หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 1

หนงสอชด

ครปฐมวยหวใจ แม

กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

โครงการสอสรางสรรคเพอการเรยนรอยางองครวม (ครหวใจใหม) สถาบนอาศรมศลป

พอแมเลยงลกดวถไทย

หองเรยน

2 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 1

โครงการสอสรางสรรคเพอการเรยนรอยางองครวม (ครหวใจใหม)

โครงการความรวมมอระหวางกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค และ สถาบนอาศรมศลป

ชอหนงสอ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย

จดท�ำโดย ส�ำนกพมพสำนอกษร โรงเรยนรงอรณ

บรรณาธการ เกอกมล นยม

เรอง

ขอมล สวนสอสารองคกร โรงเรยนรงอรณ

เรอง นนทยา ตนศรเจรญ

ภำพ

ภาพถาย สวนสอสารองคกร โรงเรยนรงอรณ

ภาพประกอบ อรณโรจน รตนพนธ

ออกแบบจดรปเลม อรณโรจน รตนพนธ

พสจนอกษร ศรลกษ พทธโคตร

เผยแพร ตลาคม 2๕๖1

ขอบคณทปรกษำดำนขอมล

• ครสนสา ชนเจรญสข ผอ�านวยการโรงเรยนรงอรณ

• คณะครอนบาลและผปกครอง โรงเรยนรงอรณ

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต โดย กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

2 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 3

ค�ำน�ำชวงปฐมวย เปนชวงวยทส�าคญของการบมเพาะ และวางรากฐานส�าคญ

ของชวต ทจะน�าไปสการพฒนาทงดานกาย ใจ สตปญญา และสงคมทสมดล

กองทนพฒนำสอปลอดภยและสรำงสรรคเลงเหนถงความส�าคญ

ของการพฒนาเดกและเยาวชน ซงจะเกดประสทธภาพ และมคณภาพไดกตอเมอ

มผใหญทแวดลอมเดก ทง พอ แม คร เขาใจในธรรมชาตเดกอยางแทจรง

แลวคร หรอ พอ แม ผปกครอง ท�าอะไรหรออยางไรไดบาง?

กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค ยนดและวางใจทสถำบน

อำศรมศลป ซงมภาคเครอขายการท�างานดานการศกษาอยางยาวนาน รบผลต

หนงสอชด “ครปฐมวยหวใจแม” ทง ๗ เลมน พรอมสอวดทศนอก 1๐ ตอน

ควบคกนไป ซงเปรยบเสมอนคมอ ทรวบรวมทงหลกการและวธการ เอาไว

อยางครบถวน ท�าหนาทเปนผชวย เพอใหผใหญไดน�าไปใชไดงาย ไมซบซอน

และถกตองตามหลกพฒนาการเดกปฐมวย

ซงหนงสอ ๗ เลมน ประกอบไปดวย ชดกจวตรประจ�าวน รากฐาน

การงานทส�าคญเพอพฒนาเดก (เลม 1.แมครพาท�างานครว เลม 2.แมคร

พาท�างานบาน เลม 3. แมครพาท�างานสวน เลม ๔. แมครพาคดอานเขยน

เลม ๕. แมครพาเลน) ชดเพอพฒนาครและผปกครอง (เลม ๖. หองเรยนพอแม

เลยงลกวถไทย และเลม ๗. แมครหวใจใหม)

หวงเปนอยางยงวาสอชดนจะชวยใหสงคมตระหนกถงความส�าคญ

ของการดแลเดกตามพฒนาการ และกระต นใหผ ใหญเปดโอกาสใหเดก ๆ

ไดเรยนรตามวยอยางเปนธรรมชาต เรยนรทจะพงพาตนเอง มสขภาพแขงแรง

มความมนคงทางอารมณ และจตใจ

ขอขอบพระคณ คณำจำรย และผเชยวชำญทกทำนทถำยทอดองคควำมร

สหนงสอชดน ขอบคณภำคเครอขำยทรวมแรงรวมใจผลตงำนอนเปนประโยชน

ไมเพยงตอวงกำรกำรศกษำ แตยงเปนประโยชนตอสงคมในวงกวำงอกดวย

กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

๔ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย ๕

ค�ำน�ำ หนงสอครปฐมวย….หวใจแม หลอมรวมการเรยนรและกจวตรการด�ารง

ชวตเปนหนงเดยว ซงตรงตามธรรมชาตของหลกการเรยนรทวา “ชวตคอการเรยนร

และการเรยนรคอชวต”

