Research and Development Newsletter

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา

กลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎรกลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

ปท ๑๓ ฉบบท ๑๔๔ ประจาเดอนสงหาคม ๒๕๕๗

การศกษาวเคราะหการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทย ในบรบทสงคมไทยปจจบน

ภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรความเปนมา บทบาทและอานาจหนาทของสมชชารฐสภาอาเซยน

วนแมแหงชาต ๑๒ สงหาคม

ราชนยาศรวาท ๑๒ สงหาคม ๒๕๕๗

ถวายบงคม สมเดจ พระนางเจาฯ สถตเนา เหนอใจ ไทยทงผอง

เฉลมพระชนม พรรษา ใตฝาละอองฯ พสกซอง สนองพระคณ สดด ขอพระราช กศล ดลพพฒน

เชญไตรรตน เลองหลา เลศราศ คมครององค ทรงเกษม ปลมเปรมปรด พระเกยรตทว พระยศยง มงไทยเทอญ

ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ ขาพระพทธเจา นายจเร พนธเปรอง เลขาธการสภา

ผแทนราษฎร พรอมดวยขาราชการและพนกงาน

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร (หมอมราชวงศอรฉตร ซองทอง – รอยกรอง)

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา Research and Development Newsletter���

ปท ๑๓ ฉบบท ๑๔๔

ประจาเดอน สงหาคม ๒๕๕๗

�������

วตถประสงค�����������

เพอเผยแพรและประชาสมพนธขอมล ขาวสาร ดานการวจยและพฒนา ซงเปนการเพมพนความรใหแกบคคลในวงงานรฐสภา อนเปนประโยชนตอการปฏบตงานดานนตบญญต

กลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ เขตพญาไท กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐

โทรศพท ๐ ๒๒๔๔ ๒๐๖๗ - ๘ โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๒๐๖๒

ทปรกษา���������

นางวจตรา วชราภรณ รองเลขาธการสภาผแทนราษฎร นางพรพศ เพชรเจรญ ผอานวยการสานกวชาการ นางสาวจรพรรณ กาญจนอดม ผบงคบบญชากลมงานวจยและพฒนา

บรรณาธการ����� นางสาวนารลกษณ ศรวรรณ

กองบรรณาธการ������������ นายฐากร จลนทร นายจนทมร สหาบญล นายสฐสร กระแสรสนทร นางสาวปยะวรรณ ปานโต นางสาววมลรกษ ศานตธรรม นายสธศกด อรรถประดษฐ นางสาวอญชล จวงจนทร นางสาวปรยวรรณ สวรรณสนย

ผจดพมพ����������

นางสาวธณฐดา หาเรอนศร นางณฐชานนท หนทองอนทร

ฝายเผยแพร����������

นางภคกญญา มากทองไทร นางสาวนวลละออง พรแกว

บทบรรณาธการ เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนาฉบบนเปนฉบบท ๑๔๕ ปท ๑๓ ประจาเดอนสงหาคม ซงเปน

เดอนทมวนสาคญอยางมากของประชาชนชาวไทย คอวนท ๑๒ สงหาคม หรอวนแมแหงชาต เปนวนคลายวนเสดจพระราชสมภพของสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ซงตลอดระยะเวลาทผานมา ไดทรงปฏบตภารกจนานปการ กวางขวางครอบคลมสาขาตาง ๆ ทงดานการศกษา การศาสนา ศลปวฒนธรรม การแพทยและสาธารณสข การตางประเทศ การอนรกษสงแวดลอมและอน ๆ อกมากมาย ทงในฐานะ “พระผเปนทพงของปวงชนชาวไทย” และในฐานะ “คบญคพระราชหฤทย” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงชวยแบงเบาพระราชภารกจในการบาบดทกขบารงสขแกอาณาประชาราษฎร จนอาจกลาวได วา สมเดจพระนางเจาสร กต พระบรมราชนนาถของชาตไทย เปนพระบรมราชนททรงไดรบการสรรเสรญพระเกยรตคณจากนานาประเทศอยางกวางขวางยงกวาพระบรมราชนพระองคอนใดในโลก

สาหรบผลงานวจยและพฒนา ขอนาเสนอเรอง มโนทศนใหมของนยามผสงอาย : มมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ ซงเปนการศกษาผลกระทบเชงจตวทยาสงคมและสขภาพตอการเปลยนแปลงนยามของผสงอายใหเปนทยอมรบตอสงคม ทงน ในปจจบนประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอายคอ มผสงอายมากกวารอยละ ๑๐ ตามเกณฑขององคการสหประชาชาต และในระหวางป ๒๕๕๓–๒๕๘๓ พบวา จานวนและสดสวนของประชากรสงอายเพมขน ทาใหเกดขอกงวลในเรองการขาดแคลนแรงงาน เนองจากประชาชนในวยแรงงานลดลงอยางตอเนอง สวนบทความทนาสนใจ เปนเรองทนาสนใจและเปนประโยชนอยางมากคอ เรอง บทบาทของสภานตบญญตแหงชาต มเนอหาสาระเกยวกบประวตของสภานตบญญตแหงชาตแตละชด โดยทผานมา ประเทศไทยไดจดตงสภานตบญญตมาแลวทงสน ๕ ชด ซงสภานตบญญตเปนองคการหรอหนวยงานทถกจดตงขนเปนการชวคราวเพอทาหนาทเชนเดยวกบรฐสภา ทาหนาทเปนทงสภาผแทนราษฎรและวฒสภา ซงสอดคลองกบแนวทางขบเคลอนประเทศไทย (Road Map) ของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) จะเรงดาเนนการจดตงสภานตบญญตแหงชาตขนเพอทาหนาทรฐสภาตอไป

บรรณาธการ

สารบญ

หนา

งานวจยและพฒนา เรอง โครงการ : การศกษาวเคราะหการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงค แกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑ โดย หทยรตน ทบพร เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล เรอง มโนทศนใหมของนยามผสงอาย : มมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ ๑๐ โดย รศรนทร เกรย และคณะ เรยบเรยงโดย อญชล จวงจนทร

บทความวจย เรอง ภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ๑๔ ปยะวรรณ ปานโต

บทความทนาสนใจ เรอง อนาคตไทยกบสงคมผสงอาย ๑๘

ปรยวรรณ สวรรณสนย เรอง บทบาทของสภานตบญญตแหงชาต ๒๔ สฐสร กระแสรสนทร

รอบโลกวจย เสอคลมลองหน (Invisible Cloak) ๒๙ สธศกด อรรถประดษฐ

รอบดานงานสภา ความเปนมา บทบาทและอานาจหนาทของสมชชารฐสภาอาเซยน ๓๒ ฐากร จลนทร

ปดทายวจย วนแมแหงชาต ๔๑ นารลกษณ ศรวรรณ

งานวจยและพฒนา

โครงการ : การศกษาวเคราะหการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงค แกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน

วจยโดย...หทยรตน ทบพร เรยบเรยงโดย...จนทมร สหาบญล

ทามกลางกระแสโลกาภวตน การสอสารไรพรมแดน กระแสวฒนธรรมตางประเทศทงวฒนธรรมตะวนตก วฒนธรรมตะวนออก เชน ญปน เกาหล ทหลงไหลเขามาอยางมากมายกลายเปนกระแสนยมของกลมเยาวชนไทยในขณะน ประเทศไทยจาเปนตองปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของสงคมโลกดงกลาว ตลอดจนตงรบกระแสการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทเกดขน ประกอบกบภาวะวกฤตความขดแยงทางการเมองและสงคมของประเทศไทยทผานมาทาใหประชาชนในชาตแบงออกเปนหลายฝาย มความคดทแปลกแยกขดแยงกน กลายเปนปญหาของทกคนในชาตทจาเปนตองหนหนาเขามารวมมอรวมใจกนแกปญหาดงกลาวเพอใหเกดความสมานฉนท สมครสมานสามคคปรองดองของคนในชาต ใหความเปนชาตไทยกลบคนมาดงเดม ในปจจบน ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศทกอใหเกดเครอขายการตดตอสอสารเชอมโยงถงกนในดานตาง ๆ ทวโลก สงผลใหการเผยแพรวฒนธรรมและคานยมจากตางประเทศ สามารถแทรกซมเขามาไดอยางงายดาย ซงอาจสงผลใหวฒนธรรมในทองถนดงเดมหรอเอกลกษณของความเปนไทย อาจถกกลนหายไปโดยวฒนธรรมตางชาตทแทรกซมเขามา การสบทอดความเปนไทยจงเปนสงทคนไทยทกคนควรตระหนก

๒

และระลกอยเสมอวาความเปนไทยของเราคงอยไดกดวยวฒนธรรมของชาตมสวนเชอมโยงจตใจของคนไทยทกคนใหสมครสมานสามคคเปนนาหนงใจเดยวกน และรวมกนสรางสรรคความเจรญมนคงเปนปกแผนใหแกประเทศชาต วฒนธรรมไทยจงมคณคาทเราและทกคนจะตองธารงรกษาไวสบไปดวยจตสานกในความเปนไทย อยางไรกตาม คนไทยยอมมความผกพนเกยวของกบสงซงแสดงถงความเปนไทยทงสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย และวฒนธรรม โดยเฉพาะวฒนธรรมไทยทสะทอนความเปนไทยไดอยางเดนชด และควรคาแกการสบทอดเอกลกษณความเปนไทยในดานวฒนธรรมใหกบเยาวชนไทยทกคน สาหรบเยาวชนไทยทอาศยอยบนผนแผนดนไทย การจดการศกษาเพอสบทอดวฒนธรรมไทยและสงเสรมความเปนไทย นาจะกระทาไดหากทกฝายรวมมอรวมใจกน เพราะเยาวชนไทยจะไดรบโอกาสดงกลาวอยางเตมท ทงจากครอบครว สถาบนการศกษา และสงคมแวดลอม จงเปนเรองทหนวยงานภาครฐและพวกเราคนไทยทกคนควรใหการสงเสรมสนบสนนใหมากยงขน ดวยเหตทชาวไทยทกคนมสวนสาคญในการทจะชวยรกษาความเปนไทยสบทอดมรดกทางวฒนธรรมและเผยแพรวฒนธรรมไทยใหปรากฏแกสายตาของชาวโลก รวมทงเปนผมสวนรวมในการปลกฝงความรก ความศรทธา และสรางจตสานกในความเปนไทยแกเยาวชนไทยทมบทบาทสาคญยง และยงมหนาทธารงรกษาชาต ศาสนา พระมหากษตรยใหมนคงดวยการยดโยงความสมครสมานสามคคของคนในชาตไวดวยการรกษาความเปนไทย จงศกษาวเคราะหเรอง การปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ทงน เพอศกษาวเคราะหเกยวกบการปลกฝงจตสานกความเปนไทยและปจจยทมความสมพนธกบการสบทอดความเปนไทยของเยาวชนไทย บทบาทของการศกษาทมตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทยของเยาวชน รวมทงนาเสนอแนวทางในการจดการศกษาเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบนสาหรบเปนแบบอยางและแนวทางในการพฒนาการศกษาเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยแกเยาวชนไทยสบตอไป วตถประสงคการวจย ๑. เพอศกษาวเคราะหการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยปจจบน ๒. เพอศกษาบทบาทของการศกษาทมตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ๓. เพอนาเสนอแนวทางการจดการศกษาเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน วธการศกษาวจย การวจยในครงนเปนการวจยแบบผสานวธทงการศกษาวจยเอกสาร การวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ โดยการศกษาวจยเอกสารเปนการวเคราะหเกยวกบความหมาย ปจจยทมความสมพนธกบการปลกฝงจตสานกและบทบาทของการศกษาทมตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทย การศกษาวจยเชงปรมาณโดยการสอบถามความคดเหนของเยาวชนไทยทศกษาในสถาบนอดมศกษาทงในกรงเทพและเขตภมภาคคอ จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยนเรศวร รวมจานวน ๓๐๐ คน และอาจารยผสอนจาก

๓

สถาบนการศกษาแหลงเดยวกน จานวน ๒๕ คน สาหรบการศกษาวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณเชงลก การสนทนากลมนสตและอาจารยผสอนในประเดนเกยวกบวธการปลกฝงจตสานกความเปนไทย ปจจยทมความสมพนธกบการปลกฝงจตสานกความเปนไทย และบทบาทของการศกษาทมตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทย นสตจานวน ๑๕ คน และอาจารยผสอน ๑๕ คน นอกจากนยงไดมการสมภาษณผทรงคณวฒอกจานวน ๖ คน โดยผวจยวเคราะหขอมลจากเอกสารปฐมภมและเอกสารทตยภม โดยใชวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ผลการวจย การศกษาวจยไดขอคนพบจากการศกษาวจย ดงน ๑. ผลการวเคราะหขอมลการศกษาวจยเชงปรมาณ ดงน ๑.๑ ความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยในปจจบน ดานความสาคญพบวา นสตใหความสาคญกบความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ความกตญญรคณ และความซอสตย ตามลาดบ สวนอาจารยผสอนใหความสาคญกบความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ซอสตยสจรต และความกตญญรคณ ตามลาดบ สาหรบในดานการปฏบตพบวา นสตใหความสาคญกบความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย มความกตญญรคณและการมเสรภาพในการนบถอศาสนา สวนอาจารยผสอนใหความสาคญดานการปฏบตคอ มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ซอสตยสจรตและมความกตญญรคณ ตามลาดบ ๑.๒ จตสานกความเปนไทย ดานความสาคญพบวา นสตใหความสาคญกบความภมใจความเปนไทย ตองการใหความเปนไทยคงอยตอไป และเหนความสาคญและประโยชนของความเปนไทย สวนอาจารยผสอนใหความสาคญกบความภมใจความเปนไทย การรกษา ปลกฝง และสบทอดความเปนไทย เปนหนาทของคนไทยและตองการใหความเปนไทยคงอย ตามลาดบ ดานการปฏบตพบวา นสตและอาจารยผสอนมความคดเหนสอดคลองกนคอ ความภมใจในความเปนไทย เปนผหนงทตองการใหความเปนไทยคงอยตอไป และเหนความสาคญและประโยชนของความเปนไทย ตามลาดบ ๑.๓ การรกษาและปลกฝงจตสานกความเปนไทย ดานความสาคญพบวา นสตใหความสาคญกบบานทมสญลกษณทแสดงถงความจงรกภกดตอชาตและพระมหากษตรย เชน ธงชาต พระบรมฉายาลกษณพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ความมนสยโอบออมอาร ประนประนอมและยมแยมแจมใสอยเสมอ และสนบสนนการมเสรภาพในการนบถอศาสนาของชาวไทย สวนอาจารยผสอนใหความสาคญกบการสนบสนนการมเสรภาพในการนบถอศาสนาของชาวไทย ความมนสยโอบออมอาร ประนประนอมและยมแยมแจมใสอยเสมอ และระมดระวงในเรองการใชภาษาไทยอยางถกตอง สาหรบดานการปฏบตพบวา นสตใหความสาคญกบบานทมสญลกษณทแสดงถงความจงรกภกดตอชาต และพระมหากษตรย เชน ธงชาต พระบรมฉายาลกษณพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สนบสนนการมเสรภาพในการนบถอศาสนาของชาวไทยและมนสยโอบออมอาร ประนประนอมและยมแยมแจมใสอยเสมอ สวนอาจารยผสอนใหความสาคญกบการสนบสนนการมเสรภาพในการนบถอศาสนาของชาวไทย การแสดงตววาเปนคนไทยใหคนตางชาตรบรและมนสยโอบออมอาร ประนประนอม และยมแยมแจมใสอยเสมอ ตามลาดบ ๑.๔ ปจจยทมความสมพนธตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ปจจยทมความสมพนธตอการปลกฝงจตสานกความเปนไทยแกเยาวชน ดาน

๔

ความสาคญ นสตใหความสาคญ คร-อาจารยในสถานศกษาอบรมสงสอนและสงเสรมใหเยาวชนตระหนกถงคณคาของความเปนไทย พอแม ครอบครวอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาของความเปนไทย ความสนใจและตระหนกถงคณคาของความเปนไทยของตวเยาวชนเอง อาจารยใหความสาคญ พอแม ครอบครวอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาของความเปนไทย ความสนใจและตระหนกถงคณคาของความเปนไทยของตวเยาวชนเอง สาหรบดานการปฏบต นสตใหความสาคญ คร-อาจารยในสถานศกษาอบรมสงสอนและสงเสรมใหเยาวชนตระหนกถงคณคาของความเปนไทย พอแม ครอบครวอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาของความเปนไทย ความสนใจและตระหนกถงคณคาของความเปนไทยของตวเยาวชนเอง ตามลาดบสาหรบอาจารยผสอนมความเหนสอดคลองกบนสต ๑.๕ บทบาทของการศกษาในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน บทบาทของการศกษาในการปลกฝงจตสานกความเปนไทย ดานความสาคญ นสตใหความสาคญ ครอบครวเปนแหลงเรยนรและปลกฝงเรองจตสานกความเปนไทย ครอบครวและสถานศกษามบทบาทสาคญในการอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาความเปนไทย หนวยงานหรอองคกรภาคประชาชนควรใหการสนบสนนและสงเสรมใหเกดแหลงเรยนรเพอปลกฝงจตสานกและเผยแพรความเปนไทยใหมากขน อาจารยใหความสาคญ ครอบครวและสถานศกษามสวนสาคญในการสงเสรมการเรยนรเกยวกบการใชภาษาไทย มารยาทไทย และวฒนธรรม ครอบครวและสถานศกษามบทบาทสาคญในการอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาความเปนไทย ครอบครวเปนแหลงเรยนรและปลกฝงเรองจตสานกความเปนไทย ดานการปฏบต นสตใหความสาคญกบ ครอบครวและสถานศกษามบทบาทสาคญในการอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาความเปนไทย ครอบครวเปนแหลงเรยนรและปลกฝงเรองจตสานกความเปนไทย สถานศกษาเปนแหลงจดการศกษาและสงเสรมการเรยนรเรองความเปนไทย สาหรบอาจารยใหความสาคญกบครอบครวและสถานศกษามบทบาทสาคญในการอบรมสงสอนใหเยาวชนตระหนกถงคณคาความเปนไทย ครอบครวและสถานศกษามสวนสาคญในการสงเสรมการเรยนรเกยวกบการใชภาษาไทย มารยาทไทย และวฒนธรรมไทย ครอบครวเปนแหลงเรยนรและปลกฝงเรองจตสานกความเปนไทย ตามลาดบ ๑.๖ แนวทางการสงเสรมการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยปจจบนของนสตและอาจารย ๓ สถาบน พบวา นสตสวนใหญเหนวาสงสาคญและควรปฏบตมากทสดคอ ผใหญเปนตวอยางใหเหนความเปนไทย สวนอาจารยสวนใหญเหนวาสงสาคญและควรปฏบตมากทสดคอ สอดแทรกในเนอหาการเรยนการสอนและใหนสตนกศกษาสามารถนาไปปรบประยกตใชในชวตประจาวนอยางบรณาการ ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการจดการศกษาปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบนของนสตและอาจารย ๓ สถาบน พบวา นสตสวนใหญเหนวาสงสาคญและควรปฏบตมากทสดคอ สนบสนนกจกรรมตาง ๆ ทสงเสรมความเปนไทย มการดาเนนการและมาตรการสนบสนนทชดเจนและจรงจงอยางตอเนอง สวนอาจารยสวนใหญเหนวาสงสาคญและควรปฏบตมากทสดคอ กระตนใหเยาวชนไดเรยนรจากประสบการณตรงเพอใหเกดการตระหนกถงความสาคญของความเปนไทยผานการทากจกรรมตาง ๆ ๒. ผลการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณเชงลกและสนทนากลมนสตและอาจารยเกยวกบการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน

