1Gleby Polski – Podejście Genetyczne

7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne

http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 1/38

Gleby Polski – podejście

genetyczne



Klasyfikacje gleb polski:

-systematyka gleb Polski

-klasyfikacja gruntów-klasyfikacja glebowo – rolnicza gruntów

(klasyfikacja rolniczej przydatności gleb).

Przydatność rolnicza ●2



Systematyka gleb polski

• -oparta na kryteriach naukowych- Systematyka gleb Polski z roku

2011 –najnowsza

(systematyzująca gleby i wiedzę na ich temat, zgodnie z najnowszą

wiedzą gleboznawczą- obecnie kryteria podziału określa się jako

przyrodniczo- genetyczne), jednostki podziału to głownie typy ,

rodzaje działy.




-klasyfikacja gruntów

• Wykonana w latach 50 i 60 tych na mocy m. in. rozp. w sprawie

klasyfikacji gruntów z roku 1956 ( tabela klas gruntów), komentarza

do tabeli klas gruntów, określająca wartość rolniczą gleb, wykonana

na cele ewidencji gruntów, podatku rolnego, wyceny nieruchomości

rolnych i innych.




Gleba

• Wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej-

zewnętrzna , mierzona w cm , dziesiątkach cm

w metrach -do 1,5m 2,0m, w której

ukorzeniają się rośliny



Czynniki glebotwórcze

gleba

skała

roślinnośc

człowiek

klimat



Typ Czarnoz

iemy

Czarne

ziemie

Brunatne

eutroficzne

Plowe Bielicowe Bielice Torfowo-

murszowe

klimat kontynen

talny

Umiarkowa

ny -

wilgotny

Umiarkowany -

wilgotny

Umiarkowan

y -wilgotny

Umiarkowan

y -wilgotny

Umiarkowan

y -wilgotny

Skała

macierzy

sta

less Każda

okruchowa

(nie

kamienie ,

nie żwiry) z

węglanem

wapnia

Każda (nie

kamienie, nie

żwiry)oprócz

wysortowanych

piasków, tzw. Paski

luźne -z węglanem

wapnia

Każda oprócz

wysortowany

ch piasków,

tzw. Paski

luźne

Piaski luźne Piaski luźne Mursz(torf?)

roślinnoś

ć

stepowa łąkowa Lasy , lasy mieszane Lasy , lasy

mieszane

Bory, bory

mieszane

bory bagienna

Proces

glebotwó

rczy

czarnozie

mny

czarnoziem

ny

brunatnienia płowienia bielicowania bielicowania murszenia

Układ

poziomó

w

A-C A-C O-A-Bw-Ck O-A-Et-Bt-C O-A-Es-Bhs-C O-Es-Bhs-C M-O



Typ- czarnoziem (A-C)



Czarna Ziemia A-C



Czarna ziemia glejowa A-G



Rędzina właściwa A-C



Gleba brunatna A-Bw-C



Gleba płowa zaciekowa A-Eet-Bt-C



Gleba bielicowa O-A-Es-Bh,s-C





Torfowo+ murszowa M-O



Cechy morfologiczne profilu glebowego

-rodzaj i układ poziomów glebowych

-skała macierzysta

-grupa mechaniczna skały

-struktura skały , z której gleba jest wytworzona

-barwa

-zawartość węglany wapnia

-odczyn gleby



Glebą nazywamy wierzchnią warstwę skorupy ziemskiej o

grubości około półtora metra.Gleba powstaje wyniku procesów glebotwórczych.

