1. OPŠTI DIO - MANS · Izradi Detaljnog urbanisti kog plana „Zeleni pojas“ pristupilo se na osnovu Odluke Predsjednika Opštine Bar, od 26.03.2008. godine. Sastavni dio Odluke

Opština Bar Detaljni urbanisti ki plan “Zeleni pojas”

1

1. OPŠTI DIO

1.1. U V O D

Izradi Detaljnog urbanisti kog plana „Zeleni pojas“ pristupilo se na osnovuOdluke Predsjednika Opštine Bar, od 26.03.2008. godine. Sastavni dio Odlukeo izradi DUP-a „Zeleni pojas“ je i Programski zadatak kojim su definisanapolazna opredjeljenja lokalnog planskog dokumenta, kao i zahtjevi i potrebekorisnika prostora iskazani u Izvještaju o stanju ure enja prostora.

Investitor izrade navedenog lokalnog planskog dokumenta je Opština Bar, uzeš e ili mogu nost u eš a zainteresovanih korisnika prostora, a nosilac

pripremnih poslova Sekretarijat za ure enje prostora, komunalno stambeneposlove i zaštitu životne sredine opštine Bar.

Izrada DUP-a „Zeleni pojas“, nakon sprovodenog postupka javnog poziva,povjerena je D.O.O. Korak plus, iz Podgorice.

DUP “Zeleni pojas“ra en je na osnovu:

- Zakona o planiranju i ure enju prostora („Sl. list RCG”, broj 28/05),- Statuta opštine Bar („Sl. list RCG” – opštinski propisi, broj 31/04, 22/05,

28/06 i 13/07), - Programa planiranja i ure enja prostora opštine Bar („Sl. list CG – ------opštinski propisi”, broj 08/07); - Zakona o ure enju prostora i izgradnji objekata („Sl.list CG“ broj 51/08) - Prostornog plana Republike Crne Gore do 2020 - Generalnog urbanisti kog plana Bara 2020.


2

1.2. POLOŽAJ I GRANICA OBUHVATA

Zona koja je obradjena na nivou Detaljnog urbanisti kog plana predstavlja diopodru ja naselja Šušanj, iznad željezni ke pruge, zapadno od puta za Viti e.

Podru je obrade lokalnog planskog dokumenta oivi eno je:sa juga i jugozapada: željezni kom prugom;sa sjeverozapada: granicom DUP-a „Ratac-Zeleni pojas“;sa sjeveroistoka i istoka: granicom DUP-a „Šušanj-zona rezerve“;

Granica lokalnog planskog dokumenta je precizno utvr ena kordinatamaprelomnih ta aka i prikazana u grafi kom prilogu br.1 Katastarska podloga sagranicom plana.

Površina prostora obrade iznosi 18ha, 89a 79,46 m2.

1.3. IZVOD IZ GENERALNOG URBANISTI KOG PLANA BARA

Generalnim urbanisti kim planom Bara, obuhva eno je priobalno podru jeJadranskog mora od granice opštine Budva do granice opštine Ulcinj, ukupnepovršine 61.185.838,19 m2. Ovim planom se odre uju ciljevi i mjereprostornog razvoja za podru je grada Bara – kao centra opštine Bar kao i zapodru ja naselja primorskog dijela opštine.

Generalnim urbanisti kim rešenjima odre ena je osnovna koncepcija,smjernice i rešenja za izgradnju, rekonstrukciju i ure enje; projekcijaorganizacije i ure enja prostora sa orjentacionim potrebama i mogu nostimakoriš enja površina; osnovna namjena površina; osnova koncepcije iparametri stambene izgradnje; projekcija mreža infrastrukturnih sistema idrugih investicionih objekata; plan saobra ajnica sa priklju cima nasaobra ajnice šireg podru ja; osnove mreže infrastrukturnih objekata; planhidrotehni kih zahvata i mreže komunalnih objekata; osnove mreže objekatajavnih funkcija, plan ure enja zelenih površina, plan rekonstrukcije, odnosnosanacije starih djelova naselja.


3

U oblasti stanovanja, naglašena je potreba pove anja kvaliteta stambenogfonda i komunalne opremljenosti naselja, što se neposredno odnosi i naprostor ovog dokumenta. U cilju podizanja vrednosti podru ja i boljekategorizacije turisti kih kapaciteta, potrebno je utvrditi više standardestanbenih objekata i standarda i kvaliteta objekata namjenjenih turisti kojponudi.

Prema odredbama navedenog dokumenta, podru je DUP-a„Zeleni pojas“ jenamijenjeno za razvoj Šušnja kao dijela gradskog centra izgradnjom iure enjem neizgra enog gra evinskog zemljišta, kao i urbanomrekonstrukcijom izgra enog gra evinskog zemljišta.

Fotografije 1 i 2 sa podru ja Detaljnog urbanisti kog plana “Zeleni pojas”


4

1.4. ZAHTJEVI KORISNIKA PROSTORA

Zahtjevi vlasnika zemljišta i korisnika prostora dostavljani su prekoSekretarijata za ure enje prostora, komunalno stambene poslove i zaštituživotne sredine Opštine Bar. Jedan broj zahtjeva upu en je u formi inicijativaza izradu lokalnog planskog dokumenta, prije donošenja odluke o izradiplana, dok su drugi dostavljani u postupku izrade Nacrta lokalnog planskogdokumenta.

Ukupno je prispjelo 20 zahtjeva, kojima je traženo da se planskim rešenjempredvidi: izgradnja objekata, dogradnja objekata i legalizacija sagra enihobjekata.

Pregled prispjelih zahtjeva:- Dogradnja postoje ih objekata____________________ 4 zahtjeva- Izgradnja objekata ______________________________ 6 zahtjeva- Legalizacija izgra enih objekata __________________ 10 zahtjeva

Svi zahtjevi i namjere korisnika prostora su evidentirani, identifikovani ipredstavljeni na grafi kom prilogu, a kroz planski postupak sagledana jemogu nost i na in njihove realizacije.


5

2. POSTOJE E STANJE

2.1. OSNOVNE PRIRODNE KARAKTERISTIKE

1. Položaj

Podru je obuhva eno granicama DUP-a „Zeleni pojas“ nalazi se u središnjemjužnom dijelu naselja Šušanj, na nešto preko sto metara od morske obale.Južnu i jugozapanu granicu planskog podru ja predstavlja željezni ka pruga.

2. Morfološke karakteristike

Plansko podru je predstavlja potez najve e dužine oko 700 m u pravcupružanja pruge i oko 450 m širine, u pravcu uzvišenja Peranovi a glavice.

3. Hipsometrija terena

Teren planskog podru je je u cjelini nagnut od kopna ka moru, a razlikenadmorskih visina kre u se od 30 do 120 mnv, što celokupno podru jesvrstava u nizijske primorske terene od 50 do 200 mnv. Najve i dio terena je upojasu do 100 mnv, u kome na teritoriji opštine živi 88% ukupnogstanovništva.

4. Nagib terena

Nagib terna planskog podru ja iznosi od 15º do 20º, koji naj eš e karakterišeflišne zone, od kojih su sastavljene padine iznad uvala i polja, sa nagibima donajviše 20°. U flišnim zonama nagib je promjenjiv, zbog pokrenutosti terena,pa su ove zone valovite i ispresjecane jarugama, što je na prostoru planskogobuhvata veoma izraženo.

5. Eksponiranost terena

Analiza osun anosti pokazuje da su ravni arski tereni i dijelovi padinaokrenuti moru najpovoljnije eksponirani. Cijela zona je povoljne jugozapadnei južne, manje jugoisto ne orjentacije. Ovakva eksponiranost uticala je, poredostalih inilaca, na ve u naseljenost i izgra enost ove zone.


6

6. Klimatske karakteristike

Klimatske karakteristike planskog podru ja u okviru opštine Bar definisane supoložajem ovog prostora u okviru umjerenog klimatskog pojasa, položajemneposredno pored Jadranskog mora i Skadarskog jezera i postojanjem ismjerom pružanja planinskog vijenca sa visinom iznad 800 metara i najvišimvrhom od 1.959 metara (Rumija). Teritorija opštine Bar zahvata prostorizme u 41°51'48" i 42°18'36" sjeverne geografske širine sa otvorenoš u zamaritimne uticaje sa zapada i kontinentalne sa istoka i sjeveroistoka. Ovakavpoložaj uslovljava klimatske uticaje koji daju umjerenu, odnosno sredozemnuklimu.

Otvorenost prema istoku, sjeveroistoku i sjeveru ima za posljedicu i odre eninivo kontinentalnog uticaja. Pružanje planinskog vijenca uslovljavaublažavanje maritimnih, s jedne, i kontinentalnih vazdušnih uticaja, s drugestrane.

Morfodinamika planinskog vijenca uti e na pojavljivanje relativno velikihrazlika vremenskih stanja na vrlo malom prostoru, pa se na relativno malojudaljenosti javljaju znatne temperaturne razlike, kao i razlike u koli inipadavina, vlažnosti i sli no. Ove razlike imaju uticaj i na klimu u primorskojnajnižoj zoni, pogotovo kada se radi o padavinama i vjetrovima.

Temperatura vazduha

Najvišu srednju godišnju temperaturu vazduha, sa najmanjim temperaturnimamplitudama, u okviru opštine Bar, imaju najniži dijelovi teritorije poredJadranskog mora i Skadasrskog jezera. Ta temperature na 1 mnv kraj morskeobale iznosi 16ºC. U periodu 1960 – 74. godine 23.1.1963. zabilježen jeapsolutni minimum od –7,2°C za meteorološku stanicu Bar. Najviše srednjemjese ne temperature su u julu i avgustu, (23,4 i 23,1°C), a najniže u januaru ifebruaru (8,3 i 8,9°C). Apsolutni maksimum za period 1960–1974. godinezabeležen je 18. VII 1979. i iznosio je 36,8°C za meteorološku stanicu Bar.Maksimalna amplitude iznosi 44°C (od –7,2°C do 36,8°C).

U priobalnim dijelovima period sa srednjom dnevnom temperaturomvazduha višom od 5°C traje cijele godine, sa temperaturom od 10ºC oko 260dana, a od 15ºC oko 180 dana.


7

Vlažnost vazduha

Srednja godišnja relativna vlažnost vazduha u uskom priobalju Jadranskogmora ima vrijednost od oko 70%. Tokom januara srednja relativna vlažnostvazduha na prostorima do oko 200 do 300 metara je nešto manje od 70%. Utoku jula srednja relativna vlažnost vazduha u primorju ima vrijednost od 65–70%.

Padavine

U prosjeku se u primorskom dijelu Opštine do 200 metara apsolutne visineizlu uje do 1500 milimetara padavina godišnje. U toplijem periodu godine(april - septembar) izlu i se oko 400 do preko 800 mm padavina, a u hladnijemperiodu (oktobar - mart) 1000 do 2000 mm padavina. Padavine se uglavnomizlu uju u vidu kiše, a retko u vidu snijega (i to uglavnom na planinskimterenima). Period sa srednjim godišnjim brojem dana sa padavinama do 1,00lit /m2 traje od 80 do 120 dana.

Na podru ju Bara i Sutomora se izlu uje najmanja koli ina padavina u okviruopštine Bar. Najve e koli ine padavina izlu e se u novembru i februaru, anajmanje u julu i avgustu. Ekstremne vrijednosti zabilježene su u avgustu1951. i 1962. i u oktobru 1965. i 1969. kada više od 30 dana nije pala ni kapkiše, a u novembru se izlu ilo ak 433 mm padavina.

Fotografija 3 sa podru ja Detaljnog urbanisti kog plana “Zeleni pojas”


8

Osun anost

Nalaze i se na krajnjem južnim djelovima Jadranskog primorja neposredno uzmore, opština Bar se odlikuje vrlo dugim trajanjem osun avanja. Na ovo, osimtoga, uti e i postoje i reljef u okviru Opštine Bar i reljef širih prostora južnogdijela Crne Gore. Planinski vijenac Velja Trojica-Vrsuta-Rumija-Me urje kaplanina najve im dijelom ima visinu od oko 1000 metara, što zna i da suvazdušna strujanja iznad ovih visina neometana prirodnim preprekama, štoima za posljedicu manju obla nost i ve e trajanje osun anosti.

Ovakvi uslovi omogu avaju da se trajanje osun anosti kre e preko 2500asova ili prosje no dnevno oko 7 asova.

Vjetrovitost

Primorski djelovi teritorije Opštine izloženi su u ve oj mjeri vjetrovima sa jugai sa Jadranskog mora. U svim djelovima Opštine osje aju se vazdušnastrujanja iz svih pravaca, izmjenjena po pravcu i ja ini postoje im prirodnimograni enjima.

U primorskom dijelu Opštine najve u ja inu i estinu javljanja ima levant,vjetar iz sjeveroisto nog pravca. Znatno manju estinu imaju vjetrovi iz ostalihpravaca: pulenat iz pravca zapada, maestral iz pravca sjeverozapada, jugo izpravca juga i jugoistoka i tramontana (bura) iz pravca sjevera.

Grad Bar se odlikuje najve om estinom javljanja vjetra iz pravca severoistokai istok - severoistoka (39%), tišina-bez vjetra (5,2%), zapadnog i zapad –jugozapadnog vjetra (15%) i sevjernog i sjever – sjeveroisto nog vjetra (14%),dok su najre i vjetrovi iz pravca sjeveozapad i sjever – sjeverozapad (1,3%).

Vjetrovi sa kopna prema moru eš i su u zimskom periodu, a u suprotnomsmjeru u ljetnjem periodu.


9

7. Vegetacija

Na plodnim površinama na podru ju GUP-a Bara najraširenije biljne vrste sušikara i makija. Iako su zemljišta barske opštine uglavnom pogodna za rastšumske vegetacije (Quercetum ilicis, Orno–Cocciferetum, Castanetum sativae,Quercetum robori – petraeae, Carpinetum orientalis, Quercetum frainetto –cerris, Queco – ostryetum carpinofoliae, Seslerio – Fagetum moesiace), mnoginepovoljni uslovi podloge, obilne padavine u vrijeme mirovanja vegetacijekada je spiranje pedološkog sloja najintezivnije, izrazit nedostatak padavina uljetnjem period, veoma strmi nagibi, slabo razvijena hidrografska mreža, uznepovoljne antropogene uticaje, uti u na teško održavanje šumske vegetacije.Usled ovakvih uslova naj eš e se sre u hamefite i terofite, a dominirajuzimzelene tvrdolisne šume i njihovi degradacioni oblici.



10

Od vrsta koje su nastale sadnjom preovladavaju prije svega visoki etinari,koji ovom prostoru daju posebnu draž i uti u na njegovu mediteranskusliku, kao što su Cupressus sempervirens , Pinus halepensis, Cupressusarizonica, Cedrus sp., Pinus maritima, Pinus nigra, a zatim i stabla visokih iniskih liš ara prije svega masline – Olea europea ( uglavnom pojedina nastabla), Magnolia grandiflora, Lagerstroemia indica, Ficus carica, Allbizziajulibrissin. Žbunje je najviše zimzeleno i to: Nerium oleander, Laurocerasusofficinalis, Pitosporum tobira i razne vrste citrusa. Od listopadnog žbunja tusu Spartium junceum, koji predstavlja karakteristi an autohtoni pejzaž i uvrijeme cvjetanja svojom žutom bojom ostavlja izuzetan utisak, Viburnumsp., Berberis sp. Spirea sp., Tamarix i druge. Palme koje su zastupljene suPhoenix canariensis, Waschingtonia filifera, Chamaerops humilis,Trachycarpus excelsa , a od sukulentnih biljakaAgave americana ,Aloe sp., Opuntia sp. Yucca sp. Tipi ne puzavice suPartenocissus sp., Wisteria sp., Hedera sp. , Tecoma sp., Bougaunvillea sp.

Fotografije 4 i 5 sa podru ja Detaljnog urbanisti kog plana “Zeleni pojas”


11

2.2. GEOLOŠKE I INŽENJERSKO-GEOLOŠKE KARAKTERISTIKE

1. Uvod

Obzirom da obra iva u ovog dijela planske dokumentacije nijesu bili naraspolaganju adekvatni tehni ki podaci vezani za konkretnu lokaciju (jer e seistražni radovi i dalja obrada raditi kasnije), koriš eni su podaci iz GUP-a Bar ipoznati podaci vezani za parametre seizmi kih dejstava koji su primijenjeniprilikom izrade drugih detaljnih planova na podru ju Bara.

Radi se o parametrima i podacima prikupljenim analizama posle zemljotresaod 15.04.1979. Za podru je Bara utvr ene su karakteristike ubrzanja tla (i todetaljno u zavisnosti od vrste tla i lokacije u Barskom polju) kao ikarakteristi ni spektri oscilovanja. itavo podru je je obra eno postupkomseizmi ke mikrorejonizacije .

Kako je prema GUP-u i prilozima koje on sadrži definisano da predmetnalokacija ima i odre ene specifi nosti, primijenjeni su opšti poznati inženjerskiprincipi za projektovanje objekata u seizmi ki aktivnim podru jima kao i zastabilizaciju i sanaciju uslovno stabilnih i nestabilnih terena.

Svi podaci i preporuke koji su sadržani u daljem tekstu imaju osnov u važe ojtehni koj regulativi ( Pravilnik o tehni kim normativima za izgradnju objekatavisokogradnje u seizmi kim podru jima, sl. list SFRJ br. 31/81, 49/82, 29/83,21/88, 52/90 , PBAB 87,)

2. Geološke i inženjersko-geološke karakteristike

Šire podru je lokaliteta u seizmotektonskom smislu pripada autohtonombloku Rumije, koji se karakteriše intenzivnom seizmi kom aktivnoš u. Potresisa magnitudom ve om od 6,5 stepeni Rihterove skale (kao 15. aprila 1979. )vezani su za dodirne ta ke regionalnih rasjednih dislokacija prvog reda. Brojnipotresi manjeg intenziteta vezani za ukrštanje sistema rasjeda paralelnih sajadranskom dislokacijom i popre nih rasjeda drugog i tre eg reda. Pored toga,na podru je lokaliteta imaju uticaj i žarišta Budve i Kotora, zatim regionaSkadarske depresije, kao i udaljena žarišta podru ja priobalnog pojasaAlbanije.


12

Najve i uticaji manifestovali su se na podru ju Bara i Petrovca.

Obzirom na navedene uticaje, kod urbanisti kog i arhitektonsko-gra evinskog planiranja i projektovanja naro ita pažnja se mora obratiti nazaštitu od razornih uticaja zemljotresa. To e se u najve oj mjeri posti istriktnom primjenom principa i propisa za seizmi ko planiranje,projektovanje i gra enje.

Generalnim urbanisti kim planom Bara definisane su geološke i seizmološkekarakteristike lokaliteta koji je u obuhvatu ovog plana.

Me utim, obzirom na specifi nosti pojedinih elemenata lokacije u pogledustabilnosti, pojave klizanja tla pri odre enim uslovima (uklju uju i i seizmiku)ili opšte nestabilnosti tla na pojedinim zonama, neophodno je na svimlokacijama izvršiti geološko ispitivanje tla.

Opšte ispitivanje koje se odnosi na širu lokaciju u prvom redu sadržiutvr ivanje fizi kih i mehani kih svojstava tla, utvr ivanje pravaca dotokapovršinskih i podzemnih voda, stepen zasi enosti tla , utvr ivanje geološkihslojeva, dubine površinskog sloja koji je sklon klizanju, dubine i karakteristikaklizne ravni – odnosno stabilnog tla. Dubina istražnih bušotina treba da budetakva da se utvrdi da li eventualno postoji više kliznih ravni, slojeva kojiprilikom zasi enja u hidrološkom maksimumu postaju nestabilni ,sastavosnovne stijene i površinskih slojeva i sl.

Za sve objekte je potrebno uraditi geomehani ki elaborat koji pouzdanodefiniše sve parametre potrebne za fundiranje objekata.

Generalno, temeljna spojnica objekata ne smije se formirati na sloju koji jesklon klizanju pod bilo kojim okolnostima (uticaj seizmi kih sila, uticajzasi enosti tla vodom, uticaj susjednih objekata ili sistema i sl.).

3. Inženjersko-seizmološke osobine

Na osnovu pojedina nih geomehani kih istraživanja utvrdi e se pouzdanosastav osnovne stijene a time i seizmološke karakteristike tla namikrolokacijama- lokalni seizmi ki uslovi.


13

U opštem smislu mogu se pretpostaviti poznati parametri koji su definisaniprethodnim istražnim radovima i metodama na nivou regionalnih seizmi kihuslova (izvod iz GUP-a).

***Prou avanja jakih zemljotresa pokazala su da njihovo dejstvo na odre enoj lokacijizavisi od složenog uticaja više faktora. Najvažniji od njih su: položaj žarištazemljotresa, mehanizam generisanja seizmi kih talasa u žarištima, veli inemaksimalnih dogo enih i o ekivanih magnituda zemljotresa, zakonomjernostseizmi ke aktivnosti terena, tektonska anizotropija sredine kroz koju prolaze talasi igeotehni ke osobine terena same lokacije.

Seizmi ki uticaji regionalnih seizmogeoloških karakteristika terena odre eni su kaoekivana prosje na maksimalna ubrzanja osnovne stijene od mogu ih žarišta

zemljotresa za povratne periode vremena od 50, 100 i 200 godina.

povratni period 50 100 200ekivana

prosje namaksimalnaubrzanja

0,130 0,190 0,235

Sa vjerovatnoš u pojave od 67%.

Geotehni ke karakteristike lokacije uti u na modifikaciju amplitudnog i frekventnogsastava dejstva zemljotresa. To je predstavljeno dinami kim faktorom amplifikacijedejstva zemljotresa (DAF) koji zavisi od: debljine slojeva, brzine seizmi kih talasa,perioda oscilovanja tla, zapreminske težine materijala, prigušenja kretanja itd.

Dinami ka reakcija geotehni kih modela analizirana je pomo u vremenskih istorijaubrzanja osnovne stijene dobijenih od registrovanja ubrzanja tla zemljotresa 15.aprila1979. godine na osam akcelografa u Baru, Ulcinju i Petrovcu.

Odnosom dobijenih maksimalnih ubrzanja na površini lokacija i zadatog maksimalnogubrzanja na osnovnoj stijeni za 100-godišnji zemljotres dobijeni su reprezentativnidinami ki faktori amplifikacije:


14

Geotehni ki model Dinami ki faktor amplifikacije(DAF)

GTM 40 1,63GTM 41 1,54GTM 42 1,50GTM 47 1,60

Definisanje seizmi kih parametara

Parametri dejstva zemljotresa, tj. ubrzanja tla na lokaciji odre eni su na osnovuekivanih maksimalnih ubrzanja na osnovnoj stijeni za povratne periode vremena 50,

100 i 200 godina, reprezentativnih faktora amplifikacije (DAF) i zapisa ubrzanja tlaod zemljotresa 15. aprila 1979 god. u Ulcinju, Baru i Petrovcu. O ekivana prosje namaksimalna ubrzanja za povratne periode vremena od 50, 100 i 200 godina, odre enasu kao proizvod odgovaraju ih ubrzanja na osnovnoj stijeni i faktora amplifikacije(DAF).

