28
KÜRESELLEŞME; KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK Doç. Dr. Mehmet KARAGÜL Doç. Dr. Mehmet KARAGÜL Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyon Kocatepe Üniversitesi

KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

Embed Size (px)

DESCRIPTION

KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK. Doç . Dr. Mehmet KARAGÜL Afyon Kocatepe Üniversitesi. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

KÜRESELLEŞME; KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK ULUSLARARASI EKONOMİK

ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

Doç. Dr. Mehmet KARAGÜLDoç. Dr. Mehmet KARAGÜL Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyon Kocatepe Üniversitesi

Page 2: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

Bu çalışmada özellikle son 20 yıldır Bu çalışmada özellikle son 20 yıldır dünyaya hâkim olan küreselleşme dünyaya hâkim olan küreselleşme olgusu ve bu süreçte hızlandırıcı ve olgusu ve bu süreçte hızlandırıcı ve tamamlayıcı rol üstlenen IMF, Dünya tamamlayıcı rol üstlenen IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü’nün Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü’nün dünya ekonomisindeki rolleri ve bu dünya ekonomisindeki rolleri ve bu bağlamda yaşanan yoksulluk bağlamda yaşanan yoksulluk üzerindeki etkileri analiz edilmeye üzerindeki etkileri analiz edilmeye çalışılmıştır.çalışılmıştır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜLl

Page 3: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

I. KÜRESELLEŞME VE YOKSULLUKI. KÜRESELLEŞME VE YOKSULLUK

Küreselleşme:Küreselleşme:Mal ve hizmetlerin ticaretinde artış, Mal ve hizmetlerin ticaretinde artış, Yabancı sermaye ve göç hareketlerinde artışYabancı sermaye ve göç hareketlerinde artış Ekonominin her sektöründe uygulanan Ekonominin her sektöründe uygulanan

teknolojik gelişmede yaşanan artış,teknolojik gelişmede yaşanan artış, Ulaştırma maliyetlerinde düşüş,Ulaştırma maliyetlerinde düşüş, Ekonomi üzerindeki devlet müdahalelerinin Ekonomi üzerindeki devlet müdahalelerinin

asgariye inmesi,asgariye inmesi, Ekonomileri liberal politikalar çerçevesinde Ekonomileri liberal politikalar çerçevesinde

yeniden yapılandırma, küresel ekonomilerle yeniden yapılandırma, küresel ekonomilerle bütünleşmeyi sağlama olarak tanımlamak bütünleşmeyi sağlama olarak tanımlamak mümkündür. mümkündür.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜLl

Page 4: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

I. KÜRESELLEŞME VE YOKSULLUKI. KÜRESELLEŞME VE YOKSULLUK

Küreselleşmeyi Tetikleyen Siyasi GelişmelerKüreselleşmeyi Tetikleyen Siyasi Gelişmeler SSCB’ nin DağılmasıSSCB’ nin Dağılması ABD’nin öncülüğünü yaptığı Tek Dünya ABD’nin öncülüğünü yaptığı Tek Dünya

DüzeniDüzeni IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret

Örgütünün Neo-liberal Ekonomik Örgütünün Neo-liberal Ekonomik Politikaları Yol haritası haline getirip, Politikaları Yol haritası haline getirip, ekonomik sorunların reçetesi olarak ekonomik sorunların reçetesi olarak sunması sunması

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜLl

Page 5: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

Küreselleşmeyi Tetikleyen Siyasi ve Küreselleşmeyi Tetikleyen Siyasi ve Bilimsel GelişmelerBilimsel Gelişmeler

Kalkınma programı uygulayan ülkelerin Kalkınma programı uygulayan ülkelerin borçlanma gereğinin artması, bütçe borçlanma gereğinin artması, bütçe açıklarının ortaya çıkması ve Finans açıklarının ortaya çıkması ve Finans piyasalarının gelişmesi,piyasalarının gelişmesi,

Haberleşme, veri toplama ve aktarmada Haberleşme, veri toplama ve aktarmada bilişim teknolojilerindeki gelişmeler, bilişim teknolojilerindeki gelişmeler,

Silah ve savunma teknolojisinde baş Silah ve savunma teknolojisinde baş döndürücü gelişmeler ve ABD’nin döndürücü gelişmeler ve ABD’nin Hegemonik tek güç haline gelmesi,Hegemonik tek güç haline gelmesi,

