หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

1

1

หลักเกณฑและวิธีการตรวจวัดฝุนละอองฟุงกระจายจากทาเรือ

ดวยเครื่องวัดความทึบแสง

สวนมลพิษทางอากาศจากอุตสาหกรรมสํานักจัดการคุณภาพอากาศและเสียง

กรมควบคุมมลพิษ

2

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

2

3

เครื่องวัดความทึบแสง (Smoke Opacity Meter)

เครื่องมือวัดคาความทึบแสงใชหลักการสงผานของลําแสง (Transmissometry) จากแหลงกําเนิดแสง (Light Source) ที่มชีวงความยาวคล่ืนแสงเฉพาะ ผานฝุนละออง เขาสูอุปกรณรับแสง (Light Detector) แลววัดคาความเขมของแสงที่ลดลง เทียบกับความเขมของแสงทั้งหมดจากแหลงกําเนิดแสง

4

อุปกรณประกอบสําหรับชุดเครื่องมือตรวจวัดคาความทึบแสง

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

3

5

คํานิยามที่เก่ียวของ

“คาความทึบแสงของฝุนละออง”คาความเขมของแสงที่ลดลงในขณะที่ลําแสงสองผานฝุนละอองไปยังอุปกรณรับแสง เทียบกับคาความเขมของแสงในขณะที่ไมมีฝุนละออง โดยมีหนวยวัดเปนรอยละ

“ระยะทางเดินแสง” (Optical Path Length)ความยาวของระยะทางระหวางแหลงกําเนิดแสงและอุปกรณรับแสง ที่ถูกฝุนละอองฟุงกระจายตัดผานลําแสงดังกลาว

6

L(ระยะทางเดินแสง)

แหลงกําเนิดแสง(Light Source)อุปกรณรับแสง

(Light Detector)ฝุนละออง

ภาพแสดงหัววัดของเครื่องวัดความทึบแสง

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

4

7

การตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง (% Opacity)

วิธีการตรวจวัด : Smoke Opacity Meter

ระยะการตรวจวัดหางจากแหลงกําเนิดประมาณ 1 เมตร

8

คุณลักษณะของเครื่องวัดความทึบแสง

หัววัด (Sensor Head)

แหลงกาํเนิดแสง (Light Source)

อปุกรณรับแสง (Light Detector)

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

5

9

หัววัด (Sensor Head)

เปนแบบที่ใชตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละอองที่แหลงกําเนิดฝุนละอองโดยตรง โดยไมผานการชักตัวอยาง (Full Flow)

10

แหลงกําเนิดแสง (Light Source)

ตองเปนหลอดไฟฟาชนดิขดลวด (Incandescent Lamp) ที่มีอณุหภูมิสีในชวง 2,800 ถึง 3,250 องศาเคลวิน หรือไดโอดที่เปลงแสงสีเขียว (Green Light Emitting Diode; LED) ซึ่งใหคาสเปกตรัมสูงสุด ในชวงความยาวคลื่น 550 ถึง 570 นาโนเมตร

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

6

11

อุปกรณรับแสง (Light Detector)

ตองเปนโฟโตเซล (Photocell) หรือโฟโตไดโอด (Photodiode) ที่สามารถตอบสนองตอแสงที่ใหคาสเปกตรัมสูงสุดในชวงความยาวคลื่น 550 ถึง 570 นาโนเมตร

12

อุปกรณรับแสง (Light Detector)

แหลงกําเนิดแสง(Light Source)

การเตรยีมอปุกรณประกอบของเครือ่งวัดความทึบแสง

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

7

13

การเตรียมเครื่องวัดความทึบแสง

14

การปรับเทียบเครื่องวัดความทึบแสง

การปรับเทียบคาศูนย (Zero Adjust)

ใหปรับเทียบในบริเวณท่ีอากาศที่ไมมีฝุนละออง ซึ่งผลการตรวจวัดของเครื่องวัดความทึบแสงจะตองอานคารอยละของความทบึแสงไดเทากับ 0 ± 1.0

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

8

15

การปรับเทียบเครื่องวัดความทึบแสง (ตอ)

การปรับเทียบคาศูนย (Zero Adjust)

ใหปรับเทียบคาความทึบแสงเทากับ 100 ดวยการใชวัสดุทึบแสงปดกั้นทางผานแสงจนสนิท

ผลการตรวจวัดของเครื่องวัดความทึบแสงจะตองอานคารอยละของความทึบแสงไดเทากับ 100 ± 1.0

