความเพยร หาครบาอาจารย ฝกศล ฝกสต ฝกสมาธ ฝกปญญา มความโกรธ ขดเคองไมชอบใจเกดขน หนาทของเรากตองไมประมาท จะตองละความโกรธอนน ถอเปนหนาทของแตละคน จะมาเพกเฉยสบายใจวาเราจะไมทกขหรอก อยางนไมได เพราะเหตม ผลกตองมตามมา ทงเหตทงผลอยกบตวเราน นงเฉยวาฉนจะไมเปนไรหรอก อยางนกแสดงวาไมรเรอง เปนคนประมาท


ฉนจะไมเปนไรไดยงไง นงนานกแกไปทกวน ใกลตายไปทกวนแลว ยงไมรเรอง ความเหนผดกยงอย มองคนขางๆ กยงเปนคนอย ยงตองเกดอกอย ยงตองแกอย ยงตองตายอย ยงประมาทอย อยางนไมได


๕. สรป

วนน อานพระสตรใหฟง เปนเรองเกยวกบความ ไมประมาท ทพระพทธเจาทรงแจกแจงเอาไว โดยอปมา 1๐ ประการ ตอนทายไดกลาวถงความไมประมาทในฐานะ 4 สองพระสตร โดยพระสตรแรก กลาวถงระดบพนฐานถงโสดาบน สตรหลงกลาวถงสงเลย พวกเราก รบไปทงสองสตร ท�าเอาเทาทพอท�าได โดยอาศยความไมประมาทเปนมล เปนรากฐาน เปนเครองกระตนใหไดท�าหนาทของตวเอง ไมควรประมาทในฐานะ 4

เบองตน คอ จงละกายทจรต จงเจรญกายสจรต จงละวจทจรต จงเจรญวจสจรต จงละมโนทจรต จงเจรญมโนสจรต จงละมจฉาทฏฐ เจรญสมมาทฏฐ อนนท�าใหเปนโสดาบน ถาท�าอนนได จะไมกลวตาย ทานทงหลาย


มเรองใหญรออยขางหนา ความตายน เปนเรองใหญส�าหรบเราทกคน ท�า 4 ประเดนน อาศยความไมประมาทกระตนตวเองขนมาท�า มาฝกหด ชนสง ไมประมาทในฐานะ 4 เหมอนกน เปนชนสงมาก ถาท�าไดกเปนพระอรหนตเลย สรปวาถายงมกเลสอย ยงไมเปนพระอรหนต ไมควรเพกเฉย ไมควรประมาท ฝกหดท�าไว อะไรดๆ ท�าไว อาจจะไมเปนพระอรหนตในชาตน กท�าเปนอปนสยไว คงจะไดเปนในอนาคตตอไป สวนจะชาตไหนเราไมทราบ มศรทธาเชอปญญาตรสรของพระพทธเจาแลว เรากท�าเอา ไมประมาท ใหมสตคอยก�ากบ ขอจตของเราจงอยาก�าหนดในธรรมอนเปนทตงแหงความก�าหนด ขอจต ของเราจงอยาขดเคองในธรรมอนเปนทตงแหงความขดเคอง ขอจตของเราจงอยาหลงในธรรมอนเปนทตงแหงความหลง ขอจตของเราจงอยามวเมาในธรรมอนเปน


ทตงแหงความมวเมา อาศยความไมประมาทเปนพน เปนราก เปนธรรมะขอใหญครอบคลม จะไดกระตนใหเกดการกระท�า อนไหนพอท�าไดกจะไดท�า ไมปลอยโอกาสไป บางคนกปลอยโอกาสหลดลอยไป ธรรมะขอน สงไป ระดบอรหนต ผมคงไมได ผมไดเทานกอน ผม คงแคท�าบญ กจะไดแคท�าบญกอนไปเรอยๆ แลวท�าไม ไมหดฝกสต ไมเจรญเมตตาไว ท�าไมไมหดเจรญอสภะไวบาง อนไหนทท�าได ท�าไมไมรบท�า ยงไงผมกท�าไมได ถงผมจะเจรญอสภะ ผมกไมเปนอนาคาม ผมกเลยไมเจรญ ท�าบญกอน ถาไมเปนอนาคามตอนน ท�าไมไมท�าไว เดยวจะไดเปนในอนาคต ความประมาทมนอนตรายอยางน ท�าใหพลาดโอกาสทจะเจรญกาวหนา บางครง กตกไปขางต�า ล�าบากกวาเดมอก ทานทงหลายจงตองไมประมาท ถายงรก ยงมราคะอย ใหหดเจรญอสภะ


ยงมความขดเคองอย ใหหดเจรญเมตตา ยงลมหลง ใหหดเจรญปญญา เจรญอรยมรรค หดฝกไป อาศยความไมประมาทเปนรากฐาน เปนรากแกว เปนธรรมะขอใหญ ในการฝกหด ในการเรงท�าความเพยรตามค�าสอนของพระพทธเจา

วนน มาบรรยายธรรมะในหวขอเกยวกบความ ไมประมาท เรมตน บรรยายโดยอปมาตางๆ 1๐ อปมา ไมทราบจ�าไดอนไหนบาง ตอนหลงมากพดใหท�าความไมประมาทใน 4 ฐานะทงสองสตร แบบยอๆ ใหเปน แงคด ทานทงหลายจะไดน�าไปศกษาเพมเตมตอไป