Micro işlemciler ve gen teknolojisindeki Micro işlemciler ve gen teknolojisindeki hızlı gelişme, hızlı gelişme,

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 6: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

2. Kürselleşmenin Dinamikleri ve 2. Kürselleşmenin Dinamikleri ve

EtkileriEtkileri Kapitalist süreçte ortaya çıkan üretim Kapitalist süreçte ortaya çıkan üretim

patlaması,patlaması, Sınırlı talep ve ulusal bariyerlerin neden Sınırlı talep ve ulusal bariyerlerin neden

olduğu pazar daralmasının getirdiği kâr olduğu pazar daralmasının getirdiği kâr sıkışması,sıkışması,

Mal ve hizmet piyasalarında uluslar arası Mal ve hizmet piyasalarında uluslar arası rekabetin artması,rekabetin artması,

Finansal piyasalardaki kârlılığın, Finansal piyasalardaki kârlılığın, endüstriyel sektörlerden gelen kârların endüstriyel sektörlerden gelen kârların önüne geçmesi.önüne geçmesi.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 7: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

KüreselleşmeninKüreselleşmenin Amaçları Amaçları

Ülkeler arasında; Ülkeler arasında; serbest ticareti geliştirme, serbest ticareti geliştirme, Sermaye hareketinin kolaylaştırma, Sermaye hareketinin kolaylaştırma, İşgücü hareketinin sağlama,İşgücü hareketinin sağlama, Bilgi ve teknolojinin yaygınlaşmasını Bilgi ve teknolojinin yaygınlaşmasını

sağlamadır. sağlamadır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 8: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Yoksulluk Tanımlamamaları3. Yoksulluk Tanımlamamaları Mutlak yoksullarMutlak yoksullar; günlük geliri ile 2400 k/cal. ; günlük geliri ile 2400 k/cal.

besini alamayan insanlardan oluşmaktadır besini alamayan insanlardan oluşmaktadır Göreli yoksullukGöreli yoksulluk: minimum kalori ihtiyacının yanı : minimum kalori ihtiyacının yanı

sıra, temel kültürel ve toplumsal açıdan tüketimi sıra, temel kültürel ve toplumsal açıdan tüketimi zorunlu görülen malların kapsama alındığı zorunlu görülen malların kapsama alındığı yoksulluk türüdür yoksulluk türüdür

İnsani yoksullukİnsani yoksulluk: insanın sağlık hizmetlerine, : insanın sağlık hizmetlerine, temiz su kaynaklarına, eğitim hizmetlerine temiz su kaynaklarına, eğitim hizmetlerine ulaşabilirliği, uzun bir yaşam sürme hakkı ve ulaşabilirliği, uzun bir yaşam sürme hakkı ve ‘sürdürülebilirlik’ kriterlerine dayalı olarak, yeni ‘sürdürülebilirlik’ kriterlerine dayalı olarak, yeni fırsat ve seçenekleri kullanabilmek için gerekli fırsat ve seçenekleri kullanabilmek için gerekli altyapının varlığı ya da yokluğu ile belirlenen altyapının varlığı ya da yokluğu ile belirlenen yoksulluk kriteridir yoksulluk kriteridir

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 9: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

33. Yoksulluk Tanımlamamaları. Yoksulluk Tanımlamamaları

Ultra YoksulUltra Yoksul ise gelirinin tamamını ise gelirinin tamamını harcadığı halde, mutlak yoksulluk harcadığı halde, mutlak yoksulluk kriterinde esas alınan günlük kalori kriterinde esas alınan günlük kalori miktarının yalnızca %80’ini miktarının yalnızca %80’ini karşılayabilenler olarak karşılayabilenler olarak tanımlanmaktadır tanımlanmaktadır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 10: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi

2002 yılında 91 ülke üzerinden yapılan, 2002 yılında 91 ülke üzerinden yapılan, dünyadaki gelir dağılımı çalışmasında dünyadaki gelir dağılımı çalışmasında 1988 yılında 63 olan GINI katsayısı, beş yıl 1988 yılında 63 olan GINI katsayısı, beş yıl sonra 1993 yılında 66 olarak ölçülmüştür sonra 1993 yılında 66 olarak ölçülmüştür