๕

จากการศกษาวจยโดยการสมภาษณเชงลก การสนทนากลมนสตและอาจารยของจฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยนเรศวร มขอมลทสาคญสรปได ดงน ๒.๑ ลกษณะและคณคาของความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยปจจบน ลกษณะความเปนไทย ๑) กรยามารยาทไทย ๒) จตใจและลกษณะนสยแบบไทย ๓) ภาษาไทย ๔) ศลปวฒนธรรมและประเพณไทย ความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑) ความรกชาต ศาสนา และพระมหากษตรย ๒) ความออนนอม ความกตญญ ๓) ภาษาไทย ภาษาประจาชาต คณคาของความเปนไทยทพงประสงคในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑) เปนเอกลกษณของชาต ๒) เชอมโยงความสมพนธของคนในชาต ๒.๒ วธการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบนผปลกฝงและถายทอดความร ๑) สถาบนครอบครว ๒) สถาบนการศกษา ๓) สอมวลชน ๒.๓ วธการจดการศกษาเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑) แทรกความรเกยวกบจตสานกความเปนไทยในวชาตาง ๆ ๒) จดกจกรรมเสรมความรเกยวกบจตสานกความเปนไทยแกเยาวชน ๓) การรณรงคใหรวมมอสงเสรมจตสานกความเปนไทยแกเยาวชน ๒.๔ ปจจยสงเสรมการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑) ตวเยาวชน ๒) ทกภาคสวน ไดแก ครอบครว สถาบนการศกษา องคกรภาครฐ องคกรภาคเอกชน สอมวลชน ฯลฯ ๒.๕ แนวทางการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ๑) การรวมมอของทกภาคสวน ๒) การปฏรปสอ ๓) การกาหนดเปนนโยบายระดบชาต ๒.๖ ปญหาและอปสรรค ปญหาและอปสรรคในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยแกเยาวชนในบรบทสงคมปจจบน การตระหนกถงคณคาของความเปนไทยและจตสานกความเปนไทยทลดนอยลง อกทงครอบครวและสถาบนอน ๆ ในสงคมไมไดใหความสาคญในเรองนเทาทควร เปนสงททกฝายตองตระหนกถงความสาคญและรวมมอกนอยางจรงจง ๓. แนวทางการปลกฝงจตสานกความเปนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน การปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบนตองเรมตนจากตวเยาวชนเองทจะตองตระหนกและใหความสาคญตอการศกษาเรองความเปนไทย พอแมครอบครวจะตองใสใจในการอบรมสงสอนตงแตเยาววย และเมอเขาสระบบการศกษาครอาจารยในสถานศกษาจะตองอบรมสงสอนเพมพนความร และจดกจกรรมเสรมความรและประสบการณเรองความเปนไทยแกเดกและเยาวชน ขณะเดยวกนทกภาคสวนของสงคม โดยเฉพาะสอมวลชนควรตระหนกถงความสาคญของความเปนไทยและชวยนาเสนอขอมลเนอหาความเปนไทยผานรายการตาง ๆ ในทกชองทาง ทงในสวนของโทรทศน วทย หนงสอพมพ รวมทงภาครฐควรเขามาสงเสรมสนบสนนและผลกดนใหเปนวาระแหงชาตททกฝายตองรวมมอกน

๖

สรปแนวทางการปลกฝงจตสานกความเปนไทยของผทรงคณวฒ ขอเสนอแนะแนวทางในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน จตสานกความเปนไทยทพงประสงคมหลายประเดน ดงนน มาตรการเชงรกเพอปลกฝงจตสานกดงกลาวตองเรมแตวยเดก ใชหลก “วนยเรมทบาน” ครอบครว การใหความรวมมอจากพอแม ผปกครอง ครอาจารย ประสาน เสรมสราง คณลกษณะทพงประสงครวมกนอยางบรณาการ ทงหลกสตรและการเรยนการสอนทตองเนนคณลกษณะทพงประสงค นอกจากนผทรงคณวฒใหขอเสนอแนะทสาคญในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ดงน ๑. ควรใหความสาคญกบปจเจกบคคลทกเพศ ทกอาชพ วามความสาคญเทาเทยมกน เพราะตางฝายตางคนตองมบทบาทหนาทของตน มศกยภาพของตนซงมผลไปยงศกยภาพของชมชน เพราะถาทกคนไดตระหนกถงความสาคญและความสมพนธของตนเองตอสงแวดลอมทงหมดรอบ ๆ ตว กจะมจตสานกทจะมความคดสรางสรรคอนจะนาไปสการพฒนาทองถนและบานเกดเมองนอนของตน ๒. เดกและเยาวชนควรไดรบการยอมรบจากทกฝายทอยรอบ ๆ ตวเขา ดวยการยอมรบวถชวตของพวกเขาและชมชนทเขาอย ซงวธการนเรยกวา “มนษยสมผสมนษย” อยางละเอยดออน ๓. เดกและเยาวชนควรจะตองรบรถงปญหาทเกดขนในชมชนและสงคมของตนและชวยกนนาปญหาตาง ๆ มาตแผ อภปราย และรวมกนคดแกปญหา ๔. การสรางจตสานกดวยการปลกฝงประวตศาสตร โบราณคด ศลปวฒนธรรมทลาคาอยางลกซงและตอเนองอยางผมความร อยางผสนใจใฝรทง ๒ ฝาย ๕. การสรางความภาคภมใจในแผนดนถนเกดของตนดวยประวตศาสตรทองถนวฒนธรรมทองถนจาเปนมาก ๖. การสรางคณคา แกนแทของประวตศาสตรทองถน วฒนธรรมทองถน ตความใหถกตองและนามาประยกตใชใหเหมาะสมกบทองถนได ๗. ตองสอนใหตระหนกถงความสาคญและคณคาของ “ทรพยในดน สนในนา” ประวตศาสตรทองถน วฒนธรรมทองถนของตนวา แตกตางกบทองถนอนอยางไร เพราะเหตใดเราตองอนรกษและพฒนาใหยงยนใหจงได ๘. การปลกฝงตองเปลยนวธคด วธสอน แบบเรยน หนงสออานประกอบทงหมด หลกสตรฝกวชาชพครไทยควรไดรบการปฏรปใหมทงหมด ๙. พฒนาภาวะผนาทงผบรหาร คร ทจะเปนตนแบบใหมทงหมดดวย สปปรสธรรม ๗ ประการ อนไดแก เปนผรจกเหต เปนผรจกผล เปนผรจกตน เปนผรจกประมาณ เปนผรจกกาล เปนผรจกชมชน เปนผรจกบคคล

๗

๑๐. เดกและเยาวชนไทยตองไดรบการอบรมใหรจกคดอยางวเคราะห และมเหตผล ใชหลกโยนโสมนสการ เปนหลกคดทเหมาะสมสาหรบเยาวชนอยางยง เพราะเดกและเยาวชนไมเคยไดรบการสอนใหมความคดวเคราะหดวยเหตดวยผล สาหรบแนวทางหรอมาตรการเชงรกในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนในบรบทสงคมไทยปจจบนมดงน ๑) การปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต ๒) การพฒนาองคความรดานการปลกฝงจตสานกความเปนไทยของเยาวชน ๓) การสรางเครอขายดานการปลกฝงจตสานกความเปนไทย ๔) การสงเสรมศกยภาพองคกรหรอหนวยงานทเกยวของและทองถนเพอเปนศนยกลางในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงค ๕) การจดทาฐานขอมลและสอสาธารณะในการเผยแพรขอมลเกยวกบการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทเปนระบบ นอกจากน หนวยงานทรบผดชอบ อาท กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวฒนธรรม เปนตน ควรทบทวนสาระกฎหมายบางมาตรา เพอสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยท พงประสงคแกเยาวชนทเปนรปธรรม สนบสนนการจดการศกษาตลอดชวตเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยท พงประสงคของหนวยงานและภาคเครอขาย รวมทงกาหนดองคกรททาหนาทตรวจสอบ ตดตาม และประเมนผลการดาเนนงานขนมาเปนกรณพเศษเพอเปนหลกประกนในการเขาถงการศกษาตลอดชวตและไดรบการสงเสรมการปลกฝงจตสานกอยางเปนรปธรรมของเดกและเยาวชน รวมทงประชาชนโดยทวไปทงทอยในระบบและนอกระบบโรงเรยน จะเหนไดวา แนวทางหรอมาตรการเชงรกในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนในบรบทสงคมไทยปจจบน ประกอบดวย ๑) การจดการเรยนการสอน และจดกจกรรมพฒนาผเรยนทมการสอดแทรกเนอหาและกจกรรมการเรยนรเพอปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชน โดยผานการจดการศกษา ๓ รปแบบ นนคอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ๒) การบมเพาะ กลอมเกลา ปลกฝงและปลกจตสานกเพอใหเดกและเยาวชนมคณธรรม จรยธรรม มความรเกยวกบประวตศาสตร ความเปนมาของชาตไทย สานกรกชาต รกแผนดนถนเกด วถชวตของความเปนไทยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย มความรบผดชอบตอตนเอง ชมชน และสงคม ผานการจดการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเชนกน การอภปรายผล คณคาของความเปนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน

๑. คณคาทางวฒนธรรม ในสวนของผวจยมความคดเหนวา เรองของการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน เปนเรองททกฝายตองใสใจเปนพเศษ เนองจากปจจบนนกระแสวฒนธรรมตางชาตไดแพรกระจายเขามาในหลายชองทางตามความเจรญของเทคโนโลยสมยใหม หากทกฝายยงเพกเฉยหรอละเลยกจะทาใหเยาวชนไทยซมซบวฒนธรรมตางชาตเขาไปโดยไมรตวและในทสดกจะทาใหหลง

๘

ไปกบวฒนธรรมตางชาตจนมองไมเหนความงดงามและความดงามของวฒนธรรมไทย ดงนน จงจาเปนทสถาบนหลกทงหลายเรมตงแตสถาบนครอบครว พอแมตองกระตนใหเดกใสใจในวฒนธรรมไทยทมคาโดยเฉพาะในเรองกรยามารยาท ความกตญญรคณ เคารพเชอฟงผอาวโส ซงสามารถฝกฝนไดตงแตเดก สถาบนการศกษากตองชวยสานตอในการใหความรและฝกการปฏบตตนตามวถแหงความเปนไทย เปนวาระแหงชาตททกฝายตองประสานความรวมมอ โดยเฉพาะองคกรสอซงนบเปนองคกรทมอทธพลตอขอมลขาวสารของเยาวชนเปนอนดบตน ๆ ตองเรงใหการสนบสนนปรบปรงการนาเสนอขอมลการผลตรายการตาง ๆ ใหสงเสรมเรองของความเปนไทยใหมากขนกวาเดม

๒. คณคาทางสงคม ในสภาวการณปจจบน ประชาชนในชาตมความขดแยงทางความคดคอนขางสง ลกษณะนสยแบบไทยทมความออนนอม นมนวล ยมแยมแจมใส โอบออมอารเรมหายไป กลายเปนความกาวราวรนแรงตางมงทาลายรางกน ผวจยจงมความเหนวา หากทกฝายหนมารวมกนฟนฟความเปนไทย มมตรไมตร สมครสมานสามคค รวมมอรวมใจ ความสงบสขของสงคมไทยจะกลบคนมาได ขณะเดยวกนผใหญควรเปนตวอยางทดแกเยาวชนในการแสดงออกถงความเปนไทยทงในเรองความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย การแสดงกรยามารยาทตอกนอยางงดงามแบบไทย เพอเยาวชนไทยจะไดประพฤตปฏบตตนตามแบบอยางทดงาม ไมทะเลาะววาท ไมใชความรนแรงกาวราวตอกน ดงทพบเหนในหมเยาวชนบางกลมในปจจบน แนวทางการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน ผวจยขอนาเสนอแนวทางในการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแกเยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบนโดยสรป ดงน ๑. การปลกฝงจตสานกและความภาคภมใจในความเปนไทย ๒. จดโครงการกจกรรมเสรมหลกสตรหรอกจกรรมนสตนกศกษา อบรมและปลกฝงจตสานกความเปนไทย ๓. จดการประชมปฏบตการรวมระหวางครและนสตนกศกษา ๔. เพมรายวชา “ความเปนไทย” ในหลกสตรของสถาบนการศกษาทกระดบ ๕. จดโครงการ “ยวทตความเปนไทย” ๖. จดตงแหลงเรยนรทางวฒนธรรมชมชนเพมขน ๗. ประสานความรวมมอกบสอมวลชนทกแขนง ขอเสนอแนะการวจย ความเปนไทยสายใยแหงความสมานฉนท ๑) ทกภาคสวนของสงคมควรเปลยนวกฤตใหเปนโอกาส นาเยาวชนไทยทกคนใหตระหนกถงคณคาและความสาคญของความเปนไทย และพรอมใจกนกลบมาสรางจตสานก ความภาคภมใจในความเปนไทย ความสมครสมานสามคค เอออาร มไมตรจต อนเปนคณลกษณะอนบงบอกถงความเปนไทยทยากจะหาไดในชนชาตอน

๙

ใหกลบคนมาดงเดม เพอรกษาความเปนไทยทพงประสงคใหคงอยในบรบทสงคมไทยปจจบน รวมทงเพอรกษาความสมานฉนทในหมคนไทยทกเชอชาต ศาสนา อนจะนาพาศานตสขมาสประเทศไทยของเรา ๒) ทกคนตระหนกทจะรวมมอรวมใจกนปลกฝงแกเยาวชนไทยทามกลางบรบทในสงคมไทยทปรบเปลยนไปตามสภาพการณของกระแสวฒนธรรมตางชาตทหลงไหลเขามาอยางไมสามารถปดกนได แตจะทาอยางไรทจะใหเยาวชนไทยเลอกรบสงดมาประยกตใชกบวฒนธรรมไทยทมอยแตเดม รวมทงในสภาวะวกฤตการณทางการเมองการยดโยงดวงใจของชาวไทยทงชาตดวยการรกษาความเปนไทยใหคงอยจงนาจะเปนสงทชาวไทยทกคนใหความสาคญและรวมกนปลกฝงจตสานกนแกลกหลานไทย ดงคากลาวทวา “ธงชาตและเพลงชาตไทย เปนเอกลกษณของความเปนไทย” เราจงตองรกและหวงแหนสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย รกษาไวใหคงอยสบไป เอกสารอางอง หทยรตน ทบพร. (๒๕๕๓). โครงการ : การศกษาวเคราะหการปลกฝงจตสานกความเปนไทยทพงประสงคแก เยาวชนไทยในบรบทสงคมไทยปจจบน. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และ สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

งานวจยและพฒนา

มโนทศนใหมของนยามผสงอาย : มมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ วจยโดย...รศรนทร เกรย และคณะ เรยบเรยงโดย...อญชล จวงจนทร

ปจจบนประเทศไทยไดเขาสสงคมของผสงอาย คอ มผสงอายมากกวารอยละ ๑๐ ตามเกณฑขององคการสหประชาชาตและจากการฉายภาพประชากรของประเทศไทยระหวางป ๒๕๕๓–๒๕๘๓ พบวา จานวนและสดสวนของประชากรสงอายเพมขน โดยนยามผสงอายสาหรบประเทศไทยคอ อาย ๖๐ ปบรบรณ และเปนนยามทใชมาเปนเวลานาน ซงประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอายตงแตป ๒๕๕๐ คอมประชากรสงอายมากกวารอยละ ๑๐ โดยใชอายตามปฏทนท ๖๐ ปบรบรณขนไป เปนนยามทเปนทางการของผสงอาย ตามพระราชบญญตผสงอายฉบบปจจบน พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงสดสวนของประชากรผสงอายเพมขนอยางตอเนองเปนรอยละ ๑๓.๒ ในป ๒๕๕๓ และคาดวาในป ๒๕๖๕ จะเพมขนเปนรอยละ ๒๐.๕ ทาใหเกดขอกงวลในเรองการขาดแคลนแรงงานเพราะประชากรในวยแรงงานลดลงอยางตอเนอง ทงน กลมประเทศตาง ๆ ไดมการเปลยนแปลงลกษณะโครงสรางทางอายไปตามความตองการผเชยวชาญดานอาชพ ทาใหสามารถตออายราชการไดถง ๖๕ ป ทงน เกณฑการกาหนดนยามผสงอายในแตละประเทศจะแตกตางกนไป ซงในประเทศทพฒนาแลวใชเกณฑอายท ๖๕ ป และนยามผสงอายสามารถเปลยนแปลงได สาหรบในประเทศไทยพบวา คนไทยทอายอยระหวาง ๖๐–๖๔ ป สวนใหญยงมสขภาพด และจากการสารวจความคดเหนของประชาชนเกยวกบความรและทศนคตตอผสงอาย พ.ศ. ๒๕๕๐ และ พ.ศ. ๒๕๕๔ ประชาชนทเปนกลมตวอยางรอยละ ๖๒.๘ และรอยละ ๖๕.๗ เหนควรกาหนดอายของผสงอายหรอ ผสงวยทอาย ๖๐ ปขนไป มเพยงรอยละ ๑๘.๕ และรอยละ ๒๑ ตามลาดบ ซงเหนควรใหกาหนดอายตงแต ๖๕ ปขนไป

