Embed Size (px)
DESCRIPTION
Nowe podejście do zamówień publicznych. mgr Natalia Miłostan Zakład Publicznego Prawa Gospodarczego WPAiE Wrocław 2014 r. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Nowe podejście do zamoacutewień publicznych
mgr Natalia Miłostan
Zakład Publicznego Prawa Gospodarczego WPAiE
Wrocław 2014 r
Nowe podejście do zamoacutewień publicznych oznacza wprowadzenie nowoczesnego systemu zamoacutewień w ktoacuterym istotnymi elementami przy udzielaniu zamoacutewień publicznych są innowacyjność nowoczesne rozwiązania elektroniczne oraz kryteria ekologiczne i społeczne Jednym z kluczowych rozwiązań w nowym podejściu jest opracowanie takiej specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera pozostawia wykonawcom możliwie dużo swobody w proponowaniu innowacyjnych rozwiązań W większym stopniu mogą mieć tu zastosowanie tryby inne niż przetarg nieograniczony a także narzędzia elektroniczne usprawniające proces udzielania zamoacutewień
Czym jest nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zielone zamoacutewienia publiczne czyli kryteria środowiskowe
oceny ofert Innowacyjne zamoacutewienia publiczne czyli zakup nowych
technologii przez Zamawiających Cykl życia produktoacutew po co i dlaczego Zamoacutewienia publiczne dla MŚP jak to zrobić Zamawiający odpowiedzialny społecznie czyli nowe
wyzwania stawiane Zamawiającym Elektroniczne instrumenty zamoacutewień publicznych- czy to
nowe podejście
Podstawy prawne nowego podejścia w zamoacutewienia publicznych Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych (Dz U z 2013 r poz 907 984
1047 i 1473 oraz z 2014 r poz 423) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew
publicznych DzU z 2005 nr 14 poz 114 z poacuteźn zm Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 16 lipca 2008 r Zamoacutewienia publiczne na rzecz poprawy
stanu środowiska COM(2008) 400 Komunikat interpretacyjny Komisji z dnia 4 lipca 2001 r dotyczący prawa wspoacutelnotowego mającego
zastosowanie w odniesieniu do zamoacutewień publicznych oraz możliwości integracji kwestii środowiskowych z zamoacutewieniami publicznymi (COM(2002) 274 końcowy
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej DzUrz UE C115 z 9 maja 2008 Dyrektywa 200418WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień publicznych na
roboty budowlane dostawy i usługi Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004 Dyrektywa 200417WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień przez podmioty
działające w sektorach gospodarki wodnej energetyki transportu i usług pocztowych Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200632WE z dnia 5 kwietnia 2006 r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 9379EWG
Zielone zamoacutewienia publiczne Nowe pojęcie czy nowe podejście Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych Zielone zamoacutewienia publiczne ndash prawo czy obowiązek Budowanie kryterioacutew oceny oferty w zielonych
zamoacutewieniach publicznych Zielone kryteria udziału w postępowaniu Konsekwencje stosowania zielonych kryterioacutew ndash czyli
dyscyplina finansoacutew publicznych i koszty
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Nowe podejście do zamoacutewień publicznych oznacza wprowadzenie nowoczesnego systemu zamoacutewień w ktoacuterym istotnymi elementami przy udzielaniu zamoacutewień publicznych są innowacyjność nowoczesne rozwiązania elektroniczne oraz kryteria ekologiczne i społeczne Jednym z kluczowych rozwiązań w nowym podejściu jest opracowanie takiej specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera pozostawia wykonawcom możliwie dużo swobody w proponowaniu innowacyjnych rozwiązań W większym stopniu mogą mieć tu zastosowanie tryby inne niż przetarg nieograniczony a także narzędzia elektroniczne usprawniające proces udzielania zamoacutewień
Czym jest nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zielone zamoacutewienia publiczne czyli kryteria środowiskowe
oceny ofert Innowacyjne zamoacutewienia publiczne czyli zakup nowych
technologii przez Zamawiających Cykl życia produktoacutew po co i dlaczego Zamoacutewienia publiczne dla MŚP jak to zrobić Zamawiający odpowiedzialny społecznie czyli nowe
wyzwania stawiane Zamawiającym Elektroniczne instrumenty zamoacutewień publicznych- czy to
nowe podejście
Podstawy prawne nowego podejścia w zamoacutewienia publicznych Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych (Dz U z 2013 r poz 907 984
1047 i 1473 oraz z 2014 r poz 423) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew
publicznych DzU z 2005 nr 14 poz 114 z poacuteźn zm Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 16 lipca 2008 r Zamoacutewienia publiczne na rzecz poprawy
stanu środowiska COM(2008) 400 Komunikat interpretacyjny Komisji z dnia 4 lipca 2001 r dotyczący prawa wspoacutelnotowego mającego
zastosowanie w odniesieniu do zamoacutewień publicznych oraz możliwości integracji kwestii środowiskowych z zamoacutewieniami publicznymi (COM(2002) 274 końcowy
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej DzUrz UE C115 z 9 maja 2008 Dyrektywa 200418WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień publicznych na
roboty budowlane dostawy i usługi Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004 Dyrektywa 200417WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień przez podmioty
działające w sektorach gospodarki wodnej energetyki transportu i usług pocztowych Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200632WE z dnia 5 kwietnia 2006 r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 9379EWG
Zielone zamoacutewienia publiczne Nowe pojęcie czy nowe podejście Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych Zielone zamoacutewienia publiczne ndash prawo czy obowiązek Budowanie kryterioacutew oceny oferty w zielonych
zamoacutewieniach publicznych Zielone kryteria udziału w postępowaniu Konsekwencje stosowania zielonych kryterioacutew ndash czyli
dyscyplina finansoacutew publicznych i koszty
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Czym jest nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zielone zamoacutewienia publiczne czyli kryteria środowiskowe
oceny ofert Innowacyjne zamoacutewienia publiczne czyli zakup nowych
technologii przez Zamawiających Cykl życia produktoacutew po co i dlaczego Zamoacutewienia publiczne dla MŚP jak to zrobić Zamawiający odpowiedzialny społecznie czyli nowe
wyzwania stawiane Zamawiającym Elektroniczne instrumenty zamoacutewień publicznych- czy to
