ใบความรท 2 ระบบหมนเวยนเลอดในคน

ระบบการหมนเวยนของเลอด ม 2 แบบใหญ ๆ คอ

1.ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรเปด (Open Circulatory System)

2.ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรปด (Closed Circulatory System)

ระบบหมนเวยนเลอดแบบเปด หมายถง ระบบทเลอดไมได หมนเวยนตลอดเวลา เชนพวกแมลง

ระบบหมนเวยนเลอดแบบปด หมายถง ระบบทเลอดไหลวนเวยน อยในเสนเลอดตลอด เชน พวกไสเดอน

  ในรางกายของมนษย ระบบการหมนเวยนของเลอดประกอบดวยหวใจเปนอวยวะสำาคญ ทำาหนาทสบฉดเลอดไปยงสวนตางๆของรางกาย โดยมเสนเลอดเปนทอลำาเลยงเลอด ดงนนระบบหมนเวยนเลอดของคนเราจงประกอบดวยสวนสำาคญ  3 สวน คอ เลอด  เสนเลอด  และ หวใจ

1.  เลอด ( blood )  ในรางกายของคนเรามเลอดอยประมาณ 6,000 ลกบาศกเซนตเมตร เลอดประกอบไปดวยสวนทเปนของเหลว คอ นำาเลอด ( plasma ) กบสวนทเปนของแขง คอ เซลลเมดเลอดแดง  เซลลเมดเลอดขาว และ เกลดเลอด    1.1  สวนทเปนของเหลว  คอ นำาเลอดหรอพลาสมา มประมาณรอยละ 60-70 ของนำาหนกตว ประกอบดวยนำา ประมาณ 91% และสารตางๆ ซงไดแก สารอาหารทถกยอยแลว รวมทงวตามน  เกลอแร ฮอรโมนและสารอนๆทละลายนำาได นำาเลอดทำาหนาทลำาเลยงอาหารทถกดดซมจากลำาไสเลกไปสสวนตางๆของ เซลลทวรางกายและลำาเลยง ของเสยทเปนของเหลวจากเซลล เชน ยเรย มาสไต ซงไตจะสกดเอาสารยเรยออกจาก

1

เลอดแลวขบถายออกมาในรปของปสสาวะ    1.2  สวนทเปนของแขง  มอยประมาณ 50% ของเลอดทงหมด ประกอบดวย       -  เซลลเมดเลอดแดง   ในขณะทยงเจรญเตบโตไมเตมท จะอยในไขกระดกและมนวเคลยส แตเมอเจรญเตบโตเตมทจะเขาไปอยในกระแสเลอดแลวนวเคลยสจะหายไป เมดเลอดแดงทำาหนาทขนสงแกสออกซเจน จากปอดไปสเซลลทวรางกายและขนสงแกสคารบอนไดออกไซด ซงเปนของเสยทเกดจากการสลายอาหารจากเซลลมาสถงลมในปอดเพอขบถายออกนอกรางกายทางลมหายใจออก โดยเฉลยเมดเลอดแดงจะมชวตอยในกระแสเลอดประมาณ 90- 120 วน หลงจากนนจะถกสงไปทำาลายทตบและมาม 

       

-  เซลลเมดเลอดขาว  มขนาดใหญกวาเซลลเมดเลอดแดง ภายในมนวเคลยส ทำาหนาททำาลายเชอโรคหรอสงแปลกปลอมทเขาสรางกาย       -  เกลดเลอด  เปนชนสวนของเซลลทมรปรางเปนแผนเลกๆปนอยในนำาเลอด ไมมนวเคลยส มหนาทชวยใหเลอดแขงตว เวลาเกดบาดแผลเลกๆเกลดเลอดจะทำาใหเสนใย ( fibrin ) ปกคลมบาดแผลทำาใหเลอดหยดไหล เปนการปองกนไมใหรางกายเสยเลอดมากเกนไป เกลดเลอดจะมอายอยไดประมาณ 4 วน