Geotehni kimodel GTM

Povratniperiod

Ubrzanjeosn. stijene

DAF maksimalnoubrzanje

41 50100200

0,1300,1900,235

1,541,541,54

0,2000,2930,362

42 50100200

0,1300,1900,235

1,501,501,50

0,1950,2850,353

40 50100200

0,1300,1900,235

1,631,631,63

0,2120,3100,383

47 50100200

0,1300,1900,235

1,601,601,60

0,2080,3040,376

Saglasno sa vjerovatno om pojave ubrzanja na osnovnoj stijeni, o ekivana ubrzanjana lokalitetu javi e se sa istom vjerovatno om od 67%. Kao što je pomenuto, zavremenske istorije ubrzanja tla usvojeni su realni zapisi ubrzanja tla od zemljotresa15. aprila 1979. godine, koji su zabilježeni na akcelerografima postavljenim naslede im lokacijama:

Bar: Skupština opštineUlcinj: Hotel “Albatros”, hotel “Olimpik”

Petrovac: hotel “Oliva”


15

Navedeni zapisi mogu se smatrati kao reprezentativni za definisanje vremenskihistorija ubrzanja tla pri dejstvima budu ih zemljotresa, a za dinami ku analizustabilnosti konstrukcija, u zavisnosti od karakteristika konstrukcija, treba od njihusvojiti one koji e obezbijediti potrebnu seizmi ku stabilnost konstrukcije.

Prema seizmi koj mikrorejonizaciji za opštinu Bar, o ekivano maksimalno ubrzanjetla je 0.20 do 0.38 (g)

Važno je ista i da se na nivou ispitivanja terena ovog podru ja i podataka izseizmi ke mikrorejonizacije javlja mogu nost pojave dinami ke nestabilnosti ilokalne geotehni ke osjetljivosti sredine na seizmi ka dejstva. Zbog ovekonstatacije – odnosno lokalnih uslova – u daljem tekstu su date posebneinstrukcije za pristup ispitivanjima i projektovanju.

Nije isklju ena mogu nost eliminacije pojedinih lokacija u pogledu izgradnjeukoliko lokalna istraživanja pokažu da se tlo ne može pouzdano stabilizovati.



16

2.3. STVORENE KARAKTERISTIKE ZONE

Položaj u blizini mora, centra Bara i lokalnog puta za Viti e i privatnovlasništvo zemljišta, uslovili su da se, na planskom podru ju, spontanoformira naselje objekata individualnog stanovanja stalnog i povremenogstanovanja.

Mada se na prvi pogled može ste i utisak da je postojao red u parcelacijizemljišta i gra enju objekata, nedostatak planskog pristupa je o igledan,naro ito u dijelu saobra aja. Mada su neke saobra ajnice asfaltirane, njihovaširina, pravci pružanja i nagibi su neadekvatni i predstavljaju smetnju zarazvoj zone.

Izgradnja objekata koja je na ovom podru ju otpo ela pre oko tridesetakgodina, znatno je intenzivirana devedesetih godina prošlog vijeka, a odvija sei sada. Ogromna disproporcija izme u podataka o objektima zvani nogkatastra nepokretnosti i ažurnog geodetskog snimka jasno ukazuje nadinamiku gra enja kao i na status objekata, tj. nelegalnu i neplansku gradnju.

Objekti u granicama obuhvata su relativno ujedna eno raspore eni, sa neštove om koncentracijom u isto nom dijelu. Namjena objekata je stambena, uvelikom broju povremenog koriš enja. U zoni nema komercijalnih objekata,osim jednog trgovinskog objekta, koji je u funkciji u letnjem periodu.

Detaljni urbanisti ki plan „Zeleni pojas“ – postoje e stanje

Površina obuhvata 18 ha 89 a 79,46 m2

Površina pod objektima 6 229 m2

Indeks zauzetosti 0.03Ukupna BGP objekata 16 500 m2

Indeks izgradjenosti 0.09Ukupan broj postoje ih objekata 111Postoje i broj stanovnika i korisnika 355Postoje a gustina stanovanja 19 st/ha

Najve i broj parcela u isto nom dijelu je površine oko 400 m2, dok uzapadnom dijelu preovla uju parcele od 200 do 300m2. Zemljište je upotpunosti u privatnoj svojini, pa ak i saobra ajnnice.


17

Na prostoru obuhvata je izveden je dio infrastrukturne mreže (vodovodnamreža, elektri ne i tk instalacije).

2.4. OCJENA POTENCIJALA I OGRANI ENJA

Prema podacima iz važe eg katastra na podru ju planskog dokumenta je bilo111 objekata. Broj stanovnika po popisu iz 2003. godine nije obra en na nivouurbanisti kih jedinica, pa je obra iva plana broj stanovnika mogao izra unatisamo na osnovu prosje ne veli ine porodi nog doma instva.

Projekcije GUP-a za 2021. godinu govore o pove anju broja stanovnika nanivou naselja Novi Bar, iji sastavni dio predstavlja podru je DUP-a “Zelenipojas”.

Me utim, projekcije broja stanovnika i ukupnih korisnika prostora date ovimlokalnim planskim dokumentom ne zasnivaju se na demografskimmetodama, niti se vezuju za dosadašnje prognoze GUP-a, ve polaze odplanirane površine parcela namijenjenih za izgradnju objekata stanovanja imogu e maksimalne BGP objekata. Kao korektivni kriterijum za stanovanjemalih gustina koriš ena je planirana gustina stanovanja od max 120stanovnika po hektaru.



18

Mada je zaštitni pojas pruge jasno definisan, kao i sadržaji koji mogu bitilocirani u zaštitnom pojasu, privatnim vlasništvom zemljišta i izgra enimstrukturama, ve je definisan koridor izgradnje na manjoj udaljenosti.

Pruga predstavlja jasnu fizi ku barijeru i otežava dostupnost, tako da se doplanskog podru ja stiže preko potpuno neadekvatnih pružnih prelaza, i kad jeu pitanji pješa ki saobra aj i saobra aj motornih vozila.

Uz prugu, najve i problem je kanalisanje otpadnih voda i vodosnabdijevanje,kao i komunalne službe ija efikasnost je u velikoj mjeri uslovljena rešavanjemprethodno navedenih problema.

2.5. KONTAKTNE ZONE

Podru je zahvata DUP-a “Zeleni pojas” grani i se gotovo u cjelini sapodru jima za koja je u toku izrada planske dokumentacije: Ratac, Žukotrlica iŠušanj - Zona rezerve.

U saradnji sa nadležnim opštinskim organom zaduženim za pripremneposlove na izradi planskih dokumenata, ostvarena je saradnja autorskihtimova i postignuta usaglašenost rešenja dodirnih ta aka.


19

3. PLANSKO REŠENJE

3.1. KONCEPT PLANSKOG REŠENJA

Prostorno-urbanisti ko rešenje DUP-a „Zeleni pojas“ formirano je na osnovuanalize postoje eg stanja i dostignutog stepena izgra enosti, ciljeva iopredjeljenja Generalnog urbanisti kog plana, Programskog zadatka izahtjeva zainteresovanih korisnika prostora.

Osnovna koncepcija planskog rešenja je razvoj ovog podru ja kao dijelaprostorne zone Novi Bar koja treba da se u planskom periodu izgradi uskladu sa zna ajem gradskog centra Opštine Bar. Podru je lokalnog planskogdokumenta je urbanisti ki kompletirano kao dio gradskog centra sa svimprate im funkcijama.

Imaju i u vidu zna aj li ne inicijative i ostvarenja pojedina nih interesa uispunjenju postavljenih ciljeva razvoja, intencija plana je da budu e fizi kestrukture odredi fleksibilno, kao jasno definisane na nivou bloka, a ne nanivou pojedina nih parcela i objekata. Blokovi su definisani obodnimsaobra ajnicama, prugom i vodotokovima, a u okviru tako utvr enih granicamogu e su razli ite forme i strukture, uz poželjno objedinjavanje postoje ihcjelina, uz promjene u fizi kom, oblikovnom i sadržajnom pogledu.

Blok je istovremeno i jedina nepromjenjiva urbanisti ka parcela sa jasnoutvr enim granicama na koju je obezbije en pristup sa gradske saobra ajniceili javnog puta.

Unutar bloka, odnosno urbanisti ke parcele definisane su manje urbanisti keparcele, kao vlasni ke cjeline, koje je voljom vlasnika mogu e spajati,preoblikovati, dijeliti ili na drugi na in mijenjati. Izgradnju na svakojpojedina noj parceli ili na više parcela, kao i u bloku kao cjelini, tj. nautvr enoj lokaciji je neophodno sagledati u kontekstu cjeline, uz primjenuodre enih pravila regulacije i nivelacije, prema gra evinskim linijama koje suodre ene u fiksnom odnosu na regulacionu liniju (po pravilu osovinasaobra ajnice) i relativnom odnosu prema susjednim lokacijama.

Lokacija je mjesto izgradnje objekta i ure enja prostora na kome se izvoderadovi kojima se prostor privodi namjeni predvi enoj ovim lokalnim


20

planskim dokumentom. Lokacija može biti jedna urbanisti ka parcela, višeurbanisti kih parcela ili dio jedne urbanisti ke parcele.

Urbanisti ke zone se odre uju prema podru jima koja imaju zajedni keurbanisti ke karakteristike. Osnovne karakteristike urbanisti ke zone dajenamjena obuhva enih površina. Unutar namjene izdvajaju se karakteristi necjeline prema položaju, na inu izgradnje, prirodnim osobenostima okruženja,morfološkoj slici, kvalitetu rada i stanovanja... Karakter namjene se odre ujeprema bruto gra evinskoj površini (BGP) planiranih, odnosno izgra enihobjekata u okviru jedne urbanisti ke zone (ukupna BGP). Namjena u okviruzone utvr ena je kao pretežna, što podrazumjeva više od polovine ukupneBGP odre ene namjene.

3.2. ORGANIZACIJA PROSTORNOG URE ENJA

Novoformirana urbana cjelina planirana je kao zona stanovanja malih gustinai zona stanovanja malih gustina i urbanog zelenila, valorizuju i položajneprednosti: blizinu najužeg gradskog centra i turisti kih sadržaja i drugih zonarada..

U okviru porodi nog stanovanja malih gustina mogu a je izgradnjaslobodnostoje ih, objekata u prekinutom i u neprekinutom nizu. Osimstambenih objekata, na površinama namjenjenim stanovanju mogo se graditiobjekti i prostori u funkciji poslovanja. Prostori za poslovne djelatnostigradi e se i ure ivati uz tercijerne saobra ajnice. Poslovanje e se razvijatiprema selektivnim kriterijumima za izbor djelatnosti, prema pravilimaregulacije koja se utvr uju u ovoj namjeni. Razvoj razli itih djelatnosti uzonama stanovanja mogu je uz poštovanje ekoloških i sanitarnih kriterijuma.

U okviru mješovite namjene urbanog zelenila i porodi nog stanovanja malihgustina mogu a je izgradnja slobodnostoje ih objekata i objekata uprekinutom nizu. Osim stambenih objekata, na površinama namjenjenimstanovanju mogu se graditi objekti i prostori u funkciji poslovanja. Prostori zaposlovne djelatnosti gradi e se i ure ivati uz tercijerne saobra ajnice.Poslovanje e se razvijati prema selektivnim kriterijumima za izbordjelatnosti, prema pravilima regulacije koja se utvr uju u ovoj namjeni.Razvoj razli itih djelatnosti u zonama urbanog zelenila i stanovanja mogu jeuz poštovanje ekoloških i sanitarnih kriterijuma.


21

Osnova urbane strukture definisana je izgra enim objektima, zna ajnegra evinske vrijednosti i slobodnim pristupnim koridorima.

Fizionomiju budu eg naselja karakterisa e objekti spratnosti do maksimalnoetiri nadzemne etaže, sa naglašenim zelenilom stambenih zajednica.



22

4. USLOVI ZA URE ENJE PROSTORA

4.1. NAMJENA POVRŠINA

Namjena površina je lokalnim planskim dokumentom odre ena svrha za kojuse prostor može urediti, izgraditi ili koristiti na na in njime propisan.Namjena parcele definisana je kroz osnovnu namjenu objekata i krozdjelatnosti koje su pored osnovne dozvoljene u objektu uz odre ene uslove.

Detaljna namjena površina odre ena je ovim dokumentom kao pretežnanamjena i prikazana u grafi kom prilogu broj 5. Na taj na in je cjelokupnapovršina podeljena po funkcijama koje se na njoj odvijaju na: površine zaporodi no stanovanje - male gustine i javne površine.

U okviru porodni nog stanovanja malih gustina mogu a je izgradnjaslobodnostoje ih objekata, objekata u prekinutom i neprekinutom nizu,prvenstveno namijenjenih stanovanju. Osim stambenih objekata, napovršinama namijenjenim stanovanju mogu se graditi i: prodavnice i zanatskeradnje koje ni na koji na in ne ometaju osnovnu namjenu i koje služesvakodnevnim potrebama stanovnika podru ja, objekti za poslovnedjelatnosti koje se mogu obavljati i u stanovima, kao i ugostiteljski objekti imanji objekti za smještaj, objekti za kulturu, zdravstvo i sport i ostali objektidruštvenih djelatnosti koje služe potrbama stanovnika podru ja. Navedenedjelatnosti mogu biti zastupljene i u stambenim objektima, po pravilu uprizemnim ili nižim spratnim etažama. Izuzetno, poslovni sadržaji kod kojihposeban zna aj ima ostvarivanje atraktivnih vizura, mogu se predvidjeti i nanajvišim etažama objekata.

Javne površine su površine saobra ajnih i drugih infrastrukturnih koridora,kao i površine namjenjene za izgradnju komunalnih objekata. Kao posebneparcele u okviru planiranih namjena su odre ene i parcele za trafostanice, ijuje poziciju i formu mogu e djelimi no prilago avati u postupku realizacije, uzsagledavanje prioritetnog javnog interesa.

Karakter namjene se odre uje prema bruto gra evinskoj površini (BGP)planiranih objekata u okviru jedne urbanisti ke zone (ukupna BGP). Pretežnanamjena podrazumjeva više od polovine ukupne BGP planiranih objekata.


23

4.2. PARCELACIJA

Planirana parcelacija je izvršena na nivou bloka i na nivou parcele. Na nivoubloka parcelacija je izvršena objedinjavanjem vlasni kih parcela i definisanjemkoridora ulica, tj. preciznim odre enjem granice blokova. U okvirupojedina nih blokova kao manje urbanisti ke parcele identifikovane suvlasni ke parcele, na osnovu parcelacije iz važe eg plana Direkcije zanekretnine i snimljenih ograda u postupku izrade ažurnih katastarkogeodetskih podloga.

Granica objedinjene urbanisti ke parcele odre ena je precizno koordinatamaprelomnih ta aka i prikazana u grafi kom prilogu br. 5, Namjena površina.Granice pojedina nih urbanisti kih parcela unutar blokovske parcele supromjenjive, moraju se utvrditi u trenutku realizacije planskog rešenja, testoga njihova pozicija nije numeri ki definisana.

Blokovske urbanisti ke parcele su utvr ene po pravilu prema regulacijisaobra ajnica, koridora željezni ke pruge i vodotokova, osim jedne obodneparcele koja je utvr ena i prema granici planskog dokumenta.Urbanisti ke parcele obuhvataju više katastarskih parcela ili njihovih djelova izadovoljavaju uslove izgradnje propisane lokalnim planskim dokumentom.

Blokovske urbanisti ke parcele u stvari predstavljaju urbanisti ke blokoveoivi ene saobra ajnicama, prirodnim barijerama ili vodenim tokovima kojizadovoljavaju uslove izgradnje propisane lokalnim planskim dokumentom.Na blokovske urbanisti ke parcele je obezbijedjen pristup s gradskesaobra ajnice ili javnog puta. Površina i oblik formiranih blokovskihurbanisti kih parcela omogu ava optimalne uslove za izgradnju i koriš enjeprostora u skladu sa lokalnim planskim dokumentom.

Unutar bloka definisana su pravila regulacije i nivelacije za izgradnjuobjekata, kao i namjena površina odre enjem svrhe za koju se prostor možeurediti, izgraditi ili koristiti na na in propisan planskim dokumentom.

Površina blokovske urbanisti ke parcele je odre ena za svaku blokovskuurbanisti ku parcelu i definisana koordinatama svih prelomnih ta akaparcela.


24

Nacrt pojedina nih urbanisti kih parcela je prikazan u grafi kom priloguplanskog dokumenta kao dio smjernica za njihovo formiranje. Pojedina neurbanisti ke parcele treba da budu precizno identifikovane vlasni ke površineu trenutku realizacije, eventualno umanjene za djelove koji su lokalnimplanskim dokumentom definisani kao javne površine, po pravilu za odvijanjesaobra aja.

4.3. REGULACIJA I NIVELACIJA

1. Lokacija

Lokacija je mjesto na kome se izvode radovi kojima se prostor privodi namjeniu skladu sa urbanisti ko-tehni kim uslovima i smjernicama utvr enimplanskim dokumentom.

Lokacija u skladu sa ovim planskim dokumentom može biti jedna ili viševlasni kih urbanisti kih parcela, ali i dio vlasni ke urbanisti ke parcele.

Regulaciona linija

Regulaciona linija je u ovom lokalnom planskom dokumentu definisanaodstojanjem od osovine saobra ajnica, kao linija koja dijeli javnu površinu odpovršina predvi]enih za druge namjene.

Regulaciona linija je istovremeno i granica urbanisti kog bloka i granicablokovske urbanisti ke parcele, koja je nepromjenjiva i precizno definisanakoordinatama prelomnih ta aka u grafi kom prilogu br.5.

2. Gra evinska linija

Gra evinska linija je utvr ena ovim planom kao linija na, iznad i ispodpovršine zemlje, definisana grafi ki i/ili numeri ki, do koje je dozvoljenogra enje. Grafi kim prilogom plana je za sve urbanisti ke parcele - blokovedefinisana jedna gra evinska linija, koje predstavljaju obodnu granicuizgradnje na, ispod i iznad površine zemlje. Gra evinske linije premasusjednim vlasni kim parcelama su definisane opisno ili numeri ki (kaoodstojanja od susjednih objekta ili granice parcele).


25

Gra evinske linije ispod poršine zemlje mogu biti izvan utvr enihgra evinskih linija na zemlji, mogu se poklapati sa granicama parcele –lokacije na kojoj se gradi objekat, uz isklju ivu obavezu i odgovornostinvestitora da izvo enjem radova i upotrebom objekta ne ugrozi susjedneobjekte i parcele.

Ovim planskim dokumentom gra evinska linija prema javnoj površini jedefinisana u odnosu na regulacionu liniju.

3. Indeks zauzetosti

Indeks zauzetosti je koli nik izgra ene površine objekta na odre enoj parceli(lokaciji, bloku, zoni) i ukupne površine parcele izražene u istim mjernimjedinicama. Izgra ena površina je definisana spoljašnjim mjerama finalnoobra enih fasadnih zidova i subova u nivou novog – ure enog terena.

4. Indeks izgra enosti

Indeks izgra enosti je koli nik ukupne gra evinske bruto površine objekata ipovršine parcele (lokacije, bloka, zone) izražene u istim mjernim jedinicama.Bruto gra evinska površina objekta je zbir bruto površina svih nadzemnihetaža objekta, a odre ena je spoljašnjim mjerama finalno obra enih zidova.

U obra un bruto gra evinske površine ne ulaze prilazi, parkinzi, bazeni,igrališta (dje ija, sportska), otvorene terase i druge poplo ane površine,krovovi ukopanih i poluukopanih garaža koji nijesu viši od 1,20 m od nultekote objekta i koriste se za neku od navedenih namjena.

5. Vertikalni gabarit

Vertikalni gabarit objekta je definisan brojem etaža. Vertikalni gabarit sedefiniše i za podzemne i za nadzemne etaže. Etaže se definišu nazivima kojiproisti u iz njihovih položaja u objektu. Podzemna etaža je dio objekta koji jesasvim ili 2/3 svoje visine ispod zemlje. Prizemlje je nadzemna etaža ija sevisina odre uje planom u zavisnosti od namjene. Sprat je svaka etaža iznadprizemlja, a ispod potkrovlja ili krova. Potkrovlje je dio zgrade ispod kosogkrova koji se koristi u skladu sa njenom namjenom i funkcijom, a ija je


26

svijetla visina na najnižem mjestu 150 cm. Tavan je prostor ispod krova koji semože koristiti samo za odlaganje stvari.

Visinska regulacija definisana je spratnoš u svih objektata gdje se jedna etažara una u prosje noj vrijednosti od približno 3 m, odnosno do 5 m za nivoprizemlja ako se u njemu planiraju poslovni sadržaji.

4.4 IZGRADNJA OBJEKATA

1. Urbanisti ko – tehni ki uslovi za izgradnju objekata porodi nogstanovanja male gustine

Novi objekti se se mogu graditi na svim blokovskim urbanisti kim parcelama ilipojedina nim urbanisti kim parcelama, na neizgra enim površinama, umjestopostoje ih objekata ili intrpolacijama izme u izgra enih struktura. Na navedenimparcelama mogu se graditi i objekti namijenjeni drugim sadržajima koje ni na kojina in ne ometaju osnovnu namjenu i koje služe svakodnevnim potrebama stanovnikapodru ja.

Položaj objekata na parceli, gabariti objekata, unutrašnji kolsko pješa kisaobra aj, slobodni prostori, parkinzi i zelene površine bi e definisani daljomrazradom.

Objekti mogu biti postavljeni na gradevinskoj parceli:u neprekinutom nizu - objekat na parceli dodiruje obje bo ne linijegradevinske parcele;u prekinutom nizu - objekat dodiruje samo jednu bo nu linijugradevinske parcele;kao slobodnostoje i - objekat ne dodiruje ni jednu liniju gradevinskeparcele.

Oblik i površine objekata e se definisati u skladu sa potrebama investitora, uzobavezu da se poštuje slede e:

predvi eni pravila i pokazatelji;regulacione i gra evinske linije i propisana udaljenost od susjednihparcela;


27

me usobna udaljenost novih objekata je najmanje polovinu visinevišeg objekta. Udaljenost se može smanjiti na etvrtinu ako objekti nanaspramnim bo nim fasadama ne sadrže sobne otvore. Ovaudaljenost ne može biti manja od 4,00 m ako jedan od zidova objektasadrži otvore za dnevno osvjetljenje.optimalna veli ina urbanisti ke parcele odnosno lokacije od 300 do400m2 površine, a širina uli nog fronta parcele 10 do 20 m.gustina naseljenosti predvi ena planom višeg reda.

Izgradnja podruma i suterena je dozvoljena, ali nije obaveza. Etaže ispod koteprizemlja tretiraju se kao suterenski i podrumski prostori i ne ulaze uprora un dozvoljene bruto površine objekta, ukoliko se u njima planirajugaražni, podrumski ili instalacioni prostori.

Horizontalni gabarit podzemnih etaža može biti ve i od gabarita objekta, alipod uslovom da se njihovom izgradnjom ne ugrožavaju susjedni objekti niparcele. Ukoliko je krov podzemne garaže do 1.2 m iznad nivoa terena,ozelenjen i parterno ure en, njen gabarit ne ulazi u prora un procentazauzetosti parcele, ve se smatra ure enom zelenom površinom.

Za zone namjenjene porodi nom stanovanju malih gustina planirana brutogustina stanovanja je do 120 stanovnika po hektaru.

Gabariti objekata i razvijena bruto gra evinska površina odre ena jekumulativnom primjenom pravila (površina lokacije, regulacioni pojas ivisina objekta) i pokazatelja (indeks izgra enosti i indeks zauzetosti). Ukolikozbog karakteristika stanja, oblikovnih i drugih razloga dolazi do odstupanja,mjerodavni pokazatelj je indeks izgra enosti. Za urbanisti ke parcele –blokove porodi nog stanovanja malih gustina, maksimalni indeksizgra enosti je 1.0. Gustina naseljenosti koristi se kao korektivni kriterijum uokviru bloka – urbanisti ke parcele i u okviru lokacije.

Vertikalni gabariti objekata porodi nog stanovanja malih gustina se utvr ujuu svakom pojedina nom slu aju u skladu sa kapacitetom lokacije, tj. naosnovu zadatih pravila i pokazatelja. Maksimalna planirana spratnostobjekata porodi nog stanovanja malih gustina je etiri nadzemne etaže.