nowe podejście
Podstawy prawne nowego podejścia w zamoacutewienia publicznych Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych (Dz U z 2013 r poz 907 984
1047 i 1473 oraz z 2014 r poz 423) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew
publicznych DzU z 2005 nr 14 poz 114 z poacuteźn zm Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 16 lipca 2008 r Zamoacutewienia publiczne na rzecz poprawy
stanu środowiska COM(2008) 400 Komunikat interpretacyjny Komisji z dnia 4 lipca 2001 r dotyczący prawa wspoacutelnotowego mającego
zastosowanie w odniesieniu do zamoacutewień publicznych oraz możliwości integracji kwestii środowiskowych z zamoacutewieniami publicznymi (COM(2002) 274 końcowy
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej DzUrz UE C115 z 9 maja 2008 Dyrektywa 200418WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień publicznych na
roboty budowlane dostawy i usługi Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004 Dyrektywa 200417WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień przez podmioty
działające w sektorach gospodarki wodnej energetyki transportu i usług pocztowych Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200632WE z dnia 5 kwietnia 2006 r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 9379EWG
Zielone zamoacutewienia publiczne Nowe pojęcie czy nowe podejście Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych Zielone zamoacutewienia publiczne ndash prawo czy obowiązek Budowanie kryterioacutew oceny oferty w zielonych
zamoacutewieniach publicznych Zielone kryteria udziału w postępowaniu Konsekwencje stosowania zielonych kryterioacutew ndash czyli
dyscyplina finansoacutew publicznych i koszty
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Podstawy prawne nowego podejścia w zamoacutewienia publicznych Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych (Dz U z 2013 r poz 907 984
1047 i 1473 oraz z 2014 r poz 423) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew
publicznych DzU z 2005 nr 14 poz 114 z poacuteźn zm Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 16 lipca 2008 r Zamoacutewienia publiczne na rzecz poprawy
stanu środowiska COM(2008) 400 Komunikat interpretacyjny Komisji z dnia 4 lipca 2001 r dotyczący prawa wspoacutelnotowego mającego
zastosowanie w odniesieniu do zamoacutewień publicznych oraz możliwości integracji kwestii środowiskowych z zamoacutewieniami publicznymi (COM(2002) 274 końcowy
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej DzUrz UE C115 z 9 maja 2008 Dyrektywa 200418WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień publicznych na
roboty budowlane dostawy i usługi Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004 Dyrektywa 200417WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamoacutewień przez podmioty
działające w sektorach gospodarki wodnej energetyki transportu i usług pocztowych Dz Urz UE L 134 z 30 kwietnia 2004
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200632WE z dnia 5 kwietnia 2006 r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 9379EWG
Zielone zamoacutewienia publiczne Nowe pojęcie czy nowe podejście Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych Zielone zamoacutewienia publiczne ndash prawo czy obowiązek Budowanie kryterioacutew oceny oferty w zielonych
zamoacutewieniach publicznych Zielone kryteria udziału w postępowaniu Konsekwencje stosowania zielonych kryterioacutew ndash czyli
dyscyplina finansoacutew publicznych i koszty
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Zielone zamoacutewienia publiczne Nowe pojęcie czy nowe podejście Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych Zielone zamoacutewienia publiczne ndash prawo czy obowiązek Budowanie kryterioacutew oceny oferty w zielonych
zamoacutewieniach publicznych Zielone kryteria udziału w postępowaniu Konsekwencje stosowania zielonych kryterioacutew ndash czyli
dyscyplina finansoacutew publicznych i koszty
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Nowe pojęcie czy nowe podejście Zielone zamoacutewienia publiczne bdquooznaczają politykę w
ramach ktoacuterej podmioty publiczne włączają kryteria ilub wymagania ekologiczne do procesu zakupoacutew (procedur udzielania zamoacutewień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktoacutewusług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktoacutew a poprzez to wpływają na rozwoacutej i upowszechnienie technologii środowiskowychrdquo
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Podstawy prawne wdrożenia kryterioacutew środowiskowych
Dyrektywy kładą nacisk na dążenie do uzyskania zamoacutewień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny przewidując możliwość uwzględniania kwestii środowiskowych w kolejnych fazach procedury udzielania zamoacutewień publicznych
bull na etapie opisu przedmiotu zamoacutewienia (art 23 dyr 200418WE)bull na etapie kwalifikacji wykonawcoacutew (art 45 48 i 50 dyr 200418WE)bull na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych
kryterioacutew oceny ofert (art 53 dyr 200418WE)bull na etapie określania warunkoacutew realizacji umowy (art 26 dyr 200418WE)
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Ustawa Prawo zamoacutewień publicznych Art 30 ust 6 - dopuszczający możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamoacutewienia za pośrednictwem
polskich europejskich lub międzynarodowych norm jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu
zamoacutewienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na
środowisko
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Art 91 ust 2 stanowiący iż kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia Wśroacuted innych kryterioacutew ustawa wymienia min zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko
Art 91 ust 8 przewiduje iż Prezes Rady Ministroacutew określi w drodze rozporządzenia inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych kierując się potrzebą wdrożenia przepisoacutew prawa Unii Europejskiej oraz mając na względzie szczegoacutelny charakter lub cel zamoacutewienia publicznego
