Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap

Inihanda ni: Vaneza E. Tuvida

• Ang paksa ay bahagi ng pangungusap napinagtutuunan ng pansin sa loob ngpangungusap.

a. Maaaring tao, hayop, bagay, lugar o pangyayari na gumaganap ng kilos o pinagtutuunan ng diwang isinasaad sapandiwa.

Hal.

1. Nag-aalaga si Inang ng baboy at manok.

b. Mayroon din namang paksa na sa

kahulugan ay siyang layon ng kilos na

isinasaad ng pandiwa.

Hal.

2. Inaalagaan ni Inang ang mga baboy at

manok na iyan.

3. Pinakain ng masarap na pagkain ng mga

taga nayon ang mga turista.

• Maari ring ang paksa ay lugar o pook na

ganapan ng kilos sa pandiwa.

Hal.

Pinagpaksiwan ni nanay ang bagong

palayok.

• Buong Paksa – ito ay bahagi ng

pangungusap na pinag-uusapan kasama

ang mga salitang umuuri rito.

Hal. Ang ating mga bayani ay nagmahal sa

bayan.

• Payak na paksa – ito ay ang

pinakamahalagang salita sa buong paksa.

• Ang paksa ay maaring Payak o Tambalan. Ito ay may dalawang payak na paksa.

Hal.

1. Sina Quezon at Quirino ay nagingpangulo ng ating bansa.

2. Ang mga aklat at pahayagan ay dapatbasahin.

3. Ang paaralan at tahanan ay magkatulongsa paghubog ng kaugalian ng kabataan.

MGA URI NG PAKSA

1. Paksang Pangngalan

Hal.

a. Sumulat ng talambuhay ang pinuno.

b. Naghihintay ng ulan ang mga magsasaka.

2. Paksang Panghalip

Hal.

a. Kami ay delegasyon ng Pilipinas.

b. Sila ay gumagawa ng mga sasakyang

pangkalawakan.

MGA URI NG PAKSA

3. Paksang Pang-uri

Hal.

a. Hinahangaan ang mga matatalino.

b. Kapuri-puri ang mga masisipag.

4. Paksang Pang-abay.

Halimbawa

a. Ang dito ay maghintay muna.

b. Ang doon ay pasulungin agad.

MGA URI NG PAKSA

5. Paksang Pandiwa

a. Huwag mong gambalain ang

nananalangin.

b. Mahuhusay ang mga namumuno.

6. Paksang pawatas o batayan ng pandiwa.

Halimbawa

a. Hilig niya ang magtinda.

b. Kinalilibangan ko ang magbasa.

PANAGURI

• Ang panaguri ay ang bahagi ng

pangungusap na nagbibigay kaalaman o

impormasyon tungkol sa paksa.

• Ang buong panaguri ay bahagi ng

pangungusap na nagsasabi ng tungkol sa

paksa na kasama pati ang mga salitang

umuuri rito.

PANAGURI

• Halimbawa:

1. Siya ay bumibigkas ng isang tula.

2. Siya ay lumahok sa pabilisan ng

pagtakbo.

Ang payak na panaguri ay ang

pinakamahalagang salita sa buong

panaguri. Kalimitan ito ay mga

pandiwa(verb)

MGA URI NG PANAGURI

1. Panaguring Pangngalan

a. Luntiang Rebolusyon ang paksa ng

pulong.

b. Tungkol sa pagbabayad ng buwis ang

editoryal ngayon.

2. Panaguring Panghalip

a. Siya ang puno ng barangay.

b. Kayong mga kabalat namin ang aming

inaasahan sa kilusang ito.

MGA URI NG PANAGURI

3. Panaguring Pang-uri

a. Malinamnam ang manggang hinog.

b. Mainam sa kalusugan ang klima saPilipinas.

c. Nasa Banaue ang mga salay-salay nataniman ng palay.

4. Panaguring Pandiwa

a. Nagsasaka siya.

b. Nagsasaka sa gilid ng bundok ang mgaIpugaw.

MGA URI NG PANAGURI

5. Panaguring Pang-abay

a. Bukas ang alis ng mga turista.

b. Ganito ang pagluluto ng paborito nitong

ulam.

6. Panaguring Pawatas

a. Magbasa (ng komiks) ang kinalilibangan ng

Lola.

b. Manggagamot ang naging trabaho niya sa

nayon.

Pangungusap

Ang Pangungusap ay lipon ng

mga salita na nagpapahayag

ng isang buong diwa.

Ang Simuno ay ang

paksa o pinag-uusapan sa

pangungusap.

Simuno

Ang Panaguri ang

bahagi ng pangungusap na

nagbibigay kaalaman o

impormasyon tungkol sa

paksa.

Panaguri

Pangungusap Pangungusap

Paksa PanaguriPanaguri Paksa

Ang karaniwang ayos ng

pangungusap ay nauunsa ang

panaguri kaysa simuno/paksa.

Halimbawa:

Watak-watak Kami

Panaguri Simuno

Ang di-karaniwang ayos ay

kung nauuna ang paksa at

ginagamit ng panandang “ay”.

Halimbawa:

Ako ay isa sa marami

Simuno Panaguri

Tukuyin kung Karaniwan oDi-Karaniwan Ayos angPangungusap.

a. Payak na paksa at Payak na

panaguri.

• Mabuting tao ang nakatirasa bahay na iyan.

• Sumunod na sila sa kanilangmga magulang sa London

b. Payak na paksa at Tambalang

panaguri

• Si Rica ay sasayaw at aawitsa palatuntunan bukas.

• Talagangmapagkakatiwalaan at maaasahan.

c. Tambalang paksa at payak na

panaguri

• Sina Leah, Nena at Ben ay magkaklase noon.

• Nakita ko ang ate at kuya mo sa kahapon.

d. Tambalang paksa at tambalang

panaguri

• Sina Tina, Ana at Lucia ay manonood ng sine at magsyasyaping.

• Ang aking kapatid at ako ay magtatrabaho sa umaga at mag-aaral sa gabi sa daratingna pasukan.