สื่อการสอน...

LOGO www.themegallery.com

สอการสอน วชาวทยาศาสตรเพอพฒนาคณภาพชวต

เรองการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม โดย อาจารยอมพร ปรากฏมงคล

สาขาวชาพนฐานทวไป

การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนออนไลน

วชาวทยาศาสตรเพอพฒนาคณภาพชวต

โดย อาจารยอมพร ปรากฏมงคล

www.themegallery.com Company Logo

คะแนน

15 10 10 15 10 20 20 ตะแนนกอน

กลางภาค ปฏบต ทฤษฏ คะแนนหลง

ปลายภาค ปฏบต ทฤษฏ จต

พสย

คณ a

ทาอยางไรจงจะได เกรด 4 ?

ทาอยางไรจงจะสอบผาน ?

3X18 ÷5 =10.8 ขาดได 10

แหลงคนควาหาความรเพมเตม ? หองสมด 1

Internet 2

หนงสอพมพ 3

วารสาร ,นตยสารตาง ๆ 4

เรยนแลวไมเขาใจทาอยางไร ?

สอบถามครเพอทาความเขาใจ 1

เพอนชวยเพอน 2

คนควาเรยนรดวยตนเอง 3

หรอปลอยไปวน ๆ จะเปน ? 4

เรยนวชานใชอปกรณการเรยนอะไร ?

หนงสอเรยน 1

สมด 2

sheet วทยาศาสตร 3

เครองเขยน ? 4

www.themegallery.com

หนวยท 1

Add Your Text Add Your Text

แบบทดสอบ

กอนการเรยนร

เนอหา

หนวยท 4 แบบทดสอบ

หลงการเรยนร

การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

กลบเมนหลก

แบบทดสอบกอนการเรยนร วทยาศาสตร 4 3000-1423

สงทไดรบการถายทอดจากคนทรจก

สงทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ หรอจากรนสรน

สงทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษเพยงรรเดยว

ความผดปกตของรางกาย

พนธกรรม ( HEREDITY) หมายถงขอใด

2. ขอใดไมเปนลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม

ถนดมอขวา

ลกยม

แผลเปน

ตาสองชน

3. ลกษณะทางพนธกรรมใดทไดรบอทธพลมาจากสงแวดลอม

ตาชนชนเดยว / ตาสองชน

ผมเหยยด / ผมหยกศก

นาหนก / สวนสง

หมเลอด

4. ลกษณะใดทไมถอวาเปนพนธกรรม

คนยโรปตาสฟา

นโกรผดวดา

คนเอชยตาสเขม

ถวตนเตยเมอปลกใน ดนไมด

5. ฝาแฝดชายหญงคหนงมลกษณะตาง ๆ คลายกนแฝดคนเกดมาจากขอใด

อสจ 2 ตวผสมกบไข 2 ใบ

ลกษณะเดน

ลกษณะดอย

ลกษณะปรากฏ

ลกษณะแท

จากผลการทดลองวของเมนเดล ลกษณะทไมปรากฏรน 1 แตมาปรากฏ รน 2 (หลาน)

เชน ตนเตย เมนเดลเรยกลกษณะเชนนวาอยางไร

ลกษณะทแสดงใหเหน

ลกษณะทแสดงใหเหนในรนถดไป

ลกษณะทแสดงใหเหนในบางรน

TT , Tt

ขอใดหมายถงลกษณะเดน

8. โครโมโซมมองคประกอบเปนสารประเภทใด

ไขมนและโปรตน

ผกรดนวคลอก และไขมน

กรดนวคลอก และ โปรตน

กรดนวคลอก ไขมน และโปรตน

โอกาสทจะไดลกสาวมคาเทากบเทาใด

10.ขอใดไมตรงกบขอเทจจรง

โรคทางพนธกรรมในมนษยสวนใหญรกษาได

ปจจบนมนษยสามารถตดตอยนเพอผลตฮอรโมนอนซลนได

โรคทางพนธกรรมในมนษยบางครงพบวาไมแสดงอาการใหเหน

ลกษณะทคนสวนใหญมหรอแสดงออกคอลกษณะทถกควบคม

โดยยนเดน

1. ลกษณะใดไมถายทอดทางพนธกรรม

ตาบอดส

โรคเบาหวาน

โรคฮโมฟเลย

ดาวนซนโดรม

2. ขอใดเปนโครโมโซมเพศชาย

2. ขอใดเปนจานวนโครโมโซมมยษย

4. ขอใดเปนโฮโมโลกสโครโมโซม

5. ลกษณะในขอใดเปนลกษณะดอย

ความสง

ตาสนาตาล

ผมเหยยดตรง

6. ถาพนธแทผสมกบพนธแท พนธลก (F1) ทไดคอขอใด

พนธแทเหมอนเดม

พนธทางเหมอนกนหมด

พนธแทครงหนง พนธทางครงหนง

พนธแทเหมอนพอหรอแมทมลกษณะเดน 1 สวน และพนทาง 2 สวน

7. ความผดปกตของยนทโครโมโซม x ในเพศชาย จะทาใหเกดโรคใด

โรคไตรโซเมย

โรคทางพนธกรรม

โรคเทอรเนอร

โรคไคลนเฟลเตอร

8. ขอใดเปน Hybridization ทเปนไปได

มาผสมกบมา

มาผสมกบวว

มาผสมกบลา

มาผสมกบควาย

9. ขอใดเปนวธการนายนจากสงมชวตตางๆทไมใชพชมาใสใหพช

เพอเพมผลผลตพชตามทตองการ

Cloning

Recombinant

Hibridization

10.วธการใดเปนกระบวนการยายนวเคลยสของเซลไขออกแลวใส

นวเคลยสซงเปนของสตวชนดเดยวกน

Cloning

Recombinant

Hibridization

พนธกรรมและการใชเทคโนโลยชวภาพ

เนอหาวชา วทยาศาสตร 4 3000-1423

การกาหนดเพศในสงมชวต 2

ความผดปกตของโครโมโซม 3

พนธวศวกรรม 4

การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลตอมนษยและ

สงแวดลอม

การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

พนธกรรม

Heredity

พนธศาสตร

Genetics

VARIETY

SPECIES

เกยวกบการถายทอด

ลกษณะของสงมชวตจากรน

หนงไปยงอกรนหนงตอ ๆ ไป

เรยกวาพนธศาสตร

(Genetics)