1960-1992 yıllarını kapsayan ve 133 ülke 1960-1992 yıllarını kapsayan ve 133 ülke üzerinden yapılan diğer bir çalışmada yine, üzerinden yapılan diğer bir çalışmada yine, dünyadaki gelir dağılımında zengin ile fakir dünyadaki gelir dağılımında zengin ile fakir arasında herhangi bir yakınsama olmadığı arasında herhangi bir yakınsama olmadığı aksine, aradaki farkın giderek açıldığı aksine, aradaki farkın giderek açıldığı sonucuna varılmıştır sonucuna varılmıştır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 11: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi

Dünya toplam hasılasındaki artışın Dünya toplam hasılasındaki artışın yoksulluğu azalttığı iddiası tamamen doğru yoksulluğu azalttığı iddiası tamamen doğru değildir çünkü hasılanın % 80’ni gelişmiş değildir çünkü hasılanın % 80’ni gelişmiş toplumlara aittirtoplumlara aittir

Dünyada yaşayan yetişkinlerin sadece Dünyada yaşayan yetişkinlerin sadece yüzde ikisinin serveti, kalanların yüzde yüzde ikisinin serveti, kalanların yüzde 50'sinden daha fazla. Yani dünya 50'sinden daha fazla. Yani dünya nüfusunun sadece yüzde 10’nu dünya nüfusunun sadece yüzde 10’nu dünya servetinin yüzde 85’ine sahiptir. servetinin yüzde 85’ine sahiptir.

Dünyanın en varlıklı kişilerin yüzde 30’u Dünyanın en varlıklı kişilerin yüzde 30’u Amerika’da, yüzde 27’si ise Japonya’da Amerika’da, yüzde 27’si ise Japonya’da yaşıyor yaşıyor

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 12: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi

Birleşmiş Milletler Raporuna göre; dünya Birleşmiş Milletler Raporuna göre; dünya nüfusunun yüzde biri, servetin yüzde 40’ını nüfusunun yüzde biri, servetin yüzde 40’ını kontrol etmekte ve bu zenginlik genellikle kontrol etmekte ve bu zenginlik genellikle en gelişmiş ülkelerde, Amerika, Asya en gelişmiş ülkelerde, Amerika, Asya Pasifik bölgesi ve Avrupa’da Pasifik bölgesi ve Avrupa’da yoğunlaşmaktadır yoğunlaşmaktadır

Dünya nüfusunun yüzde yetmiş beşi Dünya nüfusunun yüzde yetmiş beşi Azgelişmiş Ülkelerde yaşamaktadır Azgelişmiş Ülkelerde yaşamaktadır

Dünya Bankası’nın 2001 yılı verilerine Dünya Bankası’nın 2001 yılı verilerine göre; 1998 yılında dünya nüfusundan göre; 1998 yılında dünya nüfusundan 1milyar 174 milyon 90 bin kişi günde 1 1milyar 174 milyon 90 bin kişi günde 1 doların altında gelirle yaşamaktadır doların altında gelirle yaşamaktadır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 13: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi4. Dünyada Yoksulluğun Gelişimi

Dünya nüfusunun yaklaşık yarısı ise satın alma Dünya nüfusunun yaklaşık yarısı ise satın alma gücü paritesi ile yılda 700 $ yani günlük 2 gücü paritesi ile yılda 700 $ yani günlük 2 Dolar’dan daha az bir gelirle yaşamaktadır Dolar’dan daha az bir gelirle yaşamaktadır

Dünya nüfusunun % 10’u mal ve hizmetlerin % Dünya nüfusunun % 10’u mal ve hizmetlerin % 70’ini üreterek, dünya toplam gelirinin % 70’ini 70’ini üreterek, dünya toplam gelirinin % 70’ini almaktadır almaktadır

Dünya nüfusunun % 50’sinin dünya üretimindeki Dünya nüfusunun % 50’sinin dünya üretimindeki payı sadece % 6 dırpayı sadece % 6 dır

Görüldüğü şekliyle Dünyadaki toplam gelir Görüldüğü şekliyle Dünyadaki toplam gelir artarken, zengin ile fakir arsındaki farklılığın artarken, zengin ile fakir arsındaki farklılığın büyümesi, bu günkü Dünya’nın en önemli büyümesi, bu günkü Dünya’nın en önemli sorunlarındandır sorunlarındandır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 14: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

