View
4
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
ใบความรท 2 ระบบหมนเวยนเลอดในคน
ระบบการหมนเวยนของเลอด ม 2 แบบใหญ ๆ คอ
1.ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรเปด (Open Circulatory System)
2.ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรปด (Closed Circulatory System)
ระบบหมนเวยนเลอดแบบเปด หมายถง ระบบทเลอดไมได หมนเวยนตลอดเวลา เชนพวกแมลง
ระบบหมนเวยนเลอดแบบปด หมายถง ระบบทเลอดไหลวนเวยน อยในเสนเลอดตลอด เชน พวกไสเดอน
ในรางกายของมนษย ระบบการหมนเวยนของเลอดประกอบดวยหวใจเปนอวยวะสำาคญ ทำาหนาทสบฉดเลอดไปยงสวนตางๆของรางกาย โดยมเสนเลอดเปนทอลำาเลยงเลอด ดงนนระบบหมนเวยนเลอดของคนเราจงประกอบดวยสวนสำาคญ 3 สวน คอ เลอด เสนเลอด และ หวใจ
1. เลอด ( blood ) ในรางกายของคนเรามเลอดอยประมาณ 6,000 ลกบาศกเซนตเมตร เลอดประกอบไปดวยสวนทเปนของเหลว คอ นำาเลอด ( plasma ) กบสวนทเปนของแขง คอ เซลลเมดเลอดแดง เซลลเมดเลอดขาว และ เกลดเลอด 1.1 สวนทเปนของเหลว คอ นำาเลอดหรอพลาสมา มประมาณรอยละ 60-70 ของนำาหนกตว ประกอบดวยนำา ประมาณ 91% และสารตางๆ ซงไดแก สารอาหารทถกยอยแลว รวมทงวตามน เกลอแร ฮอรโมนและสารอนๆทละลายนำาได นำาเลอดทำาหนาทลำาเลยงอาหารทถกดดซมจากลำาไสเลกไปสสวนตางๆของ เซลลทวรางกายและลำาเลยง ของเสยทเปนของเหลวจากเซลล เชน ยเรย มาสไต ซงไตจะสกดเอาสารยเรยออกจาก
1
เลอดแลวขบถายออกมาในรปของปสสาวะ 1.2 สวนทเปนของแขง มอยประมาณ 50% ของเลอดทงหมด ประกอบดวย - เซลลเมดเลอดแดง ในขณะทยงเจรญเตบโตไมเตมท จะอยในไขกระดกและมนวเคลยส แตเมอเจรญเตบโตเตมทจะเขาไปอยในกระแสเลอดแลวนวเคลยสจะหายไป เมดเลอดแดงทำาหนาทขนสงแกสออกซเจน จากปอดไปสเซลลทวรางกายและขนสงแกสคารบอนไดออกไซด ซงเปนของเสยทเกดจากการสลายอาหารจากเซลลมาสถงลมในปอดเพอขบถายออกนอกรางกายทางลมหายใจออก โดยเฉลยเมดเลอดแดงจะมชวตอยในกระแสเลอดประมาณ 90- 120 วน หลงจากนนจะถกสงไปทำาลายทตบและมาม
- เซลลเมดเลอดขาว มขนาดใหญกวาเซลลเมดเลอดแดง ภายในมนวเคลยส ทำาหนาททำาลายเชอโรคหรอสงแปลกปลอมทเขาสรางกาย - เกลดเลอด เปนชนสวนของเซลลทมรปรางเปนแผนเลกๆปนอยในนำาเลอด ไมมนวเคลยส มหนาทชวยใหเลอดแขงตว เวลาเกดบาดแผลเลกๆเกลดเลอดจะทำาใหเสนใย ( fibrin ) ปกคลมบาดแผลทำาใหเลอดหยดไหล เปนการปองกนไมใหรางกายเสยเลอดมากเกนไป เกลดเลอดจะมอายอยไดประมาณ 4 วน
2. หวใจการไหลเวยนของเลอดเรมโดยหองบนขวารบเลอดดำาทรางกายใชแลว สงไปยง