หนวยทมคณสมบต

ควบคมลกษณะตางๆ

ของสงมชวต

พนธกรรม HEREDITY

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม พนธกรรมหรอกรรมพนธ ( Heredity )

พนธกรรมหรอกรรมพนธ หมายถง หนวยทมคณสมบตควบคม ลกษณะตางๆ ของสงมชวต

การศกษาเกยวกบพนธกรรมและความรทางวทยาศาสตรทเกยวกบการถายทอดลกษณะของ

สงมชวตจากรนหนงไปยงอกรนหนงตอ ๆ ไป เรยกวา พนธศาสตร

ลกษณะทางพนธกรรม( Genetic Charactor) คอลกษทถายทอดจากรนหนงไปยงอกรนหนง

ตอ ๆ ไปโดยอาศย เซลลสบพนธ เปนสอในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมจะถกควบคม

โดย ยน (Gene) อยบนโครโมโซม(Chromesome) หรอ สารพนธกรรม DNA

(Deoxyribonucleic Acid) ลกจะไดรบจาก พอครงหนง แม ครงหนง สงมชวตชนดเดยวกน

หรอเกดจากพอแมเดยวกนอาจจะมลกษณะบางอยางทแตกตางกน เชน สตปญญา สผว ความ

สง

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม พนธกรรมหรอกรรมพนธ ( Heredity )

ลกษณะของสงมชวต แตละชนดเรยกวา สปชส ( species ) วาไรต (variety) คอลกษณะของสงมชวตชนดเดยวกนหรอสปชสเดยวกน มความแตกตาง

กนออกไปในเรองของ ผว สของตา เชนตาสฟากบตาสนาตาล ผมสดากบผมสทอง

ลกษณะของสงมชวตทถายทอดไปยงรนตอ ๆ ไปได ลกษณะทถายทอดจากพอแม เรยกวา

parent generation จะถายทอดไปยง ลก (F1) รนหลาน (F2) รนเหลน (F3) จะมทงลกษณะเดนและลกษณะดอย

ลกษณะเดน( Dominant) คอ ลกษณะทแสดงใหเหนเดนชดกวาลกษณะอน ๆ และขมลกษณะ

อน ๆ ทเปนลกษณะดอย เชน ความสง ผมหยกศก ตาสนาตาล ถนดมอขวา

ลกษณะดอย(Recessive) คอลกษณะทจะแสดงออกมาไดตองอยคกบลกษณะดอยเทานนถา

อยคกบลกษณะเดนจะไมแสดงใหเหน เชน ผมเหยยดตรง ตาสฟา ถนดมอซาย

2. การกาหนดเพศในสงมชวต Determination of Sex

การกาหนดเพศในสงมชวต

Autosome

โครโมโซมรางกาย

Sex Chromosome

โครโมโซมเพศ

Chromosome โครโมโซม

Gene ยน

แบงเปนเพศผและเพศเมยโดยมความแตกตางกนจากความหมายของคาเหลานทควรทราบ

Gene ยน

หนวยพนธกรรม หรอ ยน คอ สวนหนง

ของโครโมโซม (Chromosome segment) ท

ถอดรหส (encode) ไดเปนสาย ยนสามารถ

เปนไดทง ดเอนเอ หรอวา อารเอนเอ กได

แตในสงมชวตชนสงนนจะเปนดเอนเอ

หมดเพราะเสถยรมากเหมาะแกการเกบขอมล

ขณะทอารเอนเอ จะพบในพวกไวรส ยน

ทงหมดของสงมชวตหรอเซลลจะรวมเรยกวา

จโนม ภาพยน GENE

ภาพโครโมโซม Chromosome

โครโมโซม Chromosome

โครโมโซม (chromosome) เปนทอยของยน ซงทา

หนาทควบคมและถายทอดขอมล เกยวกบลกษณะ

ทางพนธกรรมตางๆ ของสงมชวต เชน ลกษณะของ

เสนผม ลกษณะดวงตา เพศ และผว จากการศกษา

ลกษณะโครโมโซม จะตองอาศยการดดวยกลอง

จลทรรศนทกาลงขยายสงๆ จงจะสามารถ มองเหน

รายละเอยดของโครโมโซมได

ในภาวะปกตเมอมองผานกลองจลทรรศนจะเหนโครโมโซมม

ลกษณะคลายเสนดายบางๆ เรยกวา “โครมาตน (chromatin) ” ขดตวอยในนวเคลยส

สารพนธกรรม DNA

สงมชวตสวนใหญใชดเอนเอสาหรบเกบขอมลทางพนธกรรม

สารพนธกรรม ( genetic materials) คอ สารชวโมเลกล

(Biomolecules) ททาหนาทเกบขอมลรหสสาหรบการทางานของของ

สงมชวตตาง ๆ เอาไว เชน เมอสงมชวตมการสบพนธ จะมการแบงเซลล

แบบไมโอสส (meiosis) กจะมการแบงสารพนธกรรมนไปยงเซลลทแบงไป

แลวดวย โดยยงคงมขอมลครบถวน

สารชวโมเลกลททาหนาทเปนสารพนธกรรมในเซลลของสงมชวตชนสง

ซงพบไดจาก นวเคลยส ของเซลล เรยกรวมวา กรดนวคลอค (Nucleic

acids) โดยคณสมบตทางเคมแบง กรดนวคลอคไดเปนสองชนดยอย คอ อาร

เอนเอ (RNA - Ribonucleic acid) และดเอนเอ(DNA -

Deoxyribonucleic acid) สงมชวตสวนใหญมสารพนธกรรมเปน ดเอนเอ

รหสบนสารพนธกรรม หากมการถอดรหส (Transcription) ออกมาได เรยกรหส

สวนนนวา ยน (Gene)