1. Uluslararası Örgütlerin Politikaları 1. Uluslararası Örgütlerin Politikaları ve Yoksulluğun Gelişimive Yoksulluğun Gelişimi

Dünyada zengin ile fakir arasındaki Dünyada zengin ile fakir arasındaki gelir farklılığın büyümesi, bunca gelir gelir farklılığın büyümesi, bunca gelir artışına rağmen, 1 $ altında gelirle artışına rağmen, 1 $ altında gelirle yaşamak zorunda olanların yaşamak zorunda olanların azalmaması, hatta bazı bölgelerde azalmaması, hatta bazı bölgelerde artması, Dünya üzerindeki barışı artması, Dünya üzerindeki barışı etkileyen en önemli unsurlardandıretkileyen en önemli unsurlardandır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 15: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

1980’lere kadar kalkınma düzleminde 1980’lere kadar kalkınma düzleminde şekillenen IMF ve Dünya Bankası politikaları, şekillenen IMF ve Dünya Bankası politikaları, 1980’li yıllardan itibaren makro ekonomik 1980’li yıllardan itibaren makro ekonomik dengelerin sağlanması, düzlemine kaymıştır dengelerin sağlanması, düzlemine kaymıştır

Hükümetlerin iktisat politikalarından, Hükümetlerin iktisat politikalarından, sanayileşme, kalkınma, büyüme, istihdam sanayileşme, kalkınma, büyüme, istihdam kavramları gündemden düşmüş, onun yerine; kavramları gündemden düşmüş, onun yerine; makro ekonomik dengelerin oturtulması, bu makro ekonomik dengelerin oturtulması, bu bağlamda, ödemeler bilânçosu dengesinin bağlamda, ödemeler bilânçosu dengesinin sağlanması, iç ve dış borçlarda sürdürülebilir sağlanması, iç ve dış borçlarda sürdürülebilir bir yapının oluşturulması temel ölçüt olarak bir yapının oluşturulması temel ölçüt olarak alınmaya başlanmıştır.alınmaya başlanmıştır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 16: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

İlk planda makro dengeyi amaçlayan İlk planda makro dengeyi amaçlayan bu politikalar, kamu harcamalarının bu politikalar, kamu harcamalarının azaltılması ve yüksek faiz azaltılması ve yüksek faiz uygulamalarını zorunlu kılmaktadır. uygulamalarını zorunlu kılmaktadır. Bu tür politikalar ise ilgili ülkelerde Bu tür politikalar ise ilgili ülkelerde öncelikle dar gelirli kesimlerin daha öncelikle dar gelirli kesimlerin daha da fakirleşmesine, dolayısıyla Dünya da fakirleşmesine, dolayısıyla Dünya ölçeğinde yoksulluğun artmasına ölçeğinde yoksulluğun artmasına katkı yaptığı yaygın bir görüş olarak katkı yaptığı yaygın bir görüş olarak ifade edilmektedir.ifade edilmektedir.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 17: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

2. IMF ve Küresel Yoksulluk2. IMF ve Küresel Yoksulluk Soğuk savaş döneminden sonra, Soğuk savaş döneminden sonra,

“Küresel Entegrasyon İşlevi” hızla “Küresel Entegrasyon İşlevi” hızla artan IMF’nin 185 üye ülkesine artan IMF’nin 185 üye ülkesine yönelik üç önemli görevi; gözetleme, yönelik üç önemli görevi; gözetleme, finansal destek ve teknik yardımdırfinansal destek ve teknik yardımdır

Ancak IMF bu güne kadar hep Ancak IMF bu güne kadar hep sermayenin dolaşımının önündeki sermayenin dolaşımının önündeki engellerin kaldırılması doğrultusunda engellerin kaldırılması doğrultusunda faaliyet göstermiştirfaaliyet göstermiştir

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 18: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