ใหปรับเทียบทุกครั้งกอนที่จะทําการตรวจวัด หากผลการตรวจวัดไมเปนไปตามที่กําหนดใหปรับเทียบหรอืเปล่ียนเครื่องตรวจวัดใหม

16

การสอบเทียบความทึบแสงมาตรฐาน ใหใชแผนกรองแสงสอบเทียบ (Calibration Filter) ที่ผานการสอบเทียบและทราบคารอยละของความทึบแสงและคาความคลาดเคลื่อนแลว ปดกั้นที่ชองทางเดินของแสง ผลการตรวจวัดจะตองอานคารอยละของความทึบแสงไดในชวงไมเกิน ± 0.5 จากคาที่ระบุไวในแผนกรองแสงสอบเทียบสอบเทียบ อยางนอยเดือนละครั้ง

การปรับเทียบเครื่องวัดความทึบแสง (ตอ)

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

9

17

แผนกรองแสงสอบเทียบ (Calibration Filter)

18

การดูแลรักษาเครื่องวัดความทึบแสง

กอนและหลังการใชงานทุกครั้ง ใหทําความสะอาดสวนตาง ๆ ของเครื่องวัดความทึบแสง เชน หัววัด เลนสรับแสง และต้ังคาตาง ๆ ของเครื่องวัดความทึบแสงใหเปนไปตามที่กําหนดไวในคูมือการใชงาน และตามคําแนะนําของผูผลิต

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

10

19

การติดตั้งเครื่องวัดความทึบแสงของฝุนละออง ใหเลือกบริเวณที่มีฝุนละอองฟุงกระจายออกสูบรรยากาศมากที่สุด โดยจะตองอยูในตําแหนงใตลม

การติดตั้ง และ ตรวจวัด

20

การติดตั้ง และ ตรวจวัด

ทาเรือที่มรีะบบรวบรวมฝุนละออง จุดตรวจวัดตองอยูหางจากขอบนอกสุดของระบบรวบรวมฝุนละออง 1 เมตร

ทาเรือที่ไมมรีะบบรวบรวมฝุนละออง จุดตรวจวัดตองอยูหางจากจุดที่มีกระบวนการขนถายสินคา เชน สายพานลําเลียง ขอบของโกรก 1 เมตร

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

11

21

22

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

12

23

24

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

13

25

26

การติดตั้ง และ ตรวจวัด

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

14

27

28

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

15

29

การติดตั้ง และ ตรวจวัด

30

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

16

31

32

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

17

33

การติดตั้ง และ ตรวจวัด

34

ใหทําการตรวจวัดคาความทึบแสงสูงสุด จํานวน 10 ครั้ง โดยการตรวจวัดแตละครั้งจะตองเปนจุดเดิมและจะตองมีฝุนละอองฟุงกระจายเกิดขึ้นในขณะที่ตรวจวัดดวย

บันทึกผลการตรวจวัด และระยะทางเดินแสงของเครื่องวัดความ ทึบแสง ตามขอ 2 ลงในแบบบันทึกผลการตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง (แสดงแบบบันทึกผลการตรวจวัด)

การตรวจวัด และการบันทึกผล

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

18

35

หลังจากดําเนินการ ใหทําการตรวจสอบเครื่องวัดความทึบแสงอีกครั้งหนึ่ง โดยนําเครื่องวัดความทึบแสงไปตรวจวัดในบริเวณที่อากาศไมมีฝุนละออง ซึ่งเครื่องวัดความทึบแสงจะตองอานคารอยละของความทึบแสงไดเทากับ 0 + 1.0 หากมีคาเกินกวาที่กําหนดไว ใหตรวจวัด หรือเปล่ียนเครื่องวัดความทึบแสงใหม

การตรวจวัด และการบันทึกผล

36

กรณีระยะทางเดินแสงของเครื่องวัดความทึบแสง (L) เทากับ 7 น้ิว (17.78 เซนติเมตร) ใหนําคาความทึบแสงที่บันทึกไวทั้ง 10 ครั้ง มาหาคาเฉล่ีย และใหถือเปนคาความทึบแสงที่ตรวจวัดไดของจุดน้ัน

การคํานวณคาความทึบแสงของฝุนละอองในแตละจดุตรวจวัด

L = 7 น้ิว

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

19

37

กรณีระยะทางเดินแสงของเครื่องวัดความทึบแสง (L) ไมเทากับ 7 นิ้ว (17.78 เซนติเมตร)

การคํานวณคาความทึบแสงของฝุนละอองในแตละจุดตรวจวัด (ยอ)