Sex Chromosome โครโมโซมรางกาย

Autosome

สาหรบในมนษยมจานวนโครโมโซม 46

โครโมโซม หากนามาจดเปนคจะได 23 คซง

จะม 22 ค ทเหมอนกนในเพศชายและเพศ

หญงเราจะเรยกคโครโมโซมเหลานวา

โครโมโซมรางกาย (autosome) ซงจะม

บทบาทในการกาหนดลกษณะทางพนธกรรม

ตางๆในรางกาย

สาหรบโครโมโซมทเหลออก 1 คจากทงหมด

23 ค จะเปนโครโมโซมททาหนาทกาหนดเพศ

เรยกวา โครโมโซมเพศ (Sex chromosome) โดย

โครโมโซมจะเปนการจบคกนของโครโมโซม 2

ตวทมลกษณะตางกนคอ โครโมโซม X เปน

ตวกาหนดเพศหญง และโครโมโซม Y เปน

ต ว ก า ห น ด เ พ ศ ช า ย ซ ง ม ข น า ด เ ล ก ก ว า

โครโมโซม X

Autosome

การเกดเพศหญงเพศชาย

เพศหญง เพศชาย

เพศชาย หรอเพศผ จะมโครโมโซม เพศเปน Y ดงนนผชายจะประกอบดวยโครโมโซม

X และ โครโมโซม Y เปนโครโมโซมคท 23 คอ XY

เพศหญงหรอเพศเมย มโครโมโซม เปน XX เปนคท 23

มนษยผหญง มโครโมโซมรางกาย 44 XX

( 44+XX )

มนษยผชาย มโครโมโซมรางกาย 44 XY

(44+XY )

ถาพอใหโครโมโซม X แกลก ลกจะมโครโมโซมเพศเปน

XX ลกจะเปนเพศ หญง

ถาพอใหโครโมโซม Y แกลก ลกจะมโครโมโซมเพศเปน

XY ลกจะเปนเพศ ชาย

ในวงการแพทยปจจบนสามารถชวยสาม/ภรรยาใหมลกเปนเพศท

ตองการได เพราะลกทเกดมาเปนเพศใดนนใดนนขนอยกบอะไรท

เปนเหตผลจงอธบาย

ปกตพอ จะใหโครโมโซม ไดทง X และ Y

แม จะใหไดแตโครโมโซม X

ดงนน หากตองการ ลกชาย ตองหาทางทาลาย โครโมโซม X

Gregor Johann Mendel บดาแหงวชาพนธศาสตร

เกรเกอร โจฮนน เมนเดล : Gregor Mende เกด วนท

27 กรกฎาคม ค.ศ. 18 ทเมองโมราเวย (Moravia) ประเทศ

สาธารณรฐเชค (Republic of Czech) เสยชวต วนท 6

มกราคม ค.ศ. 1884 ทเมองเบรน (Brunn) ประเทศ

สาธารณรฐเชค (Republic of Czech)

ผลงาน - คนพบลกษณะการถายทอดพนธกรรม

ของสงมชวต

- ใหกาเนดวชาพนธศาสตร (Genetices)

เมนเดลไดรบการยกยองวาเปนบดาแหงพนธศาสตร

ดวยผลงานการคนพบความลบทางธรรมชาต ทวาดวยการ

ถายทอดลกษณะตาง ๆ ของพอแมไปยงลกหลาน หรอท

เรยกวา กรรมพนธ (Heredity)

พนธแทผสมกบพนธแท

พนธลก( F1)ไดพนธแทเหมอนเดมหมด

พอแมพนธแทผสมกบแมหรอพอพนทาง

พนธลก(F1)เหมอนพอครงหนงแมครงหนง

พอแมพนธทางผสมกน

พนธลก(F1)เปนพนธแทเหมอนพอหรอแม

มลกษณะเดน 1 สวน ลกษณะดวย 1 สวนและ

พนทาง 2 สวน

ไดทดลองโดยใชพชตระกลถว

จากกฎสรปไดดงน

พนธแทผสมกบพนธแท

พนธลก( F1)ไดพนธแทเหมอนเดมหมด

พอแมพนธแทผสมกบแมหรอพอพนธทาง

พอแมพนธทางผสมกน

พนธลก(F1)เปนพนธแทเหมอนพอหรอแม

มลกษณะเดน 1 สวน ลกษณะดวย 1 สวนและ

พนธทาง 2 สวน

ไดทดลองโดยใชพชตระกลถว

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม จโนไทป (Genotype)และฟโนไทป (Phenotype)

จโนไทป (Genotype) คอ ลกษณะทมองไมเหน

ฟโนไทป (Phenotype) คอ ลกษณะทปรากฏออกมาใหเหนได เชนความสง /ตน

สง ความเตย / ตนเตย

จโนไทป (Genotype) ใช อกษรตวพมพใหญ แทน ยน ลกษณะ เดน

ใช อกษรตวพมพเลก แทน ยน ลกษณะ ดอย

ลกษณะการจบคของยนเวลาเขยนจโนไทป จงเขยนออกมาในลกษณะดงน ถา

T คอ ยน ควบคมลกษณะสง t คอ ยน ควบคมลกษณะเตย

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม จโนไทป (Genotype)และฟโนไทป (Phenotype)