2. IMF ve Küresel Yoksulluk2. IMF ve Küresel Yoksulluk Özellikle 1980’li yıllardan itibaren Özellikle 1980’li yıllardan itibaren

istikrarsızlık içindeki Azgelişmiş istikrarsızlık içindeki Azgelişmiş Ülkelerin iktisat politikalarını Ülkelerin iktisat politikalarını oluşturma görevini üstlenen IMF, oluşturma görevini üstlenen IMF, öngördüğü Neo-liberal yapısal uyum öngördüğü Neo-liberal yapısal uyum politikaları aracılığıyla ilgili ülkelerin politikaları aracılığıyla ilgili ülkelerin küresel ekonomiyle bütünleşmelerini küresel ekonomiyle bütünleşmelerini amaçlamaktadır amaçlamaktadır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 19: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

2. IMF ve Küresel Yoksulluk2. IMF ve Küresel Yoksulluk IMF ayrıca, bir yandan dış ticaretin IMF ayrıca, bir yandan dış ticaretin

serbestleştirilmesini dayatırken, öte serbestleştirilmesini dayatırken, öte yandan milli devletleri içe dönük yandan milli devletleri içe dönük sanayileşme politikalarından vazgeçirip, sanayileşme politikalarından vazgeçirip, oluşturdukları sanayi kuruluşlarının uluslar oluşturdukları sanayi kuruluşlarının uluslar arası rekabet gücünün zayıflığını ve ulusal arası rekabet gücünün zayıflığını ve ulusal ekonomi üzerinde oluşturdukları bütçe ekonomi üzerinde oluşturdukları bütçe yükünü neden göstererek özelleştirmeyi yükünü neden göstererek özelleştirmeyi teşvik etmekte, bu misyonunu da Dünya teşvik etmekte, bu misyonunu da Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü ile Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü ile koordineli bir şekilde yerine getirmektedir koordineli bir şekilde yerine getirmektedir

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 20: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Dünya Bankası ve Yoksullukla 3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele PolitikalarıMücadele Politikaları

Dünya Bankası’nın kuruluş amacı, Dünya Bankası’nın kuruluş amacı, 1930 yılında meydana gelen 1930 yılında meydana gelen ekonomik krizin bir daha ekonomik krizin bir daha yaşanmaması ve İkinci Dünya yaşanmaması ve İkinci Dünya Savaşında yıkılan Avrupa'yı yeniden Savaşında yıkılan Avrupa'yı yeniden inşa etmekti.inşa etmekti.

Günümüzde ise Dünya Bankası’nın ana Günümüzde ise Dünya Bankası’nın ana hedefi, ekonomik kalkınmayı hedefi, ekonomik kalkınmayı destekleyerek yoksulluğu azaltmaktır destekleyerek yoksulluğu azaltmaktır

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 21: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele 3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele PolitikalarıPolitikaları

Kuruluş stratejisi, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Kuruluş stratejisi, İkinci Dünya Savaşı sonrasında yıkılan Avrupa’yı, ABD’nin öncülüğünde Sosyalist yıkılan Avrupa’yı, ABD’nin öncülüğünde Sosyalist Bloğa karşı yeniden yapılandırmak ve bu Bloğa karşı yeniden yapılandırmak ve bu ülkelerdeki yoksulluğu ortadan kaldırmak olan ülkelerdeki yoksulluğu ortadan kaldırmak olan Dünya Bankası, Avrupa’ya yönelik amacında Dünya Bankası, Avrupa’ya yönelik amacında başarı sağlamıştır. Ancak Soğuk Savaş dönemi ve başarı sağlamıştır. Ancak Soğuk Savaş dönemi ve sonrasında daha dış yörüngede yer alan Az sonrasında daha dış yörüngede yer alan Az Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkelerdeki insanlara Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkelerdeki insanlara yönelik yoksulluğu azaltmada başarılı olduğu yönelik yoksulluğu azaltmada başarılı olduğu söylenemez. söylenemez.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 22: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele 3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele PolitikalarıPolitikaları

IMF ile Dünya Bankası’nın birlikte ekonomik büyüme için IMF ile Dünya Bankası’nın birlikte ekonomik büyüme için

