Embed Size (px)
Citation preview
ޖނއރ 12015 ޖމޢތގ ޚބރ
ދރސ އ އހރ ފށމގ ގ މނސބތގއ
މނސޓރ އފ އޑޔކޝނ ޑކޓރ
ޢއޝތ ޝހމ ދއވ ޚޠބ
ޒނމދރ މއނ ބފއނނށ ވނ
ލޔނކޔނ ދސވމގ މއސނދ
މހއލތއ: ލޔނކޔނ ދސވނ
ތރއޤވގނ އނނނ ގތރގ މހއލނ
މތރނގ ހތރ
އރމތގ ކނސރކ ކނމ އނހނކށވސ
ޖހދނ ބއޔއ. އކމކ، މބލގ ކރކޅގއ
އނގއޖނމ ރނގޅކރވދނ. ރއކތރވނ
ކހނއތ؟
ގގ އޅގނޑ
ދވހ ކނޑފޅތކނ ދވހރއޖ ތރއޤކށ . ކރއރވނއވ
ދރވރނ ދވހބހށ ދ ސމލކނ ކޑވނ އވ؟ ކ
ޒކރ ކރމކ ރއކތރ ކމގ އއޑނ
25ޅނވރނގ ބހރ ކމޔބކމއކ ނމއޖ
ބދލވމނދ ދނޔއށ ހނއރ ފތގ ތޢލމ
އއވރށ ފނނ ތމރނތކށވސ މހނމކނ
ދނޖހ ކމގއ ރއސލޖމހރއޔ ވދޅވއޖ
21st centurSkills
aeterEgwai....
03
1630
21
14
ފހރސތ
10
ނނބރ: 434، ނޝނލ އނސޓޓއޓ އފ އޑޔކޝނ، ޖނއރ 2015
0823
19
26
06
ޖނއރ 22015 ޖމޢތގ ޚބރ
ހރހ މމޖއލގ ތހނޔ ހޔއދމ އހރގ އ މލދ
އރސ ކރމވ. މމޖއލ އފލއކ ނހނ އކވރނނށ
އތއ ތރސ ޙޔތނ މޖއލގ ނއސ ހއޓމއ އށ
ލޔނތރނގ ތޔއކވރ ހމ މދނ ވތވ އހރއ
ހމއފދއނ ދތއވ. ލބމނ ނޑ މދނކ އހ ދލތ
ބނނތރކނ މގ އތރވ މޤބލކނ މމޖއލގ
ހމކށދނ ކޔނތރނ މމޖއލއށދ ސމލކނ ދވހއ
ހމކށދނ އކއކ ދތއވ. އކނ އތރވމނ ދވހކށ
މމޖއލގ ހދމށ އޓކލ ވކވކ ކނކމށޚއޞ
ކޔނތރނ ކރ މސއކތނނވ. އދ މކމގއ ގނގނއނ
ތކގއ މތ ދރވރނނއ ކލޖ މދރސ ތކގ ސކލ
ފނނތ އޅތނ ޝމލވ ދރވރނ ޙޞލކރ ތޢލމ
ވރށބޑށ އފކރމވ.
މތ هللا ގ ވގފޅ އކ މމޖއލ ގ ޙޔތނ އ އހރއ
އ ރވނތކއ އ އނމދތކއކގއވ. އ މފށނ
އ ޙޞލކށ ތޖރބ ކނކމއ އ ހތވރއކގއވ. އ
ޙޔތކށ ރޖޢ ވމގ ފރހމ އނމދ އކގއވ.
ފއތލ އސލމދނގއ މތވގނވ ކ އހރމނނ
އހރމނގ ވތ ކމށ މސލމނ ތބ ސބތކށގނ
މއޗށ ވޖބވގނވނ ކރ ކނމ ކމއގއ ހޔވސނނ
އސލ ދތރގ އނދގ އދ ބރ ޙޔތގ އސކރމވ.
މނޒލ މޤޞދ ހނދނ ނއތނލމވ. ޤދރތނ ތމގ
ޙޔތގ ވށ ދއލލ ދއވ ހސބނ ފށގނ އވށގ އލކނ
ދނފޅ ޙޔތގ ނވތ ދނދނ ނވއޖއމށ ފނޑވ
ހމވ މ ދނޔއ ތމ އލވދޢ ކޔއފމށ ދނދނ ތމގ
ކނޑގއ އޅފއވ މސއލއޔތ ފރހމޔށ އދކރނމތ
ދމހރމވ. ޢދލގ ދރބރގއ ތމ ޖވބދރ ވނޖހދވހއ
އނނނކނ އބދމ ހނދނ ކރނމތ ދމހރމވ.
aeDiTOriawlc bODu
އޑޓރއލ
mimwjwaclW xWaiAu kurumuge swbwbunc hEluncterikwnc aiturukurumuge furuBwtu vIhwai ginwbwywkwSc libEne kwmwSc auncmIdu kureveaeve mimwjwaclW xWaiAu kurumuge swbwbunc hEluncterikwnc aiturukurumuge furuBwtu vIhwai ginwbwywkwSc libEne kwmwSc auncmIdu kureveaeve
އޑޓރއލ
ނނބރ:434، ނޝނލ އނސޓޓއޓ އފ އޑޔކޝނ، ޑސމބރ 2015
mwscaUlufwrWtc:
nexwnwlc aincscTiTiauTc aofc aeDiaukExwnc
aeDiTOriawlc memcbwr:
aWdwmc xwrIfu Aumwru
aeDiTwr:
awHumwdu zWhiru
DePiauTI aeDiTwr:
muHwacmwdu zwhInc
fwncnI aehI:
awHcmwdu muHwacmwdu, mwriywmc nihWzu, muHwacmwdu AwdclI, AwbcduQ HwmIdu,
Huswainc BwlWHu
Twaipc seTincg:
KwdIjW Huswainc
lEawauTc awdi bErugwnDu fwrumWkurI:
muHwacmwdu AwdclI
foTO:
awHcmwdu xwfIqu, muHwacmwdu AwdclI, AwbcduQ zwkI
aidWrI aehI:
KwdIjW Huswainc, mwriywmc tiscAInW, zUnW mUsW, aibcrWhImc zWhiru
mwjwaclW fOruvwaidinunc:
mi mwjwaclW bEnuncfuLuvW fwrWtwkwSc aenc. awai. aI aW guLumunc dUkurevenchuri
vwrwkunc mwjwaclW hwdiyW kurevEne.
aWncmuncge KiyWlu:
lwfwaWai airuxWdu, awdi fWDukiyunctwkwSc mwruHwbW!
liyunctwac:
jwmWAwtwSc bwlWlevigenc liyevE AWncmuncnwSc fwaidWhuri koncme liyumwkwSc
awLugwnDumenc mwruHwbW kiywnc. liyunctwac aeDiTwrwSc aeDcresc kurwacvwai
aenc. awai. aI awScfonuacvunc aedenc. fekuhunc vesc fonuacvEne.
fOnu: 2264233, fekcsc: 1322233
aI-meailc:
vebcswaiTc:
ޖނއރ 32015 ޖމޢތގ ޚބރ
ސ އދ މޤ ކ ނމ ދ އ ގނނ އނ އ ގނމ އނ
އށ ވތޢލ ސބޙނޙ هللا އޅކމއކމގއލއވ
ޙމދ ޝކރކރނ. އނގނމއ އނގނނއދނމށ
ބރ އޅއވ އކމގމތ ކނ ބޔނކށދއވ ކއސހބ
ޞއލهللا ޢލއހ ވސއލމޔށ މޙއމދއރސލ
ޞލވތ ސލމ ލއވނއދ ދއކރނ. އދ މދޢގއ
އމތނބއޔގ އލނނއ ޞޙބނ ޝމލކރނ.
އދކރއވ ބރމސއލއޔތ އނގއދނމގ
ޚދމތތރ ޓޗރނ. ސކލތކގ ހނގނތރވރނ.
ބލނވރނ. ރ ޢއޒތތ ދރވރނ. ތ ލބވ
އ އޅކމގ އދސ މޤ ގ ނމ ދ އ ގނނ އނ
އހތރވދއވ އނމހ ބފޅނ.
އއސލމ ޢލއކމ ވރޙމތهللا ވބރކތހ.
އފވރ އއހރފށ ދރސ މއހރގ މއދކ
ދވސ. މއދގ ތހނޔ އއ ހޔއދނނތއ ލބވތ
ދރވރނނ،އދރވނގ ބލނވރނނށ ދނނވމކ
އޅގނޑށލބ ވރށބޑ އފލއ. އދ ސކލތކގ
އސވރނނ، ޚދމތތރ ޓޗރނނ، ސކލތކގ
އނމހ ބފޅނނށ، އނގނމއ އނގނނއދނމގ
އނމހ ޙރކތތރވވޑއގނނވ މސއކތގއ
ހޔއދނތއ ތހނޔއ މއދގ ބފޅނނށ
ދނނވމކ އޅގނޑށލބ ވރށބޑ އފލއ.
އޅގނޑމނ މއދ އހރ ދރސ މއހރގ
އ ގ 3 ދ އ 1 ،2 ޑ ގރ ރ އ ލ ތ މ ރ ކ
ޤއމ އކލވލވނ އލށ ތނފޒކރވމނދނ
ޤއމމނހޖނ ތނފޒކރނފށ މއދ މނހޖ.
ނބނނވ އވ ހރލ އ ގ އ ބ ކ ރނގ ވ ރ ދ
ދނއ އސލމ ލއޔތކ، ޤބ 8 ނޑ މއގ
ތނޒމ ޢމލކރމ،ނފސދނގތމ އއގތށ
ގތއގއ އފއދނތރ އދ ކރމ،ބނކރނވ
، މ އޅ ގނ ގޅ ނއ މހނ ނ އހ ވސނމ،
އޅމ، ދހކށދނމ،ދޅހޔދރއޅމއ ދހވމ،
`
ދރސ އ އހރ ފށމގ ގ މނސބތގއ މނސޓރ އފ އޑޔކޝނ
ޑކޓރ ޢއޝތ ޝހމ ދއވ ޚޠބ
ޚޠބ
ޖނއރ 42015 ޖމޢތގ ޚބރ
ދމހއޓނވތރއޤ އށ ޢމލކރމ އދ ޓކނލޖ
މޑޔ އއ ލޖ ނ ޓކ އދ ޢމލކރމ އށ
ގތއގއ ހރދނ މޤބލއޔތތއ ބނނކރނ.
ދރވރނނށ ޙޞލކށދވނ އނގނމގ މޙއލނ
ދރވރނނށ ފރޞތތއ ފހކށދވގނ. ޢމލގތނ
ދރވރނލއވ ކނތއތއ ކރވއގނ.
ތޢލމދއރ ހރދނކރމށ މދރސ އހރ ޚއޞ
މދއރސނގ އގތނ ތކއކރވނ. މސއކތ
ބވ އ ތ އ ގ ތ މ ދ ޚ ށ ރމ ރކ ތ އ ނ ކ ލ ބ ޤ
އލވނސ އއވރގ މސރޔ މދއރސނނށ
ލބވޑއގނނވގތށ މތ ތޢލމގ 100 ފރޞތ
މމހގ ތރގއ ހޅވލވނ. މގއތރނ އބފޅއގ
ރށގއ ހނނވއގނ ތޢލމ ދއރއނ މތ ތޢލމ
ތރގއ މއހރ ފރޞތތކއވސ ޙސލކރމގ
ހޅވލވނ. މފރޞތތއ އމޒކރވނ ސކލތކގ
ޓޗރނނށ،ސކލތކގ ޕރނސޕލނނށ.
ހރދނކރމގގތނ ހނގނ ސކލތކގ އދ
ތމރނދނމގ ފނނ ބނނވ ޕރނސޕލނނށ
ކރވނ. މއހރތރ މސއކތތކއވސ ޚއޞ
ސކލތއ ފނނގތނ ވޒނ ކރމއ، ކޔވއދނނ
ތރއޤކރމށ ދނޖހ ލފދނމގ ޚއޞ މސއކތ
ތކއވސ މއހރތރ ފށގނދނ. އދ މމސއކތ
ތލކށ އތޅފނވރށ ފހރށ ފރތމ ތއ
ސކލތއ ފނނގތނ ވޒނކރމގ މސއކތ ތއ
އތޅފނވރގއ މއހރ ކރވގނދނ. ދވ ތޢލމގ
މސއކތއކމށ މއ މހނމ މތކރމށ ފނވރ
އޅގނޑ ޤބލކރނ.
ރއކތރކމކ މނސޓރ އފ ސމތ ދރވރނގ
އޑޔކޝނނ އބދވސ ވރށބޑ އސކމއދކމއ.
ކނ ރ ތ ކ އ ރ ތ މ ލ ސ ގ ރނ ވ ރ ދ ނ ތ ގ މ
ކށވރކރމށޓކއ ގރޑ 1 ގ ދރވރނނށ ހދ
ފރތމ އހރގ މދދރސ ރސކއސސމނޓއ
ޞއޙ ދރވރނގ އތރނ މގ ފށނ. ޓރގއ
ގ ހލތސކރނނގ ދނގތމށ ދޅހޔކނ
މސއކތތށވސ މއހރ ކރޔށ ގނދވނ.
ސކލތކގ ތރގއ ދރވރނނށ ލބނހރފރޞތތއ
ސކލތކގއ ހނރވރކރމށ ދރވރނ އތރކށ
މއ ސޓރ ކމގ ރވރ ހނ ކމ ރ މސއކތތ
ދސވރ އދ ކރވފ. ތޢރފ މއހރވނ
ޕރގރމ،މލޑވސ ޕލޓކނކގ ޕރގރމ، ބޓކ
އދ . ހނގނ ރ މއހރތ ސ ތއވ މ ޕރގރ
މޕރގރމތއ މލއއ އތލތރއށވސ ފޅކރވނ.
ޒވނނ ހނރވރކރވމށ ހނގ ޚއޞ ޕރގރމގ
ޢދދ ދރވރނގ މލޑވސ ޕލޓކނކގ ތރއނ
މއހރތރގއ 1000 އށ އތރކރވގނދނ. މއ
އމރކޒގ ދރވރނގ ޢދދ ފސގނ އތރވގނދނ
ޢދދއ.
ސކލތކގ ވސލތތއ ތރއޤކރމށ މއހރކރވ
މސއކތތކގ ދށނ 275 ކލސރމއ، 21 މލޓ
ޕރޕސހލއ، 5 ލއބރރ އއ، 11 ސއނސ ލބ
ޢމރތކރމގ މސއކތ ފށގނދނ.
