สรปรายงานผล การอบรมและแลกเปลยนเรยนร

“ การพดในทชมชน ”

วนท ๒๕ เมษายน ๒๕๕๕ ณ หองประชมกรมสงเสรมการเกษตร ชน ๕ อาคาร ๑

จดทาโดย คณะทางานการจดการความร ( KM ) สพท.

สรปรายงานผล

การอบรมและแลกเปลยนเรยนร

“ การพดในทชมชน ”

วนท ๒๕ เมษายน ๒๕๕๕

ณ หองประชมกรมสงเสรมการเกษตร

ชน ๕ อาคาร ๑

จดทาโดย คณะทางานการจดการความร

( KM ) สพท.

คานา

การพดเปนทกษะหนงในการสอสารทสาคญและใชมากทสด โดยเฉพาะ

อยางยงดานสงเสรมการเกษตรทตองปฏบตงานรวมกบคนจานวนมาก

คณะทางานการจดการความรสานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย เลงเหน

ถงความสาคญตอการพฒนาทกษะดานการพดดงกลาวจงไดดาเนนการจดการอบรม

และแลกเปลยนเรยนรในเรอง “ การพดในทชมชน ” ขน โดยมเปาประสงคเพอให

เจาหนาทจากสพท.และสวนกลาง ไดรบการพฒนาสมรรถนะและเสรมสรางประสทธภาพ

ดานการพดในทชมชนเพอใชในการถายทอดความร

นอกจากจะเปนการพฒนาบคลากรในกรมสงเสรมการเกษตรแลว ยงมสวน

ชวยเสรมสรางภาพลกษณทด ในฐานะเสมอนหนงเปนตวแทนขององคกร ใหไดรบการ

ยอมรบจากสาธารณชนไดอกทางหนงดวย

คณะทางาน KM สพท.

มถนายน ๒๕๕๕

สารบญ หนา ความหมายของการพด ๑

ความหมายของการพดในทชมชน ๒

ความสาคญของการพดในทชมชน ๒

ศลปะการพดในทชมชนหมายถงอะไร ๓

ระดบของการพด ๓

เมอตองพด ๓

สาเหตสวนใหญททาใหการพดไมประสบความสาเรจ ๔

หวใจของศลปะการพด ๔-๑๐

วตถประสงค/เปาหมายทวไปของการพด ๑๐

เปาหมายสงสดของการพด ๑๑

วธทใชในการพด ๑๑-๑๒

การเตรยมในการพด ๑๒-๑๔

หลกการเลอกเรองทผฟงอยากฟง ๑๕

การวางโครงเรองในการพด ๑๕

กลวธสรางโครงเรองใหนาสนใจ ๑๖-๒๑

สรปบนได๑๓ขนแหงความสาเรจของนกพด ๒๒

ภาคผนวก ๒๓-๓๑

เอกสารอางอง ๓๒

วทยากร

อาจารยเพชรบรณ โรจนธรรมกล นกบรหารการศกษา นกกฎหมาย และ

นกฝกอบรม ผคราหวอดในวงการมากกวา 40 ป ปจจบนดารงตาแหนงประธานบรหาร

สถาบนพฒนาประสทธภาพงานและบคคล PERSONAL & WORK EFFICIENCY

DEVELOPMENT INSTITUTE OF THAILAND

นอกจากนทานยงดารงตาแหนงสาคญๆ อาท

นายกสมาคมพฒนาการพดแหงประเทศไทย

ผอานวยการสถาบนการคาสากลแหงประเทศไทย

ผอานวยการสถาบนนกกฎหมายมวลชน

ประธานมลนธสงเสรมและพฒนาการพด

เลขาธการชมรมปกบานปองเมอง

กรรมาธการวสามญสภารางรฐธรรมนญ

หวหนาสานกกฎหมายเพชรบรณ โรจนธรรมกลและคณะ

อาจารยประจาและพเศษ ในสถาบนการศกษาและหนวยงานทงภาครฐ

และเอกชนจานวนมาก อาท สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ( นดา ) ธนาคารแหง

ประเทศไทย สภาทนายความ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต ฯ เปนตน

การพดในทชมชน

1

คาคม “ การพดในทชมชน คอโอกาสหรอนาททองของผพด ”

การพดเปนพฤตกรรมทางภาษาทควบคกบการฟงเพอการสอความหมายระหวางมนษย

เปนการเปลงเสยงออกมาเปนภาษาเพอถายทอดความร ความคด ความรสก หรอ ความตองการ

ของผพดไปยงผฟง โดยใชถอยคา นาเสยง และอากปกรยา จนเปนทเขาใจกนได

การพดทด คอ การใชถอยคา นาเสยง รวมทงกรยาอาการตางๆ อยางมประสทธภาพ

และถกตองตามจรรยามารยาท ประเพณนยมของสงคมเพอถายทอดความคด ความร ความรสก

ความตองการ ทศนคต และ ประสบการณทเปนประโยชนใหผฟง ไดรบรและกอใหเกดการ

ตอบสนอง ตรงตามทผพดตองการ

การพดจงเปนการสอสารสองทางคอมทงผพดและผฟง การพดเปนทงศาสตรและศลป

“ศาสตร” หมายถง การพดจะตองมหลกเกณฑและวธการตางๆ ทใชสอน ถายทอด

ปฏบต ฝกฝน เชนเดยวกบหลกวชาแขนงอนๆ

สวน “ศลป” หมายถง การพดเปนเรองของความสามารถพเศษเฉพาะบคคล

นอกจากนการพดยงจดเปนทกษะและวชาชพอกประการหนง ซงสามารถขยายความไดดงน

ทวาเปนศาสตร เพราะ เปนวชาทมหลกเกณฑ มทฤษฎใหเรยนรและถายทอดกนได

เชน หลกเกณฑการออกเสยงจดเปนสทศาสตร การแสดงกรยาอาการจดเปนจรยศาสตร

และการตดตอสอสารจดเปนสงคมศาสตร เปนตน

ทวาเปนศลป เพราะ ตองนาหลกเกณฑไปปฏบตใหเกดความไพเราะสวยงาม

เปนทประทบใจแกผฟง การศกษาแตหลกเกณฑหรอทฤษฎเพยงอยางเดยวจงไมสามารถทจะ

ชวยใหผศกษาวชาการพดไดรบประโยชนจากการพดมากเทาทควร จงจาเปนตองนาไปปฏบต

โดยเพมเทคนคและกลวธตางๆ ทจะทาใหผฟงเกดความพอใจ

ความหมายของการพด

2

คาคม อรสโตเตลกลาวไววา “ การพดสาคญทสดอยท ผลของการพด ”

ทวาเปนทกษะ เพราะ การพดตองอาศยการฝกฝนใหเกดความชานาญจงจะใช

ประโยชนไดด ยงชานาญมากเทาใดกยงพดดขนเทานน ถงแมวาจะเรยนรทฤษฎและมศลปะใน

การพดเปนทนเดมอยกอนแลว แตถาขาดการฝกฝนกจะเอาดไมได ตรงกบสภาษตทกลาววา

“ สบปากวาไมเทาตาเหน สบตาเหนไมเทามอคลา และสบมอคลาไมเทาทาเอง ”