จโนไทป (Genotype) เปน TT ฟโนไทปจะเปน สงพนธแท

จโนไทป (Genotype) เปน tt ฟโนไทปจะเปน เตยพนธแท

จโนไทป (Genotype) เปน Tt ฟโนไทปจะเปน สงพนธทาง แตลกษณะ

พนธทางทไดจะมองไมเหน เนองจากมลกษณะเดนขมลกษณะดอยเอาไวหมด

1.พนธแทผสมกบพนธแท พนธลก( F1)ไดพนธแทเหมอนเดมหมด

รนพอแม (จโนไทป) ตนสง (TT ) ตนเตย ( tt )

เซลลสบพนธ T T t t

รนลก Tt T t Tt Tt ลกษณะทปรากฏใหเหน (phenotype) ตนสงหมด

ลกษณะทางพนธกรรม (Genotype) เปน Tt แต ฟโนไทป

จะเปนสงพนธทางทมองไมเหนเพราะ ลกษณะเดนขมดอย

2.พอแมพนธทางผสมกบแมหรอพอพนธแท

จโนไทป Tt tt

เซลลสบพนธ T t t t

จโนไทป Tt Tt tt tt

พนธทาง พนธแท ฟโนไทป

2.พอผสมกบแม

พนธลก(F1)เปนชาย : หญง 2 : 2 = 1:1

จโนไทป XX XY

เซลลสบพนธ X X X Y

จโนไทป XX XY XX XY

ฟโนไทป ลกชาย 2 ลกสาว 2 = 1 : 1

3.พอแมพนธทางผสมกน

พนธลก( F2 ) ลกษณะทปรากฏใหเหน(phenotype ) เปนตนสง : ตนเตย = 3 : 1

และ ลกษณะ(Genotype )เดน 1 สวน ลกษณะดวย 1 สวนและพนธทาง 2 สวน TT : Tt : tt = 1: 2 : 1

F1( จโนไทป ) Tt Tt

เซลสบพนธ T t T t

ลกรนท 2 T T T t T t t t

เดน 1 ดอย 1 พนธทาง 2

บทท 1 :การถายทอดทางพนธกรรมลกษะเดยว

ผลการทดลองของเมนเดล (ผสมลกร น 2)

T t T t

ลกร นท

เซลล

สบพนธ

T = ยนสง (ยน

เดน)

t = ยนเตย (ยน

ดอย)

ร นท 2

ลกษณะเดน : ลกษณะดอย = 3 : 1

Tt Tt Tt tt ลกร นท

กลมทมความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรมทาใหเกดโรคตอไปน

การถายทอดลกษณะโครโมโซมเพศ บนโครโมโซมเพศจะม

ยน (GENE)

ควบคมลกษณะทางกรรมพนธหลายลกษณะ โรคบางชนดควบคมดวย ยน

บนโครโมโซมเพศ จงทาใหการถายทอดไปยง ลก หลาน ได เชน โรคฮโมฟเลย

โรคทาลสซเมย โรคตาบอดส

กรณของพอ ทเปนโรคกรรมพนธทถายทอดบนโครโมโซม X

จะไมถายทอดโรคนไปใหกบลกชาย หรอ หลานชาย เพราะลกชายและหลานชายจะได

โครโมโซม Y ทไมมยนโรคจากพอ หากแมเปนโรคทถายทอดทางกรรมพนธได

ทงลกชายและลกสาวกจะไดรบการถายทอดโรคนนไปเพราะโครโมโซมของแมเปน XX

3. ความผดปกตของโครโมโซมในคน

ความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรม

โรคตาบอดส

โดยการใหอานกระดาษซงอาจจะเปนตวเลข หรอหนงสอคนตาปกตจะบอกเลขได

สาเหตการเกดตาบอดส

ตาบอดส (Clor blindness)เกดขนจากเซลลประสาทชนดหนง ในมานตาซง

มความไวตอสตาง ๆ มความบกพรองหรอพการ ทาใหดวงตาไมสามารถทจะ

มองเหนสบางสได ตาบอดส มหลายชนด ชนดททกคนรจกโดยทวไปไดแก ตาบอด

สทมองสเขยว กบสแดงไมเหน (Red – Green blindness) ซงจะทาใหไม

สามารถแยกสแดงกบสเขยวจากสอน ๆ ได ดงนนคนตาบอดสชนดนจะมองเหนสง

ตาง ๆ ในโลกเปนสนาเงน สเหลอง สขาว สดา สเทา และสวนผสมของสเหลานน

ทงหมด

การพบโรคนในผชายมากกวาผหญง และมกเปนกบแบบ แดง-เขยวแทบ

ทงหมด เนองจากวายน ทควบคมการสรางรงควตถรบสชนดสแดง และส

เขยวนน (red-pigment gene, green-pigment gene) อยบนโครโมโซม X เมอ

ยนนขาดตกบกพรองไปในคนใดคนหนง กจะทาใหคนนนสามารถรบร ส

เหลานนไดลดลงกวาคนปกตแนนอนวาผหญงมโอกาสเปนนอยกวาเนองจาก

ในผหญงมโครโมโซม X ถงสองตว ถาเพยงแต X ตวใดตวหนงมยนเหลานอย

กสามารถรบรสไดแลว ในขณะทผชาย มโครโมโซม X เพยงตวเดยว อกตว

เปน Y ซงไมไดมแพคเกจบรรจยนนแถมมาดวย ;) กจะแสดง อาการไดเมอ X

ตวเดยวเทาทมอยนนบกพรองไป

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม กลมทมความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรมทาใหเกดโรคตอไปน

จโนไทป XXc XY

เซลลสบพนธ X Xc X Y

จโนไทป XX XY XXc XcY

เมอ xx = ลกหญง XY = ลกชาย

xxc = ลกหญง(เปนพาหะ) XcY = ลกชายตาบอดส

กาหนดให

ภาวะเลอดออกงาย หรอเลอดออกแลวหยดยาก อาจมสาเหตจากความ

ผดปกตของหลอดเลอด เกลดเลอด (platelets) หรอระบบการแขงตวของ

เลอด(coaglulation system)ลกษณะของเลอดออกทเกดขนตามผวหนง

อาจเปนจดแดง ขนาด 1 มลลเมตรหรอเทาปลายเขมหมด หรอเทาปลายนว

หรอเปนกอนนน (hematoma)

โดยทวไป ถามสาเหตจากหลอดเลอดผดปกต (เชน หลอดเลอดเปราะ

ในผปวยไขเลอดออก มกจะเกดเปนจดแดงหรอจาเขยวตน ๆ

ถาเกดจากเกลดเลอดผดปกต (เชน เกลดเลอดตาในผปวยไขเลอดออก,

โลหต

จางอะพลาสตก, มะเรงเมดเลอดขาว, เอสแอลอ, ไอทพ) มกเกดเปนจดแดง

ซงอาจมจาเขยวรวมดวยหรอไมกได

ถาเกดจากระบบการแขงตวของเลอดผดปกต (เชน ฮโมฟเลย, ตบแขง,

ภาวะ

ไตวาย, งพษกด) มกเกดเปนจาเขยว หรอกอนนน โดยไมมจดแดงรวมดวย

โรคธาลสซเมย คอ โรคซดชนดหนงท

สามารถตดตอไดโดยทางกรรมพนธ และมการ

สรางฮโมโกลบน ทาใหเมดเลอดแดงมลกษณะ

ผดปกตและแตกงาย กอใหเกดอาการซด เลอด

จางเรอรง และมภาวะแทรกซอนอนๆ สวน

ใหญผทเปนโรคนจะไดรบยนทผดปกตของพอ

และแม

เมดเลอดทปกต

เมดเลอดแดงทมเบตาธาลสซเมย-ฮโมโกลบน

ยน คอ หนวยพนธกรรมทกาหนดลกษณะตางๆ ของสงมชวต พช สตว

มนษย เชน ในมนษยกาหนดส และลกษณะของ ผว ตา และผมความสง

ความฉลาด หมเลอด ชนดของฮโมโกลบน รวมทงโรคบางอยาง เปนตน

ยนทควบคมกาหนดลกษณะตางๆ ในรางกายจะเปนค ขางหนงไดรบ

ถายทอดมาจากพอ อกขางหนงไดรบมาจากแม สาหรบผมยนธาลสซเมย

(Thalassemia) มไดสองแบบคอ

กลมทมความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรมทาใหเกดโรคตอไปน

ตาบอดส หมายถง

การมองเหนสผดปกต ไมสามารถแยกสไดเนองจาก

เซลลประสาทตาทไวตอแสงสผดปกต การบอดสจงเปน

ซงอยบนโครโมโซม ฉะนนเมอมยนตาบอดสแฝงอย ลกทเกดมา เพศ

ชาย จะมโอกาสตาบอดสโรคตาบอดสมากกวา เพศหญง

ใหแสดงลกษณะทางพนธกรรม

กาหนดให XXC = แม (ตาบอดสแฝง คอเปนพาหะ)

XY = พอ (ปกต)

ยนดอย

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม กลมทมความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรมทาใหเกดโรคตาบอดส ?

เซลลสบพนธ

จโนไทป

เมอ …… = ............. ……. = ลก..........

…... = ...............(เปน..........) ….... = ลก.....................

จงแสดงลกษณะการ

ถายทอดแบบจโนไทป

1.การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม กลมทมความผดปกตทถายทอดทางพนธกรรมทาใหเกดโรคตอไปน