މނވނކމށ 50 އހރފރ މއހރކ ދވހރއޖގ
އފވރ ރނޔބލ ފހގކރ އހރކމށވތ ދރވރނގ
ހތތކގއ ޤއމ ރޙ އލކރމށ ޚއޞ މސއކތ
ތކއ މދރސ އހރ ކރޔށ ގނދވނ. މޙރކތ
އގތކށ ސފތކ ދވހވނތ ތރއނ ތކގ
ޚޠބ
ޖނއރ 52015 ޖމޢތގ ޚބރ
އތރނ މގ އހލވރކރވނ. އތރށ ދރވރނ
ދރވރނގ ހތތކގއ ދރމޔށ މސއކތ ކރމގ
މސއކތކރމގ ދރމޔށ ގތނ އލކރމގ ރޙ
ހނގނ. ސކލފނވރގއ މސއކތތކއ ޚއޞ
އއބއވނތކމ ދވހނގ ތރއނ މޙރކތގ
ދރވރނނށ ސފ މތ އޅލމގ އނކކށ އކކ
ދސކށދވނ.
މހނމ ފހގކރ އފލއކ އޅގނޑމނ މއދ
އއކމކ ޢރބ ތޢލމ ފޅކރމގ މޤޞދގއ ޢރބ
ޤއމކރ އތޅތރގއ ދގތށ ކޔވއ މޑއމށ
މއދ ސކލގއ ނރނ ސކލކމގއވ ފރތމ
ހޅމލ އއއކ ވހކ. އދ ހމ ފށފއވ ކޔވނ
ރހނދ ސކލގއވސ މއދވނ ކޔވނ ފށފއ.
އނމ ޙޔތނ މދރސ އމޒކ އޅގނޑމނގ
ކއޖކވސ ބކނކށ ކނމ ކއޖކވސ އފއދނތރ
ހރދކއޖކށހދނ. މމސއކތގއ އޅގނޑމނގ
އއބއވރޔކ ބލނވރނ. ތޢލމ މހނމ އނމ
ހނރވރ ދރވރނ ބނކރމށ އޅގނޑމނ މކރ
ބއވރވވޑއގތނ ބލނވރނގ މސއކތގއ
ބލނވރނނށ ހރހ ފހގކށ ޝކރވރކމއކ
އޅގނޑ ޝކރދނނވނ.
ރއކތރކނ ޙމޔތ ދރވރނނށ ސކލތކކ
ފރކށދ، އދ ފރޞތތއ ފހ ތނކށ ހއދވމށ
މސއކތތއ ކރއވ އސވރނ ސކލތކގ
ދ އ . ނ ވ ދނނ ޝކރ ފހގކށ ނޑ އޅގ
މޙއލގއ ސކލ މދއރސނނ، މޝކރގއ
ޝމލކރނ. ބފޅނ އނމހ މސއކތކރއވ
އސނގމ ބނކރމށ ޝޚޞއޔތ ދރވރނގ
ކރކނތއތކށ އތބރކރމށ، ނފސށ އމއލ
އދ ކރއރވމށ، އކވރކނ ވމށ، ޒނމ
އދ ރވތ ކރމގ އޙތރމ އނހނނނށ
ސކލތކނ އށގނނވމށ ކބއގއ ދރވރނގ
މސއކތ ކށދއވމށ އދނ.
ލބ އޅގނޑމނނށ ފށއރ އހރ މދރސ
އނމބޑ އފލކ ކޔވއދއވމގ ބރމސއކތގއ
ޚދމތގ ގ މދއރސނ ޙރކތތރވވޑއގނނވ
އގވޒނ ކރއވ ސރކރނ އބފޅނގ މސރޔށ
ރއޖގ މކމށޓކއ ހޔބދލ. ގނސދއވފއވ
ޔމނ ޢބهللا ޖމހރއޔ ރއސލ ޢއޒތތރ
ޢބދލޤއޔމށ ތޢލމ ދއރގ އނމހ މވއޒފނގ
ވރށބޑށ ނމގއ އމއލ އޅގނޑގ ނމގޔއ
ޝކރދނނވނ.
ޤއމ. މދވހ ގޅފއވނ ވނދ އޅގނޑމނގ
މ ޤއމގ ފދނތރކނ ގޅފއވނ އޅގނޑމނގ
ދރވރނގ ހނރވރކމ. ދރވރނގ ހނރވރކނ
ފރކށދ ދރވރނނށ އޅގނޑމނ ގޅފއވނ
ތރބއޔތ ދރވރނ އހނކމނ ތޢލމކ.
ކރއވމގއ އޅގނޑމނ އނމނގ ޒނމ ހނދނކށ
އޚލސތރކމއކ އމނތތރކމ، ތދވރކމ
މޒނމ އދކރއވމށ އޅގނޑ އލތމސކރނ.
ތޢލމ ތރބއޔތގ ރނގގއ އޅގނޑމނ މކރ
ދރސ މ ބރކތލއވށ. މތهللا މސއކތގއ
އފވރ ބއޖވރ ކޔވކދނނށ ދވހ އހރކ
އހރއކމގއ ލއވށ. އމނ .
ވއސލމ ޢލއކމ ވރޙމތهللا ވބރކތހ
ޚޠބ
ޖނއރ 62015 ޖމޢތގ ޚބރ
ތޢރފ:
ނނވ. އއ ކމއ ވމކ ކޅކޅ ބފޔކށ ނވތ މޔކށ
އނމ އޅނޖހ ޙޔތގއ މޅ ތމގ ޒނމއކވ. ބޑ
ޒނމދރ ފޔވޅވ. އ ޒނމ ރގޅގތގއ ނގއޖނމ އގ
ނތޖ އހމ ފނޏވ. ޒނމ ކސޔރވއޖނމ ގނފހރށ
އގ ނތޖ އނ މޅ ޢމރށ ކރނ އހރނ ޖހއވ.
ދރނނކ ކއވނގ މހނމ ދއރއ އދކރބއކވ. ދރއކ
އހނހނ ނނމ ދރއޅމގއ ނނމމކ ނނމ ހދނ
ދވހށ އމރ ތމމނގ އސރ އގ ޚލފށ ނނމނތކ
ދމގނދނ ނނމމކވ.
ތމ ބޑ މހކށ ވމނ ނގނޖހ ޒނމއށ ވރނ މނމއކށ
ނވތ ބއޕއކށ ވމނ އކމ ގޅފއވ ޒނމތއ ބޑވފއ
ގނއވ.
ދރފޅށ، ޖސމނ، ނފސނ އދ އޖތމޢ ގތނ ބނނވ
ކނތއތއ އނމ ފރހމ އށ ކށދވ ވރށ ތމމނ ބޑވ
ފރ ފރހމވމނ މނވ، ދމފރޔކ ދރއކ ހދނ ރވމކ
ބއދވރކމއ ނނވ.
ޖހ ވސނނ ދމފރޔކ ކރނ ރވމގ ހދނ ކއޖކ
އތއ ކނތއތއ އބހއޓވ. މސލކށ، އމހނ ތބ މއނ
މކމގ ޖހއވ. ބލނ ތއޔރވފއތ ވމށ ބފއނނށ
ގނގޅ ކދނ ވގނ ބފއނނށ ތރގއ ހމނނ މއނ
ޤބލކރ ދމފރނ އއ އފލދނތ ޒނމ ބޑކރމގ
ތރބއޔތ ކއޖ ޚޔލތކއކ އޞލތކއ ހމތކއ
ކރވދނތ އއ ކއޖއށ ކނމހނވސ ބނނވނ އއޗހ
އއލގ ތނވސކނ، ފއސގ ބލމވ. ހދއދވނހރތ
ތނއ، މއ މއދ ދރއޅނ އދ ކއޖއއކ އއބރލނ
ރއޖގއ ދމފރއކށ ކރމތވ ބއއ ބޑތ މއސލތކވ.
އނމ މހނމ ކމކ، ކޑކދނ އޅ ގތތއ ދނގނ އކނކމ
ރހ ގބލވނ އނގމއ ކޑކއޖކ ބލ ބޑކރމގއ ހރ
ބޑތ އހނސ ފއދ ހރ މސޢލއޔތތއ ތޙއމލ ކރނ
އނގމވ.
ރވއގނ ބލވއނމއ ރވމއނތ ބލވއނނ
މއނބފއނނށ ވމގ އނމ މހނމ ބޔކ ކއޖކ ލބމގ
ބދލގއ ކއޖކ ހދމވ. މގ ތފތކ ކއޖކ ބނނވގނ،
ކއޖކ ހދނ ތއޔރ ވގނ ރވއގނ ބލވއނމވ.
20 އހރ ނވ މހނނކ، ދރއކ ހދމށ ޖސމނ އދ
ނނވ. ބއއ ފރފރހމވފއވ ގތނވސ ނފސނ
ދރސތކނ ފނނނ ހރގތގއ މޅއމރގއ ބލވއނމނ
މއމހ އށ ކރމތވ ޞއޙ މއސލތއ ގނއވ. ރހމގއ
ރނގޅށ ކއޖއށ ބޑއ ނވވއވ. އދ ވހއމގއ ދތތކއ
އނދގތއ ދމވއވ.
ނހނ ޞއޙތށ މއމހގ ބލވއނމކވސ ގތގތގއ
ގއލނހރ މއބފއކމގ ޒނމއށ ހރސތއ ކރމތވގނދ
ކމކވ. ކއޖކ ހދމށފހ އނއ ކއޖ ލބމއ ދތރގއ
ޞއޙތ މއމހގ ބހއޓމނ، ދރމނއ ތނއހރގ
ޒނމދރ މއނ ބފއނނށ ވނ
ތރބއޔރ
އޙމދ މޙއމދ
ޖނއރ 72015 ޖމޢތގ ޚބރ
ރނގޅށ ދމހއޓނ އހވދނ އވ. އދ ބނޑގއ ކއޖ
އދ ނފސނ ކޑކއޖގ އހވދ، ބޑވމށ ރނގޅށ
ކއޖ އވ. އގއތރނ ހފހއޓއދނ ޖސމނ ޞއޙތ
ލބފއ ވގތ ވރށ އކށގނވ މއނނށ ބލމށޓކއ
ވހއމނ، ގތގތގއ އވ. ވރޖހގނދނ ހށގނޑގއ
މފދ ފއދތކނ މޙރމވދއވ.
ކއޖއށ އނއ ނވނސ ދއހރ ވހފހނ ބލވއނނ
ދއހރ ދވހގ ތރގއ އއ ކއޖކށ ވރ ގނ ކދނ ހދ
މއނނށ، އމހނގ ހށގނޑށ ބނނވ މއދތއ ލބނ
މދވ، ޞއޙތ ދރވ، އދ ކނކނ ކރމގ ބރ ކޑވގނދ
ފޅއގނ ރހމ އދ ބއއފހރ އނދގވނ އވ. ވހނ
ގސ ގނ ދވހ ބލވ އޅނޖހމއ މއމހ އއ ދރފޅ
މރވމއ، ހތގ ބލތއ ޖހނ ކއރ ވމއ ހކރ ބލ އދ
ކރމތ ފރތގ ކނސރ ޖހނ ފދ ބލތއ ޖހނ ދމވއވ.
ފރވރގއ ބލވއނނ
ޅ ޒވނކ ނވތ ފރވރގ މހކ، މޔކށ ނވތ ބފއކށ
ބފއކށ ނވތ މޔކށ މއމރފރގއ ކރނ، ވމގ
ވމނ ދރއޅނ ޖހނ ގތ ދނގނނނ ޖހއވ. ފރވރގ
މއނބފއނނށ، ޚއޞކށ ފރވރގ މއނނށ ނފސނ
ދމވ ސބބނ ނވމގ ފރފރހމ އދ އޖތމޢ ގތނ
އވ. އދ މކމނ، ކރމތވ ގނއނ ވރށ މއސލތއ
ހރދނ މޔކށ ވމށ ހރސއޅއވ.
ތކގ ޞއޙ މއސލ ނކނނ ފރވރގއ ބލވއނމނ
އތރނ ކރމތވ އހނހނ ޢއމ މއސލ ތކގ ތރގއ
މހކ އނދ އހރ ނވނސ ވރވނ ޖހމއ ކއވނކރތ
މގނދވހއ ނވ ބލވއނމއ ވރކށލމނ މއނބފއނ
ކރނ ބޑ ބލ ދނޖހމއ އކނ ދރފޅ އނބރ ގތށ
ގތކ ދތރގއ ފކރކރނ ޖހނ ފދ ކނތއތއ ހމނއވ.
ތރބއޔރ
ޖނއރ 82015 ޖމޢތގ ޚބރ
ސމނ ބނނ ކރނ:
ކޔމށ ބނނކރ ސރހއދކ ޢއލގ ހރހ މނބރނނށ
ހފތއކ ހތދވހ، ކނމ ދވހކ ސއވސ ގޑއރ ކޔނ
ތކތ ލބނ ހނނ ތނކށ ވނވނއވ. ކނމ ވގތއގއ
ބނނވއޖ ކޔލނ އއޗއ މނބރކ ޢއލގ ވސ
އމހނނށ ނމ ނޅ ހރސ ޒނމތކށ ޢއލގ ނމ،
އތނށ ކޔލމގ ތޖރބއއ ކށލމށ އދވނ ޖހނއވ.
ފތކޔނ މނވނކމއކ ކޑކދނނށވސ މނއކ މގ
ޖހކމވ. ކއޖއއއކ ބލނވރއކ ވނމ، އކއޖ ބނނ
ދކށލނވނއވ. މޢމރފރގއ ކދނ ނގމށ ފތ ވ
ތބނ އދ ކޔނ ފށއގތމގ މރހލގއ ކމނ، ވހވސ
ކއޖ ބލނވނއވ. އރނ ބހއޓތ ކޅށ ފތތއ ބޑށ
ފތތއ ކރނއވ. ފހގ ފތ އހގއ ބރގނޑގ ފތގ
ވށގނޑކށ އޅފއ ބހއޓމނ ނވތ ހރގނޑއ(ޝލފއ)
ކދނ މޢމރފރގ ބހއޓމނ ފތތއ ބރބރއށ ގއ
މޔސކމއ ކރމތލނއވ.
އހނ ޢއލގ މއނބފއނނއ އކދނގ ކޑކދނނށ،
މނބރނ، ކޔމށ ޚއޞ ކރވފއވ ސރހއދ މނވނކމ
އކ ބނނ ކރ ތނ ފނނނ ބނނވނއވ. މގތށ ކޔމކ
މސޖކ ދވ އއނ ފނމނ އގކރކމއކނ ބލނވރނ
ކޔމކ ވރށ މހއމ ހރކތއކމވ. ދރސ ކރ ފރތތކއ
ފރޑރކސ އނތނ އއ ރސނސ ޓމޓ ކމގއވ
ލޔފއވނ،
"ކދނނށ އކދނގ މއނބފއނ ތފތ ބނނތކށ ކޔތނ
ބނނތކކ (ކޔމގ) ކމކވ. މހއމ ވރށ ފނމކ
މނފހފލވމނ ފށގނ ވޒފ ދމހއޓމށޓކއ ކރ ކމއގ
ގތގއވ. ބލނވރނ ކދނނށ ދއކވއދނވ އމހނ ކޔނ
ބނނ ކރ ތފތ ބނނތކވ".