ทวาเปนวชาชพ เพราะ ทกๆ อาชพใชภาษาพดเปนสอในการตดตอสอสาร

ถาพดดเปนศรสงาตนเองประกอบอาชพใดๆ กมแตความเจรญกาวหนา แตถาพดไมดจะมแต

ความเสอมและเกดอนตรายแกตนเองเชนกน ดงสภาษตทกลาววา “พดดเปนศรแกปาก”

การพดในทชมนมชน หมายถง การสอสารความคดจากผพดไปยงผฟง โดยมภาษาและอากปกรยาเปนสอ เพอใหบงเกดผลตามทผพดตองการ

เปนเครองมอสอสารทสาคญของ ผนา ผบรหาร ผแทนกลม / องคกร และผท

ตองพดกบบคคลจานวนมาก เพอสรางความเขาใจ / โนมนาวจงใจ / สรางบรรยากาศ หรอจรรโลงใจ

มพลง / อานภาพตอผพดและผฟงอยางยง

มผลกระทบตอความรสกนกคดและผลประโยชนของบคคลหลายฝาย

เปนการทางานของผพด ทตองรจกวธแสดงออกและใชจตวทยามวลชน ใหผฟง

โดยสวนใหญเขาใจ พอใจ / ประทบใจใหได

เปนศาสตร เปนศลปะ และเปนเทคนค ทละเอยดออน สามารถเรยนร ฝกฝน

และพฒนาได

ความหมายของการพดในทชมชน

ความสาคญของการพดในทชมชน

3

คาคม

“ กอนพดเราเปนนายของคาพด หลงจากพดแลวคาพดเปนนายเรา ”

คอ การพดดวยศลปะหรอกลวธ ทนาสนใจ ชวนฟง เหมาะสมกบบคคล โอกาส เวลา และสถานท สมฤทธผลตามเปาหมาย ดวยความเขาใจ นาเชอถอ มบรรยากาศทด

เปนทพอใจ และประทบใจของบคคลสวนใหญ

ระดบของการพดมอย 3 ระดบ กลาวคอ

1. ผพดไมกลาทจะพด

2. ผพดกลาทจะพดแตไมคานงถงผลทจะตามมา

3. ผพดพดแลวสมฤทธผล

ไมใช วาจะพดอะไรกได แตพดแลวผฟงจะไดอะไร

ไมใช พดขอไปท แตควรถอเปนโอกาสดทไดพด (จงตองพดแตด ไมใชดแตพด )

ไมใช ผฟงจะฟงหรอไมแตสนใจวาทาไมเขาไมฟง

ไมใช มความรสกวาเขาตองฟงแตตองพดใหเขาอยากฟง

ไมใช พดเพราะชอบหรออยากพดแตพดเมอเหมาะสม

ดงนนเมอเราพดสงทพงตระหนกคอ

1. คดกอนพด ไมใชพดทกคาทคด : คดตรตรองดแลวถงไดกลาวออกมา

2. คานงถงผลการพด : คนฟงไดอะไรหรอเขาใจในสงทเราพดไปหรอไม

3. ตองทาตามอยางทพดไว : รบผดชอบตอคาพดหรอรกษาสจจะตามทไดพดไว

ศลปะการพดในทชมชนคออะไร

เมอตองพด

ระดบของการพด

4

คาคม

“ จงคดทกคาทพด แตอยาพดทกคาทคด ”

พดไมตรงความสนใจและความตองการของผฟง พดขอไปท เพยงใหผานๆหรอจบๆไป พดไมเหมาะสมกบเวลาและกาลเทศะ พดเอาแตใจตนเอง หรอจากความรสกตนเองทไมคานงถงความรสกนกคด ของผฟงสวนใหญ พดแตเรองตนเอง—พวกพอง นาเบอ พดไมใหเกยรตผฟง ฯลฯ

ประการท ๑ วเคราะหผฟง

กฎเหลก 1.1 ตองเขาใจผชมผฟง 1.1.1 เขาใจลกษณะของผชมผฟง (วาเปนใคร)

- กลมใดบาง / จานวนมากหรอนอย - วย / เพศ - อปนสย - ระดบความรของผฟง - ลทธ / ศาสนา/ ความเชอ (ความร/การศกษา/ประสบการณ) - ฐานะ/อาชพ - สภาพชวตความเปนอย - ผมาใหมทยงไมเคยรบรเรองใด ๆ - ทศนคตตอเรองทจะพด

สาเหตสวนใหญททาใหการพดไมประสบความสาเรจ

หวใจของศลปะการพด ม ๔ ประการ คอ

5

คาคม

“ ทกคนพดได แตมบางคนเทานนทพดเปน ”

(ทนวฒน มฤคพทกษ)

1.1.2 เขาใจพฤตกรรม ความเชอของผชมผฟง เชน

- ฟงแลว เชอทนท

- ฟงแลว สอบถามใหหายสงสย

- ฟงแลว คดตามดวยเหตผล

- ฟงแลว ขอคดดกอน / เกบไปคด

- ฟงแลว ขอปรกษาผอนกอนตดสนใจ

- ฟงแลว ไมเชอ

- ฟงแลว โตแยง / ขดแยง

- ฟงแลว รสกเฉย ๆ ไมสนใจ

- ฟงแลว มอคต / ตอตาน ฟงแลว ปดความคดตงแตตน

1.1.3 ทศนคตทมตอเรองทพด

ทศนคต เชงลบ เชน

- ไดรบการปลกฝงทผด ในหลาย ๆ ทาง

- ไดรบประสบการณทไมเขาใจ

- เขาใจผดไปเอง / คดในทางลบ

- รไมจรง แตมองทางอคต ฯลฯ

ทศนคต เชงบวก เชน

- ไดรบขอมลทถกตอง

- คดทางสรางสรรค

- เปดใจ พรอมรบฟงและวเคราะหเปน

ฯลฯ

6

1.2 ตองเขาใจวาผชมผฟงสนใจฟงในเรองใด

1.2.1 ความสนใจพนฐานของผชมผฟงทกระดบ - ปญหา/เรองเกยวกบตวผฟงและพวกพอง เชน การงาน การเงน ครอบครว การเรยน สขภาพ ความรก สงคม ฯลฯ - สงใกลตว/รอบตว - ผลประโยชนทจะไดรบ/เสยหาย - ปรากฎการณใหมๆ /ประสบการณใหมๆ

1.2.2 ความสนใจเฉพาะกลม เชน วย เพศ อาชพ อปนสย ฯลฯ

1.3 ตองเขาใจผชมผฟงวาตองการฟงเรองอะไร ความตองการพนฐาน

1.3.1 ดานจตใจ - ตองการการยอมรบ สนใจ เอาใจใส - ตองการผลประโยชน - ตองการความชวยเหลอในปญหาทกาลงประสบ - ตองการความเปนพวก

- ตองการความรเรองทพดอยางถองแท - ตองการความเปนธรรม - ตองการความรก / เหนใจ / เอออาทร - ตองการความสาคญ / ใหเกยรต

