Embed Size (px)
DESCRIPTION
Material berriak irudiekin.
Citation preview
MODERNISMOA
Errepasoa
Sarrera
• Art Nouveau XIX. mendearen amaieran (1894-1914) eskola akademikoaren kontra agertzen den estilo arkitektonikoari deitzen zaio Frantzian eta Belgikan. This movement was represented in Europe and also in the United States.
• Izen desberdinak ditu herrialdeen arabera:– Alemanian "Jugendstil", – Italian "Stile Liberty", – "Art Nouveau" Frantzian, – Modernismoa Espainian,– "Nieuwe Kunst" Herbeheretan eta – "Sezessionstil" Austrian.
Jugendstil
Modernismoa
Liberty
Nieuwe Kunst
Art Nouveau
Sezessionstil
Sarrera
• Artistek arte handi eta txikien arteko desberdintasuna ezabatu nahi zuten.
• Arte guztiak batu nahi zituzten, gizakia eta bere bizitzaren inguruan.
• Arkitektura arte nagusia zen eta honetan beste elementu guztiak integratzen ziren.
• Arkitektura arte osoa bezala ikusten da, eta detaileak, objektuak eta eraikuntza unitate bat bezala ulertzen dira.
• Dekoraturiko estilo honek bere inspirazio iturriak naturan eta emakumeengan bilatu zituen.
Oinarriak eta Eraginak
Materialak• Eskuragarri zeuden material guztiak
erabiltzen zituen:– Forjaturiko burdina: eraikuntzetako
zutabeak egiteko erabiltzen zen – Altzairua: Lehen industri iraultzako
sinboloa da material hau – Zeramika: Arrazoi desberdinengatik
erabiltzen zen:• Teknikoa: Ura, sua eta kutsaduraren aurkakoa
da. • Sanitarioa: Errez garbitzen da. • Ekonomikoa: Erabiltzeko erreza, iraupen
luzekoa eta instalatzeko merkeagoa da. • Estetikoa
Materialak
– Kristala: Bere erabilerako arrazoi desberdinak daude:• Funtzionala eta Sanitarioa: bizitzeko gune
argitsuak sortzen ditu. • Dekorazioa: beirategietan erabiltzen da. • Integrazioa: kristalez egindakoa.
– Igeltsu erreforzatua : Merkea eta sendotasun nahikoa duela.
Aurrerapen teknikoak
• Aurrerapen hauek posible egin zituzten aldaketak eraikuntzaren kontzepzioan:– Igogailuak: Hauen agerpenarekin
eraikuntzetako solairu nagusiak azkenak izatera pasatu ziren, hauetan aireztapena errazagoa delako eta argitasun handiagoa dutelako.
– Argi elektrikoa: Lanparen diseinuan iraultza bat ekarri zuen.
– Berogailu zentrala: Etxeak erosoagoak bilakatu ziren.
Izaera
• Dinamikoa, ondulantea eta flotantea, lerro bihurgunetsuz erritmo bat jarraitzen dutela Art Nouveauko ezaugarria dira.
• Beste ezaugarria da hiperbola eta parabolen erabilera leihoetan, arkuetan eta ateetan. Ohiko moldurek bizia dutela dirudite eta landare bihurtzen dira, forma konplexuekin.
• Diseinuko estilo gehienak bezala formak harmonizatzen saiatu zen.
• Pariseko metro sarreretako testuak burdina eta egituraren beste parteetan erabilitako ezaugarri berdinak dauka.
Izaera
• Arteko mugimendua bezala Rafael-aurrekoekin eta Sinbolismoarekin lotuta dago.
• Baina pintura sinbolistak ez duena, Art Nouveau-k distintzio bisuala dauka; eta Arts and Crafts mugimendu atzerakoiarekin konparatuta, material berriak erabiltzen ditu, makinen azalekin eta abstrakzioa diseinuaren oinarrian jartzen da.
Izaera
• Art Nouveau arkitekturan eta diseinuan Ingalaterrako Garai Biktorianoaren sinboloa da.
• Estilo honetako artistek Rokoko estiloko hainbat elementu eta forma modernizatu zituzten, sua eta maskor formak bezala, eta baita erabili zituzten ere forma organikoetan inspiraturiko testurak, elementu natural hauen artean belarrak eta intsektuak sartuz.
• Japoniar pinturak, euren lerro bihurgunetsuekin, azala antolatuak, kontrasteak eta plano desberdinez arte hau inspiratu zuten ere. Lerro eta bihurguneko eredu batzuk “cliché”-ak bilakatu ziren eta mundu osoko artisten lanetan aurki ditzakegu.
Izaera
• Art Nouveauk ez zuen makina eta Arts and Crafts mugimendua ezeztatu, baina hauek euren onerako erabili zituen. Eskulturan gehien erabilitako materiala kristala eta burdina hartu zuen, arkitekturara eskulturako ezaugarriak eramaten.