Horizontalni gabariti objekata porodi nog stanovanja malih gustina se tako eutvr uju u svakom pojedina nom slu aju na osnovu kapaciteta lokacije i


28

zadatih pravila i pokazatelja, a jasno su uslovljeni gra evinskom linijom ikoeficijentom zauzetosti urbanisti ke parcele. Za urbanisti ke parcele–blokoveobjekata porodi nog stanovanja malih gustina, maksimalni indeks zauzetostije 0,50.

Za iskazivanje pokazatelja ra unaju se gabariti, odnosno razvijene brutoizgra ene površine nadzemnih etaža objekata. Prilazi, parkinzi, bazeni,igrališta (dje ija, sportska), otvorene terase i druge poplo ane površine,krovovi ukopanih i poluukopanih garaža koji nijesu viši od 1,20 m od nultekote objekta i koriste se za neku od navedenih namjena, ne ulaze u obra unpokazatelja.

Minimalna udaljenost objekata od granice susjedne parcele je 2 metara.Izuzetno, objekat može biti postavljen na manjoj udaljenosti ili na samojgranici parcele, ako postoji obostrani interes vlasnika parcela.

Uslovi i smjernice ure enja zelenih površina u okviru urbanisti kih parcela iu okviru lokacija su dati u posebnom prilogu, sa detaljnim preporukama zaprojektovanje.

Parkiranje ili garažiranje putni kih vozila i vozila za obavljanje djelatnostiobezbje uju se po pravilu, na parceli, odnosno lokaciji, izvan javnih površina,i realizuju istovremeno sa osnovnim sadržajem na parceli, odnosno lokaciji.Broj mjesta za parkiranje koji treba ostvariti na parceli utvr uje se ponormativu: stanovanje 1 – 1.2 PM po 1 stambenoj jedinici; trgovina 20-40 PMna 1000 m²; poslovanje – 10 PM na1000 m².

Realizaciju ovog lokalnog planskog dokumenta vršiti kroz izradu idejnihrješenja za pojedina ne lokacije, kao dijela odgovaraju e tehni kedokumentacije, uz detaljnu provjeru urbanisti kih parametara.

2. Urbanisti ko – tehni ki uslovi za izgradnju objekata u zoni porodi nogstanovanja male gustine i zelenila

Novi objekti se se mogu graditi na blokovskoj urbanisti koj parceli ili pojedina nimurbanisti kim parcelama. Na navedenim parcelama mogo se graditi i objektinamjenjeni drugim sadržajima koje ni na koji na in ne ometaju osnovnu namjenu ikoje služe svakodnevnim potrebama stanovnika podru ja.


29

Položaj objekata na parceli, gabariti objekata, unutrašnji kolsko pješa kisaobra aj, slobodni prostori, parkinzi i zelene površine bi e definisani daljomrazradom.

Objekti mogu biti postavljeni na gradevinskoj parceli:

u prekinutom nizu - objekat dodiruje samo jednu bo nu liniju gradevinskeparcele;kao slobodnostoje i - objekat ne dodiruje ni jednu liniju gradevinskeparcele.

Oblik i površine objekata e se definisati u skladu sa potrebama investitora, uzobavezu da se poštuje slede e:

predvi eni pravila i pokazatelji;regulacione i gra evinske linije i propisana udaljenost od susjednihparcela;me usobna udaljenost novih objekata je najmanje polovinu visine višegobjekta. Udaljenost se može smanjiti na etvrtinu ako objekti nanaspramnim bo nim fasadama ne sadrže sobne otvore. Ova udaljenost nemože biti manja od 4,00 m ako jedan od zidova objekta sadrži sobne otvoreza dnevno osvetljenje.optimalna veli ina urbanisti ke parcele odnosno lokacije od 300 do 400m2

površine, a širina uli nog fronta parcele 10 do 20 m.gustina naseljenosti predvi ena planom višeg reda.

Izgradnja podruma i suterena je dozvoljena, ali nije obaveza. Etaže ispod koteprizemlja tretiraju se kao suterenski i podrumski prostori i ne ulaze uprora un dozvoljene bruto površine objekta, ukoliko se u njima planirajugaražni, podrumski ili instalacioni prostori.

Horizontalni gabarit podzemnih etaža može biti ve i od gabarita objekta, alipod uslovom da se njihovom izgradnjom ne ugrožavaju susjedni objekti niparcele. Ukoliko je krov podzemne garaže do 1.2 m iznad nivoa terena,ozelenjen i parterno ure en, njen gabarit ne ulazi u prora un procentazauzetosti parcele, ve se smatra ure enom zelenom površinom.

Za zone namijenjene porodi nom stanovanju malih gustina planirana brutogustina stanovanja je do 120 stanovnika po hektaru.


30

Gabariti objekata i razvijena bruto gra evinska površina odre ena jekumulativnom primjenom pravila (površina lokacije, regulacioni pojas ivisina objekta) i pokazatelja (indeks izgra enosti i indeks zauzetosti). Ukolikozbog karakteristika stanja, oblikovnih i drugih razloga dolazi do odstupanja,mjerodavni pokazatelj je indeks izgra enosti. Za urbanisti ke parcele –blokove porodi nog stanovanja malih gustina, maksimalni indeksizgra enosti je 1.0. Gustina naseljenosti koristi se kao korektivni kriterijum uokviru bloka – urbanisti ke parcele i u okviru lokacije.

Vertikalni gabariti objekata porodi nog stanovanja malih gustina se utvr ujuu svakom pojedina nom slu aju u skladu sa kapacitetom lokacije, tj. naosnovu zadatih pravila i pokazatelja. Maksimalna planirana spratnostobjekata porodi nog stanovanja malih gustina je etiri nadzemne etaže.

Horizontalni gabariti objekata porodi nog stanovanja malih gustina se,tako e, utvr uju u svakom pojedina nom slu aju na osnovu kapacitetalokacije i zadatih pravila i pokazatelja, a jasno su uslovljeni gra evinskomlinijom i koeficijentom zauzetosti urbanisti ke parcele. Za urbanisti keparcele–blokove objekata porodi nog stanovanja malih gustina, maksimalniindeks zauzetosti je 0,30.

Za iskazivanje pokazatelja ra unaju se gabariti, odnosno razvijene brutoizgra ene površine nadzemnih etaža objekata. Prilazi, parkinzi, bazeni,igrališta (dje ija, sportska), otvorene terase i druge poplo ane površine,krovovi ukopanih i poluukopanih garaža koji nijesu viši od 1,20 m od nultekote objekta i koriste se za neku od navedenih namjena, ne ulaze u obra unpokazatelja.

Minimalna udaljenost objekata od granice susjedne parcele je 2 metra.Izuzetno, objekat može biti postavljen na manjoj udaljenosti ili na samojgranici parcele, ako postoji obostrani interes vlasnika parcela.

Uslovi i smjernice ure enja zelenih površina u okviru urbanisti kih parcela i uokviru lokacija su dati u posebnom prilogu, sa detaljnim preporukama zaprojektovanje.

Parkiranje ili garažiranje putni kih vozila i vozila za obavljanje djelatnostiobezbje uju se po pravilu, na parceli, odnosno lokaciji, izvan javnih površina,


31

i realizuju istovremeno sa osnovnim sadržajem na parceli, odnosno lokaciji.Broj mjesta za parkiranje koji treba ostvariti na parceli utvr uje se ponormativu: stanovanje 1 – 1.2 PM po 1 stambenoj jedinici; trgovina 20-40 PMna 1000 m²; poslovanje – 10 PM na1000 m².

Realizaciju ovog lokalnog planskog dokumenta vršiti kroz izradu idejnihrešenja za pojedina ne lokacije, kao dijela odgovaraju e tehni kedokumentacije, uz detaljnu provjeru urbanisti kih parametara.

4.5. REKONSTRUKCIJA POSTOJE IH OBJEKATA

Predmetno podru je karakteriše u velikom dijelu zna ajna izgra enost novimobjektima razli ite veli ine, kvaliteta i formalno pravnog statusa. Stoga se ne

ekuje da e urbana rekonstrukcija biti est oblik intervencija na prostoruizgra enog gra evinskog zemljišta.

Kako su dogradnja i nadogradnja objekata, intrvencije koje esto narušavajuizgled objekata pa i naselja, dovode i i do zna ajnijih umanjenja vrijednostiprostora, posebno je važno ostvariti skladnost u oblikovnom, estetskom ifuncionalnom pogledu postoje ih i novostvorenih fizi kih struktura.

Rekonstrukcija postoje ih objekata, kao i rekonstrukcija sa dogradnjom inadogradnjom je mogu a ako:

objekti svojim položajem na parceli, površinama i spratnoš u ne izlazeiz okvira planom odre enih pravila (površina lokacije, regulacionalinija, visina objekta) i pokazatelja (indeks zauzetosti i indeksizgra enosti);izvršena provjera postoje eg konstruktivnog sistema i primijenjenihmaterijala kroz izradu odgovaraju e tehni ke dokumentacije pokazujemogu nost realizacije planirane intervencije; se ostvari skladnost i ujedna enost ambijenta, materijala i forme

Svi postoje i objekti, za koje se ustanovi da, iz konstruktivnih ili drugihrazloga, ne mogu biti nadogra eni ili dogra eni, mogu biti zamijenjeninovim, uz poštovanje svih urbanisti kih parametara.


32

Za postoje e objekte koji su prekora ili planom definisane urbanisti keparametre mogu se dozvoliti samo radovi na obnovi, sanaciji i zamjeniošte enih i dotrajalih konstruktivnih i drugih djelova objekta i krova upostojecim gabaritima, zatim izrada priklju aka na komunalnu infrastrukturui rekonstrukcija svih vrsta instalacija, kao i radovi na izradi potpornih zidovaradi sanacije terena (klizišta). Izuzetno, može se odobriti i funkcionalnaprenamjena djelova objekta pod uslovom da novoplanirana namjena nepogoršava stanje životne sredine i ne uti e na zdravlje ljudi u okolnimprostorima.

Kod postoje ih objekata koji su u okviru planom predvi enih pokazatelja, inalaze se u okviru utvr ene regulacione linije, mogu se odobravatirekonstrukcije i dogradnje objekata, tako što se ostala pravila regulacije iparcelacije mogo prilago avati zate enom stanju.

4.6. RUŠENJE OBJEKATA

Intencija planskog dokumenta je da se zadrži što ve i broj zate enih objekata,a za rušenje ili uklanjanje su predvi eni samo oni objekti koji predstavljajusmetnju izgradnji saobra ajnica.

Na planiranim koridorima saobra ajnica, prema ažurnom geodetskomsnimku, nalazi se 25 objekata, 12 objekata u zoni trotoara i 13 objekata u zonikolovoza.

Objekti koji su predvi eni za uklanjanje mogu se koristiti u postoje em stanju,uz neophodno teku e održavanje i sanaciju. Rekonstrukcija, dogradnja inadgradnja navedenih objekata nije dozvoljena.

Objekti koji svojim položajem na parceli, površinama ili spratnoš u izlaze izokvira planom odre enih pravila (površina lokacije, regulacioni pojas, visinaobjekta) i pokazatelja (indeks zauzetosti i indeks izgra enosti), ili koji zbogtehni kih karakteristika ne ispunjavaju uslove za rekonstrukciju, bi euklonjeni ili zamijenjeni novim, na inicijativu vlasnika ili korisnika, u skladusa planskim rešenjem.


33

Objekti koji se nalaze u koridoru planiranih saobra ajnica

namjena spratnost broj u zonitttt trotoara

u zonittttkolovoza

garaža P 1 xgaraža P 5 xstambeni P 3 xstambeni P 3 xstambeni P+1 6 xstambeni P+1 3 xstambeni P+1+Pk 1 xstambeni P+2 1 xstambeni P+2 2 x

ukupno 25 12 13

4.7. SMJERNICE URBANISTI KOG I ARHITEKTONSKOG

OBLIKOVANJA

Urbanisti koo i arhitektonsko oblikovanje prostora treba da uvažavakarakteristi ni ambijent podru ja, te da istovremeno doprinosi stvaranju slikeure enog turisti kog mjesta.

Rešenje gra evinskih struktura u oblikovnom i likovnom pogledu mora daodgovara klimatskim karakteristikama podru ja.

U projektovanju objekata je mogu e koristiti savremene i tradicionalnematerijale, vode i ra una o usaglašenosti likovnog izraza i ambijenta.

Za spoljnu obradu objekta-fasadu, preporu uju se savremeni materijali kojidaju mogu nost za orginalna arhitektonska rješenja, a istovremeno su dobrazaštita objekata.

Zavisno od arhitektonskog rješenja, od prirodanih materijala prednost datikamenu i drvetu.

Krovove objekata predvidjeti kao kose, malih nagiba, sa pokriva em odcrijepa, ili ravne, sa svim potrebnim slojevima izolacije.


34

Boje fasada uskladiti sa projektovanom formom i ambijentom, imaju iistovremeno u vidu hromatski tretman okolinih struktura.

Za ograde, oluke, okove i sli ne elemente koristiti nekorozivne materijale.

Ure enje terena prilagoditi namjeni objekata, ambijentu i klimatskimuslovima. Razli itom obradom izdiferencirati namjensku podjelu partera, saciljem da se obezbjedi spontano koriš enje i prijatan doživljaj u prostoru.

Posebnu pažnju posvetiti zastupljenosti i obradi zelenih površina u skladu sauslovima i smjernicama iz odgovaraju eg priloga plana (pejzažnaarhitektura).

Kod obrade trotoara i pješa kih staza ostvariti upotrebnu funkciju(odgovaraju e širine, ravne površine, mali nagibi i sl.) i zadovoljiti estetskekriterijume primjenom materijala za završnu obradu (kamene plo e, bojenibeton, behaton elementi, kamene kocke i drugo).

4.8. USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE LICA SA POSEBNIMPOTREBAMA

Lica sa posebnim potrebama u prostoru su djeca, stari, hendikepirani iinvalidna lica.

Zbog velike denivelacije terena, plansko podru je je veoma neuslovno zasamostalno kretanje invalidnih lica. Na mjestima gdje je to mogu e potrebnoje prilagoditi pješa ke staze, trotoare i sve pristupe objektima javnih sadržajanjihovim potrebama.

Površine po kojima se kre u lica sa posebnim potrebama u prostoru, prijesvega trotoari, pješa ke staze i pješa ki prelazi treba da su me usobnopovezani i sa nagibima koji ne mogu biti veci od 5%, a izuzetno 8,3%, sanajve im popre nim nagibom upravno na pravac kretanja od 2%.

Sve denivelisane površine u parteru koje se normalno savladavajustepenicama moraju imati i rampe nagiba maksimalno do 10%.


35

Širina uli nih trotoara i pješa kih staza treba da iznosi najmanje 150 cm, aizuzetno 120 cm, radi nesmetanog kretanja lica u invalidskim kolicima, apovršina vrsta, ravna i otporna na klizanje.

U koridoru osnovnih pješa kih kretanja ne treba postavljati stubove, reklamnepanoe ili druge prepreke, a postoje e prepreke je potrebno vidno obilježiti.Balkoni, erkeri, vise i reklamni panoi i sli ne prostorne barijere koje se nalazeneposredno uz pješa ke koridore, treba da budu najmanje 250 cm iznadpovršine po kojoj se pješak kre e.

Pri realizaciji pješa kih prelaza, za potrebe savladavanja invalidskim kolicimavisinske razlike trotoara i kolovoza, predvidjeti izgradnju rampi poželjnognagiba do 5%, maksimum do 8,5%, ija najmanja dozvoljena širina iznosi 1,30m. Mjesto pješa kog prelaza ozna iti tako da se jasno razlikuje od podlogetrotoara.

4.9. USLOVI ZA RACIONALNU POTROŠNJU ENERGIJE

U cilju racionalizacije potrošnje energije izme u razli itih mogu nosti kojimase može doprinjeti smanjivanje utrošene energije, lokalnim planskimdokumentom se preporu uje:

adekvatna toplotna izolacija objekta,

koncept oblikovanja objekata prilago enih za koriš enje sun eveenergije,

koriš enje alternativnih, odnosno obnovljivih izvora energije

promocija štednje energije.

Prilikom arhitektonskog projektovanja potrebno posebnu pažnju posvetitienergetskim aspektima objekta. Uvo enjem energetske komponente uarhitektonsko projektovanje treba težiti postizanju optimalnih odnosa izme uarhitekture i potrebne energije objekta. Racionalnoj potrošnji energije može sedoprinjeti kroz:

orijentaciju i dispoziciju objekta,oblik objekta,


36

nagib krovnih površina,boje objekta,toplotnu akumulativnosti objekta,raspored i odnos stambenih i fasadnih površina,ekonomske debljine termoizolacije,na in grijanja, ventilacije, klimatizacije i rasvjeteupotrebu obnovljivih izvora energije.

Racionalizacija potrošnje energije je potrebno predvidjeti u trenutkurekonstrukcije, prilikom teku eg održavanja fasada, krovova i sli no, ali zbognajboljih rezultata koji se postižu primjenom adekvatnih mjera u postupkuizgradnje objekta, naro ito je važno dati smjernice za racionalno koriš enjeenergije u sklopu urbanisti ko tehni kih uslova za izgradnju objekata.

4.10. SMJERNICE ZA ASEIZMI NO PLANIRANJE I PROJEKTOVANJE

1. Urbanisti ko planiranje i projektovanje

Rezultat izvršenih ispitivanja u regionu i na razmatranom lokalitetu, odnosnoseizmi ki parametri navedeni u prethodnim poglavljima, pokazuju da e iubudu e ovaj prostor biti izložen jakim zemljotresima. O ekivane vrijednostimaksimalnih ubrzanja za razli ite vremenske periode kre u se u dijapazonuod 0,20-0,38 (g). Ovim vrijednostima odgovara seizmi ki intenzitet IXº skaleMCS iz ega proizilaze i odgovaraju e zakonske i druge obaveze da prilikomurbanisti kog planiranja budu primijenjeni principi zemljotresnoginženjerstva tj. da se što više smanji seizmi ki rizik odnosno maksimalnoublaže posledice zemljotresa.

Kako je planska izgradnja na ovom prostoru otpo ela poslije aprilskogzemljotresa 1979. godine, opšti principi aseizmi kog projektovanja i planiranjasu u velikoj mjeri primjenjivani.

Primijenjen je otvoreni sistem izgradnje, sa dosta zelenih površina, štouz povoljnu gustinu naseljenosti, umanjuje mogu nost posrednih šteta odzemljotresa i omogu ava brzu intervenciju i prilaz pojedinim objektima iomogu ava privremeni smještaj stanovništva u slu aju katastrofalnogzemljotresa.


37

sistem saobra aja je takav da omogu ava prilaz objektima sa više stranai obezbje uje komuniciranje i u najkriti nijim momentima

spratnost objekata je razli ita, a najve a je P+7. Objekte sa najve omplaniranom spratnoš u treba koncentrisani na lokalitetima koji su stabilni ipovoljni u pogledu seizmike, kao i koji imaju niži nivo o ekivanihmaksimalnih ubrzanja .

primijenjeni su optimalni konstruktivni sistemi: arm. betonski okviriukru eni platnima, panelni arm. bet. sistemi i eli ne konstrukcije.

2. Arhitektonsko-gra evinsko planiranje i projektovanje

Proces planiranja i projektovanja seizmi ki otpornih objekata je osnov zaizgradnju u podru jima izloženim dejstvu seizmike. U tom smislu podaci ipreporuke koji su dati u daljem tekstu, predstavljaju smjernice za razraduplanske i projektne dokumentacije odnosno za konkretizaciju urbanisti kihplanova i projekata za objekte visokogradnje.

Objekti visokogradnje

U procesu projektovanja aseizmi kih objekata posebnu pažnju treba obratitina pitanje dopuštenog stepena ošte enja za razli ita seizmi ka dejstva. Ovopitanje je direktno vezano sa važnoš u odnosno zna ajem objekata ( na tomosnovu je i tehni kom regulativom definisan na in prora una ). Ograni avaju i sena standardne objekte ( I i II kategorije ) koji su na ovom lokalitetu zastupljeni ipolaze i od opšte prihva enog nivoa seizmi kog rizika i principa uzemljotresnom inženjerstvu, konstrukcije se projektuju na slede i na in:

da slabije i umjerene zemljotrese objekat primi elasti nim radom, bez ošte enjakonstrukcije i sa eventualnim malim ošte enjima nenose ih elemenata

da se kod jakih zemljotresa jave programirana konstruktivna ošte enja, tj. dakonstrukcija radi neelasti no koriste i svoju duktilnost i razvijaju i histerezisnoabsorbovanje energije, uz ve a ošte enja nekonstruktivnih elemenata. Nivo ošte enjatreba da bude takav da sanacija bude ekonomski isplativa kod najve eg brojagra evina.

da izuzetno jake – katastrofalne - zemljotrese gra evine izdrže bez rušenja, pocijenu velikih ošte enja, pa i kasnijih namjernih rušenja usled neupotrebljivosti.

“Pravilnik o tehni kim normativima za izgradnju objekata visokogradnje useizmi kim podru jima” (Sl. list SFRJ 11/80 i dr.) ne propisuje seizmi ke sile raznihnivoa koje bi odgovarale naprijed navedenoj gradaciji zemljotresa, ali vodi ra una o


38

važnosti gra evina razvrstavaju i ih u etiri kategorije i specijalne objekte vankategorija.

Obzirom da u okviru plana nijesu predvi eni objekti van kategorija, prora unkonstrukcija može se vršiti saglasno “ Pravilniku o tehni kim normativima zaizgradnju objekata visokogradnje u seizmi kim podru jima ”, odre ivanjemekvivalentne horizontalne prora unske seizmi ke sile:

S = Ko x Ks x Kd x Kp x G

gdje je:

S – ukupna horizontalna seizmi ka silaG – ukupna težina objektaKo – koeficijent kategorije objektaKs – koeficijent seizmi nostiKd – koeficijent dinami nostiKp – koeficijent duktiliteta i prigušenja

Koeficijent seizmi kog intenziteta (Ks), zavisno od seizmi ke mikro zone-ispitivanogpodru ja (a minimalno se mora usvojiti Ks=0.10 ) može se odrediti premamaksimalnim o ekivanim horizontalnim ubrzanjima koja se o ekuju u odgovaraju emperiodu vremena.

Koeficijent seizmi kog intenziteta (Ks) se ra unski odre uje iz slede eg izraza

Ks = max* max/ g *

gdje je:

max – maksimalno ubrzanje za odgovaraju i vremenski period max – maksimalna vrijednost reprezentativnog spektra reakcije apsolutnih

akceleracijag – ubrzanje zemljine teže

– ekvivalentni duktilitet

Ako se usvoji : max = 2 (kriva 3 za slabo tlo) i ekvivalentni duktilitet = 4 uobi ajenza armirano betonske konstrukcije, zavisno od ubrzanja, dobijaju se slede e vrijednostikoeficijenta seizmi nosti (Ks):


39

Zona Povratni period maksimalnoubrzanje

Ks

C2 50100200

0,200,290,36

0,100,150,18

C3 50100200

0,210,310,38

0,110,160,19

Upore uju i dobijene vrijednosti koeficijenta seizmi nosti sa vrijednostimakoje propisuje “Pravilnik...”, (Ks = 0,10) proizilazi da se za projektni zemljotresmože usvojiti onaj sa povratnim periodom od 50 godina.“Studija seizmi ke povredljivosti (vulnerabiliteta) objekata i prihvatljivog seizmi kogrizika”, ura ena u okviru usvojenog GUP-a za opštinu Bar, daje nešto ve evrijednosti koeficijenta seizmi nosti sra unata na osnovu nedostaju eotpornosti objekata. Ove vrijednosti su, orijentaciono, izme u vrijednostidobijenih za 50-godišnji i 100-godišnji zemljotres.