- ตองการความพเศษ / ความรวดเรว ฯลฯ

1.3.2 ดานวตถ - ปจจย 4 - ความมนคง - ความเจรญกาวหนา - การครอบครองของมคา ฯลฯ

คาคม

“พดดเปนศรแกตว พดชวพาตวอปราชย ”

7

1.4 ตองเขาใจธรรมชาตของผชมผฟงวาเปนอยางไร - ทศนคตของผฟงทมตอเรอง และผพดในทางบวก หรอทางลบ (ไดขอมลทางลบ / ความหวาดระแวง) - ความแตกตางของผฟง - อปนสยเฉพาะตว - ความร / ประสบการณในเรองทเราจะพด - ความเชอ หรอไมเชอ - จบผด / ตรวจสอบผพด - สงสย / อยากรอยากเหน - มความคดเหนแตกตาง / ชอบขดแยง / ตอตาน

ประการท ๒ ตองปรากฏตวดวยบคลกภาพทนาเชอถอ มเมตตาและสงางาม

2.1 การแตงกายดภมฐาน สมฐานะและใหเกยรตทประชม 2.2 มทาทางทเปนมตรกบผฟง 2.3 สนใจผฟงโดยกวาดสายตามองผฟงอยางทวถง 2.4 แสดงทาทางประกอบการตามสมควรเพอดงความสนใจของผฟง และใชโสตทศนปกรณอยางเหมาะสม 2.5 ใชเสยงพดดงชดเจนมจงหวะจะโคนชวนฟงเหมอนการพดคยและ เนนยาในสาระสาคญ

คาคม

บคลกภาพ...ทขาดประสทธภาพ - ทาทเอาจรงเอาจง ไมเปนธรรมชาต - ไมกระตอรอรน ขาดชวตชวา - ไมสบสายตากบผฟง - ใชมอไมเหมาะสม (ลวง แคะ แกะ เกา) - เปนทางการมากไป เหมอนการอานหรอทองจา - ใชเสยงระดบเดยวกนตลอด - ไมเคลอนไหวอรยาบถ / ไมใชทาทาง หรอโสตทศนปกรณประกอบการพด

“ ถาทานลกขนยนพดตอหนาทฝงชนไมได อยาปรารถนาเปนผนา ”

(หลวงวจตรวาทการ)

8

ประการท ๓ รจกใชถอยคาภาษา (คาพด)อยางมพลงและสละสลวย นาฟง

หลกการใชคาพดอยางมพลง “ คดทกคาทจะพด ไมตองพดทกคาทคด ”

หลกการใชถอยคาภาษา(คาพด)ทด ประกอบดวย

3.1 คาพดเขาใจงายกบผฟง

- ภาษาผฟง

- เปรยบเทยบสงใกลตว

- ยกตวอยาง เรองใกล / รอบตวผฟง

3.2 คาพดสภาพและใหเกยรตกบผฟง

- ยกยองผฟง

- ใหความสาคญผฟง

- ถอมตน

- เกรงใจผฟง

3.3 คาพดรกษานาใจ / ความรสกทด กบผฟง

- หลกเลยง การพดซาเตมสงผดพลาด / สงไมดของผฟง

- เพมพนเกยรต / ศกดศร

- แสดงความเขาใจ

- แสดงความเปนพวก

- แสดงความเหนใจ

- มองทางสรางสรรค

3.4 คาพดเพมพลง/ กระตนความสนใจ

- เราความสนใจ เชน ทาทาย ชกชวน ถามใหคด ฯ

- กระตนจตใจใหมพลง เชน จจด ปลอบประโลมใจ ฯ

- เสรมแนวคดใหมพลง เชน ยาคากลาวสาคญ ฯ

9

3.5 คาพดวาทศลป

- เปลยนแปลงคาพดซาซาก

- สรางประโยคสละสลวยชวนฟง

- สรางคาพดทเปนแนวคดใหม ๆ

คาพดทขาดประสทธภาพ

- คาพดไมชดเจน / ผดอกขระภาษา

- คาพดภาษาทผฟงไมเขาใจ

- คาพดละในฐานทเขาใจ (ผพดเขาใจเอง)

- คาพดอนมานผฟงในทางเสยหาย

- คาพดซาซาก นาราคาญ

- คาพดขาดพลง

ฯลฯ

ขอควรระมดระวงอยางยงในการใชคาพด ( ไมควรพด )

- การใชคาสองแงสองงาม / ลามก

- คาผวนในทางไมสภาพ

- คาพดไมใหเกยรต / ดถก

- คาพดยกยองตนเอง

- คาพดยกตนขมทาน

- คาพดตอวา /ตาหน

** คาพดเหลาน เปนคาพดลดคณคาของผพดอยางมาก **

10

ประการท ๔ ตองนาเสนอเนอหา ใหนาสนใจ ชวนตดตามอยางตอเนอง

การนาเสนอเรอง ทขาดประสทธภาพ ( ไมควรพด) - พดเรองไมนาสนใจ / ขาดการนาเสนอทนาตดตาม - โดยขาดเปาหมาย สบสน ไมมขอสรปและหาทจบไมได - พดวกวน จบตนชนปลายไมถก - มากไปหรอนอยไป ไมคานงความเหมาะสม นาราคาญ - พดในเรองไมจรง หรอจรงแตไมเกดประโยชน - นอกเรอง หลงประเดน บางครงไมกลบเขาประเดน - ดแตพด แตไมทา / ทาไมได และไมรบผดชอบสงทพด

1. เพอใหความร /ขาวสาร (Instructive Speech) เชน การบรรยาย สรป การแถลงขาว การนาเสนอผลงาน การอภปราย การแถลงผลประชม การแสดงปาฐกถา การบรรยาย / ถายทอดความร ฯลฯ 2. เพอจงใจ โนมนาวใจ (Persuasive Speech) เชน การนาเสนอโครงการ การนาเสนอผลตภณฑ การนาเสนอเพอขออนมต การพดแกปญหาทพบ การพดสลายมอบ การพดหาเสยง การชกชวนใหรวมกจกรรมตาง ๆ การโตวาทในทางการเมอง ฯลฯ 3. เพอสรางบรรยากาศ / บนเทง (Research Speech) เชน การพดใหตลกขบขน / จาอวด การแสดงทอลกโชว ยอวาท – แซววาท การเปนพธกรในเกมโชวตาง ๆ การพดสอดแทรกเพอสรางบรรยากาศ ฯลฯ 4. เพอจรรโลงใจ / สงคม (Associate Speech) เชน การกลาวสนทรพจน การกลาวอวยพร การกลาวแสดงความยนด การกลาวตอนรบการกลาวเปด/ ปดงาน การกลาวอาลา การกลาวสดด การกลาวไวอาลย ฯลฯ

วตถประสงค/เปาหมายการพดทวไป( PURPOSE OF SPEED) ๔ ประการ

11

1. ความเขาใจกน 2. ภาพพจนทด

3. สมพนธภาพ 4. ผลประโยชนทกฝาย

5. ความสรางสรรค 6. ปองกน สปญหา และแกปญหา 7. ศลธรรมอนด

ผพดทดควรจะรจกเลอกใชวธของการพดใหเหมาะสมกบการพดในแตละแบบ

แตละจดมงหมาย แตละโอกาส มอย 4 วธดวยกน

1.พดโดยอานจากตนฉบบ (Reading of Speech)