• Arte osoa kontsideratzen da, eskaletako hierarkia bat duelako –arkitektura, barruko diseinua, arte dekoratiboak, hauen artean egonik bitxigintza, altzariak, ohialak, etxerako zilarra eta este tresnak eta argiak –hay da, arte bisualetako aspektu guztiak.
Jatorria
• Lehen adierazpenen artean Victor Horta Belgiarraren lanak daude, bere Tassel Etxean (1892) aplikatu zituela estilo honetako elementuak.
• Hemen arkitekturako kontzeptu berri bat zabaldu zuen, burdinaren erabilera arrazionalean oinarritua, baina hau era espresibo eta dekoratiboan erabiltzeko errefusatu gabe, bihurgune eta erritmo linealez oso errefinatuak bai zutabeetan bigetan edo edozein elementutan lore forma ematen
Zabalkuntza• Belgikatik eta prentsaren difusio azkarrari esker
Europa osotik zabaldu zen, Katalunian gune garrantzitsuenetariko bat aurkitzen, industriako burgesia honen bezero bilakatu zelako.
• Hemen garaiko arkitekto originalenetarikoa agertu zen, Gaudí (1852-1926), arkitektura plastiko, ia eskultura batekin, forma naturaletan inspiratuta.
• Gaudik eraikuntzen dekorazioa egiten zuen ere, koherentea izateko barruko eta kanpoko itxurarekin.
• Garai honetako beste arkitekto espainolak izan ziren Domènec I Montaner eta Puig I Cadafalch. Bartzelonan Modernismoa beste artetara iritsi zen ere bereziki pintore hauekin Rusiñol, Ramón Casas, Nonell.
Zabalkuntza
• Estilo berriak gehien bat eragindu zuen arkitektura eta arte dekoratiboetan, baina baita besteetan ere. Honen teoria aldizkari ilustratu, hitzaldi eta erakusketetara iritsi zen, berrikuntza teknologikoaren ezagupena zabalduz.
• Era honetan estiloko oinarriak finkatu ziren eta gero herri bakoitzean bertako ezaugarriekin nahasiko dira: – Belgikan, Frantzian eta Espainian bihurguneak eta
loreak oinarrizko elementuak dira,– Britainian, Eskozian edo Alemanian geometrikoa da. – Kasu guztietan sorkuntza bat da eklektizismoko
inspirazio faltaren aurrean eta bere inspirazioa natura eta pintura sinbolista izango dira.
Ezaugarriak
• Arkitekturan:– Lerroaren flexibilitatearekin jolasten zuten
helburu ornamentalaz; – Kolorezko materialak erabiltzen zituzten; – Barrak, balkoiak eta euskarriak forjaturiko
burdinakoak ziren.• Material berriek arkitektoari sortzeko
askatasuna ematen zioten. • Egitura eta eraikitzeko prozesua
asumitzeaz gain, dekorazioa, altzariak edo haietatik benetako diseinuak egiteaz arduratzen ziren.
Ezaugarriak
• Barrualdeak azalera sinuoso eta lerro sentsualez antolatzen ziren, joera naturalistaz.
• Multzo harmonikoak sortzen ziren askatasun eta fantasiaz.
• Edertasuna eta ongizateko plazerra integratzen saiatzen ziren.
• Natura barrualdera eramaten zen, hau flexiblea, establea eta argitsua eginez.
Ezaugarriak
• Lerro bihurgunetsuak lurrean luzatzen ziren, metafora begetal bat bezala.
• Lana organikoa da, naturatik hartuta; loreak eta beste elementuak erabiltzen dira atmosfera dotorea sortzeko.
• Ekoizpeneko gune nagusiak ziren – Frantzia, – Belgika, – Alemania eta – Austria.
• Autoreen artean aipa daitezke Victor Horta, pioneroa, Van de Velde eta Otto Wagner Vienan.
Erresuma Batua
• Estilo desberdinek eragindu zuten estilo honetan:– Arts & Crafts– Hiri-lorategiko mugimendua– Japoniar eraginak
• Glasgow zentro nagusia izan zen non Rene Mackintosh “Lauren Taldeko” liderra zen eta estiloa garatu zuten.
• Lan esanguratsuena Glasgow Art School da.
Erresuma Batua
• Mackintosh-ek estilo lineala erabili zuen bai eraikuntzan eta baitan altzarietan ere.
• Glasgoweko Arte Eskolan bi etapa izan zituen: Ekialdeko partea (1897-1899) eta Mendebaldeko partea (1906-1909), material garaikideak erabili zituen estilo dotore eta angeluz betetakoarekin.
Erresuma Batua
• Ezaugarriak:– Adreiluko eta harriko forma sinpleak espazio
ondo mugatzen dute eta kristalezko panel handiek barne eta kanpoko espazioen lotura egiteko baliogarriak dira.