๑๑

รศรนทร เกรย และคณะ จงสนใจศกษานยามของผสงอายในมมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ เพอศกษาผลกระทบเชงจตวทยาสงคมและสขภาพทสงผลตอการเปลยนแปลงนยามของผสงอาย รวมทงตรวจสอบความเปนไปไดในการนยามความหมายใหมของผสงอาย และวธการเปลยนแปลงนยามผสงอายใหเปนทยอมรบในสงคม เพอเปนการทบทวนและศกษาถงความเหมาะสมของนยามผสงอาย และเกณฑในการประเมนขยายการเกษยณอายราชการตอไปในอนาคต วตถประสงคการวจย ๑. คนหาความหมายของการเปนผสงอายทงในอดต ปจจบนและอนาคตในมมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ เปรยบเทยบกลมคนเมอง ชนบทและตางประเทศ ๒. คนหาผลกระทบเชงจตวทยาสงคมและสขภาพตอการเปลยนแปลงนยามของผสงอาย ๓. ตรวจสอบความเปนไปไดในการนยามความหมายใหมของผสงอาย และวธการเปลยนแปลงนยามผสงอายใหเปนทยอมรบตอสงคม วธการศกษาวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเชงลกซงเกบขอมลจากประชากรใน ๔ ภมภาค ภาคละ ๑ จงหวดในเขตเมองและชนบท ไดแก จงหวดเชยงใหม จงหวดขอนแกน จงหวดสงขลา และจงหวดนครปฐม และเกบตวอยางจากเขตกรงเทพมหานครอก ๑ เขต โดยกลมตวอยางไดแก ๑. กลมประชาชนทวไป อายระหวาง ๓๕–๗๗ ป ในพนท ๔ จงหวด ไดแก จงหวดเชยงใหม จงหวดขอนแกน จงหวดสงขลา และจงหวดนครปฐม โดยเกบตวอยางจากกลมททางาน อายระหวาง ๓๕–๕๙ ป ทางานในภาคราชการ ภาคเอกชน ภาคธรกจสวนตวและภาคการเกษตร นอกจากนนยงเกบตวอยางจากกลมผสงอาย อายระหวาง ๖๐–๗๗ ป กลมละ ๖–๙ คน โดยจดเปนสนทนากลม จานวน ๑๐ กลมในเขตเมองและชนบทของจงหวดเชยงใหม จงหวดขอนแกน จงหวดสงขลา และจงหวดนครปฐม และสนทนากลมในเขตกรงเทพฯ จานวน ๕ กลม รวมสนทนากลมทงสน ๔๕ กลม รวมผเขารวมสนทนากลมทงสน ๓๕๑ คน ๒. กลมผบรหารและนกวชาการทเกยวของกบวธการเปลยนแปลงนยามผสงอาย ๓. แพทยททางานดานผสงอายในมมมองทางดานสขภาพกายและสขภาพจต ผลการวจย ผลการวจยเรอง มโนทศนใหมของนยามผสงอาย : มมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ สามารถอธบายผลการวจยได ดงน ๑. ดานคาจากดความหรอขอตกลงเกยวกบคาวา “ผสงอาย” พบวา องคการสหประชาชาต ไมไดมการกาหนดเกณฑอายเรมตนทเปนมาตรฐาน เพยงเปนการยอมรบทวไปวาหมายถงบคคล หรอกลมประชากรทมอายตามปปฏทน ตงแต ๖๐ ปขนไป ซงเปนเกณฑอายเรมตนโดยองคการอนามยโลกใชในการกาหนดชวงอายของผสงอาย แตในทางปฏบตมความแตกตางกน กลาวคอ กลมประเทศพฒนาแลวจะกาหนดหรอตกลงไวทเกณฑอายตงแต ๖๕ ปขนไป ในขณะทประเทศกาลงพฒนา รวมถงประเทศไทยกาหนดหรอ ตกลงไวทอาย ๖๐ ปขนไป

๑๒

๒. ดานความหมายของการเปนผสงอาย พบวา ความหมายของการเปนผสงอายสามารถอธบายโดยทฤษฎประกอบทางสงคมภายใตมโนทศนเกยวกบการสราง “ภาพแทนความจรง” วาภาพลกษณผสงอายทถกรบรและเขาใจนน เกดจากการสรางภาพขนในแตละสงคม แตละวฒนธรรมและแตละชวงเวลา โดยประเทศไทยไดกาหนดนยามผสงอายอยางเปนทางการตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ ซง “ผสงอาย” หมายถง บคคลซงมอายเกน ๖๐ ปบรบรณขนไป และมสญชาตไทย ๓. ดานการสนทนากลมและการสมภาษณเชงลก พบวา นยามผสงอายในปจจบนผเขารวมสนทนากลมพจารณาจาก ๑) เกณฑอายตามปปฏทน สวนใหญคดวาบคคลทมอาย ๖๐ ป เปนไปตามเกณฑของทางราชการในการกาหนดเกณผเกษยณอายราชการ ๒) ดจากลกษณะภายนอก เชน หนาตา ผวหนง สผม ๓) การมสขภาพและความจาไมด เปนวยทตองพงพงผอน ๔) ความสามารถในการทางานลดลง หรอไมสามารถทางานไดแลว ๕) พฤตกรรมและอารมณ เชน ยาคดยาทา จกจก ๖) การเปลยนแปลงตามสถานภาพ เปนป ยา ตา ยาย ทวด ๔. ดานการกาหนดนยามผสงอาย พบวา ในการสนทนากลมผเขารวมสนทนามความคดเหนวา ๑) กาหนดดวยอายเทานน เนองจากชดเจนทสดและสามารถบรหารจดการกาลงคนได ๒) กาหนดดวยอายและคณลกษณะของผสงอายทเปนเชงบวก เนองจากการกาหนดดวยอายมความสาคญและการกาหนดลกษณะเชงบวกทาใหผสงอายรสกมคณคา และภมใจในตนเอง โดยคณลกษณะเชงบวกนไดแก การมสขภาพจตและสขภาพกายทด มพลงในการทางานยาวนานขน เพราะการขยายอายการทางานจะยงทาใหมรายได ๓) การกาหนดอายทแนนอน มผลทางจตวทยา ทาใหรสกวาตนเองถงวยสงอาย แตการไมมนยามผสงอายทแนนอน เนองจากการรบรวาตนเองเปนผสงอายขนอยกบแตละบคคล การกาหนดนยามโดยใชอายทาใหรสกวา ตนเองแก สาหรบการกาหนดนยามผสงอายในเชงคณคานน ผรวมสนทนากลมสวนใหญใหความเหนวานาจะทาไดยาก เนองจากการใหความหมาย “คณคา” ทแตกตางกนของแตละบคคล และผสนทนากลมเกอบทกคนเหนวา การใหนยามผสงอายควรเปนนยามเดยวกนทวประเทศ ไมวาจะเปนนยามแบบใด เพอความเสมอภาคถงแมความเปนผสงอายมความแตกตางกนระหวางเขตเมองและชนบท หญงและชาย ๕. ดานการกาหนดอาย พบวา มความเหนวานาจะเลอนอายใหสงขนจาก ๖๐ ป เนองจากในปจจบนคนไทยโดยเฉลยมอายยนยาวขน สขภาพดขน ซงอาจจะเลอนเปน ๖๕ หรอ ๗๐ ป แตตองไมกระทบสทธประโยชนทไดรบในปจจบน เชน การไดรบเบยยงชพ ตองไดรบเมออาย ๖๐ ปขนไปเชนเดม ๖. ดานผลกระทบจากการเลอนนยามผสงอาย พบวา ในกรณทสามารถเลอนนยามผสงอายจะสงผลในทางบวกตอผสงอาย โดยจะทาใหผสงอายมสขภาพจตดขน เมอสขภาพจตดสขภาพกายยอมดตามไปดวย มพลงในการทางานยาวนานขน และถาการขยายอายผสงอายนาไปสการขยายอายการทางานดวย จะทาใหมรายไดไมตองพงพาลกหลานมากจนเกนไป สงผลตอความรสกวาตนเองมคณคา มความภาคภมใจในตนเอง แตสาหรบผลกระทบเชงลบ พบวา กลมผสนทนาสวนนอยเหนวา ถาเชอมโยงอายผสงอายทเพมมากขน และอายเกษยณเปนอายเดยวกน อาจทาใหคนรนใหมมโอกาสไดเขาทางานนอยลง และมการเปลยนแปลงวฒนธรรมการเลยงหลาน มผสงอายเลยงหลานนอยลง เนองจากผสงอายออกมาทางานมากขน ขอเสนอแนะ ๑. นยามผสงอายควรใชเปนตวเลขท ๖๕ ป เนองจากเปนความเหนสวนใหญของผสนทนากลม และการสมภาษณเชงลก และมหลกฐานเชงประจกษเชงตวเลขทางดานวชาการประชากรศาสตร ไดแก การม

๑๓

อายยนยาวทเหลออยของผมอาย ๖๕ ป ในปจจบนเทากบผทมอาย ๖๐ ป และการกาหนดดวยอายอยางเดยวจะทาใหสามารถบรหารจดการกาลงคนได ๒. ดานการปรบเปลยนนยามผสงอายตองไมกระทบตอสวสดการทไดรบ เชน อายทไดรบเบยยงชพ นอกจากนน การเลอนอายผสงอายใหสงขนจะสงผลดตอสขภาพจต เพราะรสกวาตนเองยงไมแก ทาใหมพลงในการทางานตอไปและเกดความตระหนกถงคณคาของตนเอง ๓. ควรมการศกษาถงแผนรองรบในระยะยาวถงผลกระทบจากสวสดการเบยยงชพ นอกจากน การเปลยนนยามผสงอายใหเปนทยอมรบตองมการสอสารชแจงลวงหนาถงเหตผลทตองเปลยน เชน การใหความรเกยวกบการเปลยนแปลงของโครงสรางอายของประชากรทจะมประชากรวยสงอายเพมขนอยางตอเนอง และผลกระทบทอาจเกดขน ๔. การเตรยมความพรอมของประชากรใหเขาสวยสงอายอยางมคณคาและเหมาะสม ควรกาหนดไวในหลกสตรการศกษาตงแตระดบตน เพอใหเขาใจกระบวนการสงวยและการเตรยมพรองเขาสวยสงอายของประชากร โดยเรมตนจากการปลกฝงเยาวชนโดยการสอดแทรกเขาไปในการเรยนการสอน ปลกฝงใหเดกเหนคณคาของผสงอายหรอผานการสงเสรมการทากจกรรมทเกยวของกบผสงอาย โดยมเดกเปนแกนนาในการคดสรางสรรคกจกรรมเอง จะสงผลใหเดกไดเรยนรและมทศนคตทดตอผสงอาย รวมทงไดแงคดในการเตรยมความพรอมใหกบตนเอง หากในอนาคตตองเปลยนสภาพมาเปนผสงอายจะตองทาตวอยางไรใหตนเองมคณคา และเปนทนาเคารพนบถอ ๕. การใหความรเกยวกบการเปลยนแปลงโครงสรางอายของประชากร ควรผานชองทางการจดประชม สมมนา ทเกยวของกบเรองผสงอาย หรอประชาสมพนธผานสอทคนทวไปเขาถงได เชน การจดรายการวทย โทรทศน บทความ หนงสอพมพ หรอนตยสาร เปนตน ๖. การเชอมโยงอายผสงอายกบอายการทางาน หรอการขยายอายเกษยณในภาคราชการและภาคเอกชน ควรไดรบการศกษาอยางรอบดาน โดยในภาคราชการขณะนอยระหวางการศกษาวจยถงผลกระทบทเกดขนถามการเลอนเกษยณอายราชการใหสงขน ซงอาจเปนการเปลยนแปลงทงระบบ นอกจากนนภาคเอกชน และภาครฐควรมมาตรการจงใจในการจางแรงงานผสงอายดวย เอกสารอางอง รศรนทร เกรย และคณะ. (๒๕๕๖). มโนทศนใหมของนยามผสงอาย : มมมองเชงจตวทยาสงคมและสขภาพ. รายงานวจย. กรงเทพฯ : มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย มหาวทยาลยมหดล.

  

บทความวจย ภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร

เรยบเรยงโดย...ปยะวรรณ ปานโต

ความยากจนเปนปญหาทางเศรษฐกจและสงคมอยางมาก นบตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๕ เปนตนมา ไดระบแนวทางนโยบายในการแกปญหาความยากจนและการกระจายความเจรญใหทวถงทกภมภาค แตปญหาความยากจนและการกระจายความเจรญใหทวถงทกภมภาคกยงพบปญหาอย ทงน เนองจากปญหาความยากจนเปนประเดนทซบซอน ซงมาตรการสวสดการ เชน การชวยเหลอเปนตวเงนหรอขาวปลา เปนเพยงสวนหนงเทานน จาเปนตองคนหามาตรการอน ๆ ในการแกปญหาทตนเหต ทงดานการศกษา สขอนามย สงเสรมอาชพ สนบสนนเงนทน การตลาด การใหสทธตามกฎหมาย และการสรางโอกาสทางสงคมและดานอน ๆ เปนตน แตกยงพบวา อตราความยากจนของไทยปรากฏอย ถงแมจะมการขยายตวทางเศรษฐกจแลว กตาม ประกอบกบเมอเกดวกฤตเศรษฐกจขนในป ๒๕๔๐ อตราความยากจนยงเพมขนอยางมาก ประชาชนวางงาน สงผลทาใหคนรวยหรอผมฐานะปานกลางกลบกลายเปนคนจน สวนครวเรอนทยากจนยงตกในสภาพลาบากยงขน เนองจากสมาชกของครวเรอนตกงาน และมรายไดทฝดเคอง ทาใหกลมครวเรอนยากจนเปนกลมทประสบความยากลาบากในการดารงชวตมากทสด ดงนน เมอเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจ ยอมสงผลกระทบโดยรวมอยางมาก เชน การชะลอตวทางเศรษฐกจและความไมมนใจในการลงทนของนกลงทนอกดวย ในขณะเดยวกน ทศนะของนกเศรษฐศาสตรสวนใหญกมความเชอวาบคคลและครวเรอนภาคเกษตรกรมการตดสนใจ สมเหตสมผล (Rational) ภายใตกรอบความคดททกครวเรอนตางมความปรารถนาทจะเพมรายไดและตองการหลดพนจากความยากจนดวยกนทงสน แตอยางไรกตาม สถานการณของแตละครวเรอนกแตกตางกน และมขอจากดทไมเหมอนกน เชน สขภาพออนแอ รวมถงปจจยเสยงในระดบพนททมผลตอฐานะทางเศรษฐกจของประชาชน เชน พนทเสยงตอนาทวม สภาพความแหงแลงทางภมศาสตร เปนตน ดงนน โอกาสทจะหลดพนจากความยากจนจงยอมมความแตกตางกน ทงน จากสภาพวกฤตทางเศรษฐกจทเกดขนทผานมา ยอม

๑๕  

สงผลกระทบตอปจจยการผลตเพาะปลกพชผลทางการเกษตรทตองนาเขาจากตางประเทศ มราคาเพมสงขนอยางตอเนอง ทาใหคาใชจายในการลงทนของเกษตรกรสงขน สงผลกระทบตอรายไดและคาใชจายของครวเรอนเกษตรอยางหลกเลยงไมได ในขณะทการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดใหความสาคญกบเศรษฐกจนอกภาคเกษตรจนกอใหเกดการขยายตวของกจกรรมดานอน ๆ อยางรวดเรว แตทาใหมการกระจายผลประโยชนใหกบประชากรอาจไมทวถงทกกลม โดยเฉพาะในกลมของครวเรอนในภาคเกษตรทมฐานะความเปนอยทดอยกวากลมอนในสงคมมาโดยตลอด ดงนน การศกษาภาวะความยากจนของครวเรอนของเกษตรกร ทาใหทราบถงกลมผยากไรในสงคมของเกษตร อนเปนสาเหตทาใหทราบรายไดของประชากรในภาคเกษตรกบรายไดของประชากร นอกภาคเกษตรมความแตกตางมากนอยเพยงใด อนสามารถนาขอมลมาใชประกอบการพจารณากาหนดแนวนโยบายในการพฒนาภาคเกษตรและการพฒนาตวเกษตร เพอเปนการบรรเทาหรอลดความรนแรงของปญหาความยากจนได อนนาไปสการเสรมสรางคณภาพชวตของเกษตรกรใหดขน ภายใตขอจากดในแตละพนทใหสอดคลองตามสภาพขอเทจจรงหรอนโยบายของรฐในการแกไขปญหาความยากจนของเกษตรกรไดอยางแทจรง ทงน จากการศกษาวจยเกยวกบภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ซงมปจจยทมผลตอความยากจนของครวเรอน ซงไดมผทาการศกษาวจยสรปได ดงน เฉลมศาสตร วเชยรเพรศ (๒๕๕๐) ไดศกษาเรอง ภาวะความยากจนและการกระจายรายไดของครวเรอนไทย ปเพาะปลก ๒๕๔๗–๒๕๔๘ โดยศกษาปจจยทสงผลกระทบตอโอกาสทครวเรอนเกษตรจะประสบปญหาความยากจน ปเพาะปลก ๒๕๔๗–๒๕๔๘ ศกษาขอมลจากการสารวจของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร โดยใช Headcount ratio และ FGT-index หาสดสวนครวเรอนทยากจนและความรนแรงของภาวะความยากจน พบวา ๑) กลมครวเรอนเกษตรทประสบปญหาภาวะความยากจนมากทสด ไดแก ครวเรอนเกษตรทมหวหนาครวเรอนเปนเพศชายมระดบการศกษาอยชนประถมศกษาชนปท ๔ และมชวงอายอยระหวาง ๔๑–๕๐ ป ๒) มการถอครองทดนมากกวา ๑ ประเภท ๓) มขนาดฟารมโดยเฉลยประมาณ ๑๐–๑๙ ไร ๔) อาศยอยนอกเขตชลประทาน ๕) อยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ ๖) ไมเคยเขารบการอบรมวชาการทางการเกษตร สวนปจจยทสงผลกระทบตอโอกาสทครวเรอนเกษตรจะประสบปญหาความยากจน ไดแก โอกาสในการเขาอบรมวชาการทางการเกษตร ทาเลทตง ขนาดฟารม กจกรรมการผลตทางการเกษตร ระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน เขตพนทชลประทาน ลกษณะการถอครองทดน อายของหวหนาครวเรอน เพศของหวหนาครวเรอน เงนสดจากการเกษตรในฟารมเงนสดจากการเกษตรอน ๆ ในฟารม และรายไดจากนอกภาคเกษตรในฟารม สานรช แกวม (๒๕๔๙) ไดศกษาเรอง ภาวะความยากจนและปจจยทมผลตอภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ปเพาะปลก ๒๕๔๔–๒๕๔๕ โดยศกษาภาวะความยากจนและปจจยทมผลตอภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ปเพาะปลก ๒๕๔๔–๒๕๔๕ โดยอาศยขอมลจากการสารวจของสานกงานเศรษฐกจการเกษตรเชนกน โดยใช Headcount ratio และ FGT-index หาสดสวนครวเรอนทยากจนและความรนแรงของภาวะความยากจน พบวา ครวเรอนเกษตรทเชาทดนทากนและมขนาดฟารมนอยกวา ๑๐ ไร ครวเรอนเกษตรทปลกพชไรและเชาทดนทากน และครวเรอนทมหนสนและปลกพชไรมครวเรอนทยากจนและความรนแรงของความยากจนมากทสด สวนการศกษาถงปจจยทมผลตอภาวะความยากจน พบวาปจจยทเกยวกบระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน รายไดทงจากภาคการเกษตรและนอกภาคเกษตร ประเภทของกจกรรมการผลต และทตงของครวเรอนม