Na podstawie upoważnienia ustawowego przewidzianego w art 91 ust 8 Pzp zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DzU Nr 96 poz 559) Rozporządzenie ma na celu implementację dyrektywy 200933WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego (Dz Urz UE L 120 z 15052009 str 5) Rozporządzenie określa inne niż cena obowiązkowe kryteria oceny ofert w odniesieniu do udzielania zamoacutewień publicznych na zakup pojazdoacutew samochodowych kategorii M i N [według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r w sprawie homologacji typu pojazdoacutew samochodowych i przyczep (Dz U Nr 238 poz 2010 z poźn zm)] Obowiązek uwzględniania przy zakupie pojazdoacutew samochodowych czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko ma na celu promowanie i pobudzanie rynku pojazdoacutew o mniejszej uciążliwości dla środowiska i bardziej efektywnych energetycznie
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 10 maja 2011 r w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryterioacutew oceny ofert w odniesieniu do niektoacuterych rodzajoacutew zamoacutewień publicznych (DZ U Nr 96 poz 559) weszło w życie z dniem 25 maja 2011 r
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
W celu implementacji postanowienia art 45 ust 2 lit c i d i motywu 43 preambuły Dyrektywy 200418WE oraz uwzględniając znaczenie ochrony środowiska katalog przestępstw skutkujących wykluczeniem z procedury przetargowej w obecnym brzmieniu Pzp został rozszerzony o przestępstwa przeciwko środowisku (art 24 ust 1 pkt 4 ndash 8)
W myśl tych przepisoacutew z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew będących osobami fizycznymi spoacutełkami osobowymi prawa handlowego oraz osobami prawnymi ktoacuterzy albo ktoacuterych odpowiednio wspoacutelnicy partnerzy członkowie zarządu komplementariusze albo urzędujący członkowie organu zarządzającego zostali prawomocnie skazani za przestępstwo przeciwko środowisku
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
OPIS PRZEDMIOTU ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 23 - Specyfikacje techniczne Specyfikacje techniczne mogą być określane min w kategoriach charakterystyki lub wymagań w
zakresie funkcjonalności Wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko Parametry takie muszą być jednak dostatecznie precyzyjne aby umożliwić oferentom ustalenie przedmiotu zamoacutewienia a instytucjom zamawiającym udzielenie zamoacutewienia
W przypadku gdy instytucje zamawiające określają sposoacuteb oddziaływania na środowisko w kategoriach charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności mogą one wykorzystać szczegoacutełowe specyfikacje lub jeżeli jest to konieczne ich części określone w ekoetykietach europejskich lub (wielo-) narodowych albo w jakichkolwiek innych ekoetykietach pod warunkiem że
mdash specyfikacje te umożliwiają odpowiednie zdefiniowanie dostaw lub usług będących przedmiotem zamoacutewienia
mdash wymagania dotyczące etykiet określa się na podstawie informacji naukowych mdash ekoetykiety przyjmowane są zgodnie z procedurą w ktoacuterej mogą brać udział wszystkie
zainteresowane strony takie jak instytucje rządowe konsumenci producenci dystrybutorzy oraz organizacje związane z ochroną środowiska oraz
mdash są one dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
Instytucje zamawiające mogą zaznaczyć że produkty i usługi opatrzone ekoetykietami uznaje się za zgodne ze specyfikacjami technicznymi określonymi w dokumentach zamoacutewienia muszą one przyjąć wszelkie inne odpowiednie dowody takie jak dossier techniczne producenta lub raport z testoacutew sporządzany przez uznaną instytucję
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
KWALIFIKACJA WYKONAWCOacuteW
Artykuł 48 - Środki zarządzania środowiskiem Kwalifikacje techniczne zawodowe wykonawcoacutew Techniczne ilub zawodowe kwalifikacje wykonawcoacutew są oceniane i weryfikowane w
odniesieniu do zamoacutewień publicznych na roboty budowlane i na usługi oraz wyłącznie w stosownych przypadkach poprzez wskazanie środkoacutew zarządzania środowiskiem ktoacutere wykonawca będzie moacutegł zastosować podczas realizacji zamoacutewienia
Artykuł 50 - Normy zarządzania środowiskiem EMAS W przypadku gdy instytucje zamawiające (w sytuacjach stosowania środkoacutew zarządzania
środowiskiem) wymagają przedstawienia zaświadczeń sporządzonych przez niezależne instytucje zajmujące się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z niektoacuterymi wspoacutelnotowymi normami zarządzania środowiskiem odwołują się one do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez organy działające zgodnie z prawem wspoacutelnotowym lub europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
KRYTERIA UDZIELENIA ZAMOacuteWIENIA
Artykuł 53 - Kryteriami udzielenia zamoacutewienia są - w przypadku gdy zamoacutewienia udziela się na podstawie oferty najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej roacuteżne kryteria odnoszące się do danego zamoacutewienia publicznego przykładowo jakość cena wartość techniczna właściwości estetyczne i funkcjonalne aspekty środowiskowe koszty użytkowania
rentowność serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna termin dostarczenia lub czas dostarczenia lub realizacji lub
- wyłącznie najniższa cena
Kryteria takie są stosowane pod warunkiem że - dotyczą przedmiotu zamoacutewienia - nie mogą przyznawać instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru - są wyraźnie określone - wskazane w ogłoszeniu i dokumentacji przetargowej - zgodne z prawem UE podstawowymi zasadami traktatowymi
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
WARUNKI REALIZACJI ZAMOacuteWIENIA Artykuł 26
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Kryteria oceny oferty
ETS Stwierdził że doboacuter kryterioacutew pozafinansowych powinien uwzględniać w szczegoacutelności następujące warunki- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamoacutewienia- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamoacutewieniu- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspoacutelnotowym a w szczegoacutelności z zasadą niedyskryminacji
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie UZPZO0-80302 Wyrok Zespołu Arbitroacutew z dnia 16 lipca 2002 r
[] Zdefiniowanie w art 2 ust 1 pkt 8 ustawy o zamoacutewieniach publicznych najkorzystniejszej oferty jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty ktoacutera przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryterioacutew odnoszących się do przedmiotu zamoacutewienia nie oznacza że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oproacutecz ceny roacutewnież inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę ktoacuterej cena jest najniższa Zamawiający o czym świadczą przepisy art 24 ust 1 i art 27d ust 1 ustawy o zamoacutewieniach publicznych jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował że oferty będą podlegały ocenie na podstawie roacutewnież innych poza ceną kryterioacutew to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryterioacutew odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną
Wrocław 2012
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3042009 r (sygn akt KIOUZP 36809)
Kształtowanie poszczegoacutelnych kryterioacutew oceny ofert nie jest działaniem dowolnym a ich kształt musi mieć swoje uzasadnienie w istniejących potrzebach jednostki zamawiającej Zamawiający
uprawniony jest do prowadzenia postępowania (w tym ustalania kryterioacutew oceny ofert) w wyniku ktoacuterego nabędzie najbardziej użyteczny z jego punktu widzenia przedmiot przy czym ocena
tej użyteczności zawsze będzie miała charakter subiektywny bo odnoszony do sytuacji i potrzeb konkretnego podmiotu
5 Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27042009 r (sygn akt KIOUZP 47409)
Niedopuszczalne jest zastrzeganie sobie przez zamawiającego możliwości dokonywania zupełnie arbitralnych ocen składanych ofert przy niedookreślonych i nieostrych kryteriach jakościowych zgodności z wymaganiami SIWZ podejmowanych w wyniku tajnych eksperymentoacutew do ktoacuterych wynikoacutew metodologii czy warunkoacutew przeprowadzenia wykonawcy w żaden sposoacuteb nie będą mogli się odnieść
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Przykłady zastosowania zielonych kryterioacutew oceny oferty
Wyrok Trybunału z dnia 18 listopada 2010 r (C-22609) Okoliczności leżące u podstaw skargi
W dniu 16 maja 2006 r irlandzkie ministerstwo ds sprawiedliwości roacutewnouprawnienia oraz
reformy prawa irlandzkiego opublikowało Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie
o przetargu na świadczenie usług tłumaczeń ustnych i tłumaczeń pisemnych na rzecz kilku
instytucji właściwych w sprawie azylu
Ogłoszenie o zamoacutewieniu stanowiło iż zamoacutewienie udzielone zostanie najkorzystniejszej
ekonomicznie ofercie w oparciu o siedem następujących kryterioacutew
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań
3 Liczba części [zamoacutewienie było podzielone na części] usług i językoacutew
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie
5 Koszty
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew
7 Miejsca odniesieniardquo
W pkt VI3 tego ogłoszenia wyjaśniono iż siedem wymienionych kryterioacutew nie zostało uszeregowanych
w kolejności malejącej pod względem ich znaczenia W zaproszeniu do składania ofert kryteria te zostały przedstawione w taki sam sposoacuteb i ponumerowane
od 1 do 7 Niemniej jednak dokument ten w przeciwieństwie do ogłoszenia
o przetargu nie wskazywał wyraźnie iż kryteria te nie zostały wymienione w malejącej kolejności pod względem ich znaczenia
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Tym samym waga przypisywana każdemu z siedmiu kryterioacutew służących opisaniu najkorzystniejszej
ekonomicznie z punktu widzenia organu zamawiającego oferty nie została określona
ani w ogłoszeniu o przetargu ani w zaproszeniu do składania ofert Nie wskazano roacutewnież
tego czy następnie waga zostanie tym kryteriom nadana
Dwanaście spoacutełek z ktoacuterych trzy miały siedzibę poza terytorium irlandzkim złożyło oferty
w wyznaczonym w tym celu terminie ktoacutery został wyznaczony na dzień 9 czerwca 2006 r
W tym samym dniu członkowie komisji przetargowej otrzymali skalę oceny zalecającą aby
odnośnym siedmiu kryteriom zostały przypisane następujące wagi
bdquo1 Kompletność dostarczonej dokumentacji 0
2 Deklarowana zdolność do spełnienia wymagań 7
3 Ilość części usług i językoacutew 25
4 Kwalifikacje oraz doświadczenie w danej dziedzinie 30
5 Koszty 20
6 Adekwatność przedstawionych warunkoacutew 10
7 Miejsca odniesienia 8rdquo
Owa skala oceny miała umożliwić każdemu z członkoacutew komisji przetargowej dokonanie indywidualnej
wstępnej oceny przedstawionych ofert
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
W dniu 13 czerwca 2006 r jeden z członkoacutew tej komisji po dokonaniu w ten sposoacuteb oceny części ofert skierował pocztą elektroniczną do członkoacutew instytucji zamawiającej ktoacuterzy sporządzili
skalę oceny i przekazali komisji przetargowej złożone oferty wiadomość w ktoacuterej proponował zmianę wagi przyznaną kryteriom udzielenia zamoacutewienia
W dniu 22 czerwca w trakcie pierwszego posiedzenia komisja przetargowa postanowiła zmienić wagę przypisaną kryteriom przed przystąpieniem do zbiorowej oceny przedstawionych ofert obniżając do 25 wagę przypisaną czwartemu kryterium (uprzednio ustaloną na 30) i podwyższając wagę szoacutestego kryterium do 15 (wcześniej ustaloną na 10) Waga przypisana
pozostałym kryteriom oceny pozostała zaś niezmieniona
Następnie komisja ta przystąpiła do oceny ofert i do udzielenia zamoacutewienia przy zastosowaniu nowych dopiero co zaakceptowanych wag przypisanych siedmiu kryteriom
Komisja stwierdziła że postępowanie w sprawie udzielenia spornego zamoacutewienia zostało przeprowadzone z naruszeniem zasady roacutewnego traktowania oraz wynikającego z niej obowiązku przejrzystości i w związku z tym postanowiła wnieść niniejszą skargę
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Zamoacutewienia przyjazne MŚP Ułatwienie dostępu MSP do zamoacutewień publicznych jest bardzo
istotne ze względu na wagę jaką przedstawia ten rynek dla sektora MSP Ustawa prawo zamoacutewień publicznych podobnie jak dyrektywy unijne nie przewiduje żadnych preferencji dla MSP w realizowaniu zamoacutewień publicznych
Wprawdzie większość problemoacutew ktoacutere zostały zidentyfikowane przez UE jako bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznych została rozwiązana poprzez umieszczenie odpowiednich zapisoacutew w ustawie Prawo zamoacutewień publicznych jednakże panuje przekonanie iż znajomość tych rozwiązań wśroacuted przedsiębiorcoacutew oraz ich stosowanie przez zamawiających jest w dalszym ciągu niewystarczająca
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Bariery w dostępie MSP do zamoacutewień publicznychbull nadmierna wielkość zamoacutewienia w stosunku do potencjału i wielkości firmy
bull brak dostatecznych i jasnych informacji związanych z jednej strony z możliwościami udziału w postępowaniu o zamoacutewienie publiczne z drugiej z wymaganą procedurą
bull zbyt wysokie wymagania finansowe w zakresie gwarancji i zabezpieczeń
bull zbyt kroacutetki czas na przygotowanie oferty
bull zbyt wysokie wymagania dotyczące posiadania atestoacutew certyfikatoacutew zaświadczeń itp
