Surrealismoa (berria)

SURREALISMOA

Errepasoa

Jatorria

• Mugimendu artistiko honek artistak, pentsalariak eta ikertzaileak elkartu zituen

• Denek aurkitu nahi zuten inkontzienteko espresioa

• Definitu nahi zuten:– Estetika berri bat– Humanitate berri bat– Orden sozial berri bat

Jatorria

• Hauen aurrelariak italiar pintore metafisikoak izan ziren

• Mugimendua ofizialki jaio zen Andre Breton-ek Surrealismoko manifestua argitaratu zuenean

• Bretonek komentatzen zuen pentsaera arrazionala errepresiboa zela eta sorkuntza eta irudimenaren aurka zegoela eta horregatik espresio artistikoaren aurkakoa zen

• Bretonek Freud amiratzen zuen eta honen subkontzienteko kontzeptua

Hasierak

• Arteko forma abstraktu batzuei zuzenean lotuta dago

• Lehen Mundu Gerra amaitu zenean Tristan Tzara, Dada.ko liderrak gizartea eraso nahi zuen eskandaluaren bidez

• Bere ustetan gerrako monstruosidadea sortzeko gai zen gizarte batek ez zuen artea merezi beraz artearen aurkakoa sortu nahi izan zuen, elementu itsusiz beteta edertasunaren partez.

Hasierak

• Tzarak ofenditu nahi zuen burgesiako mundu industrial berria.

• Bere biktimak ez ziren intsuldatuak sentitu.

• Arte hau aurreko artearen aurkako erreakzio bezala ikusi zuten.

• Emaitza hasieran lortu nahi zuenaren aurkakoa izan zen eta anti-artea artea bihurtu zen.

Hasierak

• Artisten talde batek ez zuen Tzararen ideiak jarraitu.

• Mugimendu Surrealista bere gorenera iritsi zen Dada-ren ondoren.

• Bretonek bideratu zuen.• Artistek Freud eta Jung-en lanak ikertu eta

ikasi zituzten.• Artista batzuk bere burua espresatu zuten:

– Tradizio abstraktuan– Tradizio sinbolikoan

Taldeak

• Espresioko bi formek bi joera desberdinak markatu zituzten:

–Automatismoa–Beristikoa

• Biak dira Freud eta Jung-en interpretazio desberdinak.

Automatistak

• Artistek interpretatu zuten mundua kontzientziaren supresio bezala subkontzientearen alde

• Gehiago zentratzen ziren sentimenduetan analisian baino.

• Automatismoa ulertzen zuten subkontzienteak kontzientziari iristeko duen irudi automatiko bezala.

• Haien ustez irudiek ez zuten zergatik izan behar esanahi bat.

Automatistak

• Arteko diziplina akademikoa intolerante bezala ikusi zuten, espresio askea eta sentimendurik gabe.

• Haiek kontsideratzen zuten artearen historia dominatu zuen formak tolerantziaren faltako erruduna zela

• Haiek uste zuten abstrakzioa bide bakarra zela subkontzienteko irudiak bizitzara ekartzeko.

Automatistak

• Dada-ko tradiziotik etorrita, artista hauek:– Eskandalua gustukoa zuten– Intsultoa– Irreberenteak ziren elitearen aurka,

askatasunez

• Jarraitu zuten pentsatzen formaren falta haien aurka egiteko bide bat zela.

Surrealismo beristikoa

• Automatismoa interpretatu zuten subkontzienteko irudiak azalera erakartzen aldatu gabe, era honetan hauen esanahia analisiaren bidez deszifratzeko aukera egongo zen.

• Irudi hauek irudikatu nahi zituzten lotura bat bezala elementu hauen artean:– Errealitate espiritual abstraktuak– Mundu materialeko forma errealak.

Surrealismo beristikoa

• Haientzat objektua barne errealitateko metafora bat zen.

• Metafora baten bidez benetako mundua uler daiteke, ez bakarrik objektuak ikusiz, baizik eta haien barruan begiratzen.