๑๖  

ความสมพนธในทศทางบวก คอหากปจจยเหลานมคาเพมขนกจะทาใหสดสวนรายไดตอเสนยากจน เพมขน (ภาวะความยากจนลดลง) สวนจานวนหนสนและจานวนผพงพงในครวเรอนมความสมพนธในทางลบ คอเมอปจจยทงสองนมคาเพมขนกจะทาใหสดสวนรายไดตอเสนยากจนลดลง (ภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรเพมขน) แตทงนพบวาขนาดฟารมมความสมพนธในทางลบคอเมอขนาดฟารมเพมขนสดสวนรายไดตอเสนยากจนกลบลดลง โดยเมอพจารณาปจจยทงหมดทาใหทราบวารายไดนอกภาคเกษตรมผลมากทสดตอการเปลยนแปลงภาวะความยากจนของครวเรอน สพตรา แตงเอยม (๒๕๔๔) ไดศกษาเรอง การเปรยบเทยบการกระจายรายไดและภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรไทยในระหวางปเพาะปลก ๒๕๓๘–๒๕๓๙ และป ๒๕๔๑–๒๕๔๒ โดยทาการเปรยบเทยบกนระหวางสองชวงเวลา คอระหวางปเพาะปลก ๒๕๓๘–๒๕๓๙ และป ๒๕๔๑–๒๕๔๒ ซงใชขอมลทเกบรวบรวมโดยสานกงานเศรษฐกจการเกษตร และใชวธหาสดสวนคนจน (Head-count Ratio) และ Foster-Greer-Thorbecke (FGT-index) ในการศกษาภาวะความยากจนซงใชเสนความยากจนเปนเกณฑวด ซงเสนความยากจนปเพาะปลก ๒๕๓๘–๒๕๓๙ และป ๒๕๔๑–๒๕๔๒ เทากบ ๙,๗๘๑ บาทตอคนตอป และ ๑๐,๐๘๐ บาทตอคนตอป ตามลาดบ จากการศกษา พบวา ครวเรอนเกษตรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมสดสวนครวเรอนทยากจนและดชน FGT-index สงทสด และเพมสงขนอกในป ๒๕๔๑–๒๕๔๒ สวนภาคอน ๆ คาดชนมคาลดลง ซงยงพบวาครวเรอนเกษตรทมฟารมขนาดเลกและขนาดกลาง มแนวโนมของภาวะความยากจนเพมสงขน สวนครวเรอนทมขนาดฟารมตงแต ๓๐ ไรขนไป มแนวโนมของภาวะความยากจนลดลง ในดานกจกรรมการผลตในฟารม พบวา ครวเรอนเกษตรททาการปลกขาวเปนหลกจะประสบภาวะความยากจนมากทสดและมแนวโนมเพมสงขนเชนเดยวกบการปลกไมผล/ไมยนตน และการทาปศสตวเปนหลกทมแนวโนมภาวะความยากจนเพมสงขน สวนกจกรรมอนๆ มแนวโนมภาวะความยากจนลดลง สมพร อศวลานนท (๒๕๔๓) ไดศกษาเรอง การวเคราะหการกระจายรายได และภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรโดยใชขอมลจากการสารวจภาวะเศรษฐกจสงคมของครวเรอนเกษตรปการเพาะปลก ๒๕๔๑–๒๕๔๒ โดยใชคาสมประสทธดชนวดการกระจายรายได และใช Head-count Ratio และ Foster-Greer-Thorbecke ในการวเคราะหภาวะความยากจน พบวา ในกลมของครวเรอนเกษตรรอยละ ๒๙.๑๕ เปนครวเรอนทอยในภาวะยากจนมระดบรายไดตากวาระดบเสนความยากจน โดยครวเรอนเกษตรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมกลมครวเรอนเกษตรยากจนสงทสดถงรอยละ ๔๐.๔๗ รองลงมา ไดแก ครวเรอนเกษตรในภาคเหนอ ภาคใต และภาคกลาง ตามลาดบ นอกจากนยงพบวาครวเรอนทมฟารมขนาดเลกทสด จะตกอยในภาวะความยากจนสงทสด และขนาดฟารมทใหญขนภาวะความยากจนของครวเรอนจะลดนอยลง สรเดช ตระกลคศร (๒๕๔๑) ทาการศกษาเรอง การวเคราะหการกระจายรายไดและภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร โดยทาการวเคราะหภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรใชขอมลจากการสารวจภาวะเศรษฐกจสงคมของครวเรอนเกษตรปการเพาะปลก ๒๕๓๘–๒๕๓๙ โดยใช Head-count Ratio และ Foster-Greer-Thorbecke เปนตวชวด ผลการศกษาพบวากลมครวเรอนเกษตรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตกอยในภาวะยากจนมากทสด นอกจากนภาวะความยากจนจะลดลงเมอฟารมมขนาดใหญขน กลมครวเรอนเกษตรทเปนผเชาตกอยในภาวะความยากจนมากกวากลมครวเรอนทมทดนเปนของตวเอง กลมครวเรอนททานาเปนกลมทตกอยในภาวะความยากจนมากกวากลมอน ๆ และเมอเปรยบเทยบครวเรอนทประกอบอาชพทาการเกษตรอยาง

๑๗  

เดยวกบครวเรอนทประกอบอาชพทงทางการเกษตรและนอกการเกษตร พบวา ครวเรอนทประกอบอาชพทาการเกษตรอยางเดยวตกอยในภาวะความยากจนมากกวา สาหรบการศกษาถงภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตรและปจจยทมผลตอความยากจนของครวเรอน ซงสวนใหญจะวดจาก ๑) ระดบรายได (Level of Income) ๒) อตราการเพมของรายได (Rate of Growth of Income) และ ๓) รายไดตอหว (Per Capita Income) ซงการเพมรายไดของครวเรอนจงเปนการชใหเหนถงความสามารถในการพฒนาไดด ซงในการพฒนาหรอการหาทางชวยเหลอกลมครวเรอนทมฐานะคอนขางยากจน เพอยกระดบในการครองชพใหดขน จากสภาพปญหาทพบจากครวเรอนทประกอบอาชพเกษตรโดยเฉพาะภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และถอครองทดน (ฟารม) ทากนนอย และอยหางไกลจากเขตชลประทาน จะเปนกลมครวเรอนทมภาวะความยากจนสง ดงนน จงควรมแนวทางในการปรบปรงภาวะความเปนอยของครวเรอนในการพจารณา และสนบสนนสงเสรมในสงเหลาน คอ ๑. สนบสนนการใชทดนใหเตมทและเกดประสทธภาพมากทสดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๒. สนบสนนการจดหาทดนทากนใหกบเกษตรกรทยากจน ใหมสทธครอบครองทาประโยชนในทดนนน ๓. เสรมสรางระบบบรหารการจดการแหลงนา เพอใหเกดการจดการรวมกนระหวางชมชนกบรฐในการดแลรกษา ๔. ในกลมครวเรอนเกษตรทยากจน ควรเสรมกจกรรมการผลตแบบพงพาตนเอง ลดการพงพาตลาดเพอการบรโภคของครวเรอน ซงเปนการลดคาใชจายใหกบครวเรอนใหไดมากทสด เอกสารอางอง ภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร. (๒๕๕๔). สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. เฉลมศาสตร วเชยรเพรศ. (๒๕๕๐). ภาวะความยากจนและการกระจายรายไดของครวเรอนเกษตรไทย ปเพาะปลก ๒๕๔๗–๒๕๔๘. กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สานรช แกวม. (๒๕๔๙). การวเคราะหภาวะความยากจนและปจจยทมผลตอความยากจนของครวเรอนเกษตร ปเพาะปลก ๒๕๔๔–๒๕๔๕. กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมพร อศวลานนท. (๒๕๔๓). การวเคราะหการกระจายรายไดและภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ป ๒๕๔๑–๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร. รายงานการวจย. สพตรา แตงเอยม. (๒๕๔๔). การเปรยบเทยบการกระจายรายไดและภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ไทยในระหวางปเพราะปลก ๒๕๓๘–๒๕๓๙ และป ๒๕๔๑–๒๕๔๒. กรงเทพฯ : วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สรเดช ตระกลคศร. (๒๕๔๑). การวเคราะหการกระจายรายไดและภาวะความยากจนของครวเรอนเกษตร ป ๒๕๓๘–๒๕๓๙. กรงเทพมหานคร. รายงานการวจย.

บทความทนาสนใจ อนาคตไทยกบสงคมผสงอาย เรยบเรยงโดย...ปรยวรรณ สวรรณสนย

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสงคมผสงอายเปนประเดนทกาลงมปญหาและไดรบความสนใจอยางมาก ทงในภาครฐ ภาคเอกชน และนกวชาการ เพราะมผลกระทบอยางกวางขวางทงในแงเศรษฐกจและสงคมในระดบมหภาค ไดแก ผลตอผลผลตรวมของประเทศ (GDP) รายไดตอหวของประชากร การออม และการลงทนงบประมาณของรฐ และในระดบจลภาค ไดแก ผลตอตลาดผลตภณฑและบรการตาง ๆ โดยเฉพาะดานการเงนและสขภาพทจะตองมการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาว ทงน การใหคาจากดความเกยวกบผสงอายนน ดานสงคมวทยากาหนดวา ผสงอายเปนผมอายมากจนถงขนใหสงคมอนเคราะหมากกวาทจะอนเคราะหสงคม ดานกฎหมายกาหนดวา ผทมอาย ๖๐ ปบรบรณเขาสชราภาพ ตองปลดเกษยณตามพระราชบญญตขาราชการพลเรอน ดานสรรวทยา กาหนดทกระบวนการเขาสวยชรา เรมตงแตอายประมาณ ๕๐ ป และคนจะเขาถงวยชราแทจรงตามหลกสรรวทยา ซงจะชาเรวผดกนตามสภาวะแวดลอมและพฤตกรรมของแตละคน สวนทางดานจตวทยากาหนดวา สามารถสงเกตพฤตกรรมไดวาเปนพฤตกรรมของผสงอาย เชน มอสนนอย ๆ จาไดยาก หลงลมงาย ชวงความใสใจนอยลง จตใจสงบนอยลง เปนหวงกงวลมากขน จดจาในการกระทาเลก ๆ นอย ๆ เสถยรภาพทางอารมณนอยลง หงดหงดบอยขน นอนหลบไดนอยลง จะเหนไดวา ความหมายเกยวกบผสงอายมความแตกตางกนมาก ซงพอสรปไดวา ผสงอายคอบคคลทมอายตงแต ๖๐ ปขนไป มสภาพรางกายและจตใจเปลยนแปลงไปในทางทเสอมถอย มโอกาสเกดโรคภยไขเจบไดงาย สมควรทจะไดรบการดแลชวยเหลอและยงถอวาเปนวยทเกษยณจากการทางาน สาหรบประเทศไทยนนการกาหนดวาเปนผสงอายหรอไม ไดยดตามเกณฑทองคการอนามยโลก (WHO) ไดตกลงนบอายตามปฏทนเปนมาตรฐานสากล แบงเกณฑอายตามสภาพของการมอายเพมขนดงน

๑๙

ผสงอาย (Elderly) เปนผมอายระหวาง ๖๐–๗๔ ป คนชรา (Old) เปนผมอายระหวาง ๗๕–๙๐ ป และคนชราภาพมาก (Very Old) เปนผมอาย ๙๐ ปขนไป โดยสงคมผสงอายทองคการสหประชาชาต (UN) ไดใหนยามวา ประเทศใดมประชากรอาย ๖๐ ปขนไปในสดสวนเกนรอยละ ๑๐ หรอมประชากรอาย ๖๕ ปขนไปเกนรอยละ ๗ ของประชากรทงประเทศ ถอวาประเทศนนไดกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging Society) และจะเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged Society) เมอสดสวนประชากรทมอาย ๖๐ ป เพมเปนรอยละ ๒๐ และมประชากรอาย ๖๕ ปขนไป เพมเปนรอยละ ๑๔ ของจานวนประชากรทงหมด สาหรบประเทศไทยไดกาวเขาสสงคมผสงอายตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘ คอมประชากรทมอาย ๖๐ ปขนไป รอยละ ๑๐.๕ นบวาเรวกวาอกหลายประเทศในภมภาคเอเชย แนวโนมในอนาคตทเหนไดชดเจนคอ ประชากรไทยจะมอายสงขนไปอก มการคาดการณวาในอกเพยงไมเกน ๒๐ ปขางหนา ประชากร ๑ ใน ๕ จะเปนผสงอาย และสดสวนจะสงขนไปอกนบจากน จากปรากฏการณทเกดขนในสงคมจะพบวา มคนแกจานวนเพมขนกวาแตกอน ขณะเดยวกนจานวนเดกกเรมลดนอยลง ในรอบ ๒๐–๓๐ ปทผานมา ภาวะเจรญพนธของประชากรไทยลดตาลงมากและรวดเรว ตามหลกฐานการจดทะเบยนเกดในแตละปจากทะเบยนราษฎรของกระทรวงมหาดไทย พบวา ในชวง ๒๐ ป ตงแต พ.ศ. ๒๕๐๖–๒๕๒๖ มเดกเกนกวาปละ ๑ ลานคน อตราการเกดอยในอตราเฉลย ๓๕ คนตอประชากร ๑,๐๐๐ คน แตหลงจาก พ.ศ. ๒๕๒๖ เปนตนมา อตราและจานวนเดกเกดในประเทศกลดลงเรอย ๆ จากผลสารวจลาสดใน พ.ศ. ๒๕๕๔ อตราเกดไดลดลงเหลอเพยง ๑๓ คนตอประชากร ๑,๐๐๐ คน โดยมจานวนเดกลดลงเหลอประมาณ ๗๘๐,๐๐๐ คน ตอปเทานน ในขณะทภาวะเจรญพนธของประชากรไทยลดลง แตอายคาดเฉลยของคนไทยกลบยนยาวขน เนองจากการพฒนาประเทศดานตาง ๆ ทงดานการแพทยสาธารณสข เศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ทาใหอตราการตายของประชากรลดตาลงอยางมาก กลาวคอ ในผหญงมอายขยเฉลย ๗๔.๕ ป และในผชายมอายขยเฉลย ๖๙.๙ ป จากขอมลสถต พ.ศ. ๒๕๕๐ โครงสรางทางประชากรของสงคมไทยกาลงมงสสงคมผสงอายทวประเทศประมาณ ๘.๕ ลานคน หากเปรยบเทยบกบจานวนประชากรทงหมดในประเทศไทยทมประมาณ ๖๕.๙ ลานคน พบวา ขณะนประเทศไทยมผสงอายมากถงรอยละ ๑๓ โดยมการคาดการณวาสดสวนจะเพมขนเปนรอยละ ๒๐ ในอก ๑๐ ปขางหนา ทงน ผลกระทบของสงคมผสงอายตอเศรษฐกจของประเทศไทย มดงน ๑. สถานการณดานประชากรของประเทศ จะเหนไดวาโครงสรางอายประชากรของประเทศไทยไดเปลยนจากเดมทเปนรปทรงคลายพระมด ฐานกวางมาเปนรปคลายหกเหลยม เพราะปจจบนมสดสวนประชากรวยกลางคนคอนขางสง สาเหตเนองจากอตราการเกดลดลงอยางตอเนอง ทาใหอตราเจรญพนธตากวาระดบ ขณะทอตราการเสยชวตลดลง เพราะการพฒนาทางสาธารณสขทดขน ทาใหแนวโนมประชากรมอายยนขน การทประชากรสงอายเพมขน ขณะทอตราการเกดทดแทนลดลง ทาใหสดสวนของผทอยในวยพงพง วยทางานเพมสงขน โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) คาดวาประชากรไทยจะเพมขนจาก ๖๖.๔๘ ลานคนใน พ.ศ. ๒๕๕๑ เปน ๗๐.๖๕ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๖๘ และจะคอย ๆ ลดลง (Depopulation) เปน ๗๐.๖๓ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ และจานวนประชากรวยเดก (อาย ๐–๑๔ ป) จะลดลงอยางสมาเสมอจาก ๑๕.๙๕ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เหลอเพยง ๙.๕๔ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ เมอคดเปนสดสวนจะลดลงจากรอยละ ๒๙.๒๓ เหลอเพยงรอยละ ๑๓.๕๐ สวนประชากรวยทางาน (อาย ๑๕–๕๙ ป) จะเพมจาก ๓๔.๕๙ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เปน ๔๖.๓๔ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๖๐ จากนนจะลดลง เปนลาดบ เหลอ ๔๓.๓๕ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ เมอคดเปนสดสวนจะเพมจากรอยละ ๖๓.๔๐ เปนรอยละ ๖๓.๖๗ แลวจะลดลงเปนรอยละ ๖๑.๓๘ สวนประชากรวยสงอาย (อาย ๖๐ ปขนไป) จะเพมขนกวา ๓ เทาจาก ๔.๐๒