หองลางขวา หองลางขวาจะฉดเลอดดำาไปฟอกทปอด ในขณะเดยวกน เลอดแดงทผานการฟอกจากปอดจะเขาสหวใจทางหองบนซายแลวสงตอมายงหองลางซาย หวใจกจะฉดเลอดแดงออกจากหองลางซายเขาสเสนเลอดใหญ ซงตอมากแยกออกเปนเสนเลอดเลก และเสนเลอดฝอย เพอนำาเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย เลอดทใชแลวกจะไหลกลบมาทหวใจทางหองบนขวาอก จะหมนเวยนเชนนไปตลอดชวต เพอใหเหนชดเจนขอใหดแผนภาพตอไปน
2
หวใจประกอบดวยกลามเนอทแขงแรงภายในม 4 หอง -หวในหองบนซาย(Left atrium) มหนาท รบเลอดทผานการฟอกทปอด -หวใจหองบนขวา(Right atrium) มหนาท รบเลอดทรางกายใชแลว -หวใจหองลางขวา(Right ventricle) มหนาท สบฉดเลอดไปฟอกทปอด -หวใจหองลางซาย(Left ventricle) มหนาท สบฉดเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย
** หวใจของคนเราประกอบไปดวยกลามเนอทไมไดอยภายใตอำานาจบงคบของสมอง **** หวใจของสตวเลยงลกดวยนม ม 4 หอง ของสตวครงบกครงนำาม 3 หอง ( ยกเวนจระเข ม 4 หอง ) หวใจปลาม 2 หอง หวใจของสตวปก ม 4 หอง **
3.หลอดเลอด
หลอดเลอดในรางกายม 3 ชนด 1. หลอดเลอดแดง (artery) เปนหลอดเลอดทนำาเลอดดจากหวใจไปสเซลลตางๆ
3
ของรางกายหลอดเลอดแดงมผนงหนาแขงแรง และไมมลนกนภายใน เลอดทอยในหลอดเลอดแดงเปนเลอดทมปรมาณแกสออกซเจนสงหรอเรยกวา เลอดแดง ยกเวนหลอดเลอดแดงทนำาเลอดออกจากหวใจไปยงปอด“ ”ภายในเปนเลอดทมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดมากหรอเรยกวา เลอดดำา “ ”
2. หลอดเลอดดำา (vein) เปนหลอดเลอดทนำาเลอดดำาจากสวนตางๆ ของรางกายเขาสหวใจหลอดเลอดมผนงบางกวาหลอดเลอดแดง มลนกนภายในเพอปองกนเลอดไหลยอนกลบ เลอดทไหลอยภายในหลอดเลอดจะเปนเลอดทมปรมาณแกสออกซเจนตำา ยกเวนหลอดเลอดดำาทนำาเลอดจากปอดเขาสหวใจ จะเปนเลอดแดง
3. หลอดเลอดฝอย (capillary) เปนหลอดเลอดทเชอมตอระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดำาสานเปนรางแหแทรกอยตามเนอเยอตางๆ ของรางกาย มขนาดเลกและละเอยดเปนฝอยและมผนงบางมากเปนแหลงทมการแลกเปลยนแกสและสารตางๆ ระหวางเลอดกบเซลล
4
ความดนเลอด ( blood pressure) หมายถงความดนในหลอดเลอดแดงเปนสวนใหญเกดจากบบตวของหวใจทดนเลอดใหไหลไปตามหลอดเลอดความดนของหลอดเลอดแดงทอยใกลหวใจจะมความดนสงกวาหลอดเลอดแดงทอยไกลหวใจ สวนในหลอดเลอดดำาจะมความดนตำากวาหลอดเลอดแดงเสมอความดนเลอดมหนวยวดเปนมลลเมตรปรอท (mmHg) เปนตวเลข 2 คาคอ
คาความดนเลอดขณะหวใจบบตว และคาความดนเลอดขณะหวใจคลายตว เชน 120/80 มลลเมตรปรอท คาตวเลข 120 แสดงคาความดนเลอดขณะหวใจบบตวใหเลอดออกจากหวใจ เรยกวา ความดนระยะหวใจบบตว (Systolic Pressure)
สวนตวเลข 80 แสดงความดนเลอดขณะหวใจคลายตว เพอรบเลอดเขาสหวใจ เรยกวา ความดนระยะหวใจคลายตว (Diastolic Pressure)