การจดการเรยนรดวยวถน เปนการบรณาการการเรยนรสาระวชาตางๆ

และสมรรถนะทจ�าเปนส�าหรบการเตบโตในวยตอมา และเปนการเรยนรทผเรยน

สามารถด�ารงความเปนอยดวยการพงตนเองได ไมตองเรมตนฝกใหม ศกยภาพ

ของนกการจดการศกษา คร หรอ บคลากรอนๆ ทมบทบาทการจดการเรยนร

ซงมองเหนการเรยนร (Learning Visibility) และจดโอกาสการเชอมโยง

ประสบการณจากภาคปฏบต การฟง การพด การอาน การเขยน และการบนทก

เรองราวทสามารถตอยอดจากเรองหนงไปสอกเรองหนง กอใหเกดเปนเสนสายทาง

เดนทางการเรยนร เกดผลงานการบนทกหลากหลายอยางเหมาะกบพฒนาตามวย

ของผเรยนในแตละระดบ เชน ในระดบปฐมวย ครหรอผใหญทด�าเนนกจกรรม

การเรยนร พาคดพาใครครวญประสบการณตรงดานตางๆ ทไดลงมอปฏบตมาดวย

การพดคยบอกเลา แลวเชอมเขาสการวาดภาพ ผใหญใจดชวยบนทกสาระเนอหา

ทเดกตองการสอสาร เกดแฟมผลงานทหลากหลายแตกตางกนไปตามการรบร

และการน�าเสนอของผเรยนแตละคน

สภาพการเรยนร ดงกลาว เปนสภาพแวดลอมทสงเสรมพฒนาการ

ครบถวนทกดาน และทงยงสงเสรมพฒนาการของสมองอยางสมบรณ จดเชอมโยง

ของปลายประสาทเซลลสมองแตละเซลลไดรบการกระตนใหแขงแรง ซงเปน

รากฐานส�าคญของพฒนาสมรรถนะตางๆ อยางสมบรณ

สจนดา ขจรรงศลป

ผเชยวชาญดานการศกษาปฐมวย สถาบนอาศรมศลป

๖ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย ๗

สำรบญ๑ บทน�ำ ๙

ท�าไมตองจดหองเรยนพอแม 1๐

๒ บทท�ำ 1๕ แนวทางการจดหองเรยนพอแม 1๖

หลกสตรหองเรยนพอแม : เลยงลกวถไทย 1๘

แผนการจดกจกรรมหองเรยนพอแม ตอน การงานกบการเรยนร 2๔

พอแมไดเรยนรอะไรในลานทราย 2๖

โคชเหนอะไร 3๐

๓ บทแมคร 33

๗ หวใจโคช หวใจแมคร 3๔

ภำคเครอขำย ๔๐

๘ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย ๙

๑ บทน�ำหองเรยนพอแมส�าคญอยางไร

จะดแคไหน ถาบาน และโรงเรยน รวมกนสงเสรมพฒนาการ

ใหกบเดกไปในทศทางเดยวกน

1๐ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 11

ท�ำไมตองจดหองเรยนพอแม เพรำะพอแมคอกลยำณมตรคแรกของเดก ซงมบทบาทส�าคญ

ในการสงเสรมพฒนาการของเดกอยางเปนองครวม

เดกเปนผล พอแมเปนเหตปฐมวยเปนวยทตองอยกบพอแม นสย บคลก ทาท และธรรมชาตการเรยนร

ของเดกปฐมวยจะไดรบการหลอหลอมและซมซบจากพอแมเปนหลก เพราะเดก

จะเปนอยำงทเรำเปน มำกกวำเปนอยำงทเรำบอกหรอสอนใหเขำเปน

หองเรยนพอแม : เลยงลกดวถไทย คอโอกาสทพอแมจะไดมาเรยนร

และเขาใจธรรมชาตการเรยนรของลกปฐมวย กระบวนการเรยนร สอ กจกรรม

และสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนร ของลกวยน เพอใชเวลาของตนอยางม