önerdiği Neo-liberal politikalar; modernleşmenin düşünsel önerdiği Neo-liberal politikalar; modernleşmenin düşünsel ve sosyolojik evrelerinden geçmemiş, daha çok yerel ve ve sosyolojik evrelerinden geçmemiş, daha çok yerel ve geleneksel düşünce ve tutumlarla kurumsal yapılanmalarını geleneksel düşünce ve tutumlarla kurumsal yapılanmalarını oluşturmuş ülkelerin kurumsal yapılarında negatif etki oluşturmuş ülkelerin kurumsal yapılarında negatif etki yaratıp; üretim, iş bölümü ve paylaşım alanlarında kaotik bir yaratıp; üretim, iş bölümü ve paylaşım alanlarında kaotik bir durum oluşturmuştur. Bu da mülkiyet ve gelir dağılımının durum oluşturmuştur. Bu da mülkiyet ve gelir dağılımının daha da bozulmansa yol açtığından, ekonomik büyümeden daha da bozulmansa yol açtığından, ekonomik büyümeden büyük kitleler hak ettiğini payı alamamış, dolayısıyla büyük kitleler hak ettiğini payı alamamış, dolayısıyla yoksulluk düzeyleri artmıştır.yoksulluk düzeyleri artmıştır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 23: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele 3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele PolitikalarıPolitikaları

1970’li yıllardan beri IMF ve Dünya Bankası’nın 1970’li yıllardan beri IMF ve Dünya Bankası’nın yakın ilgisinde, kalkınma ile ilgili pilot projelerin yakın ilgisinde, kalkınma ile ilgili pilot projelerin uygulandığı Türkiye, 1970-1980 arası dönemde uygulandığı Türkiye, 1970-1980 arası dönemde ideolojik temelli iç terör, 1984-2007 arası ideolojik temelli iç terör, 1984-2007 arası dönemde etnik temelli iç ve dış terör dönemde etnik temelli iç ve dış terör yaşamaktadır. Bu dönemlerde IMF ve Dünya yaşamaktadır. Bu dönemlerde IMF ve Dünya Bankası gözetiminde Türkiye’de uygulanan Bankası gözetiminde Türkiye’de uygulanan ekonomik programlar sosyal barışı sağlayamamış, ekonomik programlar sosyal barışı sağlayamamış, ülkenin önemli ekonomik kaynakları, terörü ülkenin önemli ekonomik kaynakları, terörü ortadan kaldırmak için güvenlik ve savunma ortadan kaldırmak için güvenlik ve savunma harcamalarına aktarılmıştır. harcamalarına aktarılmıştır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 24: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele 3. Dünya Bankası ve Yoksullukla Mücadele PolitikalarıPolitikaları

1990’lı yıllarda transformasyon sürecine girmiş 24 1990’lı yıllarda transformasyon sürecine girmiş 24 ülke ekonomisi, Batılı iktisatçıların önerileri ülke ekonomisi, Batılı iktisatçıların önerileri doğrultusunda Dünya Bankasından, yapısal doğrultusunda Dünya Bankasından, yapısal dengeyi sağlamak amacıyla 143 projeyi dengeyi sağlamak amacıyla 143 projeyi uygulamaya koydular ve 143 adet borçlanma uygulamaya koydular ve 143 adet borçlanma yaptılar. Kaynağı Dünya Bankasından sağlanan yaptılar. Kaynağı Dünya Bankasından sağlanan bu projelerin uygulanması ve borçlanmaları bu projelerin uygulanması ve borçlanmaları sonucunda önemli üretim kayıpları meydana sonucunda önemli üretim kayıpları meydana gelmiş; günlük 2 Dolar’dan daha düşük gelir gelmiş; günlük 2 Dolar’dan daha düşük gelir düzeyine sahip olanların oranı % 1.7 den % 20.8’e düzeyine sahip olanların oranı % 1.7 den % 20.8’e yükselmiştir yükselmiştir

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 25: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi Esas itibariyle Dünya ticaretinin Esas itibariyle Dünya ticaretinin

tamamen serbest hale gelmesini tamamen serbest hale gelmesini amaçlayan DTÖ; bunun için, miktar amaçlayan DTÖ; bunun için, miktar kısıtlamalarının hiçbir şekilde kısıtlamalarının hiçbir şekilde uygulanmamasını, tarifelerin ise uygulanmamasını, tarifelerin ise arttırılmamak şartıyla, zamanla arttırılmamak şartıyla, zamanla aşağıya çekilerek, sıfırlanmasını aşağıya çekilerek, sıfırlanmasını amaçlamaktadır.amaçlamaktadır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 26: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi Dünya Ticaret Örgütü’nün dayattığı Dünya Ticaret Örgütü’nün dayattığı