เชน ความดนเลอดทแพทยวดออกมาไดมสองคา คอ 110/70 มลลเมตรของปรอท ตวเลข 110 แสดงคาของความดนเลอดขณะหวใจบบตวเพอดนเลอดออกจากหวใจ ตวเลข 70 แสดงคาความดนเลอดขณะหวใจคลายตวรบเลอดเขาสหวใจ
ปกตความดนเลอดสงสดขณะหวใจบบตวใหเลอดออกจากหวใจมคา 100 ขนไป และความดนเลอดขณะหวใจ
5
รบเลอดไมควรเกน 90 มลลเมตรปรอท ถาเกนจะเปนโรคความดนเลอดสง ซงมสาเหตหลายประการ เชน หลอดเลอดตบตน คอเลสเตอรอลในเลอดสง โกรธงายหรอเครยดอยเปนประจำา พบมากในผสงอายหรอผทมจตใจอยในสภาวะเครยด นอกจากนยงเกดจากอารมณโกรธทำาใหรางกายผลตสารชนดหนงออกมา ซงสารนจะมผลตอการบบตวของหวใจโดยตรง
ชพจร หมายถง การหดตวและการคลายตวของหลอดเลอดแดง ซงตรงกบจงหวะการเตนของหวใจคนปกตหวใจเตนเฉลยประมาณ 72 ครงตอนาท การเตนของชพจรแตละคนจะแตกตางกนปกตอตราการเตนของชพจรในเพศชายจะสงกวาเพศหญง เครองมอทใชในการฟงการเตนของชพจรคอ สเตโทสโคป (stethoscope)
ปจจยทมผลตอความดนเลอด มดงน
1. อาย ผสงอายมความดนเลอดสงกวาเดก2. เพศ เพศชายมความดนเลอดสงกวาเพศหญง ยกเวนเพศหญงทใกลหมดประจำา
เดอนจะมความดนเลอดคอนขางสง
3. ขนาดของรางกาย คนทมรางกายขนาดใหญมกมความดนเลอดสงกวาคนทมรางกายขนาดเลก
4. อารมณ ผทมอารมณเครยด วตกกงวล โกรธหรอตกใจงายทำาใหความดนเลอดสงกวาคนทอารมณปกต
5. คนทำางานหนกและการออกกำาลงกาย ทำาใหมความดนเลอดสง
6
ชอ........................................ม.2/……..เลขท...........
กจกรรมท 2 ทดสอบความรความเขาใจเกยวกบระบบหมนเวยนเลอดในคน
1. สวนประกอบใดทมมากทสดในเลอด…………………………………………………….2. เลอดของคนเราประกอบดวยอะไรบาง…………………………………………………………..3. เซลลเมดเลอดประกอบดวยโปรตน X ซงทำาหนาทลำาเลยงกาซ Y ไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย โปรตน X และกาซ Y คออะไร………………………………………………………………………………………………4. หลอดเลอดในขอใดทมความดนเลอดสงทสด…………………………………………………………………5. การหมนเวยนเลอดในรางกายคนจะผานอวยวะตาง ๆ ตอไปนตามลำาดบอยางไรจงจะถกตอง 1. หวใจ 2. หลอดเลอดแดง 3. หลอดเลอดดำา 4. หลอดเลอดฝอย 5. ปอด……………………………………………………………………………………………………………………6. ของเสยประเภทกาซคารบอนไดออกไซดมการลำาเลยงจากเซลลเขาสปอดโดยทางใด…………………………7. เสนเลอดชนดใดทใชวดชพจร…………………………………………………………………………………8.ลนหวใจมไวเพอประโยชนอะไร …………………………………………………...........................................9. ความดนเลอด 130/90 มลลเมตรปรอท หมายความวาอยางไร …………………………………………………………………………………………………………………….10. ใหใชคำาหรอขอความทกำาหนดใหเตมลงในผงมโนทศนตอไปนใหถกตอง
7
เลอด หลอดอารเตอร หวใจ เมดเลอดแดง เอเตรยม พลาสมา เมดเลอดขาว
ระบบหมนเวยนเลอด
ประกอบดวย
ประกอบดวย
ประกอบดวย
ประกอบดวย
8
Recommended