๒๐

ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เปน ๑๗.๗๔ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ เมอคดเปนสดสวนจะเพมจากรอยละ ๗.๓๖ เปนรอยละ ๒๕.๑๒ การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรดงกลาว ทาใหอตราสวนภาระพงพงหรอภาระโดยรวมทประชากรวยทางานจะตองเลยงดประชากรวยเดก และวยสงอายมจานวนเพมขน โดยทยงมไดคานงถงเรองคาใชจายในการเลยงดซงสงขนตามอาย โดยอตราสวนภาระพงพงของประชากรวยเดกลดลงจาก รอยละ ๔๖.๑๑ ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เหลอรอยละ ๒๑.๙๙ ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ ขณะทอตราสวนภาระพงพงของประชากรวยสงอายเพมขนจากรอยละ ๑๑.๖๑ เปนรอยละ ๔๐.๙๓ ในชวงเวลาเดยวกน ทาใหอตราสวนภาระพงพงรวมลดลงจากรอยละ ๕๗.๗๒ ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เปนรอยละ ๔๗.๗๘ ใน พ.ศ. ๒๕๕๔ จากนนจะเพมขนอยางรวดเรวเปนรอยละ ๖๒.๙๒ ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ เทากบวา ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ จะมผสงอาย (ทไมไดทางาน) ตอประชากรวยทางานในสดสวน ๑ : ๔ คน ๒. ผลตอเศรษฐกจในเชงมหภาค ประชากรในประเทศทมอตราการเกดตา มผลตอการเตบโตของรายไดประชาชาต (GDP) โดยจะทาให GDP ตอหวของคนในประเทศเพมขน ซงจะสงผลทางลบตอแนวโนมการขยายตวทางเศรษฐกจ เพราะภาวการณขาดแคลนแรงงานทาใหคาแรงมแนวโนมปรบตวสงขน และกอใหเกดแรงกดดนดานเงนเฟอทมความสมพนธระหวางสงคมผสงอายกบระดบการใชจายเพอการบรโภคภาคครวเรอนทขนอยกบรายไดของบคคลเปนหลก สงคมทผสงอายมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพ และมฐานะยากจน การบรโภคของประเทศไทยกจะมแนวโนมทชะลอตวลง ดานการเงนการมหลกประกนสขภาพถวนหนา (โครงการ ๓๐ บาทรกษาทกโรค) ชวยใหเขาถงบรการทจาเปนของผปวยดขน โดยเฉพาะบรการทางการแพทยทมตนทนสง สงผลใหรายจายสขภาพรวมของประเทศเพมสงขนอยางตอเนอง ตงแตเรมมโครงการ ๓๐ บาทรกษาทกโรคดงกลาว รฐกลายเปนผรบภาระถงประมาณ ๓ ใน ๔ ของรายจายดานสาธารณสขทงหมด และจะมแนวโนมเปนภาระทเพมขนในระยะยาว เพราะเมอเทยบกบประชากรกลมอายอนผสงอายยอมมโอกาสเจบปวยมากกวา ยงผสงอายมอายเพมมากขนกจะยงเสยงตอการเจบปวย และสามารถพงตนเองไดนอยลง พบวา กลมโรคทผสงอายปวยมาก ๓ อนดบแรก คอ กลมโรคระบบกลามเนอ เสนเอน กระดกและขอ กลมโรคระบบทางเดนหายใจ และกลมโรคหวใจและหลอดเลอด ซงเปนโรคของผสงอายทมกเปนโรคเรอรง ตองการการดแลระยะยาว โดยโรคเหลานตองมการรกษาอยางตอเนอง จงเปนการเพมภาระในการดแลรกษาของรฐ ทงการเตรยมความพรอมของระบบบรการสาธารณสข ทงสถานบรการ บคลากร และงบประมาณ เพอใหการบรการและการดแลผสงอายไดอยางทวถงและมคณภาพ จากผลสารวจพบวา คาใชจายดานสขภาพทรฐเปนผรบผดชอบไดมการเพมขนอยางรวดเรวจาก ๒๕,๓๑๕ ลานบาท ใน พ.ศ. ๒๕๒๘ เปน ๔๓๔,๙๗๔ ลานบาท ใน พ.ศ. ๒๕๕๐ หรอเพมขน ๑๗.๒ เทา ในชวงระยะเวลาเกอบ ๓๐ ป สอดคลองกบผลการศกษาของสานกงานเศรษฐกจการคลง พบวา ในชวง ๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๓–๒๕๖๒) ภาระทางการคลงเฉพาะทเกดจากโครงการประกนสงคม และโครงการหลกประกนสขภาพแหงชาต มจานวนถงปละ ๑๔๒,๐๗๑–๒๕๑,๖๐๗ ลานบาท หรอรอยละ ๗.๔–๗.๘ ของงบประมาณรายจายประจาป ๓. ผลกระทบตอแรงงานและภาคการผลตของประเทศ สงคมผสงอายจะมผลตอภาคการผลตของประเทศ ๒ ทางคอ ดานอปสงค เนองจากรปแบบการบรโภคของผสงอายแตกตางจากวยทางาน ทาใหเกดความตองการบรโภคสนคาทแตกตางออกไป สวนดานอปทานสงคมผสงอายอาจนาไปสปญหาการขาดแคลนแรงงานในภาคการผลต เนองจากอตราการเกดตา ทาใหกาลงแรงงานในอนาคตลดลง โดยเฉพาะในภาคการเกษตร ภาคการคา และการบรการ ภาวะขาดแคลนแรงงานและแนวโนมคาแรงทสงขน ทาใหภาคอตสาหกรรมการผลตทตองใชแรงงานเขมขน สญเสยความสามารถในการแขงขน สงผลกระทบตอการลงทนเมอประเทศเขาสภาวะ

๒๑

สงคมผสงอาย ความตองการการลงทนของประชาชนจะลดลงไปพรอมกบการออม และรฐตองจดการลงทนของประเทศ โดยเฉพาะในการจดบรการทางสงคมดานตาง ๆ ตองสอดคลองกบขนาดและความตองการของประชากรทมความหลากหลายในแตละกลมวย ทงน ประเทศไทยไดเรมดาเนนงานดานผสงอายอยางเปนทางการมาตงแต พ.ศ. ๒๔๙๔ โดยมการตราพระราชบญญตบาเหนจบานาญ พ.ศ. ๒๔๙๔ เพอเปนหลกประกนดานรายไดของขาราชการเมอถงวยเกษยณ - พ.ศ. ๒๔๙๖ กรมประชาสงเคราะหไดมการจดการบรการแกผสงอายอยางชดเจน โดยการจดตงสถานสงเคราะหคนชราแหงแรก หรอทเรยกวา บานบางแค - พ.ศ. ๒๕๒๒ กรมประชาสงเคราะหเปดศนยบรการผสงอายทาหนาทหลกในดานการบรการดแลกลางวนเปนแหลงพกพงฉกเฉน รวมถงการตงหนวยบรการชมชนเคลอนท โดยเนนการสงเสรมและการบาบดรกษา - พ.ศ. ๒๕๒๕ จดตงคณะกรรมการผสงอายแหงชาต (กพส.) มฐานะเปนองคกรหลกระดบชาตทาหนาทกาหนดนโยบายและแผนเกยวกบการคมครอง การสงเสรมและการสนบสนนสถานภาพ บทบาท และกจกรรมของผสงอาย ไดมการจดทาแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๒๕–๒๕๔๔) และกาหนดใหวนท ๑๓ เมษายนของทกป เปนวนผสงอายแหงชาต - พ.ศ. ๒๕๔๐ ไดมการกาหนดภารกจของรฐตอประชากรผสงอายไวเปนครงแรก ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๕๔ และ ๘๐ พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดประกาศปฏญญาผสงอายไทย - พ.ศ. ๒๕๔๒ เปนวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเจรญพระชนมายครบ ๗๒ พรรษา ประกอบกบองคการสหประชาชาตไดประกาศใหเปนปสากลวาดวยผสงอาย ปฏญญาผสงอายไทยจงเปนพนธกรณเพอใหผสงอายไดมคณภาพชวตทด ไดรบการคมครองและพทกษตามสทธตาง ๆ ทพงไดรบ - พ.ศ. ๒๕๔๕ จดทาแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๕–๒๕๖๔) โดยเปนการปรบปรงเนอหาจากแผนฯ ฉบบท ๑ และใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตในแตละฉบบดวย พ.ศ. ๒๕๔๖ ตราพระราชบญญตผสงอาย -พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยมผลบงคบใชเมอวนท ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยสาระสาคญของกฎหมายฉบบดงกลาวคอ กาหนดความหมายของผสงอายวา หมายถง บคคลซงมอายเกน ๖๐ ปบรบรณขนไป และมสญชาตไทย ใหไดรบประโยชนทกฎหมายรบรองและคมครอง สงเสรม สนบสนนในดานตาง ๆ เชน สทธทางการแพทยและการสาธารณสข สทธทางดานการศกษาและศาสนา สทธในการพฒนาตนเองและการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม สทธการไดรบเบยสงเคราะหเพอยงชพ เปนตน - พ.ศ. ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ยงคงบญญตเกยวกบภารกจของรฐตอประชากรผสงอายไวในมาตรา ๕๓ และ ๘๐ (๑) ซงถอวารฐธรรมนญเปนกรอบหรอแนวทางในการทจะใหภาครฐมนโยบายหรอการกาหนดกจกรรมใหสอดคลองกบรฐธรรมนญ ถอเปนแนวทางปฏบตใหแกรฐบาลทกสมยทเขามาบรหารประเทศ

๒๒

จากการคาดการณของนกวชาการ จงสามารถทาการสรปไดวา ผลการเปลยนแปลงโครงสรางของประชากรโลกทมการประมาณการประชากรโลกวาจะเพมจาก ๖,๗๐๕ ลานคน ในกลาง พ.ศ. ๒๕๕๑ จะเปน ๘,๐๐๐ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๖๘ และ ๙,๓๕๒ ลานคน ใน พ.ศ. ๒๕๙๓ โดยประเทศอนเดยจะแซงหนาประเทศจนขนเปนอนดบหนงดวยจานวนประชากร ๑,๗๕๕.๒ ลานคนในปเดยวกน ในขณะทประชากรจนเพมเปน ๑,๔๓๗ ลานคน สดสวนของประชากรโลกทมอายระหวาง ๐-๑๔ ป จะลดลงอยางตอเนองจากรอยละ ๒๘.๓ ใน พ.ศ. ๒๕๔๘ เปนรอยละ ๒๐.๔ ใน พ.ศ. ๒๕๘๘ ขณะทสดสวนของผทมอาย ๖๐ ปขนไป จะเพมจากรอยละ ๑๐.๓ ใน พ.ศ. ๒๕๔๘ เปนรอยละ ๒๐.๒ ใน พ.ศ. ๒๕๘๘ ขณะทสดสวนของผทมอาย ๖๕ ปขนไป จะเพมจากรอยละ ๗.๓ ใน พ.ศ. ๒๕๔๘ เปนรอยละ ๑๔.๕ ใน พ.ศ. ๒๕๘๓ แสดงวาโลกโดยรวมจะเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ ในเวลาเพยง ๓๕ ปเทานน ขณะทกลมประเทศทเปนกลมแรกของสงคมผสงอาย ซงสวนใหญเปนประเทศทพฒนาแลว จะใชเวลาคอนขางนาน เชน ฝรงเศสใชเวลา ๑๑๕ ป สวเดน ๘๕ ป ออสเตรเลย ๗๓ ป สหรฐอเมรกา ๖๙ ป เปนตน ทาใหมเวลาปรบตวและปรบโครงสรางเศรษฐกจและสงคมเพอรองรบสงคมผสงอายอยางเพยงพอ ในขณะทกลมประเทศกาลงพฒนาจะใชเวลาทสนกวามาก เชน ชล ๒๗ ป จน ๒๖ ป บราซล ๒๑ ป สงคโปร ๑๙ ป ไทย ๑๕ ป เปนตน ทาใหมเวลาเตรยมตวนอยมากตอกบเผชญหนาปญหาสงคมผสงอาย ซงประเทศไทยทไดถกคาดการณวาจะเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณในอกประมาณ ๑๕ ปขางหนา จงทาใหมเวลาคอนขางนอยในการเตรยมความพรอมทงดานบคลากรและระบบตาง ๆ เพอเสรมสรางหลกประกนทางสงคมขนพนฐานสาหรบผสงอายโดยเฉพาะ แมวาทผานมาประเทศไทยไดเรมตนดาเนนงานดานผสงอายยาวนานมากวา ๖๐ ป แตเมอพจารณาถงชวงเวลาทเหลออยกอนทจะเขาสสงคมผสงอายนนพบวา จะตองมมาตรการทตองรบดาเนนการดงตอไปน ๑. การปรบปรงฐานขอมลเกยวกบผสงอายใหทนสมย เพอทจะไดตดตามดแลอยางใกลชด และใหความชวยเหลอไดอยางทวถง และตรงกบความตองการอยางแทจรง ๒. การสรางหลกประกนดานสขภาพและรกษาพยาบาล ซงยงมปญหาเรองโรงพยาบาลทใหเลอกใชบรการมจากด และไมคอยไดรบความเชอถอดานคณภาพการบรหาร นอกจากน ยงมปญหาเรองการสงตอในกรณฉกเฉนจงเปนหนาทของรฐในการปรบปรงและควบคมคณภาพของโรงพยาบาล และสถานพยาบาลทกแหงใหไดมาตรฐาน ๓. การดแลระยะยาวและการแกปญหาการขาดแคลนผดแล ผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจและสงคม ทาใหรปแบบและขนาดของครวเรอนเปลยนแปลงไป ขณะเดยวกนภาวการณเจบปวย ผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจและสงคมทาใหเกดปญหาดานการดแลระยะยาว และการขาดแคลนผดแล ดงนน คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานผสงอายแหงชาต ซงถอเปนหนวยงานผรบผดชอบโดยตรง ควรเรงจดทานโยบาย แผนการผลต และพฒนากาลงคนดานการดแลผสงอายทเปนทางการมากขน ๔. การสรางหลกประกนดานรายได โดยการสงเสรมการออมเพอวยหลงเกษยณผานระบบการออมประเภทตาง ๆ ไดแก กองทนประกนสงคมกรณชราภาพ กองทนบาเหนจบานาญขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจ กองทนสารองเลยงชพ กองทนรวมเพอการเลยงชพ กองทนรวมหนระยะยาว การประกนชวต และกองทนบาเหนจบานาญแหงชาต

๒๓

๕. การสงเสรมการมงานทาของผสงอาย รวมถงการขยายเกณฑกาหนดเกษยณอายจาก ๖๐ ปเปน ๖๕ ป เพอใหผสงอายมรายไดและไดใชประสบการณ ศกยภาพอยางเตมท รวมถงเปนการแกปญหาการขาดแคลนแรงงานดวย ๖. การเสรมสรางความเขมแขงของครอบครวและชมชน เพอใหสามารถดแลปญหาผสงอายไดดวยตวเองใหมากทสด เพอเปนการชวยแบงเบาภาระของหนวยงานภาครฐในการดแลผสงอาย

เอกสารอางอง ทพยสดา ถาวรเมธ. (๒๕๕๔). ไทยพรอมรบมอสงคมผสงอาย?. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๑๗ เมษายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.Sec.or.th/journal_month/25541124 ปทมา วาพฒนวงศ และปราโมทย ประสาทกล. (๒๕๕๐). ประชากรไทยในอนาคต. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๑๗ มนาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/IPSR/Annual/Conference/Article วลลยา วรยะสมน. (๒๕๕๕). สงคมผสงอาย. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๒๖ มนาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://sd-group2.blogspot.com/2012/12/53242537_5597.html สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย. (๒๕๔๒). ปฏญญาผสงอายไทย. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๑๖ มนาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.oppo.opp.go.th/law_03.html ไทยรฐออนไลน. (๒๕๕๖). สงคมผสงอายอก ๑๒ ป ๑๔.๔ ลานคน. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๑๗ เมษายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจากhttp://www.thairath.co.th/column/pol/page1scoop/343477 ไพโรจน วงศวฒวฒน. (๒๕๕๖). เราจะเตรยมรบมอกนอยางไร?...สงคมผสงอาย. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๑๗ มนาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.hilight.kapook.com/view/34319

บทความทนาสนใจ

บทบาทของสภานตบญญตแหงชาต เรยบเรยงโดย...สฐสร กระแสรสนทร

คอลมนบทความทนาสนใจฉบบนขอนาเสนอความรทสาคญเกยวกบประวตศาสตรทางการ

เมองไทย ซงคลายกนกบสถานการณปจจบนทกาลงจะมการจดตงสภานตบญญตแหงชาตชดใหมขน อนเนองมาจากทคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) นาโดย พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา ผบญชาการทหารบก ไดทาการยดอานาจการปกครองประเทศ ตงแตวนพฤหสบดท ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ เปนตนมา โดยเบองตน คสช. ไดประกาศแนวทางในการขบเคลอนประเทศไทยหรอโรดแมป (Road map) อนประกอบดวยแผนการดาเนนงาน ๓ ระยะ คอ ระยะท ๑ เรงดาเนนการเกยวกบการสรางความปรองดองและความสมานฉนทของคนในชาต โดยกาหนดกรอบเวลาการปฏบตงานในสวนดงกลาวประมาณ ๒–๓ เดอน ระยะท ๒ ประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) จดตงสภานตบญญตแหงชาต จดตงสภาปฏรปแหงชาต และสรรหาบคคลเพอมาดารงตาแหนงนายกรฐมนตร ซงในสวนนคาดวาจะใชเวลาประมาณ ๑ ป และระยะท ๓ จดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไปตามระบอบประชาธปไตย ทงน จากแนวทางในการขบเคลอนประเทศไทยท คสช. ไดกาหนดไวนนจะเหนไดวาแนวทางในการดาเนนงานระยะท ๒ ไดกาหนดใหมการจดตงสภานตบญญตแหงชาตขน ซงทผานมาประเทศไทยเคยมสภานตบญญตแหงชาตมาแลวหลายชด โอกาสนลองมาทาความเขาใจและรจกกบ “สภานตบญญตแหงชาต” ทเคยจดตงมาแลววามบทบาทและอานาจหนาท รวมถงผลงานในดานใดบาง

สภานตบญญตแหงชาต เปนองคการหรอหนวยงานทถกจดตงขนเปนการชวคราวเพอทาหนาทเชนเดยวกบรฐสภา โดยทาหนาทเปนทงสภาผแทนราษฎรและวฒสภา สาหรบสมาชกสภานตบญญตแหงชาตนนไดมาจากการแตงตงตามธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร หรอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) ทงน สภานตบญญตแหงชาตทกชดทผานมามทมาภายหลงจากการรฐประหารทงสน ซงผลจากการ

๒๕

รฐประหารหรอการยดอานาจการบรหารประเทศดงกลาวสงผลใหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย รวมถงองคกรซงเปนกลไกหลกของกระบวนการนตบญญต อนไดแก สภาผแทนราษฎร และวฒสภา ตองถกยบไปดวย ทงน คณะรฐประหารจะทาการแตงตงองคกรหรอหนวยงานใหมขนเพอทาหนาทดานนตบญญตแทนสภาผแทนราษฎรและวฒสภา จากประวตศาสตรการเมองการปกครองของไทยทผานมามการจดตงสภานตบญญตแหงชาตมาแลว จานวน ๕ ชด โดยชดปจจบนจะเปนสภานตบญญตแหงชาต ชดท ๖ สาหรบความเปนมา บทบาทและอานาจหนาท รวมถงผลงานของสภานตบญญตแหงชาตทง ๕ ชด มดงน

สภานตบญญตแหงชาต ชดท ๑ แตงตงขนในสมยรฐบาลทมจอมพลถนอม กตตขจร เปนนายกรฐมนตร อนเนองมาจากเหตการณการรฐประหารตนเองของ จอมพลถนอม กตตขจร สภานตบญญตแหงชาตชดนมสมาชกสภา จานวน ๒๙๙ คน โดยสภาดงกลาวทาหนาทเปนรฐสภา ระหวางวนท ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕–วนท ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ และสนสดหนาทลงโดยพระราชกฤษฎกายบสภานตบญญตแหงชาต อนมสาเหตสาคญมาจากการเกดเหตการณวนมหาวปโยค ๑๔ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ ซงเหตการณดงกลาวทาใหสมาชกสภานตบญญตแหงชาตขอลาออกกอนการยบสภาถง ๒๘๘ คน จนเปนสาเหตใหมจานวนสมาชกไมเพยงพอทจะเปนองคประชมไดอกตอไป สาหรบสภานตบญญตแหงชาตชดนม พลตรศร สรโยธน ดารงตาแหนงประธานสภา

สาหรบผลงานดานนตบญญตของสภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว ประกอบดวยการตราพระราชบญญต จานวน ๔๖ ฉบบ โดยมพระราชบญญตทสาคญ เชน พระราชบญญตนรโทษกรรมแกผกระทาการปฏวต เมอวนท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๑๔ – พ.ศ. ๒๕๑๕ และพระราชบญญตนรโทษกรรมแกนกเรยน นสต นกศกษา และประชาชน ซงกระทาความผดเกยวเนองกบการเดนขบวน เมอวนท ๑๓ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๑๖

สภานตบญญตแหงชาต ชดท ๒ แตงตงขนในสมยรฐบาลทมนายสญญา ธรรมศกด เปนนายกรฐมนตร ภายหลงเหตการณ ๑๔ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ ซงเปนการยดอานาจการปกครองโดยประชาชนและขบไลรฐบาลชดทมจอมพลถนอม กตตขจร ดารงตาแหนงนายกรฐมนตร โดยเหตการณทเกดขนในครงนนไมมการยกเลกธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช ๒๕๑๕ แตสาเหตทมการจดตงสภา นตบญญตแหงชาตชดใหมขน เพราะสมาชกสภานตบญญตแหงชาตชดเดมไดลาออกจากตาแหนงตามเสยงเรยกรองของกลมนสต นกศกษา และประชาชนในขณะนน ทาใหสภานตบญญตแหงชาตชดเดมเหลอสมาชกเพยง ๑๑ คน ซงไมเพยงพอทจะเปนองคประชมตอไปได ดวยเหตนจงมการยบสภานตบญญตแหงชาต ทงนภายหลงการรฐประหารโดยประชาชนจงมการโปรดเกลาฯ แตงตงสมชชาแหงชาตขน โดยสมาชกสมชชาแหงชาตมทมาจากผแทนประชาชนจากหลายภาคสวนดวยกนรวมจานวน ๒,๓๔๗ คน จากนนสมาชกสมชชาแหงชาตจงเลอกกนเองใหเหลอ ๒๙๙ คน เพอไปเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต

สภานตบญญตแหงชาตชดนมวตถประสงคของการจดตงเพอพจาณาและอนมตรางรฐธรรมนญฉบบใหมทจะใชบงคบแทนธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช ๒๕๑๕ สภานตบญญตแหงชาตชดน พระมหากษตรยทรงโปรดเกลาฯ แตงตงขน เมอวนท ๒๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ และปฏบตหนาทถงวนท ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๘ โดยสนสดหนาทลงอนเนองมาจากการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไปตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๑๗ สาเหตทสภานตบญญตแหงชาตชดนมอกชอหนงอยางไมเปนทางการวา “สภาสนามมา” เนองมาจากการจดใหมการเลอกกนเองของสมาชกสมชชาแหงชาตเพอไปเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต ซงในครงนนไดใชสถานทของราชตฤณมยสมาคม

๒๖

(สนามมานางเลง) เปนทประชมเพอเลอกสรรสมาชกดงกลาว สาหรบผดารงตาแหนงประธานสภานตบญญตแหงชาตชดน มดวยกน ๒ ทานดวยกน คอ หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช เปนประธานสภาคนแรก แตไดขอลาออกจากตาแหนงกอน จงมการเลอกประธานสภาคนใหม คอ นายประภาศน อวยชย ขนทาหนาทแทน

สาหรบผลงานดานนตบญญตของสภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว ประกอบดวยการตรารฐธรรมนญออกมาบงคบใช จานวน ๒ ฉบบ คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๑๗ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบแกไขเพมเตม) พทธศกราช ๒๕๑๘ และมการตราพระราชบญญต จานวน ๑๒๐ ฉบบ พระราชบญญตทสาคญ เชน พระราชบญญตพรรคการเมอง พ.ศ. ๒๕๑๗ พระราชบญญตตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๑๗ และพระราชบญญตสานกงานสลากกนแบงรฐบาล พ.ศ. ๒๕๑๗

สภานตบญญตแหงชาต ชดท ๓ เกดขนภายหลงการรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองแผนดน นาโดย พลเรอเอกสงด ชลออย เขายดอานาจรฐบาลทม นายธานนทร กรยวเชยร เปนนายกรฐมนตร เมอวนท ๒๐ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๒๐ จากนนคณะผยดอานาจจงยกเลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๑๙ และไดประกาศใชธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช ๒๕๒๐ เปนการชวคราว ธรรมนญปกครองราชอาณาจกรฉบบนไดปรากฏเจตนารมณอยางชดเจนในการทจะใหมรฐธรรมนญฉบบใหม เพอใหมการเลอกตงทวไปภายใน พ.ศ. ๒๕๒๑ สภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว มสมาชกสภาจานวน ๓๖๐ คน ทาหนาทรฐสภา ระหวางวนท ๑๕ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๒๐–วนท ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๒ และสนสดหนาทลงเนองจากการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไป เมอวนท ๒๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๒ สาหรบสภานตบญญตแหงชาตชดนม พลอากาศเอกหะรน หงสกล ดารงตาแหนงประธานสภา

สาหรบผลงานดานนตบญญตของสภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว ประกอบดวยการตรารฐธรรมนญออกมาบงคบใช จานวน ๑ ฉบบ คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๒๑ และ มการตราพระราชบญญต จานวน ๑๖๓ ฉบบ พระราชบญญตทสาคญ เชน พระราชบญญตการทางานของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๒๑ พระราชบญญตนามนเชอเพลง พ.ศ. ๒๕๒๑ พระราชบญญตระเบยบขาราชการตารวจ พ.ศ. ๒๕๒๑ และพระราชบญญตมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. ๒๕๒๑

สภานตบญญตแหงชาต ชดท ๔ เกดขนเมอคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) นาโดย พลเอกสนทร คงสมพงษ เขายดอานาจการปกครองประเทศจากรฐบาลทม พลเอกชาตชาย ชณหะวณ เปนนายกรฐมนตร เมอวนท ๒๓ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๓๕ จากนนคณะผยดอานาจไดยกเลกรฐธรรมนญทใชบงคบอย และไดประกาศใชธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช ๒๕๓๔ แทน ซงไดกาหนดใหหนวยงานทรบผดชอบและดแลงานดานนตบญญตมหนวยงานเดยว คอ สภานตบญญตแหงชาต สภาชดนมสมาชกสภา จานวน ๒๙๒ คน ทาหนาทรฐสภา ระหวางวนท ๑๕ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๔–วนท ๒๑ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ และสนสดหนาทลงเนองจากการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไป เมอวนท ๒๒ มนาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ สาหรบสภานตบญญตแหงชาตชดนม นายอกฤษ มงคลนาวน ดารงตาแหนงประธานสภา

สาหรบผลงานดานนตบญญตของสภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว ประกอบดวยการตรารฐธรรมนญออกมาบงคบใช จานวน ๑ ฉบบ คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ และมการตราพระราชบญญต จานวน ๒๔๗ ฉบบ พระราชบญญตทสาคญ เชน พระราชบญญตพรรคการเมอง (ฉบบท ๒)

๒๗

พ.ศ. ๒๕๓๕ พระราชบญญตการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๓๕ พระราชบญญตระเบยบขาราชการฝายรฐสภา (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๓๕ และพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕

สภานตบญญตแหงชาต ชดท ๕ เกดขนเมอคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) นาโดย พลเอกสนธ บณยรตกลน ไดทาการรฐประหารยดอานาจการปกครองจากรฐบาลทม พนตารวจโท ดร.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร เมอวนท ๑๙ กนยายน พ.ศ. ๒๕๔๙ จากนนไดยกเลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ และประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ซงมบทบญญตกาหนดให สภานตบญญตแหงชาตทาหนาทแทนสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา สภานตบญญตแหงชาตชดนมสมาชกสภา จานวน ๒๕๐ คน โดยทาหนาทระหวางวนท ๑๑ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙–วนท ๒๒ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ และสนสดหนาทลงเนองจากการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไป เมอวนท ๒๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ สาหรบสภานตบญญตแหงชาตชดนม นายมชย ฤชพนธ ดารงตาแหนงประธานสภา

สาหรบผลงานดานนตบญญตของสภานตบญญตแหงชาตชดดงกลาว มการตราพระราชบญญต จานวน ๒๑๕ ฉบบ พระราชบญญตทสาคญ เชน พระราชบญญตคมครองการดาเนนงานขององคการดาวเทยมเคลอนทระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๐ พระราชบญญตยบเลกบรรษทบรหารทรพยสนสถาบนการเงน พ.ศ. ๒๕๔๙ และพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐

จากขอมลดานประวตศาสตรทางการเมองของสภานตบญญตแหงชาตขางตนจะเหนวา สภา นตบญญตแหงชาต ไดเคยถกจดตงมาแลวทงสน ๕ ชด โดยมอานาจหนาทตามแตธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร หรอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) นน ๆ จะไดกาหนดไว แตทงนสภา นตบญญตแหงชาต จะถกกาหนดใหทาหนาทแทนสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา เพอดาเนนการในสวนทเกยวของกบกระบวนการนตบญญต อาท การตรารฐธรรมนญฉบบใหม และการตรากฎหมาย ซงสภานตบญญตแหงชาตสวนใหญ (เวนชดท ๑) จะสนสดหนาทลง ภายหลงจากการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไป สาหรบสภานตบญญตแหงชาตชดปจจบนทกาลงจะจดตงขนนจะเปนสภานตบญญตแหงชาตชดท ๖ ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ กาหนดรายละเอยดทเกยวของกบสภานตบญญตแหงชาตชดนไวในมาตรา ๖ วาใหมสภานตบญญตแหงชาต ซงประกอบดวยสมาชกจานวนไมเกน ๒๒๐ คน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากผมสญชาตไทยโดยการเกด และมอายไมตากวา ๔๐ ป ตามทคณะรกษาความสงบแหงชาตถวายคาแนะนา ทงน ใหสภานตบญญตแหงชาตทาหนาทสภาผแทนราษฎร วฒสภา และรฐสภา ซงมอานาจหนาทเชนเดยวกนกบสภานตบญญตแหงชาตชดทผานมา กลาวคอ ดาเนนการในสวนทเกยวของกบกระบวนการนตบญญต อาท การตรากฎหมาย การตงกระทถามรฐมนตรในเรองทเกยวของกบงานในหนาท และการขอเปดอภปรายเพอซกถามขอเทจจรงจากคณะรฐมนตร

เอกสารอางอง คณน บญสวรรณ. (๒๕๔๘). ปทานกรมศพทรฐสภาและการเมองไทย. กรงเทพฯ : สขภาพใจ. แนวหนา. (๒๕๕๗). คสช.ยนตปท.รวมมอเหมอนเดม ออสซ-มะกนทากองทพวนนอย. [ออนไลน]. เขาถงได

จาก : http://www.oknation.net/blog/political79/2014/06/11/entry-1. สบคนขอมล ณ วนท ๑๓ มถนายน ๒๕๕๗.

๒๘

พษณ สมประดษฐ. (๒๕๕๓). สภานตบญญตแหงชาต. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php/... สบคนขอมล ณ วนท ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗.

“รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗”, ราชกจจานเบกษา, เลมท ๑๓๑, ตอนท ๕๕ ก, ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗, หนา ๓.

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (๒๕๔๙). พระราชบญญตทผานการพจารณาของสภานตบญญตแหงชาต ๒๕๕๐-๒๕๕๑. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://library2.parliament.go.th /giventake/law.html. สบคนขอมล ณ วนท ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗.

. (๒๕๕๐). รวมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (๒๕๔๗-๒๕๔๙). กรงเทพฯ : สานกกฎหมาย สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

 

 

รอบโลกวจย เสอคลมลองหน (Invisible Cloak)

เรยบเรยงโดย...สธศกด อรรถประดษฐ

หากกลาวถงตวการตนชอดงของญปนคงไมมใครไมรจก “โดราเอมอน” หนยนตแมวจากอนาคตทออกมา จากลนชกเพอกลบมาชวยเหลอ “โนบตะ” เดกประถมจอมขเกยจดวยของวเศษ โดราเอมอนจะมของวเศษมาก มายทนาออกมาชวยเหลอโนบตะ ซงของวเศษหนงในนนกคอ “เสอคลมลองหน” หรอใหทนสมยหนอยกในภาพ ยนตรเรอง “แฮรร พอตเตอร” ซงพอมดนอย แฮรร พอตเตอร ตวเอกของเรอง ไดใชเสอคลมลองหนเพอเดน สารวจไปทวโรงเรยนและยงใชอาพรางตวในการตอสกบมงกรรายอกดวย หลาย ๆ คนคงคดวาเปนเรองเพอฝนทเปนไปไมได เปนเพยงจนตนาการทมอยแตในการตนหรอในภาพ ยนตรเทานน แตเชอหรอไมวามนกวทยาศาสตรกาลงทาโครงการศกษาวจย การทาเสอคลมลองหนมานานหลาย สบปแลว ยอนกลบไปในป ค.ศ. ๒๐๐๐ นกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยดก (Duke University) มลรฐนอรธแคโลไรนา ประเทศสหรฐอเมรกา ชอ เดวด อาร สมท (David R. Smith) ไดคดคนสงประดษฐทมรปราง เปนรปตว C เรยงกนเปนวงกลม โดยสรางขนจากสสารทเรยกวา “เมตาแมททเรยล” (Meta-material) ซงเปนสสารชนดใหม ทไมมอยตามธรรมชาต เดวด อาร สมท จงไดชอวาเปนนกวทยาศาสตรคนแรกทสรางสสาร “เมตาแมททเรยล” ขนมา สงประดษฐทสรางขนจากสสารดงกลาว มคณสมบตพเศษสามารถสรางสนามพลงงานเพอเบยงเบนคลนไมโครเวฟ นอกจากน คณสมบตของแมเหลกไฟฟายงสามารถปรบแตงไดตามความตองการดวยการเปลยนแปลง โครงสรางในระดบนาโน คณสมบตทวานไมไดเกดจากมวลสารแตเกดจากการจดเรยงกนทางกายภาพ จากการทด ลองสงประดษฐทสรางขนจากสสารดงกลาว โดยการนาเอาวตถไปวางไวภายในคลนไมโครเวฟ ทาใหไมสามารถ มองเหนวตถทวางไวภายในคลนไมโครเวฟ ราวกบวาวตถนนหายเขาไปในชองวางของอวกาศ จากผลการทดลอง ดงกลาว ไดจดประกายใหนกวทยาศาสตรตองการสราง “เสอคลมลองหน” ขนมา หนงในนนกคอ จอหน เพนดร (John Pendry) นกฟสกสจาก

๓๐  

มหาวทยาลยอมพเรยล คอลเลจ (Imperial College) กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ เขาไดคดโครงการศกษาวจยดงกลาว รวมกบทมวจยของ เดวด อาร สมท ในการพฒนาเสอคลมลองหน จากวสดพเศษททาจาก “เมตาแมททเรยล” ซงสามารถจบยดคลนแสงและทาใหมนไหลผานรอบ ๆ วตถได แบบเดยวกบนาในแมนาทไหลผานตอไม เสอคลมทสรางขนนมโครงสรางทไดรบการออกแบบใหมขนาดเลกมาก และไมสะทอนแสงหรอทาใหเกดเงา แตจะออมผานรอบเสอคลมไปแทน และยงทาใหไมสามารถมองเหนผทสวมใสเสอคลมททาจากวสดทวานดวยสายตาของมนษยอกดวย เมอไมนานมาน คณะนกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยแคลฟอรเนย เบรกลย (University of California Berkeley) มลรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา ไดคนพบเทคนคททาใหสามารถหกเหแสงไดรอบวตถแบบสามมต ซ งกอนการคนพบคร งนสามารถทาได เพยงแคสองมต เทานน จากการคนพบเทคนคดงกลาว จงเปนความหวงของนกวทยาศาสตรทจะสรางเสอคลมลองหนใหเปนจรงขนมาได

ลาสดศาสตราจารย เฉน หงเซง นกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยเจอเจยง (Zhejiang University) สาธารณรฐประชาชนจน รวมกบนกวทยาศาสตรจากมหาวทยาลยเทคโนโลยหนานหยาง (Nanyang Technolo gical University) ประเทศสงคโปร ไดเผยผลงานวจย “วตถลองหน” ซงสามารถทาใหสงของหายไปไดโดยใชการ หกเหของแสงผานแผนกระจกทเรยงตอกนเปนรปหกเหลยม ซงคณะวจยไดทดลองโดยใชแมวและปลาทองในการ ทดลองการหายตวขณะทพวกมนกาลงเคลอนไหวอย ผลการทดลองพบวา แมวและปลาทองหายตวไปจรง ๆ ซง ถอเปนความสาเรจอกขนหนงของการศกษาวจยในครงน โดยคณะวจยมความมนใจวาจะสามารถคดคนเสอคลม ลองหนไดสาเรจเปนตวแรกของโลกในเรว ๆ น โดยใชเทคโนโลยการอาพรางวตถใหพนจากการมองเหน ซงรฐบาล ปกกงไดทมงบประมาณมหาศาลใหกบนกวจยของตนเองไมนอยกวา ๔๐ คณะ ในการคดคน “เสอคลมลองหน” ใหประสบผลสาเรจ โดยมวตถประสงคทางดานการทหาร ซงหากนวตกรรมชนนสรางสาเรจเมอไหร และคงไมได นามาใชกบมนษยเพยงอยางเดยว คงจะนามาใชกบอาวธยทโธปกรณทางการทหารดวย เชน รถถง เครองบนรบ เปนตน เอกสารอางอง จนระดมทพนกวทยาศาสตรคดคนเสอคลมลองหน มนใจสรางสาเรจตวแรกในโลก. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www.manager.co.th/China/viewnews.aspx?NewsID=9560000153186

๓๑  

จน-สงคโปร เจง สรางเเครองลองหนสาเรจแลว. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://news.mthai.com/world-news/285261.html โดราเอมอน. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%A3 %E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%99 นกวทยาศาสตร ฝน “เสอคลมลองหน” แฮรพอตเตอรอก ๕ ปเปนจรง. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://guru.sanook.com/2816/%E0... ในอนาคตมนษยจะหายตวไดดวย “เสอลองหน”. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www.dek-d.com/education/29002/ ฝนทาเสอคลมลองหนใกลความจรง. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://news.sanook.com/world/7/world_297210.php เสอคลมลองหน ตอนท 1. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www0.tint.or.th/nkc/nkc53/content/nstkc53-104.html “เสอคลมลองหน” ทาไดจรงไมไดโม. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://lib.edu.chula.ac.th/cuappl/libedu2007/lib_tech/aspboard_Question.asp?GID=63 เสอคลมลองหน ใกลเปนจรงแลว. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www.cpall.co.th/News-Center/%E0… “เสอคลมลองหน” ใกลเปนจรงแลว!!!. [ออนไลน]. วนทสบคนขอมล ๒๓ มถนายน ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www.beartai.com/webboard/index.php?topic=72470.0;wap2