ใหนําคาความทึบแสงที่บันทึกไวแตละครั้ง มาปรับเทียบเปนคาความทึบแสงที่ระยะทางเดินแสง 7 น้ิว (17.78 เซนติเมตร)

L ≠ 7 น้ิว

38

สมการปรับเทียบเปนคาความทึบแสงที่ระยะทางเดินแสง 7 นิ้ว

⎪⎭

⎪⎬⎫

⎪⎩

⎪⎨⎧

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛ −−=

LL

7

7

100N11100N

N 7นิ้ว = คาความทึบแสงที่ปรบัเทียบเปนที่ระยะทางเดินแสงมาตรฐาน (รอยละ)

N = คาความทึบแสงที่อานไดจากเครื่องวัดความทึบแสง

L 7นิ้ว = ระยะทางเดินแสงมาตรฐาน มีคาเทากับ 7 น้ิว หรือ 17.78 เซ็นติเมตร

L = ระยะทางเดินแสงของเครื่องวัดความทึบแสง (น้ิว)

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

20

39

การคํานวณคาความทึบแสงของฝุนละอองในแตละจุดตรวจวัด

กรณรีะยะทางเดินแสงของเครื่องวัดความทึบแสงไมเทากับ 7 น้ิว

ใหคํานวณคาความทึบแสงโดยปรับเทียบเปนที่ระยะทางเดินแสงมาตรฐาน ทัง้ 10 คา

หาคาเฉล่ีย

ใหถือวาคาที่คํานวณเปนคาความทึบแสงที่ตรวจวัดไดในจุดน้ัน

40

ภาพแสดงตัวอยางเครื่องวัดคาความทึบแสงที่ใชงานในปจจบุัน

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

21

41

ขั้นตอนการใชงานเครื่องตรวจวัดคาความทึบแสง

42

การอานคาความทึบแสง ใหอานคาสูงสุดท่ีตรวจวัดได

รอยละ 28.6

วัด 10 ครั้ง และหาคาเฉลี่ย

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

22

43

การติดตามตรวจสอบทาเรือขนถายสินคาการติดตามตรวจสอบทาเรือขนถายสินคา

ประกอบดวยกิจกรรมหลัก 2 ดาน

การตรวจสอบมาตรการควบคุมฝุนละออง

การตรวจวัดฝุนละอองดวยเครื่องวัดความทึบแสง

44

แบบบันทึกการตรวจสอบ

ขอมูลทั่วไป

ช่ือ ที่ตั้ง ใบอนุญาตประกอบกิจการ

ประเภท/ขนาดของทาเรือ ระยะเวลาการขนถายสินคา ความถี่ในการขนถาย

ขนาดพื้นที่ของทาเรือ สภาพแวดลอม

ขอมูลการขนถายสินคา (จํานวนจุด ปริมาณการขนถาย)

ระบบควบคุมฝุนละออง

ขอมูลการตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง

สายการผลิต

ขอมูลเครืองตรวจวัด

ตําแหนงจุดตรวจวัด

ผลการตรวจวัด

ช่ือผูตรวจวัด วัน เดือน ป ที่ตรวจวัด

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

23

45

แบบบันทึกการตรวจสอบ

46

แบบบันทึกขอมูลผลการตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง

สําหรับกิจการทาเรือ

หลกัเกณฑและวธีิการตรวจวัด

24

47

ตัวอยางผลการตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง (% Opacity)

ชนิดทาเทียบเรือ จํานวนทา คาความทึบแสง (%)

ทาเรือขนถายปูนซีเมนต 9 1.2 – 25.3

ทาเรือขนถายยิปซัม 6 0 – 5.9

ทาเรือขนถายถานหิน 4 0 – 0.2

ทาเรือขนถายมันสําปะหลัง 2 5.7 – 18.5

ทาทราย 2 0 – 0.3

ที่มา: ผลการสาํรวจของกรมควบคุมมลพิษ, 2548

48

ตัวอยางผลการตรวจวัดคาความทึบแสงของฝุนละออง (%Opacity)

ลักษณะการขนถาย

คาเฉล่ีย (%) หมายเหตุ

Grab เปดระวางเรือ อยูในชวง 3.8 – 6.0%ปดระวางเรือครึ่งหนึ่ง อยูในชวง

7.2 – 17.8%

ขณะทีร่ถไถเกลี่ย มีคา 4.6 – 97.9%

Conveyor อยูในชวง 31.0 – 55.7%หางจากทายเรือ 20 เมตร มีคา 2.6%

ที่มา: ผลการสาํรวจของกรมควบคุมลพิษ, 2550