bull zbyt surowe wymagania związane z technicznymi standardami przedmiotu zamoacutewienia
bull wysokie koszty jakie pociąga za sobą uzyskanie ww certyfikatoacutew i atestoacutew a także z innymi obciążeniami finansowymi takimi jak wniesienie wadium ustanowienie zabezpieczenia wykonania umowy na żądanie zamawiającego itp
bull opoacuteźnienia w płatnościach dokonywanych przez zamawiającego
bull brak wiedzy zamawiających na temat odpowiednich wykonawcoacutew
bull zbyt częste występowanie MSP w roli podwykonawcoacutew a nie wykonawcoacutew co ogranicza ich wpływ na wykonanie przedmiotu zamoacutewienia i obniża wynagrodzenie
bull brak usług szkoleniowych w zakresie procedury zamoacutewień publicznych
bull niejednoznaczność i niejasność kryterioacutew wyboru oferty
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne Czym jest innowacja Kiedy Zamawiający decyduje się na innowacje
Kolejnym kluczowym dokumentem ndash istotnym dla innowacyjnych zamoacutewień publicznych ndash jest opublikowany w dniu 23 lutego 2007 roku przez służby Komisji Europejskiej bdquoPrzewodnik po innowacyjnych rozwiązaniach w zamoacutewieniach publicznychrdquo ndash bdquoGuide on dealing with innovative solutions In public procurementrdquo
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Postrzeganie zamoacutewień publicznych jako stymulatora innowacyjnej gospodarki w Polsce wciąż nie jest
wystarczające
Ponadto wydatki z budżetu państwa na badania i rozwoacutej (B+R) na przestrzeni ostatnich lat kształtowały
się na niedostatecznym poziomie od 03 do 06 PKB Sektor prywatny roacutewnież wydatkuje zbyt mało
środkoacutew na rozwoacutej innowacji Wzrost nakładoacutew na B+R nawet przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości
związanych z funduszami strukturalnymi jest wciąż zbyt niski
Formalnym dokumentem ktoacutery dotyczy min innowacyjnych zamoacutewień publicznych był przyjęty przez
Radę Ministroacutew w dniu 8 kwietnia 2008 roku dokument opracowany przez Ministerstwo Gospodarki we
wspoacutełpracy z Urzędem Zamoacutewień Publicznych pt bdquoNowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia
publiczne a małe i średnie przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej
W powyższym dokumencie zostały przedstawione rekomendacje ktoacutere powinny przyczynić się do
zwiększenia wpływu zamoacutewień publicznych na innowacyjność gospodarki takie jak szkolenia i kampanie
promocyjne opracowanie i upowszechnienie wzoroacutew umoacutew pomocnych w rozwiązaniach innowacyjnych
utworzenie bdquocentrum informacjirdquo dostępnej bezpłatnie on-line dla zamawiających przygotowujących
i prowadzących postępowania ktoacuterych przedmiotem są innowacyjne rozwiązania
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mogą nie tylko sprzyjać rozwojowi popytu na innowacje ale też są
wysoce konkurencyjnym sposobem na dofinansowanie działań B+R realizowanych przez sektor prywatny
Podsumowując powyższe informacje wprowadzające należy wskazać że
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne to proces w ktoacuterym poprzez odpowiednie wykorzystanie
i realizację procedur i instrumentoacutew prawnych z zakresu prawa zamoacutewień publicznych dochodzi do udzielenia
zamoacutewień publicznych ktoacuterych skutkiem jest opracowanie nowych technologii bądź zakup innowacyjnych
produktoacutew
Mogą charakteryzować się następującymi pozytywnymi przesłankami
1048707 odpowiednie przygotowanie i prowadzenie postępowań o udzielenie zamoacutewienia publicznego
(profesjonalne komisje przetargowe)
1048707 wcześniejsze upublicznienie zamierzeń (wstępne ogłoszenie informacyjne)
1048707 konsultacje z rynkiem przed udzieleniem zamoacutewienia (dialog techniczny)
1048707 skorzystanie z odpowiednich tryboacutew udzielenia zamoacutewienia (np dialog konkurencyjny negocjacje
bez ogłoszenia)
1048707 uwzględnienie zasady wskaźnika korzyści tzw value for money
1048707 przygotowanie opisu przedmiotu zamoacutewienia jak i specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
w sposoacuteb umożliwiający realizację innowacyjnych rozwiązań
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Dalsze prace w celu wspierania rozwoju innowacyjnych zamoacutewień zaowocowały Komunikatem Komisji
Europejskiej pt bdquoZamoacutewienia przedkomercyjne wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości
i wysokiej jakości usług publicznych w Europierdquo z dnia 14 grudnia 2007 roku
W Komunikacie zajęto się tzw zamoacutewieniami przedkomercyjnymi ktoacutere dotyczą etapu badań i rozwoju
poprzedzającego komercjalizację i co do zasady podlegają wyłączeniu ze stosowania dyrektyw w zakresie
zamoacutewień publicznych
Najistotniejsze elementy charakteryzujące zamoacutewienia przedkomercyjne
1048707 zakres zamoacutewienia obejmuje jedynie usługi badawczo-rozwojowe Zamoacutewienia przedkomercyjne (pre-commercial procurement) zdaniem Komisji Europejskiej to zamoacutewienia na usługę badawczą odnoszące się do innowacji technologicznych prowadzące do powstania prototypu innowacyjnej usługi lub produktu
1048707 stosuje się podział ryzyka i korzyści ndash instytucje publiczne i branża przemysłowa dzielą się ryzykiem
i korzyściami związanymi z pracami badawczo-rozwojowymi potrzebnymi do opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań przewyższających rozwiązania dostępne na rynku a samo udzielanie
zamoacutewień odbywa się na zasadach konkurencyjnych aby wykluczyć pomoc państwa
Zamoacutewienia przedkomercyjne mimo iż do ich udzielania nie jest wymagane stosowanie przepisoacutew
prawa zamoacutewień publicznych można zaliczyć do innowacyjnych zamoacutewień publicznych sensu largo
Zamoacutewienie przedkomercyjne jest siłą rzeczy działaniem przygotowawczym Umożliwia nabywcom
publicznym przefiltrowanie ryzyka związanego z badaniami i rozwojem technologicznym roacuteżnych
potencjalnych rozwiązań przed udzieleniem zamoacutewienia na produkt komercyjny wprowadzany na rynek na
szeroką skalę
Co istotne ndash dotyczą etapu badań i rozwoju poprzedzającego komercjalizację Polegają na udzielaniu
zamoacutewień na usługi badawczo-rozwojowe ktoacutere nie są w całości opłacane przez zamawiającego lub ktoacuterych
rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności W tego typu zamoacutewieniach zaroacutewno ryzyko związane
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
W celu prawidłowego przeprowadzenia postępowania bdquona innowacyjny produktrdquo należy
zwroacutecić szczegoacutelną uwagę na następujące czynności przygotowawcze