รอบดานงานสภา

ความเปนมา บทบาทและอานาจหนาทของสมชชารฐสภาอาเซยน เรยบเรยงโดย...ฐากร จลนทร

คอลมนรอบดานงานสภาประจาเดอนสงหาคม ๒๕๕๗ ขอนาเสนอเรอง ความเปนมา บทบาทและอานาจหนาทของสมชชารฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter–Parliamentary Assembly : AIPA) ซงรฐสภาไทยเปนภาคสมาชกอยางเปนทางการตงแตป ๒๕๒๐ เปนตนมา โดยทสมชชารฐสภาอาเซยนเปนองคการรฐสภาระหวางประเทศทจะตองทางานรวมกบกลมอาเซยนอยางใกลชด จงควรไดเรยนรและสรางความเขาใจตอองคการดงกลาวนโดยสงเขป ตลอดจนแนวคดการจดตงรฐสภาอาเซยน ความเปนมาของสมชชารฐสภาอาเซยน สมชชารฐสภาอาเซยน เปนองคกรรฐสภาระหวางประเทศของกลมอาเซยน มวตถประสงคการจดตงเพอสรางความรวมมอของรฐสภาของกลมอาเซยนใหใกลชดยงขน โดยแนวคดการจดตงมตงแตชวงตนทศวรรษ ๑๙๗๐ ทมาจากการรเรมของรฐสภาอนโดนเซย ทงน ความเคลอนไหวทเปนรปธรรมเรมตนเมอป ๒๕๑๖ ทผแทนรฐสภามาเลเซยและรฐสภาสงคโปรไปเยอนประเทศอนโดนเซยในเดอนสงหาคมและเดอนพฤศจกายน ๒๕๑๖ ตามลาดบ เพอสรางความสรางความสมพนธของรฐสภาระหวางประเทศในกลมอาเซยน ทาใหเกดแรงกระตนแนวทางการจดตงความรวมมอดานรฐสภาระหวางประเทศในกลมอาเซยน ตอมาในป ๒๕๑๗ รฐสภาอนโดนเซยสงรองประธานรฐสภาอนโดนเซยเปนคณะผแทนพเศษไปเยอนประเทศมาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย เพอแสวงหาความรวมมอทใกลชดของรฐสภาของกลมอาเซยน ซงกไดรบการตอบสนองในทางทด (AIPA Secretariat, n.d. a) เนองจากแตละฝายไดตระหนกวา ความรวมมอของกลมอาเซยนมขนในระดบตาง ๆ แลว ยกเวนแตในระดบรฐสภา เมอประธานรฐสภาอนโดนเซยไดรบทราบผลการเยอนของรองประธานรฐสภาทมการหารอกบผนารฐสภาของกลมอาเซยนอก ๔ ประเทศแลว จงไดหารอและขอความเหนชอบจากประธานาธบดซฮารโต ซงประธานาธบดซฮารโตไดใหความเหนชอบใหมการจดประชมรฐสภาระหวางประเทศของกลมอาเซยน ตอมา ประธานรฐสภาอนโดนเซยไดสงนายดาหลน นาซเตยน ประธานคณะกรรมาธการรฐสภาระหวางประเทศของรฐสภาอนโดนเซยและประธานคณะกรรมการจดการประชมของ

๓๓

กลมภาคประเทศอาเซยนในระดบรฐสภาเขาพบกบนายประภาศน อวยชย ประธานสภานตบญญตแหงชาต ในเดอนพฤศจกายน ๒๕๑๗ เพอเชญเขารวมการประชมรฐสภาของกลมประเทศอาเซยน เมอประธานสภา นตบญญตแหงชาต ไดรบการเชญแลว จงไดนาเรองดงกลาวเพอขอความเหนชอบทางนโยบายจากคณะรฐมนตร (สานกงานเลขาธการรฐสภา, ๒๕๒๐ : ๓๘–๓๙) หลงจากนนคณะรฐมนตรไดพจารณาเรอง การประชมระหวางรฐสภาในกลมประเทศอาเซยนในวนท ๑๑ ธนวาคม ๒๕๑๗ และมมตคอ การประชมระหวางรฐสภาในกลมอาเซยน ณ ประเทศอนโดนเซย ระหวางวนท ๘-๑๑ มกราคม ๒๕๑๘ ซงมสาระสาคญเกยวกบนโยบายทางการเมอง โดยเมอประเทศสมาชกอาเซยนทกประเทศเหนชอบพรอมกนกไมขดของทจะใหความรวมมอในเรองน (สานกเลขาธการคณะรฐมนตร : ๒๕๑๗) โดยนยของมตคณะรฐมนตรดงกลาวคอ ใหความเหนชอบตอการจดตงองคการระหวางประเทศของกลมอาเซยนในระดบรฐสภา จากเหตดงกลาวประธานสภานตบญญตแหงชาตจงตอบรบการเขารวมประชมและมอบหมายใหศาสตราจารยไพโรจน ชยนาม สมาชกสภานตบญญตแหงชาต เปนหวหนาคณะผแทนรฐสภาไทยเขารวมประชม (สานกงานเลขาธการรฐสภา, ๒๕๒๐ : ๔๑) ตอมา จงจดใหมการประชมรฐสภาอาเซยน (ASEAN Parliamentary Meeting : APM) ครงท ๑ ระหวางวนท ๘-๑๑ มกราคม ๒๕๑๘ ณ กรงจาการตา ประเทศอนโดนเซยเพอเตรยมการจดตงองคการเกยวกบรฐสภาอาเซยนของผแทนรฐสภากลมอาเซยน (ซงในขณะนนมจานวน ๕ ประเทศทประกอบดวยอนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย) โดยสรปผลการประชมเบองตนคอ ใหมการสนบสนนการสรางความรวมมอของรฐสภาของกลมอาเซยน และใหมคณะกรรมาธการปฏบตงานเพอเตรยมการจดตงองคการความรวมมอทางดานรฐสภาระหวางประเทศสมาชกสมาคมอาเซยน ทงน การเตรยมการไดมการดาเนนอยางรวดเรว โดยมการประชมคณะกรรมาธการปฏบตงานระหวางวนท ๑๒–๑๕ พฤษภาคม ๒๕๑๘ ทเมองตก บอรกอร ประเทศอนโดนเซย สาหรบการจดทารางโครงสรางและรางธรรมนญขององคการความรวมมอทางดานรฐสภาระหวางประเทศสมาชกกลมอาเซยน อนง รฐสภาสงนายมานะ พทยาภรณ สมาชกวฒสภา และพนเอก สมคด ศรสงคม สมาชกสภาผแทนราษฎร เปนผแทนรฐสภาไทยเขารวมประชม (สานกงานเลขาธการรฐสภา, ๒๕๒๐ : ๔๔) ในระหวางนนประเดนการจดตงองคการเกยวกบรฐสภาอาเซยน ไดถกนาเขาไปเปนประเดนพจารณาในการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ระหวางวนท ๑๓–๑๕ พฤษภาคม ๒๕๑๘ ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย โดยทประชมเหนชอบสาหรบการจดตงองคการเกยวกบรฐสภาอาเซยน (เชดชาย เหลาหลา, ๒๕๒๒ : ๔๖ และ ๕๐)

มการประชมรฐสภาอาเซยน (ASEAN Parliamentary Meeting : APM) ครงท ๒ ระหวางวนท ๒๐–๒๓ สงหาคม ๒๕๑๘ ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย ซงนายประสทธ กาญจนวฒน ประธานสภาผแทนราษฎรเปนหวหนาคณะผแทนรฐสภาไทย โดยทประชมไดพจารณาขอเสนอของคณะทางาน และไดมมตเปลยนชอองคกรจาก “ความรวมมอรฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter-Parliamentary Cooperation)” มาเปน “องคการรฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter–Parliamentary Organization : AIPO)” แตทวาทประชมไมสามารถบรรลขอตกลงในประเดนของหลกเกณฑและกระบวนการของการเขามาเปนสมาชกองคการได เนองจากผแทนรฐสภาไทยเสนอใหรฐสภาของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต สามารถสมครเปนองคการนไดถายอมรบนบถอปฏญญาของสมาคมอาเซยนทประกาศในวนท ๘ สงหาคม ๒๕๑๐ และการรบสมครเปนสมาชกใหมตองไดรบความเหนชอบเปนเอกฉนทจากประเทศสมาชกอาเซยน ขณะทผแทนรฐสภาของบางประเทศไดคดคานขอเสนอดงกลาวโดยใหเหตผลทสรปไดคอ ประเทศใดทประสงคจะเปนสมาชกองคการรฐสภาอาเซยน

๓๔

กควรสมครเปนภาคสมาชกของอาเซยนกอน นอกจากนนเรองดงกลาวนเปนหลกการและนโยบายทไมไดรบมอบหมายมาจากรฐสภาของประเทศดงกลาวมากอน จากเหตนทประชมจงมอบหมายใหมการประชมคณะกรรมาธการปฏบตงานพจารณาเรองน และนาเสนอในการประชมครงตอไป (สานกงานเลขาธการรฐสภา, ๒๕๒๐ : ๓๘–๓๙)

เมอมการประชมรฐสภาอาเซยน (ASEAN Parliamentary Meeting : APM) ครงท ๓ ระหวางวนท ๒๙ สงหาคม–๒ กนยายน ๒๕๒๐ ณ ประเทศฟลปปนส ทประชมไดมมตเปนเอกฉนทสาหรบความเหนชอบตอธรรมนญองคการรฐสภาอาเซยน โดยการลงนามรวมกนของประธานรฐสภาของกลมอาเซยนทง ๕ ประเทศ ทงนใหถอวา วนท ๒ กนยายน ๒๕๒๐ เปนวนสถาปนาองคการรฐสภาอาเซยน สาหรบมาตรา ๑๐ ธรรมนญองคการรฐสภาอาเซยนกาหนดใหมการประชมประจาปทเรยกวา “สมชชาใหญ (General Assembly)” และมาตรา ๑๑ กาหนดใหการประชมสมชชาใหญหมนเวยนการจดประชมของแตละประเทศตามลาดบอกษรของประเทศสมาชก ดงนนจงเรมมการประชมสมชชาใหญครงท ๑ ระหวางวนท ๒๖–๒๘ กนยายน ๒๕๒๑ ณ ประเทศสงคโปร ตงแตนนจนถงชวงเวลาปจจบน

ตอมา มความเปลยนแปลงขององคกรเกยวกบรฐสภาอาเซยนทสาคญหลายประการ ตามสถานการณความสมพนธระหวางประเทศในภมภาค ภายหลงทฝายตาง ๆ ทเกยวของไดรวมลงนามในสนธสญญาสนตภาพกรงปารสเพอยตสงครามในกมพชาเมอ พ.ศ. ๒๕๓๔ จงมการเพมจานวนประเทศสมาชกตามความเหนชอบของประเทศสมาชกเดม เรมตงแตเวยดนามในป ๒๕๓๘ ลาวในป ๒๕๔๐ กมพชาในป ๒๕๔๒ บรไนในป ๒๕๕๒ และเมยนมารในป ๒๕๕๔

สาหรบความเปลยนแปลงทสาคญอนคอ การเปลยนชอจาก “องคการรฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter-Parliamentary Organization : AIPO)” มาเปน “สมชชารฐสภาอาเซยน (ASEAN Inter-Parliamentary Assembly : AIPA)” และกาหนดใหมธรรมนญฉบบใหม ตามมตสมชชาใหญครงท ๒๗ ระหวางวนท ๑๐–๑๕ กนยายน ๒๕๔๙ ณ ประเทศฟลปปนส เพอสรางความเขมแขงใหแกองคกร และบรณาการการทางานของฝาย นตบญญตใหเปนรปธรรม ตลอดจนยกระดบความรวมมอระหวางรฐสภาในประเทศสมาชกอาเซยนใหใกลชดยงขน ปรบปรงโครงสรางการทางานขององคกร เพมชองทางการทางานรวมกนกบกลมอาเซยน โดยการแลกเปลยนการเขารวมประชมระหวางประธานสมชชารฐสภาอาเซยนกบประธานคณะกรรมการประจาอาเซยน รวมทงใหอานาจทประชมสมชชาใหญในการรเรมการจดทากฎหมายในประเดนทประเทศสมาชกใหความสนใจรวมกน เพอบรรลเปาหมายการจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) หลงจากนนไดมการลงนามรวมกนของประเทศสมาชก เพอรบรองธรรมนญฉบบใหมในการประชมคณะกรรมการบรหารสมชชารฐสภาอาเซยนรอบพเศษ ระหวางวนท ๑๖–๑๙ เมษายน ๒๕๕๐ ณ ประเทศมาเลเซย (สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ๒๕๕๐ ก : ๑–๓) ตอมาทประชมสมชชาใหญ ครงท ๒๘ ระหวางวนท ๑๙–๒๔ สงหาคม ๒๕๕๐ ณ ประเทศมาเลเซย เปนการประชมครงแรกในนามของ “สมชชารฐสภาอาเซยน” โดยทมการลงนามรบรองธรรมนญของสมชชารฐสภาอาเซยนและการจดตงสานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน

โดยวตถประสงคของธรรมนญฉบบใหมนโดยสรป คอ การสงเสรมความเปนอนหนงอนเดยวกน ความเขาใจ ความรวมมอ ความสมพนธทใกลชดของรฐสภาประเทศอาเซยน/ผสงเกตการณพเศษของสมชชารฐสภาอาเซยน/ผสงเกตการณ/องคการรฐสภาอน การสนบสนนดานรฐสภาตอเปาหมายของกลมอาเซยนในการจดตงประชาคมอาเซยน การจดทาพรอมทงเผยแพรขอมลตลอดจนการประสานงานและการสนบสนนดาน

๓๕

รฐสภาตอการบรณาการของอาเซยน การศกษาและแนวทางการแกปญหาตอผลประโยชนรวมกน และการสนบสนนหลกสทธมนษยชน ประชาธปไตย ความมนคงและความเจรญรงเรองในอาเซยน อนง นยของมาตรา ๓ แหงธรรมนญสมชชารฐสภาอาเซยน กาหนดใหการสมครเปนสมาชกสมชชารฐสภาอาเซยนจะตองเปนสมาชกกลมอาเซยนกอน ดงนนประเทศตมอร–เลสเต ซงเปนประเทศทอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทยงไมเปนสมาชกกลมอาเซยน จงยงไมสามารถสมครเปนสมาชกสมชชารฐสภาอาเซยนไดในขณะน

นอกจากน สมชชารฐสภาอาเซยนยงมคเจรจา (Dialogue partners) ทเปนรฐสภาหลายประเทศไดแก ออสเตรเลย แคนาดา จน ญปน เกาหลใต อนเดย นวซแลนด ปาปวนวกน รสเซย สหรฐอเมรกา เบลาลส และทเปนองคกร คอ สภายโรป ททาหนาทสรางเครอขายความสมพนธและความเขาใจอนดระหวางสมาชกรฐสภา โครงสราง บทบาทและอานาจหนาท

สาหรบโครงสราง บทบาทและอานาจหนาทของสมชชารฐสภาอาเซยน (สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ๒๕๕๔ : ๙๕–๙๘) มดงน

๑. สมชชาใหญ (The General Assembly) สมชชาใหญเปนองคกรสงสดของสมชชารฐสภาอาเซยน ทงในดานการบรหารและดานนโยบาย ทประชมสมชชาใหญของสมชชารฐสภาอาเซยนประกอบดวยสมาชกรฐสภาจากประเทศสมาชกสมชชารฐสภาอาเซยน จานวนประเทศละไมเกน ๑๕ คน โดยมประธานรฐสภาหรอผทประธานรฐสภามอบหมายเปนหวหนาคณะ สมชชารฐสภาอาเซยนจดประชมสมชชาใหญอยางนอยปละหนงครง เพอกาหนดนโยบายของ AIPA เพอพจารณาเรองตาง ๆ ทมความสาคญตออาเซยน และเพอเสนอแนะมาตรการดานรฐสภาและมาตรการดานนตบญญตในการพฒนาและแกไขปญหาในอาเซยน ทงนประเทศเจาภาพการประชมสมชชาใหญจะหมนเวยนไปตามลาดบอกษรชอประเทศสมาชก โดยปกตแลวจะมการประชมปละ ๑ ครง ในเดอนกนยายน

๒. ประธานสมชชารฐสภาอาเซยน (The Presidency) ประธานรฐสภาของประเทศทเปนเจาภาพการประชมสมชชาใหญในปนนจะดารงตาแหนงประธานสมชชารฐสภาอาเซยน ซงประธานสมชชารฐสภาอาเซยนมวาระการดารงตาแหนง ๑ ป นบตงแตการสนสดการประชมสมชชาใหญในปหนงจนถงการสนสดการประชมสมชชาใหญของปถดไป นอกจากน ประธานสมชชารฐสภาอาเซยนยงดารงตาแหนงประธานคณะกรรมการบรหารของสมชชารฐสภาอาเซยน มอานาจเรยกประชมคณะกรรมการบรหารเมอเหนสมควร และในฐานะตวแทนขององคกรประธานสมชชารฐสภาอาเซยน ทาหนาทประสานงานกบรฐสภาในกลมอาเซยนเพอสรางความเขมแขงใหแกองคกรนตบญญต และสรางเสรมบทบาทของสถาบนนตบญญตในกจการของอาเซยน โดยนาเสนอความเหนตามแนวทางนโยบายของสมชชาใหญและคณะกรรมการบรหารตออาเซยน

๓. คณะกรรมการบรหาร (The Executive Committee) คณะกรรมการบรหารฯ ประกอบดวย ประธานสมชชารฐสภาอาเซยนเปนประธานคณะกรรมการ และสมาชกรฐสภาจากประเทศสมาชกไมเกนประเทศละ ๓ คน โดยหนงในสามคนจะตองเปนประธานรฐสภาหรอผแทน คณะกรรมการบรหารมวาระ ๑ ป เชนเดยวกบวาระการดารงตาแหนงของประธานสมชชารฐสภาอาเซยน