เซลลสบพนธ X Xc X Y

จโนไทป XX XY XXc XcY

เมอ xx = ลกหญง XY = ลกชาย

xxc = ลกหญง(เปนพาหะ) XcY = ลกชายตาบอดส

การกาหนดเพศในสงมชวต

Autosome

Sex Chromosome

Chromosome โครโมโซม

Gene ยน

หนวยพนธกรรม หรอ ยน คอ สวนหนง

ของโครโมโซม (Chromosome segment) ท

ถอดรหส (encode) ไดเปนสาย ยนสามารถ

เปนไดทง ดเอนเอ หรอวา อารเอนเอ กได

แตในสงมชวตชนสงนนจะเปนดเอนเอ

หมดเพราะเสถยรมากเหมาะแกการเกบขอมล

ขณะทอารเอนเอ จะพบในพวกไวรส ยน

ทงหมดของสงมชวตหรอเซลลจะรวมเรยกวา

จโนม ภาพยน GENE

ภาพโครโมโซม Chromosome

โครโมโซม Chromosome

โครโมโซม (chromosome) เปนทอยของยน ซงทา

หนาทควบคมและถายทอดขอมล เกยวกบลกษณะ

ทางพนธกรรมตางๆ ของสงมชวต เชน ลกษณะของ

เสนผม ลกษณะดวงตา เพศ และผว จากการศกษา

ลกษณะโครโมโซม จะตองอาศยการดดวยกลอง

จลทรรศนทกาลงขยายสงๆ จงจะสามารถ มองเหน

รายละเอยดของโครโมโซมได

ในภาวะปกตเมอมองผานกลองจลทรรศนจะเหนโครโมโซมม

ลกษณะคลายเสนดายบางๆ เรยกวา “โครมาตน (chromatin) ” ขดตวอยในนวเคลยส

ในวงการแพทยปจจบนสามารถชวยสาม/ภรรยาใหมลกเปนเพศท

ตองการได เพราะลกทเกดมาเปนเพศใดนนใดนนขนอยกบอะไรท

เปนเหตผลจงอธบาย

ปกตพอ จะใหโครโมโซม ไดทง X และ Y

แม จะใหไดแตโครโมโซม X

ดงนน หากตองการ ลกชาย ตองหาทางทาลาย โครโมโซม X

Sex Chromosome โครโมโซมรางกาย

Autosome

สาหรบในมนษยมจานวนโครโมโซม 46

โครโมโซม หากนามาจดเปนคจะได 23 คซง

จะม 22 ค ทเหมอนกนในเพศชายและเพศ

หญงเราจะเรยกคโครโมโซมเหลานวา

โครโมโซมรางกาย (autosome) ซงจะม

บทบาทในการกาหนดลกษณะทางพนธกรรม

ตางๆในรางกาย

สาหรบโครโมโซมทเหลออก 1 คจากทงหมด

23 ค จะเปนโครโมโซมททาหนาทกาหนดเพศ

เรยกวา โครโมโซมเพศ (Sex chromosome) โดย

โครโมโซมจะเปนการจบคกนของโครโมโซม 2

ตวทมลกษณะตางกนคอ โครโมโซม X เปน

ตวกาหนดเพศหญง และโครโมโซม Y เปน

ต ว ก า ห น ด เ พ ศ ช า ย ซ ง ม ข น า ด เ ล ก ก ว า

โครโมโซม X

Autosome

การเกดเพศหญงเพศชาย

เพศหญง เพศชาย

เซลลเพศทถกสรางขนมาแตละเซลลจะมโครโมโซมเพศเพยงชดเดยวโดยทเซลลสบพนธเพศชาย

(สเปรม) จะมเซลลสบพนธ ซงมโครโมโซม 2 ชนด คอ 22+X หรอ 22+Y สวนเซลลสบพนธของเพศหญง

จะมโครโมโซมไดเพยงชนดเดยว คอ 22+X ดงนนโอกาสในการเกดทารกเพศหญง (โครโมโซม 44+XX)

หรอทารกเพศชาย (โครโมโซม 44+XY) จงเทากน ขนอยกบสเปรมทเขาผสมกบไขจะเปนสเปรมชนดใด

มนษยผหญง มโครโมโซม 44+XX แทง

มนษยผชาย มโครโมโซม 44+XY แทง

เซลลไข มโครโมโซม 22+X แทง

เซลลอสจ มโครโมโซม 22+X แทง หรอ 22+Y แทง

โครโมโซมในรางกายมนษยมทงหมด 46 แทง

แบงเปน

1.โครโมโซมรางกาย (autosome) จานวน 44 แทง

2.โครโมโซมเพศ (sex chromosome) จานวน 2

แทง มรปแบบเปน XX หรอ XY

โครโมโซมเพศชายคท 23 มโครโมโซม x เพมขนมา 1 อนทาใหโครโมโซมคท 23 เปน 44+xxy = 47 โครโมโซม

อาการผดปกต รปรางสง แขนขายาวกวาปกต หนาอกเจรญ ปญญาออน และเปนหมน

ความผดปกตของโครโมโซมเพศ( Sex Chrosome)

กลมทมความผดปกตของโครโมโซมเพศ

1. อาการไคลนเฟลเตอรซนโดรม (Klinefelter , s Syndrome)

โครโมโซมเพศแบบ

เกดในเพศหญง มโครโมโซมเพศคท 23 มโครโมโซม x อกอนเปน 0 เนองจากผสมกบเซลอสจทไมมโครโมโซมเพศ

ทาใหมโครโมโซมเปน 44+x0 = 45 โครโมโซม

2. อาการเทอรเนอรซนโดรม (turner, s Syndrome)

3. อาการเอกซไตรโซเมย (X-Trisomia) เกดขนกบเพศหญงทมท

โครโมโซมเพศ คท 23 โดยมโครโมโซม X เพมขนมา 1 อน ทาใหคท 23 ม

โครโมโซมเปน 44 + xxx = 47 โครโมโซม ทาใหผหญงมลกษณะ ท

แสดงออก คออวยะเพศทงภายในและภายนอกไมสมบรณ เชน มรงไขแต

มดลกไมเจรญ และเปนหมน

จงอธบายความผดปกตของโครโมโซมคท ? และ ม

อาการเปนอยางไร ?

ความผดปกตของโครโมโซมรางกาย (Autosome)

กลมทมความผดปกตของโครโมโซมรางกาย เปนความผดปกตทไมถายทอดทางพนธกรรม

1. เดกทมอาการดาวนซนโดรม (Down, s Syndrome)

โครโมโซมคท 21 เกนมา 1 แทง

อาการ ตวออนปวกเปยก สมองเลก ตาหาง และหางตาชขน ดงจมกแฟบ ลนจก

ปาก ม IQ ตา ( 20- 40 )

1. เดกทมอาการดาวนซนโดรม (Down, s Syndrome)

โครโมโซมคท 5 ขาดหายไป 1 แตมโครโม โซมครบ 46 เหมอนคนปกต

2. อาการไครดชาตซนโดรม (Cri-Du-Chat Syndrome)

ภาวะเลอดออกงาย หรอเลอดออกแลวหยดยาก อาจมสาเหตจากความผดปกต

ของหลอดเลอด เกลดเลอด (platelets) หรอระบบการแขงตวของเลอด

(coaglulation system)ลกษณะของเลอดออกทเกดขนตามผวหนง อาจเปนจดแดง

ขนาด 1 มลลเมตรหรอเทาปลายเขมหมด หรอเทาปลายนว หรอเปนกอนนน

(hematoma)