เปนการพดทไมตองการใหมขอผดพลาด มกเปนการพดในโอกาสทม

ความสาคญยงและเปนทางการ การพดโดยการอานทดนน ผพดควรใชสายตามองผฟงประมาณ

สองในสาม ของการพดทงหมด ทงสาเนยงการอาน ควรอานอยางมจงหวะจะโคน มการเนนในท

ทควรจะเนน

2.พดโดยทองจา (Memorized Speech)

ผพดเขยนเรองทจะพดขนมาทกถอยคา ทบทวน และซกซอมซาแลวซาเลาจน

สามารถจาไดขนใจแลวเอาไปพดในทชมนมชน มกจะนยมใชกบผทเรมการพดใหมๆ แตมขอเสย

คอ สาเนยงการพดมกไมเปนธรรมชาตและอาจหลงลมขอความตอนสาคญๆไป

เปาหมายสงสดของการพด

วธทใชในการพด

12

3.พดจากหวขอ / พดไปคดไป (Extemporaneous Speech)

การพดดวยวธนเปนวธทมผนยมกนมากทสด เพราะเปดโอกาสใหผพดไดใช

ความสามารถเฉพาะตวใหสอดคลองกบบรรยากาศ ผพดเตรยมเฉพาะสาระของการพดไวลวงหนา

เมอปรากฏตวตอหนาทชมนมชน ผพดจะถายทอดสาระเหลานนออกมาโดยใชถอยคาและลลา

การพดทเปนธรรมชาตของตวเอง

4.พดฉบพลน / ไมทราบลวงหนา (Impromptu Speech)

ผพดตองอาศยไหวพรบปฏภาณและความเชอมนในตนเอง โดยพยายามพดให

ตรงประเดนทมการกาหนดขน

1.ผพดเปนใคร ?

หมายถง การวเคราะหตวผพด 2 ประการ ดงน

1.1 ผพดเปนใครสาหรบผฟง ตองวเคราะหวาตวเราเปนดงนหรอไม

- รจกกบผฟงด

- เปนคนมชอเสยง

- ผฟงเคยฟง หรอตดตามการพดมากอน

- ไมเคยไดยนชอเสยงมากอนเลย

ถาผฟงรจก หรอพอจะรจก ยอมถอเปนขอไดเปรยบในการพด

1.2 ผพดมความถนดในเรองทพดมากนอยแคไหน มบคลกลกษณะการพดอยางไร

- เปนนกพดสนกสนาน สรางบรรยากาศ

- เปนนกพดเอาจรงเอาจง

- เปนนกพดวชาการ

- เปนนกพดแบบพดไปเรอยๆ

การเตรยมในการพด ขอใหพจารณาในเรองดงตอไปน

13

2. พดกบใคร ?

หมายถง การวเคราะหผฟง วาผฟงเปนใคร เปนผฟงทวไป ผฟงระดบ....หรอ

เปนผฟงทมอานาจตดสนใจ เปนตนดงคากลาวทวา “รเขารเรา รบรอยครง ชนะทงรอยครง”

3. พดอะไร ?

ผพดตองทราบถงรายละเอยดของการพดอยางชดเจน ตองทาความเขาใจกบ

หวขอทจะพดอยางชดเจนเพอใชในการเตรยมการพด เชน พดเกยวกบเรอง รายงานการปฏบตงาน

การใหความร บรรยายสรป โครงการ ความคดเหน สนคา/บรการ ธรกจ ฯลฯ

นกพดทมความพถพถนในการพดมกไตถาม ผจดวาจะใหพดในรายละเอยดไป

ทางดานใดบาง ผฟงอยากรอะไรเปนพเศษ เพอความสะดวกในการเตรยมการพดตรงกบความ

ตองการของผฟง บางครงผพดรบทราบหวขอการพดไมชดเจนนาไปเตรยมตวตามความเขาใจของ

ตนเอง อาจทาใหผดวตถประสงคของผจดอยางสนเชง

4.พดเมอไร ?

การวเคราะหโอกาสและเวลาในการพดเปนปจจยทสาคญประการหนง ความลมเหลว

ในการพดอาจมสาเหตมาจากโอกาสและเวลาของการพดไมเหมาะสมกได

แนวทางในการวเคราะห ควรพจารณาถงสงตอไปน

4.1 ความสนใจพเศษของผฟงมหรอไม การพดในชวงทผฟงมความสนใจ

อะไรอยเปนพเศษ ผพดควรดงเอาเหตการณทมผฟงสนใจมาประกอบกบเรองทพดอยาง

ผสมผสานจะเพมความสนใจในเรองทพดมากยงขน

4.2 พดเนองในโอกาสอะไร เพอเตรยมรบสถานการณการพดไดอยางถกตอง

4.3 ลาดบรายการเปนอยางไร กอนหนาทจะมการพดรายการน มรายการอะไรมากอนก

4.4 เวลาทพดเปนเวลาอะไร บรรยากาศในแตละชวงเวลามความแตกตางกน

การพดในตอนเชาผฟงยงมความสดชนกระปรกระเปรา พดเวลากลางวนอากาศมกรอน เวลาพด

เวลาบายผฟงมกงวงเหงาหาวนอน พอตอนเยนผฟงมกหวงภาระทางบาน และอยากพกผอน การร

ชวงเวลาการพดจะชวยใหผพดใหเหมาะสมกบสถานการณเวลาในชวงนน

14

5. พดทไหน ?

ผพดพงรจก และทาความคนเคยกบสถานททจะพดพอสมควร การวเคราะห

สถานทควรยดหลกตอไปน

5.1 บรรยากาศของสถานท รอนอบอาว หรอมเครองปรบอากาศ มลดพด

เยนสบาย ความรอนอบอาวยอมทาลายสมาธของผฟงไปสวนหนง

5.2 อปสรรครบกวน เชน มคนพลกพลานผานเขาออกตลอดเวลา เสยงรบกวน

จากภายนอก เชน เสยงรถ เสยงเรอ เสยงเครองจกร ฯลฯ

5.3 ความสาคญของสถานท เพอความสะดวกในการแตงกาย การวางตว

5.4 ความพรอมของสถานท ในเรองเครองเสยง อปกรณประกอบการพดม

ครบถวนหรอไม

5.5 ความคนเคยกบสถานท ถามความคนเคยอยบางยอมไดเปรยบ แตถาไม

คนเคยควรหาเวลาไปสารวจกอนการพด

6.พดอยางไร ?

