KUDUZ - TETANOZ
Dr. Ahmet NadirDr. Ahmet Nadir
Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği 2014Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği 2014
KUDUZ NEDİR ???
• Viral ensefalit• Hangi hayvanlar ? Hangi dokular ?• Tükrük bezleri - inhalasyon• Mortalite = 3• 55000 kişi / yıl• Kudurmak ?
KUDUZ
• Zarflı• Mermi• Sitozomal• RNA
Rhabdovirus
Patogenez
• Kasta replikasyon• Ach resertörü ile periferik sinire giriş
• Artık aşı ve Ig etkisiz• SSS ilerleme
• 12-24 mm/gün• Ters yayılım
Klinik
• Kuluçka• Prodromal Dönem• Akut Faz• Koma• Ölüm
Kuluçka
• 3 - 8 hafta• 4 gün - 19 yıl
Etkileyen faktörler ?Virüs miktarı, virulansMSS yakınlığı, nöron yoğunluğuYara ebatıKıyafet varlığı
Prodromal Dönem
• Lokal belirtiler• Nonspesifik semptomlar• Nonspesifik ensefalit belirtisi
• Takiben saatler bir kaç gün içerisinde akut dönem başlar
Akut Dönem
• Deliryum• İstemsiz kasılmalar• Jeneralize Konvülziyon• Letarjinin takip ettiği mani• Spontan ejekülasyon• Hidrofobi• Genel durumda bozulma
Son Dönemler
• Vital bulgularda bozulma• Periferik kollaps
• Koma
• Ölüm
Tanı
• Histopatolojik» Negri cisimcikleri
• Floresan Antikor Tekniği» En doğru, en hızlı, teknik yetersizlik
• Deney Hayvanı İnokülasyonu» En güvenilir
Profilaksi
• Temas Öncesi ( 0 - 7 - 21/28 )– Yüksek riskli işçiler
»Veteriner»Hayvan bakıcısı»Kuduz laboratuar çalışanları
– Kuduz (?) hayvanla sık teması olanlar– Endemik ama tıbbi yetersiz bögelere
seyehat
RAPEL ???
Profilaksi
• Temas Sonrası
1) Yara bakımı2) Aşı3) Ig uygulanması
YARA BAKIMI
• Bol su , sabun
• Iyotlu ajanlar
• Tetanoz (?)
• Süturasyon öncesi Ig
AŞI
• 0 - 3 - 7 - 14 - 28• Deltoid (Çocukta ?)• Gluteal ?• 10 gün izlem
PEKİ KİMLEREPEKİ KİMLEREUYGULANMAZ ??UYGULANMAZ ??
Özel Durumlar
• Aşıya ara verilirse
• Çocuk / Erişkin / Gebe farklılığı
• Immunsupreseler• Obezite• >50 yaş
Ig Uygulaması
• Tek doz• 1 hafta içerisinde• 20 IU/kg (insan)• 40 IU/kg (Heterolog)• Nereye yapalım ?• Fazla doz yapmak ?• Antihistaminik ve/ya epinefrin ?
YASAL YÜKÜMLÜLÜK
• Bildirimi zorunlu hastalık ( A Grubu )• Kuduz şüpheli temas vaka inceleme
formu doldur, dosyala, aylık olarak bildir• Kuduz şüpheli temas izleme formu• Tedavi uyumu yoksa kolluk kuvvetleri ve
ardından ilgili basın yayın kuruluşları• Ücret talep etmek kesinlikle yassak• Halk sağlığı ilgili şubeden bilgi alınabilir
TETANOZ
C.tetaniC.tetani
• Aerop• Kapsülsüz• Gr (+)• Hareketli
• Tetanpspazmin• Tetaonlizin
Etyoloji
• Tarım arazileri• Kırsal alanlar• Ilık - sıcak mevsimler• E > K
Bulaş yolları
• Sıklıkla kesici, delici, sürtünme yaraları• Kimi tıbbi dikkat gerektirmeyen yaralar• Bazen odak olmayabilir• Soğuk - Sıcak yanığı• Otitis media• Cerrahi girişim• Düşük• Doğum• IV ilaç bağımlıları
Patogenez
• Periferik motor nöron• Retrograt aknosal transport• Beyin sapı• Perisinaptik aralık• GABA - Glisin• α motor nöron• SPAZM
Tetanoz Tipleri
1 - Jeneralize Tetanoz ( En sık )
2 - Lokal Tetanoz ( En benign )
3 - Sefalik Tetanoz ( En mortal )
4 - Neonatal Tetanoz ( ABD )
Jeneralize Tetanoz
• Ortalama 7 gün içerisinde gelişir• Enfeksiyon bölgesinde lokal semptomlar• Masetter tutulumu ( Trismus )• Disfaji, boyun sırt kaslarında tutulum• Risus sardonikus• Opistotonus• Solunum kasları tutulumu
Diğer semptomlar
• ATEŞ olabilir
• MENTAL DURUM NORMALDİRMENTAL DURUM NORMALDİR
• Ağır vakalarda otonom sinir sistemi tutulumu olabilir.
• Hiper/hipotansiyon• Taşi/bradikardi• Periferik vazokonstruksiyon
Komplikasyonlar
• Ani kardiyak arrest• Aspirasyon pnömonisi• Fraktür• Kas rüptürü• DVT• Pulmoner emboli• Rabdomiyoliz
Neonatal tetanoz
• Jeneralize
• 2 hafta içerisinde başlar
• Beslenme bozulur
• Rijidite gelişir
• Spazmlar görülür
• >300.000 ÖLÜM...
Lokal Tetanoz
• Yara yakınındaki dokularla sınırlı• Prognoz iyi
Sefalik TetanozSefalik Tetanoz
• Trismus• 7. sinir tutulumu• Kuluçka yalnız 1-2 gün• Yüksek mortalite
TANI
• Klinik• Kültür (?)• BOS (N)• Lökositoz• EMG• Kas enzimeri• >0.01 U/ml antitoksin çoğu vakada
yeterli
Ayırıcı Tanı
• Menenjit• Kuduz• Peritonit• Alveolar abse• Striknin zehirlenmesi• Hipokalsemik tetani
Tedavi
• Yara temizliği• Debridman• Sessiz yoğun bakım• IV abx ( Penisilin / Metronidazol )• TIG• TAT• IVIG• Komplikasyonların tedavisi• Aşı
Profilaksi
Temas Sonrası Profilaksi
Unutmayalım...
• Gebelere 28. haftada aşı• 10 yılda 1 kez rapel• Mortalite tedavi ile % 10• İyileşme olursa tam kür sağlanır
Kaynaklar...
• Australian Technical Advisory Group on Immunisation. The Australian Immunisation Handbook. 10th ed. Canberra: Australian Government Department of Health and Ageing; 2013. p.404.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Kuduz Korunma ve Kontrol Yönergesi
• Klinik Pediatri 2002;I(3):107-113 Tetanoz ve Yenidoğan Tetanozu
• Hacettepe Tıp Dergisi 2001;32(2) : 114 - 124• Harrison İç Hastalıkları Prensipleri• Cecile The Essenital of Medicine• ve Google...