Küreselleşme ve Ticari Serbestleşme

1 / 31

Küreselleşme ve Ticari Serbestleşme

T.C.Anadolu Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü

Uluslararası İşletmecilik Tezli Y.L. Programı

Yard.Doç.Dr.Nazım ÇATALBAŞ

Emre AYDIN43750146314

2 / 31

Küreselleşme ve Ticari SerbestleşmeKüreselleşme ve Ticari Serbestleşme

3 / 31


Küreselleşme Nedir?Küreselleşme Nedir?

KültürelKültürel ÇevreselÇevresel

EkonomikEkonomik PolitikPolitik

4 / 31



KapitalizmKapitalizm KarakteristikKarakteristik

EmperyalizmEmperyalizm Farklı AlgıFarklı Algı

Tarihsel VerilerTarihsel Veriler Herkesi Etkileyen Farklı NiteliklerHerkesi Etkileyen Farklı Nitelikler

5 / 31



•Ürünlerin, fikirlerin, kültürlerin ve dünya görüşlerinin değiş-tokuşundan doğan bir uluslararası bütünleşme sürecidir.

•Mal, hizmet ve sermayenin artan hareketliliği sonucunda, sınır ötesi karşılıklı ekonomik bütünleşme ve ulusal ekonomilerin dünya piyasalarına dahil olma sürecinde dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan toplum ve devletler arasındaki iletişimin ve etkileşimin artması ve karşılıklı bağımlı hale gelinmesi olarak ifade edilebilir.

6 / 31


Küreselleşmenin Küreselleşmenin BoyutlarıBoyutları

KültürelKültürel EkonomikEkonomik

SiyasiSiyasi

ÇevreselÇevresel

7 / 31




SiyasiSiyasi

ÇevreselÇevresel

Ülke Ekonomilerinin Entegrasyonunu

Tek Bir Pazarda Bütünleşme

8 / 31




SiyasiSiyasi

ÇevreselÇevresel

Mutlak Egemenlik Sağlama Gücü Kaybı

Karşılıklı Etkileşimin Artması

Dış Müdahalelerin Yoğunluk KazanmasıDış Müdahalelerin Yoğunluk Kazanması

Uluslararası Üst Kuruluşların Öne ÇıkmasıUluslararası Üst Kuruluşların Öne Çıkması

9 / 31




SiyasiSiyasi

ÇevreselÇevresel

Karşılıklı İletişim-Etkileşim

Farklı Kimlikler

Popüler KültürPopüler Kültür

10 / 31




SiyasiSiyasi

ÇevreselÇevresel

Zararlı Üretimler

Üretim Faktörlerinin Az Gelişmiş Ülkelere Aktarılması

11 / 31


Küreselleşmenin GetirdikleriKüreselleşmenin Getirdikleri•Tüketim Alışkanlıklarının Değişmesi,•Kaynakların, Üretimin, Dağıtımın, Tüketimin, Uluslararası Ölçeğe Dönüşmesi,•Ticaretin ve Ekonominin Dijitalleşmesi,•Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Gelişmesi,•Mal ve Hizmet Üretiminde İleri Teknoloji Kullanılması,•İki Kutuplu Dünyanın Çözünmesi,•Esnek, Dinamik, Değişken ve Tempolu Piyasaların Ortaya Çıkması,•Artan Rekabet,•Ticaretin Liberalizasyonu …

12 / 31


Küreselleşmenin TarihçesiKüreselleşmenin Tarihçesi

13 / 31



Globalisatio

n1’inci Yaklaşım1’inci Yaklaşım

Küreselleşmenin, tarihin başından beridir var olduğu, ancak son dönemde bazı gelişmelerin de etkisiyle artış gösterdiği görüşüdür.

14 / 31



2’nci Yaklaşım2’nci Yaklaşım

Küreselleşmenin modernleşme ve kapitalizmin gelişmesiyle paralel olarak geliştiği ve son yıllarda hız kazandığına ilişkin inanıştır.

15 / 31



3’üncü Yaklaşım3’üncü Yaklaşım

Küreselleşmenin sanayi ötesi toplum, modern ötesi toplum ve kapitalizm düzeninin çözülmesi ile ilgili olarak son yıllarda ortaya çıkan yeni bir olgu olarak kabul edilmesidir.