เมอทราบถงหวขอการพด วเคราะหผฟง ทราบเวลาและสถานทพดเรยบรอยแลว

ผพดพงตดสนใจวาจะพดไปในแนวทางอยางไร พดเพออะไร เชน ใหความร/เขาใจและรบทราบ

พดเพอการจงใจ สรางบรรยากาศ หรอเพอจรรโลงใจ และยงตองคานงถงเรองทจะพดนนม

ขอมลสาระสาคญอยางไรทควรรหรอตองรบาง ประกอบกบการลาดบเรยบเรยงขอมลนนจะตอง

มความชดเจนนาสนใจและเปนประโยชนแกผชมผฟงอกดวย

ผพดทมความคลองในสถานการณ ยอมสามารถทจะปรบการพดใหเปนไปได

ในทกรปแบบ ถาบรรยากาศไมดผฟงเบอหนาย อาจแกปญหาการพดใหสนกสนานปลกการสนใจ

ถาการพดเสยเวลามามากอาจตดตอนใหสนลง หรอถาผฟงสนใจและมเวลาเหลออย อาจขยาย

ความใหมากขนได

1. เรองทใกลตวผฟง / พวกพอง

2. เรองทผฟงกาลงประสบและตองการแนวทางแกปญหา / ดาเนนชวต / การงาน ฯลฯ

3. เรองทกาลงเปนทนาสนใจ

4. เรองแปลกใหม / ผฟงคาดไมถง

5. เรองทสามารถนาไปปรบใชได

เรมเรองใหนาสนใจ ดาเนนเรองอยางกลมกลน จบดวยความประทบใจ

การเรม.........

ตองสรางความอยากรอยากฟง โดยชประโยชนทตรงใจของผฟง

สงทคนทวไปสนใจ

ดาเนนเรอง......

ลาดบประเดน อธบาย เขาใจงาย ชวนตดตาม เนนยาจดสาคญ

เคลดลบ ขอสงเกตแงมมทคนมองขามหรอคาดไมถง ความมเหตผล

และความนาเชอถอ

การสรป..........

ใหประทบใจ โดยสรปประเดนชดเจน ใหแนวคดหรอแนวทางปฏบต

15

หลกการเลอกเรองทผฟงอยากฟง

การวางโครงเรองในการพด

1.ทกทาย ผฟงใหทวถงและอารมภบท

1.1 สรรพนามบคคล / คณะบคคล 3 – 4 กลม

1.2 แนะนาตว

1.3 ขอบคณคณะผรบฟง

1.4 แสดงความรสกทด ในการนาเสนอเรอง.......

1.5 ขอรบกวนเวลาเพอเสนอสงทมประโยชน

16

กลวธสรางโครงเรองใหนาสนใจ ก ข

ค ง

ระยะเวลาในการพด

ความ สนใจ

1 2 3 4 5 6

ทก เรมเรอง เชอม เนอหา ตอบ สรป ทาย โยง คาถาม และ อารม ภบท

กลวธสรางโครงเรองใหนาสนใจ

2. การเรมเรอง(คานาเรอง)ตองเรมใหนาสนใจ / เราใจ ดวยคาพดประโยคสน ๆ นาตดตาม

อาจกลาวถง

- วตถประสงคสาคญในการพด เชน เพอแจงขาวสาคญ เพอมารวมแกปญหา

ทประสบ เพอรวมประชมปรกษาหารอ ฯลฯ

- ประโยชนทผรบฟงจะไดรบ

- พดถงประเดนนาสนใจ เชน................

ในเรองทจะพดมวธการใชคาพดนาสนใจหลายรปแบบ เชน

2.1 บอกเลาเรองราว ความเปนมา/ความจาเปนทตองนาเสนอ

2.2 ประโยคคาถามทนาฟง /คาถามจจด ทคาดวาผฟงจะสนใจ

2.3 ประโยคทสรางความมนใจ ในเรองทจะนาเสนอวาจะเกดประโยชน

2.4 กลาวยกยอง ชมเชยและยนด ในสงทผรบฟงนาเสนอสนใจ

2.5 อางคากลาวของบคคลสาคญ เกยวกบเรองทจะนาเสนอ

2.6 คาคม ภาษต ขอคดตาง ๆคากลอน คาโคลงนาคด

2.7 ประโยชนใกลตว ทมองขามไมไดเพราะมผลอยางไรตอผรบฟง

2.8 ยกคาพาดหวขาว จากหนงสอพมพ

ฯลฯ

17

ขอควรระวงในการเรมเรอง (คานา)

- ไมควรออกตว / ขออภย - ไมควรยกยองตวเอง

- ไมนอกเรอง - ไมปรามาสผฟง

ลกษณะการขนตนดงกลาวนน ไมไดกอใหเกดประโยชนตอผฟงเลยแมแตนอย

ตามหลกการพดถอเปนการสญเสยเวลา และทาลายความสนใจของผฟง ไมกอใหเกดความ

ศรทธาจากผฟงแตประการใด

3.ประโยคเชอม กลมกลน นาตดตาม เปนการโยงจดเรมเรองเขาสเนอหานาตดตามอาจยา / กระตนการเรมตนให คนฟงอยากตดตามตอไป เพอรกษาความรสกทด ควรสน / กระชบ 3.1 ตวเลขสถตนามาอางอง 3.2 ประโยคทาทายความนาสนใจ 3.3 ขอเวลาผฟงเพยงระยะสน 3.4 ปอนคาถามกลบยงคนฟงถงความเปนไปไดจากการเรมเรอง 3.5 อางคนหลายคนทไมเชอแตตองยอมรบตอ ๆ มา 3.6 ยาความรสกผฟงวาไมนาเปนไปได 3.7 สรางความสนใจเลก ๆ นอย ๆ 3.8 อาจหยดชวขณะเพอใหคนฟงคดจากการเรมเรอง 3.9 ตงคาถาม ถาปลอยไวจะเกดผลกระทบอยางไร 3.10 ถงเวลาทเราจะมารวมมอรวมใจแกปญหานหรอยง

4. การลาดบเนอหานาสนใจ เปนการลาดบความเขาใจอยางตอเนองและ มเหตผลนาเชอถอ 4.1 ลาดบเนอหาเปนประเดน ๆ ใหเขาใจตอเนอง 4.1.1 เรองทตองร (องคประกอบสาคญ) 4.1.2 เรองทนาร - ขอสงเกต - เคลดลบ - ความพเศษ - ความคาดไมถง - ความแปลก 4.1.3 เรองทควรร - ขอปลกยอยทเกยวของ - แงคด / เตอนใจ - ขอควรระมดระวง