ޢއލ އތރށ ކރމގ ބނނ ވކވކނ މސރހއދ
އއކށ މތނށ އއވ ކޔމކ ޢއލ އއކށ ކޔ ވގތއ
އފއދމށޓކއ ވރށ މހއމ ކމކވ. މވގތކ ކނމހނ މ
ދގލ ވގތކށވނ މހއމއނނވ. ދވލކ އއފހރ ނވތ
ކނމ ދދވހނ އއދވހ 15 މނޓށ ވޔސ ރނގޅވނއވ.
ކއމށ ރގނޑގ ގޑއކ ކމދ އނމ ޢއލތކށ ގނ
ކރއށ އދވގނ މއ ސއރކ މހރކތގ ފހގއވ.
ގނދވ ހރކތކށ ވމވ.
ލޔނކޔނ ދސވމގ މއސނދ މހއލތއ: ލޔނކޔނ ދސވނ ތރއޤވގނ އނނނ ގތރގ މހއލނ
ލޔނ: ލއރ ޖ ކލކ
http://www.rif.org/us/literacy-resources/articles/literacy-development-begins-at-home.htm :މސދރ
ތރޖމކރ: މރޔމ ނހޒ ( އނ،އއ،އ )
ޖމޢތގ ޚބރގ 433 ވނ އދދ ގޅ...
މޢލމތ
ޖނއރ 92015 ޖމޢތގ ޚބރ
މގ އތރނ ނވތ އކގއ ކޔމގ އތރނ ޢއލއނ އވގތކ
ވހކ ކޔއދ ނވތ ޢއލ ތރޚ ޙއސކރ ވގތކށ ވސ
މއގނޑ ލޓރސގ ސޤފތތކގއ ބއއ ހދދނއވ.
އދކދއވ. ކރމގ ހއސ ވހކ އނގބހނ ވއތރކ
ދރސއނ ދއކގތގއ މވގތކ ބލނވރނ ކދނނއ އކ
ކޔ ނވތ ވހކކޔއދ ނވތ ކދނ މނވނކމ އކ ފތ
ބލ ވގތކށ ވނ ކނމހނ ބނމއ ނނވ.
ގއމވފއ ވމގ ސރހއދއ ޚއޞ ކރވފއވ ކޔމށ
ޤއމކރމށޓކއ މހއލއ ގތރއއ ލޓރޓ އތރށ
ޤވޢދނ (އދވގނ) ކދނނށ ލޔނ ހތވރ ދނނވސ
ވސ ކދނނށ ޢމރގ ފށ މރޙލ ލޔމގ ހމނއވ.
ޖހނއވ. ދނ ފރސތ ގނ ވރށ 'ލޔނ' ފރތކރމގ
ނވތ ބލކބޑއ ބދގގއ ބލނވރނނށ މގތނ
ވއޓބޑއ ބހއޓދނއވ. އދ ބޒރނ ގނނނ ވ ތކތގ
ލސޓއ އއލ މނބރނނށ ލޔ ކދކދ ލޔނކޅ (ނޓ)
ކދނނށ ނކލ ކރވދނއވ.
އދ ކލޗކ (ކރޔނސ) ފދ ކރދސ، މކރ ކދނނށ
ތކތ ލބނ ހނނނވނއވ. އރނ އމހނ އތކތނ ކރހ،
މމ ނވތ ކފ އށ ސޓ ލޔ ހދނއވ. އދ ޕރސކލ
ފރއގ ކދނނށ ޖނލއއ ދނމ މދ ބލނވރނ ވސނނ
އ ގތނ ދވހކއ ބހ ކނމ އކދނ މހއމވ. އރނ
ޖނލގއ ލޔނއވ. ބޑތމހނނށ މލޔނ 'ކރހ ގނފއވ'
ހނނނ ހމނފއ ޖނލގއ ކދނ ސފވޔސ ގތށ
އކދނގ އމއލ ޚޔލ (ޕރއވޓ ތޓސ)އވ.
އކރ ކހލ ކރވ ބނނ ގތގތށ ތފތ ކދނނށ
ބލނވރނ ހދއދނމކ ވސ ވރށ މހއމ ކމކވ. މގތނ
އކރތކއ ދގތފނ ހއޕނ ދރފތގއ އއސއލމރ
ފހނގއ ފނވރ އރ ކޅނ ބނނ ކރވނ އސޕނޖ ނވތ
ފމ އކރތއ ހމނއވ. އދ ކދނނށ އކރ ލޔފއ ހނނ
ބލކސތކއ އސޓކވސ ހދއދވދނއވ. ކދނ އކދނގ
ނނ ލޔނ ލބކރއވ. އދ މފދ ތކތނ އކދނނށ އކނ
ތކރރކށ ކރމގ ފރސތ ފހވގނ ދއވ.
ގތރގ މހއލގއ ލޔނ އދ ކޔނ ފށއގތމ ބހ އޑއ
އދ ވޑއ ރކޑނގސ އށވސ ޖގ އބއތވ. މފދ ތކތ
ޢއމ ކތބޚނ އނ ވސ ގނވދނއވ.
ލޓރޓ ގއއގ މހއލކނ ލޔމށއ ކޔމށ ކދނގ މދގއ
ލބ އފއދދނއވ. ރސނސ އއ ފރޑރކސ ބނފއވނ
ދހއ ކޔކށ ކދނނށ މހއލކނ ގއއގ "ލޓރޓ
ނކށ ދވނއވ. އގ ބދލގއ އކދނނށ ހތހމޖހގނ
ހޔތގއ ތނވސ ކށދ އދ އކދނގ ފރސތ ކޔމގ
ކރ ތޖރބތއ މއސނދ ކރނ ލޓރސ ބނނ ކރވނ
ގތތއ ހދއދވނއވ".
ޤއމކރމށޓކއ މހއލއ ގއއގ ލޓރޓ ތކނ އއލ
ނޖހނއވ. ހދކރކށ ޚރދއ ބޑ ތކއޗށ ބނނވ
ނމވސ ހދކރނ ޖހނ ވގތއ ބއވރވމވ.
މޢލމތ
ޖނއރ 102015 ޖމޢތގ ޚބރ
ތދކވ. ބއއޙލތ ތކގއ މތރނ ބދލވނ ހތރނނށވ.
އކވރނ ބދލވނ ދކޅވރނނށވ. ލބވރނ ބދލވނ
އއޗކވ. ފހކމ ދޝމނނނށވ. ދނފތކވސ މފދ
ޞއޙތ އކމކ މތރކވ. އއ ވގތގއ ހސކމގ
ދޅހޔކމށ އއ ހތރކވ. އދ އދށވސ އކމނ ސލމތ
ވވނ ފރހމ ފރވއއ ނހދ ކނސރ ރއޓހ ވބއކވ.
މލ ދޝމނކވ. އދ ޖނ ދޝމނއވސ މއވ.
ތމ ފރ އނމ ޖގއ ރއ ދވހ ޅށ، ދކ ފތ ދނ
ވހކދކވނ ފށފއ ވނ 1931 ވނ އހރގއވ. އ ޚޔލ
އސސގ ޤނނ ފރތމ ދޔއ، މ ރއޖގ ޢއމވގނ
އނގނޑ އކށއޅއވމގ ޚޔލތގ ތރއނނވ. ނމވސ
އކމގތރއށ ސޔސ ފކރ ވނމގ ސބބނ، އ ޚޔލތ
ކރތފނގއ ފތނޖހ، މޅނ ޣރޤ ނވނސ 1954 ވނ
އހރއ 1957 ވނ އހރއ ދމދ ޤނނ ހދ މޖލސގ
ތޅމށ ހށހޅނވ. އހތނށ މޅނ ޣރޤނވ އ ޚޔލތށ
ދމ އވވނ، އލއމރ މޙއމދ އމނ ދށމނކލގފނ
މލދނ ސބބނނވ. މސއކތޕޅގ މނނތ ކރއވ
އސރގދ އލއއވ އކލގފނގ އހރ ވނ 1940
) ލއއވ މޒމނކ، އނގލނޑގ ކނގ ޖމސ (އއވނ
އފ ބލސޓ ކއނޓ "އ މޒމނކމށވ ބލޣތތރ
ޓބކ" އ އއފދ މޒމނކވ. ވމއކ، ދނފތއ ދކޅށ
ފރތމ ފޅކރވނ ޝޢރށފހ، މ ޤއމ ވތކށފއވ 70
ވރކށ އހރގ މޒއށ ރޢޔތކށ އޅގނޑ ދނނވނ،
" އއވނ ޖމސ "ކނގ ޤއމގ ދވހ ކލގފނކ، އ
"މގލ އއމތގ ދވހ ކލގފނކ، އ އދ ކމގއވ.
މރއޖގ ޖހނގރ" ނވތ ސލމ އމޕރރ ނރއދނ
"މކ ޓވއނ" ކމގއވ.
ދނފތއމދ ދކގތ ބދލވނ ފށ "އ ކއނޓރ ބލސޓ
އފ ޓބކ" ގ ނމގއ އނގލނޑގ ކނގ ޖމސ އއވނ
މޒމނއ އހރ ވނ 1604 ށ) 1625 ނ 1566)
ވނ، ވރށ ޚޔލ އ ލއއވމއ ގޅގނނވ. އގފހނ
ޢއމކރވނ މޒމނ މޝހރ ފޅވފއވ. އނގ ބޑށ
މތރނގ ހތރ މރޙމ މޑވލ ޢލ ނޞރ
އލމރޙމ ޢލ ނޞރ ( މޑވލ ) އކ މ މޖއލ އށ ވރށ އގހރ ލޔނތކއ ހދޔކށދއވފއވ މ މޖއލގ
ވރށ ގތ އކވރއކވ. މދކނޑމއނތ އބދވސ އއޓރ ހރ މޒމނތއ ހދޔކށދއވމނ ގނދވ އޚލސތރ
ލޔނތރއކވ. މރޙމ ޢލނޞރކ، ރއޖގ ޞއޙ ދއރ ގއ ވރށ ގނދވހ ޚދމތ ކށދއވފއވ ބފޅކށވމއކ،
ރއޖގ ޞއޙ ދއރ ތރއޤވ ކރއރއގނ އއގތއ ދޅހޔ ޞއޙތއގއ ދމހރމށޓކއ ދރއޅމށ ގނނނވ
ހޔ ބދލތކގ މއޗށ އލއޅވލއވ ލޔއވފއވއ ލޔއވނތއ ޚއޞ ގތއގއ ފހގކށލވއވ.
މހރ މމޖއލގއ ޝއޢކރމނ މދ ލޔނތކކ، މރޙމ ޢލ ނޞރ ހދޔ ކށދއވފއވ ލޔނ ތކގތރއނ
އމނކފނ ދމއތމގ ޢލމށ ދތރ ކރއވމ ހމޔށ ޝއޢ ނކރވ ހރ ލޔނތކވ.
މތهللا އމރޙމށ ސވރގގ ދއމ ނޢމތ މނވރކށދއވވށއވ.
މޢލމތ
ޖނއރ 112015 ޖމޢތގ ޚބރ
1672 ވނ އހރގއވ. އ މޒމނގއ ފހގކށފއވނ،
ދނފތކ ބލމށ ހތރ، ވސނބއ، ސކނޑއ ފއޕމއށ
ނރއކކރވ އއޗއކމއ އއ ގތއފތއނތ ފކޅ މހނ
ބނނކރ އއޗއކމށއ އދ އއ ފގރކމށ މގފހކރވ
ހމޖއސ ނގނ ޑއޓ ދނފތނ ކމށވ. އއޗއ
ބލވފއވނ، ހމޔށވސ އދވހއ އދވސވރގއވ.
ދނފތކ، ސވރގދއމށ ބނނކރ ސވރއއ ކމށވ.
ޖހނގރ ސލމ ނރއދނ އމޕރ މރގލ އނޑއގ
1627 ށ) ވދޅވނ ދނފތކ ސކނޑއށ (1605 ނ
އއ އވ. ބނފއވ އނ އދވސ އއޗކވ. ގއލނދ
ވޔނދ މހނ ބނނކރ އދ އއށ ދވހފ އއޗއކމށއ
ކރ އމރ އހރނ ނކރމށ ބނނ އގ އއވސމހކ
މވ. އހރނގ ބބ އރނގ ޝހ އއބސ (1587 ނ
1629 ށ) އށ އގ ބނނ ނކރމށއ އދ އގ ގއލނ
އނގމވ. ވސ ޢމލއކމށ އއޝއޠނ އނގމވ.
މހނނއ، އޅ ބއވއގނ ދނފތކޅ ދށގއ ތނފތ
އދބ މރގ މހނނށ ފރކށދ ބވތތއ ދނފތގ
ދނމށވސ އހރނ އމރ ކރމވ.
ބނގރއއ، ދނފތކ، ވދޅވނ، (1598) އރނ މ
ދވހފ ދވހފގތށ ތކއޗށވސ މސތވ އހނހނ
ދކރނ އމހނ ޢމލކ، އކރ އމހނ އއޗކވ.
ޢމލއނނވ. އނ ޤބލކރ ގތގއ ދނފތގ އސތޢމލކރ
މހނނށ ޤދރތގތނ އދބ ލބނއވ.
ނ 1835) މކޓވއނ ލއނތރއއކމށވ އމރކގ
ގވ، އނދ ނފތށ ދނފތކ، ބނގތގއ ށ) 1910
ފއޕމއށ އދ ނރއކކރވ ނޑއށ ސކ ލލށއ،
ނފރއޕނކރ މހނނށ ގއލނދނމއއކ، ގތގއއޅ
އއޗކވ. އނ ދކގތގއ، ދނފތށ ކރވ ޚރދކ، ފނތ
ފޔކށ ފނފރނ ކހލ ކމކވ.
ޑބލޔއޗއ ގ ދކނ މޑޓރނއނގ ރޖނލ ޑއރކޓރ،
ޑރ. ޙސއނ އލޖޒރ ވދޅވނ ދނފތގ ސބބނ މރއ
ކރމތ ލނޖހ އކހލ ބލތއޖހ 5.4 މލއނ މހނނކ،
ދނފތގ އސތޢމލ ކރނ އމހނ ހއޓލއފނމ ސލމތ
ގތގއ 2030 ވނ ލފކރ މހނކމށވ. އނ ކރވދނ
އހރ ހމޔށ ދއރ ދނފތގ ސބބނޖހ ބލތކގއ ކނމ
އހރކ 10 މލއނ މހނ މރވނ ކމށވ.
އއޗކވ. ބނނކށފއވ ކނކމށ އކއކ ދނފތކ،
ބނނ ވސ ގތގއ ޖހގ ދޔ ދނފތގ ކރޒމނގއ
ކށފއވއވ. އދ ބއއކހލ ބލތކށ އއނ ފރވކށފއ
މއސނދކމއ ގއމތކށ ސބބނ ވސވއވ. އދ އގ
ޞއޙތށ އއނ ނމވސ ލބފއވއވ. ކރއރނވސ
އވ. ނނގފ އދ ވނ، އނދޒކރނ ގއލނ ލބމނދ
ޝކރޔކށވ، ބލތކގ ނރއކތރ ފދ ބލ ކނސރ
ގނއވ. އހމ ހމ އދދވސ މހނގ ދކރ ދނޔ
ބވތތއ ދނފތގ ހރމއކވސ، މހނ ހރހކމއ މ
އޝތހރ ކރމށޓކއ، ކރވ މސއކތވސ ހއޓމއނތ
ކރއށ ދއވ. އދ އކއކ ނނނމގއ އފއދ ސނގރޓގ
ފނވރ ބވތތކގ ދނފތގ އފއދ އތރވ، އދދ
ދނފތގ ދށކރނ، ފނވރ އވ. ގނދ ދށކރމނ
ބވތތއ އގހޔކށ ވއކމގ ބނމގއވ. އގހޔކށ ވއކ
ދނފތގ ބވތތކނ ޞއޙތށ ލބ ގއލނ އދ މބޑވ.