Projektni keoficijent seizmi nosti KsZona a b cC2 0,100 0,100 0,130C3 0,100 0,105 0,135

a – po “Pravilniku(1)”, za IXº zonu skale MCSb – prema izrazu Ks = max* max / g* , za 50-godišnji zemljotresc – prema studiji vulnerabiliteta

Projektanti konstrukcija objekata mogu, prema sopstvenom naho enju,zavisno od tipa konstrukcije, na ina prora una, zna aja objekta itd. usvojitivrijednosti projektnog koeficijenta seizmi nosti (Ks).Vrijednosti ostalih koeficijenata (Ko, Kp i Kd) potrebnih za prora un projektneseizmi ke sile mogu se usvojiti direktno iz “Pravilnika o tehni kim normativimaza izgradnju objekata visokogradnje u seizmi kim podru jima ” (1).

Ovakav, uproš en, na in prora una zasnovan na spektru odgovora vodira una o nekim dinami kim osobinama zgrade, prije svega o veli ini periodaslobodnih oscilacija. U spektar je uklju eno i odre eno prigušenje viskoznogtipa, što tako e odre uje na in odgovora na zemljotres.


40

Gore navedeno ne zna i da nije preporu ljivo, u odre enim slu ajevima,konstrukciju sra unati direktnom dinami kom analizom za stvarna seizmi kadejstva. Takvim na inom prora una bolje se optimizuje krutost, vrsto a ižilavost konstrukcije i definiše kriterijum sigurnosti u zavisnosti od tipakonstrukcije, seizmi nosti terena, karakteristika materijala, uslova odfundiranja itd.

U prora un konstrukcije obavezno uklju iti i vertikalnu komponentuseizmi ke sile, koja može biti naro ito izražena na pojedinim vrstama tla,odnosno kombinacijama osnovne stijene i površinskog tla.

Ne upuštaju i se u detaljnije razmatranje problema dinami ke analizekonstrukcija, (što je stvar samog prora una konstrukcije) treba napomenuti da seza ovakvu vrstu prora una mogu usvojiti:

za projektni zemljotres parametri koji odgovaraju 50-godišnjemzemljotresu

za maksimalni zemljotres parametri koji odgovaraju 200-godišnjemzemljotresu

Navedene mogu nosti prora una aseizmi kih konstrukcija same po sebi nemogu obezbijediti dovoljnu sigurnost objekata, ukoliko se pri izboru ikoncipiranju konstrukcije ne primijene principi aseizmi kog projektovanja, odkojih e se neki osnovni pomenuti u daljem tekstu.

Izbor osnove objekata

Što više treba težiti da se projektuju objekti sažetih i simetri nih osnova. Kakose zbog težnji ka arhitektonski složenim objektima moraju pojaviti inesimetri ne zgrade, treba pokušati da se osnova kontruktivno rastavi na nizprostih i simetri nih dionica.

Ukoliko je to nemogu e treba težiti da se rasporedom konstruktivnihelemenata što više približe centar krutosti i centar mase (težište).


41

Vertikalna dispozicija

Od posebnog zna aja je ravnomjerna distribucija krutosti i masa po visiniobjekata. Nagla promjena krutosti i težine po visini, a naro ito tzv."fleksibilna prizemlja" (što se naj eš e dešava zbog namjenskih potreba),mogu prouzrokovati teška ošte enja konstrukcije ili rušenja objekata poddejstvom zemljotresa.

Ukoliko je objektu dogra en (ili mu po projektu pripada ) dio razli ite visine ikarakteristika, treba ga dilatacijom odvojiti što je i ina e neophodno da bi seizbjeglo neravnomjerno slijeganje.

Dobrim izborom konstrukcije, materijala, dobrom opštom koncepcijom ipažljivo obra enim detaljima mogu se razni konstruktivni sistemi u initiotpornim na dejstvo zemljotresa.

Na ovom podru ju ne preporu uje se primjena istih skeletnih sistema odarmiranog betona, i to iz slede ih razloga:

Skeletni sistemi zbog svoje relativno male mase i ve e fleksibilnosti"navla e" manju seizmi ku silu, ali zato imaju i relativno malu nosivost.

Zbog velike horizontalne pomjerljivosti mogu postati osjetljivi na uticajedrugog reda u stubovima.

Iz istog razloga su podložni mnogo ve im ošte enjima od krutih zgrada,naro ito u pogledu pregradnih zidova i zidova ispune. Uticaj ispuna na skeletjoš uvijek nije dovoljno ispitan i može imati i pozitivno i negativno dejstvo.

Veoma su osjetljivi na nekorektno konstruisane i izvedenekonstruktivne detalje: postoji opasnost od pojave krtog loma u slu ajevimavelike normalne sile, prearmiranja presjeka usled slabog izbora betonskogpresjeka ili formiranja kratkih stubova (pojava transverzalne sile).

Tip zemljotresa kakav je bio onaj 1979. godine ( koji je logi no o ekivati iu budu e ), a koji po svom frekventnom sastavu pokriva široki dio spektra iima nepovoljan akcelerogram dugog trajanja sa vrlo izraženim ekstremima uspektrima odgovora i dugim periodama (oko 0,5 sek), veoma je nepovoljan zafleksibilne sisteme. Periodi sopstvenih oscilacija ovih sistema su blizupredominantnih perioda oscilacije tla, što objekat može izložiti efekturezonancije (rezonanse).

Dakle, kod objekata kod kojih je primijenjen ist skeletni sistem sa zidanomispunom, mora se ra unati sa visokim stepenom ošte enja, a time i visokom


42

cijenom opravke poslije nekog ja eg zemljotresa. U zemljotresu 1979. godinenajve a razaranja pretrpjeli su baš oni objekti kod kojih je primijenjen skeletnisistem (mada su i bili izvedeni neprincipijelno u ve ini slu ajeva pa generalizacijasamo na osnovu sistema nije osnovana ).

Zbog svega navedenog, prilikom projektovanja, na prostoru u granicamaDUP-a, preporu uje se primjena kru ih, odnosno manje fleksibilnih sistemaod armirano betonskih zidova i skeleta ukru enih armiranobetonskimzidovima ili jezgrima od armiranog betona koji preuzimaju u najve em dijeluuticaje od horizontalnih seizmi kih sila.

Ovakvi sistemi, zbog svoje ve e krutosti i ve e težine (kod panelnih sistema),indukuju ve e seizmi ke sile, ali je i njihova nosivost znatno ve a, pa seindukovane sile mogu obi no bez ve ih teško a prihvatiti.

Zbog manje deformabilnosti, ovakve konstrukcije su mnogo manjepodložne ošte enjima nekonstruktivnih elemenata i instalacija.

Periodi sopstvenih oscilacija su manji, pa je manja i opasnost od pojavemehani ke rezonance.

Aksijalne sile u nose im zidovima od gravitacionog optere enja uvijeksu pravilnije raspore ene i dovoljno male, što u slu ajevima kada su zidovipravilno armirani podužnom armaturom, sa osiguranim prekidima u betonu,daje povoljnu duktilnost, to jest smanjenu opasnost od krtog loma.

Nedostatak sistema ukru enih skeleta je teško a oko fundiranja zidovaza ukru enje, koji nemaju veliku sopstvenu težinu i imaju relativno maleuticaje normalnih sila (vertikalnih reakcija), a treba da prime velike momentesavijanja.Ovo se rešava primjenom posebno projektovanih temelja sa pove animmomentom inercije u osnovi.

Kod sistema sa armiranobetonskim dijafragmama, koji se esto ( zbogprimjene ravanske oplate) rade sa popre nim nose im zidovima, javlja seproblem konstruisanja neoptere enih podužnih zidova, malobrojnih ioslabljenih mnogim otvorima. Podužna krutost objekata je uglavnomproblemati na ali se mogu konstruisati unutrašnji podužni armiranobetonskizidovi, koji bolje funkcionišu ako su povezani sa popre nim, tako da seformira složeni presjek u kojem u estvuju oba pravca zidova.(moraju imatimin po 1.5% površine osnove – po oba pravca).

Nekonstruktivne elemente projektovati od što lakših materijala.Bez obzira na izbor vertikalne konstrukcije, posebnu pažnju treba

posvetiti me uspratnim konstrukcijama. One moraju biti monolitne i


43

adekvatno povezane sa vertikalnim sistemom, odnosno sposobne da prenesuinercijalne sile i rasporede ih na vertikalne elemente.

Seizmi ke dilatacione razdjelnice

Širina razdjelnica me u nazavisnim konstrukcijama treba da je dovoljnovelika da ne do e do njihovog sudaranja tokom oscilovanja izazvanihzemljotresom pri pomjeranju u suprotnim pravcima. To zna i da širinarazdjelnica mora biti pouzdano ve a od zbira maksimalnih pomjeranjarazdvojenih objekata. Ako se pomjeranja konstrukcije ra unaju na bazi elasti nog rada zazamjenjuju a stati ka optere enja data Pravilnikom o tehni kim normativima zaizgradnju objekata visokogradnje u seizmi kim podru jima , onda tako dobijenapomjeranja treba pomnožiti sa faktorom duktiliteta konstrukcije:- za panelne sisteme µ = 4- za ukru ene skelete µ = 5Ako se pomjeranja ne ra unaju, širina razdjelnica se može na i iz izraza: > 3 + ( H – 5 ) / 3 (cm) – za H > 5,00 mZatvaranje razdjelnica mora biti površinsko (višedjelnim limenim opšivima)ili pjenastim materijalom koji ne daje otpor oscilovanju konstrukcije.

Temelji

Na širem lokalitetu DUP-a,prema generalizovanim podacima, radi se ostišljivom tlu, relativno male dopuštene nosivosti ( pretpostavljeno oko 120kN/m² ), kod koga se mogu o ekivati relativno velika i neravnomjernaslijeganja pod temeljima.

U seizmološkom smislu spada u slabo tlo koje može da amplifikuje ubrzanjeosnovne stijene i kod koga treba ra unati na uticaj interakcije tlo – objekat.

Zbog toga , generalno, kod temeljenja objekata treba primijeniti temeljne plo ena nabijenom šljun anom tamponu, ili krute temeljne roštilje (roštiljekontragreda). Kod ovih drugih je veoma povoljno izvesti i krute armiranobetonske podne plo e. Iskustva iz zemljotresa 1979. godine pokazuju da suak i relativno slabi objekti fundirani na pomenuti na in imali zadovoljavaju e

ponašanje.


44

Za potrebe detaljnog prora una i dimenzionisanja konstrukcije moraju se zasvaki objekat izvršiti geomehani ka istraživanja terena.

Kako je generalnim planom definisano da se dio podru ja u obuhvatu ovogdetaljnog plana nalazi u zoni uslovne stabilnosti ili nestabilnosti tla pri dejstvuseizmike (dinami ke nestabilnosti) , kao i da je u predmetnoj zoni i aktivnoklizište ,posebnu pažnju obratiti na slede e na elne instrukcije :

Za pojedina ne kriti ne lokacije prethodno moraju biti ura ena detaljnageološka i geomehani ka istraživanja i elaborati. Na osnovu istih pojedinezone mogu biti i isklju ene što se ti e izgradnje. Posebnu pažnju prilikomistražnih radova obratiti na eventualno prisustvo i pravce kretanja podzemnihvoda i njihovo dejstvo na stabilnost tla. Pravilnik o tehni kim normativima zaizgradnju objekata visokogradnje u seizmi kim podru jima predvi a posebnoispitivanje mogu nosti izgradnje na tlu koje ima dinami ku nestabilnost.

Ukoliko geomehani ke analize pokažu da se radi o tlu koje je podložnolikvefakciji, intenzivnom slijeganju, klizanju ,rasijedanju i sl., takve lokacijetreba isklju iti što se ti e izgradnje objekata . Za slu aj izgradnje posebnih iinženjerskih objekata- koji se moraju graditi i na takvim mjestima potrebno jeutvrditi posebne uslove i preduzeteti posebne mjere .

Inženjerski objekti , objekti I kategorije i eventualno objekti vankategorije prora unavaju se u pogledu konstrukcije prema posebnimuslovima definisanim Pravilnikom o tehni kim normativima za izgradnju objekatavisokogradnje u seizmi kim podru jima. Prilikom konstruisanja takvih objekatapotrebno je primjenjivati savremena dostignu a , saznanja i standarde .

Na osnovu konkretnih geotehni kih istraživanja potrebno jeprojektovati objekte u kaskadnim zasjecima, koji se fundiraju i izvode dostabilnog tla – ispod klizne ravni.

Potporne zidove fundirati ispod klizne ravni, u zale u zidova obaveznopostaviti drenažne cijevi koje se priklju uju na poseban kanalizacioni sistem.

Zasijecanje kosina vršiti od gornjeg dijela prema donjem, nikako nezasijecati prvo nožicu padine.

Obavezno izvršiti regulaciju površinskih voda koje gravitiraju kriti nimzonama.

Prilikom projektovanja obavezno izvršiti regulaciju atmosferskih vodasa svih izgra enih i neizgra enih površina , primijeniti sistem otvorenih izatvorenih kanala sa revizionim šahtovima. Regulacija se mora izvršitigeneralno za kompletno pripadaju e podru je (prema nivelacionom planu) ane za pojedina ne objekte. Logi no je, a i sagledava se iz topografskih podloga


45

i opštih uslova , da je sistem drenaže i regulacije od vitalnog zna aja zapojedine lokacije i kao takav predstavlja dio javne infrastrukture.

Objekti infrastrukture i saobra aja

Visoka seizmi nost ovog podru ja nalaže potrebu posebne pažnje kodprojektovanja infrastrukture (elektri nih, vodovodnih i kanalizacionihinstalacija, parovoda, rezervoara za gorivo...). Smanjivanjem mogu nosti zaošte enje ovih objekata poboljšavaju se uslovi za eventualno efikasno pružanjepomo i nastradalima, kao i za otklanjanje posledica zemljotresa. Samim timsmanjuje se i broj eventualnih žrtava i nesre nih slu ajeva poslije zemljotresa,kao i mogu nosti za izbijanje eksplozija i požara.Za ove objekte se preporu uje slede e :

Pri projektovanju objekata infrastrukture, a naro ito glavnih dovodapotrebno je posebnu pažnju posvetiti inženjersko-geološkim i seizmološkimuslovima tla.

Snabdijevanje vodom treba da je gravitacionim sistemom, sa mrežomzatvara a pomo u kojih se mogu isklju ivati pojedini djelovi vodovodnemreže i dovoljno gustom mrežom požarnih hidranata.

Preporu uje se primjena cirkulacionih sistema sa ve im brojemme usobnih veza.

Pri projektovanju infrastrukture pridržavati se uslova koje propisujePravilnik o tehni kim normativima za projektovanje i prora un inženjerskih objekatau seizmi kim podru jima .

Za izradu vodova infrastrukture treba koristiti fleksibilne konstrukcijekoje mogu da slijede deformacije tla. Izbjegavati upotrebu krtih materijala (nearmirani beton, azbestcementne cijevi - koje su ina e zabranjene za upotrebu uvodovodnoj mreži i sl. )

Elekti ne instalacije treba snabdjeti ure ajima za brzo priklju ivanjeelektri nih mašina i alata u slu aju potrebe.

Podzemne elektri ne instalacije treba obezbjediti ure ajima zaisklju ivanje pojedinih djelova mreže.

U sistemu saobra aja potrebno je obezbijediti paralelne saobra ajnicetako da u slu aju da jedna postane neprohodna postoji mogu nost da se prekodruge obezbijedi nesmetano odvijanje saobra aja, prilaz eventualnorazrušenim zgradama i pružanje pomo i u slu aju potrebe. Dimenzijesaobra ajnica u pogledu širine moraju odgovarati standardima, a u pogledu


46

slobodnog prostora oko same saobra ajnice moraju biti projektovane u skladusa principima planiranja u seizmi ki aktivnim podru jima.

Obezbijediti da kanalizaciona mreža u pogledu funkcije i kapacitetazadovoljava, ako postoji mogu nost bujice. Na kriti nim mjestima uraditiposebno dimenzionisane kolektore.

Pored navedenih preporuka podrazumijevaju se opšte poznati konstrukterskiprincipi vezani za projektovanje konstrukcija otpornih na seizmi ka dejstva:detalji veza vertikalnih i horizontalnih elemenata, uzengije sa preklopom pokra oj strani, adekvatne dužine sidrenja armature, dimenzionisanje presjekana lom po armaturi a nikako na tzv.«krti lom«, dimenzionisanje presjekastubova u skladu sa Pravilnikom o tehni kim normativima za izgradnju objekatavisokogradnje u seizmi kim podru jima, principi vezani za dopuštena mjestapojave plasti nih deformacija i td.

Primjenom nau nih metoda, iskustva ste enog u projektovanju i izgradnjiseizmi ki otpornih objekata i primjenom savremenih tehnoloških rešenjamogu se na adekvatan na in riješiti zadaci koji se postavljaju predkonstruktorima objekata na podru jima koje imaju karakteristike kao širazona opštine Bar.

4.11. MJERE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE

Urbanisti ki planovi po svojoj suštini u cjelini treba da predstavljaju sistemmjera za zaštitu i unapre enje životne sredine i optimalno koriš enjeprirodnih i stvorenih resursa i potencijala.

Prostor DUP-a “Zeleni pojas” obuhvata dijelom izgra eno podru je, tako daplaniranom izgradnjom ne e biti zauzete nove zna ajne površine prirodnesredine. U okviru planiranih površina porodi nog stanovanja malih gustina, anaro ito u zoni mješovite namjene zelenila i porodi nog stanovanja malihgustina, u postupku izgradnje i ure enja parcela, potrebno je sagledatikvalitet postoje eg rastinja i sa uvati sva vrednija stabla prirodne i kulturnevegetacije.

Planskim rešenjem hidrotehni kih instalacija predvi eno je obezbje enjepotrebne koli ine vode za pi e, kao i adekvatna odvodnja upotrebljenih Iatmosferskih voda.


47

Za sve objekate je planirano priklju enje na fekalnu kanalizacionu mrežu imetreba da se doprinese smanjenju zaga enja priobalnog mora i površinskihtokova.

Adekvatnim rešenjem odvodnje atmosferskih voda riješi e se problemnastajanja bujica i smanjiti rizik od pojave klizišta.

Potrebno je završiti zapo ete regulacije vodotoka i revitalizovati one koji suugroženi dosadašnjim nedozvoljenim aktivnostima.

Primjenom principa energetske efikasnosti i održive gradnje smanji e seemisija štetnih gasova, uz poboljšanje kvaliteta objekata i pove anje standardaživljenja u njima.

Ure enjem visokog zelenila, doprinijeti stvoranju ugodnijih uslova zaboravak na otvorenom i zaštiti od visokih temperature.

Primjena tehni kih propisa i normativa pri projektovanju gra evinskihstruktura, uz uslove i ograni enja iz elaborata mikroseizmi ke reonizacije,predstavlja e osnov zaštite predmetnog podru ja od destruktivnih dejstavazemljotresa.

Prostornom organizacijom stvoreni su uslovi koji omogu avaju lakuintervenciju u slu aju požara i njihovu lokalizaciju. Planiranim rešenjeminfrastrukture i planiranim nivoom tehni ke opremljenosti prostoraupotpuni e se sistem i mjere protivpožarne zaštite.

Kod planiranja infrastrukture prihva eno je rješenje koje obezbje ujefunkcionalnost pojedinih cjelina. To se odnosi na obezbje enje vode, napajanjeenergijom, zaštitu koridora kod važnijih saobra ajnica, i drugo koje seobezbje uje iz više pravaca.

U cilju stvaranja preduslova za odgovaraju e upravljane otpadom izdoma instava, objekata turisti kog stanovanja, ugostiteljskih i sli nih objekata,projektima sobra ajnica i projektima ure enja terena treba predvidjetipunktove za separaciju otpada na mjestu sakupljanja. Istovremeno trebanastojati de se postepeno uvede separacija na mjestu nastanka otpada -primarno sortiranje.


48

U cilju zaštite od buke treba kroz projektovanje i izgradnju objekata i ure enjeterena predvidjeti odgovaraju e mjere za smanjenje buke, naro ito za lokacijeu blizini željezni ke pruge.


49

5. BILANS PLANIRANIH REŠENJA

5.1. DEFINICIJA IZRAZA

Oznaka bloka: obilježena je slovnom oznakom S1, S2, S3, S4 i S5 unutar blokastanovanja malih gustina i S6 unutar bloka zelenila i stanovanja malih gustina.Navedene oznake predstavljaju i oznaku blokovske urbanisti ke parcele.

Oznaka pojedina nih (vlasni kih) urbanisti kih parcela: ozna ava brojparcele u bloku i obilježena je arapskim brojevima od 1 do n. Ovaj podatak jeupisan u svakoj urbanisti koj parceli.

Namjena parcele: planirana svrha za koju se prostor može izgraditi i urediti.U grafi kom prilogu ovaj podatak je predstavljen šrafurom.

Površina parcele: ukupna površina urbanisti ke parcele izražena m2. Površineparcela date su u priloženim tabelama.

Maksimalna površina pod objektom: podatak predstavlja najve u vrijednostpovršine pod objektima na parceli i izražen je u m2.

Maksimalan broj etaža: maksimalan broj nadzemnih etaža objekta.

BGP (bruto gra evinska površina): zbir bruto gra evinskih površina svihnadzemnih etaža objekta na parceli, izraženo u m2.

Broj stanova: ovi podaci su dobijeni na osnovu procjene bruto površine stanaili smještajne jedinice i prosje ne veli ine porodice. Kao korektivni kriterijumkoriš ena je planirana gustina stanovanja.

Površina poslovnih prostora: kao površina poslovnih prostora predvi eno je10% neto površine prizemlja planiranih stambenih objekata.

Korisnici prostora: zaposleni


50

Broj zaposlenih: dobijen preko površine poslovnog prostora i predvi enepovršine od 20m2 po zaposlenom

Prosje na veli ina porodi nog doma instva - 3,2

Indeks zauzetosti - površina pod objektom / površina parcele

Indeks izgra enosti - bruto gra evinska površina / površina parcele

Gustina stanovanja - broj stanovnika / površina (ha)

5.2. BILANSI NA NIVOU LOKALNOG PLANSKOG DOKUMENTA

Bilansi na nivou lokaalnog planskog dokumenta

Površina zahvata plana188979.46

m2

Površina pod prizemljem objekata 60054m2

Bruto gra evinska površina BGP 161813m2

Saobra ajne površine 18422m2

Koridor željezni ke pruge 8745m2

Broj planiranih stambenih jedinica 612Ukupan broj stanovnika 1955Gustina stanovanja 120 st / haUkupan broj korisnika - zaposlenih 445


51

BILANSI ZONE STANOVANJA MALIH GUSTINA

Blokovska urbanisti ka parcela S1 Površina urbanisti ke parcele 19095m2

Površina pod objektima 7161m2

BGP( max) 19095m2

Pretežna spratnost (max) 4 etaža II (indeks izgra enosti) 1,00

IZ (indeks zauzetosti) 0.50



BGP( max) 55695m2





BGP( max) 413775m2

Pretežna spratnost (max) 4 etaža

II (indeks izgra enosti) 1,00 IZ (indeks zauzetosti) 0.50



BGP( max) 34623m2




52



BGP( max) 4756m2



BILANSI ZONE ZELENILA I STANOVANJA MALIH GUSTINA



BGP( max) 6267m2




53

6. SAOBRA AJNO RJEŠENJE

POSTOJE E STANJE

Sve postoje e ulice imaju veoma oskudne elemente situacionog i nivelacionogplana a izgra eni objekti onemogu avaju poboljšanje navedenih elemenata.Ovo se posebno odnosi na širinu izgra enih saobra ajnica kao i na nagibenivelete.

Stacionarni saobra aj je rješavan neplanski a parkiranja se obavljaju uzpostoje e ulice.

Pješa ka kretanja se odvijaju uz postoje e saobra ajnice, pa je stoga potrebnoplanirati trotoare uz saobra ajnice, obostrano ili jednostrano.

Od postoje e uli ne mreže pojedinim saobra ajnicama, koje su paralelneJadranskoj magistrali, dat je prioritet i one su planirane za nesmetanoodvijanje dvosmjernog saobra aja.

PLANIRANO RJEŠENJE

Planirano rješenje se uglavnom odnosi na rekonstrukciju najprometnijihsaobra ajnica ime bi se pove ao njihov kapacitet i poboljšala bezbjednostsaobra aja.Pojedine saobra ajnice nemogu e je rekonstruisati a da se bitno ne narušipostoje e stanje što bi uklju ivalo i uklanjanje pojedinih objekata.Poseban problem predstavljaju popre ne veze doti nih paralelnihsaobra ajnica.Popre nim vezama bi se cjelokupna saobra ajna mreža u inilamnogo kvalitetnijom.Problem predstavljaju ekstremno veliki nagibi nivelete popre nih ulica i nanjih se ne može bitno uticati.Ako bi se popre ne ulice više prilagodile terenuto bi bilo veoma teško ostvarljivo obzirom na postoje u izgra enost.


54

Elementi situacionog plana

SAOBRA AJNICA DUŽINA[m]

ŠIRINA KOLOVOZA[m] TROTOAR

“I” 151.56 2×2.75=5.50 obostranš=1.50m

“N” 715.09 2×2.75=5.50 obostranš=1.50m

“G” 292.00 2×3.00=6.00 obostranš=1.50m

“Q” 417.68 2×2.75=5.50 jednostranš=1.50m

“U” 835.72 2×2.75=5.50 obostranš=1.50m

“H” 317.28 2×3.00=6.00 obostranš=1.50m

“V” 228.97 2×2.75=5.50 jednostranš=1.50m

“W” 101.49 2×2.25=4.50 obostranš=1.50m

„Y“ 62.01 2×2.50=5.00 -

tabela 1. Prikaz osnovnih karakteristika saobra ajnica

U tabeli su date karakteristike svih novoizgra enih i rekonstruiasanihsaobra ajnica obuhva enih ovim planom.

Koordinate tjemena i ostali elementi situacionog plana dati su tabelarno ugrafi kom prilogu Plan regulacije.

Minimalni radijus horizontalne krivine iznosi Rhmin = 25.00m a maksimalniradijus je Rhmax = 1000.00m. Upotrebljeni radijusi krivina zahtjevajuproširenje kolovoza u krivinama, pri izradi glavnih projekata.

U svim krivinama radijusa manjih od Rh = 25.00m proširenje kolovozapotrebno je posebno oblikovati koriš enjem krive tragova, odnosnozamjenjuju e trocentri ne krivine kako bi se obezbjedila prohodnost vozila prikretanju istih kroz te krivine, uz minimalno zauzimanje prostora.U ostalimkrivinama radijusa od 25.00m do 200.00m proširenja kolovoza treba izvesti uskladu sa propisima.

Prilikom izrada saobra ajnica potrebno je odgovaraju om projektnomdokumentacijom definisati javnu rasvjetu i horizontalnu i vertikalnu


55

saobra ajnu signalizaciju.Tako e je neophodno definisati sve potrebne uli neinstalacije i izvesti ih prije izvo enja radova na izgradnji saobra ajnica.

Elementi nivelacionog plana

Nagibi nivelete svih saobra ajnica nalaze se u dozvoljenim granicama, izuzevna saobra ajnici „H“ koja na jednom dijelu dostiže nagib od oko 13%, a štoneznatno prelazi dozvoljenu vrijednost.

Popre ni nagibi saobra ajnica kre u se u granicama od ip = 2.00 – 4.00%.Nagibi trotoara iznose ip = 1.50% i usmjereni su ka kolovozu.

Stacionarni saobra aj

Potrebe za parkiranjem zadovoljava e se na urbanisti kim parcelama,poštuju i navedene normative iz GUP-a, izgradnjom parking garaža namjestima velike denivelacije ili u sklopu arhitektonskog rješenja objekta.Ukoliko se pokaže potreba za dopunskim kapacitetima za parkiranjem vozilaiste treba rješavati podzemnim garažama u okviru urbanisti kih parcela.

Pješa ki saobra aj

Sve pješa ke komunikacije obavlja e se planiranim trotoarima. Svesaobraobra ajnice imaju planirane obostrane trotoare širine 1.50m. Izuzetakine saobra ajnica „V“ koja ima jednostran trotoar i saobra ajnica „Y“ koja

nema trotoar.

Uslovi za kretanje invalidnih lica

Zbog velike denivelacije terena, obra ivana zona je veoma neuslovna zasamostalno kretanje invalidnih lica. Na mjestima gdje je to mogu e potrebnoje prilagoditi pješa ke staze, trotoare i sve pristupe objektima javnih sadržajanjihovim potrebama. U tom smislu neophodno je obratiti pažnju nadefinisanje posebnih rampi na trotoarima i prilazima javnim objektima.Minimalna širina rampe mora biti 0.90m, ne ra unaju i kose strane, aprepo uje se širina od 1,20m. Sve rampe izvoditi sa max nagibom od 1:12.

Tako e, u okviru objekata javnog sadržaja potrebno je obezbjediti i odre enbroj parkirnih mjesta za osobe sa invaliditetom. Najmanja širina ovog parkingmjesta iznosi 3,60m.


56

Kolovozna konstrukcija

Kolovoznu konstrukciju potrebno je dimenzionisati za odvijanje lakog dosrednje teškog saobra aja.

Na djelovima saobra ajnice sa velikim uzdužnim nagibom planirati izgradnjuhabaju eg sloja od od agregata eruptivnih svojstava kako bi se izbjegloklizanje i proklizavanje pneumatika vozila u nepovoljnim vremenskimuslovima.


57

7. HIDROTEHNI KA INFRASTRUKTURA

1.UVOD

Zona koja se obradjuje na nivou Detaljnog urbanisti kog plana predstavlja diopodru ja naselja Šušanj, na ulazu u grad, neposredni nastavak zoneŽukotrlica, i željezni ke pruge.Podru je obrade planskog dokumenta oivi eno je :*sa sjevera – naselje Viti i –prostor Gornjeg Šušanja;*sa istoka – Zona rezerve Šušanj ;*sa juga – željezni kim kolosjekom ;* sa zapada – prostorom Ratac.

Zona zahvata je površine 16,29 ha.

Urbanisti ki pokazatelji upotrebe prostora DUP-a Zeleni pojas :-----------------------------------------------------------------------------------------Stanovanje malih gustinaUP 162984 m2broj stanovnika 2736broj korisnika ( poslovni prostor ) 445

-----------------------------------------------------------------------------------------

2. POSTOJE E STANJE

2.1.VODOVOD

S obzirom da je u planskom prostoru realizovana nezakonita izgradnjaindividualno stambenih objekata sa slabo formiranim ulicama (širina, nagib,podloga), vodovodna mreža je na adekvatan na in pratila navedenuizgradnju, tako da na planskom prostoru imamo vodovodnu mrežu malihprofila i trasama cjevovoda kroz privatne parcele.U vodovodnoj mreži predmetnog prostora zastupljeni su profili: DN < 50mm ,DN 80 mm, DN 100 mm, što nije dovoljno za uredno snabdijevanje vodom.

Prostor neposredno iznad željezni ke pruge, nije pokriven saobra ajnicama,što je otežavalo izgradnj vodovodne mreže.


58

U vodovodnoj mreži, cjevovodi su izvedeni: manji profili od PC materijala,PEHD, PVC.

Planskim prostorom je trasiran postoje i eli ni cjevovod C DN 300 mm, sakojeg je izveden PVC cjevovod DN 150 mm i priklju ni cjevovodi profila DN50 mm D 80 mm koji snabdijevaju postoje e stambene objekte planskogprostora. Postoje i glavni cjevovod DN 300 mm je u dosta lošem stanju(starost cjevovoda, uticaj željezni kog kolosjeka i neadekvatna zaštita iagresivan materijal).

U dijelu planskog zahvata, su trasirani glavni cjevovodi R.Golo Brdo –R.Šušanj (PEHD i C 2 x DN 400 mm) koji do danas nijesu bili u funkcijipunjenja rezervoara Šušanj 1.

Planski zahvat je podru je sa visinskim kotama terena od 30,0 mnm do 150,0mnm, što u tehni kom smislu vodosnabdijevanja mreže, predstavlja prvu,drugu i tre u visinsku zonu vodosnabdijevanja ( 0,0 – 150,0 mnm).

Zbog specifi nosti vodovodnog sistema (položaj i izdašnosti izvorišta tokomgodine), u zimskom i ljetnjem periodu planski prostor se snabdijeva vodom saizvorišta Brca, preko potisnog cjevovoda C DN 300mm.

Generalno, preko cjevovoda C DN 300 mm, C DN 200 mm i PVC DN 150mm, koji su trasirani kroz planski prostor, snabdijevaju vodom sam planskiprostor i prostor Šušanja - Zona rezerve.

Tokom zimskog perioda tre a visinska zona prostora, nema urednosnabdijevanje vodom, dok u ljetnjem periodu uopšte nema dotoka.

2.2. FEKALNA KANALIZACIJA

U planskom prostoru su parcijalno izvedeni odvodni kolektori upotrebljenihvoda, gdje su priklju eni postoje i objekti.S obzirom da su kanalizacionu mrežu upotrebljenih voda uglavnomfinansirali sami gradjani, izvedena je dosta improvizovano, sa trasama prekoprivatnih parcela i malih profila, tako da predstavlja mrežu koju trebarekonstruisati.Planski prostor, u tre oj visinskoj zoni, kao i u zoni koja s grani i sa prostoromRatac, nije pokriven kanalizacionom mrežom. Odvodjenje upotrebljenih voda


59

iz objekata je riješen na improvizovan na in – izgradnjom upojnih jama samogu noš u direktnog upijanja zemljišta i sanitarnog ugrožavanja idevastiranja okolnog prostora. Kod ovakvog na ina riješavanja zastupljena jepojava odvodjenja prelivnih upotrebljenih voda u otvorene vodotoke sarecipijentom u more. Pojava je evidentna tokom itave godine, a posebno jeizražena u ljetnjem periodu kada za posledicu ima direktno ugrožavanjeprostora Morskog dobra.

Svi gravitacioni odvodni kolektori planskog prostora su priklju eni napostoje e odvodne kolektore prostora Žukotrlice koji transportuju vode uglavni obalni kolektor AC DN 250 mm, sa promjenom profila duž kanalisanetrase do prostora Luke Bar.

Kao što smo naveli, postoje i odvodni kanali su trasirani privatnimkatastarskim parcelama, a dio postoje im saobra ajnicama, sa profilima DN100 mm, DN 125 mm, DN 150 mm, DN 200 mm.

Mrežu ine odvodni kolektori koji su izvedeni uglavnom od azbestcementa(mali procenat) i u zadnje vrijeme od PVC i PEHD materijala.

Generalno zapažanje kod postoje e fekalne mreže je i pojava priklju enja iodvodjenja površinskih voda sa istom, što predstavlja dodatno optere enjepostoje ih profila, koji su i te kako malih dimenzija. Preoptere enje malihprofila ima za posledicu kompletno optere enje glavnog obalnog kolektora iobjekata na njemu, prema Luci Bar i samom recipijentu.Postoje a reviziona okna su, ve im dijelom u lošem stanju, nedostupna(privatne parcele) i sa neadekvatnim održavanjem. Liveno-željezni poklopcina postoje im revizionim oknima su neadekvatni, ugradjivani su poklopci zamala optere enja-laki tip.

2.3. ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

U planskom prostoru ne postoji gradska atmosferska kanalizaciona mreža.Odvodjenje površinskih voda se dijelom, kako smo naveli odvodi prekogradske fekalne kanalizacione mreže i direktno optere uje felalni odvodnisistem sa objektima na njemu (crpne stanice), a dijelom preko postoje ihotvorenih neregulisanih povremenih vodotoka sa prolazima ispod željezni kepruge i glavne saobra ajnice M 2.4 Bar-Petrovac, sa recipijentom u more.


60

U ve ini slu ajeva kod postoje ih vodotoka u njihovom gornjem tokuplanskog prostora su uzurpirani , tako da su prekinuti dotoci voda sa njihovihslivnih površina , što za posledicu ima promjena toka vodotoka i pojavaklizišta , koja su danas evidentna..

2.4. PRIRODNI VODOTOCI

U planskom prostoru gravitiraju prirodni neregulisani povremeni vodotoci, saizvedenim propustima ispod željezni ke pruge i magistralnog pravca M2.4Bar-Petrovac. Naj eš e je improvizovano regulisan nizvodni potez kod samogrecipijenta, što je primjer na ovom planskom prostoru. Regulisani propustiispod željezni ke pruge su uzurpirani i pretvoreni u kolske i pješa ke puteve.

Na planskom prostoru postoje tri povremena neregulisana vodotoka.Vodotoci su u lošem stanju i ne održavaju se. U ve ini slu ajeva kodpostoje ih vodotoka u njihovom gornjem toku su uzurpirani, tako da suporeme eni prirodni kolektori površinskih voda, što za posledicu ima pojavuklizišta, a koja su danas evidentna na planskom prostoru.

3. PLANIRANO STANJE

3.1.VODOVOD

Kod planiranja vodovodne mreže neophodno je ispuniti uslove Generalnogriješenja vodosnabdijevanja opštine Bar .

Od glavnih tranzitnih cjevovoda koji prolaze ili tangiraju planski prostor,zna ajno je navesti postoje e cjevovode C - PEHD DN 400 mm (dovod -odvod) rezervoara Šušanj 1, koji u planiranom stanju ostaju u funkcijinapajanja vodom. Pstoje i eli ni cjevovod DN 200mm sa postoje om trasom istepenom ošte enja i dotrajalosti ne može biti u funkciji snabdijevanja vodomplanskog prostora.Planski prostor sa svojim položajem i visinskim kotama ( 30,0 mnm – 150,0mnm) pripada prvoj, drugoj i tre oj visinskoj zoni vodosnabdijevanja.

Prema Generalnom riješenju vodosnabdijevanja prva visinska zonaplaniranog prostora , snabdijevati e se preko postoje eg rezervoara prve


61

visinske zone Šušanj1 , zapremine V = 2400 m3 i visinskim položajem: Kd =66,0 mnm i Kp = 71,0 mnm.U ljetnjem periodu sa potrebnom koli inom vodaiz Regionalnog vodovoda , u zimskom periodu iz lokanog izvorišta „Zupci“koje se planira kaptirati.

Regionalni cjevovod, južni krak, C DN 700 mm sa trasom postoje esaobra ajnice M2.4 Bar-Petrovac, je u toku izvodjenja. Gavni priklju ak naRegionalnom cjevovodu, DC DN 400 mm planiran je kod poslovnog objekta„BB“, sa trasom kroz planski prostor postoje e i planirane saobra ajnice,prema planiranom rezervoaru Šušanj 2, zapremine V = 1200 m3 i visinskimpoložajem: Kd =122,0 mnm; Kp = 126,0 mnm.

Vodovodna mreža druge visinske zone (50,0 mnm – 100,0 mnm), snabdijeva ese vodom iz planiranog rezervoara druge visinske zone, Šušanj 2, zapremineV = 1200,0 m3 , i visinskim položajem: Kd = 122,0 mnm i Kp = 126,0 mnm.

U ljetnem periodu sa potrebnim koli inama iz Regionalnog vodovoda, prekorezervoara Šušanj 2, zimskom periodu preko rezervoara druge visinske zonesa vodama iz lokalnog gravitacionog izvorišta Zupci.

Tre a visinska zona planskog prostora, snabdijevat e se vodom iz rezervoaradruge visinske zone Šušanj 2, preko planirane hidrostanice.

U ljetnjem periodu sa vodom iz Regionalnog vodovoda, u zimskom periodusa vodom gravitacionog izvorišta „Zupci“ .

Cjevovodi u mreži planskog prostora, ije su trase u profilu saobra ajnice,pre nika 100 mm i više i od savremenih materijala se zadržavaju uplaniranom stanju.

Generalno planiranim saobra ajnicama su predvidjeni cjevovodi profila DN100 mm, DN 150 mm i DN 200 mm , materijala PEHD i Duktila zavisno odprofila (< DN 100 mm, PEHD; > DN 100mm, Duktil).U planiranoj vodovodnoj mreži , planirani su nadzemni protivpožarnihidranti ( min DN80 mm), na propisanim rastojanjima.

Trase projektovanih cjevovoda su postoje e i planirane saobra ajnice-pješa kestaze.


62

Osnovni parametri kod dimenzionisanja profila priklju nih cjevovoda nagradsku vodovodnu mrežu su broj korisnika sa usvojenom specifi nompotrošnjom i potrebe za protivpožarne hidrante.

Podaci i prora un potrošnje:

Br. urb.parcele

Površina(m²) Namjena Br. smještaj.

jedinica

Br.Ležaja-

brojkorisnika

Spec. potrošnja(l/s/dan)

Ukupno(m³/dan)

UPS1 –S6 162984 Stanovanje

Poslovni prostor855 2736

445250100

684,0044,50

Ukupno 162984 728,50

Maksimalna dnevna potrošnja:

Qmax,dn = 728,50 m3/dan = 8,43 l/s

Maksimalna asovna potrošnja:

Qmax, as=Qmax,dn x K = 8,43 x 1,50 = 12,65 l/s

3.2. FEKALNA KANALIZACIJA

Ra un rashoda upotrebljenih voda

Prema Master planu razvoja kanalizacionog sistema Crnogorskog primorja,date su norme oticaja otpadnih voda po kategorijama korisnika.Za stanovanje malih gustina, po korisniku ---------- 200 l/st/dan

Uz pridržavanje stavova o potrošnji vode, što je iznijeto kod odredjivanjapotreba u vodi, za jedini ne rashode otpadne vode možemo usvojiti sljede ekoli ine i parametre (ra unaju i sa 20% infiltracije u kanalizacionu mrežu i80% upotrebljene vode)


63

Maksimalni dnevni oticaj Q max,dn = 12,65 l/sMaksimalni asovni oticaj Q max, as = 12,65 x 2,5 = 31,62 l/s

Tehni ko riješenje planiranog stanja odvodjenja upotrebljenih voda jeuslovljeno topografijom terena i planiranim saobra ajnicama.

Kod planiranog stanja kanalizacione mreže, postoje i fekalni kolektori profilaDN 200, DN 250 mm sa trasama postoje ih i planiranih saobra ajnica suzadržani.

Shodno postoje em stanju kanalizacione mreže i planiranih saobra ajnicaneophodna je rekonstrukcija ve eg dijela kanalske mreže u planskomprostoru.Planirani materijal, prema uslovima J.P.Vodovod.

Kod trasa postoje ih odvodnih kolektora, koji se zadržavaju, potrebno jeodredjenim interventnim mjerama eliminisati priklju ke površinskih voda ipove anu infiltraciju.

Minimalni profili planiranih odvodnih kolektor su DN 200 mm.Izvodi izobjekata, u daljoj razradi planskog dokumenta planirati, profila DN 150 mm.

Na trasi planiranih odvodnih kanala predvidjena su tipska reviziona okna,koja e se u daljoj razradi dokumenta adekvatno odrediti.Hidrauli ki elementi:-minimalna brzina vode je Vmin = 0,8 m/s ,-maximalna brzina vode je Vmax = 3,0 m/s ,-minimalni profil je DN = 200 mm ,-minimalni i maximalni nagib je u funkciji brzine te enja u kanalu ,- izbor cijevnog materijala , prema uslovima J.P.Vodovod.

3.3.ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

Za prihvat atmosferskih-površinskih voda sa objekata, uredjenih i slobodnihpovršina planskog prostora planirana je mreža atmosferske kanalizacije.


64

S obzirom da postoje i prostor nema atmosfersku kanalizaciju, planirana jepotpuno nova mreža atmosferske kanalizacije.

Na planskom prostoru, postoje tri prirodna neregulisana vodotoka, kojiprihvataju površinske vode preko kolektora atmosferske kanalizacije.

Planirani kolektori atmosferske kanalizacije su profila min.DN 250 mm i DN300 mm.

Atmosferski kanali planirani su u profilu postoje ih i planiranih saobra ajnicasa tipskim revizionim kanalizacionim oknima. Površinske vode se u odvodnekanale sakupljaju, sistemom uli nih etvrtastih i linijskih slivnika.

Neposredno prije ispuštanja površinskih voda u prirodne vodotoke,neophodno je na završetcima kolektora planirati adekvatne uredjaje zaotklanjanje ulja i raznih masno a.

Sve površinske vode planskog prostora se preko kanalizacione mreže iregulisanih vodotoka odvode u more kao recipijenta.Za sve prora une sistema atmosferske kanalizacije u Baru, mjerodavne su kišeinteziteta 120 lit/sec/ha.

Primjenom koeficijenata oticanja za pojedine vrste površina oticanja, zaplanski prostor je 0,45 % .

Ukupna koli ina površinskih voda sa planskog prostora je :

Q = F x i x , gdje je :

Q - specifi no oticanje sa lokacijeF - površina oticanja - 16,29 hai - intezitet kiše – usvojen 130 l/s/ha

- koeficijent oticanja - prosje no za prostor 0.45

Q = 16,29 x 130,0 x 0,45 = 952,96 l/sQ = 0,95 m3 / sec

Navedeni prora uni okvirno služe za detaljne analize i dimenzioniranjeodvodnih kanala provest e se u narednoj fazi projektovanja.


65

3.4. PRIRODNI VODOTOCI

Kod postoje eg stanja, nazna ili smo prirodne vodotoke, koji su dijelomregulisani, kamenim i betonskim zidovima. Sami tok je regulisan nepotpunimkamenim i betonskim podlogama.

Ni jedan od navedenih vodotoka nije dimenzioniran i izveden u skladu satehni kim propisima za ovu vrstu djelatnosti.

Za planski prostor, s obzirom da se grani i sa postoje om željezni komprugom, kao i položaj glavnog recipijenta-more, karakteristi ni su izvedenipropusti, koji su na pojedine vodotoke pretvoreni u pješa ke i kolske prolaze adrugi uzurpirani raznim instalacijama. Za posledicu imamo promjenu tokovapovršinskih voda na okolnom prostoru, pojave klizišta koji ugrožavajunajzna ajnije objekte infrastrukture (glavnu magistralu, željezni ku prugu).

Sve postoje e vodotoke u planskom zahvatu treba posebno obradititehni kom dokumentacijom gdje bi se ispoštovali svi hidrološki, hidrauli ki istati ki parametri.


66

PREDMJER I PREDRA UN RADOVA

HIDROTEHNI KE INSTALACIJE

I. VODOVOD

1.1. Ru ni i mašinski iskop kanalskog rova , u mate- Rijalu IV , V i VI kategorije , odvoz viška materijala , zasipanje pijeska oko cijevi u pripremljen kanalski rov , i zatrpavanje kanala sa materijalom iz iskopa i novim materijalom do potrebne zbijenosti. Obra un po m izvedenog kanalskog rova.

m 3.570,0 x 40,00 = 142.800,00

1.2.Nabavka , transport i montaža vodovodnih cijevi , od Duktila ili PEVG ( uslovi J.P.Vodovoda ) , sa svim potrebnim armaturama i fazonskim koma dima za radne pritiske PN 10 bara, ispiranje , de zinfekcija i ispitivanje na probni pritisak.Obra un po m izvedenog i ispitanog cjevovoda.

DN 100 mm; m 720,0 x 30,00 = 21.600,00 DN 150 mm; m2.150,0 x 40,00 = 86.000,00 DN 200 mm; m 700,0 x 50,00 = 35.000,00

1.3.Izrada rezervoara pitke vode , zapremine V = 100,0 m3 .U cijenu uzeti svi potrebni zemljani , betonski , montažni i zanatski radovi.

1.4.Izrada crpnog postrojenja , potrebnog kapaciteta sa svim potrebnim gradjevinskim , montažnim i za natskim radovima.

-----------------------------------------------------------------UKUPNO: 285.400,00


67

II. FEKALNA KANALIZACIJA

1.1.Ru ni i mašinski iskop kanalskog rova , sa odvozom na deponiju , planiranje dna kanalskog rova, zasipanje pijeskom ( 0-4 ) ispod i iznad cijevi , zatrpavanje sa materijalom iz iskopa i novim materijalom do potrebne zbijenosti.U cijenu je ura u- nata izrada tipskih revizonih AB okana prema grafi- kom detalju. Obra un po m izvedene kanalske trase.

m 3.300,0 x 70,00 = 231.000,00

Nabavka , transport i montaža kanalizacionih cijeviod PVC , PE ili poliester materijala ( uslovi J.P.Vodovod ) u pripremljen kanalski rov , sa probnimispitivanjem.Obra un po m izvedenog i ispitanog cjevovoda.

DN 200 mm ; m 2660,0 x 30,00 = 79.800,00 DN 250 mm ; m 640,0 x 40,00 = 25.600,00

2.3.Nabavka , transport i montaža biološkog uredjaja za pre iš avanje upotrebljenih voda , za 500 korisni ka , horizontalnog tipa sa dvije posude ( mehani ka i biološka faza ). U cijenu ura unati svi pripremni , gradjevinski i hidromašinski radovi . Obra un po komadu izvedenog uredjaja.

2.4.Nabavka , transport i montaža tipske fekalne prepu- mpne stanice sa adekvatnim montažnim oknom i hi- dromašinskom i elekto opremom. Obra un po komadu izvedene stanice.

------------------------------------------------------------- UKUPNO: 336.400,00


68

III.ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

3.1.Ru ni i mašinski iskop kanalskog rova u materijalu IV ,V i VI kategorije ,sa planiranjem , odvozom vi ška materijala na deponiju , zasipanjem ispod i iznad cijevi sa pijeskom ( 0-4 ) i zatrpavanjem kanala sa materijalom iz iskopa i novim materijalom do potre bne zbijenosti.U cijenu je ura unata izrada tipskih revizionih okana od AB betona. Obra u po m izvedene kanalske trase.

m 4.800,0 x 70,00 = 336.000,00

3.2.Nabavka , transport i montaža kanlizacionih cijevi od PE materijala ( uslovi J.P.Vodovod ) , sa pripa daju im fazonskiim komadima .U cijenu su ura u- nati i pripadaju i slivnici sa taložnikom. Obra un po m izvedenog i ispitanog cjevovoda.

DN 250 mm , m 2900,0 x 40,00 = 116.000,00 DN 300 mm ; m 640,0 x 50,00 = 32.000,00---------------------------------------------------------------UKUPNO: 484.000,00

REKAPITULACIJA

I. VODOVOD --------------------------- 285.400,00

II .FEKALNA KANALIZACIJA ------------- 336.400,00

III.ATMOSFERSKA KANALIZACIJA ----- 484.000,00

--------------------------------------------------------------------------UKUPNO: 1.105.800,00 eura


69

8. ELEKTROENERGETIKA

ELEKTROENERGETIKA

8.1. POSTOJE E STANJEZa konzumno podru je ED Bar napojna ta ka je TS 110/35 “Bar” kV. Ugra eni transformatori (T1,T2) su po 40 MVA.Od zna aja za DUP “Zeleni pojas” (Plan ) navode se postoje i objekti primarne elektroenergetske infrastukture i to TS35/10 kV, nadzemni i podzemni vodovi 35 kV:

projektovano

izvedeno

Topolica 2x8 8+8 15Rade Kon ar 2x8 8+8 10Sutomore 2x8 4+8 8

snaga MVA jednovremenooptere enje

(MVA)TS 35/10. kV

od - do karakteristikeTS 110/35 Bar - Topolica 4x(XHP 1x150) 350 1.4 1979TS 110/35 Bar - Rade Kon ar 4x(XHP 1x150) 350 1.4 1984Topolica - Rade Kon ar 4x(XHP 1x150) 350 1.3 1984TS 110/35 Bar - Sutomore AlFe 3x95/15 290 9.978 1978

vodovi 35 kV opteret.( A )

l( km )

godinaizgradnje

Trafostanica 10/0,4 kV u zahvatu Plana nema. Isporuka elektri ne energije postoje em konzumu obavlja se prekotrafostanice 10/0.4 kV “Bazen” , 630 kVA.

TS 10/0.4 kV “Bazen” se napaja radijalno kablovskim vodom 10 kV tipa XHP 81-A 3x150 mm2, sa TS 10/0.4kV “Prekookeanska”. Kod normalnog uklopnog stanja napon 10 kV se uspostavlja sa postrojenja 35/10 kV"Topolica".Sigurnost napajanja nije obezbje ena, što kod havarijskih stanja dovodi do dugih prekida u napajanjupotroša a Plana.Postoji mogucnost, ograni ene prenosne mo i da trafostanica “Bazen” bude napajana iz postrojenja TS35/10 kV "Sutomore", posredstvom nadzemnog voda 10 kV, preko TS 10/0,4 kV “Ineks”.

Kroz južni dio zahvata Plana prolazi nadzemni vod 10 kV Bar – Sutomore. Za postoje i nadzemni vod 10 kV sezadržava koridor u širini od 10,00 m, u kome bi bila onemogu ena gradnja do uklanjanja.

Podru je karakterišu, tokom ve eg dijela kalendarske godine relativno dobre naponske prilike (zbog malogbroja stalnih stanovnika), dok u toku turisti ke sezone naponske prilike mogu da se opišu kao loše satendencijom pogoršavanja.

Na slici 1. je dat prostorni prikaz postoje ih TS 10/0,4 kV i mreže 10 kV:


70

BAZEN, 630

slika 1.

Mreža niskog napona je radijalna, pretežno nadzemna, izvedena na drvenim i betonskim stubovima,posredstvom AlFe užeta i samonosivog kablovskog snopa. Objekti se u ve ini prihvataju na mrežuposredstvom KPK (kablovskih priklju nih kutija), a ima i nešto nadzemnih priklju aka. Kablovski vodovi suuglavnom PP00 konstrukcije, razli itog materijala i presjeka.

Planovi višeg reda, kontaktni planovi i naseljaOd planova višeg reda, koji su obavezuju eg zna aja za Plan su Prostorni plan Crne Gore i GUP Bar.Kontaktiraju slede i DUP-ovi: Ratac, Žukotrlica, Šušanj – zona rezerve.Sjeverno od Plana postoje naselja Viti i i Karadovi i, za koje nisu donete Odluke o izradi planske dokumentacije, a pokonfiguraciji terena velikim dijelom se naslanjaju na ovaj Plan. Kako je naselje Viti i blisko, predvi ena rješenja Planasu uzimala u obzir optere enje istog (ovo podru je se tako e napaja sa MBTS 10/0.4 kV “Bazen”).

Za napajanje podru ja Plana od zna aja predvi ena rješenja po GUP-u, se daju u citatu:

Sa izgradnjom TS Popovi i treba otpo eti do 2010. a Ratca i industriske do 2015. godine. TS projektovati zasnagu 2x8 MVA, a u I fazi ugra ivati jedinice od 4 MVA;Do 2010. godine u TS Sutomore trafo jedinicu od 4 zamijeniti sa 8 MVA, u TS anj 1,6 sa 4 MVA a u TSVeliki Pijesak 2,5 sa 4 MVA. Ve 2015. godine u TS u anju i Velikom Pijesku treba pove ati snage naprojektovane, 2x8 MVA. Ovim bi TS anj, TS Veliki Pijesak, i TS Sutomore, uz rastere enje optere enja kojabi preuzela TS Ratac, mogle zadovoljiti potrebe konzuma do planskog perioda 2020. godine;Pojedina no, kablovi, za priklju ak svih TS 35/10 kV treba da su presjeka adekvatni prenosnoj mo i kabla sabakarnim provodnicima preseka 150mm2 koji trajno podnose strujno optere enje od 310 A;TS Ratac treba priklju iti na DV 35 kV Bar - Sutomore njegovim presjecanjem po principu ulaz-izlaz.TS Ratacpreuzela bi optere enja:”Inex”,”Ivan Milutinovi ”, Brca do “Korala” i time rasteretila TS Sutomore na koju ese, u I fazi, priklju iti novi objekti na podru ju Maljevika;

Na slici 2. je data šema povezivanja TS 110/35 i TS 35/10 kV i mreže 35 kV predvi ena za 2015. godinu:


71

slika 2.

8.2. POTREBE ZA JEDNOVREMENOM ELEKTRI NOM SNAGOMEnergetski bilans potrebne elektri ne snage za podru je uradi e se shodno strukturi korisnika, na osnovupodataka o budu em sadržaju naselja.

8..2.1. Procjena maksimalne jednovremene snage je vršena zadoma instva - preko Rusck-ove formule, gdje je za ulazni parametar vršna snaga doma instva, uzetapreko simulacije instalisane snage istog;ostalu potrošnju - pomo u usvojenog specifi nog optere enja po jedinici aktivne površine objekta;javnu rasvjetu - obra un se vrši procentualno u odnosu na cjelokupnu jednovremenu snagu (1,5%).

Simulacija instalisane i jednovremene snage stanovaStanovi koji e se graditi u zahvatu plana mogu imati instalisanu i jednovremenu snagu po slede oj tabeli:

Za podru je zahvata Plana koji je opredijeljen zastanovanje, usvaja se kao srednje maksimalnojednovremeno optere enje stana Pjmsr=14,21 kW(trosobni stan, visoki standard, grijanje(klimatizacija) i priprema tople vode je pretežnoelektri nom energijom).

Napomena: kod odre ivanja maksimalnejednovremene snage koriš en je dijagram

odnos instalisane snage ifaktora potražnje

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

0.4 0.5 0.6 0.7 0.8

f j

P i


72

Trosobni stanPotroša instalisano (W)Rasvjeta 1500Šporet 9000

TAP-klima 6000Bojler 2500VM 3000

Grijalica 2000Pranje su a 3500Kuh.bojler 2000

Ure aji 3000Pi (kW)= 32.50

fj = 0.4372Pjm (kW)= 14.21

Maksimalno jednovremeno optere enje grupe objekatastambeni sadržajiNa osnovu srednjeg maksimalnog jednovremenog optere enja stana odredi e se faktor potražnje grupe stanova, koji sedobija na osnovu izraza

gdje jefp – faktor potražnje jednog doma instva;

f – faktor jednovremenosti za beskona an broj stanova;

Faktor jednovremenosti zabeskona an broj stanovapreuzimamo iz dijagrama

odnos faktora beskona nosti i vršnogoptere enja

3

5

7

9

11

13

15

0.18 0.21 0.24 0.27

foo

Pjmsr

maksimalna jednovremena snaga svih stambenih jedinica je

odnosno perspektivno

gdje je – o ekivani prirast (3 %);

x – godine (5);

nfff p

1

x

pjmpnPfP

1001jmsr

nPfP pjm jmsr


73

Za maksimalnu projekciju naseljenosti (stalni i povremeni stanovnici) od 1952 stanovnika, proizilazi, pourbanisti kim normativima koje se odnose na gustinu stanovništva kod predvi ene namjene, da je mogu amaksimalna izgra enost oko 610 prosje nih stambenih jedinica, što na nivou zahvata iznosi

odnosno po Zonama (blokovima)

Namjena Blok

zahv

at (h

a)

stan

ova

stan

ovni

ka

stan

ovni

ka/h

a Pjm f fp Pjmst

S1 1.86 76 243 130 14.21 0.1855 0.279 301.21

S2 5.68 209 669 118 14.21 0.1855 0.242 718.16

S3 4.21 155 496 118 14.21 0.1855 0.251 552.61

S4 3.18 130 416 131 14.21 0.1855 0.257 474.59

S5 0.69 17 54 78 14.21 0.1855 0.383 92.53

S6 0.62 23 74 118 14.21 0.1855 0.355 116.13UKUPNO 16.26 610 1952 120 14.21 0.1855 0.218 1893.57

STA

NO

VA

NJE

stan

ovan

je m

alih

gust

ina

Procjena maksimalne jednovremene snage za ostalu potrošnjuobra un se vrši direktnim postupkom, pomo u usvojenog specifi nog optere enja po jedinici aktivne površineobjekta (izmjerenog na objektima istog tipa) odgovaraju e djelatnosti, a pomo u izraza

310objmostjmos SPPgdje je

Pjmos - prognozirana maksimalna jednovremena snaga (kW);

Pjmost - specifi no optere enja za odre enu djelatnost (W/m2);

Sob – površina objekta u kojoj se obavlja djelatnost (m2).

U tabeli je prikazano specifi no optere enje sektora “ostala potrošnja”

od doTrgovine 25 60

djelatnost Pjmost (W/m2)

Usvojena je prosje na vrijednost specifi nog optere enja za sadržaje ugostiteljstvo, trgovina, zanatstvo i sl.:50 W/m2

i iznosi

n= 610f OO = 0.1855

P jmsr = 14.21fp= 0.2185

P jm (kW) = 1894kW/n= 3.10

p (%)= 3x= 5

P jm perspektivno (kW)= 2195kW/n perspektivno = 3.60


74

Namjena Blok

NR

Ppo

slov

ni(P

k m

2 )

stan

ovni

ka

Pjmos

S1 608 243 30.40

S2 1672 669 83.60

S3 1240 496 62.00

S4 1040 416 52.00

S5 136 54 6.80

S6 184 74 9.20UKUPNO 4978 1952 248.88

STA

NO

VA

NJE

stan

ovan

je m

alih

gust

ina

Procjena maksimalne jednovremene snage za javnu rasvjetuObra un se vrši procentualno, u odnosu na cjelokupnu jednovremenu snagu, i usvaja se:

2 %odnosno

Namjena Blokst

anov

nika

Pjmjr

S1 243 6.63

S2 669 16.04

S3 496 12.29

S4 416 10.53

S5 54 1.99

S6 74 2.51UKUPNO 1952 42.85

STA

NO

VA

NJE

stan

ovan

je m

alih

gust

ina

8.2.2. Procjena jednovremene snage na nivou Plana(za maksimalnu izgra enost)Ukupna jednovremena snaga se dobija zbirom dobijenih jednovremenih snaga za posmatrane kategorijepotroša a (faktor jednovremenosti izme u pojedinih vrsta potroša a ne uzima se u obzir)

jmjrjmosjmstv PPPP (1893,57+248,88+42,85)i na nivou Plana približno iznosi:

Pv 2.185,00 kWPretpostavljaju i gubitke u distributivnoj mreži do 10%, neophodnu rezervu od 10%, kao i faktor snage cos =0,95,

onda je prividna jednovremena snaga na nivou zahvata

Sv = 2.760,00 kVA

odnosno, po naponskim nivoimanaponski nivo S v

na 0,4 kV u TS 10/0,4 kV 2760trasa kabla 10 kV za više TS 10/0,4 kV 2305na TS 35/10 kV 2132na TS 110/35 kV 2036

cosRGv

vPS


75

Procjenjena maksimalna jednovremena prividna snaga na nivou zonase daje u tabeli i tematski na sl. 3.

Namjena Blok

stan

ova

stan

ovni

ka

PjmSjm

kVA

gustinaoptere enj

akVA/ha

(UP)S1 76 243 338 427 229

S2 209 669 818 1033 182

S3 155 496 627 792 188

S4 130 416 537 678 213

S5 17 54 101 128 184

S6 23 74 128 161 259UKUPNO 610 1952 2185 2760 170

STA

NO

VA

NJE

stan

ovan

je m

alih

gust

ina

S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1

S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2

S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3

S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4

S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5

S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6

Sjm (kVA)

1281614276787921,033

slika 3.

5.3.2.3. Potrebna maksimalna jednovremena snaga

(za period za koji se donosi Plan)Obzirom da se Plan donosi za period od 5 godina, nije realno o ekivati njegov potpun razvoj.Kod ove procjene imali su se u vidu postoje i objekti, kao i obim i mikrolokacije podnesenih inicijativa

Kako je približan broj potroša a (doma instava) 350 (1120 stalnih i povremenih stanovnika), proizilazi da je trenutnaizgra enost stambenih sadržaja oko 57 % (u smislu broja stambenih jedinica, ali evidentno ne i optimalne površinestana), slika 4.


76

36133

103

58

18

0

A-2

A-3

A-4

A-5

A-8A-6

A-7

A-1

procijenjen broj stanova

018

3658

103133

slika 4.

odnosno, primjenjuju i istu metodologiju prora una, za iste je potrebno obezbjediti približno 2036 kVA (2,94 kW/dom),dok su stvarni instalisani kapaciteti ispod 630 kVA (1,54 kW/dom), te proizilazi da je potrebna hitna izgradnja novih TS10/0.4 kV, 630 kVA (2-3).

Ukupno u zahvatu Plana, trenutne potrebe u instalisanoj snazi, kod koeficijenta optere enja trafo stanice

za izgradnjom novih elektroenergetskih objekata suSv = 2240,00 kVA

U skladu sa iskazanim zahtjevima i namjerama investitora (sl.5.)

S 1S 2

S 3

S 4

S 5

S 6

Zahtjevi

LEGALIZACIJA (6)LEGALIZACIJA, DOGRADNJA (3)

LEGALIZACIJA, DOGRADNJA, NOVI OBJEKAT (1)NOVI OBJEKAT (4)

slika 5.

proizilazi da je za period Plana maksimalno o ekivano:dogradnja i izgradnja novih objekata stambene namjene (stalni i povremeni stanovnici, oko 40 prosje nihstanova površine po 120 m2, odnosno 128 stanovnika)

%75PtsPvr

1


77

stvaranje konfortabilnosti stanovanja kroz pove anje stambene površine, dogradnjom postoje ih stanova.

smatramo za realno da je kod predvi enog scenarija razvoja Plana o ekivano maksimalno jednovremeno optere enjeSv = 2480,00 kVA

(cos =0,95 i G+R=20%)

odnosno da je uve anje jednovremenog optere enja na nivou mreže 0.4 kV Plana za

Sv = 240,00 kVA

Ovakav obim razvoja je u skladu sa demografskom projekcijom po drugoj varijanti prirasta stanovništva.U odnosu na postoje e stanje izgra enost se uve ava za 10,3 %, dok je realizacija izgra enosti Plana 64 % odmaksimalne.

Predvi ena rješenja elektrodistributivne mreže stvaraju osnov za realizaciju Plana, nezavisno od lokacije na kojoj sebude razvijao, do svog vremenskog obzorja.

8.3. PLANIRANA ELEKTRODISTIBUTIVNA MREŽA

8.3.1. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 110 kVPlanom razvoja energetike Crne Gore (Master plan) je predvi ena izgradnja TS 110/10 kV Bar 2, 2x20 MVA, poslije2020. do 2025. godine.

8.3.2. TS 35/10 kV RatacPlanirana dinamika razvoja elektroenergetskih objekata (GUP) predvi a izgradnju TS 35/10 Ratac do 2015. godine (upo etku sa dvije trafo jedinice od po 4 MVA), kao preduslov za razvoj kako predmetnog Plana, tako i šire. Izgradnjomiste postigla bi se visoka sigurnost napajanja elektri nom energijom Plana kao i rastere enje postoje ih TS 35/10 kVTopolica i Kon ar, što bi omogu ilo osloba anje energetskih kapaciteta za dalji nesmetani razvoj novih turisti kih,stambenih i drugih sadržaja.Plan, u cjelosti, prirodno gravitira izvoru TS 35/10 kV Ratac, ali do izgradnje iste napajanje je sa TS 35/10 kV Topolica.Potrebno je uložiti vanredne napore da bi se napajanje TS 10/0.4 kV Prekookeanska (i preko iste Plana) obezbjedilodirektnim vodom sa TS 35/10 kV Kon ar, kao i sigurnost napajanja iz pravca naselja Viti i (sa ZTS 10/0.4 kV Šušanj 4- Kopitovi ).Granica napajanja u budu nosti se odre uje u skladu sa razvojem elektroenergetskih objekata primarne i sekundarnetehni ke infrastukture predmetnog i okolnih podru ja.

8.3.3. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10 kVPlaniranje elektrodistributivne mreže 10 kV je vršeno na osnovu pokazatelja o gustini optere enja, i za zone ista sekre e oko 180 - 260 kVA/ha, odnosno 170 kVA/ha na nivou Plana Na slici 6. je tematski prikazana gustina optere enjaa date su i potrebe za snagom u mreži 0,4 kV.


78

S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229S 1, 229

S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182S 2, 182

S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188S 3, 188

S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213S 4, 213

S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184S 5, 184

S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259S 6, 259

A-2

A-3

A-4

A-5

A-8

A-6

A-7

A-1

oznaka TSTS 10/0.4 kV (kVA)

630 (8)

potrebna snaga Zona (kW)gustina optere enja (kVA/ha)

182184

188213

229259

Slika 6.

Postoje i nadzemni vod 10 kV (sl.7.) se zadržava u okviru Plana u sigurnosnom “status quo” koridoru širine do 10,00 m,u kome se onemogu ava gradnja do njegovog uklanjanja.

P28 54

832/116

832/130

60.2 6

10045

832/110

8 32/1 41

832/96

832/90

832/76

83 2/35

832/2

8 32/3 7

83 2/46

832/50

832/45

832/5

832/131

832/60

832/49

P288 9

1

85.6 3

832/7 733 .00

832/ 47

8 32/36

1082

5/16

1082

5/15

1

10 825/ 8

825/ 15

825/1 6

8 25/2 0

10825/1

7

1

8 25/17

1

82 5/22

825 /62

825 /1321

82 5/1

825/18

1

8 8.48

2001 4

832/48

832/61

2

1

832/114

832/132

832/115

832/113 100 46

P28 55

10825/31

825 /21 108 2 5/3 2

1

82 5/61

10 825/1 8

1082

5/30

8 25/49

10 825/ 33

1

10 825/ 29

825 /81

8 25/68

82 5/11 7

1

825 /199108 25/1 9

825 /101

1 1

825/83

1

1

P2897825/ 70

1082 5/28

825 /98

11

1 1

1

2

10 825 /27

1

1 1

83 2/95

832/140

10047

83 2/91

832/1 1

P2 881

832 /142

832/6

832/71

832/ 75

44 .64

825/46

82 5/48

8 25/6 0

832 /93

832/72

832/1 73

P2 882

10049832 /73

832 /74

1083 2/72

825/

131

825/ 135

825/

130

11

1082

5/57

108 25/5 6

825/

187

82 5/14 8

1

8 25/13 7

825 /136

825 /1331 0825 /46

825/1 52

163.9 8

1005

41 0

825/5

4

1 08 2 5/5 5

2 1

825/

182

1

1

P288 3

825/

172

825 /1688 25/167

11 082 5/5 31

832/ 111

832/94

83 2/11 2

1

69.6 8

1

825/

102

825/ 105

82 5/15 3

825/50

825/

123

825 /

1 24

825/119

825/8 46 4.94

825/108

825/

126

1082

5/44

825 /155

825/

154

1082

5/45

825/

1 47

825 /

178

1

60. 55

82 5/12 5

P2856

8 25/1 188 25/16 0

825 /

1 79

825/4 0

10 825 /9

825/1 21825/

104

8 0.37

825/96

P2890

825 /203

1082

5/14

1

825/1 8 25/56

10825/13

825/7 1

1082

5/12 1

11

10 825 /11

1

2

108 25/251

1082

5/201

1

1082

5/22

10825/10

108

25/2

6

2

1

1

1

108 25/5 1

825/

176

825/

173

82 5/161

1 082 5/5 2

825/

205

1082

5/41

825/ 38

2001

2 8 25/3 9

1

P28 8410825/49

135. 34

8 25/37

1082

5/50

1

825/

165

1082

5/42

8 25/19 4

825/

192

1

1

1 0825/48

825 /189

1

8 25/32

825/35

825 /36

P288 6

82 5/183

200 1150.5 5

825/1

95

82 5/188

P28 8532. 41

8 25/33

825 /31

825/1 56

10 825/ 34

825 /143

2

1082

5/21825/ 88

1

1082 5/24

P28 5710 825/3 9

1 0825 /35

8 25/7 3

82 5/78

108 25/3 6

2001 3 108 25/23

1

825 /171

108 25/40

1

825 /

11

1082 5/37

108 25/38

825 /170

1

825 /163

825/1 64

1 08 2

5/58

10823/9

823/5

0

8 23/6

8 23/29

1 0823/16

823/1

6

819

823 /14

8 23/1 2823 /22

1082 3/20

823 /27

823/57

823/

62

823/ 63

823 /135

1082 3/30

1082 3/21823 /

43

1082 3/251

1082 3/29

823/2 1

1082 3/28

818

108 23/27

82 3/31

1

82 3/17

823 /25

S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1

S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2

S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3

S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4

A-2

A-4

A-8

A-1

slika 7.

Trafostanice 10/0,4kV :Potrebna snaga za urbanisti ke zone (blokove) dale su pokazatelje za izbor TS 10/0,4 kV. Opredjeljenje kod izbora jetipizacija elemenata koji su optimalni za zahvat, a ujedno su naj eš i u Baru (TS 10/0,4 kV, 630 kVA), što doprinosilakšem i efikasnijem održavanju distributivnog sistema.U tabeli je prikazan broj i osnovne karakteristike TS 10/0,4 kV.


79

r.br. oznakainstalisana

snaga(kVA)

vodnapolja10 kV

1 A-1 630 32 A-2 630 33 A-3 630 34 A-4 630 35 A-5 630 46 A-6 630 37 A-7 630 38 A-8 630 2

Sve trafostanice treba da budu u skladu sa važe om preporukom Tp1b EPCG.

Predvi ene su urbanisti ke parcele za TS 10/0,4, kao osnov za izuzimanje zemljišta, a time i stvaranja uslova zarealizaciju Plana.

10 kV podzemna mrežaPlanirane TS10/0,4kV su uklju ene u zamkasti sistem napajanja – koncept otvorenih prstenova (u pogonskom stanju kaoradijalna mreža) uz njihovo napajanje, iz dva vorišta: planirane TS 35/10 kV Ratac i postoje e TS 35/10 kV Kon ar.

Napojne vodove iz TS 35/10 kV na glavnim pravcima izvjesti jednožilnim kablovima sa izolacijom od umreženogpolietilena tipa 4 x ( XHE 49-A 240/25 mm2 ), 12-20 kV , dok ostalo 3 x (XHE 49-A 150/25 mm2).

Na slici 8. su prikazani kablovski vodovi po presjeku

S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1S 1

S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2S 2

S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3S 3

S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4S 4

S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5S 5

S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6S 6

A-2

A-3

A-4

A-5

A-8A-6

A-7

A-1

oznaka TSTS 10/0.4 kV (kVA)

630 (8)

podzemni vodovi 10kVtip i presjek

4 x (XHE 49-A 240/25) (8)3 x (XHE 49-A 150/25) (13)

slika 8.

U tabeli je prikazan broj, dužina i karakteristike potrebnih novih podzemnih vodova 10 kV.


80

r.br. ID trasa tip l (m)1 3 A-1 - A-2 4 x (XHE 49-A 240/25) 4032 14 A-1 - A-4 3 x (XHE 49-A 150/25) 2363 4 A-2 - A-3 4 x (XHE 49-A 240/25) 2594 13 A-2 - A-8 3 x (XHE 49-A 150/25) 3825 15 A-3 - A-7 3 x (XHE 49-A 150/25) 2776 10 A-4 - A-5 3 x (XHE 49-A 150/25) 2647 9 A-5 - A-6 3 x (XHE 49-A 150/25) 2658 17 A-5 - nova 2 (zona rezerve) 3 x (XHE 49-A 150/25) 1699 8 A-5 - nova 2 (zona rezerve), van Plana 3 x (XHE 49-A 150/25) 124

10 20 A-5 - Viti i (Ratac, Kon ar) 4 x (XHE 49-A 240/25) 8011 21 A-5 - Viti i (Ratac, Kon ar), van Plana 4 x (XHE 49-A 240/25) 7012 16 A-6 - A-7 3 x (XHE 49-A 150/25) 20113 7 A-6 - A-8 3 x (XHE 49-A 150/25) 19114 18 Bazen - A-7 3 x (XHE 49-A 150/25) 7915 19 Bazen - A-7 (van Plana) 3 x (XHE 49-A 150/25) 12016 11 C-4 (Ratac) - A-4 3 x (XHE 49-A 150/25) 8817 12 C-4 (Ratac) - A-4 (van Plana) 3 x (XHE 49-A 150/25) 6818 6 Kon ar (Prekookeanska) - A-3 4 x (XHE 49-A 240/25) 11219 5 Kon ar (Prekookeanska) - A-3 (van Plana) 4 x (XHE 49-A 240/25) 17520 2 Ratac - A-1 4 x (XHE 49-A 240/25) 10521 1 Ratac - A-1 (van Plana) 4 x (XHE 49-A 240/25) 1499

Mogu e je vršiti prilago enja u smislu trase i tipa podzemnih vodova 10 kV, a u skladu sa stvorenim uslovima na terenu,sinhronizovano sa periodi nim i godišnjim programima lokalne Uprave, kao i planovima Operatora distribucije. Ovakveizmjene se ne smatraju izmjenom plana.

Na slici 9. je dat raspored u mreži trafostanica, kao i šeme njihovog povezivanja u planiranom rješenju

slika 9.

Ovakvim rješenjem obezbije eno je pouzdano napajanje trafo stanica u zoni zahvata tako što je primijenjen konceptotvorenih prstenova.

Niskonaponska mrežaKompletna niskonaponska mreža, uklju uju i spoljašnje i unutrašnje kablovske priklju ke mora biti kablovska(podzemna) .Trase kablovskih vodova niskonaponske mreže predvidjeti uz saobra ajnice, i to tako što e se uz sve saobra ajnicerezervisati koridor za polaganje kablova NN mreže. Koridor predvi en za elektroenergetske instalacije je širine 0.7 m,udaljen najmanje 1m od saobra ajnice. Preporu uje se da bude lociran ispod zelene površine pored trotoara.


81

NN kablove po mogu nosti polagati u zajedni kom rovu na propisanom odstojanju , uz ispunjenje uslova dozvoljenenogstrujnog optere enja po pojedinim izvodima.Broj niskonaponskih izvoda e se definisati glavnim projektima trafostanica.Shodno Tehni kim preporukama EPCG (TP – 2) predvidjeti razvoj niskonaponske mreže na dva na ina:

Kao zamkaste izvode (iz iste ili susjedne TS), koji su pogonski radijalni, na KRO (kablovske razvodne ormare),a odatle prema grupi objekata posredstvom SS-PMO (slobodno stoje eg priklju no mjernog ormara);Kao zamkaste izvode prema objektima (iz iste ili susjedne TS), koji su u pogonu radijalni, i koji dozvoljavajupromjene granice napajanja radi optimizacije rada sistema. Mreža prihvata objekte po principu ulaz – izlazposredstvom SS-PMO koji se postavlja na regulacionoj liniji.

8.3.4. USLOVI ZA IZGRADNJU ELEKTROENERGETSKIH OBJEKATA

Izgradnja trafostanica 10/0.4kVNove trafostanice su predvi ene kao slobodnostoje i, tipski objekti, i moraju biti u skladu sa važe om tehni kompreporukom TP 1b, donesenom od strane EPCG..Gra evinski dio predvidjeti kao montažno betonski objekat (MBTS), koja u pogledu dispozicije postrojenja u potpunostizadovoljava zahtjeve Tehni ke preporuke TP-1b EPCG .TS po konceptu konfiguracije srednjenaponske mreže trebaju da budu pretežno vorne (NDTS).U pogledu pristupa postrojenju objekat treba da bude sa sa manipulativnim hodnikom, kod kojih se rukovanjepostrojenjem obavlja unutar objekta.Srednjenaponsko postrojenje 10 kV sastoji se od vodnih (broj po specifikaciji datoj u tabeli za TS10/0.4 kV) i jednogtransformatorskog polja. Srednjenaponski sklopni blok je gasom SF6 izolovano, potpuno oklopljeno i od opasnognapona dodira zašti eno razvodno postrojenje tipa "Ring Main Unit". Transformatorsko polje za transformatore snage do630 kVA je opremljeno tropolnom rastavnom sklopkom sa visokou inskim osigura ima i zemljospojnikom. Rastavnasklopka u transformatorskom polju mora da ima mogu nost automatskog tropolnog isklju enja pri pregorijevanjunajmanje jednog visoko-u inskog osigura a, kao i pri djelovanju osnovne zaštite od unutrašnjih kvarova utransformatoru -Buchholz i preoptere enja- kontaktni termometar ( termoprotektor kod transformatora bezkonzervatora).Niskonaponski blok je konstruktivno slobodnostoje i ormar ili panel i sastoji se od tipskog NN bloka (dovodno –transformatorsko polje, polje niskonaponskog razvoda). Polje niskonaponskog razvoda ima najmanje osam kablovskihniskonaponskih izvoda opremljenih izolovanim osigura kim letvama.Svim trafo stanicama, obezbjediti kamionski pristup, širine najmanje 3 m.

Izgradnja podzemne mreže 10 kVKablove polagati slobodno u kablovskom rovu, dubine 80 cm, a širine na dnu 40 cm (za jedan kablovski vod u rovu).

Na dionici trase kablova, ispod kolovoza saobra ajnice - prilaza, kablovi se položu kroz kablovsku kanalizaciju.Kablovska kanalizacija se izra uje od PEHD cijevi pre nika 110 – 160 mm, Mjesta prelaza saobra ajnica su ozna enana prilogu Planirano stanje. Na svim prelazima 10 kV kablovskih vodova, predvidjeti i odgovaraju i broj PEHD cijeviistog presjeka za prolaz niskonaponskih kablova. Broj cijevi se odre uje projektima trafostanica.

Zajedno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti traku za uzemljenje, FeZn 25x4 mm, te tako stvarati ipoboljšavati združeni uzemljva .Duž trasa kablova ugraditi standardne oznake koje ozna avaju kabl u rovu, promjenu pravca trase, mjesta kablovskihspojnica, po etak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja, približavanja ili paralelna vo enja kabla sa drugim kablovima iostalim podzemnim instalacijama.Pri izvo enju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštte radnika, gra ana i vozila, a zaštitnim mjerama omogu itiodvijanje pješa kog i motornog saobra aja.

Izgradnja podzemne mreže 0,4 kVNove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz koriš enje kablova tipa PP00 (ili XP00,zavisno od mjesta i na ina polaganja), odnosno po uslovima Operatora distribucije.

Što se ti e izvo enja niskonaponskih mreža i vodova, primjenjuju se uslovi navedeni pri izgradnji kablovske 10 kVmreže.


82

Tehni ki uslovi i mjere koje treba da se primijene pri projektovanju i izgradnji priklju ka objekata na niskonaponskimrežu definisani su Tehni kom preporukom TP-2 EPCG.Pri polaganju kablova voditi ra una da sva eventualna ukrštanja, približavanja ili paralelna vo enja kablova sa drugimpodzemnim instalacijama budu izvedena u skladu sa važe im propisima i preporukama.

Me usobni razmak energetskih kablova niskog napona ne smije biti manji od 7 cm, pri paralelnom vo enju,odnosno 20 cm pri me usobnom ukrštanju.Kod paralelnog polaganja 10 kV kablova sa niskonaponskim kablovima, isti moraju biti odvojeni opekama, aminimalni me usobni razmak mora iznositi 10 cm.Pri ukrštanju energetskih kablova istog ili razli itog naponskog nivoa razmak izme u energetskih kablova trebada iznosi najmanje 20 cm.Nije dozvoljeno paralelno vo enje kabla ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi (osim pri ukrštanju).Horizontalni razmak izme u kabla i vodovodne ili kanalizacione cijevi treba da iznosi najmanje 0, 40 m.Pri ukrštanju kablovi mogu biti položeni ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi, uz rastojanje od 0, 3m.Ukoliko ovi razmaci ne mogu biti postignuti, tada energetski kabl treba položiti kroz zaštitnu cijev.Pri paralelnom vo enju kablovskog sa telekomunikacionim kablom najmanji dozvoljeni horizontalni razmakiznosi 0, 5 m.Ukrštanje energetskog i telekomunikacionog kabla izvesti uz me usobni razmak od 0, 50 m, s tim što seenergetski kabal polaže ispod telekomunikacionog kabla. Ugao ukrštanja treba da bude bliži 90 , ali ne manjeod 45 .Energetske kablove pored zidova i temelja zgrada treba polagati na rastojanju od najmanje 30 cm. Ako poredzgrade postoji trotoar onda kabal mora da bude van trotoara.

Izgradnja javnog osvetljenjaIzgradnjom novog javnog osvjetljenja otvorenog prostora i saobra ajnica obezbjediti fotometrijske parametre dateme unarodnim preporukama.

Kao nosa e svetiljki koristiti metalne dvosegmentne i trosegmentne stubove, predvi ene za montažu na pripremljenimbetonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati, a napajanje javnog osvjetljenja izvoditi kablovski, uzprimjenu standardnih kablova PP00 3(4)x16-25mm2; 0,6/1 kV.

Sistem osvjetljenja treba da bude cjelono ni. Pri izboru svetiljki voditi ra una o tipizaciji u cilju jednostavnijegodržavanja.

Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvjetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacijemoraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od elektri nog udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). Utom cilju, mora se izvesti polaganje zajedni kog uzemljiva a svih stubova instalacije osvjetljenja, polaganjem trake FeZn25x4 mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti selektivnu zaštitukompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki.

Obezbjediti mjerenje utrošene elektri ne energije. Komandovanje uklju enjem i isklju enjem javnog osvjetljenjaobezbjediti preko uklopnog sata ili foto elije.

Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova.


83

8.3.5. PREDRA UN ELEKTROENERGETSKIH OBJEKATA(aproksimacija)

Isporuka objekata i izvo enje montaže pripadaju ih postrojenja 10 i 0.4 kV.Isporuka i postavljanje kablovskih vodova 10 kV , sa ugradnjom kablovske kanalizacijena potrebnim lokacijama (prelaz ispod puteva, ukrštanje instalacija).Aproksimacija kablovskih vodova 0.4 kV, kao i pripadaju ih kablovskih razvodnih ormara.Aproksimacija za javnu rasvjetu.U cijenu su ura unati svi gradjevinski radovi.

1. Isporuka MBTS 10/0.4 kV 630 kVA, sa pripadaju im poljima 10 i 0.4 kV, mjernim garniturama,zaštitnom i signalnom automatikom.Postrojenja su u skladu sa važe im preporukama elektroprivrede TP 1b.Izvo enje montažnih radova na postrojenju do puštanja u pogon.U cijenu se ura unava pla anje zemljišta za lokaciju.Pla a se po postrojenju.

kom 8 x 52,450.00 = 419,600.003. Isporuka materijala i izvo enje kablovske mreže 10 kV kablovima sli no tipa

4x( XHE 49-A 240/25 ), 12-20 kV sa ugradnjom prate e opreme ( FeZn traka, štitnici,pozor traka, oznake). U cijenu se ura unavaju svi zemljano-gradjevinski radovi,završnice vodova, kao i geodetska obrada radi formiranja katastra podzemnih instalacija.Pla a se po dužnom metru kablovske mreže.

m 2703 x 60.00 = 162,180.004. Isto kao prethodno, samo kablovima tipa 3x( XHE 49-A 150/25 )

m 2464 x 53.00 = 130,592.005. Nabavka i montaža razvodnih ormara KRO - 4-8 sa osigura ima

osnove 400 A i brzotopljivim patronima po potrebi.Pla a se po postrojenju.

kom 16 x 2,500.00 = 40,000.006. Isporuka materijala i izvo enje kablovske mreže 0.4 kV kablovima tipa P(X)P00-A 3x150-240,

sa ugradnjom prate e opreme ( FeZn traka, štitnici, oznake).U cijenu se ura unavaju svi gra evinski radovi, kao i završnice vodova.Pla a se po dužnom metru kablovske mreže.

m 3200 x 40.00 = 128,000.007. Isporuka materijala i izvo enje kablovske mreže javne rasvjete,

kablom tipa PP-00 4x16-25 mm2 .m 3000 x 15.00 = 45,000.00

8. Isporuka materijala i izvo enje rasvjetnih tijela 1-2x125, VTF javne rasvjete, kandelaberskog - parkovskog tipa (postavljaju na razdaljini od cca 25 m)Komplet za materijal i rad:

kom 100 x 700.00 = 70,000.009. Troškovi pripremnih i završnih radova (geodetska mjernja na lociranju predvi ene trase i

snimanju izvedenog stanja, izrada projektne dokumentacije, pribavljanje neophodnihsaglasnosti i dozvola, izmjestanje i uklapanje ostale infrastukture, troškovi nadzora,potrebnih certifikata…).Predvi a se procentualno u odnosu na investicionu vrijednost predmetnog objekta.

5.00% x 995,372.00 = 49,768.60

SVE UKUPNO: € 1,045,140.60


84

9. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

1. POSTOJE E STANJE

Zona DUPa ZELENI POJAS predstavlja dio podru ja naselja Šušanj, iznad željezni kepruge, zapadno od puta za Viti e.

Podru je obrade lokalnog planskog dokumenta oivi eno je:

sa juga i jugozapada: željezni kom prugom;sa sjeverozapada: granicom DUP-a „Ratac-Zeleni pojas“;sa sjeveroistoka i istoka: granicom DUP-a „Šušanj-zona rezerve“;

Postoje e stanje površina DUPa „Zeleni pojas“ je prikazno u slede oj tabeli:

Površina obuhvata 18 ha 89 a 79,46 m2

Površina pod objektima 6 229 m2

Indeks zauzetosti 0.03Ukupna BGP objekata 16 500 m2

Indeks izgradjenosti 0.09Ukupan broj postoje ih objekata 111

Postoje i broj stanovnika i korisnika 355

Postoje a gustina stanovanja 19 st/ha

Fiksni telekomunikacioni saobra aj na podru ju DUPA ZELENI POJAS , obavlja se u okvirukompanije Crnogorski Telekom, tj u okviru Telekomunikacionog Centra Bar, kao njeneorganizacione jedinice.

Pretplatnici fiksne telefonije u zoni DUPA ZELENI POJAS trenutno imajutelekomunikacione priklju ke sa telekomunikacionog vora RSS ŠUŠANJ ( kapacitet (kapacitet 1152 pretplatnika ), sa mogu noš u proširenja.Navedeni telekomunikacioni vor se nalazi na udaljenosti od oko 400 metara od graniceplana .

Telekomunikacioni vor RSS Šušanj ima direktne tk priklju ke i omogu ava lako ijednostavno proširenje , u slu aju potrebe za istim.

I ovaj telekomunikacioni vor, kao i ostali na podru ju Bara, vezan je sa mati nimtelekomunikacionim vorom LC Bar, opti kim kablom, što omogu ava kvalitetno obavljanje


85

telekomunikacionog saobra aja i pružanje savremenih telekomunikacionih usluga fiksnetelefonije i širokopojasnog prenosa podataka ( ISDN , ADSL , IPTV itd. ).

U zoni DUPA ZELENI POJAS, koji je predmet ovog posmatranja, postoji izgradjenatelekomunikaciona kanalizacija i fiksna telekomunikaciona pristupna mreža.

Obradjiva ove faze je priložio grafi ki prikaz postoje eg stanja na posmatranom podru juDUPa ZELENI POJAS, sa detaljima koji prikazuju aktuelno stanje telekomunikacioneinfrastrukture na ovom podru ju .

Postoje a Tk okna su zidana ili betonska i ra ena su u skladu sa važe im propisima ipreporukama ZJ PTT . Tk kanalizacija je izgra ena od 2 pvc cijevi fi 110mm .Tk mreza u zoni DUP-a i u kontaktnoj zoni je ra ena u skladu sa važe im propisima ipreporukama ZJ PTT iz ove oblasti .Postoje i telekomunikacioni kapaciteti nijesu dovoljni za zadovoljavanje narastaju ihpotreba novih korisnika.Pojedini postoje i objekti priklju eni su na pristupnu mrežu kablovima položenim direktno urov, bez izgra ene kablovske kanlizacije, pa e se te trase morati napustiti i predvidjeti novipriklju ci kroz planiranu kablovsku kanalizaciju.

U dijelu mobilne telefonije, u zoni Studije Pješ ine, tj. U širem podru ju anja, prisutan jesignal sva tri mobilna operatera : T-Mobile , ProMonte i M-Tel .


86

2.PLANIRANO STANJE

Prostor obuhvata plana je podru je namijenjeno za stambenu izgradnju manjih gustina ,bgp = cca 162984m2 i dato je tabelarno:

Planirano stanje telefonske mreže je uslovljeno postoje om kablovskom kanalizacijom iraspoloživom rezerevom u pristupnoj mreži.

Planom se predvi a, u skladu sa planovima razvoja Crnogorskog Telekoma, izgradnjanove telekomunikacione kanalizacije , gdje je to neophodno , kako bi se omogu iloprovla enje novih tk kablova i stvaranje uslova za priklju enje oko 3000 novih tkpretplatnika u zoni na planirane tk kablove .

Planirana telekomunikaciona kanalizacija u zoni DUP-a, gradi e se sa 4 xPVC cijevi110 mm u ukupnoj dužini od oko 1500 metara i sa 2 PVC cijevi o 110 mm u ukupnoj dužini odoko 1000 metara.

Planira se i gradjenje 36 telekomunikacionih okna sa lakim poklopcem .

Planiranim rješenjima u dijelu telekomunikacione kanalizacije, ona se logi no veže na postoje ukanalizaciju, tako da se dobija njen logi ki nastavak do postoje eg telekomunikacionog voraRSS Šušanj.

Kapacitet telekomunikacione kanalizacije je definisan na na in što je projektant moraovoditi ra una o eventualnom planiranju i izgradnji novih tk pristupnih mreža, distribucijiži ne kablovske televizije ( KDS operateri ), te potreba daljeg održavanja svih navedenih

STANOVANJE MALIH GUSTINA

BLOK UP (m²)

BGP( (m²)

Posnove( (m²)

Srednje vrijednostibr.stanova br.stanovnika

***Pposl.prost. br.korisnika

S1 20192 20192 7572 106 339 530 53S2 55698 55698 20887 292 935 1462 162S3 41339 41339 15502 217 694 1085 109S4 34730 34730 13024 182 583 912 91S5 4757 4757 1784 25 80 125 13S6 6268 6268 2351 33 105 165 17

ukupno 162984 162984 61120 855 2736 4279 445


87

sistema, pri emu se strogo moralo voditi ra una o važe im zakonskim propisima ipreporukama planova višeg reda za oblast telekomunikacija .

Planira se i izgradnja telekomunikacionih kablovskih okana, u skladu sa planiranimobjektima u zoni obuhvata, a planirano je i proširenje postoje ih tk okna i proširenjepostoje e i izgradnja nove telekomunikacione kanalizacije na potezu odtelekomunikacionog vora RSS ŠUŠANJ .Trase planirane telekomunikacione kanalizacije potrebno je, gdje god je to mogu e, uklopitiu budu e trotoare ulica i zelene površine, jer bi se u slu aju da se telekomunikaciona oknarade u trasi saobra ajnice ili parking prostora , morali ugraditi teški poklopci sa ramomPlaniranje telekomunikacione kanalizacije i telekomunikacionih okana, uskladjeno je usvemu sa važecim propisima i preporukama bivše ZJ PTT za ovu oblast, kao i sa važe impropisima Crne Gore i preporukama iz planova višeg reda .Projektant još jednom naglašava da je jednu PVC cijev 110 mm predvidio isklju ivo zapotrebe ži ne kablovske televizije ( KDS operatera ) .U skladu sa rješenjima projektovanim DUP ZELENI POJAS, glavnim projektima zapojedina ne objekte planirati izgradnju telekomunikacione kanalizacije i telekomunikacionepristupne mreže, koja e omogu avati korištenje servisa fiksne telefonije, broadbandinterneta, televizije i dr .Obavza investitora svih planiranih objekata u planiranoj zoni jeste da, u skladu sarješenjima iz DUPa i Tehni kim uslovima koje izdaje Crnogorski Telekom, tjTelekomunikacioni Centar Bar, od planiranih telekomunikacionih okana, projektima zapojedina ne objekte u zoni obuhvata, definišu plan i na in priklju enja svakogpojedina nog objekta.

Tk kanalizaciju pojedina nim projektima treba predvidjeti do samih objekata.

Ku nu tk instalaciju treba izvoditi u tipskim ormari ima ITO LI, lociranim u ulazu u objekteili u Tehni kim prostorijama, na propisanoj visini.

Na isti na in treba izvesti i ormari e za koncentraciju instalacije za potrebe kablovskedistribucije TV signala .

Ku nu tk instalaciju u svim prostorijama izvoditi sa provodnikom UTP ili Iy(St)Y ili drugimkablovima sli nih karakteristika i provla iti kroz PVC cijevi , sa ugradnjom odgovaraju egbroja razvodnih kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalnopo 4 tk instalacije, a u stambenim jedinicama minimalno po 2 tk instalacije.

U slu aju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasomelektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja , a dinamiku izgradnje vremenskiuskladiti.


88

3. TEHNI KI USLOVI ZA IZGRADNJU TELEKOMUNIKACIONEKABLOVSKE KANALIZACIJE

1. KOPANJE ROVA: Pošto se obilježe mjesta za kablovska okna i izvrši odredjivanjepravca kanalizacije, pristupa se kopanju rova. Ukoliko se prilikom kopanja rova nai e naneki podzemni objekat ili instalacije paziti da se ne oštete. Dimenzije rova zavise od mjestaugradnje, broja cijevi, na ina slaganja i sli no. Rov treba da bude toliko dubok da najmanjerastojanje od površine zemlje do tjemena cijevi iznosi 50 cm za cijevi postavljene utrotoaru, a 80 cm za cijevi postavljene u kolovozu. Dubina rova zavisi od debljine podlogeod pijeska, broja redova cijevi i rastojanja izme u redova.Širina rova zavisi od broja cijevipo jednom redu, rastojanja izme u cijevi i prostora potrebnog za manipulaciju od cijevi doobije strane rova (sl.A1). Poslije kopanja rova pristupa se nivelisanju njegovog dna.Obra iva projekta je iskustveno predvidio tre u i etvrtu kategoriju zemljišta za iskop rovana itavom prostoru koji ovaj projekat obra uje odnosno gdje se vrši iskop. Ukoliko sekategorije zemljišta budu razlikovale od predvi enih ovim projektom, korekcije e se unijetiu izvo kom projektu i projektu izvedenog stanja. Saglasnost na eventualne izmjene moradati predstavnik investitora, izvo a i nadzorni organ.Radi obezbjedjenja prilaza,poslovnim objektima i privatnim ku ama postaviti drvene mostove nad rovom. Za rad ukolovozu obavezno obezbijediti odgovaraju e saobra ajne znake, a no u gradilište trebada bude objeleženo posebnim znacima.

2. POLAGANJE CIJEVI: Na dno rova postavlja se podloga od pijeska debljine 10 cm, kojatreba da se izravna i lagano nabije. Ako postoji opasnost da pijesak odnesu podzemnevode, podloga se izra uje od mješavine cementa i pijeska u razmjeri 1:20. Istommješavinom se tada oblažu i cijevi. U zemljištu male nosivosti pravi se armirana podlogadebljine 10 cm. Posebno treba pripremiti rov odnosno njegovu podlogu na mjestima gdje sevrši prelaz preko ulica.Tada podlogu treba dobro nabiti,i ako je potrebno brzo zatrpati rov,cijevi se umjesto sitnim pijeskom oblažu mješavinom cementa i pijeska u razmjeri 1:6.Cijevi se postavljaju na nivelisanu podlogu, a njihovo me usobno rastojanje od 3 cmodržava se pomo u PVC držaca rastojanja ( ešlja). ešljevi se postavljaju na rastojanju1,5 m kod zasipanja cijevi pijeskom i 3m kod oblaganja cijevi sa mješavinom cementa ipijeska.Kod polaganja cijevi u pravoj liniji upotrebljavaju se cijevi spoljašnjeg precnika 110mm, a debljine zida 3,2 mm, dok se za ku ne privode upotrebljavaju PE cijevi spoljašnjegpre nika 60mm, a debljine zida 1,8mm.

Nastavljanje cijevi vrši se pomo u PVC spojnica ili upotrebom cijevi sa proširenjem (sl.A5).Kod nastavljanja cijevi sa proširenjem lijepkom se namažu unutrašnje strane proširenogkraja i spoljna strana neproširenog kraja cijevi, dok se kod nastavljanja cijevi pomo uspojnice unutrašnje površine spojnice premazuju lijepkom.U novije vrijeme spajanje cijevise vrši pomo u gumenih dihtunga.


89

Ako kanalizacija nije pravolinijska, potrebno je vršiti savijanje cijevi. Na mjestu krivineupotrebiti što duze cijevi, a broj nastavaka treba da bude što manji. Savijanje treba da idepolako i ravnomjerno. Savijene cijevi se pri vrste ko ima, a izmedju cijevi se postavljajuešljevi. Dozvoljeni poluprecnik krivine pri temperaturi vecoj od 5 C za cijevi spoljašnjeg

pre nika 110mm i debljine zida 3,2mm iznosi 5m, a za cijevi spoljašnjeg pre nika 70mm idebljine zida 1,8mm 2,3m.Postavljanje ostalih redova cijevi se vrši na isti nacin kao i postavljanje prvog reda.Razmak izmedju redova cijevi je 3 cm i odrzava se pomo u ešljeva. Iznad najgornjeg redacijevi postavlja se sloj pijeska debljine 10cm (sl.A1). Nakon nabijanja sloja pijeska iznadcijevi vrši se zatrpavanje rova zemljom u slojevima od (20-30)cm koji se tako e dobronabiju.Iznad ovako pripremljenog sloja se polaže upozoravaju a traka sa posebnimoznakama.

Ako je rastojanje od površine zemlje do najgornjeg reda cijevi manje od 50cm za trotoar,odnosno 80cm za kolovoz primenjuju se zaštitne mjere, cijevi deblj. zida 5,3mm. PVC cijevise uvode u kab.okna pomo u spojnica za okna koje se postavljaju neposredno u bo nezidove okna i betonirajaju.

3. RASTOJANJE OD DRUGIH PODZEMNIH INSTALACIJA: Radi zaštite mora se voditira una o rastojanju izme u TK kanalizacije od PVC cijevi i drugih podzemnih kanalizacija iinstalacija. Najmanje rastojanje izme u kanalizacije od PVC cijevi i podzemnih elektri nihinstalacija (kablovi i sl.) treba da iznosi 0,3m bez primjene zaštitnih mjera i 0,1m saprimjenom zaštitnih mjera. Zaštitne mjere se moraju preduzeti na mjestima ukrštanja ipribližavanja ako se vertikalna udaljenost od 0.3 m ne može održati. Zaštitne cijevi zaelektroenergetske kablove treba da budu od dobro provodnog materijala a zatelekomunikacione kablove od neprovodnog materilala.Za napone preko 250 V premazemlji, elektroenergetske kablove treba uzemljiti na svakoj spojnici dionice približavanja.Ako se telekomunikacione i elektroinstalacije ukrštaju na vertikalnoj udaljenosti manjoj od0.3m ,ugao ukrštanja, po pravilu ,treba da bude 90 stepeni, ali ne smije biti manji od 45stepeni.

4.KABLOVSKO OKNO: Prema položaju u mreži i broju PVC cijevi u profil kablovske tkkanalizacije odabira se vrsta kablovskog tt okna. Dimenzije okna zavise od broja cijevi kojese ukrštaju u istom.Kablovska tk okna mogu se raditi u dvije varijante i to:

I VARIJANTA:Zidanje okna Prema položaju u mreži i broju cijevi u profilu kablovske kanalizacije odabirase vrsta kablovskog okna. Normalna dubina iskopa jame iznosi 2.0m. Kopanje jame zaokno vršiti uporedo sa kopanjem rova za kanalizaciju. Prvo raditi donju betonsku plo u sa


90

mješavinom šljunka i cementa u odnosu 7:1 debljine 15 cm za okno u trotoaru, a 20cm zaokno u kolovozu. Radi cije enja vode plo i dati pad prema sredini okna. Na sredini plo eostaviti otvor velicine 20x20 ispod koga treba napraviti prostor veli ine 60x60x60cm iispuniti ga krupnim šljunkom.

Zidove okna zidati od cigle u cementnom malteru miješajuci cement i pijesak u odnosu 1:4.Debljina zida okna treba da je 12,5cm za okno u trotoaru, a 25cm za okno u kolovozu.Gornju betonsku plo u praviti od armiranog betona debljine 15cm, ako je okno u trotoaru, a20cm ako je okno u kolovozu.Armiranje se vrši pomo u profilnog i okruglog gvož a.Gvozdene šipke ravnomjerno rasporediti tako da razmak izme u pojedinih bude desetaksantimetara (Sl.A3). Na sredini betonske plo e ostaviti otvor velicine 60 x 60cm zagvozdeni poklopac. Mješavina cementa i šljunka treba da bude u odnosu 1:3, a skidanjeoplate izvršiti poslije 8 dana. Za to vrijeme izraditi prikljucak PVC cijevi za kablovsko okno,i cijevi obraditi cementnim malterom, koji se pravi od cementa i pijeska u odnosu 1:2.Ugraditi po dvije konzola (nosa i L profila) na rastojanju od 40cm u visini ulaska svakogreda PVC cijevi u okno. Unutrašnje strane okna malterisati malterom spravljenim odcementa i pijeska u odnosu 1:2. Livene poklopce (Sl-A4), postaviti tako da njihova gornjapovršina bude 0,5cm iznad nivoa trotoara ili kolovoza, odnosno 1cm iznad nivoa zemljeako je površina zemljana. Okna moraju biti zašti ena za itavo vrijeme izvo enja radova saodgovaraju im saobra ajnim znacima i daskama preko otvora rupa.

MATERIJAL: - upotrebljavati isklju ivo portland cement, koji nije ležao po magacinima duzeod 30 dana.-upotrebljavati isti rije ni šljunak veli ine zrna 3-20mm-upotrebljavati rije ni sitni pijesak velicine zrna 0,15-33mm, i to potpuno ist bez ikakvihorganskih materija.-upotrebljavati sve vrste betonskog gvož a prema zahtjevu i opisu i slici i to tipiziranihdimenzija. Prije upotrebe po potrebi željezo o istiti od svih prljavština (masno e, r e i dr.)-za zidanje okana upotrebljavati mašinski ra enu punu ciglu dim. (25x12,5x6,5)cm.

II VARIJANTA:

Izrada betonskog kablovskog tt okna, sa iskopom zemlje planiranjem dna okna ,izgradnjom donje betonske plo e sa drenažom, šalovanjem, armiranjem i izlivanjem zidovai izradom gornje betonske plo e, sa postavljanjem armature INP nosa a i rama sapoklopcem, obradom ulaza cijevi, postavljanjem i farbanjem montažno-demontažnihkonzola, malterisanjem okna sa gletovanjem, iš enjem okna i razvozom suvišnogmaterija.


91

3. PREDMJER I PREDRA UN MATERIJALA I RADOVA TELEKOMUNIKACIJE

NAZIVJED.

MJERE KOLI INA CIJENA UKUP1. PVC CIJEV Ø110 mm / 6m /3,2mm / 6bara kom 1500 12

18000.00

2. Drža rastojanja za dvije cijevi 110/2 kom 1000 1 1000.003. Drža rastojanja za etiri cijevi110/4 kom 1500 1.5 2250.00

4. Gumena brtva m 1500 0.5 750.00

5. Upozoravaju a PTT traka m 2500 0.1 250.006. Ram za telefonsko okno sapopklopcem-laki kom 39 120 4680.007. Iskop rova dimenzija 0.40x0.80mu zemljištu III i IVkategorije, polaganje2xpvc Ø110 mm cijevi, brtvi i drža arastojanja, nasipanje posteljice odsitnog pijeska,granulacije 0,15-3mmd=10cm prije i d=10cm posle polaganjacijevi , postavljanje trake,zatrpavanjerova m 1000 8 8000.008. Iskop rova dimenzija 0.40x0.80mu zemljištu III i IV kategorije, polaganje4xpvc Ø110 mm cijevi, brtvi i drža arastojanja, nasipanje posteljice odsitnog pijeska,granulacije 0,15-3mmd=10cm prije i d=10cm posle polaganjacijevi , postavljanje trake,zatrpavanjerova m 1500 10

15000.00

9. Izrada proboja postoje eg TT oknaza uvo enje 2xpvc fi110mm ili 4 x pvcfi110mm u okno kom 10 60 600.0010. Izrada TT okna unutrašnjihdimenzija 180x150x190cm od betonasa armirano betonskom plo om ,konzolom i malterisanjem unutrašnjihzidova do punog sjaja kom 39 500

19500.00

11. Isporuka i monataža konzola ukablovskim oknima kom 100 6 600.00

12. Troškovi prevoza materijala iradne snage kom 1 2000 2000.00

UKUPNO:72,630.0

0


92

10. PEJZAŽNO URE ENJE

Osnovni ciljevi

Planiranje, izgradnja i rekonstrukcija zelenih površina mora biti usmjerena karazvoju sistema zelenih površina koji prožima itavu gradsku strukturu ipostaje njen neodvojivi dio. Sistem zelenih površina predstavlja prirodu ugradu, njen nastavak, koji vodi ka humanizaciji prostora i poboljšanju uslovaživota ovjeka u gradu. Razvoj sistema zelenih površina se temelji naosnovnim principima pejzažne arhitekture:

- Koriš enje postoje ih zelenih površina i pojedina nih biljnihprimjeraka (izražene vitalnosti i funkcionalnosti) u novim planskimi projektantskim rješenjima;

- uvanje autenti nih prirodnih pejzaža, kao dio izvorne prirode uneposrednoj blizini urbane zone;

- Ukupnu koli inu zelenila uskladiti sa brojem stanovnika, odnosnopribližiti usvojenim i predloženim standardima (m²zelenila/br.st.);

- Izbor biljnih vrsta i kompoziciono rješenje prilagoditi ekološkimuslovima sredine i namjeni prostora;

- Planirati zelene pojaseve u funkciji zaštite životne sredine od raznihnegativnih uticaja (saobra ajnice, industrijski objekti) sa pozitivnimuticajem na cjelokupnu sliku pejzaža;

- Poštovanje estetskih principa pri izboru materijala , boja i oblika, saciljem stvaranja što prijatnijih uslova za boravak ovjeka na zelenimpovršinama;

- Mora se uzeti u obzir i vremenski faktor koji igra važnu ulogu umogu nostima uticaja zelenila tj. treba da pro e odre enivremenski period da jedna novopodignuta zelena površinadostigne svoju punu funkcionalnost.


93

Postoje e stanje

Za postoje e stanje zelenih povrsina obuhvata DUP-a „Zeleni pojas“ se možeuopšteno reci da pokazuje jednoli nu sliku planski neure enih zelenihpovršina, sa potpunim odsustvom javnih zelenih površina.

U okviru ovog plana na prvi pogled, nailazimo na tri dijela pejzaža:

- Niske šume, nastale od prirodnih šumskih asocijacija koje supripadale svezi QUERCION ILICIS, danas zauzimaju malu površinuovog plana (uglavnom se provla e kroz borovu šumu). Ovu kategorijušuma predstavljaju degradirane sastojine hrasta, jasena, crnog i bijeloggraba, drijena, klena i dr.;

- Šuma borova ( Pinus halepensis), nastala pošumljavanjem, velikevitalnosti i izrazito pozitivnog uticaja na doživljaj itavog prostora;

- Karakteristi an antropogeni pejzaž predstavljaju oku nice sapristupnim putevima nastale na mjestu kr enja šume, veli ine iure enosti prilago ene željama i mogu nostima vlasnika. Uglavnom seradi o površinama koje nijesu ure ene na principu vrta i predvrta,naj eš e iz neznanja, ali i zbog objektivnih razloga, velikog nagiba imale veli ine parcele .

Od vrsta koje su nastale sadnjom preovladavaju prije svega visoki etinari,koji ovom prostoru daju posebnu draž i uti u na njegovu mediteranskusliku, kao što su Cupressus sempervirens , Pinus halepensis, Cupressusarizonica, Cedrus sp., Pinus maritima, Pinus nigra, a zatim i stabla visokih iniskih liš ara prije svega masline – Olea europea ( uglavnom pojedina nastabla), Magnolia grandiflora, Lagerstroemia indica, Ficus carica, Allbizziajulibrissin. Žbunje je najviše zimzeleno i to: Nerium oleander, Laurocerasusofficinalis, Pitosporum tobira i razne vrste citrusa. Od listopadnog žbunja tusu Spartium junceum, koji predstavlja karakteristi an autohtoni pejzaž i uvrijeme cvjetanja svojom žutom bojom ostavlja izuzetan utisak, Viburnumsp., Berberis sp. Spirea sp., Tamarix i druge. Palme koje su zastupljene suPhoenix canariensis, Waschingtonia filifera, Chamaerops humilis,Trachycarpus excelsa , a od sukulentnih biljaka


94

Agave americana ,Aloe sp., Opuntia sp. Yucca sp. Tipi ne puzavice suPartenocissus sp., Wisteria sp., Hedera sp. , Tecoma sp., Bougaunvillea sp.

Planirano stanje

Predlog planiranog stanja zelenih površina DUP-a „Zeleni pojas“ ura en je naosnovu odredbi GUP-a, planiranom urbanisti kom koncepcijom i venavedenim osnovnim ciljevima pejzažne arhitekture.

Planirano uredjenje ovog prostora obuhvata dvije kategorije zelenih površinau odnosu na nacin njihovog koriš enja i funkciju:

A/ Objekti pejzažne arhitekture ogranicenog nacina koriš enja;

B/ Objekti pejzažne arhitekture specijalne namjene;

A/ Zelene površine ograni enog na ina koriš enja su zelene površineplaniranih objekata sa individualnim stanovanjem i zelene površineindividualnih objekata i zelenila, sa razlikom u uravnoteženijem odnosuizme u zelenila i stanovanja, odnosno ve ih površina pod zelenilom kada seradi o mješovitoj namjeni: zelenilo i stanovanje malih gustina.

Zelene površine individualnog stanovanja

Ovaj oblik zelenila ovdje je mahom ”kostruisani” vrt koji u svom sastavu imaterase i stepenice. Ove zelene površine, koje zauzimaju najvecu površinuplana treba planirati, ako je mogu e, po principu predvrta i vrta.

- Ulazni, prednji dio vrta treba da ima prije svega estetski znacaj, savrstama visoke dekorativnosti i dobro održavanim travnjakom, sakolskim prilazom i osvjetljenjem, i da bude u skladu sa ogradom iarhitekturom zgrade.

- Zadnji dio vrta rjesavati slobodno, kao nastavak dnevnog boravka,prostor za odmor i druzenje i zavisno od velicine planirati odre enibroj stabala visokih liš ara koji e u toku ljetnih mjeseci pružitipotrebnu sjenku, pergolu, vocnjak, prostor za igru djece, mjesto zarostilj, cesmu, bazen...


95

- itav prostor dvorista, ako je moguce, treba da bude izolovan odsusjeda, intiman, sa interesantnim vizurama, stazama od materijalakoji odgovaraju arhitekturi objekta i kompozicionom rješenju.

- Pri samom projektovanju ovog oblika zelenila mora se razmišljati io samom položaju parcele, njenom gradskom ili prigradskomkarakteru, blizini saobra ajnice.

Jedna dobro ure ena parcela od velikog zna aja je vlasniku, ali i samomgradu, naro ito ako je u pitanju turisti ki centar kao što je Bar.

B/ Objekti pejzazne arhitekture specijalne namjene su zelene povrsine safunkcijom zastite individualnih stambenih objekata od buke i primarnihaerozaga iva a sa željezni ke pruge, koja predstavlja južnu i jugozapadnugranicu plana. Pojas je širine 10 m.

Zaštitne zelene površine

Obzirom na zadatak koji ova kategorija zelenih površina mora izvršiti upejzažu, ona mora biti pažljivo isplanirana:

- Biljni sklop mora biti potpun, kao neka vsta tampona, sa tri nivoaprema izvoru zaga ivanja: najniže biljke, žbunje i visoka stabla.Žbunje mora u potpunosti da pokriva prostor izme u stabala i dabude one vrste koja dobro podnosi sjenku.

- Odabrane vrste moraju biti one koje najbolje podnose negativneuticaje sa saobra ajnice, starosti oko 10 god., izražene vitalnosti iguste krošnje sa velikom lisnom masom.

- Poželjno je, ako je to mogu e, ovaj pojas nastaviti ili pove ati zelenivolumen u okviru individualnih parcela, jer bi na taj na inpozitivan uticaj bio zna ajno ve i.

Opšti predlog biljnog materijala

Naprijed navedeni sadni materijal predstavlja samo smjernice , dok jedefinitivan izbor na projektantu uz poštovanje ovih uslova.


96

Visoko i nisko liš arsko drve e: etinarsko drve e:Qercus ilex Cupressus sempervirensMagnolia purpurea Pinus pineaMagnolia grandiflora Pinus maritimaAlbizzia julibrissin Abies pinsapoMelia azedarach Cedrus atlanticaOlea europaea Cupressus arizonicaLagerstroemia indica Cedrus libanii

Žbunaste vrste: Palme i sukulente:Pitosporum tobira Phoenix canariensisLaurocerasus officinalis Washingtonia filiferaRusmarinum officinalis Cycas revolutaCamelia japonica Chamaerops humilisCalistemon sp. Agave americanaViburnum tinus Aloe sp.Laurus nobilis Opuntia sp.Juniperus sp.Nerium oleanderJasminum sp.Myrtus communis

Na kraju treba reci da osnovu svakog uspjesnog planiranja prostoranamijenjenog zelenim povrsinama, predstavlja poznavanje tehnike pejzaznogoblikovanja, kao i principa Odrzivog razvoja koji ima za cilj stvaranjedugotrajno kvalitetne i humane sredine za zivot covjeka.

Documents

1. OPŠTI DIO - MANS · Izradi Detaljnog urbanisti kog plana „Zeleni pojas“ pristupilo se na osnovu Odluke Predsjednika Opštine Bar, od 26.03.2008. godine. Sastavni dio Odluke