18

4.2 มสงขยายความใหเขาใจและจดจางาย

4.2.1 ดาเนนเนอหา ตามลาดบหวขอ เหตการณ ปญหา หรอ

ขอเทจจรงทเกด

4.2.2 รายละเอยด ใคร ทาอะไร ทไหน เวลาไหน อยางไร

4.3 มตวอยาง ขออางอง หลกฐานนาเชอถอ

- อางขอมลจากแหลงทมาทนาเชอถอ

- เลาประสบการณทพบมาเอง

- เรองราวทไดรบฟงมา

- เรองทสมมตขนเอง ทนาเปนไปได

- ภาพจากเรองจรงทเกดขน

- ขอมล หลกฐานประกอบอน ๆ มนาหนกทเชอถอ

4.4 อธบายเหต ความถกตองเหมาะสม

- สาเหต / เหตผล ทเปนเชนนน ผลลพธทได

- ถาไมใชเชนนนจะเปนเชนไร

- ทาไม เราจงควรยดแนวทางและเชออยางน

4.5. แสดงความคดเหน / แงคดนาสนใจ

- อาจมแนวคดทตางจากน ตางกนอยางไรและถกตองหรอไม

- คนทวไปมกคดเหนเกยวกบเรองนอยางไร

- ทถกตองเปนอยางไร โดย อางพระคมภร หรอ ขอเทจจรงทเกด

- ถามผฟงคดอยางไร / คงคดแนวน

19

เคลดลบวธลาดบขอมล/เนอหา

เลอกการลาดบความทเหมาะกบเรอง/เหตการณทจะนาเสนอ

1. การลาดบประเดนเนอหา - ลาดบหวขอสอดคลองตอเนอง - ลาดบ “ ปญหา สาเหต วธแกไข ” - ลาดบวธการตามขนตอนดาเนนการ - ลาดบเหตการณทเกดตามลาดบ - ลาดบเปนหมวดหม - ลาดบเปนอกษรยอ - ลาดบเปรยบเทยบความแตกตาง - ลาดบสงทนาสนใจหลากหลาย 2. ขยายรายละเอยดและสาระสาคญในแตละประเดน - ขอเทจจรงทเกดขน - รายละเอยดแตละหวขอ - รายละเอยดแตละขนตอน 3. แสดงเหตผล/ขออางอง - ขอเทจจรงทเกดขน - รายละเอยดแตละหวขอ - รายละเอยดแตละขนตอนทางวชาการ - ทาไมเปนเชนนน - สถต , ตวเลข - หลกฐานอางอง 4. แทรกตวอยาง - เปนรปธรรม - เปนไปได - ชดเจน 5. แสดงความคดเหนขอคด/แงคด

20

5. เปดโอกาสใหมการซกถาม

5.1.ถามเองตอบเอง

- ยกคาถามทผฟงอาจสงสย

- ยกคาถามทผฟงเคยถามเสมอ ๆ

5.2. ลองสอบถามความคดเหน

5.3 ยกตวอยางแลวสอบถามความเขาใจ

5.4 ระดมความคดเหนเพมเตม แลวหาขอสรป

6. การสรปและกลาวอาลา

อาจสรปตามแนวทางดงน

6.1 สรปความโดยยอ

- สรปความสาคญแตละจด

- เสนอแนวคดทมประโยชน

6.2 สรปดวยการจงใจ

- กลาวถงความสาคญทจาเปน

- ปญหาทตองรบแกไข

6.3 สรปดวยการชกชวนใหปฏบต

- ความไมยงยาก

- วธการทไดผล

- ผลประโยชนมหาศาล

จากนนจงกลาวอวยพรและอาลาผฟง

21

1. เตรยมใหพรอม

2. ซกซอมใหด

3. ทาทใหสงา

4. วาจาใหสขม

5. ทกทประชมไมวกวน

6. เรมตนใหโนมนาว

7. เรองราวใหกระชบ

8. ตาจองจบทผฟง

9. เสยงดงใหพอด

10. อยา !!! ใหมเออ อา

11. ดเวลาใหพอครบ

12. สรปจบใหจบใจ

13. ยมแยมแจมใสเมออาลา

........................................................................

22

สรปบนได ๑๓ ขน แหงความสาเรจของนกพด

23

ภาคผนวก

รวมบทกลอนเกยวกบการพด

ปากเปนเอก เลขเปนโท โบราณวา หนงสอตร มปญญา ไมเสยหลาย ถงรมาก ไมมปาก ลาบากกาย มอบาย พดไมเปน เหนปวยการ บางตอนจากบทพระราชนพนธ ววาหพระสมทร (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว)

ถงบางพดพดดเปนศรศกด มคนรกรสถอยอรอยจต แมนพดชวตวตายทาลายมตร จะชอบผดในมนษยเพราะพดจาฯ ( กลอนสนทรภ บางตอนจาก "นราศภเขาทอง" )

อนออยตาลหวานลนแลวสนซาก แตลมปากหวานหไมรหาย แมนเจบอนหมนแสนจะแคลนคลาย เจบจนตายเพราะเหนบใหเจบใจ ( กลอนสนทรภ บางตอนจาก "เพลงยาวถวายโอวาท" )

เปนมนษยสดนยมเพยงลมปาก จะไดยากโหยหวเพราะชวหา แมนพดดมคนเขาเมตตา จะพดจาพเคราะหใหเหมาะความ ( กลอนสนทรภ บางตอนจาก "พระอภยมณ" )

24

เทคนคการใชไมโครโฟน

๑. ปรบระดบความสงใหพอด หางขากปากประมาณ ๑ ฝามอ

๒. อยระหวางรมฝปากลางและปลายคาง

๓. ถามคนปรบใหแลว ไมตองไปปรบหรอทดสอบอก

อยา ฮลโหล / จ จ /กระแอม กระไอ / เคาะ ( อาจเกาเบาๆได)

สงเกต สหนา กรยา ทาทาง ผฟงทมตอเสยงดง-เบา

“ความหวาดกลวนน ทาลายมนษยมากกวาสงใดๆในโลกน”

เมอผพดขาดความมนใจ กมกจะมอาการประหมา หรอตนเวทปรากฏออกมาใหเหนเราไมสามารถทาใหความรสกประหมาหายไปไดโดยเดดขาด แตเราอาจจะควบคมไว ทาให ลดนอยลงไดดวยการสรางความเชอมนในตนเอง โดยพจารณาถงเหตผล การหาประสบการณ การสรางความอดทน การเตรยมเรองมาอยางด และการหาอปกรณประกอบการพด เปนตน สาเหตของความประหมา

๑. มองเหนจดออนของตนเองมากเกนควร ยอมทาใหเกดความวตกกงวลมาก ไมกลาแสดงตนตอหนาคนอน เมอเกดความไมกลา ความประหมากเกดตามมาทนท

๒. เกดความขดแยงภายในตนเอง มผลทาใหเกดความวาวนใจ หรอวตกกงวล จนกลายเปนความประหมา เวลาทจะไปพดในโอกาสสาคญ ๆ กปรารถนาจะประสบความสาเรจ ในการพด ตองการพดใหด ใหคนฟงสนใจและพอใจ แตขณะเดยวกนกเกดความกลววาการพดนนจะลมเหลว คนฟงจะเบอ ไมไดรบประโยชน หรอหวเราะเยาะในใจเอาได เหลานทาใหเกด ความขดแยงภายในตนเองขน

๓. วาดภาพในใจไวอยางผด ๆ ผพดบางคนวาดภาพไววา ผฟงทตนจะไปพดนน คงจะฟงอยางเพงเลง คอยจบผดทกคาพด หากตนพดอะไรผดพลาดเพยงเลกนอยจะถกนาไปวพากวจารณอยางมาก ทาใหเกดความหวาดกลวจนกลายเปนความประหมาตนเตนได

25

การสรางความเชอมนและขจดอาการประหมา

การสรางความเชอมนและขจดอาการประหมา(ตอ)