ތރގއ، ދނފތގ މޢލމތގ އދ! މ ފތގއ ލޔފއވ
ތރޚއ، ދނފތ އފއދ ގތއ، އފއދ ބއއ ކނފނތކގ
ލބ ޞއޙތށ އއ، ފއދ މލ ލބ އއނ ނނތކއ،
ދނފތގ އތރށ އގ ވނއވ. ލޔފއ ގއލނވސ
އއސފއވ ނނ ދނފތގ މނވރއ، ފޅވފއވ މކޓ
ގތއ، އދ އގއ އކލވފއވ، އސސ މއދއއ ކމށވ
ނކޓނގ ތފޞލއ، އއށ ދވހފ މނވރއ، މރއޖއށ
ދނފތގ ބނނކރ ދވސވރއ، ތޢރފވ ދނފތ
މޢލމތ
ޖނއރ 122015 ޖމޢތގ ޚބރ
ވއތރތކއ އގހގ ތފޞލއ، އފތގ ޢލމ ދރޘތކނ
ވނ ލޔފއ ވސ ބލތއ ބއއ ނރއކތރ ފނނ
އއވސކހލ ޞއޙތށ ދނފތކ ކނމއކސ އވ.
ފއދއއކރ އއޗއނނވ. ވމއކ، ދނފތގ އސތޢމލ
ކރމއމދ ހމ ކނމމހކވސ ވސނލނ ހއޓވ.
އއޗއވނ، ކނމ ގއލނހރ އނސނނނށ އސލމދނގއ ޙރމ ކރއވފ އވ.
އއޗއސކ، ކނޑއޅގނ ބއއ ބނނކރ އނސނނ
އގ ގއލނ ކރނ އނގފއ ނވމގ ސބބނ އދއއގ
ގތގއ ބނނކރވމނދ އއޗއސވ. އގތރއނ އނމ
މޝހރ އކއޗކ، ދނފތވ. ބޑ، ސއޓ، ސނގރޓއ،
ވރށ މހނ ދނފތލމކ، ބއއ ދނބއމއ، ދފއރ
ޝވޤވރކމއކ، ކރމނ އނނ ކނކމވ. އކނކމށ
އދވފއ ތބލއ ބޑކމނ ބއއ މހނނށ އކނކމނ
އވ. އނދގކމކށވފ ވރށދތ ވނ، ދރހލވނ
ކނމހނ އތކމގއ ވއސ، ކނމ މހކ ވސ، ބލތކނ
ދރހލވގނވ ފރހމ ޞއޙތއގ ވރއކށ ވމށއދނ
ނފސ ވސ ތމގ މހކވ. ސލމތބއދއއހރ އކކ
ނވތ ނރހނއވ. ކމއގ އއލއލމށ ހލކގތރއށ
ބއދ ހމވގނދއމނ ބޑކނ ގއލނ އއޗއގހރ
ސލމތނހރ މހއނމ، އކމކއ ނވތ އއޗކއ ދރހލ
ވނ އވ. ކމގ އހލވރނ އތއ އހރއގ ތޖރބއށފހ
ކނމގތކށ އސތޢމލ ދނފތގ ދނ، ހމކރމނ
ކރކމގއ ވއސ އކމގހރ ގއލމގ ބޑކމވ. ބއއ
މލއނއގ އތއ އހރކ ގތގއ ހމކރ ޤވމތކނ
މހނ ދނފތގ ސބބނ މރވމނދއވ. އކ ވއތރގ
ކނސރއ ފއޕމއއ ހތގ ބލތކނނވ.
ދނފތގ އސތޢމލ ކރމގ ނރއކތރކނ ބޑކމނ،
ފތގ ދނ ، ނ ދ ނ ކ ތ ވމ ޤ ނ ށގ ރ ވ ގ ޔ ދނ
ހއޓލވ މޅނ މދކރމނގސ އސތޢމލކރނ
އނމ އސނގނ ނވ. މކމގ އޅމނ ފޔވޅ ގތށ
ދވހ މ އޅގނޑމނގ މސލމނނވ. އއލކނބޑ
މތވގނވ އއ ތކވ. ޤވމ އސލމ ފދ، ރއޖ
އސލމ ދނގއ، މފދ ގއލނ ހރ ތކއޗއ ކނކމނ
ވތއވ. އމރކރއވފއ މސލމނނށ ދރހލވމށ،
އމއލ ނފސއ، އހނހނ މހނ ހލކގ ތރއށ އއލއ
ނލމށ އމރކރއވފއ ވތ އވ. ސރތލ ބޤރ 190
هللا ވޙކރއވފއ) ވނ، (މތ މނއގއ ވނ އޔތގ
ނފސތއ މހނގ ތޔބއ އތތކނ ތޔބއމހނގ
ކރތރސލގ ! . ވ ނލށ ލއ އއ ތރއށ ގ ހލކ
ގއލނ ނފސށ އމއލ ވނ، މނގއ ހދޘފޅއގ
ލބގތމއ، އއބޔކ އނއބޔކށ ގއލނ ދނނ ވނ،
ނހ ކރއވފ އވ. ކނމހނ ހރމއއކ، އޅގނޑމނގ
ނރއކލނ ދނފތގ ވއޓކ، ރއޖގ ދވހ މ
ސލމތވގނވ ވއޓކށ ހދނ އނމނ އއބރ ލއގނ
މސއކތ ފށމތ އވ! (އއޝޚ ޙސއނ ޢބދލ ވޙދ:
އސލމކނތއތކބހ އނމމތ މޖލސ)
އސލމދނގ ނޒރގއ ދނފތ
އނގވޑއގނނވނ ފދއނ އސލމދނ ނވތ އސލމ
ޝރޢތ ބނވގނވނ، ވރށ މތވރ އޞލތކއ ތކއގ
މއޗށވ. އނސނނނށ ގއލނހރ ކނމކމއ އސލމ
ދނގއ ވނ،މނ ކރއވފ އވ. އނސނނނށ ފއދހރ
ކރއވފއވ. ހއދ އސލމދނގއ ވނ، ކނމކމއ
"ދނފތގ ގއ ފހކޅ ޤރނގ ދހވނ ހޖރއނ
ނމގއ" މސތކނގ ތރއށ ތޢރފ ވގނދޔ ފތކ،
އގ ޢލމވރނނށ މސލމ އއޗއތ ހއދ ބއނ އ
ވޑއގތވ. މޖބރވ ބޙޘކރނ ފހނ ދވސ ކޅއގ
ފއޓވ ބއލވއ ވހކފޅދއކވނ އޞލތކށ ދނގ
ދނފތ ނވތ ކރމކ އސތޢމލ ދނފތގ އވ.
ކނމގކތށ ބނނކރއސ އއ ޙރމ އއޗއ ނނކމގއ
ބއއބފޅނ ވދޅވއވ. އނއބއބފޅނ ވދޅވ މކރހ
މޢލމތ
ޖނއރ 132015 ޖމޢތގ ޚބރ
ކމއ ކމގއވ. އނއބއ ބފޅނ ވދޅވ ހއދކމއ
ކމށވ. ހމ އފދއނ ޑކޓރނ އއބސވ ވޑއގނނވ
އނސ އސތޢމލކރމނ އއނ ދނފތކ، ގތގއ
އބފޅނ އއޗއކވ. ގއލނތއދ ނނގ،ޞއޙތށ
ކޔވވދޅވ ޢލމގ އލގއ ދނފތނ ގއލނލބކނ
ދލލއކ ފރހމ ޞރޙކށ ވރށ ވނ، އބފޅނ
هللا ގތގއ ޘބތވ ޤރއނނ ކރތ ދއކވފއވ.
ހރ ގއލނ ވނ، އނސނނނށ ވތޢލ ސބޙނހ
އނސނނނށ އދ ކރއވއ ޙރމ ކމއ ކނމ
ކރތ ކރއވފއވ. ޙލލ ކމއ ކނމ ފއދހރ
އޔތގ ވނ 157 ސރތގ އލއޢރފ ޤރއނގ
މނގއ ވނ، ކލގފނ އއރނނށ ހއ ކނތއތކށ
އއރނނށ ކރއވށވ. އދ ނބއ ކނތއތއ އމރ
އއރނނށ ތކތ ރގނޅ އދ ކރއވށވ. ހ ނ
ޙރމ ތކތ އއރނނށ ކރއވށވ. ނރގނޅ ހލލ
ޞޙޙ ރވކރއވފއވ އޙމދ ކރއވށވ. އލއމމ
ޙދޘއގ މނގއވ އވ. ރސލهللا (ޞ) ޙދޘ ކރއވ
އވ. އއވސ ކމއގއ، ގއލނ ދނމއ އދ ގއލމއ
މހނނށ އހނ އބހ: ނވއވ. ވސ ލބގތމއ
ގއލނ ދނމއ، ތމ އމއލޔށ ގއލނ ލބގތމކ،
ނވތ ބކއވ. ސނގރޓނ ގއލމގ ލބ ހށގޑށ
ދނފތނ އނސނގ ޞއހތށ ގއލނ ލބ ކމށ ހރހ
ލބ އނސނއށ އވ. ދނފތނ އއބސވ ޑކޓރނ
ގއލމގ ތރގއ ފއޕމއށއ، ނވލ ނޒމށއ، ހތށ
ބލތއޖހނ ހމނއވ. މއ މޅދނޔ ވސ ޤބލކރ
ދވނ ނނވ. ކމއ އނކރކރވނ މއ ޙޤޤތކވ.
ބޔކ، ދނފތގ ސބބނ މލގތނލބ (މލ) ގއލމވ.
ދނފތގ ޙޤޤތކވ. ނތ ދބސވވނ ވސ މއ
އސތޢމލ ކރމކ، ހށގނޑށ ފއދއއ ނކރ އދ
އތނ އތއ ޚރދއގސ، ހށގޑށ ގއލނދ ކމކވ.
މތهللا އއ، ކރތ ރސލ (ޞ) ވނ، މދ އސރފކރނ
ނވތ ބކރގތގއ މދ ހލކކރނ މނ ކރއވފއވ.
މނގއވ އޔތގ ވނ 28 އދ 27 ސރތލއސރގ
އވ. އދ ގނގނއނ އސރފ ނކރށވ. ހމކށވރނ
އސރފކރ މހނނކ، ޝއޠނގ އޚނނވ. ދނ އގ
އތރށ، މސލމނނކ، ވރށ ސފ ތހރކށ އބދވސ
ތބނޖހ ބއކވ. ނމދކރ ހނދ އދ މސމހނ ޖމޢވ
ނބއ ވސދވނމ، ގއނ އނގ ދއރ ތނތނށ އޅ
ކއގނ ލނމދ އވ. ކރނ ނފރތ މހނ އހނ
ހނނމހ، އނގ ގއނ ނބއވސ ދވނމ، މސކތށ
ހޟރ ނވމށ ކރތ ރސލ (ޞ) ވނ އނގވފ އވ.
އދ އވ. ލނމދ މނގއވ ޙދޘފޅއގ އކލގފނގ
ފޔ ކއގނ ތބ މހނގ އނގއނ ނބއވސ ދވނމ
މސކތތކނ އހރމނގ އކހރވށވ. އހރމނނއ
މތ މއ ތބށވ. ގގއ އމހނގ، އކހރވ، ވސ
ގއނ ސބބނ ކއމގ ކއއޗއ هللا ހއދކރއވފއވ
ކމށވނމ، ކރނވގތ ކނތއ ދވނމ ނބއވސ
ކރނ ކނތއ ދނ ކރމނ ނބއކމއ އއށވރ
ޖހނ ގތކ، ކބއބވއވ! އހނކމނ މތ هللا ފރހމ
ކނކމނ މފދ މސލމނ ދއވފއވ ސކނޑއއ
ޞއޙތށއ ކމކވ. ތމގ ދރހލ ވމކ، ކރނޖހނ
ތމގނފސށއ، ތމގމދލށ، ގއލނދ މފދ ކނކމނ
ސލމތވމށ ތމ ނރއކތރވބއކނ މފދ ނވތ
ވޖބ މއޗށ ބއދވރއއގ ކނމ މސއކތކރމކ،
ބދލގއ، ވމގ އޅކށ ދނފތގ ތމއކ، ކމކވ.
ދނފތކ، ތމގ އޅއކމގއ ހދމށ މސއކތ ކރށވ.
ދނފތގ ސބބނ ތމގ އބރއ ޢއޒތ، އހނމހނގ
ފރތ ނ އހނމހނގ ތމއށ ގއލ، ކރމތގއ
ރއދވމނ ސލމތވމ ހނގވށވ. ތމގ އނގއނދވ
ސނގރޓގ ވހނ އހނ މހނ، ތމއށ ބލ ނފރތގ
ބލމނ ދރވގނނމ ހނގވށވ. ތމއކ މތ هللا ނހ
މހކށ ވގނވ ދރހލ ކމކނ ހރހ ކރއވފއވ
ވމގ ޢޒމ ކނޑއޅމ ހނގވށވ! (އއޝއޚ ޢބދ
هللا ޖމލ: ދވހރއޖގ އޑ)
މޢލމތ
ޖނއރ 142015 ޖމޢތގ ޚބރ
އރމތގ ކނސރ ހރތ ޗކކރއވނގތތއ:
1 . ވރށ ފސހއނ ހދލވ ޗކޕއ މހކ އއފހރ ހއދވ.
މމގރމއ މހކ ކނމ އހރނމތގ 40 . 2(އރމތ ގ ސކނއ) އހރކ އއފހރ ހއދވ.
3 . ޢމރނ 20 އހރނ ފށގނ ކނމ ތނއހރކނ ހއދވ ޗކޕއ ޑކޓރށގސ އރމތގ އއއހރ އދ 40 އހރވމނ ކނމ އހރކ އއފހރ ހއދވ.
ޤވޢދނ ޗކޕ ހދނ ވރށ މހނމ.
އއގތކށވސ ޗކޕ ހދނ ފސނކރއވތ ނވތ ޗކޕ ނހއދވ ދކށ ނލއވތ
އރމތގ ކނސރ ޖހމގ ކރކޅ ދނގނވއޖނމ 90% ރނގޅވމނވރ ލބމނ ފރވ އވހށ
އތރވ
ޢލމތތއ
ޢލމތއ ތރއނ ތކގ ޢލމތ ތރގއމވ ފނއޖނމ ލސނކށ ޑކޓރށ ދއކވ!