“คณภาพ” กบลก อยำกใหลกเปนอยำงไร มนสยเชนไร ไมอำจเกดขนไดจำก

กำรบอกสอน แตพอแมตองเปนใหเหนและพำท�ำ ดงเชนทพอแมไทยสมยกอน

สอนลกดวยวถชวตและการงานในชวตประจ�าวนอยางเปนธรรมชาต

กำรใชเวลำอยำงมคณภำพกบลก หมายถงการทพอแมใชชวงเวลา

ดงกลาวใหเกดการเรยนรรวมกนกบลกได โดยไววางใจใหการเรยนรนนขบเคลอน

โดยลก พอแมลดบทบำทกำรเปนผก�ำกบ จดแจง หรอรบใหค�ำตอบเบดเสรจสมบรณ

ซงในวถชวตประจ�าวนพอแมมกเปนเชนนนดวยความเคยชน

พอแมเปนอยำงไร ลกเปนอยำงนนเลนแลวเกบดวยสลก

หนจะตกขาวใหทกคนเองคะ

เสอผำ ของคณพอ

กระเปำ ของคณแม

อย รอน ฮะฮะฮะ

ขอบใจจะ พอจะกน

ใหหมดเลย ลกแมเกงจรงๆ รจก

ระวงรอนดวย

12 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 13

กำรจะใหพอแมละ ลด เลกควำมหวงกงวล และความตองการ

ของตนเอง จนกระทงกาวออกจากความเเคยชนเดมๆ ไดนน ไมอาจเกดขนได

จากการยนความรส�าเรจรปใหพอแม ไมวาจะเปนการบอกสอนและยนเอกสาร

ใหอาน แตตองอาศยกระบวนการมสวนรวม ใหพอแมไดลงมอปฏบตเพอเรยนร

และเขาใจดวยตวเอง โดยเฉพาะกำรเขำใจธรรมชำตกำรเรยนร ของตนเอง

มองเหนตวเอง รจกและเขำใจตวเองมำกขน

เพราะ…

• ถำพอแมเขำใจตวเอง กจะเขำใจลก และเขำใจคนรอบขำง

• ถำพอแมมองเหนตวเอง จะรวำกำรจะปรบเปลยนลก ไมใชปรบทลก แตตอง

ปรบทตวเอง

• ถำพอแมเปลยน ลกจะเปลยน

การท�ากจกรรมรวมกนในหองเรยนพอแมยงชวยสรางความสมพนธทดระหวาง

แมครกบพอแมผปกครองและระหวางเพอนผปกครองดวยกน ดวยความรสกทไว

วางใจ เปนชมชนทสามารถพงพาอาศยกนได โดยเฉพาะในเรองการเรยนรของลก

ขณะเดยวกนยงเปนสอชวยแมครสอสารกบพอแมถงแนวทางการจดการเรยน

ของโรงเรยนทเออตอธรรมชาตการเรยนรของเดก ในฐานะเพอนรวมเรยนรและ

หนสวนคนส�าคญในการพฒนาเดกอยางสอดคลองไปในทศทางเดยวกนทงทบาน

และทโรงเรยน

1๔ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 1๕

๒ บทท�ำ

คงจะดไมนอยหากพอแมเขาใจตนเอง เขาใจธรรมชาตของลก

และเขาใจแนวทางของโรงเรยน แลวมแนวทางใดบาง

ทจะชวยสรางความเขาใจเหลาน

1๖ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 1๗

แนวทำงกำรจดหองเรยนพอแม1. วำงเปำหมำยใหชด “อยากใหพอแมรอะไร” แลวออกแบบกระบวนการ

หรอกจกรรมเพอน�าไปสการเรยนรในเรองนนๆ

2. ใชเครองมอกำรรบร ไดแก การฟง การใครครวญ เพอฝกฝนตวร (สต)

ในตวเอง ดวยกจกรรมทสงเสรมการฟงอยางใครครวญ การสะทอนการเรยนร

ในกลม และการเขยนบนทกความเขาใจของตนเปนระยะตลอดการอบรม

3. พอแมมสวนรวมเรยนร และลงมอปฏบตจรง เพอใหเกดความร และ

ความเขาใจดวยตวเองอยางแทจรง ดวยกระบวนการใหความรควบคกบการทดลอง

น�าไปใชปฏบตกบลก บนทกการปฏบตและสะทอนผลเปนระยะ

๔. กำรฟงบรรยำยจำกผเชยวชำญแตละดานทมผลตอพฒนาการของเดก

สการประยกตใชไดจรงในชวตทงทบานและโรงเรยน

๕. สรำงกำรเรยนรแบบกลมเรยนร (Group Learning) ดวยการจดวงสนทนำ

แลกเปลยนเรยนร/สะทอนกำรเรยนร/จดกำรควำมรของกลมทกครงหลงจบกจกรรม

โดยมแมครประจ�ากลมท�าหนาทเปนโคช หรอ Facilitator คอยตงค�าถามใหเกด

การแลกเปลยนเรยนรในกลม เชน จากกจกรรมไดท�าอะไร รสกอยางไร ประทบใจ

อะไร ไดเรยนรอะไร จะน�าไปปรบใชกบลกและวถชวตประจ�าวนอยางไร

“วงสะทอนผลคอหวใจ เปนการกลนสงทท�าออกมาเปนค�าพด สงทพอแม

พดออกมาคอสงทเขารบร ณ ตอนนน เพอนคนอนในวงกไดเหนแงมมความคด

ทหลากหลาย เกดการเรยนรซงกนและกน การพดสะทอนออกมาท�าใหเรา

เขาใจตวเองมากขน ทส�าคญคอเขาไดละวางตวตนของตวเอง กลาบอกเลา

ขอตดขดของตวเอง ใครทกลาสะทอนความตดขดของตวเองออกมามากเทาไร

คอคนทจะหลดออกจากความตดขดไดมากเทานน”