วธการแกไขความประหมาตนเตนไมใหเปนอปสรรคแกการพด

ขอปฏบตเพอเอาชนะความประหมาเวทใหไดผลและสรางความมนใจในตนเอง

มวธปฏบตดงน

๑. เตรยมซอมเรองทจะพดมาใหแมนยาทสดเทาทจะทาได

แตไมใชทองจาทกคาพด ทวาเปนการแมนยาในเนอหาสาระ และมความคลองตว

พอทจะพดใหไดเนอหาสาระดงกลาว

๒. ใหความสนใจในเรองราวทเราจะพดใหมากพอ

เพงความสนใจใหออกไปจากตวเรา อยาเพงความสนใจมาทตวเราเองใหมากนก

๓. หาขอมลเกยวกบคนฟงใหมากพอ

เพอจะไดดดแปลงเรองทเราพดใหเหมาะสมกบคนฟงใหมากทสด

๔. ขณะทพด

พยายามพดกบคนฟงใหทวถง ยงจบตาคนฟงใหทวถงมากเพยงไร ความกลวกจะหายไป

๕. พยายามทรงตวใหดขณะทพด

การทรงตวทสมดลย จะทาใหผพดรสกมนใจขน

๖. ตงใจใหมนคงเสมอ

วาเราจะพยายามพดใหผฟงเกดความเขาใจอยางแจมแจงทสดเทาทจะทาได

เมอความตนเตนหายไป รางกายของเรากจะรสกปลอดโปรง เกดความมนใจทจะ

ชวยเสรมสมรรถภาพในการพดไดอยางดยง

26

การออกเสยงและพฒนาพลงเสยง

เสยงเปนองคประกอบสาคญอยางหนงของการพด เสยงของนกพดทดไมไดหมายความวาจะตองหวานและมกงวานเหมอนเสยงของนกรอง หากเปนเสยงทออกมา จากความรสกทแทจรงของผพด เตมไปดวยพลง มชวตชวา สามารถตรงผฟงไวได

ผพดจะตองเรยนรขอบกพรองของการใชเสยงโดยทวไป รหลกการใชเสยง ทถกตองและเลอกเรองทอานวยใหสามารถแสดงความรสกในนาเสยงไดด

จดมงหมายสาคญกคอ ตองการใหผพดแสดงความรสกตามธรรมชาตออกมา ในนาเสยงมการเนนหนกเบา สงตา ทอดจงหวะ เรว รว หรอหยด อยางเหมาะสม มไดหมายถงการดดเสยงเปนนกพากยหนง หรอเลยนเสยงสตวตาง ๆ อยางจาอวด

ขอบกพรองของการออกเสยงโดยทวไป

- เสยงเบาเกนไป - พดชาหรอเรวเกนไป - พดอกอก เออ-อา นาราคาญ - ทวงทานองเหมอนอานหนงสอหรอทองจา - พดราบเรยบระดบเดยวกน ตงแตตนจนจบ

นาเสยงทดคออยางไร

มความจรงอยอยางหนงวา “ธรรมชาตของเสยง เราปรบปรงไมได แตบคลกของเสยงเราปรบปรงได” นาเสยงของคนเราเกดจาก หลอดลม ลาคอ โพรงจมก ลน เหงอก ฟน รมฝปากและอวยวะอน ๆ ประกอบ แตละคนกจะมลกษณะของนาเสยงไปคนละแบบ การจะหาคนทมนาเสยงเหมอนกนนนยากมากพอ ๆ กบการหาคนทมรปรางหนาตาเหมอนกน นกรองอาจจะเลยนเสยงกนได แตไมเหมอนกนทเดยวและถงแมจะเหมอนกน กไมใชสงทนาภมใจอะไร

นกพดทดจะตองพยายามเปนตวของตวเอง อยาเลยนเสยง และลลาของใคร พยายามพดใหเปนแบบธรรมชาต แตตองพดดงกวาเดม เพราะมผฟงจานวนมาก

27

วธการปรบปรงนาเสยง

พดใหเสยงดงฟงชด การพดใหเสยงดงไวกอน ไดผลดเสมอ อยางนอยกเปนการปลกผฟงใหตน

และแสดงถงความเชอมนในตนเอง มปญหาวา ดงแคไหนจงจะนบวาพอด คาตอบกคอ ดงพอทผฟงทงหองไดยน ผฟงนอยกดงพอประมาณ ผฟงมากถาไมมเครองขยายเสยงกตองดงมากจนเกอบตะโกน แตถามเครองขยายเสยงทด กไมจาเปน ตองตะโกน เพราะอาจดงเกนความจาเปน จนกลายเปนแสบแกวห ปญหาตอไปกคอ จะทราบไดอยางไรวา ผฟงทกคนไดยน ตอบไดวา จงคะเนใหผฟงทนงอยแถวหลงสดไดยน กนบวาเพยงพอแลว

จงหวะการพดไมชาหรอเรวเกนไป การพดชาเกนไป ทาใหผฟงเบอหนาย งวงเหงาหาวนอน พดเรวเกนไป ทาให

ผฟงตดตามไมทน และผดพลาดไดงาย ดงนนการพดคลองจงไมเปนผลดเสมอไป วธพดใหไดจงหวะพอด คอการหดพดหรอหดอานเปนประโยค ๆ เวนวรรคตอนใหถก

พดใหชดเจน ขาดคาขาดความ อยาตคาตประโยค อยาพดรวเสยจนผฟงรสกเหนอยแทน ขอควรระวงสาหรบผทพดตดอางหรอพดไมชด อยาพยายามพดเรวเปนอนขาด

ลดอตราใหชาลงกวาทเคยพดตามปกต มฉะนนผฟงจะฟงไมรเรอง อยาพดเออ-อา ไมมความจาเปนใด ๆ ทจะตองพดคาเออหรอคาอา เพราะไมผลดใด ๆ ทงสน

โดยมากพดตดเออ-อากนแทบทกประโยค บางคนตดมาโดยไมมเหตผลอะไร บางคนตดมาเพราะคดอะไรไมทน บางคนเลยนแบบนกพดดง ๆ

ผลเสยของการพดเออ-อา คอเสยเวลา เสยรสชาตของการพด ทาใหผฟงราคาญและบางครงคาวา “อา” อาจทาใหประโยคทงประโยคเสยความหมายไปเลยกได ทางทดควรตดออกใหเหลอนอยทสด หรอไมมเลยยงด ตดขดกเวนจงหวะไป

การหยดบางเปนบางครง กลบเปนผลดมากกวาการพดไมตดขดเสยดวยซา จงไมจาเปนตองบรรจ ๒ คานเขาไปเลย ไมวากรณใด ๆ

พงระลกไวเสมอวา “เออ - เสยเวลา อา–เสยคน”

28

วธการปรบปรงนาเสยง(ตอ)