Surrealismo beristikoa

• Diziplina akademikoa eta forma subkontzienteko irudiak benetan irudikatzeko modua bezala ikusi zuten.

• Irudiak ezezagunaren barruak disolbatu daitezke erraztasunez.

• Subkontzienteko irudiak kontzientziaren ekartzeko bide bat aurkitu nahi zuten hauen esanahia ulertzeko.

Surrealismo beristikoa

• Subkontzienteko hizkuntza irudia da.• Kontzientziak hizkuntza hori

dekodifikatzeko gai izan behar du eta bere hizkuntza eta hitz propioetara itzuliko du.

• Beranduago beste hiru taldeetan banatu ziren.

Surrealismoaren borroka

• Automatistentzat naturako misterioren hurbilpena ez da inoiz gai izango kontzientziako misterioa ulertzeko

• Surrealismo beristikoaren helburua Bretonek deskribatua da askatasunaren kausa eta gizakiaren eraldakuntzaren kontzientzia bezala.

Surrealismoaren borroka

• Surrealistan lanetan aurkitzen dugu: – Artista hauen legadoa

• Bosch• Brueguel• William Blake• XIX. mendeko pintore sinbolistak

– Filosofiako betiko galderak– Psikologiaren bilaketa– Mistizismoaren espiritua

Surrealismoaren borroka

• Desioan oinarritutako lan bat da eta mundua sortu zuten indarrak gure munduko ikuspegia argitzea nahi zuten.

• Haiek lagundu behar gaituzte gure gizaki potentziala garatzen.

Surrealismoaren borroka

• Surrealista beristikoek onartu zuten zailtasunak izan zituztela XX. mendeko bigarren partean mugimendu kultural garrantzitsu bat bihurtzen saiatu zirenean.

• Estatu Batuetan abstrakzioa eta modernitatea ondo garatu ziren.

Surrealismoaren borroka• Artista abstraktuen sinesmena konpartitu

zuten:– “Action painting-eko kaosa eta automatismoa

askatasuneko espresioa ziren eta – forma, dependentzia eta inhibizioa elkarrekin

ibiltzen zirela.

• Estatu Batuetako arteko establezimenduek irudia eta forma begiratzen zuten eta mesfidantzaz ikusi zituzten beste espresio artistikoak Pop Art garatu zen arte.

Surrealismoaren borroka

• Surrealismoak borrokatu behar izan zuen estilo hauen aurka:– Pop-Art– Foto-errealismoa

• Surrealismo beristikoa izan zen XX. mendean zehar indar kulturala bezala errekonozitua izateko borrokan jarraitu zuen mugimendu artistiko bakarra.

Ezaugarriak

• Psikoanalisiko eragin handia zuen:– Irudiak konplexuak dira, nahasiak,

ametsetakoak bezala– Errealistak izan zitezkeen ere baina beti

estilo irrazional batekin, ametsetako fantasiak deskribatuz.

Ezaugarriak

• Mugimendu hauen eragina jaso zuten:

•Sinbolismoa•Giorgio de Chiricoren pintura metafisikoa

•Dadaismoa

Ezaugarriak

• Haietako batzuk estilo abstraktuagoa zuten.

• Kasu hauetan teknika espontaneoak aurkitu zituzten, prozedura psikoterapeutikoen arabera modelatuak, elkartze askea erabiliz kontzientziako kontrola ezabatzeko modu bat bezala eta pentsaera inkontzientea erabiliz, gorpu eskisito batean bezala.

Gorpu eskisitoak

• Lan bisualak edo literarioak sortzeko teknika aleatorioak ziren

• Ekintza hau normalean joko bat bezala hartzen zen.

• Joko zahar batean oinarrituta zegoen. Horretan partaideek paper baten txandaka idazten zuten eta denek gehitzen zuten haien kontribuzioak lan horretarako.