އރމތގ ނވތ ކހލފތގއ ގށއ ނވތ ބވފއވ ތނކޅއ ހރނމ
ހނކށ،ނވތ ނވތ އރމތދޅވފ، ރތވފއ ނނ ކޅވފއ ހރނމ
ސފޔށ ނވތ ކޑބޑމނށ އރމތގ ބދލއ އއސފނމ
ހނގނޑގއ ބހގނޑއ ނވތ ރ އރނ ހރނމ
އރމތގ ކޅގއ ކހމއ ނވތ ފރވފއ ހރނމ
ތދއ ދއމ އއދމއއގއ އރމތގ ހރނމ
އހނ އރމތގ ނވތ ކޅގއ އރމތގ ބއއ ނމވސ އތރއށ ވދފ ހރނމ
ކއލއކށ އރމތގ ކޅނ ލ ނވތ އހނ އއޗއ އއސފނމ
އރމތގއ ފސހ ނވ ފރކޅއ ހރނމ
އރމތގ ކނސރކ ކނމ އނހނކށވސ ޖހދނ ބއޔއ. އކމކ،
މބލގ ކރކޅގއ އނގއޖނމ ރނގޅކރވދނ. ރއކތރވނ ކހނއތ؟
ކނސރ ސސއޓ
މޢލމތ
ޖނއރ 152015 ޖމޢތގ ޚބރ
އރމއޗށ އނނ ބދލ އމއލޔށ ބލނގތ
ބލނގތތކއ ފސހއނ ވރށ ހރގނ ގގއ ހރއވ. އގތ ތކކ،އރމތ އދ މމތ ރނގޅށ ބލމށފހ އތ އނގޅ ލއގނ ހރތނއ ނވތ ގށއ ހރތ ބލމވ. މގތށ ބލއރ އތތލއގ އނގލތއ ތރނމށޗށ ނވތ ތރޔށ މތނ ބނނކށގނ މޅ އރމތގއ މޑނ އދ މދމނކށ އދ ބރށ އނގޅނއވ. މގތށ އތއނގޅއރ އނގލތކގ ކޅގ ބދލގއ މޅ އނގލ ބނނކރނ މހނމވ. ދވސވރކ ކނމ ރނގޅ އނމ ބލނ މގތށ މހއގ މއސރކނތކށ ފހގއވ. މއސރކނތއ ޤވޢދނ ނޖހމހނ ނވތ އއދއނ ކނޑފއވ މހނ ކނމވސ އއދވހ ވކ ދވހއ ޚޔރކށގނ
ބލނ ރނގޅވ.
ގތ 3 ފސހ ތރގއމވ ޗކކރމށ އރމތ ޚޔރކރއވށވ.
އށވގނ:-
ކނއތ ފއ، ލ ހއ ބލ ނޑދށށ ކ ކނއތ ކދވށބރތކއ އނގލތކނ ބދށށލށވ. އތގ އނގޅށވ. އދ އތ އރމތގއ އއކށ އޅމނ އދ ބރށ އދ މދމނށ މޑނ އނގޅއރ އތ ފއތމނއތއނގޅމނ ގނދށވ. ކނއތ އރމތ
ނމމނ ވއތ އރމތ މގތށ ޗކކރށވ.
ލގނޑ ކރމތ ހރގނ:-
ބދލއ ސފޔށ ނވތ ބޑމނށ އރމތގ އއސފއވތ ބލށވ. އދ ހނގނޑށއ އރމތގ
ހރތބލށވ. އއޗއ ނވތ ބހގނޑއ ކޅގއ މގތށ އރމތ ޗކކރނ:-
ދއތ ގޔ ކއރކށލއ ފއބހއޓމށފހ ދނ .1
ދއތ ބމއޗށ ނގމށފހ ދނ .2
ދއތ އނގނޑގއ ބރށ ވއދމށފހ ދނ .3
ކރމށޗށ ގދވމށފހ .4
ފނވރނ ހރގނ:-
ސއބނލމށފހ ނގފއ،އތގއ މއޗށ ކނއތ ޗކކރފދއނ އށވއވގނ އރމތ އނގލތކނ ޗކކރށވ. މގތށ ކނއތ އރމތ ޗކކރމށފހ
ވއތ އރމތ ޗކކރށވ.
އވހށ އނގއޖނމ ފރނ ސލމތކރވ
ފރވދވ ރނގޅ ދނގނވއޖނމ، އވހށ ޝފޢއލބ
ޤވޢދނ ޗކޕ ހދމކ ކނމ އނހނކށވސ ވރށ މހނމކމއ
ސމލވ ތއބވ! ހޔޙލގއ ތއބވ!
މޢލމތ
ޖނއރ 162015 ޖމޢތގ ޚބރ
ބއވރއއގ އނގ ޚލޤކރއވ، ފރހނ هللا މތ
އރސތކށ އފއދވފއވނ، ދނޔ ގތގއ އނހނ
އނސނ ނސލ އނމ ހޔގތގއ ދމހއޓމށޓކއވ.
އކގއ ގޅ، ދމހކ ގތގއ ރއކތރ މގތނ
ދރއޅނ ވތކރމށޓކއ ކއވނގ މޤއދސ ގޅނ
ޝރޢކރއވއވ. އދ މޝރޢގ މތނ ދމފރނނށ
ދރނ ލބ، އއލއއ އފދ، އއލ ޒނމތއ ދމފރނގ
އއލ ބހގނދއވ. މގނ އނސފގ ދމދގއ
ފދއނ، އނބމހގ އއ އކ ބލހއޓމގއ ފރމހ
މސއލއޔތއނނވ. ކޑ މސއލއޔތކ މއޗށވ
މކމނ ދހކށދނ އއލއއ ބނ ކރމކ އނހނކއ
ބރއއކމވ. ދތ ތޙއމލކރނ ފރހނކށ ނލ
އއލގއ އނހނގ ދއރ ބޔނކރއވ ކރތ ރސލ
صلى اهللا عليه وسلم ޙދޡކރއވފއވއވ. ”املرأة راعية ىف بيت زوجها وهى مسئولة عن رعيتها ”-أخرجه مسلم-މނއ، އނހނއ އނގ ގ ބލހއޓނޖހ މހއވ. އދ އކމގއ
އނ އކ މސއލއޔތ އފލނޖހނ މހކވ.“
އނބމހ އކ ފރމހގ ލލއ ހތގ ފނކމއ ކމގއ
މބމގއ ފށނ އމހނގ ހމއފދއނ ލއވއވ.
ޚލފވރނގ ގތގއ ދމއނނނ ދރފސކޅއ އފއދ،
އދރނނށ ރނގޅ ތރބއޔތއ ދނ ”ޔނވރސޓއއ“
ފލސފރނ ބއއ ލއވއވ. އނ މތهللا ކމގއ
ނސލ އނސނ އކ އނހނ ސފކރއވގތގއ،
މޅށ ބމކވ. ދނޑ ދމހއޓމށޓކއވ އފއދ
ގވނ ކރވފއވ ބމކނ ނނ، ފއކ މވ އއ މޅ
ގވމގ ބވތތއ ނނކނނ ފދއނ، އނބވނތކމއ
ފރހމ އނމ އގ މސއލއޔތތއ މއވނތކމގ
އނހނކށ ލބފއވ ޤބލކނ އދކރމގ ގތގއ
ޝއކއ ނކރވނކމ ބނ ޖލއ ރނގޅ މނވ
ހރކމއނނވ.
ކރތ ރސލ صلى اهللا عليه وسام ޙދޡކރއވފއވއވ.
_މނއ، الصاحلة“_مسلم املرأة متاعها وخري متاع ”الدنيا ލބނވ ތނކވ. ދނޔގއ ”ދނޔއކ އފލއ އރމ
ލބނވ އނމ ބޑ އފލކ ރނގޅ ޞލޙ އނބކވ.“
ލފ ހޔ މވ އޝރތކރއވފއ މޙދޡފޅގއ
ޒނމ އޅފއވ ބލގއ އނގ އނތބކ ޞލޙ
އދކރމގއ ފސނޖހ، ތދވރކމއ ހވގ ކމއއކގއ
ހނނ ސބތވ މށޓކއ ރ އދކ އމސއލއޔތ
އނހނއވ. މގތނ އއލއއގއ އނހނގ ދއރކ
ކބ ކމއމދ ޚލސކށ ނޘރހނގލނމވ.
1. ފރމހގ ޙއޤތކށ ރއކތރވނ
އދ ފޅ އނމ ކޅނޖހ އނތބކ އއލއއގއ
ޙއޤތކށ ފރމހގ އނގ ދއރކ އއ މއގނޑ
ރއކތރވމވ. މގ މނއކ، ފރމހ އށޓކއ އނބމހ
އދކރނ ވޖބވގނވ ޙއޤތކއ ވޖބތއ އދކރމގއ
ނވ އރދމކށ ތރގއ މޙއޤތކގ ސމލވމވ.
އށ ކޔމނގތމއ، އނ ކމއގއ ފރމހއށ ކނމ
އޙރމކރމއ އނގ ސއރތއ ހފހއޓއދނމވ. މގ
ގގ އޅގނޑ އފޒލ ޢބދއސއތރ
މޢލމތ
ޖނއރ 172015 ޖމޢތގ ޚބރ
އތރނ އނގ ކނތއތއ ފރހމކށދނމއ، އބދވސ
އފކށދ، ރހމއ ލބ ހދމށޓކއ އނ ފރމހގ
ހތ ހމޖހމއ އރމ ހދއދ އނގ މސއކތތކގއ
އހތރވދނމކ ޒވޖ ޙޔތގއ އނގ ދއރ ފރހމ
ގތގއ އދކރމށ ބރލބދ ރވތ ތހޒބ އސލތކވ.
ރސލ މތ އމރކރއވ ކޔމނގތމށ ފރމހއށ
މޙއމދ صلى اهللا عليه وسلم ޙދޡކރއވފއވއވ.“لو كنت آمرا أحدا أن يسجد ألحد ألمرت النساء أن يسجدن މހކށ ރސލ ألزواجهن ”-أبو داود- މނއ: “ ތމނ ސޖދކރނ މހކށ އމރ ކރއވނ ނމ، ފރނނށ
ސޖދކރނ އނބނނށ އމރ ކރއވމހވ.“ މޙދޘނ
ކޔމނގތމށ އށ މތهللا އނހނ ގތގއ ދހވ
ފހގއ، އނގ ފރމހ އށ ކޔމނތރވމގ ކރނ އނ
އދކރނ ޖހ އހނ އއވސ މސއލއޔތއނވއވ.
އހނ ބރއޅއވފއވ ކޔމނތރވމށ ފރމހއށ
ޙދޡއގއ ވނ، “ ال حيل المرأة أن تصوم وزوجها شاهد މނއ،“ އނހނކށ، إال بإذنه ”-متفق عليه- މޙދޘގ އނގ ފރމހގ ޙޟރގއ އފރމހގ އޒނ ލބގނ
މނވ ސއނތ ރދ ހފނ ހއދއއ ނނވ.“
ފރމހ އށ ކޔމނވ އނ އށ އޙތރމ އދކރމގ
އތރނ، އނގ ހތ ލތބއ ކލނނ ފރލދ، އނގ
ގނސދ، އބދވސ އފލއ ހނތނވނ މނމއޗށ
ހނތނވފއވ މނކއގނ އނ އށ އސތޤބލކރމއ،
އފލއ އކ އލވދޢ ކޔމކ ވސ ފރމހ އށޓކއ
އނގ ހތގއވ ލތބއ ކލނ ފޅކށދވނ ވޞލތތކވ.
ފރމހގ ރހމއ އނގ ލތބއ ކލނ ހދމގއ އނބނ
ސމލވތބނޖހއވ. އހނ ކރތ ރސލ صلى اهللا عليه
ا امرأة ماتت وزوجها راض وسلم ޙދޡކރއވފއވއވ. ”أمي
ها دخلت اجلنة “ (ترمذي) މނއ: ”ފރމހ ރހގނވ عنـޙލގއ މރވއޖ އނހނ ސވރގ ވދއޖއވ.“ މއއ
ބޑ އނމ ވސ ލބނ ސވރގއނ އނހނކށ އކ
ނޢމތކ ޙރލޢޢނނނއ އކ ސވރގގއ ފރއއގ
ފރއއގ ހނދނކށ ވނކނ އރމކމގއ އފލއ
ޒވޖ ހދމށޓކއ މސއކތކރމކ އނހއގ ރހނ
ޙޔތގ އނމ ބޑ ކމޔބއވ.
2. ދރނގ ޙއޤތއ އދކރނ:
ދރނނކ ކއވނގ މވގ ގތގއ މތ هللا ދމފރނނށ
އދކށ ޙއޤތއ އދރނގ ނޢމތކވ. ދއވ
އކދނތރބއޔތކރމކ މއނބފއނގ ޒނމއއކމގއ
ބޑށ އނމ މސއލއޔތ ބލމގ ދރނ ވހނދ،
ދރފޅ އހނ މއމހއއއވ. ހވލކރވފއވނ
ނވދވސ ނވމހއ ގތއސރ، ގރބ ބނޑގއ
ވނދނ ވނއ ކކޅނ އޙސސކރމށފހ، ދރފޅ
އޅ ވގތއ ވހއމގ ދރފޅ މއމހއވ. ވހނ
ވނތކކ މއމހގ ހނދނނ ދވހކ ވސ އނވގނ
ނދނ ކނކމވ. ދރފޅ ވހއމށފހ ކރ ހހނތކއ،
ވގތގއ ނގލ އރމގ ދރފޅށޓކއ ރގނޑގ އ
އކ ލތބއ އދ ނކރވނއވ. ޢދދ ގނއ ނދ
އތއ ދވހއ ވނދނ ގތނ ކރދއވ. މގތނ ކނމ
މޢލމތ
ޖނއރ 182015 ޖމޢތގ ޚބރ
ތބޢގތނ މދ މނމއއ އކއޖގ ކޑކއޖކވސ
ޚއޞ ކލނކއ ލތބއ އފދފއވ ކއޖކވ. މހރހ
ކމކއ އކ ޤދރތނ އނހނގ ކބއގއ ލއވފއވ،
ސފ ޢތފ މޑމއތރކމގ އއ ޙމދރދ ރޙމއ
ބޑވ ވހއއސރ ދރފޅ މޖބރކރވނ އށ އނ
ތސއރފ ފރނދނ ދރނ މސލސކށ، އކދނނއ
މސއލއޔތއ ބރ ބލހއޓމވ. އދ އކމގ އޅލ
ރހމއ ކލނއއކ ޙވލވމވ.