2.   หวใจการไหลเวยนของเลอดเรมโดยหองบนขวารบเลอดดำาทรางกายใชแลว สงไปยง

หองลางขวา  หองลางขวาจะฉดเลอดดำาไปฟอกทปอด   ในขณะเดยวกน เลอดแดงทผานการฟอกจากปอดจะเขาสหวใจทางหองบนซายแลวสงตอมายงหองลางซาย  หวใจกจะฉดเลอดแดงออกจากหองลางซายเขาสเสนเลอดใหญ  ซงตอมากแยกออกเปนเสนเลอดเลก และเสนเลอดฝอย  เพอนำาเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย  เลอดทใชแลวกจะไหลกลบมาทหวใจทางหองบนขวาอก  จะหมนเวยนเชนนไปตลอดชวต เพอใหเหนชดเจนขอใหดแผนภาพตอไปน

                   

2

หวใจประกอบดวยกลามเนอทแขงแรงภายในม 4 หอง     -หวในหองบนซาย(Left atrium)       มหนาท รบเลอดทผานการฟอกทปอด     -หวใจหองบนขวา(Right atrium)      มหนาท รบเลอดทรางกายใชแลว     -หวใจหองลางขวา(Right ventricle)  มหนาท สบฉดเลอดไปฟอกทปอด     -หวใจหองลางซาย(Left ventricle)   มหนาท สบฉดเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย

** หวใจของคนเราประกอบไปดวยกลามเนอทไมไดอยภายใตอำานาจบงคบของสมอง **** หวใจของสตวเลยงลกดวยนม ม 4 หอง ของสตวครงบกครงนำาม 3 หอง ( ยกเวนจระเข ม 4 หอง ) หวใจปลาม 2 หอง หวใจของสตวปก ม 4 หอง **

3.หลอดเลอด

หลอดเลอดในรางกายม 3 ชนด     1. หลอดเลอดแดง (artery) เปนหลอดเลอดทนำาเลอดดจากหวใจไปสเซลลตางๆ

3

ของรางกายหลอดเลอดแดงมผนงหนาแขงแรง และไมมลนกนภายใน เลอดทอยในหลอดเลอดแดงเปนเลอดทมปรมาณแกสออกซเจนสงหรอเรยกวา เลอดแดง ยกเวนหลอดเลอดแดงทนำาเลอดออกจากหวใจไปยงปอด“ ”ภายในเปนเลอดทมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดมากหรอเรยกวา เลอดดำา “ ”

     2. หลอดเลอดดำา (vein) เปนหลอดเลอดทนำาเลอดดำาจากสวนตางๆ ของรางกายเขาสหวใจหลอดเลอดมผนงบางกวาหลอดเลอดแดง มลนกนภายในเพอปองกนเลอดไหลยอนกลบ เลอดทไหลอยภายในหลอดเลอดจะเปนเลอดทมปรมาณแกสออกซเจนตำา ยกเวนหลอดเลอดดำาทนำาเลอดจากปอดเขาสหวใจ จะเปนเลอดแดง

     3. หลอดเลอดฝอย (capillary) เปนหลอดเลอดทเชอมตอระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดำาสานเปนรางแหแทรกอยตามเนอเยอตางๆ ของรางกาย มขนาดเลกและละเอยดเปนฝอยและมผนงบางมากเปนแหลงทมการแลกเปลยนแกสและสารตางๆ ระหวางเลอดกบเซลล

4

ความดนเลอด ( blood pressure) หมายถงความดนในหลอดเลอดแดงเปนสวนใหญเกดจากบบตวของหวใจทดนเลอดใหไหลไปตามหลอดเลอดความดนของหลอดเลอดแดงทอยใกลหวใจจะมความดนสงกวาหลอดเลอดแดงทอยไกลหวใจ สวนในหลอดเลอดดำาจะมความดนตำากวาหลอดเลอดแดงเสมอความดนเลอดมหนวยวดเปนมลลเมตรปรอท (mmHg) เปนตวเลข 2 คาคอ

คาความดนเลอดขณะหวใจบบตว และคาความดนเลอดขณะหวใจคลายตว เชน 120/80 มลลเมตรปรอท คาตวเลข 120 แสดงคาความดนเลอดขณะหวใจบบตวใหเลอดออกจากหวใจ เรยกวา ความดนระยะหวใจบบตว (Systolic Pressure)

สวนตวเลข 80 แสดงความดนเลอดขณะหวใจคลายตว เพอรบเลอดเขาสหวใจ เรยกวา ความดนระยะหวใจคลายตว (Diastolic Pressure)