1048707 określenie przedmiotu zamoacutewienia
1048707 oszacowanie jego wartości
1048707 wyboacuter trybu w jakim zostanie udzielone zamoacutewienie oraz
1048707 przygotowanie odpowiedniej dokumentacji postępowania
Komisja przetargowa kolegialnie podejmuje decyzje co do poszczegoacutelnych etapoacutew postępowania
następnie przekazuje ustalenia do zatwierdzenia przez kierownika jednostki (art 19 ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych)
Pierwszą czynnością jakiej powinien dokonać zamawiający jest określenie przedmiotu zamoacutewienia
Komisja przetargowa z reguły samodzielnie opisuje przedmiot zamoacutewienia jednakże jeżeli przedmiot
zamoacutewienia ma specjalistyczny charakter nic nie stoi na przeszkodzie aby opis został dokonany np przez
wybraną jednostkę organizacyjną zamawiającego lub podmiot zewnętrzny
W tym jednak przypadku członkowie komisji przetargowej powinni dokładnie zweryfikować określenie
przedmiotu zamoacutewienia tak aby odpowiadał zasadom wyrażonym w przepisach ustawy Prawo zamoacutewień
publicznych oraz spełniał oczekiwania samego zamawiającego pod kątem innowacyjności rozwiązań23
Właściwy doboacuter osoacuteb ktoacuterym przyznane zostaną kompetencje do dokonywania określonych czynności
w postępowaniu zależy od decyzji kierownika zamawiającego Jednocześnie od sposobu określenia zakresu
zadań komisji przetargowej miejsca i roli przewodniczącego komisji przetargowej w procesie udzielania
zamoacutewienia publicznego oraz relacji między nim a kierownikiem zamawiającego w dużym stopniu zależy
jakość przeprowadzanych postępowań ich zgodność z przepisami a także ich skuteczność
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Dialog techniczny jest zatem instrumentem w rękach podmiotu publicznego umożliwiającym wykorzystywanie potencjału firm doradczych i konsultingowych ekspertoacutew oraz naukowcoacutew przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego co powinno przyczynić się do korygowania nieścisłości w formułowaniu treści dokumentacji przetargowej
Wszelka pomoc na etapie przygotowania dokumentacji przetargowej korygowałaby ewentualne nieścisłości w formułowaniu przedmiotu zamoacutewienia jak i kryterioacutew co przyczyniłoby się do sprawniejszego
przebiegu dalszych etapoacutew udzielania zamoacutewienia Stosując dialog techniczny podmiot publiczny musi mieć świadomość iż zgodnie z art 24 ust 2 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych z postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego wyklucza się wykonawcoacutew ktoacuterzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności chyba że udział tych wykonawcoacutew w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Procedura konkursowa umożliwia przedstawianie nowatorskich rozwiązań oraz kreowanie myślenia innowacyjnego Jest bardzo dobrą platformą do wymiany doświadczeń i prezentowania nowych koncepcji sektorowi publicznemu przez biznes
Procedura konkursowa została uregulowana w dyrektywie klasycznej oraz w dyrektywie sektorowej34 Konkurs nie jest procedurą obowiązkową nawet wtedy gdy mamy do czynienia z pracami z zakresu planowania przestrzennego projektowania czy też przetwarzania danych Podmiot publiczny może więc zdecydować się na bezpośrednie przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamoacutewienia publicznego na taki przedmiot zamoacutewienia
W prawie zamoacutewień publicznych procedura konkursowa została uregulowana w rozdziale trzecim w art 110ndash127 ustawy Prawo zamoacutewień publicznych W konkursie podmiot publiczny może oczekiwać na przedstawienie przez jego uczestnikoacutew prac konkursowych ktoacutere można ocenić Ten właśnie etap stanowi płaszczyznę do prezentacji rozwiązań innowacyjnych ktoacutere po akceptacji można zacząć wdrażać
Kolejną procedurą umożliwiającą wspieranie rozwiązań innowacyjnych jest dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielenia zamoacutewienia w ktoacuterym po publicznym ogłoszeniu o zamoacutewieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza
ich do składania ofert
Dialog konkurencyjny został przewidziany w postanowieniach dyrektywy klasycznej (200418 WE) w jej
art 29 Ponadto w preambule do przedmiotowej dyrektywy ustawodawca stwierdził że w zakresie w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielenie zamoacutewień szczegoacutelnie złożonych należy stosować procedurę na tyle elastyczną że z jednej strony będzie chroniła konkurencję z drugiej zaś stwarzała możliwość omoacutewienia wielu aspektoacutew z wykonawcami
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Innowacyjność potrzebuje ciągłych badań i rozwoju co z kolei stymuluje konieczność pogłębiania wiedzy przez każdy z podmiotoacutew uczestniczących w łańcuszku innowacyjnej gospodarki począwszy od przedsiębiorstwa innowacyjnego a skończywszy na podmiocie publicznym nastawionym na innowacje a to powoduje konieczność ponoszenia wyższych kosztoacutew na uzyskanie i implementacje nowych rozwiązań
Najlepszym rozwiązaniem w przypadku zamoacutewień innowacyjnych będzie konstruowanie warunkoacutew przedmiotowych jak i kryterioacutew wyboru najkorzystniejszej oferty uwzględniających wskaźnik korzyści value for money ktoacutery zostanie osiągnięty wtedy kiedy osiągniemy możliwie maksymalne korzyści w warunkach posiadanych zasoboacutew i możliwości
Innowacyjne zamoacutewienia publiczne mają zazwyczaj mniejszy negatywny wpływ na środowisko oraz są
droższe od innych podobnych zamoacutewień ktoacutere nie są innowacyjne
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Cykl życia produktoacutew Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamoacutewień publicznych z dnia 12 października 2012 r
ktoacutera weszła w życie 20 lutego 2013 r do Pzp wprowadzono nową definicję cyklu życia produktu
Zgodnie z art 2 pkt 2a Pzp należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu to jest badanie rozwoacutej projektowanie przemysłowe produkcję naprawę modernizację zmianę utrzymanie logistykę szkolenie testowanie wycofanie i usuwanie
Zagadnienie cyklu życia produktoacutew łączy się pośrednio z kryterium kosztoacutew eksploatacji Zgodnie z art 91 ust 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności jakość funkcjonalność parametry techniczne zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko koszty eksploatacji serwis oraz termin wykonania zamoacutewienia
W zamoacutewieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyroacuteżnione Zgodnie z art 131k ust 1 w przypadku zamoacutewień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamoacutewienia w szczegoacutelności kryteria o ktoacuterych mowa w art 91 ust 2 lub kryteria takie jak koszt cyklu życia produktu rentowność serwis posprzedażny i pomoc techniczna bezpieczeństwo dostaw interoperacyjność oraz właściwości operacyjne określone w specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu roboacutet budowlanych lub świadczenia usługi od nabycia surowcoacutew lub wytworzenia zasoboacutew do unieszkodliwienia oczyszczenia i finalizacji Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane
Pojęcie rachunku kosztoacutew cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia roboacutet budowlanych dostaw lub usług zaroacutewno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu produkcji eksploatacji konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji) jak i koszty zewnętrzne o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201227UE z dnia 25 października 2012 r w sprawie efektywności energetycznej zmiany dyrektyw 2009125WE i 201030UE oraz uchylenia dyrektyw 20048WE i 200632WE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1062008 z dnia 15 stycznia 2008 r w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1742013 z dnia 5 lutego 2013 r zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1062008 w sprawie wspoacutelnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 200933WE z dnia 23 kwietnia 2009 r w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdoacutew transportu drogowego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 662010 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie unijnego oznakowania ekologicznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 12212009 z dnia 25 listopada 2009 r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspoacutelnocie (EMAS) uchylające rozporządzenie (WE) nr 7612001 oraz decyzje Komisji 2001681WE i 2006193WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201030UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasoboacutew przez produkty związane z energią
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 201031UE z dnia 19 maja 2010 r w sprawie charakterystyki energetycznej budynkoacutew
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Zamawiający odpowiedzialny społecznie
Społecznie Odpowiedzialne Zamoacutewienia Publiczne odnoszą się do etapoacutew zamoacutewień publicznych ktoacutere uwzględniają jeden lub kilka następujących aspektoacutew promocja godnej pracy poszanowanie praw człowieka i prawa pracy wsparcie społecznego włączenia (w tym osoacuteb niepełnosprawnych) ekonomia społeczna i MSP promocja roacutewnych szans oraz zasady dostępny i przeznaczony dla wszystkichrdquo włączenie zroacutewnoważonych kryterioacutew wraz z uwzględnieniem kwestii uczciwego i etycznego handlu przy poszanowaniu zasad traktatowych i dyrektyw w sprawie zamoacutewień publicznych Sposoacuteb uwzględnienia aspektoacutew społecznych w praktyce może roacuteżnić się w zależności od rodzaju zamoacutewienia Obowiązujące przepisy pozwalają na określenie wymagań dotyczących warunkoacutew realizacji zamoacutewienia w sposoacuteb ktoacutery umożliwia odniesienie się do kwestii społecznych Co do zasady zastosowanie tego przepisu będzie jednak łatwiejsze w przypadku zamoacutewień na roboty budowlane oraz usługi ze względu na ich charakter Zamawiający mogą też zdecydować się na zakup usług i doacutebr ktoacutere zaspokajają konkretne potrzeby określonych grup społecznych (np osoacuteb pokrzywdzonych i dotkniętych społecznym wykluczeniem osoacuteb niepełnosprawnych)
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Ustawodawstwo unijne
Ustawodawstwo UE w dziedzinie zamoacutewień publicznych odwołuje się do aspektoacutew społecznych i potrzeby ich uwzględniania w postępowaniu przetargowym
Preambuła do Dyrektywy 200418WE głosi iż zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim roacutewne szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osoacuteb niepełnosprawnych na rynku pracy Jednakże zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamoacutewień w normalnych warunkach konkurencji W konsekwencji należy umożliwić państwom członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładoacutew do udziału w procedurach udzielania zamoacutewień lub zagwarantowania im realizacji zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej (pkt 28) Jeżeli jest to możliwe instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak aby uwzględnić kryteria dostępności dla osoacuteb niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkownikoacutew Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane aby wszyscy oferenci wiedzieli jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić (pkt 29)
Artykuł 19 przewiduje możliwość zastrzeżenia prawa udziału w procedurach udzielania zamoacutewień publicznych zakładom pracy chronionej lub możliwość realizacji takich zamoacutewień w ramach programoacutew pracy chronionej w ktoacuterych większość zaangażowanych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne ktoacutere ze względu na charakter lub stopień swojej niepełnosprawności nie mogą wykonywać swojej pracy w normalnych warunkach Ogłoszenie o zamoacutewieniu powinno zawierać odniesienie do tego przepisu
Instytucje zamawiające mogą określić warunki szczegoacutelne związane z realizacją zamoacutewienia pod warunkiem że są one zgodne z przepisami prawnymi Wspoacutelnoty oraz zostały wskazane w ogłoszeniu o zamoacutewieniu lub specyfikacjach Warunki rządzące realizacją zamoacutewienia mogą w szczegoacutelności dotyczyć względoacutew społecznych i środowiskowych (art 26 - Warunki realizacji zamoacutewień)
W świetle art 27 (Obowiązki związane z podatkami ochroną środowiska przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkami pracy) instytucja zamawiająca może określić lub zostać zobligowana przez Państwo Członkowskie do określenia w dokumentach zamoacutewienia organu lub organoacutew od ktoacuterych kandydat lub oferent może uzyskać odpowiednie informacje na temat obowiązkoacutew związanych z (hellip) przepisami o ochronie zatrudnienia oraz warunkach pracy obowiązującymi w danym Państwie Członkowskim regionie lub miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane oraz mającymi zastosowanie wobec roboacutet przeprowadzanych na danym terenie lub usług świadczonych podczas realizacji zamoacutewienia Udzielając informacji (hellip) instytucja zamawiająca żąda od oferentoacutew lub kandydatoacutew do udziału w procedurze zaznaczenia aby podczas sporządzania swoich ofert uwzględnili oni obowiązki wynikające z przepisoacutew o ochronie zatrudnienia i warunkach pracy obowiązujące w miejscu w ktoacuterym zamoacutewienie ma zostać zrealizowane