މއނ ދރނނށޓކއ އދކރނޖހ ޙއޤތކކ، އކދނ
ވހއމށފހ އކދނނށ އޅލނ ޖހ އނމ ފރހމއށ
ލތބއ ކލނއކ އޅލއ އކދނގ ކނތއތއ ކށދ،
ކއޖ ތރބއޔތކރމވ. ބލއ ރނގޅށ އކދނ
ބއޕއއ ޙޔތގއ އނގ ފހ އއމށ ދނޔއށ
އކ ހދކރ ވޤތށވރ ގނ ވގތ އނގ މނމ އއ
މޒޖއ މނމގ ސބބނ މގ ހދކރއވ. އކގއ
ސއނސ ކރކމށ ކއޖއށ އސރ އޚލޤގ
عليه اهللا صلى ރސލ ކރތ މކމށޓކއ ހކދއވ.
އމހނގ އމރކރއވފއވނ ފރހނނނށ وسلم ދރނނށ ރނގޅ މނމއނ ހދއދނމށވ. އކލގފނ
ماجه- ابن ”-رواه لنطفكم ”ختريوا ޙދޡކރއވފއވއވ.
ރނގޅ ދރފސކޅށޓކއ ”ތޔބއމހނގ މނއ،
އޚތޔރކރށވ.“ މޙދޘނވސ އޚލޤ ބއވރއކ
މޔކށ އގތރ އދ މޑމއތރ ދނވރ ރނގޅ،
އސލމދނ ބރއޅ މނވރ ހމވގނދއވ.
ދރފޅށ މނމ ވރކށ އނނ ބޑވމނ ދރފޅ
ސމލކމށ ދނޖހ ކނތއތކއ، ޖހ ކށދނ
ތފތ ބދލތކއ އދއވ. އގތނ ދރފޅގ ޢމރއ
ގޅގތށ އނ އށ ދނ ތޢލމ އނގނނއދ، އޚލޤ
ފރވރށ އދ ޖރކރނޖހއވ. ސފތކނ ރވތ
ލހޅވއދ، ދނޔއށ ވރކށ އނނ އރމނ
އއވރތކނ ތފތ ދނޔގ ހލނތރކރވ، ކއޖ
ސލމތކރވމގއ އނމ ބޑ ދއރއ އދކރނޖހނ
ޒވނކށވ، ކއޖ އތރނ މގ މނމއވ. ކއޖގ
ފރނދނ، ހމއށ ކއވނޏއ ފދ ތސއރފ
ވނޖހ އކވރޔއށ ގތ އނމ ސއރވރ އނގ
ނޅ އޅ އނ ބލހއޓ، ކނކނ އނގ ފދއނ،
ގތ ބލމގއ މޝޣލވމގ ޒނމ ކނޑގއއޅފއވ
ބލހއޓނތރޔކ ވސ ޚދ މނމއވ.
އނހނ އކ އއލގ ދރމވ. ގހއ ހދމށޓކއ ފނއ
ބނކރމށޓކއ ބނނވފދއނ، އއލއއ ގސކނ
ކނމ ކމޔބ ބނނވއވ. އނހނއ ހރދނ
ބރ އނހނއގ ކޅދނ ފހތގއ ފރހނއގ
މސއކތ ވ ކމށ ބނވ ވހކ އކ ތދ ޙޤޤތކވ.
ބއޖވރ ޙޔތއގ ބނގލކށޓކއ ހޔ ލފ އނހނކ
އޚތޔރކރމށ ރސލ صلى اهللا عليه وسلم އނމތށ
ޖލއ އރޝދދއވފއވނ މސބބށޓކއވ. ރގޅ
ބނކރމށޓކއ މޖތމޢގ ކނމ ގއއގ އޅގނޑއ
މތވޑނގނޑށ ރނގޅ ހއވކރ ލކޑ ބނނވނކނ
ގއމވ.
މޢލމތ
ޖނއރ 192015 ޖމޢތގ ޚބރ
ދކމނ ރއޖއމދ ނޑމނގ އޅގ ޒމނނސރވސ
މދ، އޤތޞދގތނ އއސފއވނ ޤދރތ ވޞލތތއ
އފއދނތރކމއނތ ޤއމއގ ގތގއވ. ނމވސ ހޤޤތކ
ނވ އތ، ނވދހ މއސނދކނ މ ޤއމކ ކނޑފޅގ
އނސއތ ކނޑފޅގ ގތގއ ހއސކރ ޤދރތ ވޞލތތއ
މއސނދކމގ މ އހނނމވސ ޤއމއކމވ. ހރ
ބޑ އދ ޙލމވ. ޢލމއ ބނނވނ ފއދނގމށޓކއ
ހދއކވ. އގތނ މދ ލނނ ތފތ މއދތއ ނގމއ ކނޑގ
ދރނތކއ އއނ އފއދތކތ ބރކރމއ ކނޑގ އނމ އޑ
ފށލއނ މޢދނތއ ނގމއ ފތރވރނނށ ކނޑފޅތކގ
ރތކނ ދއކނ އދ ފނނ ހކތ އފއދނ ފދ އތކއ ބޑތ
އފދމގ ސނޢތތއ ހނގދނއވ. މފދ މޝރޢތކއ
ސބބނ ވޒފގ ފރސތތއ އތރވ ބރފއސ ޤއމށ
ވނނ މނވރ އތރވގނދނއވ. ނތޖއއގ ގތނ ޤއމ
ތރއޤވ ކރއރއގނދނއވ.
މދފނގއ އކލވގނވ މއދތކގ ތރއނ ލނއ ބރމއޑ
ދބވތވ. ނގދނ ފއދއއ ރނގޅ އއނ އކ އޔނ
ފނއ އޔނތއ ބރމއޑ އހގއ ކލރނގ އގތނ
ހމއގތށ ބދލކރވދނއވ. ގސއށ ބރމނ ވކކށ
މދލނ ކއކއ އގއވ ލނއ ސފފނއ ވކކރވދނއވ.
މމސއކތ ފޅ ދއރއއގއ ކށ މތކތ ރއޖއނ ބރށ
އކސޕރޓ ކރވއޖނމ ރއޖއށ ވނނ ބރފއސ އތރވ
ޤއމގ އޤތޞދ ކރއރއގނދނއވ.
ކނޑފޅތކގއވ އތރނވސ ހދމގ ބރމނ ލނއ
އބވތތކނ ބވތތކއ އކ މސމހމހގ ދރނތކއ
އފއދ ކނ މކޓށ ނރމކވސ ކރވދނ ފޅ ވޔފރއކވ.
މކޓށ ސމނތއ އފއދ އއގނ އތމތއ މސލކށ
ހމއގތށ ކމކވ. ފއދބޑ ވރށ ކރވދނ ނރމކ
ކނޑކނ އފއދ ފކޓރތކނ އބވތތއ ބނދކށ ބރގ
މކޓތކށ ނރމނ ޤއމގ އޤތޞދގ ތރއށ ބރފއސ
ވނމށ މގފހވއވ.
ކނޑގ އނމ އޑގއވ ފށލ ނވތ "ސބޑ" އކ ރނއ
މއސނދވފއވ މއދނތކކނ އގހރ އތއ ޒނކފދ
ތކނ އޤއމ ހސބކވ. ދނޔގ އހނ ޤއމތކގއވސ
. ދވހ ކނޑފޅތކނ ދވހރއޖ ތރއޤކށ ކރއރވނއވ
ސމޙތ / ހއ. އހވނދ
މޢލމތ
ޖނއރ 202015 ޖމޢތގ ޚބރ
ނގނ އތނތނގ ބޑބއއ މޢދނތކގ އކސޕރޓކރ
ފނށ އނމ ކނޑގ މކނކރމށޓކއ ކނޑނނވ.
ނގމށފހ މޢދނތއ އޑގއވ ބޑމޝނކނ ދވރގ
ސފކރއވ. އއށފހ އމޢދނތކއ އތކތނ އފއދ ތކތ
މކޓށނރއވ. ވމއކ ކނޑގ ސތހބޑ މރއޖގއ މއ
ދމހއޓނވ ގތއގއ ހނގދނ ސނޢތކވ. އރނ ޤއމ
ހވސނކރ ވރށ ތރއޤވގނ ދނކނ ޔޤނވ.
އމރކ ފދ ދނޔގ ބޑތ އޤތޞދތކގއވސ އބއމހނގ
ފތރވރނނށ މއސނދކނ ޤދރތ ކނޑފޅތކގ
ދއކއ އކމނ ނހނ ގނ ނފތއ ހދމނ އދއވ. ހމ
ކނޑފޅގ ފތރވރނނށ ދވހރއޖގއވސ މބދއނ
ރތ މނޒރތއ ދއކމށޓކއ މދއޑގއ ބރފނނނހނ
ކނޑއޑގ ބގޗތއ ފދ ތފތ ތނތނ ހދދނއވ. އދ
މކމގއ އޑނދބޓ ފދ އޅނދތއވސ ބނނކރވދނއވ.
އއއކ ހމޔޤނނވސ އހރކ އތކއ ބލޔނ ޑލރ މ
ސނޢތގ ތރއނ ރއޖގ މލއޔތށ ވދގނދނއވ.
ނވތ ފނ އނއކމކ ކރވދނ އތރނ މކނތއތކގ
ސރހއދ ކނޑގ އފއދމވ. ހކތ ބނނކށގނ އއ
ބޑ ރއޖގއ މއ ދމހއޓނވ ގތއގއ ކރވދނކމކވ.
ނތޖއކށވނ ރއޖއށ އތރކރނޖހ ތޔ މދވމއ ބޑތ
އފއދމވ. ޚރދކނ ކޑ ހކތ ބނނވ ސނޢތތކށ
ކރނޖހނނމވސ ބޑހދއއ ފށއގތމށޓކއ މކމކ
ފހނ ޚރދ ކޑވގނދނ ކމކވ.
މކ އ ޤ ދ މ އ ތ ތ ޞލ ވ ތ ރ ދ ޤ ކ އ ޖ ރއ ވހ ދ
ހކރވނކމގއ ވޔސ ހޤޤތގއ މޤއމކ ކނޑފޅތކގ
ގނ ކނޑފޅތއ ނސބތނ މއސނދކނހރ، ޤދރތ
ޤއމކވ. މ މއސނދކމގ ބނނކށގނ އފއދނތރކނ
އތރކރމށޓކއ ޤބލ، ޢލމވރ ސކނޑތކއގ މސއކތ
ނގމއ މއދތއ ތފތ މދލނނ އގތނ ބނނވއވ.
ކނޑކނ އކސޕރޓކރމއ ފނނހކތ ނގނފދ އތއކމއ
ކނޑފޅތކގ ބނނކށގނ ކރވދނއވ. އރނ އބދގ ބޑ
ބޔކށ މސނއތތކނ ފއދލބ މޖތމޢގ ފނވރމތވ
ލބގނދނއވ. ކރއރމއ އތއ އޤތޞދށ ޤއމގ
އހނކމނ ރއޖގ ކނޑފޅތކނ ދވހރއޖ ތރއޤކށ
ކރއރވނކމ ދބސވވނނތ ހޤޤތކވ.
މޢލމތ
ޖނއރ 212015 ޖމޢތގ ޚބރ
ކދ ޖޒރ ރއތކއގ ގތގއ އފދފއވ މ ދވހރއޖގއ
އކ ރއޖ މ މސލމނނވ. ދވހނނކ ދރއޅމނދ
ލބފއވ ފޚރ މ ގއމކވ. މސލމ ސއތ ސއތއނ
ދވހނނކ އތއ ގތކނ ވރށ ނސބވރ ބއކވ. ދވހނގ
އއވސ އހނ ބހކ ދވހ ބސކމގއވ މދރ އމއލ
ގއމއގ ބޔކ ވހކ ދއކ އޅ ބހއ ނނވ. އއ ދވހނގ
އނއ އއދވހނ ބސ މ ދވހބހވ. ފހރވރ އމއލ
ނމވސ ވޖބކވ. ދވހނގ ކރމކ އލ ދރވ ދވހށ
މއދ ދވހނގ ކބއނ ފނނނ މއ ވރށ ތފތ މނޒރކވ.
ދވހނ ދވހ ބހށ އހމލ ވމނ ދ މނޒރވ. ޚއޞކށ
ދ ކޑވމނ ސމލކނ ދ ދވހބހށ ދރވރނ ކޔވ
މނޒރވ. މކމގ ޒނމ އކދނ އފލކށ ނޖހއވ. ސބބކ
ހރހ ކރމގ ތރބއޔތ އކދނ ބލހއޓމއ އކދނގ
ޒނމއއ އފލނ އހނ ބޔކށ ވތއވ. އކދނ ދވހ ބހށ
ދ ސމލކނ ކޑވމގއ ވރށ ގނ ސބބތއ އބހއޓވ.
އކދނގ ހރހ ކމއގ ބނގ ފރތމ އޅގނ ދނ އކދނ
އނމ ތއތއރ ގތރއނނވ. އކދނނށ ބނގ އޅއދނ
ތބ މއނބފއނ އކދނނށ ކނކނ ކށދނމގއ އބދވސ
ބލނ ހޅނގގ ގތތކށވ. އފދ މއނބފއނނށ ވސނފއ
ނނ މދމ ދށނ ތޢލމ އނގނޑގ އނނނ ހޅނގގ
ބއއ ވމ ނތކމށވ. މސތޤބލއ ފގތ އކދނނކށ
މއނބފއނ ގތރގއ އކދނނ ވހކ ދއކނވސ އނގރސ
ބހނނވ. ތއތއރ އކދނ އނމ ގނއނ ކޔ ދ ބސކމގއވ
މނމ، ބއޕ، މ ދބހގ ބދލގއ ކޔއވނ ޑޑ، މމ މ ދ
ބހވ. އދ ދވހބހނ ހނނ ކޑކދނގ ފލމތއ އކދނނށ
ދއކމގ ބދލގއ އކދނނށ ދއކމނދނ ޓމ އނ ޖރ
ކނމވސ އނގރސ ފދ އގ ނވތ ޓނ ބނ ނވތ
ކޓނކވ. މނމ ބއޕ ބލމނ ދނ ހނދ ސލސލ ޑރމއއ
ނވތ އނގރސ ކނމވސ ފލމކވ. އދ އ ކދނނށ އކރ
ދސކށދނމގއވސ އނމ ފރތމ ދސކށދނ މސއކތ
ކރތނ ފނނނވސ އނގރސ ބހގ އކރތކވ. ފތގއ
ކލޖއސވތނ ދރނލއވ ދސކށދނމ ޖއސނ ކލ
ފނނނވސ ކނމވސ ކޓނއގއވ. މގ ބދލގއ ދވހ
ތކތގއ ކލޖއސވ އ ތކތގ ނނ ދސކށދނނ ކއތއވ.