ครเรวด ดงศรแกว ครใหญฝายอนบาล โรงเรยนรงอรณ

1๘ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 1๙

หลกสตรหองเรยนพอแม : เลยงลกดวถไทย*ครงท หวขอ กจกรรม เปาหมาย

1 ธรรมชำต

ของเดก

ปฐมวย

(3 ชวโมง)

• พาลกเขารวมกจกรรมวถ

กจวตรของหองเรยน

• สงเกตและฟงลกขณะ

ทรวมกจกรรม เพอเขาใจ

และรจกลกอยางแทจรง

เขาชวยเหลอตามความจ�าเปน

เพอใหการเรยนรของลกเกด

ขนไดดวยตวเอง

• สะทอนการเรยนรรวมกน

หลงกจกรรม

รจกลก

• สงเกตเหนธรรมชาต

การเรยนรของเดกซงม

ความแตกตางหลากหลาย

• สงเกตเหนลกษณะเฉพาะตว

ตามธรรมชาตการเรยนร

ของลกของตน จากการสงเกต

ปฏสมพนธของลกกบ

สถานการณตางๆ

2 กำรงำนกบ

กำรเรยนร

(3 ชวโมง)

• แบงกลมยอยแลวกอ

กองทรายโดยไมพดกน

เสรจแลวน�าเสนอความหมาย

ของกองทรายทกลมชวยกน

สรางใหเพอนกลมอนไดร

• รวมกลมใหญแลวชวยกน

ขนทรายและเกลยลานทราย

เพอท�าลานเลนใหลก

• ลอมวงแลกเปลยนเรยนร/

สะทอนการเรยนรในกลมยอย

รจกตนเอง

• สงเกตเหนธรรมชาตของตน

จากการลงมอท�างาน ยอมรบ

และจดปรบตนเอง พาตนเอง

กาวพนขอจ�ากดตางๆ

• เขาใจวถการเรยนรของ

โรงเรยน และกระบวนการ

เรยนรสมตเชงคณคาจาก

การท�างานและความสมพนธ

ระหวางตนเองกบผอน

สงแวดลอม และสถานการณ

ตางๆ

ครงท หวขอ กจกรรม เปาหมาย

3 วถกำรเรยนร

ท รงอรณ

(๖ ชวโมง)

• แบงกลมท�ากจกรรม

(เชา) กจกรรมแยกขยะ

(บาย) กจกรรมเยบ

ปลอกหมอน /ผาปทนอน

ส�าหรบลก

• แลกเปลยนเรยนรรวม

กบกลมของตนหลงจบ

แตละกจกรรม เพอถายทอด

และแบงปนการเรยนร

จากการปฏบตกจกรรม

รจกตนเอง

• เกดความเขาใจวถการเรยนร

ของโรงเรยน และกระบวนการ

เรยนรสมตเชงคณคา

จากความสมพนธระหวาง

ตนเอง เพอนผปกครอง

และสงแวดลอมและ

สถานการณตางๆ

• สงเกตเหนธรรมชาตของตน

จากการลงมอท�างาน ไดแก

ปญหาและจดปรบตนเอง

พาตนเองกาวพนขอจ�ากดตางๆ

๔ เลยงลกด

วถไทย

(๖ ชวโมง)

• แบงกลมท�ากจกรรมปนดน

ในรปแบบจรยศลป หรอ

ศลปะเพอการเรยนรและ

พฒนาจรยะของกายใจของตน

โดยลดการพด ใชการสงเกต

ดวยอายตนะตางๆ แลว

สะทอนการเรยนร (เชา)

• รวมกลมใหญท�ากจกรรม

การเรยนรโดยวทยากร

ผเชยวชาญในการใชดนตร

พฒนาเดกเลกอยางเปน

องครวม (บาย)

เขำใจตนเอง

• เรยนรสภาวะของกายใจ

ของตน เขาใจธรรมชาต

ทมความแตกตางของลกๆ

ใสใจกบกระบวนการในวถ

ชวตปจจบนมากกวาจะมง

ไปทผลส�าเรจทคาดการณ

ไวลวงหนา และสามารถ

น�ากจกรรมไปปรบใชกบลก

ของตน

2๐ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 21

ครงท หวขอ กจกรรม เปาหมาย

๕ ตงเปำหมำย

รวมกบคร

(3 ชวโมง)

• แมครบอกเลาหลกสตร

การเรยนรในเทอมนนๆ

เชน หวขอการเรยนร สอ

กจกรรม เปาหมาย

• แบงกลมยอยตาม

หองเรยนลก เพอตงเปาหมาย

การเรยนรของลกรวมกน

กำรเรยนรอยำงเปนองครวม

ในระดบปฐมวย

• รและเขาใจการจด

การเรยนรของโรงเรยน

• รวมกนตงเปาหมาย

การเรยนรของลกให

สอดคลองเปนไปในทศทาง

เดยวกนทงทบานและ

โรงเรยน

๖ เวลำคณภำพ

กบลก

(๖ ชวโมง)