16 / 31


Keşif ve Buluşlar

Sanayi Devrimi

2’nci Dünya Savaşı Sonrası


17 / 31



15’inci yy.da Avrupalı kaşiflerin yeni dünyayı keşfettikleri dönemde Amerika’da bulduğu gümüş rezervlerini doğudaki ticaret yollarını satın almaya kullanmaya başladıklarında gerçek küresel bir ekonominin ilk sinyalleri ortaya çıkmaya başladı.

Takibindeki yüzyıllarda ise dünyanın birbirinden kopuk yaşayan ekonomileri gittikçe hızlandı ve birleşti.

18 / 31



19’uncu yy.ın sonunda endüstriyel kapitalizmin büyümesi haberleşme ve ulaşım imkanlarının gelişmesi sonucunda meydana geldi.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra küreselleşme süreci hız kazanmış ve bu döneme de küreselleşmenin üçüncü dönemi ortaya çıkmıştır. İkinci dünya savaşının hemen sonrası ABD'nin himayesinde kurulan IMF, DB, GATT, OECD gibi uluslararası kuruluşlarla birlikte küreselleşme yeniden bir ivme kazandı. 50'li ve 60'lı yıllarda global üretim ve global ticaret hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde çok hızlı bir şekilde arttı.

20’nci yy.ın son dönemlerinde küreselleşmenin gücü dünyadaki önemli değişimlere yol açtı. Bunun en önemli örneği ise değişen politik ve ekonomik şartlar sonucunda Sovyetler Birliğinin yıkılması olarak verilebilir.

19 / 31


•Küreselleşme ile birlikte üretim faktörleri dolaşımı önündeki ulusal sınırlar etkisini kaybetmekte ve dünya ölçeğinde büyük bir pazar oluşmaktadır.

•Ticari serbestleşme küreselleşmenin önemli bir yapı taşını oluşturmaktadır. Her ekonomi yapısal özelliklerine göre çeşitli düzeylerde ticari serbestleşme politikaları uygulamaktadır.

•Ülkelerin ticari serbestleşme düzeyi, ticari açıklık seviyesiyle ölçülmektedir.

Ticari SerbestleşmeTicari Serbestleşme

20 / 31


•Kısaca, ticari serbestleşme ticaret ve hizmet akımları önündeki sınırların kaldırılması olarak tanımlanabilir.

•Ülkeler dış ticareti kontrol etmeye veya kısıtlamaya yönelik çeşitli düzenlemelere sahiptir. Ticari serbestleşme çeşitli düzenlemelerle mal ve hizmet ticaretindeki kontrollerin ve uluslararası ticaretin önündeki doğrudan veya dolayı sınırlamaların kaldırılmasını kapsamaktadır.


21 / 31


Ticari serbestleşme politikalarının ülkenin kalkınması için gerekli olduğunu savunan görüşlerin karşısında, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ticari serbestleşme politikalarının ekonomiyi olumsuz yönde etkilediğini savunan görüşler de bulunmaktadır. Ancak günümüzde, ticari serbestleşme politikalarının uzun dönemde ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediğine yönelik genel kabul bulunmaktadır.


22 / 31


Mutlak Üstünlükler Teorisi:Mutlak Üstünlükler Teorisi:

Adam Smith’e göre, Merkantilist düşüncenin aksine dış ticarete bulunan her ülkenin ekonomik refahının artması mümkündür. Bir ülke, hangi malı daha az maliyette üretiyorsa o malın üretiminde uzmanlaşarak o malın ihracatçısı olmalı, pahalıya ürettiği malı ise ithal etmelidir.

Bu teoriye göre, bir ülke tüm malları diğer ülkeden daha ucuza üretebiliyorsa, dış ticaret yapması karlı olmayacaktır.

Ticari Serbestleşme Teorilerine Genel BakışTicari Serbestleşme Teorilerine Genel Bakış

23 / 31


Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi:Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi:

Ülkelerin dış ticaretten yarar sağlamaları için mutlak üstünlüğe sahip olmasına gerek yoktur. Bir ülkenin birden fazla malda mutlak üstünlüğe sahip olması durumunda en çok maliyet avantajına sahip olduğu ürünün üretiminde uzmanlaşmalı ve diğer malı ithal etmelidir.