หนาทของคณะกรรมการบรหารของสมชชารฐสภาอาเซยน มดงน

๓๖

๓.๑ พจารณาและเสนอแนะการเปนสมาชกภาพของรฐสภาประเทศสมาชกและการเขาเปน ผสงเกตการณและผสงเกตการณพเศษของสมชชารฐสภาอาเซยนตลอดจนพจารณาบคคลหรอองคกรทสมชชารฐสภาอาเซยนจะเชญเขารวมกจกรรมหรอการประชมขององคกร

๓.๒ รเรมกจกรรมของสมชชารฐสภาอาเซยน ๓.๓ ตดตามการปฏบตตามขอมตทผานการพจารณาจากทประชมสมชชาใหญ ๓.๔ เตรยมหวขอการประชมและกาหนดการทแตละประเทศสมาชกเสนอ เพอใหทประชม

สมชชาใหญใหความเหนชอบ ๓.๕ เสนอการจดตงคณะกรรมาธการสามญ คณะกรรมาธการศกษาและคณะกรรมาธการ

วสามญ เมอมความจาเปนตองจดตง ๓.๖ กากบ ตดตาม และดแลควบคมสานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน ๓.๗ เสนอการแตงตงเจาหนาทของสานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน ๓.๘ กาหนดขอบงคบการประชมของคณะกรรมการบรหารแตละครง

อนง การประชมคณะกรรมการบรหารจะถกจดขนลวงหนาอยางนอย ๓ เดอนกอนการประชมสมชชาใหญ เพอเตรยมการประชมสมชชาใหญประจาป

๔. คณะกรรมาธการสามญ (The Standing Committee) คณะกรรมาธการศกษา (The Study Committee) และคณะกรรมาธการวสามญ (The Ad–Hoc Committee) คณะกรรมาธการสามญดานตาง ๆ จะประชมเพอกลนกรองขอมตเสนอใหสมชชาใหญใหความเหนชอบ นอกจากนนทประชมสมชชาใหญอาจตงคณะกรรมาธการศกษา และคณะกรรมาธการวสามญขนมาเปนการเฉพาะคราว เพอทาหนาทเปนการเฉพาะ โดยศกษาเรองใดเรองหนงในดานนตบญญต การพฒนาประเทศ และความรวมมอของประเทศสมาชกรฐสภาอาเซยนเปนการเฉพาะ คณะกรรมาธการทงสองประเภทนจะหมดวาระเมอทาหนาทเสรจสน ทงนในชวงเวลาทผานมาไดมการตงคณะกรรมาธการสามญจานวน ๖ คณะ ไดแก คณะกรรมาธการดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม กจการขององคการรฐสภาอาเซยน ยกรางแถลงการณรวม และดานการประชมหารอกบประเทศผสงเกตการณ สาหรบการจดตงคณะกรรมาธการศกษาและคณะกรรมาธการวสามญ มหลายคณะ อาท คณะกรรมาธการเกยวกบสทธมนษยชน คณะกรรมาธการเกยวกบทรพยากรทางทะเลและชายฝง

๕. สานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน (The Secretariat) และเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน สานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน เปนหนวยงานจดการบรหารของสมชชารฐสภาอาเซยน ตงอยทกรงจาการตา สาธารณรฐอนโดนเซย มเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยนเปนหวหนาสานกงานฯ โดยเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน ไดรบการแตงตงโดยประธานสมชชารฐสภาอาเซยน ตามความเหนชอบของทประชมสมชชาใหญซงไดรบคดสรรตามระบบหมนเวยน หากประเทศสมาชกทอยในลาดบของการเสนอชอเลขาธการไมสามารถสรรหาผเขารบตาแหนงได ใหประเทศสมาชกลาดบถดไปเสนอชอแทน สาหรบวาระการดารงตาแหนงคราวละ ๓ ป ในสวนของอานาจหนาทของเลขาธการสมชชาอาเซยน มดงน

๕.๑ กากบดแลสานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน รบผดชอบงานทไดรบมอบหมายจากสมชชาใหญ คณะกรรมการบรหาร และคณะกรรมาธการทงหมดของสมชชารฐสภาอาเซยน

๓๗

๕.๒ สนบสนนประธานสมชชารฐสภาอาเซยน บรหารงานของคณะกรรมการบรหารและสมชชาใหญ

๕.๓ สงขอมตและการตดสนใจของสมชชาใหญใหแกประเทศสมาชกเพอรบทราบและปฏบตตาม ๕.๔ เปนตวแทนของสมชชารฐสภาอาเซยนในฐานะผสงเกตการณในการประชมรฐสภา

ระหวางประเทศ ๕.๕ ทาหนาทในการเชอมและตดตอสอสารอยางเปนทางการระหวางสมชชารฐสภาอาเซยนกบ

อาเซยน และกบองคกรระหวางประเทศและองคกรระดบภมภาคอน ๆ รวมทงรฐบาลและรฐสภาประเทศตาง ๆ ๕.๖ เตรยมประมาณการงบประมาณประจาปของสานกงานเลขาธการ รายงานประจาปซง

รวมถงรายงานการเงน และนาเสนอรายงานดงกลาวตอสมชชาใหญ ผานทางคณะกรรมการบรหารเพอขอความเหนชอบ

๕.๗ บรหารงบประมาณของสมชชารฐสภาอาเซยน และรบผดชอบการใชจายงบประมาณตามทไดรบอนมตจากสมชชาใหญ

๕ .๘ ปฏบตหนาทอน ๆ ตามท ไดรบมอบหมายจากประธานสมชชารฐสภาอาเซยน คณะกรรมการบรหารและสมชชาใหญ

๕.๙ แตงตงเจาหนาทประจาสานกงานเลขาธการสมชชารฐสภาอาเซยน ๖. การประชมสมาชกรฐสภาสตรของสมชชารฐสภาอาเซยน (Women Parliamentarians of AIPA : WAIPA) การประชมสมาชกรฐสภาสตรของสมชชารฐสภาอาเซยนไดถกจดตงขนในป ๒๕๔๑ โดยมสถานภาพเปนองคาพยพสวนหนงของสมชชารฐสภาอาเซยน ทงน กาหนดใหมการประชมในคราวเดยวกบการประชมสมชชาใหญ และโดยใหสมาชกรฐสภาสตรของประเทศเจาภาพเปนประธานในการประชมสมาชกรฐสภาสตรของสมชชารฐสภาอาเซยน สาหรบจดมงหมายและวตถประสงคของการประชมดงกลาว ๖.๑ เพอขยายการมสวนรวมและการเปนตวแทนของสตรภายในสมชชารฐสภาอาเซยน โดยแนวทางทสงผลใหมเพมจานวนผแทนรฐสภาทเปนสตรในการประชมสมชชารฐสภาอาเซยน ๖.๒ เพมความเปนตวแทนของสตรในรฐสภาของกลมอาเซยน ๖.๓ เพอยนยนวา ประเดนดานสตรจะอยในวาระของสมชชาใหญ ๖.๔ เพอเสนอประเดนสาหรบคณะกรรมาธการการศกษา (Study Committee) จดใหมการประชมสาหรบการพจารณาประเดนนน ๖.๕ เพอจดใหมการประชมประจาประหวางทมการประชมสมชชาใหญ ๖.๖ เพออานวยความสะดวกการจดสรางเครอขายระหวางสมาชกรฐสภาสตรของกลมอาเซยน ๖.๗ เพอจดตงเครอขายกบองคกรสตรอน ๆ อาท สมาคมรฐสภาแหงเครอจกรภพ และสหภาพรฐสภา

๓๘

สาหรบตวอยางสาระสาคญของหวขอการประชมในการประชมสมชชารฐสภาอาเซยนสาหรบประเดนตาง ๆ อาท การประชมใหญสมชชารฐสภาอาเซยน (AIPA) ครงท ๓๓ ระหวางวนท ๑๖–๒๒ กนยายน ๒๕๕๕ ณ ประเทศอนโดนเซย ภายใตหวขอการประชม “การเสรมสรางบทบาทของรฐสภาในการมงสประชาคมอาเซยน ป ๒๕๕๘” โดยทประชมไดพจารณาในประเดนการเมองและมมตใหสนบสนนประเทศสมาชกอาเซยนในการรกษาสนตภาพและความมนคงภายในภมภาค และยงเรยกรองใหรฐสภาประเทศสมาชกสงเสรมการสรางจตสานกแกประชาชนในความเปนอนหนงอนเดยวกน ความเปนหนสวนระหวางกนและความเปนเอกภาพ เพอนาไปสการสรางขอมตทมงใหเกดสนตภาพในภมภาคอยางแทจรง ในสวนประเดนดานเศรษฐกจ ทประชมไดพจารณาการสงเสรมความรวมมอระดบภมภาคในการตอตานการฟอกเงน และมมตใหประเทศสมาชกรกษาความเขมแขงทางกฎหมายและมมาตรการทางรฐสภาทจาเปนในการตอตานการฟอกเงนอยางจรงจง และเรยกรองใหประเทศสมาชกคงความรวมมอทางกฎหมายระหวางประเทศสมาชกผานชองทางทวภาคและสนธสญญาการสงผรายขามแดน นอกจากน ยงเรงใหรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนและประธานธนาคารกลางของประเทศสมาชกสนบสนนใหมกฎหมายทครอบคลมทงในประเทศและระดบภมภาค รวมทงระบบตรวจตราการกระทาความผดจากการฟอกเงนดวย และประเดนดานสงคม ทประชมไดพจารณาการสงเสรมการพฒนาและการถายโอนงานวจยทเกยวของกบเทคโนโลยการลดกาซคารบอนและเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอมอน ๆ ซงทประชมมมตใหกระตนรฐบาลในการสรางมาตรการทมประสทธภาพในการรบมอกบภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการลดกาซเรอนกระจก โดยสงเสรมนโยบายการพฒนาการลดการใชคารบอนและสงเสรมการใชเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม รวมถงเรยกรองใหรฐสภาประเทศสมาชกพฒนากฎหมายและขอบงคบทเกยวกบการเงนและทรพยากรมนษยเพอสงเสรมการพฒนาและการถายโอนงานวจยทเกยวของกบเทคโนโลยการลดกาซคารบอนและเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม (สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ๒๕๕๕ : ๑–๗) ทงน เปนทนาสงเกตคอ มตของสมชชารฐสภาอาเซยนมลกษณะเปนขอเสนอแนะหรอขอแนะนาเชงสรางสรรคทการสรางความรวมมอทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม เพอใหรฐบาลของกลมอาเซยนไดพจารณาดาเนนการ แตไมมขอผกพนทเปนการบงคบใหรฐบาลของกลมอาเซยนตองดาเนนการตามมต นอกจากนนการจดตงสมชชารฐสภาอาเซยนในชอเดมคอ “องคการรฐสภาอาเซยน” มปรากฏการณทนาสนใจคอ การดาเนนการของรฐสภาอนโดนเซยเพอเตรยมการจดตงองคการรฐสภาอาเซยนครงแรกในป ๒๕๑๘ ตองขอความเหนจากประธานาธบดอนโดนเซยในขณะนน คอ ประธานาธบดซฮารโต ขณะเดยวกนสาหรบการเขารวมประชมของผแทนรฐสภาไทย ผดารงตาแหนงประธานสภานตบญญตแหงชาตในขณะนน คอ นายประภาศน อวยชย กตองเสนอเรองขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตรเชนกน เพอใหคณะผแทนรฐสภาไทยเขารวมการประชมดงกลาว ซงปรากฏการณดงกลาวสะทอนใหเหนถงการเขามามบทบาทของฝายบรหารในกจการของฝายนตบญญตมคอนขางสงสาหรบบรบทของการเมองในกลมประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต ณ ชวงเวลาระหวาง ค.ศ. ๑๙๗๐–๑๙๗๙ แนวคดการจดตงรฐสภาอาเซยน แนวคดทจะปรบสภาพองคกรของสมชชารฐสภาอาเซยนใหเปนรฐสภาอาเซยน (ASEAN Parliament) ในลกษณะเดยวกบรฐสภายโรป (European Parliament) ทสมาชกสภายโรปไดรบการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนผมสทธเลอกตงในสหภาพยโรป โดยแนวคดดงกลาวเรมตนจากการเสนอของรฐสภา

๓๙

ฟลปปนสในระหวางประชมสมชชาใหญทประเทศอนโดนเซยเมอป ๒๕๒๓ จงไดมการศกษาแนวทางดงกลาวอกหลายครง แมวามความเหนชอบรวมกนในหลกการกตาม แตเมอมการพจารณาในรายละเอยดแลวมขอสรป ๒ ประการ คอ ๑) ประวตศาสตรความเปนมาและระบบรฐสภาทตางกนของรฐสภาในประเทศกลมอาเซยน และ ๒) ยงไมถงเวลาและโอกาสทจะมการจดตงรฐสภาอาเซยน ทงนสงทกระทาไดคอ การเปลยนชอจากองคการรฐสภาอาเซยน มาเปน “สมชชารฐสภาอาเซยน” พรอมทงปรบโครงสรางการทางานเทานน (AIPA Secretariat, n.d. b) เอกสารอางอง เชดชาย เหลาหลา. อาเซยน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๘. สานกเลขาธการคณะรฐมนตร. (๒๕๑๗). การประชมระหวางรฐสภาในกลมประเทศอาเซยน. [ออนไลน].

วนทคนขอมล ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.cabinet.soc.go.th =อาเซยน&owner_dep=&meet_date_dd=11&meet_date_mm=12&meet_date_yyyy=2517&doc_id1=&doc_id2=&meet_date_dd2=11&meet_date_mm2=12&meet_date_yyyy2=2517,

สานกงานเลขาธการรฐสภา, กองวเทศสมพนธ. (๒๕๒๐). “สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต-อาเซยน (ASOSICATION OF SOUTH EAST ASIAN NATIONS-ASEAN).” รฐสภาสาร ๒๕, ๒ (กมภาพนธ) : ๑๘๓–๒๒๙.

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (๒๕๕๐ ก). ๓๐ ป AIPO. กรงเทพฯ : สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ๒๕๕๐.

____________________________. (๒๕๕๐ ข). สรปประเดนผลการประชมคณะกรรมการบรหารรอบพเศษของ AIPA ระหวางวนท ๑๖–๑๙ เมษายน ๒๕๕๐ ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก : http://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/download/article/article_20090114145437.pdf.

____________________________, สานกองคการรฐสภาระหวางประเทศ. (๒๕๕๔). องคการรฐสภาระหวางประเทศ. กรงเทพฯ : สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร.

______________________________. (๒๕๕๕). สรปผลการประชมใหญสมชชารฐสภาอาเซยน ครงท ๓๓ ระหวางวนท ๑๖–๒๒ กนยายน ๒๕๕๕ ณ เกาะลอมบอก สาธารณรฐอนโดนเซย. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/download/article/article_20121019132653.pdf.

AIPA Secretariat. (n.d. a). BACKGROUND AND HISTORY (From AIPO to AIPA). [Online]. Retrieved July, 3, 2014. from http://www.aipasecretariat.org/about/background-history.

๔๐

AIPA Secretariat. (n.d. b). The Transformation and Renaming of the ASEAN Inter- Parliamentary Organisation (AIPO) to the ASEAN Inter-Parliamentary Assembly (AIPA). [Online]. Retrieved July, 3, 2014. from http://www.aipasecretariat.org/about/the-renaming-of-aipo-to-aipa/. Radio Television Brunei. (2013). Opening of the 34th AIPA. [Online].

Retrieved July, 3, 2014. from http://www.rtbnews.rtb. gov.bn/index.php?option=com_content&view=article&id=13887:opening-of-the-34 th-aipa&catid=34:local&Itemid=66.

ปดทายวจย วนแมแหงชาต

เรยบเรยงโดย...นารลกษณ ศรวรรณ

ในโอกาสทวนแมแหงชาตของไทย วนท ๑๒ สงหาคม ๒๕๕๗ น กองบรรณาธการ ขอนาเสนอสาระ ด ๆ เกยวกบวนแมมาฝากคณผอานทกทาน เพราะ “แม” คอ ผทมพระคณ ผใหกาเนดชวตแกเรา ทานไดอมชเลยงดเราดวยความรกอนยงใหญจนเราไดเตบโตขน ซงพวกเราทกคนจะตองปฏบตตนเปนคนด และมความกตญญกตเวทตอผทเปนแมของเรา ทงน คนไทยยกยองใหวนท ๑๒ สงหาคม ของทกปเปนวนแมแหงชาต แตในความเปนสากลแลว อกหลาย ๆ ประเทศกาหนดใหวนอาทตยท ๒ ของเดอนพฤษภาคม เปนวนแมสากล ซงตนกาเนดวนแมนนมประวตความเปนมายาวนานตงแตชาวกรกมการเฉลมฉลองวนแม (The Mother of Gods) ผานมาจนใน ค.ศ. ๑๙๖๐ ชาวองกฤษจงเรมใช “Mothering Sunday” สบเนองมาจากพวกกรรมการนาเคกชนดพเศษทเรยกกนวา The Mothering Cake นากลบไปเยยมมารดาของตน

๔๒  

ตอมาใน ค.ศ. ๑๙๗๒ จเลย วอรด ฮาว (Julia Ward Howe) นกเคลอนไหวทางสงคมชาวบอสตน สหรฐอเมรกา ตองการเรยกรองใหมวนแม หรอ Mother’s Day Meetings แตเวลาผานมาจนกระทงมผมงมนเรยกรองใหมวนแมอยางเปนทางการ เมอ แอนนา มาร จารวส (Anna Marie Jarris) คณครแหงรฐฟลาเดลเฟย ไดเรยกรองใหมวนแมอยางเปนทางการ ในป ๑๙๐๘ หลงจากเธอตองสญเสยแมผานไป ๒ ป ซงเธอตองการใหทกคนระลกถงบญคณของแม และความพยายามของเธอกเปนผลใน ค.ศ. ๑๙๑๔ (พ.ศ. ๒๔๕๗) ภายหลงจากทประธานาธบดวดโรว วลสน ไดมคาสงใหถอวนอาทตยท ๒ ของเดอนพฤษภาคม เปนวนแมแหงชาต และดอกไมสาหรบวนแมของชาวอเมรกนกคอ ดอกคารเนชน ซงจะแบงออกเปน ๒ แบบคอ ถาแมยงมชวตอยใหประดบตกแตงบานหรอประตดวยดอกคารเนชนสชมพ แตถาแมถงแกกรรมไปแลวใหประดบดวยดอกคารเนชนสขาว ดงนน วนอาทตยท ๒ ของเดอนพฤษภาคมของทกป กาหนดใหเปนวนแมแหงชาตของหลายประเทศ ไดแก ประเทศองกฤษ เดนมารก ฟนแลนด อตาล ตรก ออสเตรเลย เมกซโก แคนาดา จน ญปน และเบลเยยม เอกสารอางอง กระปก. (๒๕๕๔). วนแมแหงชาต. [ออนไลน]. วนทคนขอมล ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๗. เขาถงไดจาก http://www.hilight.kapook.com/view/14164