โดยทวไป ถามสาเหตจากหลอดเลอดผดปกต (เชน หลอดเลอดเปราะ ในผปวย

ไขเลอดออก มกจะเกดเปนจดแดงหรอจาเขยวตน ๆ

ถาเกดจากเกลดเลอดผดปกต (เชน เกลดเลอดตาในผปวยไขเลอดออก, โลหต

จางอะพลาสตก, มะเรงเมดเลอดขาว, เอสแอลอ, ไอทพ) มกเกดเปนจดแดงซงอาจม

จาเขยวรวมดวยหรอไมกได

ถาเกดจากระบบการแขงตวของเลอดผดปกต (เชน ฮโมฟเลย, ตบแขง, ภาวะ

ไตวาย, งพษกด) มกเกดเปนจาเขยว หรอกอนนน โดยไมมจดแดงรวมดวย

ยน คอ หนวยพนธกรรมทกาหนดลกษณะตางๆ ของสงมชวต พช สตว

มนษย เชน ในมนษยกาหนดส และลกษณะของ ผว ตา และผมความสง

ความฉลาด หมเลอด ชนดของฮโมโกลบน รวมทงโรคบางอยาง เปนตน

ยนทควบคมกาหนดลกษณะตางๆ ในรางกายจะเปนค ขางหนงไดรบ

ถายทอดมาจากพอ อกขางหนงไดรบมาจากแม สาหรบผมยนธาลสซเมย

(Thalassemia) มไดสองแบบคอ

โรคธาลสซเมย คอ โรคซดชนดหนงท

สามารถตดตอไดโดยทางกรรมพนธ และมการ

สรางฮโมโกลบน ทาใหเมดเลอดแดงมลกษณะ

ผดปกตและแตกงาย กอใหเกดอาการซด เลอด

จางเรอรง และมภาวะแทรกซอนอนๆ สวน

ใหญผทเปนโรคนจะไดรบยนทผดปกตของพอ

และแม

เมดเลอดทปกต

เมดเลอดแดงทมเบตาธาลสซเมย-ฮโมโกลบน

1.เปนพาหะ คอ ผทมยน หรอกรรมพนธของโรคธาลสซเมย

(Thalassemia) พวกหนงเพยงขางเดยวเรยกวา มยนธาลสซเมยแฝงอย

จะมสขภาพดปกต ตองตรวจเลอดโดย วธพเศษ จงจะบอกได เรยกวา

เปนพาหะ เพราะสามารถายทอดยนผดปกตไปใหลกกได พาหะอาจให

ยนขางทปกต หรอขางทผดปกตใหลกกได 2.เปนโรค คอ ผทรบยนผดปกต หรอกรรมพนธของโรคธาลสซเมยพวก

เดยวกนมาจากทงพอและแม ผปวยมยนผดปกตทงสองขาง และ

ถายทอดความผดปกตขางใดขางหนงตอไป ใหลกแตละคนดวย กลบเมนหลก

4. มวเตชน (Mutation)

มวเตชนของเซลลรางกาย เกดขนตามเซลล

ของรางกายเมอเกดขนแลวไมมการถายทอด

จะตายไปพรอมกบเจาของ

มวเตชนของเซลลสบพนธ เกดขนกบเซลล

สบพนธ เมอเกดขนแลวถายทอดลกษณะ

ตอไปยงลกหลาน

มวเตชน (Mutation)เปนการเกกพนธใหม หรอการผาเหลา หมายถงลกษณะของสงมชวตทเกดมาใหมแตกตางจากลกษณะเดม

5.พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)

พนธวศวกรรม ( Genetic Engineering )เปนวธการเพม DNAเขาไปในเซลทาใหเซล

เปลยนแปลงคณสมบตตามสมบต DNA ทเพมเขาไป เพอใหเกดการเปลยนแปลงทาง

พนธกรรมของพชและสตวใหมคณสมบตเพมเตมจากธรรมชาตทมนษยตองการ

GMOS ยอมาจาก Genetic Modified Organism

สงมชวตทไดจากกระบวนการปรบปรงทางพนธกรรม หรอไดรบการตดแตงยน โดย

ใชเทคนคทางพนธวศวกรรม (Genetic Engineering)ซงเรยกวาสงมชวตดดแปร

พนธกรรม หรอ GMOS

ลกณะและคณสมบตของพชทไดรบการตดแตงพนธกรรมตามความตองของมนษย

1.พชตานทานโรค เชน โรคทเกดจากไวรส แบคทเรย และเชอรา 2.พชตานทานตอแมลงศตรพช ยากาจดวชพช 3.พชทนตอสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม เชนแหงแลง ดนเคม หรอเปนกรด

4.พชทสามารถชลอการสกได เชนผลไมทสกชา

5.พชทมสารอาหาร เชน ไขมน โปรตน วตามน เบตาแคโรทนมปรมาณตามทตองการ 6. พชทถกลดสารทเปน allergen (สารทาใหเกดภมแพ)

พนธวศวกรรม เปนกระบวนการปรบปรงพนธสงมชวต โดยนา ยนจากสงมชวตชนดพนธหนง

(species) ถายฝากเขาไปอกชนดพนธหนง เพอจดประสงคทจะปรบปรงสายพนธใหดขน กระบวนการ

ดงกลาวไมไดเกดขนตามธรรมชาต สงมชวตดงกลาวมชอเรยกวา GMO (genetically modified

organism) ตวอยางการวจยและพฒนา รวมถงการใชประโยชนเชงการคามมากมาย

GMOS ยอมาจาก Genetic Modified Organism

พช GMOS 5 ชนดทไดรบการยอมรบวาปลอดภยสาหรบการบรโภค สหรฐอเมรกา ญปน สหภาพ

ยโรปสวตเซอรแลนด ไดรบอนญาตใหนามาใชในเชงพาณชย

เรพ(เมลดพชนามน)ททนทานตอสารกาจดวชพช

ถวเหลอง

ขาวโพด

มนฝรง

6. การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลตอมนษยและสงแวดลอม

การผสมพนธตางสายพนธ (Hybridization)

ผสม

มาตวเมย ลาตวผ ลอ เรยกวา Mule

การผสมพนธตางสายพนธ (Hybridization)

ผสม

มาตวผ ลาตวเมย ลอ เรยกวา hinny

เทคนคในการตดตอยน (Recombinant DNA) สาหรบพนธวศวกรรมไดพฒนาเทคนค

วชาการตาง ๆจนเปนทรจกทวไป คอ เทคนคลคอมบแนนท ดเอนเอ

เทคนคในการตดตอยน (Recombinant DNA)

ตดยน ( DNA ) จากผให + DNA ของตวกลาง ใส

ผรบเพอสรางสารโปรตน นาสารทไดไปทาใหบรสทธ

จงอธบายเทคนคขนตอนในการโคลนนง ?