• ฟงบรรยายเรอง “การใช

เวลาคณภาพกบลก”

จากแพทยผเชยวชาญ

ดานเดกปฐมวย

• ถามขอสงสยและแลก

เปลยนเรยนรกบวทยากร

• น�าความรความเขาใจไป

ปรบใชกบลกในวถชวต แลว

เขยนบนทกเพอน�ามาแลก

เปลยนเรยนรในครงตอไป

สมพนธภำพและกำรเรยนร

• เขาใจแนวคดของการใช

เวลาคณภาพกบลก

• ตระหนกวาเดกแตละคนม

ธรรมชาตและพฒนาการ

ทแตกตางกน ไมควรใชเทคนค

วธการเฉพาะโดยไมค�านง

ตวตนของเดก

• สามารถสรางปฏสมพนธ

ทมความ “พอเหมาะ พอด”

ครงท หวขอ กจกรรม เปาหมาย

๗ เกบดอกผล

กำรเรยนร

(3 ชวโมง)

• แยกกลมยอยสรปการ

เรยนรในหองเรยน “จากการ

อบรมทผานมาทง ๖ ครง

ไดน�าสงใดไปใชบาง

/ผลเปนอยางไร”

• ตวแทนกลมยอยน�าเสนอ

การเรยนรในกลมใหญ

ถอดบทเรยน

• ทบทวนการเรยนรของ

ตนเอง และเรยนรเทคนค/

วธการจากเพอนผปกครอง

คนอน

* หมายเหต: หลกสตรหองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย ส�าหรบผ ปกครองชนอนบาล 1

โรงเรยนรงอรณ กรงเทพมหานคร จ�านวน 3๐ ชวโมง โดยสามารถจดปรบกจกรรมใหสอดคลอง

กบบรบทของแตละโรงเรยน

22 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 23

หลกสตร หองเรยนพอแม : เลยงลกดวถไทย

ครงท ๒

การงานกบการเรยนร

ครงท ๓

วถการเรยนรท

รงอรณ ครงท ๔

เลยงลกดวถไทย

ครงท ๕

ตงเปาหมายรวมกบคร

ครงท ๖

เวลาคณภาพกบลก

ครงท ๗

เกบดอกผลการเรยนร

รจกตนเอง

เขาใจวถการเรยนรของโรงเรยน

รจกตนเอง

เขาใจวถการเรยนร

ของโรงเรยนเรยนรสภาวะกาย ใจของตนเอง

เขาใจธรรมชาตทมความแตกตางของลก

ใสใจกบกระบวนการ

มากกวาจะมงไปทผลส�าเรจ

เขาใจการเรยนรอยางเปนองครวม

ในระดบปฐมวย พอแมและครเขาใจตรงกน

ตงเปาหมายรวมกน

สมพนธภาพและการเรยนร

เขาใจธรรมชาตและพฒนาการของเดก

ไดแนวคดในการใชเวลากบลกอยางมคณภาพ

สรางปฏสมพนธทพอเหมาะ พอด

ถอดบทเรยน ทบทวนการเรยนรของตนเอง

และเรยนรเทคนค/วธการ

จากเพอนผปกครองคนอน

ครงท ๑

ธรรมชาตของเดกปฐมวย

รจกลก

2๔ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 2๕

แผนกำรจดกจกรรมหองเรยนพอแม ตอน กำรงำนกบกำรเรยนร

หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย : กำรงำนกบกำรเรยนร

สำระส�ำคญเบองหลงกจกรรม เปำหมำยในใจแมคร อปกรณ/สถำนท กจกรรม

วถการเรยนรทโรงเรยนรงอรณเกดขนจากการทเดก

คร พอแม ไดสมผสและสมพนธกบสงแวดลอมท

เปนธรรมชาต วตถสงของ การงานตางๆ ในชวต

ประจ�าวน และผคนรอบขาง ดวยทาทของผเรยนรท

สามารถ “เอาดเปน” จากเรองใกลตว และการเรยน

รรวมกนเปนทม

ผเรยนไดเรยนรศกยภาพของตนเองการท�าการงาน

ตางๆ โดยใชผสสะทง ๖ (ตา ห จมก ลน กาย

ใจ) พาตนเองกาวออกมาสการลงมอปฏบต โดยไม

ผานกระบวนการคดวางแผน ออกจากความเคยชน

เดม เชน การสนทนาพดคยอยางเผลอเพลนขณะท�า

กจการงานเบองหนา ซงกำรงดเวนกำรสนทนำกนนก

เพอใหผเรยนไดกลบมำเรยนรกำย-ใจของตนเอง น�ำ

ไปสกำรเรยนร “ธรรมชำตภำยใน” คอ ความรสก

นกคดของตน ซงเกดขนและเปลยนแปลงอยตลอด

เวลาเมอเผชญกบสถานการณตางๆ

สภาวะของการท�างานอยางใสใจเชนนกอใหเกดการ

เรยนรทจะอดใจตนเอง วางใจผอน จดปรบและท�า

หนาทของตนอยางเปนธรรมชาต ท�างานเปนทม

อยางสอดคลองและมประสทธภาพ

• พอแมสงเกตเหนธรรมชาตของตน

จากการลงมอท�างาน ยอมรบและ

จดปรบตนเอง พาตนเองกาวพน

ขอจ�ากดตางๆ

• พอแม เขาใจวถการเรยนรของ

โรงเรยน เขาใจกระบวนการเรยนร

สมตเชงคณคาจากการท�างานและ

ความสมพนธระหวางตนเองกบผ

อน สงแวดลอม และสถานการณ

ตางๆ

• ลานทรายในโรงเรยนททรายเรมบาง

เนองจากการใชงาน

• ทรายปรมาณมากพอส�าหรบถมลาน

ไดทว โดยกองไวมมใดมมหนงของ

ลาน

• อปกรณส�าหรบตก-ขน-เกลยทราย

เชน พลว จอบ กระสอบ ถง หมอ/

กระทะทไมใชแลว

กจกรรมท ๑

• ชวนยดเสนยดสายใหพอแมไดออกก�าลง สราง

ความตนตว และสรางความคนเคยระหวางกน

กจกรรมท ๒

• พอแมแบงกลมยอยแลวกอกองทรายโดยมกตกา

วา “ไมพดกน”

• แมครประจ�ากลมคอยสงเกตการณ

• ตวแทนกลมน�าเสนอความหมายของกองทรายท

กลมชวยกนสรางใหเพอนกลมอนไดฟง

กจกรรมท ๓

• รวมกลมใหญแลวชวยกนทลายกองทรายทเพง

ชวยกนสรางกอนหนาน ขนทรายทกองอยมม

ลานมาถมใหทวลานทราย เกลยทรายใหเรยบ

เสมอจนทวลาน

• ลอมวงแลกเปลยนเรยนรและสะทอนการเรยนร

ในกลมยอย โดยมแมครประจ�ากลมท�าหนาทน�า

การสนทนา ตงค�าถาม ฟงอยางเปนกลาง และ

ตงค�าถามตอเพอใหพอแมสะทอนการเรยนรของ

ตนเองใหชด

ตวอยำงค�ำถำม

• กจกรรมทผานมาเราไดท�าอะไรบาง

• เราประทบใจเรองอะไรบาง

• เราไดเรยนรกบเรองทประทบใจนนอยางไร

2๖ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 2๗

พอแมไดเรยนรอะไรในลำนทรำย “ตอนแรกเราคาดหวงอะไรทมนด สมบรณแบบ มนรสกกดดนมากเลยนะ

จะท�าอยางไรด เราคยกนไมไดเลย แลวจะออกมาเปนอยางไร แตพอเราลด

การคาดหวง โอเค คนนเอานมาหนอย คนนนมาเตมนดหนง จนออกมาเปนชนงาน

ออกมาเปนเรองราว เราพบวาความคาดหวงไมจ�าเปนเลย มนกจบดวยงาน

ทสมบรณ สมบรณเพราะเราไมไดคาดหวง เหมอนกบการเลยงลก เราตองลด

ความคาดหวง”

คณพอนองอนบาล 1

2๘ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 2๙

“ตอนแรกพอครบอกวาไมใหพด เรารสก อาว แลวเราจะรไดอยางไร

วาใครจะท�าอะไร พอเสรจแลวเรามาคดไดวา บางทเวลาทเราพด เราพนความคด

ของตวเองออกไป แตวาไมไดฟงคนอนเลย คนอนพดอะไรกไมรละ แตวา

ฉนอยากพด แตพอครไมใหพด มนเลยตองหยด แลวมอง มองวาคนอน

เขาท�าอะไรกน พอเราไมพด เรากไมไดคดเยอะ แลวท�าเลย ออ เขานาจะท�า

ก�าแพงกนนะ ทรายยงไมพอ เรากไปขนมา กชวยกนท�าจนงานเสรจ”

คณแมนองอนบาล 1

“ปกตเราอยบาน เราเปนเถาแกคน เราจะสงคนอยางเดยว ท�าส แลวเรา

กคอยอยในหองแอร หรอดอยหางๆ แตวนนไมใชแลว เราตองลงมอท�า

ค�าถามแรกทคดขนมาในหวคอ เราเหมอนมาท�างานใหโรงเรยน คณครอยากให

เราขนทรายมาใหรเปลา แตท�าไปสกระยะหนงเราร แลว เราเหนรอยยม

เราเหนเหงอ เราเหนคณครมาท�า เรากรสกวา เฮย ทรายมนมคณคามากกวา

นน แลวเรากปลอยวางความเปนเถาแกลงไป มาท�า จบเครองไมเครองมอ

รสกดครบ สดทายผลงานมนกเกดขนโดยทไมตองมคนสงกได แตทกคน

รวมท�าในสงเดยวกน”

คณพอนองอนบาล 1

3๐ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 31

โคชเหนอะไร

“ขนทรายเปนงานทเหนอย พอคนเราเหนอย เราจะเจอภาวะขางในตนเอง

การงานตรงนเปนสอใหพอแมเรยนรขางในตวเอง บางคนเกดค�าถามในใจ

ท�าท�าไม ไมอยากท�า แตในระหวางนนมอเรายงท�าอย เราเหนคนอนท�า แลว

เรากคอยๆ เปลยน เปนการเรยนรทไมตองบอก แตตวงานจะสอนคนท�า

เอง รวมทงเพอนรวมงานทชวยใหเราเปลยน เพราะถาเราขนทรายคนเดยว

เราคงจะพกหรอหยดไปแลว แตพอมคนอนท�าดวย กเกดเปนแรงให

เราพยายามท�าตอ พอเราท�าตอ เราจะผานจดทร สกวาเราไมไหวไปเอง

พอแมหลายคนท�างานเปนหวหนา ไมเคยท�างานแบบน พอมาท�างานทตองใช

รางกาย ใชแรง และใจ ไมตองพยายามคดออกแบบอะไร ท�าไปตรงๆ ท�าให

เขารจกและเขาใจตวเองมากขน เราเชอวา ถาเขาเขาใจตวเอง เขาจะเขาใจลก

และเขาใจคนรอบขางได”

ครจนตนา น�าศรโยธน ผชวยครใหญฝายอนบาล โรงเรยนรงอรณ

“การงานทตองลงมอท�า ท�ารวมกน และท�าบนสถานการณจรง จะท�าให

คนท�าเหนอะไรบางอยางในตวเอง เปาหมายในใจเราคอใหพอแมเหนวา

เขาท�าเองได เปลยนจากการพงพาคนอนมาเปนลงมอท�าดวยตวเอง เราเชอ

วามนษยทกคนเปนผ ทพฒนาได มนษยเราท�าไดทกอยาง อย ไดทกท

ถาพอแมเขาใจแบบน เขาจะเลยงลกงายขน ลกเขาจะไมกลายเปนคนพเศษ

ไปไหนใครกตองดแล ลกจะอยแบบธรรมดาได กนงายอยงาย ใชชวตงายๆ ได”

ครเรวด ดงศรแกว ครใหญฝายอนบาล โรงเรยนรงอรณ

32 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 33

๓ บทแมคร

แมครตองใชหวใจแบบใด

ในการจดกจกรรม “หองเรยนพอแม”

3๔ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 3๕

๗ หวใจโคช หวใจแมครแมครคอห นสวนและเพอนรวมเรยนร คนส�าคญของพอแม ในการสงเสรม

พฒนาการของเดกปฐมวยอยางเปนองครวม แมครจงมบทบาทส�าคญในการจด

และด�าเนนการอบรมหองเรยนพอแม นนคอ บทบาทของโคช หรอ Facilitator

๗ หวใจโคช หวใจแมคร

เปนแบบอยำงทนาเคารพและไว

วางใจ อยากใหเดกและพอแมเปน

เชนไร แมครตองเปนเชนนนกอน

วำงจตวำงใจเปน อดใจ-ยบยงใจ

ทจะไมรบสอนหรอบอก

ความรส�าเรจรป

เปดพนทกำรลองผดลองถก ทพอแม

และแมครจะไดเรยนรไปดวยกน

รจกสงเกตและ

ฟงเปน ฟงดวยใจ

เปนกลาง ไมตดสน

ยอมรบทกความคด

ความเหน

ตงค�ำถำมเปนล�ำดบ ไมจโจม

จากค�าถามงายๆ เปนรปธรรม (กจกรรม

ทผานมาเราไดท�าอะไรบาง) ไปสค�าถามท

ชวนทบทวนการเรยนรในใจตนเอง เชน

รสกอยางไร ประทบใจอะไร ไดเรยนรอะไร

นงในใจผปกครอง เปนเพอนรวมเรยนร

ไปกบพอแมอยางเทาเทยม

เชอมนและศรทธำวำคนทกคน

เรยนรได ไมวาจะเดก พอแม

เพอนคร และผคนทเราสมผส

สมพนธดวย

๑. ๒.

๓.

๕.๖.

๗.

๔.

3๖ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 3๗

“วนนนฝนตก (ขณะท�ากจกรรมกลางลานทราย) บางคนเลอกท�าตอ บางคนกลว

จะเปนหวดกหลบเขาไปพก แตพอเหนเพอนยงท�าตอ หลายคนกออกมาท�าตอ

กาวขามความตดขดในใจของตวเอง แตบางคนไมพรอม รสกไมสบาย กพก กไมเปนไร

เราตองใหพนทปลอดภยส�าหรบทกคน ดแลใจซงกนและกน เพราะเราไมใช

โรงงานนรกทตองเกณฑทกคนมาท�าดวยกน นนไมใชการท�างานเพอการพฒนา

ตวเอง ครงนเขาไมพรอม ครงหนาเขาอาจจะพรอมกได เราตองใหเวลา ใหโอกาส

แลวกวางใจเฉยๆ ท�างานของเราไป”

ครเรวด ดงศรแกว ครใหญฝายอนบาล โรงเรยนรงอรณ

“ครตองเชอวาพอแมเรยนรได สงส�าคญทโคชจะตองถายทอดออกไปกคอ

จตวญญาณของโคช จตวญญาณของแมคร เราไมไดมหนาทเอาความรใดๆ ไปยน

ใหพอแมส�าเรจรป แตเราจะตองถอดรหสวาคนจะเรยนรไดอยางไร คนเรยนร

จากการปฏบต เรากออกแบบกจกรรมใหพอแมไดลงมอปฏบต ใสรหสแลววา

จะเกดการเรยนรเรองอะไรจากกจกรรมน พอแมทท�ากจกรรมเขาจะถอดรหสได

เอง ท�าแลวกตองใหเขาสะทอนออกมา พดคนเดยวอาจจะยงไมไดเรยนรมาก

เพยงแตไดยนเสยงตวเอง แลวคนอนเขาเรยนรเหมอนเราไหมในเรองเดยวกน

อาจจะเหมอนหรอไมเหมอนกได การเหมอนกคอการไดยนอกรอบหนง การไมเหมอน

กไดเพมเตมสงตางๆ นคอกลมเรยนรการสะทอนรวมกน Share and Learn”

ครสนสา ชนเจรญสข ผอ�านวยการโรงเรยนรงอรณ

3๘ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย 3๙

“ครตองเปดใจยอมรบความแตกตางกนของแตละคน คนไหนฟงแลว

อม ใช กเกบไวในใจ คนไหนฟงแลว นาจะยงไมใช เรากใหก�าลงใจ ยอมรบ

เทาๆ กน เขาใจวาเขาก�าลงเรยนรอย พอท�าเรอยๆ เขาจะคอยๆ เรยนร

เพม หรอโนตไวในใจวาคนนยงไมเขาใจ แลวคอยหาวธท�าใหเขาเขาใจตอไป

สงส�าคญคอครตองไมตดสน ตองเปนกลาง ยอมรบทกค�าตอบ และระมดระวง

ไมใชบทบาทครมากเกนไป เพราะวาถาเราเผลอเพยงนดเดยว เผลอตดสน

เผลอบอก เราจะไมรแลววาเขาคดอยางไร กลายเปนวาพอแมจะรอค�าตอบจากเรา”

ครจนตนา น�าศรโยธน ผชวยครใหญฝายอนบาล โรงเรยนรงอรณ

๔๐ หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย ๔1

ภำคเครอขำย• โรงเรยนรงอรณ

โทร ๐-2๘๗๐-๗๕12-3 โทรสาร ๐-2๘๗๐-๗๕1๔ https://www.roong-aroon.ac.th/ https://www.facebook.com/roongaroonschool

• อนบาลบานรก โทร ๐-23๙2-๘๘๐๗ https://www.facebook.com/Anubarnbaanrak/

• มลนธสนามเดกเลนสรางปญญา https://www.facebook.com/wisdom.playground.foundation/

• โครงการพฒนาศนยเดกเลก โดยหลกสตรศกษาศาสตร สถาบนอาศรมศลป โทร ๐-2๔๙๐-๔๗๔๘-๕๔ www.arsomsilp.ac.th

• ส�านกพมพสานอกษร https://www.facebook.com/saanaksornbook/

๔2 หองเรยนพอแม เลยงลกดวถไทย

โครงการสอสรางสรรค

เพอการเรยนรอยางองครวม

ดาวนโหลดหนงสอและรบชมวดทศนwww.holisticteacher.net

หนงสอชด

¤ÃÙ»°ÁÇÑÂËÑÇ㨠áÁ‹

ชดวดทศนสอสรางสรรคการศกษาองครวม (ครหวใจใหม)Arsomsilp Channel