Gorpu eskisitoak

• Teknika hau artistek erabili zuten bai marrazkietan baita collage-etan ere.

• Lehenengo lanek umeen lanak gogoratzen dituzte irudiak adin desberdinetakoak eta maila desberdinetakoak bezala agertzen direlako eta gorputz horretako parte bakoitza jokalari bati zegokion.

Gorpu eskisitoak

• Gehienak bukatu zuten giza gorputza gogoratzen dituzten irudiak bezala.

• Hasierako gorpu eskisitoetan parte hartu zuen Tanguy, Miro eta Man Ray.

• Beranduago bilakaera bat egon zen eta bide berriak asmatu zituzten lanak pasatzeko medio desberdinak erabiliz.

Teknikak

• Surrealismoak Dadaismoaren prejudizioko falta berdina dauka, bai argazkilaritzako prozedurak erabiltzerakoan baita tresnak haien erabilera normaletik kanpo jarriz.

• Teknika tradizionalak erabiliak izan ziren era irudimeneko irudiak plasmatzeko baliogarriak direlako.

Artistak

• Mugimendu honetako artista garrantzitsuenetarikoak dira:

• Max Ernst• Frida Kahlo• Marc Chagall• Joan Miro• Man Ray• Salvador Dali• René Magritte• Yves Tanguy• Oscar Dominguez

Joan Miro

• Inkontzientea irudikatzeko klabe sinbolikoak erabili zituen.

• Bere printzipioa ez da mundu organikoa.

• Bere lana garbia da.• Bere mitologia erreza, transparentea.• Bere pintura lasaia da, kromatikoki

askea, orekarik gabe sinbolo eta koloreen artean.

Miró

Salvador Dali

• Bere ikuspegia konnotazio sexualez beteta dago.

• Lan oso erretorikoak.• Pagano eta sakratuaren nahasketa • Boltxebismoa era ziniko batean tratatu

zuen.• Erreakzio eta anarkiaren nahasketa

anbiguoa.• Konposaketa oso konplikatuak.

Dalí

Rene Magritte

• Irudiaren logika falta era sakonenean landu zuen artista izan zen.

• Anti-Historia asmatu zuen.• Normaltasuneko zentzu falta aurkitu

zuen.• Detaile handiz lan egiten zuen eta

irudiak errealistak dira baina esanahi anbigua dute, bikoitza.

Magritte

Max Ernst

• Formako kritika sakonetaraino joan zen, estiloko irudikapena bezala eta estiloa batasuneko elementu bat bezala kontsideratuz.

• Edozein teknika erabili zuen honek balio baldin bazuen bere ideiak transmititzeko. Erabili zuen:– Collage– Frottage

• Bere obra askotan kultura burgesaren zabor pilo bat da.

Hans Arp

• Dadaismoan aritu zen hasieran.• Forma organikoak irudikatzen zituen,

bai pinturan baita eskulturan ere.• Erabiltzen zituen:

– Forma geometrikoak– Irudi ortogonalak– Forma kurboak, ahurra eta ganbilak.

Yves Tanguy

• Anti-Natura sortu zuen:– Amaierarik gabeko paisaiak, – Planetetako kokapenak– Argia edo eguzkiaren falta– Bizia organiko baten aztarnak:

•Hezurrak•Fruitu momifikatuak•Fosilak eta maskorrak

Zabalkuntza

• Beste artistek kolaboratu zuten mugimendu surrealista zabaltzeko, bai Europan baita Estatu Batuetan ere.

• Laster agertu zen errealitateko arazoak saihesteko era bat bezala honen bidez:– anbiguedadea– Paradoxa

Zabalkuntza

• Mugimenduak prestigio irabazi zuen beste artistak hurbildu zirenean, Picassoren kasua bezala.

• Kubismo analitikoa, objektuak deskonposatzerakoan, Surrealismoaren antzeko lan bat egin zuen.

Oscar DominguezTanguy

Chagall

Frida Kahlo