Na proces glebotwórczy składają się czynniki glebotwórcze:

skała

klimat

roślina

człowiek





Poziomy główne

• O – poziom organiczny zawiera >20/30% świeżejlub częściowo rozłożonej materii organicznej(warstwy torfowe, murszowe, próchnic leśnychitd.);

• A – poziom próchniczny, powierzchniowa warstwawiększości gleb mineralnych, zawiera <20% materiiorganicznej, ciemno zabarwiony lub ciemniejszy odpoziomów niżej leżących, dzięki zawartości

zhumifikowanej materii organicznej w różnymstopniu związanej z mineralnymi składnikami gleby;



Poziomy główne

• E – poziom wymywania (eluwialny); bezpośrednio podpoziomem O lub A (jeśli A jest obecny), zawiera mniejsubstancji organicznej niż poziom A (lub O, jeśli A niewystępuje) oraz mniej półtoratlenków i frakcji ilastej odpoziomu bezpośrednio pod nim zalegającego; zwykle

jaśniejszy od poziomów sąsiednich;• B – poziom wzbogacenia; leży pomiędzy A lub E (jeśli E

obecny) a poziomem C, G, lub R. Nie zaznaczają się w nimstruktury skały macierzystej lub widoczne są słabo.Charakteryzuje go nagromadzenie półtoratlenków i materii

organicznej na skutek wymywania lub akumulacjirezydualnej, oraz frakcji ilastej w wyniku wmywania. Możewykazywać wtórne nagromadzenie węglanu wapnia,magnezu, gipsu lub innych soli;



Poziomy główne

• C – poziom skały macierzystej; materiałnieskonsolidowany, nie wykazujący cech innychpoziomów glebowych, posiada jednak cechy wietrzeniaabiotycznego. Mogą się w nim nagromadzić węglany

oraz rozpuszczalne sole. może również wykazywaćcechy cementacji przez wmyte węglany, sole,krzemionkę, żelazo, a także cechy oglejenia.

• G – poziom glejowy; mineralny poziom z cechamisilnej lub całkowitej redukcji w warunkach

beztlenowych. Barwa zwykle stalowoszara, odcieńniebieskawy lub zielonkawy i nie ma cechdiagnostycznych poziomów A, E lub B.



Poziomy główne

• M – poziom murszowy – część profilu gleby

organicznej objęta procesem murszenia,

• R – podłoże skalne – lita lub spękana skałą

zwięzła (magmowa, przeobrażona, osadowa)

występująca w podłożu.



Poziom mieszany

• część profilu, w której morfologiczne zmiany

między sąsiednimi poziomami głównymi

obejmuje pas szerszy niż 5 cm, a cechy

przyległych poziomów są wyraźne i istniejeciągłość między wcinającymi się językami i

poziomami im odpowiadającymi. Stosuje się

tzw. zapis łamany: A/E, E/B, B/C itd.



Poziom przejściowy

• część profilu, w której równocześnie są

widoczne morfologiczne cechy dwóch

sąsiednich poziomów głównych, a przejście

następuje stopniowo. Oznacza się je dużymiliterami właściwymi dla sąsiednich poziomów

głównych, np. AE, BC, gdzie pierwsza litera

oznacza poziom, do którego poziomprzejściowy jest bardziej podobny.

Przyrostki do oznaczania cech i




właściwości poziomów-wybór

a - mocno rozłożony (zhumifikowany)

materiał organiczny (torfowy, murszowy,

mułowy itp), np. Oa

an - (antropogeniczny); poziom / warstwa

wytworzone przez człowieka wskutek

działalności gospodarczej poza uprawą roli;

np. Aan





s - eluwialne wymycie żelaza i glinu, np. Es

s - iluwialna akumulacja półtoratlenków Al i

Fe; stosuje się do poziomu głównego B gleb

bielicowych i bielic - Bs, Bhs

t - eluwialne wymycie frakcji ilastej; stosuje

się do poziomu E gleb płowych - Et

t - iluwialna akumulacja frakcji ilastej w

glebach mineralnych, np. Bt





v - wzbogacenie w żelazo in situ (w glebach

rdzawych) - np. Bv

w - powstawanie zabarwienia (nieliuwialna

akumulacja żelaza) i/lub zmiany struktury

glebowej; dotyczy poziomu B cambic - Bw



Podział utworów glebowych (skał osadowychokruchowych) na grupy mechaniczne:

Grupa mechaniczna – utwóru glebowy (skała) o

podobnym uziarnieniu, charakteryzuje się

ściśle określoną zawartością poszczególnych

frakcji.