อยาพดเหมอนอานหนงสอหรอทองจา

ทวงทานองแบบอานหนงสอหรอทองจา คอ พดคลองเปนเรอลองตามนา พดไมม

จงหวะจะโคน ไมมชวตชวา ตดจะเรวไปนดและตาเหมอลอย คลายกบกลวจะลมททองมา

พอถงตอนทตดขดนกไมออกกเสยขบวนไปเลย

บางครงพดผดแลวมวทวนซาใหม จนผฟงจบไดวาทองจามาพด แทนทจะ

หาทางพลกแพลงประโยค หรอพดดดแปลงทผดใหกลายเปนถก สวนมากการพดแบบ

นมกมคาวา “ขอโทษ” ปนอยประปราย เชนเดยวกบนกเรยนอานออกเสยงหนาชน

ทางทดควรหดพดในลลาสนทนา คอ พดไปนกไป ถายทอดความคด

โดยตรงจาก ผพดไปสผฟง

พดดวยความรสกทจรงใจ

ตองใสความกระตอรอรน ใสอารมณและความรสกลงไป อยาพดราบเรยบโดย

ใชเสยงทานองเดยว ผฟงไมใชหวหลกหวตอ ไมใชขอนไม ทจะมานงฟงเรองราวอนจดชด

ไมเปนรสของทาน พยายามเตอนตวเองตลอดเวลาวา กาลงพดอยตอหนาคนซงมชวตจตใจ

มความรสกตอบสนอง

การพดทจรงใจจะออกมาในรปของการเนนหนกเบา เสยงสงเสยงตา การเนน

จงหวะ การรวจงหวะ ตลอดจนการหยดเลกนอยกอนหรอหลงการพดทสาคญ ๆ

สงเหลานแสรงทาไมได ตองอาศยการฝกซอม การคนเวท การปลกความรสก

ของตนเองใหมความรสกและเชอตามนนจรง ๆกอน จงจะสามารถถายทอดอยางมชวตชวา

ใหผฟงเกดความรสกคลอยตามได

มคาเตอนทนาจดจาอยวา

“อยาพดจนกวาทานจะม ความเขาใจ ในเรองททานจะพด

อยาพดจนกวาทานจะม ความเชอ เรองททานพดและอยาพดจนกวาทานจะม

ความรสกตาม เรองททานพด”

29

ปฎภาณไหวพรบ

ในขณะทผพดกาลงจะพด หรอดาเนนการพดอย อาจมปญหาเฉพาะหนาเกดขน

ไมวาจะเปนในการสมมนา การพดกบฝงชน การอภปราย หรอการตอบขอสงสยหลงการพด

ปญหาทไมคาดคดตาง ๆ น ผพดจะตองใชปฏภาณไหวพรบเพอแกไขใหการพดเปนไปดวยด

เชน

๑. เมอผฟงแสดงความไมพอใจหรอไมเปนมตรกบผพด จงยม เพราะการยม

แสดงถงความรก ความชอบ ความเปนมตร ผฟงกจะมไมตรตอบผพด

๒. เมอผฟงหรอคสนทนาโตเถยงกบทาน จงหลกเลยงการโตเถยง เพราะจะ

เปนผลใหเกดโทษและทาลายอานาจบงคบตนเอง ควรรจกผอนสนผอนยาว ใชความสขม

รอบคอบ ประนประนอม และเหนอกเหนใจ ซงจะชวยใหมองเหนแงคดของอกฝายหนงได

การออนนอมถอมตนจะชวยใหอกฝายหนงยอมรบความคดเหนของเรางายขน และมการ

โตแยงนอยลง

๓. เมอผฟงหรอคสนทนาตาหนตเตยนหรอกลาวโทษทาน จงพดปรกปรา

ลงโทษตวเองในประการตาง ๆ ซงจะเปนการลดความขนเคองของผฟงลงได การกระทาเชนน

จะเปนการจงใจใหเขาเปนคนใจกวาง เปลยนทาทโอนออนไปในทางทใหอภย และเหนความผด

ของเราเปนสงเลกนอย จงใชวธสภาพออนโยน นมนวล แสดงความเปนมตร

๔. เมอพดกบฝงชนทกาลงคลงแคนในลกษณะทบาคลง จงหลกเลยงการ

ใหเหตผลเมอแรกพบ วธทดทสดคอ พยายามพดใหฝงชนรสกวาเราเหนใจเขา และเปนฝาย

เดยวกบเขา พรอมกบพยายามพดชกจงเพอเบนความสนใจหรอไดคดไดไตรตรอง จากนนจง

เสนอแนะให พวกเขาหาทางออกดวยวธอนตอไป

30

ปฎภาณไหวพรบ(ตอ)

๕. เมอพดกบฝงชนทเสนอขอเรยกรอง ผพดจะตองตงสตใหมน อยาแสดง

อาการตกใจหรอรสกหวาดหวนมากเกนไป เมอสอบถามถงขอเรยกรองแลว ไมควรจะตอบ

รบหรอตอบปฏเสธทนท ควรพดรบแตเพยงวา “จะขอรบขอเสนอทงหมดไวใหผมอานาจ

พจารณา” หรอหากทานเปนผมอานาจสงสด อาจตอบอยางมความหวงวา “ ขอรบขอ

เรยกรองทงหมดนไวพจารณาและจะใหความเปนธรรมแกทกคน”

๖.เมอพดกบฝงชนทบบคนใหตอบคาถามทไมมทางเลอก เชน “จะจดการ

หรอไม” “จะทาหรอไม” “จะเพมเตมหรอไม” หรอ “จะแกไขหรอไม” ควรตอบวาตนยง

ไมทราบขอเทจจรง จะตองทราบขอเทจจรงเสยกอนจงจะตอบใหทราบ โดยพยายามใชคาพด

แสดงความตงใจทจะชวยเหลอ และใหความรวมมอ เชน พดวา เหนใจเขา เขาใจพวกเขาด

จะพยายามหาหนทางแกไขโดยเรวทสด จะประชมกรรมการดวน จะพจารณาใหคาตอบ

โดยเรวทสด เปนตน

๗. เมอสงเกตเหนวาผฟงรสกเบอหนาย ไมสนใจในเรองทผพดกาลงพด

แตกลบไปทาสงอนเสย เชนอานหนงสอ เขยนหนงสอ มองออกนอกหนาตาง คยกน เชนน

ผพดควรเปลยนวธพดเสยใหม เชน พดใหเรวขน รวบรดเขาสจดสาคญเรวขน หรอเพม

อารมณขนแทรกเขาไป

กลาวโดยสรป ตลอดเวลาทพด ผพดควรใชไหวพรบสงเกตอากปกรยาของ

ผฟง สงเกตความรสกทมตอเรองทพด ถาสงเกตเหนวาผฟงมปฏกรยาตอบในทางท

ไมพงประสงค ผพดตองใชปฏภาณไหวพรบแกไขสถานการณเฉพาะหนานนได

ทนทวงท การพดจงจะประสบผลสาเรจ

...................................................

31

เพชรบรณ โรจนธรรมกล. (2555). ศลปะการพดตอทชมชน . กรงเทพมหานคร.

( เอกสารประกอบการบรรยาย ).

แหลงขอมล : http://pirun.ku.ac.th/~g4986051/prototype/meaning.htm

การพดในทชมนมชน . แหลงขอมล : www.oja.go.th/site_km/about/Lists

ศลปะการพดเพอการสอสาร. แหลงขอมล : webhost.m-culture.go.th/hrd/file/

A_Srinuan/Art_Talk.doc

ดร.ชวทย รตนพลแสนย.ศลปะการพดในทชมชน . แหลงขอมล : www.nmd.go.th/aad/

images/doccument/pdf/rhetoric.pdf.

แหลงขอมล : elearning.aru.ac.th/1542210/hum11/topic1/linkfile/print5.htm

ภาณไหวพรบ(ตอ)

32

เอกสารอางอง

จดทาโดย

คณะทางานการจดการความร (KM) สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย