สอเสรม เรอง วงจรไฟฟา

สาขาวชาวศวกรรมไฟฟ ากาลง คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญ

บณฑต** สอเสรมน"#ใช%ประกอบการสอนรายวชา วงจรไฟฟ า

วตถประสงคของการเรยน1. เพอให%ผ*%เร"ยนสามารถอธบายองคประกอบของวงจรไฟฟ าได%2. เพอให%ผ*%เร"ยนสามารถอธบายหน%าท"ของอ.ปกรณในวงจรไฟฟ าได%

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

บทนาวงจรไฟฟาคออะไร

วงจรไฟฟาคอ การนาเอาแหล0งจ0ายไฟฟ ามาจ0าย แรงดนและกระแสให%กบโหลด โดยผ0านลวดตวนา และใช%

สวตชในการเป2ดป2ดวงจรเพอตดหรอต0อกระแสไฟฟ าท" จ0ายให%กบโหลด ในทางปฏบตจะม"ฟ2วสในวงจรเพอป องกน

ป4ญหาข%อผดพลาดท"จะเกดกบวงจรและอ.ปกรณ เช0น โหลดเกน หรอไฟฟ าลดวงจร วงจรไฟฟ าเบ#องต%นท"ควร ศ5กษาม"อย*0 3 ลกษณะคอ วงจรอน.กรม, วงจรขนานและ

วงจรผสม

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

องคประกอบของวงจรไฟฟา วงจรไฟฟา คอ การนาแหล0งจ0ายไฟฟ า จ0ายแรง

ดนและกระแสให%กบโหลดโดยผ0านลวดตวนา

(ก) ภาพสญลกษณ

(ข) ภาพเสมอนจรง ร*ปท" 1 แสดงองคประกอบของวงจร

ไฟฟ า ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

จากร*ปท" 1 เป8นวงจรไฟฟ ากระแสตรงซ5ง จะต0อจากข#วบวกไปยงข#วลบ และใช%สวตช เป8นตวเป2ดป2ดการไหลของกระแสไฟฟ า การท"จะทาให%

แรงดน และกระแสไหลผ0านโหลดได% จะต%องม"องคประกอบ ของวงจรไฟฟ า

ดงน"#1. แหล#งจ#ายไฟฟา คออ.ปกรณท"ทาหน%าท"ในการจ0ายแรงดนและ

กระแสให%กบวงจร เช0น แบตเตอร", ถ0านไฟฉาย, เครองจ0ายไฟ, ไดนาโม และ เจนเนอรเรเตอร เป8นต%น

ร*ปท" 2 แสดงแหล0งจ0ายไฟแบบต0างๆ ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

2. ลวดตวนาคอ อ.ปกรณท"นามาต0อกบแหล0งจ0ายไฟฟ า จากข#วหน5งไป ยงอ"กข#วหน5ง เพอจ0ายแรงดนและกระแสไฟฟ าให%กบโหลด ลวดตวนาท"

นากระแสไฟฟ าได%ด"ท"ส.ดคอ เงน แต0เนองจากเงนม"ราคาแพงมาก จ5งนยม

ใช%ทองแดง ซ5งม"ค.ณสมบตในการนาไฟฟ าได%ด"พอสมควรและราคาไม0แพง

มากนก นอกจากน"#ยงยงม"โลหะชนดอน ๆ ท"สามารถนาไฟฟ าได% เช0นทองคา, ด"บ.ก,เหล<ก, อล*มเน"ยม, นเกล ฯลฯ เป8นต%น

ร*ปท" 3 แสดงอ.ปกรณท"นามาต0อเป8นลวดตวนา ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

3. โหลดหรอภาระทางไฟฟาคอ อ.ปกรณทางไฟฟ าและ

อเล<กทรอนกส ท"นามาต0อในวงจร เพอใช%งาน เช0นต*%เย<น, โทรทศน, พดลม,

เครองปรบอากาศ, เตาร"ด, หลอดไฟ, ตวต%านทานเป8นต%น

ร*ปท" 4 แสดงอ.ปกรณท"นามาต0อเป8นโหลดทางไฟฟ า ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

4. สวตชคอ อ.ปกรณท"ใช%ในการป2ดหรอเป2ดวงจรในกรณ"ท"เป2ดวงจรก<

จะทาให%ไม0ม"กระแสไฟฟ าจ0ายให%กบโหลด ในทางปฏบต การต0อวงจรไฟฟ า

จะต%องต0อสวตชเข%าไปในวงจรเพอทาหน%าท"ตดต0อและควบค.มการไหลของ

กระแสไฟฟ า

ร*ปท" 5 แสดงอ.ปกรณท"ใช%เป8นสวตชในวงจร ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

5. ฟ(วสคอ อ.ปกรณท"ทาหน%าท"ในการป องกนไม0ให%วงจรไฟฟ าหรอ

อ.ปกรณได%รบความเส"ยหาย เนองจากการทางานผด ปกตของวงจร เช0น

โหลดเกน หรอ เกดการลดวงจร เมอเกดการผดปกตฟ2วสจะทาหน%าท"ในการ

เป2ดวงจรท"เร"ยกว0า ฟ2วสขาดนนเอง

ร*ปท" 6 แสดงอ.ปกรณท"ใช%เป8นฟ2วสในวงจรไฟฟ า ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