Kryteria podziału:

-zawartość frakcji dominującej

-zawartości części spławialnych



Podział skał (macierzystych gleb)nafrakcje granulometryczne (mechaniczne):

Podział skał na frakcje granulometryczne (mechaniczne):

części szkieletowe (o średnicy >1mm)

części ziemiste (o średnicy <1mm)

Szczegółowy podział na frakcje:

-części szkieletowe:

1.frakcja kamieni >20mm2.frakcja żwirowa 20-1 mm

-części ziemiste:

3.frakcja piasku 1,0-0,1mm

4.frakcje pyłowe 0,1-0,01mm

5.frakcje spławialne (ilaste) <0,01mm

a)ił pyłowy grubyb)ił pyłowy drobny

c)ił koloidalny <0,002mm



Grupy mechaniczne skał osadowych dot części ziemistych <1mmNazwa grupy mechaniczne Zawartość frakcji w %

Pył 0,1-

0,02mm

Cz. Spł.

<0,01mm

Piaski

-piasek luźny (pl)

-piasek słabogliniasty (ps)

-piasek gliniasty lekki (pgl)

-piasek gliniasty mocny(pgm)

0-20

0-5

6-10

11-15

16-20

Pyły

-pył zwykły (płz)

-pył ilasty (płi)

>40

-||-

-||-

do 50

do 35

36-50

Iły

-ił (i)

-ił pylasty (ip)

<25

25-40

>50

Gliny

-glina lekka (gl)

-glina średnia (gs)

-glina ciężka (gc)

różnoziarniste >20

21-35

36-50

>50



WILGOTNOŚĆ

Aktualny stan uwilgotnienia gleby:

suchy – materiał kruszy się i kurzy, brakwyczuwalnej wilgoci

świeży – w dotyku gleba wydaje się chłodna, alenie wilgotna

wilgotny – zwilża palce i bibułę, lecz woda niewycieka przy ściskaniu; gleby gliniaste, ilaste i

niektóre pyłowe mogą być plastycznemokry – woda wycieka z gleby, gleba rozmazuje się

OBECNOŚĆ WĘGLANÓW



OBECNOŚĆ WĘGLANÓW(CaCO3)

- brak reakcji <1 % CaCO3

- słaba („burzenie” niekiedy słyszalne lecz nie

widzialne) 1-3 %

- silna i krótka 3-5 %

- silna i długa > 5 %



odczyn gleby

• stan stężenia jonów wodorowych w glebie,

określany wskaźnikiem pH. Jeżeli w roztworze

glebowym przeważają jony tlenku wodoru OH

(pH > 7.2), to odczyn gleby jest zasadowy. Agdy jest przewaga jonów wodorowych H (pH <

6.8), wtedy odczyn gleby jest kwaśny. Odczyn

obojętny gleby (6.8 < pH < 7.2) występuje przyrównowadze liczby obu jonów.



Odczyn gleby

Bardzo ważną właściwością gleby jest jej

odczyn. Odczyn, określany w stopniach

pH, oznacza stężenie jonów wodorowych

do wodorotlenowych. Ilość tych jonówwyrażona jest ujemnym logarytmem

dziesiętnym koncentracji jonów

wodorowych, i tak np. pH oznaczakoncentrację jonów H+ wynoszącą 10-5.

Jeden stopień pH oznacza różnicę 10-

krotną.

http://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/doku.php?id=g:gleba-lesna

http://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/doku.php?id=g:gleba-lesna



Odczyn roztworu glebowego

Odczyn kwa

śny pH=6Odczyn

obojętny

pH=7

Odczyn

zasadowy

pH=8





Documents

1Gleby Polski – Podejście Genetyczne