เชน ความดนเลอดทแพทยวดออกมาไดมสองคา  คอ 110/70 มลลเมตรของปรอท     ตวเลข   110 แสดงคาของความดนเลอดขณะหวใจบบตวเพอดนเลอดออกจากหวใจ     ตวเลข   70   แสดงคาความดนเลอดขณะหวใจคลายตวรบเลอดเขาสหวใจ

     ปกตความดนเลอดสงสดขณะหวใจบบตวใหเลอดออกจากหวใจมคา 100 ขนไป และความดนเลอดขณะหวใจ

5

รบเลอดไมควรเกน 90 มลลเมตรปรอท ถาเกนจะเปนโรคความดนเลอดสง ซงมสาเหตหลายประการ เชน หลอดเลอดตบตน คอเลสเตอรอลในเลอดสง โกรธงายหรอเครยดอยเปนประจำา พบมากในผสงอายหรอผทมจตใจอยในสภาวะเครยด นอกจากนยงเกดจากอารมณโกรธทำาใหรางกายผลตสารชนดหนงออกมา ซงสารนจะมผลตอการบบตวของหวใจโดยตรง

     ชพจร หมายถง การหดตวและการคลายตวของหลอดเลอดแดง ซงตรงกบจงหวะการเตนของหวใจคนปกตหวใจเตนเฉลยประมาณ 72 ครงตอนาท การเตนของชพจรแตละคนจะแตกตางกนปกตอตราการเตนของชพจรในเพศชายจะสงกวาเพศหญง เครองมอทใชในการฟงการเตนของชพจรคอ สเตโทสโคป  (stethoscope)

ปจจยทมผลตอความดนเลอด มดงน

1. อาย ผสงอายมความดนเลอดสงกวาเดก2. เพศ เพศชายมความดนเลอดสงกวาเพศหญง ยกเวนเพศหญงทใกลหมดประจำา

เดอนจะมความดนเลอดคอนขางสง

3. ขนาดของรางกาย คนทมรางกายขนาดใหญมกมความดนเลอดสงกวาคนทมรางกายขนาดเลก

4. อารมณ ผทมอารมณเครยด วตกกงวล โกรธหรอตกใจงายทำาใหความดนเลอดสงกวาคนทอารมณปกต

5. คนทำางานหนกและการออกกำาลงกาย ทำาใหมความดนเลอดสง

6

ชอ........................................ม.2/……..เลขท...........

กจกรรมท 2 ทดสอบความรความเขาใจเกยวกบระบบหมนเวยนเลอดในคน

1. สวนประกอบใดทมมากทสดในเลอด…………………………………………………….2. เลอดของคนเราประกอบดวยอะไรบาง…………………………………………………………..3. เซลลเมดเลอดประกอบดวยโปรตน X ซงทำาหนาทลำาเลยงกาซ Y ไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย โปรตน X และกาซ Y คออะไร………………………………………………………………………………………………4. หลอดเลอดในขอใดทมความดนเลอดสงทสด…………………………………………………………………5. การหมนเวยนเลอดในรางกายคนจะผานอวยวะตาง ๆ ตอไปนตามลำาดบอยางไรจงจะถกตอง 1. หวใจ 2. หลอดเลอดแดง 3. หลอดเลอดดำา 4. หลอดเลอดฝอย 5. ปอด……………………………………………………………………………………………………………………6. ของเสยประเภทกาซคารบอนไดออกไซดมการลำาเลยงจากเซลลเขาสปอดโดยทางใด…………………………7. เสนเลอดชนดใดทใชวดชพจร…………………………………………………………………………………8.ลนหวใจมไวเพอประโยชนอะไร …………………………………………………...........................................9. ความดนเลอด 130/90 มลลเมตรปรอท หมายความวาอยางไร …………………………………………………………………………………………………………………….10. ใหใชคำาหรอขอความทกำาหนดใหเตมลงในผงมโนทศนตอไปนใหถกตอง

7

เลอด หลอดอารเตอร หวใจ เมดเลอดแดง เอเตรยม พลาสมา เมดเลอดขาว

ระบบหมนเวยนเลอด

ประกอบดวย

ประกอบดวย

ประกอบดวย

ประกอบดวย

8