މ އ ދރވރނގ ގތރގ ހލތ ހރ ގތކމށ ވއރ ދނ
އ ދރވރނނށ ދވހބހނ ދސވނ ކނ އއޗއ ތއވ؟
ޝއޤވރވ މދރ ބހށ އމއލ އކދނގ ނށ އކދނ
ސމލކނ ދވނތ އވ؟
ސކލގ ހދކރމށފހ މހއލއ ގތރގއ މފދ އކދނ
ފރތމ މރހލ ކމގއވ ޕރސކލ މރހލ އށ ނކނނއރ
އ މހއލވސ ވގނ ދނ ގތރފދ މޙއލކށވ. އޅގނޑ
އނގނނއ ދނމގއ އއޗހ ދސ ކށ މދނނވ ކއޖ
އހލވރކށ ދވހބހށ ކއޖ މރހލގއވސ ޕރސކލ
އބހށ ޝއގވރ ކރވމކށ އކށގނވ ވރށ މސއކތ
ނކރވ ވހކއވ. އ މރޙލގއވސ ބޑށ މސއކތ ކރވނ
ދނމށވ. އނގރސބސ ދސކށ އވހށ ނށ ދރވރނ
ދވނ ބހއގ ގތގއ އނގރސބސ ދސކށދނމށވރ ބޑށ
ގތގއ އނގރސބސ ހދމށ ބހއގ ދސކށދ ފރތމ
މސއކތ ކރވތނވ. މދރ ބހގ ދވސ ފހގ ކރމށ ތފތ
ގނގސ ކޑވރއގ ސކލށ ލއވއގނ ހދނ ވއތރގ
ލވކޔ މޖކށލ ނވތ ޖހލމކނ ބޑބރ ބއވ ޕޓއއ
މސއކތތކއ ސމލކރވމށ ދވހބހށ ކދނ ލމކނ
ކރވކމގއ ވނތ އވ؟ މ ކދނ އނގރސ ބހށ އވހށ
ފރތ ކރވމށޓކއ މކދނގ އނޓމނ އނގރސ ބހނ
އވ؟ ދރވރނ ދވހބހށ ދ ސމލކނ ކޑވނ ކ ޙސއނ ޞލޙ ، ކ. ކށދ
ދވހބސ
ޖނއރ 222015 ޖމޢތގ ޚބރ
މ ކދނނ ވހކ ދއކމގ ބދލގއ ދވހބހނ ވހކ ދއކ
ގނދނމ ގތގއ ކރއށ ބހއގ އނގރސ އއ ދވނ
ނދނ އތރވގނ ސމލކނ ދ އކދނވސ ދވހބހށ
ތއވ؟ އ ތއތ ތއތ ކދނނށ އނގރސ ބހނ ކޔވއ
ދ ގޑތއ އތރވ ދވހ ބހނ ކޔވއ ދ ގޑ މދވމކވސ
ކދނ ދވހބހށ ދ ސމލކނ ކޑވމގ އއ ސބބވ.
ކނތއ މހއލގ ޕރސކލ މޙއލއ ގތރގ ދރވރގ
ތއ މގތށ ހރ އރ ދރވރނގ ސކލ އހނ މރހލތއ
ކމގއވ ޕރއމރ މރޙލ އއ މދމދރސ މރހލ އދ
ސނވ މރހލގއވސ ކނތއ ތއ ހރ ވކ ތފތގތކށ
ދނނވކށ ނތވ. މ ތނ މރހލގ ކޔވއދނމގއވސ
މއދތއ އހނ ފޔވ މއދ މ ދ ދވހ، އދ އސލމ
ޓކސޓ ތކގ މއދ ކޔވދނ އނގރސ ބހނނވ. އ
ފތތއ އކލވލފއ ވނވސ އނގރސ ބހނނވ. ސކލގއ
ގނއނ ހނގނ އނގރސބހނ ގނއނ ވހކ ދއކނޖހ
ފދ ޙރކތތކވ. އދ ދވހބހނ ލޔފއ ހނނ ފތތއ
ދރވރނ ލއވ ކޔއވނ ގނކރމގ ބދލގއ އނގރސ
ބހނ ލޔފއ ހނނ ފތތއ ކދނލއވ ކޔއވމށ ބރއޅ
މނޒރކވސ އޅގނޑމނނށ ފނނ ޙޤގތކވ. ސކލގއ
ދވހ ދވހއ ފހގކށ ރއވރއ ޅނ ކޔ، މޒމނ ލޔ
ނކރވނކމ ކމއ ބޑ އކނ މފދ ލޔއވމކނ ވހކ
ގތގއ ގބލކރ އޅގނޑ ނނވ. އތކމއ ޝއކތ
އޅގނޑމނގ މދރ ބސ އޅގނޑމނ އޅގނޑމނގ
އވ. ގތގ ބހއގ މދނ ދވނ ދމނ ކޔވ ދރނނށ
މ އއވސ ބފޅކށ ދކޅ ހދނ ނނނނ ހގގތއ ކމށ
އޅގނޑ ދކމވ. އޅގނޑމނ އނމނށ އޅ މފދ ކތ
ފޔވޅތކގ ސބބނ އޅގނޑމނގ ދރވރނ ދވހ ބހށ
ދ ސމލކނ ދވހކށވރ ދވހއ ދނ ކޑވމނނވ.
ދރވރ ސކލ ދއރ ނނމ މތ ތޢލމ މރހލ އށ ދއރ
ބއއ ކދނނށ ލބ އ ރއޓހނގ ސބބނވސ ކދނގ
ބސމގށ ބދލ އއސ އނގރސ ބހއ ދވހބސ މސހނ
ފރއކ ކދނ ފނއވ. މ އމރ ދއކތނ ވހކ ކށގނ
އ ރއޓހނތކއ ހދ މޖތމޢގ ތރއށ ތނކޅއ ގނއނ
އމރ ކރ މޖ ތނކޅއ ކދނނއ އއކށ އހނ ނކމ
ފރޔކށ ވމނ އޅގނޑށ ފނނ ފނނތކނ އޅގނޑށ
ގބލ ކރވ ގތގއ ކދނގ މ މރހލ އކ ބލދވރ ފރތ
ތކށއ ކޔވއދ އދރނނށ އކދނގ މއޗށ މ ބރ ފރވ
މރހލ އކށ ނވއވ. އކމގ ސބބނ މޖތމއގ ތރނ
ފނނ ނދވ ކނތއ ތކއ، އވމނދ ނދވ އޑތއ އކދނ
އކދނގ ގތތކށ ދސކރއވ. އދ ނދވ އވހށ ވރށ
ބސމގ ވރށ އވހށ ބދލވ އގތށ އ ކދނ ހނގނ ދއވ.
ވޒފ އ ހދއގނ ވޒފއއ ނވތ މރޙލ މތ ތޢލމގ
އމރގ އކ ގތގނޑކށ މރޙލ ފށ ފރތމ އދކރމށ
އއ ދވސވރކށ ވމނ މ ދ މރޙލގއވސ އކދނނށ
އޅގނޑ އއވރކމށ ދދ ނފޒ ފރމގ އސރ ނބއ
ޤބލ ކރމވ. ކދނ މތތޢލމ ނނމ ވޒފ އއ ހދމށ
ދއމނ އށ ކއރ މހނގ ތނވސ ނކމ މޖތމޢއށ
ވޒފ ދނމގއ ވސ އ ކދނނށ ދވހބހނ ރއޗށ ވހކ
ދއކ ލޔކޔނ ދނނ މނވރށ އސކނދނމށ ވރ ބޑށ
ބރގ ބސތއ ދނނ ކދނނށ ހއޞ ސމލކމއ ދގނ
އފދ ކދނނށ ވޒފ ދތނ ފނނނވސ މދއ ކށއ ނނވ.
މހރ ހއތހވސ ދރވރނ ދވހބހށ ދ ސމލކނ ކޑވ
ސބބތކވ.
ނގއސ ހނނނ ހމއށ ކއޗ ބނގލއ އޅއޖ ކއޗށ
ވރނނށއ ބލނ އޅގނޑމނ އސލނ ބނ ކއޗށ
ދރވރނގ ޒނމދރ ހރހ ފރތތކށ ކނތއތއ ކރވމނ
ދވހބހށ ދރވރނ އޅގނޑމނގ ސބބނ ގތގ ދ
ފހގ ހތމޔއ އކ ވރށ ދކނ ކޑވމނ ސމލކނ ދ
ކރމވ. އޅގނޑމނ އނމނ އތކރ އޅލއގނ މއސލ
ފރދ ހއސއޔތނނއ އޖތމއ ގނއމށ ހއލއ ތކށ
ފހގ ކނ ކރނޖހފއވ މސއކތތކއ ހއސއޔތނ
ކރމވ.
ދވހބސ
ޖނއރ 232015 ޖމޢތގ ޚބރ
މތهللا އއޗކ ދރހލކށދ ޣފލކމނ އނސނ
ހނދމކށ އކލނގއށ ޒކރ ކރމވ. ޒކރކ އނއ
ގޅނ ދމދގއވ ރސކލނގއއ ވރ ޢލމތކގ
ދމހއޓއދ ވއފށވ. މތهللا ވޙ ކރއވފއވއވ. "
فاذكروين أذكركم واشكروا يل وال تكفرون " ( سورة البقرة: 152) މތނ ތމނރސކލނގ ތޔބއމހނ "ފހ، މނއ:
ހނދމ ކރށވ. އރނ ތމނރސކލނގ ތޔބއމހނގ
ތމނރސކލނގ އދ ހށމވ. ކރ ހނދމ މތނ
އށ ޝކރވރވށވ. އދ ކފރވރ ނވށވ." (އބހ:
ތޔބއމހނނކ ޝކރވރ ނވ ބއއ ކމގއ ނވށވ.)
ޒކރ ކރމކ މތ هللا އ އޅއ ކއތނ ކށދ ކމކވ.
މތ هللا އށ ޒކރ ކރ މނވރކނ މހ، އކލނގއ
ކއތނވ، އރސވގނ ދއވ. ޤދސ ޙދޘއގއ ރސލ
هللا ޞއލ هللا ޢލއހ ވސއލމ ޙދޡ ކރއވއވ. "
عاىل: أنا عند ظن عبدي يب، وأنا معه إذا بارك وتـ قول اهللا تـ يـفسي، وإن ذكرين فسه ذكرته يف نـ ذكرين، فإن ذكرين يف نـقربت را تـ قرب إيل شبـ هم، وإن تـ ر منـ يف مأل ذكرته يف مأل خيـقربت منه باعا، وإذا أتاين قرب إيل ذراعا تـ إليه ذراعا، وإن تـيته هرولة " (رواه البخاري ومسلم) މނއ: " މތ ميشي أتـއޅ މދ އ ތމނރސކލނގ ކރއވއވ. ވޙ هللا
ވޑގނވމވ. ތމނރސކލނގ ގއ ގތއ ކރ ހ
ހނދމކށފ ނމ، މތނ ތމނރސކލނގ އދ އޅ
އނ ވޑގނވމވ. އކ އއ އނ ތމނރސކލނގ
ތމނރސކލނގ މތނ ހނދމ ކރ، އނގ އމއލ
ނފސގއ ކމށ ވ ނމ، ތމނރސކލނގ ވސ
ތމނރސކލނގ ޛތފޅ ގއ އނގ މތނ ހނދމ
ކރއވ ހށމވ. އދ އނ ތމނރސކލނގ މތނ
ހނދމ ކރ ޖމޢތއގއ ނމ، އއށ ވރ ހޔކނ
ބޑ ބއއގ ތރގއ ތމނރސކލނގ އނގ މތނ
ހނދމ ކރއވ ހށމވ. އނ ތމނ ރސކލނގ އއ
އނ ކއތނވ ނމ، ތމނރސކލނގ ކއވތކށ
އއ މށއގ މނވރށ ކއތނވ ވޑގނނވނމވ.
އދ އނ ތމނރސކލނގ އއ މށކށ ކއތނވ
ނމ، ތމނރސކލނގ އނ އއ ބމކށ (ދއތގ
އނ އދ ވޑގނނވނމވ. ކއތނވ ދގމނށ)
ހނގފއ ކއތނވމށ އ ތމނރސކލނގ
އވސ ފޔވޅތކއ އނނނމ، ތމނރސކލނގ
ގއ އނއ ކއތނވ ވޑގނނވނމވ. "
ޒކރ ކރމކ ރއކތރ ކމގ އއޑނ މނސޓރ އފ އސލމކ އފއޒ
މޢލމތ
ޖނއރ 242015 ޖމޢތގ ޚބރ
ޢލމވރނ ޒކރ ކރނ ދބޔކށ ބއސވފއ ވއވ.
އއ: ލފޒ ޒކރއ މޢނވ ޒކރވ.
ޒކރވ. ކރ ދލނ އނސނ ކރމކ ޒކރ ލފޒ
ޤރއނ ކޔވމއ މތهللا އށ ތސބޙ ކޔމއ ތޙމދ
ކރމއ ދޢ ކރމއ އދ ރސލ هللا ޞއލ هللا ޢލއ
ކޔވމކ ލފޒ ޒކރ ޞލވތ މއޗށ ވސއލމގ
ޢޛބށ هللا ގ ކރމކ މތ ކރމވ. މޢނވ ޒކރ
ބރވތވ، އކލނގ މތނ ހނދމ ކރމވ.
ޒކރގ ބތވތތއ ގނ ގނއވ. ހޔ ކނތކށ ގވލއ
މކއނގއ هللا މތ އދ ކރމއ ނހ މނކރތތއ
ލއވފއވ ކނތއތކ މދ ވސނ ފކރކށ، އކލނގ
ގނސ ގތމކ ވސ ޒކރ ހތށ ކނ ކޅދނވނތ
ކރމކވ. މހގ ދލއ ގނވނތކނ ކރ ކނމ ހޔ
ކޔވމކ ކރތޤރއނ އދ ޒކރކވ. ވސ ކމކ
هللا ކރމވ. މތ ޒކރ ބޑވގނވ އތރކނ އނމ
ކރމކ ގނ ހނދމ މތނ ޒކރކށ، އކލނގ ގ
ގނ ރޙނ ފއދތކއ މއދ ފއދތކއ ހރ ކމކވ.
ވދޅވފއވއވ. ރޙމހهللا އބނލޤއޔމ އލއމމ
ރއސވނ هللاގ މތ ކރމކ ރޙމނވނތ " ޒކރ
ތނވސކނ ރޒޤއ އއ ކމކވ. މތވރ ލބދ
އތރވ ކމކވ. އދ ޒކރކ އނސނގ ހތއ ރޙގ
ގނސދއވ. ދރނ ހތށ އނސނގ ކށތވ. އގނ
ސބބނ ވއވ. ޒކރގ އއ ފރވއކށ ޝފ ހތގ
ކނތއތކނ ކރއވފއވ ޙރމ މތهللا ދ މހގ
ރއކތރކށދއވ. ޒކރ ކރނ މތ ގއ ދމ ހނނ
މހ ދގހދމއ، ޣބ ބނމއ، ދބއޑވމއ، ހތރބސ
ބނމނ ދ ރއކތރކށ ދއވ. އދ ޒކރގ ސބބނ
ނބއކމނނއ ނބއމހނގ ތރއނ އނސނނގ
ޝއޠނގ އދގތކނ މހ އށ ރއކތރކނ ލބދއވ."