serbest ticaretin az gelişmiş ülkeler serbest ticaretin az gelişmiş ülkeler için refah artışına imkân vermesi bir için refah artışına imkân vermesi bir yana, “Fakirleştiren Büyümeye” yana, “Fakirleştiren Büyümeye” neden olduğu, bu ülkelerdeki gelir neden olduğu, bu ülkelerdeki gelir dağılımının daha da bozulmasına ve dağılımının daha da bozulmasına ve yoksulluğun artmasına yol açtığı, yoksulluğun artmasına yol açtığı, geniş kabul gören bir görüştür geniş kabul gören bir görüştür

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 27: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

II. ULUSLARARASI EKONOMİK II. ULUSLARARASI EKONOMİK ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi4. DTÖ ve Yoksulluğa Etkisi Az Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkeler açısından yaşanan Az Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkeler açısından yaşanan

bir diğer olumsuz gelişme de, iki unsur belirleyici bir rol bir diğer olumsuz gelişme de, iki unsur belirleyici bir rol üstlenmektedir: bunlardan ilki, gelişmiş ülkelerin üretip üstlenmektedir: bunlardan ilki, gelişmiş ülkelerin üretip pazarladıkları ileri teknoloji mallarının fiyatının diğer pazarladıkları ileri teknoloji mallarının fiyatının diğer ülkelerin pazarladığı malların fiyatına göre çok yüksek ülkelerin pazarladığı malların fiyatına göre çok yüksek olmasıdır. Diğeri ise Merkezi Gelişmiş Ülkelerin, Çevre Az olmasıdır. Diğeri ise Merkezi Gelişmiş Ülkelerin, Çevre Az gelişmiş ve Gelişmekte olan ülkelere kıyasla rekabet gelişmiş ve Gelişmekte olan ülkelere kıyasla rekabet gücünüm kıyas edilemeyecek derecede üstün olmasıdır. gücünüm kıyas edilemeyecek derecede üstün olmasıdır. Öte yandan Merkezi Ülkelerin DTÖ ve diğer uluslararası Öte yandan Merkezi Ülkelerin DTÖ ve diğer uluslararası örgütlerin yapılanmasını ve politikalarını kendi çıkarları örgütlerin yapılanmasını ve politikalarını kendi çıkarları doğrultusunda oluşturmaları bir başka haksız unsur olarak doğrultusunda oluşturmaları bir başka haksız unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.karşımıza çıkmaktadır.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL

Page 28: KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK  ÖRGÜTLER VE YOKSULLUK

KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI KÜRESELLEŞME; ULUSLARARASI EKONOMİK EKONOMİK

ÖRGÜTLER VE YOKSULLUKÖRGÜTLER VE YOKSULLUK III. SONUÇIII. SONUÇ Dünya GSMH’sı 1950 yılında 4 trilyon dolar Dünya GSMH’sı 1950 yılında 4 trilyon dolar

iken bu gün 50 trilyon dolara ulaşmıştır. iken bu gün 50 trilyon dolara ulaşmıştır. Ancak bunca gelir artışına rağmen, dünyada Ancak bunca gelir artışına rağmen, dünyada açlıktan ölen insan sayısı azalamamış hatta açlıktan ölen insan sayısı azalamamış hatta artmıştır. Bu süreçte gelişmiş ülkeler artmıştır. Bu süreçte gelişmiş ülkeler arasında gerçekleştirilen ekonomik ve siyasi arasında gerçekleştirilen ekonomik ve siyasi örgütler, ilgili ülkeler arsında iktisadi ve örgütler, ilgili ülkeler arsında iktisadi ve yönetsel ilişkilerin daha da güçlenmesine yönetsel ilişkilerin daha da güçlenmesine imkân verirken, geride kalan yaklaşık 2 imkân verirken, geride kalan yaklaşık 2 milyar insanın çok daha fakirleşmesine, milyar insanın çok daha fakirleşmesine, açlık ve sefalet içinde yaşamasına sebep açlık ve sefalet içinde yaşamasına sebep olduğunu görmekteyiz.olduğunu görmekteyiz.

Dr. Ömer AÇIKGÖZ - Dr. Mehmet KARAGÜL