บรรยายวนน คงพอสมควรแกเวลาเทาน อนโมทนาทกทานครบ


รายชอผรวมบรจาค1 คณสายสมพนธ สวรรณประทป 20,0002 คณชอพภพ โอสถานเคราะห 20,0003 คณเพญพรรณ วสทธ ณ อยธยา 10,0004 คณบษกร สงคาลวนชย 2,0005 คณสจนตนา พกกะเวส 5006 คณอนธดา คงสาย 5007 คณจรรยา ตงกจเวทย 1,0008 คณพรรณพไล สพรรณโรจน 5009 คณเกษมสรนทร ธนนทปพฒน 50010 คณรชนวรรณ อทยศร 50011 คณกะมะลา ภาคสวรรณ 1,00012 คณพรทพย ธนะโสภณ 1,00013 คณกอบรตน บวเลอร 3,00014 คณดาร คาบาลโล 1,00015 คณชนกา ศลปอนนต 2,00016 คณวรทยา อสสกล 1,00017 คณหญงวจนทรา บนนาค 1,00018 คณธนญชย ขาวสอาด 1,00019 คณดวงตา ขาวสอาด 1,00020 พ.ญ.สรพร เนาวรตโนภาส 1,00021 คณพจมาน เสรมศรววฒน 50022 ผฟงธรรมมลนธมายาโคตม ๒8 พ.ย. ๕8 2,070


23 ผเขาปฏบตมลนธวปสสนากรรมฐานสรนทร ๕-7 ธ.ค. ๕8 4,64924 คณวนชน ธรรมไพโรจน 50025 ไมออกนาม 30026 คณชมพ 1,00027 ผฟงธรรมบานจตสบาย ๒7 ธ.ค. ๕8 5,87628 จากฐณชาฌรสอรท ๒๐ ธ.ค. ๕8 6,15029 คณอบล พวงศร 20030 ผฟงธรรมมลนธมายาโคตม ๒6 ธ.ค. ๕8 2,00031 ดร.ชตมา พรหมมาก 1,00032 ผเขาปฏบตอาศรมมาตา 31 ธ.ค. ๕8-4 ม.ค. ๕๙ 15,09033 มลนธอาศรมมาตา 3,00034 คณณฐธร ฐานเรองพงศ 10035 คณชมพ 2,00036 คณนภา เสตสวรรณ 5,00037 คณธนดา บลสข 2,00038 คณพชต จารทรรศน 50039 ผฟงธรรมบานจตสบาย 31 ม.ค. ๕๙ 2,35040 ดร.นวลศร เปาโรหตย 1,00041 คณศรลกษณ พฒนะเอนกและครอบครว 5,00042 ผฟงธรรมบานจตสบาย 14 ก.พ. ๕๙ 2,07043 ผเขาปฏบตยวพทธกสมาคมฯ 1๒-16 ก.พ. ๕๙ 27,23044 คณอจฉรยา เกตทต 2,00045 ผฟงธรรมมลนธมายาโคตม ๒๐ ก.พ. ๕๙ 2,410 รวม 162,495


ผทสนใจหนงสอและค�าบรรยายของอาจารยสภร ทมทอง สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดใน www.ajsupee.com และ สามารถตดตอได ดงน

(1) ขอรบไดฟร ผานระบบขอรบหนงสอออนไลน จากเวบไซต ajsupee.com ขอรบหนงสอไดครงละ ๕ เลม และ mp3 ครงละ 8 แผน โดยการเลอกหนงสอ หรอ ซดทตองการ ผานระบบขอรบหนงสออนไลน ยนยน และ กรอกชอทอยผ รบ ในระบบสามารถตรวจสอบ สถานะการสงได


(๒) ขอรบไดฟรทางไปรษณย ขอรบหนงสอได ครงละ ๕ เลม และ mp3 ครงละ 8 แผน สงชอ ทอย ของผรบ, ชอหนงสอ, mp3, DVD ทตองการไปท [email protected] หรอทาง Line ID : ajsupee. com ตดตอสอบถามรายละเอยด คณสรยน โทร. ๐8๐-๕๕3 ๕๕๕3 ครบ

(3) ตดตอขอรบทชมรมจรยธรรม ตกประสาทวทยา ชน 3 โรงพยาบาลศรธญญา อ.เมอง จ.นนทบร โทร. ๐๒-๙68 ๙๙๕4 ตดตอคณสคนธ

(4) ตดตอขอรายละเอยดไดจาก ชมรมกลยาณธรรม http//:www.kanlayanatam.com


วนเดอนปเกด ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๑๕ บานหนองฮะ ต.หนองฮะ อ.ส�าโรงทาบ จ.สรนทรการศกษา

• เปรยญธรรม 4 ประโยค• ประกาศนยบตรบาลใหญ วดทามะโอ จ.ล�าปาง• ปรญญาตร วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยขอนแกน• ปรญญาโท พทธศาสตรมหาบณฑต สาขาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ประวต อาจารยสภร ทมทอง


งานปจจบน (พ.ศ. ๒๕๕๙)• กรรมการผทรงคณวฒวทยาลยสงฆ มจร. วทยาเขตบาฬศกษาพทธโฆส จ.นครปฐม• วปสสนาจารยยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยฯ• อาจารยสอนวชาพระอภธรรมปฎก มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตบาฬศกษาพทธโฆส จ.นครปฐม• บรรยายธรรมะตามสถานทตางๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด• เผยแผธรรมะทางเวบไซต

www.ajsupee.com

Documents

58-11-14 AW ความไม่ประมาท (144 น.)¸„วาม...สารบ ญ ความไม ประมาท ตอนท ๑ ๘ 1. โอวาทคร