ޒމނއ ޣރޤވފއވ ތރއށ މއދއޔތގ މފދ
މތ ގއ ދމހރމގ ކރނ ޒކރ هللا އށ ގއ މތ
އޅގނޑމނގ ވނ ބޑވފއވ. މއދ ބނނތރކނ
ދނ މތهللا ޙރމ އވމނ އބދ އބދ ކނފތތކށ
ކރއވފއވ ލވޔއ މޔޒކގ އޑތކވ. އދ ފނނމނ
ދނ ދނއ ދރކރވ ކހލ މނޒރތކވ. އހނކމނ
އޅގނޑމނގ ދތއ މތ هللا ހނދމ ކރނ މތ ގއ
ދމތބމގ ބނނތރކނ ބޑވ. ރސލ هللا ޞއލ هللا
زال لسانك ޢލއހ ވސއލމ ޙދޡ ކރއވއވ. " ال يـ
رطبا من ذكر الله " ( رواه احلاكم ) މނއ:" އބދ އބދ ތބގ ދ هللا އށ ޒކރ ކރމ ގއ ބހއޓށވ."
މޢލމތ
ޖނއރ 252015 ޖމޢތގ ޚބރ
ޤއމ ދވސ ޅނވރނގ 26ވނ ދވހރއޖގ
ފނވރގއ ފހގކރނ ޅނވރނގ ބހރގ ނމގއ
ދވހބހގ އކޑމނ ބއވ ޚއޞ ރސމއޔތ ވރށ
ކމޔބކމއކ ނމއޖއވ.
މ ބހރ އތ މލ ޖމހރ މއދނގއވ. ޅނވރނގ
ޢއޒތގ ޣޒގ ނޝނ ޝރފވރކށދއވ ބހރ
ވރޔ، ރއސ އލއސތޛ މއމނ ޢބދލ ޤއޔމއ
ނޝރނ އލފޟލ އނބކނބލނ އމނކފނގ
އފ މނސޓރ ރސމއޔތގއ މ އބރހމވ.
ޝހމއ އއޝތ ޑރ. އނރބލ އޑޔކޝނ
މނސޓރނވސ ޔޓ ޑޕ ބއއ އމނސޓރގ
ބއވރވވޑއގތވ.
ޅނވރނގ ބހރ ކމޔބކމއކ ނމއޖދވހބހގ އކޑމ
15 ޖނއރ 2015
މ ބހރގއ ގނޢދދއގ ޅނވރނ ބއވރވ އފފޅކރއވ.
އނމ ހތވރދނމގ ރނގނ ޅނވރކމގ މގތރގއ
ގނ ތއބވ ބއއބފޅނނއ ޅނވރކމގ ރނގނ ލބވޑއ
ޝރފވރކމގ އނމ ލބވޑއގނފއ ތއބވ ބފޅނ ވސ
ހމނއވ. މ ރސމއޔތގއ ދވހ މޝހރ ލވކޔނތރނ
ރއޖގ ފނނބ އސ ޝޢރނގ ބއއ ޅނތއ މޔޒކއކ
ހށހޅއވ. ވކނ ޚއޞކށ މ ބހރގއ ގނ ޢދދއގ
ވސ ލވއއ ވޑޔ އދބގ ސމސ ޅނވރނ ދވހ
ހށހޅއވއވ. މ ބހރގއ މލގ މދރސތކގ ގނޢދދއގ
ދރވރނނއ މދއރސނ ވސ ބއވރވއވ.
ފރތތކއގ ގނ ވރށ ނމނ ކމޔބކމއކ ބހރ މ
ފރހމ އހތރކނ ލބގނނވ.
ޙބރ
ޖނއރ 262015 ޖމޢތގ ޚބރ
މހއލށ ބދލވމނދ ގ ޔ ދނ ބދލވމނދ
އޅގނޑމނ ހނއރ ފތގ ތޢލމ އއވރށ އކއކ
ކމގއ ދނޖހ މހނމކނ ތމރނތކށވސ ފނނ
ޢބދލޤއޔމ ޔމނ ޢބދهللا ރއސލޖމހރއޔ
ވދޅވ، މހނ ރއސލޖމހރއޔ ވދޅވއޖއވ.
އޙމދއޔ އނޓރނޝނލ ސކލ އފތތޙ ކރމށޓކއ
ބއވ ރސމއޔތގއ ވހކފޅ ދއކވމނނވ.
ވ ކ ދއ ޔ އ ރ މހ ސލޖ އ ރ އ ގ ތ އޔ ސމ ރ މ
މއހރ އޑޔކޝނނ ވހކފޅގއ، މނސޓރ އފ
ތޢރފ ކރއވ އ ތޢލމ މޤއރރގ ތރގއ ފނނ
ކރއވއވ. އދ، ފހގ ހމނއވފއވކނ ތޢލމ
ރއޖގ މސރބށއ، ދތރކރ މ މއދ ރއޖ
ބލއރ ގތށ އމޒކރ އޅގނޑމނ މސތޤބލ
ފނނ ދއރތކކ ރއޖ ބނ ކރމށ ވރށ މހނމ
ވދޅވއވ. ރއސލޖމހރއޔ ކމގއ ދއރތކއ
ބދލވމނދ ދއކވމނ، ވހކފޅ މރނގނ
ދއރއކށ ހރހ ކރވނ ހމ ފއތލ ދނޔގއ
ޖގ ދގނކނ ކމގއވސ އމނކފނ ވދޅވއވ.
ދސކށދނމކ ފނނ މސއކތ ކދނނށ ސކލ
މއދ ދވހރއޖއށއ، ދވހ ދއލތށ ބނނވ ވރށ
މހނމ ކމއ ކމގއ ވދޅވ، ފނނ މހނ ރއޖގއ
މދކނ ރއސލޖމހރއޔ ފހގ ކރއވއވ. އދ،
މޖތމޢގއ ހމނނ ތޢލމ މރކޒތކނ ރއޖގ
ޒވނނށ ނނކމށއ، އކނ ކދނ ނކނނ
ސރކރނ ފރޞތތއ ވޔފރގ ޚއޞކށ
ކމގއވސ އމނކފނ ހޅއވއލއވ މސބބހރ
ވދޅވއވ.
އނޓރނޝނލ އޙމދއޔ މރސމއޔތގއ،
ޚއޞ ދއކވއދ ބޖ މޓއއ، ނމއ، ސކލގ
އދ، ހޅއވއދއވއވ. ރއސލޖމހރއޔ ބނ،
ގތގއ ހނނވއގނ، ވރއއގ މއޗނގޅ އވށ
އޙމދއޔ ސކލށ ކށދއވފއވ އގހރ ޚދމތތއ
ފހގކށ، ރއސށ ޚއޞ ފލއއ އރވއވ.
ފނނ އއވރށ ތޢލމ ފތގ ހނއރ ދނޔއށ ބދލވމނދ ތމރނތކށވސ މހނމކނ ދނޖހ ކމގއ ރއސލޖމހރއޔ ވދޅވއޖ
14 ޖނވރ 2015
ޙބރ
ޖނއރ 272015 ޖމޢތގ ޚބރ
motivated by the belief that all students should
be equipped with the knowledge, skills, work
habits, and character traits they will need to pursue
continued education and challenging careers after
graduation, and that a failure to adequately prepare
students effectively denies them opportunities,
with potentially significant consequences for our
economy, democracy, and society.
A related debate centers on the distinction between
“knowledge” and “skills,” and how schools
and teachers may interpret—or misinterpret—
the concepts. Some educators argue that it’s
not possible to teach cross-disciplinary skills
separately from knowledge and conceptual
understanding—for example, students can’t
learn to write well if they don’t have ideas, facts,
principles, and philosophies to write about. The
basic idea is that “21st century skills” is an artificial
concept that can’t be separated out from subject-
area knowledge and instruction. Other educators
may argue that cross-disciplinary skills have
historically been ignored or under-prioritized in
schools, and the push to give more emphasis and
attention to these skills is simply a commonsense
response to a changing world.
The following list provides a few additional
examples of representative arguments that may
be made in support of teaching 21st century skills:
In today’s world, information and knowledge
are increasing at such an astronomical rate that no
one can learn everything about every subject, what
may appear true today could be proven to be false
tomorrow, and the jobs that students will get after
they graduate may not yet exist. For this reason,
students need to be taught how to process, parse,
and use information, and they need adaptable skills
they can apply in all areas of life—just teaching
them ideas and facts, without teaching them how to
use them in real-life settings, is no longer enough.
Schools need to adapt and develop new ways
of teaching and learning that reflect a changing
world. The purpose of school should be to prepare
students for success after graduation, and therefore
schools need to prioritize the knowledge and skills
that will be in the greatest demand, such as those
skills deemed to be most important by college
professors and employers. Only teaching students
to perform well in school or on a test is no longer
sufficient.
Given the widespread availability of
information today, students no longer need
teachers to lecture to them on the causes of the
Civil War, for example, because that information
is readily available—and often in more engaging
formats that a typical classroom lecture. For this
reason, educators should use in-school time to
teach students how to find, interpret, and use
information, rather than using most or all of the
time to present information.
http://edglossary.org/21st-century-skills/
Education
ޖނއރ 282015 ޖމޢތގ ޚބރ
States, accrediting organizations, and
schools may require 21st century skills to be taught
and assessed in courses. For example, states can
adopt learning standards that explicitly describe
cross-disciplinary skills, and assessments may be
designed or modified to evaluate whether students
have acquired and mastered certain skills.
Schools and teachers may use educational
approaches that inherently encourage or facilitate
the acquisition of cross-disciplinary skills. For
example, educational strategies such as authentic
learning, demonstrations of learning, or project-
based learning tend to be cross-disciplinary in
nature, and students—in the process of completing
a research project, for example—may have to use
a variety of applied skills, multiple technologies,
and new ways of analyzing and processing
information, while also taking initiative, thinking
creatively, planning out the process, and working
collaboratively in teams with other students.
Schools may allow students to pursue
alternative learning pathways in which students
earn academic credit and satisfy graduation
requirements by completing an internship,
apprenticeship, or volunteer experience, for
example. In this case, students might acquire
a variety of practical, job-related skills and
work habits, while also completing academic
coursework and meeting the same learning
standards required of students in more traditional
academic courses.
DebateWhile there is broad agreement that today’s
students need different skills than were perhaps
taught to previous generations, and that cross-
disciplinary skills such as writing, critical
thinking, self-initiative, group collaboration, and
technological literacy are essential to success in
higher education, modern workplaces, and adult
life, there is still a great deal of debate about
21st century skills—from what skills are most
important to how such skills should be taught to
their appropriate role in public education. Given
that there is no clear consensus on what skills
specifically constitute “21st century skills,” the
concept tends to be interpreted and applied in
different ways from state to state or school to
school, which can lead to ambiguity, confusion,
and inconsistency.
Calls for placing a greater emphasis on cross-
disciplinary skills in public education are,
generally speaking, a response to the perception
that most public schools pay insufficient attention
to the postsecondary preparation and success of
students. In other words, the concept has become
a touchstone in a larger debate about what public
schools should be teaching and what the purpose
of public education should be. For example: Is
the purpose of public education to get students
to pass a test and earn a high school diploma?
Or is the purpose to prepare students for success
in higher education and modern careers? The
push to prioritize 21st century skills is typically
Education
ޖނއރ 292015 ޖމޢތގ ޚބރ
Economic and financ ia l l i t e r acy,
entrepreneurialism
Global awareness, multicultural literacy,
humanitarianism
Scientific literacy and reasoning, the
scientific method
Environmental and conservation literacy,
ecosystems understanding
Health and wellness literacy, including
nutrition, diet, exercise, and public health and
safety
While many individuals and organizations have
proposed definitions of 21st century skills, and
most states have adopted learning standards that
include or address cross-disciplinary skills, the
following are three popular models that can serve
to illustrate the concept and its applications in
education:
Framework for 21st Century Learning (The
Partnership for 21st Century Skills)
Four Keys to College and Career Readiness
(David T. Conley and the Educational Policy
Improvement Center)
Seven Survival Skills (Tony Wagner and the
Change Leadership Group at the Harvard
Graduate School of Education)
Reform
Generally speaking, the 21st century skills concept
is motivated by the belief that teaching students the
most relevant, useful, in-demand, and universally
applicable skills should be prioritized in today’s
schools, and by the related belief that many
schools may not sufficiently prioritize such skills
or effectively teach them to students. The basic
idea is that students, who will come of age in the
21st century, need to be taught different skills than
those learned by students in the 20th century, and
that the skills they learn should reflect the specific
demands that will placed upon them in a complex,
competitive, knowledge-based, information-age,
technology-driven economy and society.
While 21st century skills are relevant to all areas of
schooling and academic study, and the skills may
be taught in a wide variety of in-school and outside-
of-school settings, there are a few primary ways in
which 21st century skills intersect with efforts to
improve schools:
Teachers may be more intentional about teaching
cross-disciplinary skills in subject-area courses.
For example, in a science course students might
be required to learn research methods that can also
be applied in other disciplines; articulate technical
scientific concepts in verbal, written, and graphic
forms; present lab results to a panel of working
scientists; or use sophisticated technologies,
software programs, and multimedia applications as
an extension of an assigned project.
Education
ޖނއރ 302015 ޖމޢތގ ޚބރ
The term 21st century skills refers to a broad set of
knowledge, skills, work habits, and character traits
that are believed—by educators, school reformers,
college professors, employers, and others—to
be critically important to success in today’s
world, particularly in collegiate programs and
contemporary careers and workplaces. Generally
speaking, 21st century skills can be applied in all
academic subject areas, and in all educational,
career, and civic settings throughout a student’s life.
It should be noted that the “21st century
skills” concept encompasses a wide-ranging
and amorphous body of knowledge and skills
that is not easy to define and that has not been
officially codified or categorized. While the term
is widely used in education, it is not always
defined consistently, which can lead to confusion
and divergent interpretations. In addition, a
number of related terms—including applied
skills, cross-curricular skills, cross-disciplinary
skills, interdisciplinary skills, transferable skills,
transversal skills, noncognitive skills, and soft skills,
among others—are also widely used in reference to
the general forms of knowledge and skill commonly
associated with “21st century skills.” While these
different terms may not be strictly synonymous, and
they may have divergent or specialized meanings
in certain technical contexts, these diverse sets of
skills are being addressed in this one entry for the
purposes of practicality and usefulness.
While the specific skills deemed to be “21st
century skills” may be defined, categorized, and
determined differently from person to person,
place to place, or school to school the term
does reflect a general—if somewhat loose and
shifting—consensus. The following list provides
a brief illustrative overview of the knowledge,
skills, work habits, and character traits commonly
associated with 21st century skills:
Critical thinking, problem solving, reasoning,
analysis, interpretation, synthesizing information
Research skills and practices, interrogative
questioning
Creativity, artistry, curiosity, imagination,
innovation, personal expression
Perseverance, self-direction, planning, self-
discipline, adaptability, initiative
Oral and written communication, public
speaking and presenting, listening
Leadership, teamwork, collaboration,
cooperation, virtual workspaces
Information and communication technology
(ITC) literacy, media and internet literacy, visual
interpretation, data interpretation and analysis,
computer programming
Civic, ethical, and social-justice literacy
21st centurSkillsEducation