วงจรอนกรม วงจรอนกรมคอ การนาโหลดมาต0อเร"ยงกน โดยให%

ปลายของโหลดตวแรก ต0อกบปลายของโหลดตวถดไป หรออ"กนยหน5งหมายถ5ง การนาโหลดต#งแต0สองตวมาต0อ

เร"ยงกนไปแบบอนดบ ทาให%กระแสไหลทศทางเด"ยวกน( ในสอการเร"ยนน"#จะขอใช%ตวต%านทานแทนโหลดทว ๆ ไป)

ร*ปท" 1 แสดงการต0อโหลดแบบอน.กรม

ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

วตถประสงคของการเรยน1. เพอให%ผ*%เร"ยนสามารถอธบายความหมายของ

วงจรไฟฟ าแบบอน.กรมได%2. เพอให%ผ*%เร"ยนคานวณค0าความต%านทานรวมท"ต0อ

แบบอน.กรมได%3. เพอให%ผ*%เร"ยนวดค0าแรงดน กระแส และค0าความ

ต%านทานของ วงจรได%

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

การคานวณค#าความต*านทานรวมทต#อแบบอนกรม ส+ตร

RT = R1 + R2 + R3 + . . . Rn

RT = ค#าความต*านทานรวมของวงจร Rn = ค#าความต*านทานตวสดท*ายของวงจร

ร*ปท" 2 แสดงการต0อตวต%านทาน

แบบอน.กรม ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

จากร+ปท 2 สามารถหาค#าความต*านทานรวมได*

RT = R1 + R2 + R3

= 10Ω + 20Ω + 20 Ω

= 50Ω

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

การวดค#าความต*านทาน1. นามลตมเตอรต#งย0านวดโอหม ในกรณ"ท"เป8นมเตอรแบบเข<มให%ทาการ

ปรบค0าศ*นย (Zero Ohm Adjust) ก0อนท"จะดาเนนการข#นตอนต0อไป

2.นาสายวดของมลตมเตอรเส%นท"หน5งสมผสกบขาของตวต%านทานด%าน

หน5ง3. นาสายวดของมลตมเตอรเส%นท"สองสมผสกบขาของตวต%านทานอ"ก

ด%านหน5ง4. อ0านค0าความต%านทาน

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

ร*ปท" 3 แสดงการวดค0าความต%านทาน

( )ก การวดค0าความต%านทานด%วยมเตอรแบบเข<ม

(ข) การวดค0าความต%านทานด%วยมเตอรแบบดจตอล

ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

ร*ปท" 4 แสดงการวดค0าความต%านทานรวมท"ต0อแบบอน.กรม

ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

การวดค#าแรงดนตกคร#อม1. นามลตมเตอรต#งย0านวดแรงดนไฟตรง (DCV) ให%มากกว0า

แหล0งจ0าย (E)

2. นาสายด%านไฟบวกของมลตมเตอร สมผสกบด%านไฟบวกของตว

ต%านทาน R1

3. นาสายด%านไฟลบของมลตมเตอร สมผสกบด%านไฟลบของ ตวต%านทาน R1

4. อ0านค0าแรงดนตกคร0อมความต%านทาน R1

5. ทาข#นตอนท" 1-4 เพอวดค0าแรงดนตกคร0อมตวต%านทาน R2 และ R3

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

ร*ปท" 5 แสดงการวดค0าแรงดนตกคร0อมตวต%านทานแต0ละตว

ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

การวดค#ากระแสไฟฟาในวงจรอนกรม

1. นามลตมเตอรต#งย0านวดกระแส (mA) ให%ม"ค0าส*งไว%ก0อน

2. นาสายด%านไฟบวกของมลตมเตอรต0ออน.กรมเข%ากบด%านไฟบวกของ

แหล0งจ0ายไฟ3. นาสายด%านไฟลบของมลตมเตอรต0ออน.กรมเข%า

กบด%านไฟลบของแหล0งจ0ายไฟ4. อ0านค0ากระแสท"ไหลผ0านในวงจร สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

ร*ปท" 6 แสดงการวดค0ากระแสไฟฟ าในวงจรอน.กรม

ท"มาของภาพ http://kpp.ac.th/elearning/elearning3/book-06.html สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต

แบบฝ.กหดท*ายบท1. วงจรอน.กรมคออะไรจงอธบาย

2. จงอธบายการวดค0าแรงดนตกคร0อมในวงจรอน.กรม

3. จงอธบายการวดค0ากระแสในวงจรอน.กรม4. การต0อวงจรแบบอน.กรมม"ข%อด"อย0างไรจง

อธบาย5. การต0อวงจรแบบอน.กรมค0าความต%านทาน

รวมหาค0าได%อย0างไร ให%นกศ5กษาทาแบบฝ?กหดท%ายบท โดยส0งทางอ"เมลsamranlertkonsarn@gmail.com

สอเสรมเรอง วงจรไฟฟ า คณะวศวกรรมศาสตร วทยาลยพชญบณฑต