– Leihoetako modiloiak (kristalezko panelen arteko banaketak), ateak eta hesiturak burdinez egiten dira era dotore batean landuak.
– Bistaz sinple bezala agertzen den obra honek kontraste handia sortzen du aurreko garaietako ornamentuz beteriko arkitekturarekin konparatzen bada.
Belgika
• Art Nouveau izena lehenengo aldiz herri honetan agertu zen eta izakiaren oinarritutako tradizio berri batean oinarritzen da.
• Artistak inguratzen gaituzten gai guztiekin konprometituak zeuden eta arkitektura integrazio gune bat bezala ikusten zuten, arte guztietakoa, arropako diseinua barne.
• Artistek talentu desberdinak garatu zituzten etxeetako diseinu globala egiteko.
Belgika
• Victor Horta, ezagunena, etxeak diseinatu zituen oinplanotik, harri lana eta altzarietatik toailetara edota tximinietara.
• Bi joera daude:– Bihurgunetsua: Victor Horta, – Geometrikoa: Hankar, Van de Velde
Belgika
• Art Nouveauko arkitektura Bruselas-en loratu zen Victor Horta eta Henry van de Velde diseinatzaileekin.
• Estilo berri bat sortu nahi zuten, edozein erreferentzia historikoetatik aske eta tradizioak jarraitu gabe.
• Burdina standard erabili zuten eta baita funditua baina forma berriak egiteko.
• Tassel Hotelean Bruselas-en (1892-1893), Horta zutabeetako forma estrukturala erakusteaz gain burdina transformatu zuen landare bat izango balitz bezala eta enbor hau amaitzen zen elementu estrukturalak lotzeko.
Frantzia
• Frantzian Hector Guimard-ek Pariseko metro sarrerak diseinatu zituen (1898-1901) metal sinplea eta kristala konbinatuz eta bihurgunez beteriko burdinarekin.
• Forma hauek art nouveauko estilo naturalista eta bihurgunetsuaren adibide onak dira.
• Estilo hau Parisen eta Nancy-n garatu zen.
Alemania
• Art nouveau garatu zen Alemaniar hiri askotan, garrantzitsuenak izaten Munich, Darmstadt eta Weimar eta baita Viena Austrian.
• Jugendstil (Alemanieraz “estilo gaztea”) bezala ezaguna, art nouveau garatu zen egunkari batzuen propagandari esker, Munich-eko Die Jugend (Gaztea) bezala.
Viena: Sezesioa• Vienako Sezesioa Gustav Klimt-ek 1897an sortua
izan zen. • Lehen partaideak ziren Josef Maria Olbrich, Josef
Hoffmann, Koloman Moser etad Rudolph Bacher.• Otto Wagner taldean sartu zenean, honek beste
dimentsioa hartu zuen.• 1898an, Olbrich-ek Sezession-ko eraikuntza egin
zuen eta honetan taldeko erakusketak antolatu ziren.
• Sezession-ko eslogan zen: “Garai bakoitzari bere artea, artearentzat, bere askatasuna."
• Eraikuntza zuria da, horma bilizik dituela eta urre koloreko kupularekin kontrastea sortzen du.
• Barruan dekoratua dago Klimt-en “Beethoven frisoaz”.
Viena• Vienako joera artistikoek norabide desberdina
hartu zuten. • Klimt pintorearen zuzendaritzapean, artista eta
arkitekto gazteek talde hau osatu zuten Vienako kontserbadorismoaren aurkako jarrera erakusteko.
• Europako haien garaikideak bezala, Sezesioak beste estilo historikoak baztertu nahi zituen, baina hau guztia Vienan formen sinplifikazio batez irudikatu zen.
• Forma organikoak irudikatu beharrean, Endell edo Olbrist Munichen egin zuten bezala, Vienako artistak forma geometrikoetara bideratu ziren, Mackintosh-en ereduak jarraituz.
Espainia• XIX. mendearen amaieran Bartzelonan anarkismoa
eta Kataluniako nazionalismoa elkarrekin bizi ziren.• Industriako garapena garrantzitsua zen eta arteko
mundua ez zen aparte utzi. • Kataluniako modernismoak aukera artistiko guztiak
batu nahi zituen eta hori egin nahi zuen historizismotik kanpo, Europako Art Nouveau bezala.
• 1880an hasi zen Ramon Casas eta teorizatzailea Cirici Pellicer-rekin.
• L'Eixample: Bartzelonako zonalde famatuak garai eta estilo honetako 150 eraikuntza baino gehiago ditu, haien artean Sagrada Familia.
• Arkitekto ospetsuak dira: Gaudi, Domenech i Montaner, Jujol, Puig y Cadafalch
Domenech i Montaner
Puig i Cadafal