24 / 31


Faktör Donatımı Teorisi: (Hecksher–Ohlin TeorisiFaktör Donatımı Teorisi: (Hecksher–Ohlin Teorisi)

Bir ülkede hangi üretim faktörü daha bolsa, bu üretim faktörünün yoğun şekilde kullanıldığı ürünlerde karşılaştırmalı üstünlük sağlanmaktadır. Üretim faktörü bol olan malları daha ucuza üretmekte ve dolayısıyla da ülkenin bu mallarda uzmanlaşması gerekmektedir.


25 / 31


Nitelikli İşgücü Teorisi:Nitelikli İşgücü Teorisi:

Sanayileşmiş ülkeler arasındaki dış ticaretin önemli bir bölümü nitelikli işgücü farklılığı ile açıklanmaktadır. Bu farkın sebebi faktör fiyatları, faktör verimliliği ve faktör oranlarından kaynaklanmaktadır. Nitelikli emeğe sahip olan ülkeler bu ürünleri üretip ihraç ederken, niteliksiz emeğe sahip olan ülkeler niteliksiz emeği içeren malları üretmekte ve ihraç etmektedir.


26 / 31


Teknoloji Açığı Teorisi:Teknoloji Açığı Teorisi:

Sanayileşmiş ülkeler arasında meydana gelen ticaretin önemli bir bölümü yeni mal ve üretim süreçlerine dayanmaktadır. Yeniliğin meydana geldiği üründe ülke karşılaştırmalı üstünlük sağlamaktadır. Bu sayede teknolojik yenilik diğer ülkelere geçmeden üretilen ürünler, bu teknolojiye sahip olmayan ülkelere ihraç edilmektedir.


27 / 31


Ürün Dönemleri Teorisi:Ürün Dönemleri Teorisi:

Teoriye göre ürünü ilk olarak üreten ülke öncelikle iç pazara yönelmekte, daha sonra ihracata başlamaktadır. Sonraki aşamada ise, yeni ürün diğer ülkeler tarafından da üretilmeye başlanmaktadır.


28 / 31


Tercihlerde Benzerlik Teorisi:Tercihlerde Benzerlik Teorisi:

Ürünlerin ticareti üretim maliyetinden çok ülkeler arasında zevk ve tercihlerin benzerliğine bağlıdır. Ülkedeki firmalar, halkın en çok talep ettiği malları üretecektir. Dolayısıyla da bu malların ülke içinde geniş bir piyasası bulunmaktadır. Bu malların yurtdışına ihraç edildiği en uygun ülkeler ise ülke halkının tercihlerinin benzer olduğu diğer ülkelerden oluşmaktadır.


29 / 31


Ölçek Ekonomileri Teorisi:Ölçek Ekonomileri Teorisi:

Bazı endüstriler ölçek ekonomisi avantajlarından yaralanarak üretim artışına olanak sağlamaktadır. Üretim artışı endüstride maliyetlerin azalmasına neden olmaktadır. Söz konusu maliyet avantajı ise, bu endüstrilerin bulunduğu ülkelere, bu ürünlerin üretiminde avantaj sağlamaktadır.


30 / 31


Monopolcü RekabetMonopolcü Rekabet Teorisi:Teorisi:

Benzer yapıdaki ülkelerin endüstriler arası büyük hacimli ticaret akışının nedenlerini açıklamaya yönelik oluşturulmuştur. Teori ile bir ülkenin aynı malın değişik türlerinin hem ihracatçısı hem de ithalatçısı olmasının sebepleri açıklanmaktadır.


31 / 31


Rekabetçi ÜstünlüklerRekabetçi Üstünlükler Teorisi:Teorisi:

Bu teorinin ayırt edici özelliği, uluslararası firmaların küresel piyasada nasıl başarılı olacağına ilişkin koşuları incelemesidir. Ülkelerin güçlü ihracatçı, yapısı ülkelerdeki çokuluslu şirketlerin rekabetçi, yapısından kaynaklanmaktadır.


Business

Küreselleşme ve Ticari Serbestleşme