Artykuł 45 (Podmiotowa sytuacja kandydata lub oferenta) przewiduje że podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania o udzielenie zamoacutewienia jest min niewypełnienie zobowiązań dotyczących opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z przepisami prawnymi kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zgodnie z przepisami prawnymi kraju instytucji zamawiającejJeżeli oferty odnoszące się do świadczenia konkretnego zamoacutewienia wydają się rażąco niskie instytucja zamawiająca przed odrzuceniem tych ofert zwraca się na piśmie do oferenta o podanie szczegoacutełoacutew dotyczących tych składowych elementoacutew ofert ktoacutere uważa za istotne Szczegoacuteły te mogą dotyczyć min zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony zatrudnienia i warunkoacutew pracy a także miejsca w ktoacuterym roboty budowlane usługi lub dostawy te mają być realizowane (art 55 - Rażąco niskie oferty)
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Ustawodawstwo krajowe
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r Prawo zamoacutewień publicznych odnosi się bezpośrednio do kwestii społecznych w następujących artykułach
Art 22 ust 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamoacutewieniu że o udzielenie zamoacutewienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy u ktoacuterych ponad 50 zatrudnionych pracownikoacutew stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Art 24 ust 1 pkt 3-8 stanowi podstawę wykluczenia wykonawcoacutew ktoacuterzy zalegają z uiszczeniem podatkoacutew opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z wyjątkiem przypadkoacutew gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie odroczenie rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu oraz ktoacutere prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamoacutewienia przestępstwo przeciwko prawom osoacuteb wykonujących pracę zarobkową przestępstwo przeciwko środowisku przestępstwo przekupstwa przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Art 29 ust 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamoacutewienia wymagań związanych z realizacją zamoacutewienia dotyczących zatrudnienia osoacuteb bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego niepełnosprawnych innych o ktoacuterych mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym a także utworzenia funduszu szkoleniowego w rozumieniu przepisoacutew o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawcoacutew na rzecz tego funduszu
Art 36 ust 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia ktoacutera - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania zgodnie z art 29 ust 4 - zawiera określenie w szczegoacutelności liczby osoacuteb okresu ich zatrudnienia sposobu dokumentowania ich zatrudnienia utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia
Ponadto przepisy wykonawcze wydane na podstawie art 25 ust 2 ustawy PZP przewidują że dla potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamoacutewienia wykonawcy zamawiający żąda lub może żądać min
- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne lub potwierdzenia że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wnioskoacutew o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamoacutewienia albo składania ofert
- aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającej niekaralność wykonawcy m in w zakresie przestępstw przeciwko prawom pracownikoacutew
- oświadczenia wykonawcy o zatrudnianiu ponad 50 osoacuteb niepełnosprawnych w rozumieniu przepisoacutew o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych lub w rozumieniu właściwych przepisoacutew państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego ndash jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w tych państwach
W przypadku gdy wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa on dokument lub dokumenty wystawione w kraju w ktoacuterym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania potwierdzające odpowiednio że nie zalega z uiszczaniem podatkoacutew opłat składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansoacutew publicznych
Stosowanie jawnych jednakowych dla wszystkich wykonawcoacutew i czytelnych procedur oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione Zapewnić powinno tym samym roacutewne traktowanie podmiotoacutew biorących udział w postępowaniu Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty ktoacutera nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw usług lub roboacutet budowlanych określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamoacutewieniu specyfikacji istotnych warunkoacutew zamoacutewienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art 17 ust 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansoacutew publicznych
Wrocław 2012
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
Literatura
bull J Baehr T Czajkowski W Dzierżanowski T Kwieciński W Łysakowski Prawo zamoacutewień publicznych Warszawa 2007 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull H Niedziela Nowe podejście do zamoacutewień publicznych wyd Difin Warszawa 2011bull J Niczyporuk J Sadowy M Urbanek (Red) Nowe podejście do zamoacutewień publicznych -
zamoacutewienia publiczne jako instrument zwiększania innowacyjności gospodarki i zroacutewnoważonego rozwoju Doświadczenia polskie i zagraniczne Część I i II Kazimierz Dolny 2011 Urząd Zamoacutewień Publicznych
bull Zielone zamoacutewienia publiczne Warszawa 2009 Urząd Zamoacutewień Publicznychbull Nowe podejście do zamoacutewień publicznych Zamoacutewienia publiczne a małe i średnie
przedsiębiorstwa innowacje i zroacutewnoważony rozwoacutej Warszawa 2008 Ministerstwo Gospodarkibull Wspieranie rozwoju innowacji w zamoacutewieniach publicznych z wykorzystaniem tryboacutew
negocjacyjnych Warszawa 2011 Urząd zamoacutewień publicznychbull httpwwwtextilesplg22009_03537_fileotpdfbull httpwwwuzpgovplcmswspageF291bull wwwuzpgovplcmswspageGetFile1aspxattid=1241bull wwweceuropaeuenvironmentgpppdfbuying_green_handbook_plpdf bull httpeceuropaeuenvironmentgpppdftoolkitgpp_introduction_plpdfbull wwwec europaeu internal_market publicprocurement index_enhtm bull httpeceuropaeuenvironmentgpptoolkit_enhtm