เทคนคในการโคลนนง (Cloning)หรอการปลกถายพนธกรรม

เทคนคการโคลนนง หรอการปลกถายพนธกรรม โดย

การนาเอา DNA ของตวทกาหนดใหเปนสตวตนแบบ

มากระตนใหเจรญพนธ เพอสรางตวใหมขนมาโดยไม

ตองใชอสจของตวผ มกระบวนการคอ ยายนวเคลยส

ของเซลลไข(ของตวเมย) ออก เอานวเคลยสใหมของ

ตวทตองการเปนตนแบบใสเขาไปแทน แลวกระตน

ดวยกระแสไฟฟาออน ๆ ใหเซลลแบงตว นาแซลลนไป

ฝงไวในมดลกของสตวชนดเดยวกนอกตวหนงเพอให

อมทอง จนคลอดไดลกออกมาเหมอนตวตนแบบทก

ประการ

แบบทดสอบหลงการเรยนร วทยาศาสตร 4 3000-1423

1.วธการใดเปนกระบวนการยายนวเคลยสของเซลไขออกแลวใส

นวเคลยสซงเปนของสตวชนดเดยวกน

Cloning

Recombinant

Hibridization

2. ขอใดเปนวธการนายนจากสงมชวตตางๆทไมใชพชมาใสใหพช

เพอเพมผลผลตพชตามทตองการ

Cloning

Recombinant

Hibridization

3. ขอใดเปน Hybridization ทเปนไปได

มาผสมกบมา

มาผสมกบวว

มาผสมกบลา

มาผสมกบควาย

4. ความผดปกตของยนทโครโมโซม x ในเพศชาย จะทาใหเกดโรคใด

โรคไตรโซเมย

โรคทางพนธกรรม

โรคเทอรเนอร

โรคไคลนเฟลเตอร

5. ถาพนธแทผสมกบพนธแท พนธลก (F1) ทไดคอขอใด

พนธแทเหมอนเดม

พนธทางเหมอนกนหมด

พนธแทครงหนง พนธทางครงหนง

พนธแทเหมอนพอหรอแมทมลกษณะเดน 1 สวน และพนทาง 2 สวน

6. ลกษณะในขอใดเปนลกษณะดอย

ความสง

ตาสนาตาล

ผมเหยยดตรง

7. ขอใดเปนโฮโมโลกสโครโมโซม

9. ขอใดเปนจานวนโครโมโซมมยษย

10. ลกษณะใดไมถายทอดทางพนธกรรม

ตาบอดส

โรคเบาหวาน

ดาวนซนโดรม

AJ . Amporn prakotmongekol

สื่อการสอน...

Documents

· Web viewรายว ชา ภาษาไทยพ นฐาน 3รห ส ท22101 รายว ชา ภาษาไทยพ นฐาน 4รห ส ท22102 รายว

สื่อการสอน รายวิชา ชีววิทยา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ผู้สอน นายบัญชา

ระบบสารสนเทศกับการบริหารงานวิชาการในสถานศ ึกษาขั นพ ื นฐาน ...€¦ ·

สื่อการสอน คอมพิวเตอร์เบื้องต้น

คำศัพท์ การค้าระหว่างประเทศ และเอกสาร สื่อการสอน วิชาการจัดการพาณิชยนาวี

5 สื่อการสอน

แผนการจัดการเรียนรู้1cy.ac.th/web1/file_editor/เรื่อง... · รหัสวิชา ค22101 นฐาน 4 การแปลงทางเรขาคณิต

สื่อการสอน ใบงาน9 16 pdf

หน่วยท 4 ี่พนธัุกรรมและการใช ้เทคโนโลยีชีวภาพ¸žื้นฐาน/พันธุกรรม... ·

สื่อการสอน ใบงาน9 16

สื่อการสอน Power Point - sjc.ac.th · สนทนาเกี่ยวกับการปฏิบัติตนที่เหมาะสมกับเพศ

สื่อการสอน Microsoft Power point 2010

ทับตัวอักษรหน้าค าตอบที่ ......1 ข อสอบหล กส ตรแกนกลางการศ กษาข นพ นฐาน

ภาพพิมพ์ตระแกรงไหม - Mahasarakham University · 2018-05-28 · ดวยระบบการพิมพ์ตระแกรงไหม สื่อการสอน

สื่อการสอน เรื่อง งานประดิษฐ์

คณิตศาสตร์พื้นฐาน รหัส 2000-1401¸žื้นฐาน/คณิตศาสตร์... · คณิตศาสตร์พื้นฐาน

สื่อการสอน เรื่อง การทำเศษส่วนให้เท่ากัน โดยครู ชนานันท์ วัฒนสุนทร

พลตรี กิจคณิตพงศ์ อินทองพลตรี ...¸žื้นที่...สร ปย อเร อง ให ข อเท จจร ง แสดงข

สื่อการสอน เรื่อง ระบบต่อมไร้ท่อ · สื่อการสอน เรื่อง ระบบต่อมไร้ท่อ

ชุดฝึกทักษะการอ่าน การเขียนและการใช้ค้าศัพท์พื นฐาน ชุดค้า ... · ออกเสียง